Quản trị chiến lược bài giảng TRƯỜNG ĐẠI HỌC TRÀ VINH

14-01-2019

TRƯỜNG ĐẠI HỌC TRÀ VINH

GIỚI THIỆU MÔN HỌC

QUẢN TRỊ CHIẾN LƯỢC
PGS. TS. Nguyễn Hải Quang

Thông tin chung
❖

Tên môn học


Tiếng Việt: Quản trị chiến lược



Tiếng Anh: Strategic management

❖

Mã môn học: BUS 1105

❖

Thời lượng: 3 TC

❖

Môn học tiên quyết: Quản trị học căn bản

❖

Giảng viên

❖



Họ tên: PGS.TS. Nguyễn Hải Quang



E-Mail:

Đơn vị phụ trách: Bộ môn quản trị - Khoa QTKD

1


14-01-2019

Vị trí và mục tiêu của mơn học
❖

Vị trí


Là mơn học trong CTĐT nhóm ngành kinh doanh, quản lý



Là mơn học chuyên ngành và là 1 trong 5 môn học tiên quyết
trước khi thực tập tốt nghiệp của ngành QTKD

❖

Mục tiêu tổng quát của môn học: Giúp sinh viên nắm vững
kiến thức và kỹ năng trong việc phân tích mơi trường, xây
dựng chiến lược, triển khai chiến lược và kiểm tra, đánh giá
và điều chỉnh chiến lược. Từ đó có thể vận dụng để triển
khai thực tế vào công việc quản trị chiến lược của doanh
nghiệp sau này

Mục tiêu cụ thể của môn học
❖

Kiến thức: Nắm được những kiến thức về
các vấn đề liên quan đến công tác quản trị
chiến lược trong doanh nghiệp.

❖

Kỹ năng: Có kỹ năng phân tích chiến lược,
chọn lựa chiến lược, thực thi chiến lược
của công ty trong mơi trường kinh doanh
thay đổi và mang tính toàn cầu.

❖

Thái độ, chuyên cần: Nghiêm túc trong
học tập, nâng cao cao ý thức độc lập trong
tự học, tự nghiên cứu.

2


14-01-2019

Tài liệu học tập
❖

Ngơ Kim Thanh (2013), Giáo trình Quản trị chiến lược, NXB
Đại học Kinh tế Quốc dân

❖

Fred R. David (2000), “Khái luận về quản trị chiến lược”, NXB
Thống kê, Hà nội

❖

Thomas L. Wheelen and J. David Hunger (2010), Concepts in
Strategic Management and Business policy, PEARSON.

❖

Michael E. Porter, (2010), Chiến lược cạnh tranh, NXB Trẻ.

❖

Michael E. Porter, (2009), Lợi thế cạnh tranh, NXB Trẻ.

❖

Nguyễn Thị Liên Diệp và Phạm Văn Nam “Chiến lược và chính
sách kinh doanh”, NXB Lao động – Xã hội, 2006

Tóm tắt mơn học
❖

Quản trị chiến lược cung cấp cho người học kiến thức và
kỹ năng trong việc phân tích mơi trường kinh doanh, thiết
lập sứ mạng, tầm nhìn, mục tiêu cho doanh nghiệp. Từ đó
hoạch định các chiến lược để đạt được mục tiêu và hướng

tới tầm nhìn, sứ mạng của mình, đồng thời tổ chức thực
hiện các chiến lược đã đề ra và kiểm tra trong quá trình
thực hiện.
❖

Phương pháp học tập: Người học tự học theo sự hướng
dẫn, giới thiệu của giảng viên và các tài liệu học tập của
môn học.

