văn minh hy lạp và la mã cổ đại

Trường: Đại học Văn hóa TPHCM
GVHD: Ths. Nguyễn Thị Huê
Lớp: ĐH TV – TT 5


Hy
Lạp
La Mã

I. TỔNG QUAN VỀ HY LẠP
I. TỔNG QUAN VỀ HY LẠP
VÀ LA MÃ CỔ ĐẠI
VÀ LA MÃ CỔ ĐẠI


Lãnh thổ của Hy Lạp cổ đại rộng
Lãnh thổ của Hy Lạp cổ đại rộng
hơn nước Hy Lạp ngày nay rất nhiều.
hơn nước Hy Lạp ngày nay rất nhiều.


Miền lục địa có thể chia làm 3 vùng
Miền lục địa có thể chia làm 3 vùng
(Bắc, Trung, Nam bộ) do nhiều dãy
(Bắc, Trung, Nam bộ) do nhiều dãy
núi & eo đất hẹp tạo nên:
núi & eo đất hẹp tạo nên:

+ Dãy núi Técmôpin chia cắt 2
+ Dãy núi Técmôpin chia cắt 2
miền Bắc – Trung.
miền Bắc – Trung.


+ Eo đất Coranh chia cắt 2 miền
+ Eo đất Coranh chia cắt 2 miền
Trung – Nam.
Trung – Nam.


Với cấu trúc địa hình đa dạng:
Với cấu trúc địa hình đa dạng:


+ Nhiều đồng bằng trù phú, phì
+ Nhiều đồng bằng trù phú, phì
nhiêu: Attích, Bêôxi, Thessallie
nhiêu: Attích, Bêôxi, Thessallie
→
→
thuận lợi cho việc trồng trọt.
thuận lợi cho việc trồng trọt.


+ Nhiều vịnh, hải cảng, đảo lớn
+ Nhiều vịnh, hải cảng, đảo lớn

→
→


thuận lợi cho việc phát triển hàng hải.
thuận lợi cho việc phát triển hàng hải.


+ Lợi dụng mặt biển Êgiê phẳng
+ Lợi dụng mặt biển Êgiê phẳng
lặng, sự nối tiếp kéo dài của các đảo
lặng, sự nối tiếp kéo dài của các đảo
→
→
phát triển ngành mậu dịch hàng
phát triển ngành mậu dịch hàng
hải.
hải.

Biển
Êgiê


Vùng Tiểu Á là một vùng giàu có &
Vùng Tiểu Á là một vùng giàu có &
là chiếc cầu nối giữa văn minh Hy
là chiếc cầu nối giữa văn minh Hy
Lạp với các nền văn minh phương
Lạp với các nền văn minh phương
Đông.

Đông.

Tài nguyên khoáng sản phong phú.
Tài nguyên khoáng sản phong phú.

Cư dân Hy Lạp cổ đại nhiều tộc
Cư dân Hy Lạp cổ đại nhiều tộc
người: người Êôliêng, Iôniêng,
người: người Êôliêng, Iôniêng,
Akêăng, Đôniêng.
Akêăng, Đôniêng.


Thời kì văn hóa Crét – Myxen (thiên
Thời kì văn hóa Crét – Myxen (thiên
niên kỉ III - cuối thế kỉ XII TCN): văn
niên kỉ III - cuối thế kỉ XII TCN): văn
minh tiền HL; tồn tại nền văn minh
minh tiền HL; tồn tại nền văn minh
rực rỡ.
rực rỡ.


Năm 1194 – 1184 TCN, Myxen đã
Năm 1194 – 1184 TCN, Myxen đã
tấn công & tiêu diệt thành Tơroa ở
tấn công & tiêu diệt thành Tơroa ở
Tiểu Á.
Tiểu Á.


Thời kì Hôme (thế kỉ XI – IX TCN):
Thời kì Hôme (thế kỉ XI – IX TCN):
“thời đại anh hùng” phản ánh trong 2
“thời đại anh hùng” phản ánh trong 2
bản anh hùng ca Iliát & Ôđixê.
bản anh hùng ca Iliát & Ôđixê.




