Tiếp cận dụng cụ hít TS BS Lê Khắc Bảo

This presentation is financially supported by BIVN

Tiếp cận chọn lựa dụng cụ hít cho
người bệnh Hen, COPD trên lâm sàng
TS.BS Lê Khắc Bảo

EM-VN-101844


Ca lâm sàng
• Nam 68 tuổi đến khám tại
phịng khám ngoại trú
• Chẩn đốn xác định là
COPD nhóm B
• Điều trị nên chỉ định loại
dụng cụ hít nào?


Thách thức 1: Người bệnh rất đa dạng


Thách thức 2: Dụng cụ rất đa dạng


Làm sao để tên trúng đích?
• Bước 1:
– Tìm hiểu người bệnh

• Bước 2:
– Tìm hiểu dụng cụ

• Bước 3:
– Chọn lựa phù hợp


1. Tìm hiểu người bệnh

Thao tác tay

Mức nhận thức

Khả năng hít


Mức nhận thức
• Suy giảm nhận thức hay gặp ở người cao tuổi, liên quan
– Bệnh đồng mắc: Alzheimer, Parkison, đột quỵ
– Giảm PaO2, Tăng PaCO2, trầm cảm ở COPD nặng

• Ảnh hưởng của suy giảm nhận thức:
– Giảm khả năng học và nhớ các thao tác sử dụng dụng cụ
– Vài người cao tuổi dù không suy giảm nhận thức cũng học kém
Am J Health-Syst Pharm—Vol 68 Jul 1, 2011


Thao tác tay
• Viêm khớp, thối hóa khớp, Parkinson, đột quỵ làm thao
tác tay kém linh hoạt, quá yếu để dùng được dụng cụ hít
• Có đến 1/3 người bệnh cao tuổi, sức cơ bàn tay không đủ
mạnh để tự ấn bình xịt định liều
• Một số người sức cơ bàn tay mạnh hơn để tự ấn bình xịt,

nhưng khơng phối hợp động tác tay ấn - miệng hút được
Am J Health-Syst Pharm—Vol 68 Jul 1, 2011


Khả năng hít
• Người bệnh khơng ngậm kín được sẽ khơng tạo được lực
hít vào mạnh: mất răng, liệt mặt
• Người bệnh ứ khí phế nang q nhiều sẽ khơng hít vào
sâu được: cơ hồnh dẹt, thể tích dự trữ hít vào thấp
• Lưu lượng hít vào thấp sẽ khơng đủ để khiến bình hút bột
khơ phóng thích hạt thuốc


2. Tìm hiểu dụng cụ
Dụng cụ hít

Phun khí dung
Bình xịt hạt mịn

Có sự khác biệt về:
• Cơ chế tạo hạt thuốc
• Cơ chế phóng hạt thuốc

Bình xịt định liều

• Cách thức sử dụng

Bình hút bột khơ

• Chi phí và độ sẵn có (BHYT)

Đường kính hạt khí quyết định vị trí bám

Bell J. Why optimize inhaler technique in asthma and COPD? Br. J. Prim. Care Nurs. 2, 37–39 (2008)


Tốc độ di chuyển hạt quyết định vị trí bám

Bell J. Why optimize inhaler technique in asthma and COPD? Br. J. Prim. Care Nurs. 2, 37–39 (2008)


Máy phun khí dung tạo hạt thuốc

Luciana Martins Pereira de Araújo et al. Research on Biomedical Engineering. 2017, Vol 31 (2) p 105 - 112


Bình xịt hạt mịn tạo hạt thuốc

Mahdi Saeedipour et al, 29th Conference on Liquid Atomization and Spray Systems, 2-4/9/2019, Paris, France


Bình xịt định liều tạo hạt thuốc


Bình xịt định liều phóng hạt thuốc

Drug Discoveries & Therapeutics. 2012; 6(3):123-132

Bình hút bột khơ tạo hạt thuốc

P=QxR

Lavorini et al. Multidisciplinary Respiratory Medicine (2017) 12:11


Liên quan lưu lượng - lực hút theo dụng cụ

International Journal of COPD 2017:12 1565–1577


Cách hút vào phải phù hợp dụng cụ
•

Kháng lực cao địi hỏi:
Lực hút vào lớn
Nhưng chỉ cần thể tích hút vào nhỏ

•

Kháng lực thấp địi hỏi
Lực hút vào nhỏ
Nhưng lại cần thể tích hút vào lớn
Job van der Palen. ERS 2005


Tương quan lâm sàng
• Bệnh nhân Ø thể hút vào mạnh, sâu (Ø thể huấn luyện)
– Cơ hít vào yếu, béo phì, căng phồng phổi 1,4

– Giới tính, tuổi già, ↓ FVC do ứ khí hoặc hạn chế phổi
– Bệnh nhân khơng đủ sáng suốt để huấn luyện 1,4

• Bệnh nhân chưa thể hút vào mạnh (có thể huấn luyện)
– Kỹ thuật hít và sử dụng dụng cụ chưa đúng 3,5
1. Ghosh S, et al. J Aerosol Med Pulm Drug Deliv 2017;30:381–387; 2. Duarte AG, et al. Chronic Obstr Pulm Dis 2019;6:246–255; 3. Sulaiman I, et al. Am J Respir
Crit Care Med 2017;195:1333–1343; 4. Mahler DA,. J Aerosol Med Pulm Drug Deliv 2013;26:174–179; 5. Luczak-Wozniak K, Pulm Pharmacol Ther 2018;51:65–72.


Bình hút bột khơ phóng hạt thuốc
Turbohaler
Accuhaler
Ellipta

Breezhaler

Clark et al. Journal of Aerosol Medicine and Pulmonary Drug Delivery. Volume 32, Number 0, 2019


3. Lựa chọn phù hợp

Nhận thức

Thao tác

Cách hút


Bước 1: Nhận thức: Tỉnh táo? Huấn luyện được?
Đầy đủ

Bước 2

Hạn chế
Phun khí
dung

pMDI +
Buồng đệm

Respimat +
Buồng đệm


Bước 2: Thao tác: sức cơ tay? phối hợp ấn - hút?
Hạn chế
pMDI +
Buồng đệm

Phun khí
dung

Respimat +
Buồng đệm

Bước 3

Tốt

pMDI

Respimat


Bước 3: Cách hút vào: mạnh? sâu?
Mạnh + sâu
DPI kháng
lực cao
DPI kháng
lực thấp

Mạnh + nông

Yếu + sâu

DPI kháng
lực cao

DPI kháng
lực thấp

Yếu + nơng
pMDI +
Buồng đệm
Respimat +
Buồng đệm

Phun khí
dung