3


14-01-2019

Nội dung của môn học
❖

Chương 1: Tổng quan về Quản trị chiến lược

❖

Chương 2: Sứ mạng, tầm nhìn và mục tiêu của doanh nghiệp

❖

Chương 3: Phân tích mơi trường bên ngồi doanh nghiệp

❖

Chương 4: Phân tích mơi trường bên trong doanh nghiệp

❖

Chương 5: Xây dựng lợi thế cạnh tranh

❖

Chương 6: Các phương án chiến lược cấp doanh nghiệp

❖

Chương 7: Phân tích và lựa chọn chiến lược

❖

Chương 8: Chiến lược cấp kinh doanh và chức năng

❖

Chương 9: Thực hiện chiến lược

❖

Chương 10: Kiểm tra, đánh giá và điều chỉnh chiến lược

Phương thức đánh giá, chấm điểm
TT
1.

Loại hình đánh giá
Điểm quá trình

1.1 Chuyên cần

1.2 Tích cực (đặt câu hỏi,
phản biện và phát biểu)
1.3 Kiểm tra giữa kỳ
2.

Tiểu luận (bài tập
nhóm)

3.

Thi kết thúc mơn học

Mơ tả

Cấu trúc

Chun cần + tích cực + kiểm tra

30%

Khơng vắng hoặc 1 lần có lý do
Vắng 1 lần không lý do
Vắng 2 lần
Vắng 3 lần
Vắng từ 4 lần trở lên
1/2 Điểm phản biện nhóm
1/2 Điểm tích cực các nhân
Bài kiểm tra 45’ (tuần 8-12)

30%
20%
15%
5%
0%

Lập nhóm, chọn đề tài, thuyết
trình, nộp bài tiểu luận
Dự kiến đề chung, đề mở, thời
gian 75-90’

20%

35%
35%

50%

4


14-01-2019

Kế hoạch giảng dạy
Tuần

Số tiết

1

3

Nội dung
Giới thiệu môn học, các đánh giá

2

3

Tổng quan về Quản trị chiến lược

3

3

Sứ mạng, tầm nhìn và mục tiêu của doanh nghiệp

4

3

Phân tích mơi trường bên ngồi doanh nghiệp

5

3

Phân tích mơi trường bên ngồi doanh nghiệp

6

3

Phân tích mơi trường bên trong doanh nghiệp

7

3

Xây dựng lợi thế cạnh tranh

8

3

Các phương án chiến lược cấp doanh nghiệp

9

3

Phân tích và lựa chọn chiến lược

10

3

Phân tích và lựa chọn chiến lược

11

3

Chiến lược cấp kinh doanh và chức năng

12

3

Trao đổi công tác xây dựng chiến lược trong thực tế

13

3

Thực hiện chiến lược

14

3

Kiểm tra, đánh giá và điều chỉnh chiến lược

15

3

Tổng kết mơn học và ơn tập

Các chủ đề thuyết trình
1) Phân tích cơng tác quản trị chiến lược của Cơng ty xxx (phân
tích những thành cơng hay sai lầm về quản trị chiến lược)
2) Phân tích mơi trường bên ngồi cho cơng ty xxx (phân tích mơi
trường và xây dựng ma trận EFE để nhận dạng những cơ hội,
thách thức và đánh giá khả năng thích nghi với mơi trường)
3) Phân tích mơi trường nội bộ cho cơng ty xxx (phân tích mơi
trường và xây dựng ma trận IFE, ma trận vị thế cạnh tranh để
đánh giá tổng thể các yếu tố nội bộ của doanh nghiệp).
4) Phân tích, đánh giá sứ mạng, tầm nhìn và mục tiêu của cơng ty
xxx (cho 1 doanh nghiệp cụ thể)

5


14-01-2019

Các chủ đề thuyết trình
5) Phân tích và hoạch định cấu trúc kinh doanh cho 1 doanh
nghiệp bằng ma trận BCG.
6) Phân tích và hoạch định cấu trúc kinh doanh cho 1 doanh
nghiệp bằng ma trận GE
7) Sử dụng các công cụ để hoạch định và lựa chọn chiến lược cho
1 doanh nghiệp
8) Xây dựng chiến lược của doanh nghiệp vừa và nhỏ trong giai
đoạn hiện nay
9) Phân tích những sai lầm thường gặp trong xây dựng chiến lược
của các doanh nghiệp Việt nam

