(Luận văn thạc sĩ) Quản trị mua hàng tại Công ty Cổ phần Thương mại và Dược phẩm Hưng Việt

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
TRƢỜNG ĐẠI HỌC THƢƠNG MẠI
--------  --------

PHẠM CHÍ LINH

QUẢN TRỊ MUA HÀNG TẠI CƠNG TY CỔ PHẦN
THƢƠNG MẠI VÀ DƢỢC PHẨM HƢNG VIỆT

LUẬN VĂN THẠC SĨ KINH TẾ

Hà Nội, Năm 2021


BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
TRƢỜNG ĐẠI HỌC THƢƠNG MẠI
--------  --------

PHẠM CHÍ LINH

QUẢN TRỊ MUA HÀNG TẠI CƠNG TY CỔ PHẦN
THƢƠNG MẠI VÀ DƢỢC PHẨM HƢNG VIỆT

Chuyên ngành: Quản trị kinh doanh
Mã số: 834.01.01

LUẬN VĂN THẠC SĨ KINH TẾ

NGƢỜI HƢỚNG DẪN KHOA HỌC:
PGS.TS. TRẦN VĂN TRANG

Hà Nội, Năm 2021


i

LỜI CAM ĐOAN
Em xin cam đoan: Luận văn với đề tài “QUẢN TRỊ MUA HÀNG TẠI
CÔNG TY CỔ PHẦN THƢƠNG MẠI VÀ DƢỢC PHẨM HƢNG VIỆT” là
cơng trình nghiên cứu của em dƣới sự hƣớng dẫn của PGS.TS. Trần Văn
Trang. Luận văn không sao chép nguyên bản, nguyên văn công trình nào. Em
xin chịu mọi trách nhiệm về cơng trình nghiên cứu của riêng mình. Em xin
cam đoan nếu có vấn đề gì em xin chịu hồn tồn trách nhiệm.
Hà Nội, ngày … tháng … năm 2021
Tác giả

Phạm Chí Linh


ii

LỜI CẢM ƠN
Trên thực tế, trong quá trình nghiên cứu, khơng có sự thành cơng nào mà
khơng gắn liền với sự hỗ trợ, giúp đỡ dù ít hay nhiều, dù trực tiếp hay gián
tiếp của ngƣời khác.
Để hoàn thành tốt nghiên cứu này, trƣớc hết, em xin gửi lời cảm ơn chân
thành và sâu sắc đến PGS.TS. Trần Văn Trang, ngƣời đã tận tình hƣớng dẫn,
giúp đỡ, truyền đạt kiến thức, kinh nghiệm, tạo cho em những tiền đề, kiến
thức để tiếp cận, phân tích và giải quyết vấn đề.
Em xin bày tỏ lòng biết ơn chân thành đến Ban Giám hiệu và tập thể
Thầy, Cô trƣờng Đại học Thƣơng mại.

Em xin chân thành cảm ơn Ban lãnh đạo Công ty Cổ phần Thƣơng mại và
Dƣợc phẩm Hƣng Việt đã tạo điều kiện thuận lợi cho em đƣợc tìm hiểu thực tiễn
và chia sẻ những kinh nghiệm để em có thể hoàn thành tốt nghiên cứu.
Sau cùng, em xin gửi lời cảm ơn đến gia đình và bạn bè đã động viên,
chia sẻ, giúp đỡ để em hoàn thành tốt nghiên cứu này.
Tuy có nhiều cố gắng, nhƣng trong bài nghiên cứu này khơng tránh khỏi
những thiếu sót, hạn chế. Em kính mong Q Thầy Cơ, các chun gia,
những ngƣời quan tâm đến đề tài tiếp tục có những ý kiến đóng góp, giúp đỡ
để đề tài đƣợc hồn thiện hơn.
Một lần nữa xin trân trọng cảm ơn!
Hà Nội, ngày … tháng … năm 2021
Tác giả

Phạm Chí Linh


iii

MỤC LỤC
LỜI CAM ĐOAN ............................................................................................. i
LỜI CẢM ƠN .................................................................................................. ii
MỤC LỤC ....................................................................................................... iii
DANH MỤC BẢNG ....................................................................................... vi
DANH MỤC HÌNH ....................................................................................... vii
DANH MỤC TỪ VIẾT TẮT....................................................................... viii
PHẦN MỞ ĐẦU .............................................................................................. 1
1. Tính cấp thiết của đề tài ............................................................................. 1
2. Tổng quan nghiên cứu ................................................................................ 2
3. Mục tiêu và nhiệm vụ nghiên cứu.............................................................. 5
4. Đối tƣợng và phạm vi nghiên cứu.............................................................. 6