Đây cũng chính là giai đoạn cuối
Đây cũng chính là giai đoạn cuối
của xã hội nguyên thủy.
của xã hội nguyên thủy.


Thời kì thành bang (thế kỉ VIII – IV
Thời kì thành bang (thế kỉ VIII – IV
TCN): thời kì quan trọng nhất, đạt
TCN): thời kì quan trọng nhất, đạt
những thành tựu văn minh rực rỡ nhất
những thành tựu văn minh rực rỡ nhất
– xuất hiện nhiều nhà nước nhỏ (thành
– xuất hiện nhiều nhà nước nhỏ (thành
bang), mạnh nhất là Xpác & Aten.
bang), mạnh nhất là Xpác & Aten.


“

“
Aten là cái mẫu mực hoàn hảo nhất
Aten là cái mẫu mực hoàn hảo nhất
về nền dân chủ mà toàn HL đã noi
về nền dân chủ mà toàn HL đã noi
theo” – Plutác.
theo” – Plutác.


Thời kì Makêđônia: nội chiến giành
Thời kì Makêđônia: nội chiến giành
quyền bá chủ
quyền bá chủ
→ c
→ c
ác thành bang biến
ác thành bang biến
thành chư hầu của Makêđônia. Năm
thành chư hầu của Makêđônia. Năm
146 TCN, Hy Lạp bị nhập vào đế
146 TCN, Hy Lạp bị nhập vào đế
quốc La Mã.
quốc La Mã.


Phía Bắc bán đảo có dãy núi An pơ,
Phía Bắc bán đảo có dãy núi An pơ,
phía Nam có bán đảo Xirin, phía Tây
phía Nam có bán đảo Xirin, phía Tây
có đảo Coócxơ & đảo Xacđenhơ.

có đảo Coócxơ & đảo Xacđenhơ.

Quảng trường ở La Mã



Nhiều
Nhiều
đồng bằng màu mỡ, đồng cỏ →
đồng bằng màu mỡ, đồng cỏ →
thuận tiện chăn nuôi gia súc.
thuận tiện chăn nuôi gia súc.

Nhiều kim loại → chế tạo công cụ sản
Nhiều kim loại → chế tạo công cụ sản
xuất & chế tạo vũ khí.
xuất & chế tạo vũ khí.

Ba mặt Đông, Tây, Nam đều giáp biển
Ba mặt Đông, Tây, Nam đều giáp biển
→ thuận phát triển hàng hải.
→ thuận phát triển hàng hải.
→
→
Điều kiện đó cho phép kinh tế La
Điều kiện đó cho phép kinh tế La
Mã phát triển một cách toàn diện.
Mã phát triển một cách toàn diện.



Cư dân có mặt sớm nhất là người Ý
Cư dân có mặt sớm nhất là người Ý
(Italotes) ở bán đảo Ý & người
(Italotes) ở bán đảo Ý & người
Latinh ở vùng Latium.
Latinh ở vùng Latium.

Về sau còn có người La Mã, Gôloa,
Về sau còn có người La Mã, Gôloa,
Êtơruxcơ, người Hy Lạp.
Êtơruxcơ, người Hy Lạp.


Thời kì Vương chính (từ năm 753 –
Thời kì Vương chính (từ năm 753 –
510 TCN): thời kì tan rã của công xã
510 TCN): thời kì tan rã của công xã
thị tộc, nhà nước La Mã ra đời.
thị tộc, nhà nước La Mã ra đời.

Thời kì cộng hòa (510-27 TCN): LM
Thời kì cộng hòa (510-27 TCN): LM
đã chinh phục được toàn bộ bán đảo
đã chinh phục được toàn bộ bán đảo
Ý & Địa Trung Hải.
Ý & Địa Trung Hải.
→
→
Địa Trung
Địa Trung

Hải là cái “ao nhà” của Rôma; Kinh
Hải là cái “ao nhà” của Rôma; Kinh
tế phát triển mạnh.
tế phát triển mạnh.