Lập nhóm và chọn chủ đề
❖

Lập nhóm và chọn chủ đề

❖

Thuyết trình nhóm


Thời gian từ tuần thứ …., cuối mỗi buổi (…. nhóm/buổi)



Trình bày bằng Power point trước lớp về tóm tắt tiểu luận



Thời gian trình bày 15-30’



Giải thích, trả lời, hồn thiện bài nộp tiểu luận

❖ Phản

biện



Nhóm phản biện



Các nhóm khác (nếu có)

6


14-01-2019

TRƯỜNG ĐẠI HỌC TRÀ VINH

Chương 1
Tổng quan về quản trị chiến lược
PGS. TS. Nguyễn Hải Quang

MỤC TIÊU
❖

Nắm được một số khái niệm liên
quan đến quản trị chiến lược.

❖

Hiểu được vai trò của quản trị
chiến lược và các cấp chiến lược
trong doanh nghiệp

❖

Hiểu được các cơng việc và quy
trình của quản trị chiến lược

7


14-01-2019

NỘI DUNG

Tổng quan về chiến lược

Tổng quan về quản trị chiến lược

Nhà quản trị chiến lược

1. Tổng quan về chiến lược

Khái niệm

Nội dung

Bản chất của chiến lược
Các cấp chiến lược

8


14-01-2019

Khái niệm về chiến lược


Thuật ngữ chiến lược được bắt nguồn từ quân sự. Nó được
hiểu là việc lựa chọn cách đánh tổng quát trong 1 chiến dịch



Áp dụng trong kinh doanh đến nay có rất nhiều tác giả đưa
ra các khái niệm về chiến lược
 Chandler (1962): Chiến lược là việc xác định mục tiêu, mục
đích cơ bản dài hạn của doanh nghiệp và việc áp dụng một

chuỗi các hành động cũng như phân bổ các nguồn lực cần
thiết để thực hiện mục tiêu này
 Quinn (1980): Chiến lược là mơ thức hay kế hoạch tích hợp
các mục tiêu chính yếu, các chính sách và chuỗi hành động
vào một tổng thể được cố kết một cách chặt chẽ

Khái niệm về chiến lược


Johnson & Scholes (1999): Chiến lược là định hướng và
phạm vi của một tổ chức về dài hạn nhằm giành lợi thế cạnh
tranh cho tổ chức thông qua việc định dạng các nguồn lực của

nó trong mơi trường thay đổi, để đáp ứng nhu cầu thị trường
và thỏa mãn mong đợi của các bên liên quan


Chiến lược là tổng thể các sự lựa chọn có gắn bó chặt chẽ với
nhau và các biện pháp cần thiết nhằm thực hiện một tầm nhìn
của doanh nghiệp và tạo ra giá trị kinh tế bền vững trong một
bối cảnh thị trường nhất định

9


14-01-2019

Khái niệm về chiến lược
❖

Chiến lược dự định và chiến lược được thực hiện
Thực hiện tuân
theo dự kiến

1

2

Chiến lược
dự định

Chiến lược
được thực
hiện

Điều chỉnh linh hoạt
trong q trình thực hiện

3

Chiến lược
khơng được
thực hiện

Chiến lược
ngoài dự
kiến

Bản chất của chiến lược
❖

Thuật ngữ chiến lược được hiểu là lựa chọn con đường,
cách thức để đạt mục tiêu của tổ chức mang tính tổng quát
và dài hạn

❖

Thuật ngữ chiến lược và bản chiến lược
Thuật ngữ Chiến lược

Lựa chọn con đường,
cách thức để đạt mục
tiêu

Bản chiến lược

Tập hợp mục tiêu, cách thức,
quyết định, chính sách, kế hoạch
hướng tới mục tiêu

10


14-01-2019

Bản chất của chiến lược
❖

3 câu hỏi lớn và 3 vấn đề liên quan đến chiến lược
Xác lập mục tiêu dài hạn của DN

Đưa ra chương trình hành động tổng
quát
Chúng ta
đang ở đâu?