5. Phƣơng pháp nghiên cứu............................................................................ 6
6. Kết cấu của luận văn ................................................................................... 7
CHƢƠNG 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ QUẢN TRỊ MUA HÀNG TẠI
DOANH NGHIỆP ........................................................................................... 8
1.1 Tổng quan về mua hàng và quản trị mua hàng trong doanh nghiệp. ..... 8
1.1.1 Khái niệm và vai trò của mua hàng đối với hoạt động kinh doanh của
doanh nghiệp .................................................................................................... 8
1.1.2 Khái niệm, mục tiêu và vai trò của quản trị mua hàng tại doanh
nghiệp.............................................................................................................. 10
1.2 Nội dung của quản trị mua hàng tại doanh nghiệp. ............................ 12
1.2.1 Lập kế hoạch mua hàng ....................................................................... 13
1.2.2 Tìm kiếm và lựa chọn nhà cung cấp.................................................... 14
1.2.3 Tổ chức mua hàng ................................................................................ 16
1.2.4 Đánh giá công tác mua hàng................................................................ 18


iv

1.3. Các yếu tố ảnh hƣởng tới hoạt động quản trị mua hàng của doanh
nghiệp ............................................................................................................. 20
1.3.1 Các yếu tố bên trong.............................................................................. 20
1.3.2 Các yếu tố bên ngoài ............................................................................. 23
CHƢƠNG 2: PHÂN TÍCH VÀ ĐÁNH GIÁ THỰC TRẠNG CƠNG TÁC
QUẢN TRỊ MUA HÀNG TẠI CÔNG TY CỔ PHẦN THƢƠNG MẠI VÀ
DƢỢC PHẨM HƢNG VIỆT ....................................................................... 27
2.1 Khái quát về Công ty CP Thƣơng mại và Dƣợc phẩm Hƣng Việt .... 27
2.1.1 Q trình hình thành và phát triển của cơng ty ................................. 27
2.1.2 Các sản phẩm dịch vụ của doanh nghiệp ........................................... 29
2.1.3 Cơ cấu tổ chức ...................................................................................... 31
2.1.4 Kết quả hoạt động kinh doanh của công ty trong 3 năm (2018-2020) .. 33

2.2 Tình hình mua hàng của Cơng ty CP Thƣơng mại và Dƣợc phẩm
Hƣng Việt ....................................................................................................... 37
2.2.1 Tình hình mua hàng của cơng ty theo các nhóm hàng chủ yếu ........ 37
2.2.2 Tình hình mua hàng của cơng ty theo nguồn hàng ............................ 40
2.2.3 Tình hình mua hàng của công ty theo phương thức kinh doanh ..... 44
2.2.4 Tình hình mua hàng của cơng ty theo thời gian ................................ 47
2.3 Thực trạng công tác quản trị mua hàng tại công ty CP Thƣơng mại
và Dƣợc phẩm Hƣng Việt ............................................................................. 50
2.3.1 Về việc lập kế hoạch mua hàng ............................................................ 50
2.3.2 Về việc tìm kiếm và lựa chọn nhà cung cấp ........................................ 52
2.3.3 Về việc tổ chức mua hàng ..................................................................... 56
2.3.4 Về việc đánh giá công tác mua hàng ................................................... 59
2.4 Các yếu tố ảnh hƣởng tới hoạt động quản trị mua hàng của công ty
CP Thƣơng mại và Dƣợc phẩm Hƣng Việt ................................................ 61
2.4.1 Các yếu tố bên trong.............................................................................. 61


v

2.4.2 Các yếu tố bên ngoài ............................................................................. 65
2.5 Đánh giá chung về công tác quản trị mua hàng tại công ty CP Thƣơng
mại và Dƣợc Phẩm Hƣng Việt ..................................................................... 68
2.5.1 Ưu điểm.................................................................................................. 68
2.5.2 Nhược điểm và nguyên nhân ............................................................... 71
CHƢƠNG 3: ĐỊNH HƢỚNG VÀ GIẢI PHÁP HỒN THIỆN CƠNG
TÁC QUẢN TRỊ MUA HÀNG TẠI CÔNG TY CỔ PHẦN THƢƠNG
MẠI VÀ DƢỢC PHẨM HƢNG VIỆT ....................................................... 76
3.1 Mục tiêu và định hƣớng phát triển Công ty CP Thƣơng mại và Dƣợc
phẩm Hƣng Việt trong thời gian tới ............................................................ 76
3.1.1 Mục tiêu ................................................................................................. 76