Thời kì đế chế LM (từ thế kỉ I – V):
Thời kì đế chế LM (từ thế kỉ I – V):
từ thế kỉ I TCN, LM dần bị chế độ
từ thế kỉ I TCN, LM dần bị chế độ
độc tài thay thế, đầu tiên là Xila.
độc tài thay thế, đầu tiên là Xila.


+ Ôctavianút được tôn làm nguyên
+ Ôctavianút được tôn làm nguyên
thủ, trở thành hoàng đế
thủ, trở thành hoàng đế
→ chuyển
→ chuyển
sang chế độ quân chủ chuyên chế
sang chế độ quân chủ chuyên chế
(thời đại
(thời đại
Ôctavianút
Ôctavianút
được coi là thời
được coi là thời
hoàng kim).
hoàng kim).

+ Lãnh thổ tiếp tục được mở rộng.
+ Lãnh thổ tiếp tục được mở rộng.



+ Từ thế kỉ III, LM bị khủng hoảng
+ Từ thế kỉ III, LM bị khủng hoảng
trầm trọng
trầm trọng
→
→
đất nước trở nên điêu
đất nước trở nên điêu
tàn.
tàn.


+ Thế kỉ V, “Mantộc” tấn công vào
+ Thế kỉ V, “Mantộc” tấn công vào
lãnh thổ LM, đế quốc LM bị suy
lãnh thổ LM, đế quốc LM bị suy
vong & lịch sử dần chuyển sang chế
vong & lịch sử dần chuyển sang chế
độ phong kiến.
độ phong kiến.

“Người HL bị người LM chinh
phục, những người bị chinh

phục ấy lại chinh phục trở lại
kẻ đi chinh phục mình. Văn học
nghệ thuật HL tràn sang đất
Latinh hoang dã” – Hôratiút.


Hai tập sử thi nổi tiếng (HL):
Hai tập sử thi nổi tiếng (HL):
Iliát &
Iliát &
Ôđixê
Ôđixê
của
của
Hôme
Hôme
, tác phẩm được coi
, tác phẩm được coi
là bộ Bách khoa toàn thư về đời sống
là bộ Bách khoa toàn thư về đời sống
của HL.
của HL.




Người HL là dân tộc mở đầu cho loại
Người HL là dân tộc mở đầu cho loại
hình nghệ thuật kịch, là ngọn nguồn
hình nghệ thuật kịch, là ngọn nguồn

của sân khấu châu Âu, với nhiều tác
của sân khấu châu Âu, với nhiều tác
phẩm bất hủ:
phẩm bất hủ:


+ Vở “Prômêtê bị xiềng” của Etsin.
+ Vở “Prômêtê bị xiềng” của Etsin.


+ Vở “Ơđíp làm vua” của
+ Vở “Ơđíp làm vua” của
Xôphôclơ.
Xôphôclơ.


+ Vở “Mê đê” – Ơripít
+ Vở “Mê đê” – Ơripít
→ hài kịch
→ hài kịch
của HL giữ một vị trí xứng đáng
của HL giữ một vị trí xứng đáng
.
.


Văn học LM là lĩnh vực chịu ảnh
Văn học LM là lĩnh vực chịu ảnh
hưởng rõ nhất của văn minh HL,
hưởng rõ nhất của văn minh HL,

song người LM đã sáng tạo nên nền
song người LM đã sáng tạo nên nền
văn học cho riêng họ.
văn học cho riêng họ.


+ Tập sử thi
+ Tập sử thi
Cuộc chiến tranh
Cuộc chiến tranh
Puních
Puních
của
của
Liviút
Liviút
.
.



+ “Thời hoàng kim” của văn học
+ “Thời hoàng kim” của văn học
LM kéo dài từ khoảng năm 100 TCN
LM kéo dài từ khoảng năm 100 TCN
– 40 SCN). Những tác giả nổi tiếng
– 40 SCN). Những tác giả nổi tiếng
như Catulút, Xixêrông, Viếcgiliút
như Catulút, Xixêrông, Viếcgiliút
(tác phẩm

(tác phẩm
Ênêit
Ênêit
).
).