Làm thế nào
để đến đó?

Lựa chọn phương án hành động và
Chúng ta
muốn đến đâu?

phân bổ nguồn lực để đạt mục tiêu

Bản chất của chiến lược
❖

Những cách hiểu sai lầm về chiến lược


Chiến lược là hành động, bước đi



Chiến lược là ước muốn, khát vọng



Chiến lược là hoài bão

11


14-01-2019

Bản chất của chiến lược

❖

Phân biệt chiến lược và chiến thuật

Tiêu thức

Chiến lược

Chiến thuật

Phạm vi
Bản chất
Thời gian
Cấp thực hiện
trong DN

Bản chất của chiến lược
❖

Vấn đề cơ bản của chiến lược và các giai đoạn phát triển

Giai đoạn

Vấn đề cơ bản của chiến lược

Khởi sự
Phát triển
Hưng thịnh
Suy thoái

12


14-01-2019

Bản chất của chiến lược
❖

Các giai đoạn phát triển của chiến lược
≥ 40

Làm và kiểm
tra ngân sách

60-70

50

Hoạch định
dài hạn

70-nay

Hoạch định
chiến lược

Quản trị
chiến lược

Các cấp chiến lược

Chiến lược
cấp công ty

1. Mục tiêu tổng quát, dài hạn của doanh nghiệp
2. Lựa chọn lĩnh vực kinh doanh
3. Phân bổ nguồn lực cho lĩnh vực KD, SBU
Chiến lược cấp
đơn vị kinh doanh

1. Mục tiêu cụ thể trong từng lĩnh vực
2. Cạnh tranh trong lĩnh vực KD
3. Đầu tư ở cấp kinh doanh

Chiến lược
cấp chức năng

1. Mục tiêu chức năng
2. Hành động của các chức năng
3. Tạo năng lực phân biệt, lợi thế
cạnh tranh

13

14-01-2019

2. Tổng quan về quản trị chiến lược

Khái niệm về quản trị chiến
lược

Nội dung

Các giai đoạn của quản trị
chiến lược
Mô hình quản trị chiến lược

Khái niệm về quản trị chiến lược

❖

Có nhiều khái niệm về quản trị chiến lược

❖

Tổng quát: Quản trị chiến lược là q trình nghiên cứu các
mơi trường, hoạch định các mục tiêu của tổ chức; đề ra,
thực hiện và kiểm tra các quyết định để đạt được mục tiêu
nhằm tăng lợi thế cho doanh nghiệp.

Quản trị
chiến lược

=

Hoạch định
chiến lược

+

Triển khai
chiến lược

+

Kiểm soát
chiến lược

14


14-01-2019

Các giai đoạn của quản trị chiến lược

Phân tích hiện trạng, dự báo tương
lai, lựa chọn và xây dựng những
chiến lược phù hợp

Xây dựng
chiến lược

Kiểm tra
chiến lược

Thực hiện
chiến lược
Đưa chiến lược vào hành động

Đánh giá, tìm giải pháp để thích

Mục

tiêu ngắn hạn

nghi với thay đổi của mơi trường

KH,

chương trình, c/sách

Xây

dựng cơ cấu tổ chức

Phân

bổ nguồn lực

Vai trò của quản trị chiến lược

❖

Hướng tới những mục tiêu, tầm nhìn của tổ chức

❖

Thích nghi với những bất định và thay đổi của môi trường

❖

Quan tâm một cách rộng lớn tới các đối tượng hữu quan

❖

Gắn sự phát triển ngắn hạn với dài hạn, phân bổ và sử dụng
nguồn lực có hiệu quả
“Khơng có chiến lược, tổ chức
giống như một con thuyền
khơng có bánh lái”