3.1.2 Định hướng phát triển .......................................................................... 76
3.2 Các giải pháp nhằm hồn thiện cơng tác quản trị mua hàng tại Công
ty CP Thƣơng mại và Dƣợc phẩm Hƣng Việt ............................................ 77
3.2.1 Hồn thiện cơng tác lập kế hoạch mua hàng ...................................... 77
3.2.2 Hồn thiện cơng tác lựa chọn và đánh giá nhà cung cấp .................. 79
3.2.3 Hồn thiện cơng tác tổ chức mua hàng ............................................... 82
3.2.4 Hoàn thiện đánh giá sau mua hàng ..................................................... 85
3.2.5 Một số giải pháp khác ........................................................................... 86
KẾT LUẬN .................................................................................................... 89
DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO


vi
DANH MỤC BẢNG
Bảng 1.1 Kết quả hoạt động kinh doanh của công ty trong 3 năm (2018-2020) ......36
Bảng 2.2 Kết quả mua hàng theo các nhóm hàng chủ yếu .......................................37
Bảng 2.3 Kết quả mua hàng theo nguồn hàng ..........................................................41
Bảng 2.4 Kết quả mua hàng theo phƣơng thức mua .................................................45
Bảng 2.5 Kết quả mua hàng theo thời gian ...............................................................48
Bảng 2.6 Nhu cầu hàng hóa nhóm Tiêu hóa 2018-2020 ..........................................51
Bảng 2.7 Đánh giá sơ bộ trong Quý I/2019 về các nhà cung cấp chính ...................55
Bảng 2.8 Đánh giá sơ bộ trong Quý IV/2020 về các nhà cung cấp chính................55
Bảng 2.9 Sản lƣợng mua nhóm hàng Tiêu hóa thực tế năm 2019 ............................57
Bảng 2.10 Số lƣợng hàng bán thực tế 2020 (nhập mua từ nhà cung cấp Herbitech)71
Bảng 2.11 Số lƣợng hàng tồn kho thực tế 2020 (nhập mua từ nhà cung cấp
Herbitech) ..................................................................................................................72
Bảng 2.12 Số lƣợng hàng nhập mua thực tế 2020 từ nhà cung cấp Herbitech .........72
Bảng 3.1 Kế hoạch nhập mua hàng theo nguyên tắc mới .........................................78
Bảng 3.2 Tiêu thức đánh giá nhà cung cấp ..............................................................82

vii

DANH MỤC HÌNH
Hình 1.1 Sơ đồ về q trình mua hàng trong doanh nghiệp ........................... 13
Hình 2.1 Cơ cấu tổ chức trong doanh nghiệp ................................................. 31


viii

DANH MỤC TỪ VIẾT TẮT
TNHH

Trách nhiệm hữu hạn

CP

Cổ phần

COA

Certificates of analyse

CO

Certificates of original

HĐQT

Hội đồng quản trị

TC-KT

Tài chính - Kế tốn

ĐVT

Đơn vị tính


1

PHẦN MỞ ĐẦU
1. Tính cấp thiết của đề tài
Trong thời buổi kinh tế hội nhập, các quốc gia trên thế giới đang cố hịa
mình vào một nền kinh tế tồn cầu hóa. Xu hƣớng hội nhập kinh tế thế giới đã
trở thành mục tiêu chung cho tất cả các quốc gia. Doanh nghiệp nào linh hoạt,
năng động thích nghi nhanh với xu hƣớng phát triển của thế giới thì sẽ tồn tại
vững mạnh, doanh nghiệp nào khơng thích nghi nhanh với xu hƣớng biến đổi
của thế giới thì sẽ bị đình trệ. Trƣớc thực trạng biến đổi đó của thế giới, Việt
Nam cũng đang từng bƣớc tự vƣơn lên hòa mình cùng với xu hƣớng phát
triển của thế giới và khu vực để vững vàng bƣớc vào một tƣơng lai tƣơi sáng
rộng mở.
Trong những năm gần đây chúng ta thấy sự phát triển bền vững của
ngành dƣợc phẩm. Trƣớc diễn biến phức tạp của đại dịch Covid19 khiến cho
thế giới chao đảo, nền kinh tế bị ảnh hƣởng nghiêm trọng. Tuy nhiên dƣợc
phẩm là ngành nằm ngồi xu hƣớng đó. Trái lại, năm vừa qua chứng kiến sự
thành công vang dội của ngành dƣợc phẩm nói chung và các cơng ty sản xuất
thuốc, bn bán dƣợc liệu nói riền khi đã thành cơng điều chế ra vac-xin
phịng Covid. Ngồi ra, các loại thuốc cũng đƣợc sản xuất, tiêu thụ nhiều hơn