15


14-01-2019

Mơ hình quản trị chiến lược của F. David

Mơ hình quản trị chiến lược theo công việc
Sứ mạng và tầm nhìn
Phân tích
mơi trường

bên ngồi

Xác định mục tiêu
Hình thành chiến lược
cơng ty
 Cấp đơn vị kinh doanh
 Cấp chức năng

Phân tích
mơi trường
bên trong

 Cấp

Thực hiện chiến lược
Đánh giá chiến lược

16


14-01-2019

3. Nhà quản trị chiến lược
❖

Nhà quản trị chiến lược là các nhà quản trị có trách nhiệm
hoạch định, triển khai và kiểm tra đánh giá chiến lược

❖

Nhà quản trị chiến lược phụ thuộc vào cấp chiến lược trong
doanh nghiệp

❖

Yêu cầu đối với nhà quản trị chiến lược


Khả năng lãnh đạo chiến lược



Tầm nhìn chiến lược



Thích nghi và nhạy bén với sự thay đổi



Dự báo được xu hướng…

TÓM LƯỢC

17


14-01-2019

TÓM LƯỢC

TÓM LƯỢC

18


14-01-2019

VẤN ĐỀ ƠN TẬP
1. Chiến lược là gì? So với chiến thuật, chiến lược có những khác
biệt gì? Các cấp chiến lược trong doanh nghiệp, những nội dung
trong tâm của chúng và mối quan hệ giữa chúng
2. Tại sao các doanh nghiệp cần phải quản trị chiến lược? Nhận xét
về công tác quản trị chiến lược tại các doanh nghiệp trong một
ngành nào đó hiện nay.

3. Ba cấp chiến lược trong những doanh nghiệp lớn, hoạt động
trong nhiều lĩnh vực kinh doanh. Những doanh nghiệp hoạt động
trong một lĩnh vực kinh doanh thường sẽ có mấy cấp chiến lược.
Tại sao?

VẤN ĐỀ ÔN TẬP
4. Các nội dung chủ yếu của quản trị chiến lược. Sự hình thành
chiến lược ở các cơng ty nhỏ có sự khác biệt thế nào so với trong
các doanh nghiệp lớn.
5. Các nội dung chủ yếu trong q trình quản trị chiến lược. Tại sao
phân tích mơi trường là cơng việc thường xun liên tục trong
q trình quản trị chiến lược?

19

14-01-2019

TRƯỜNG ĐẠI HỌC TRÀ VINH

Chương 2
Xác định sứ mạng,
tầm nhìn và mục tiêu
PGS. TS. Nguyễn Hải Quang

GIỚI THIỆU
❖

Dẫn nhập


Xây dựng bản tuyên bố về sứ mạng của doanh nghiệp là một
trong những nội dung đầu tiên hết sức quan trọng trong quản
trị chiến lược. Nó tạo cơ sở khoa học cho q trình phân tích
và lựa chọn chiến lược của doanh nghiệp.



Cịn tầm nhìn và mục tiêu là sự cụ thể hóa nội dung và là
phương tiện để thực hiện thành công bản tuyên bố về sứ mạng
nên việc xác định đúng tầm nhìn và mục tiêu cũng hết sức
quan trọng.

20

14-01-2019

GIỚI THIỆU
❖

Mục tiêu


Nắm được nội dung, ý nghĩa và
quy trình xây dựng bản sứ mạng



Hiểu bản chất của tầm nhìn, ý
nghĩa của nó và mối quan hệ với sứ
mạng



Thấy được vai trò của mục tiêu
trong quản trị chiến lược và biết
cách thiết lập hệ thống mục tiêu
của doanh nghiệp..

NỘI DUNG

Sứ mạng của doanh nghiệp
Tầm nhìn của doanh nghiệp

Mục tiêu của doanh nghiệp

21


14-01-2019

1. Sứ mạng

Khái niệm về sứ mạng

Vai trò của sứ mạng

Nội dung
Yêu cầu của bản sứ mạng
Quy trình xây dựng sứ mạng

1.1. Khái niệm về sứ mạng
❖

Sứ mạng của doanh nghiệp là một khái niệm dùng để chỉ
mục đích của doanh nghiệp, lý do và ý nghĩa của sự ra đời
và tồn tại của nó.

❖

Trả lời câu hỏi: doanh nghiệp ra đời hoặc tồn tại vì cái gì?

❖

Ví dụ:


Vietnam Airlines: Giữ vai trò chủ đạo trong việc đảm bảo lực
lượng vận tải cho quốc gia kinh doanh VTHK có hiệu quả.



VNPT: Ứng dụng hiệu quả CN BC-VT và CNTT để mang lại
cho người tiêu dùng những giá trị tốt đẹp trong cuộc sống

22


14-01-2019

1.1. Khái niệm về sứ mạng
❖

Nội dung cơ bản của bản sứ mạng trong doanh nghiệp
thường đề cập:
- Xác định nhiệm vụ kinh doanh
- Tuyên bố những mục đích trọng tâm
- Tuyên bố triết lý cơ bản theo đuổi

❖

Ở nước ta thời gian qua thuật ngữ "sứ mạng" ít được sử
dụng song chúng ta vẫn có những thuật ngữ tương đương
như: "Tơn chỉ, mục đích" hoặc "chức năng, nhiệm vụ“.

1.2. Vai trị của bản sứ mạng
❖

Thứ nhất, nó đảm bảo sự nhất trí về mục đích hoạt động
trong doanh nghiệp

❖

Thứ hai, nó xác định rõ các mục đích làm cơ sở xác định
tầm nhìn, mục tiêu

❖

Thứ ba, nó tạo nỗ lực của các thành viên để đồng tình với
mục đích, phương hướng

❖

Thứ tư, nó tạo chú ý, quan tâm của khách hàng, cơng chúng

❖

Thứ năm, nó giúp cho xã hội phân biệt được doanh nghiệp

23


14-01-2019

1.3. Yêu cầu của bản sứ mạng
❖

Thứ nhất, phạm vi của bản sứ mạng phải phù hợp, không
nên quá rộng hay quá hẹp.

❖

Thứ hai, nội dung của bản tuyên bố về sứ mạng cũng phải
tương đối rõ ràng để tất cả mọi người trong doanh nghiệp
đều quán triệt.

❖

Thứ ba, nội dung của bản sứ mạng phải được xây dựng dựa
trên cơ sở khoa học

❖

Thứ tư, bản sứ mạng phải được ban hành đúng thời điểm

1.4. Quá trình xác lập bản sứ mạng

Hình thành ý
tưởng ban đầu

Khảo sát mơi
trường bên ngồi
và nhận định các
điều kiện nội bộ

Xác định lại ý
tưởng về sứ
mạng

Xem xét và điều
chỉnh bản sứ
mạng

Tổ chức thực
hiện sứ mạng

Tiến hành xây
dựng bản sứ
mạng

24


14-01-2019

Thảo luận
Phân biệt sứ mạng và Slogan?
Trình bày 1 bản xứ mạng mà bạn biết

2. Tầm nhìn
❖

Tầm nhìn (vision) là thuật ngữ chỉ mục tiêu tổng quát dài hạn.
Nó gợi ra một định hướng, khát vọng hay hình ảnh trong

tương lai mà doanh nghiệp muốn đạt tới hoặc trở thành

❖

Tầm nhìn trả lời câu hỏi: Doanh nghiệp muốn muốn trở thành
cái gì hay muốn đi về đâu?

❖

Ví dụ


ĐHKT TPHCM: Đến năm 2030 trở thành trung tâm đào tạo,
nghiên cứu và tư vấn về khoa học kinh tế - QTKD có uy tín
ngang tầm với các cơ sở đào tạo ĐH trong khu vực châu Á



VNPT: Là tập đoàn giữ vị trí số 1 của Việt nam về phát triển

bưu chính viễn thông

25