do nhu cầu bảo vệ sức khỏe, tăng sức đề kháng của tất cả các tầng lớp ngƣời
dân trong xã hội, bao gồm Việt Nam.
Là một cơng ty có lịch sử hình thành lâu đời, trải qua nhiều thăng trầm
khó khăn, công ty Cổ phần thƣơng mại dƣợc phẩm Hƣng Việt cũng từng bƣớc
phát triển khơng ngừng và đã đóng góp một phần đáng kể nhiều lợi ích cho xã
hội và ngƣời tiêu dùng. Với phƣơng châm “Vì sức khỏe ngƣời Việt”, “Hƣng
Việt- rạng danh thuốc Việt”, ban lãnh đạo cơng ty đã xác định cho mình định
hƣớng cụ thể bằng mục tiêu và triết lý kinh doanh nhƣ sợi chỉ đỏ xuyên suốt
quá trình hình thành và phát triển của công ty.


2

Qua khảo sát thực tế tại công ty Cổ phần Thƣơng mại và Dƣợc phẩm
Hƣng Việt, việc thực hiện mua hàng trong 5 năm gần đây (2016 - 2020) đã
đạt đƣợc hiệu quả tƣơng đối tốt. Đó là nhờ sự nỗ lực hết mình của các cán bộ
cơng nhân viên trong công ty, cùng với sự giúp đỡ rất nhiều của ban giám đốc
và các cổ đông sáng lập. Tuy nhiên, những ngày đầu thành lập cơng ty cịn
non trẻ, thiếu thốn về vốn và kinh nghiệm kinh doanh ngành hàng có điều
kiện theo quy định của Nhà nƣớc, cơng ty đã gặp vơ vàn khó khăn để đƣa tên
tuổi Hƣng Việt phổ biến ở nhiều nhà thuốc, nhà máy sản xuất thuốc trên địa
bàn. Đồng thời, nằm trong sự ảnh hƣởng chung của việc suy thoái kinh tế từ
những năm về trƣớc, công ty Cổ phần Thƣơng mại và Dƣợc phẩm Hƣng Việt
cũng chịu ảnh hƣởng phần nào trong việc tìm kiếm và đƣa ra các giải pháp
nhằm nâng cao hiệu quả mua hàng trong tình hình này. Vấn đề mua hàng và
tìm kiếm giải pháp nâng cao hiệu quả mua hàng là vấn đề không mới nhƣng
luôn luôn cấp thiết đối với tất cả các doanh nghiệp. Bởi mua hàng và giải
pháp nâng cao hiệu quả mua hàng trong doanh nghiệp đƣợc thực hiện tốt sẽ
đảm bảo tình trạng tài chính lành mạnh cho doanh nghiệp, đảm bảo ln có
đủ hàng hóa để phục vụ nhu cầu của thị trƣờng và giữ chân các khách hàng

trung thành cũng nhƣ mở rộng kênh phân phối. Do vậy trong điều kiện môi
trƣờng kinh doanh luôn biến động, việc nghiên cứu, phân tích, xem xét, đánh
giá tình hình mua hàng và xu hƣớng biến động của hàng hóa, nguyên vật liệu
dƣợc phẩm trong những thời kỳ tiếp theo là mối quan tâm hàng đầu của các
nhà quản trị doanh nghiệp, là vấn đề cấp thiết góp phần đảm bảo cho sự tồn
tại và phát triển lâu dài của doanh nghiệp. Xuất phát từ nhận thức trên, học
viên đã chọn đề tài luận văn của mình là: “Quản trị mua hàng tại Công ty
Cổ phần Thƣơng mại và Dƣợc phẩm Hƣng Việt ”.
2. Tổng quan nghiên cứu
Trong những năm qua, vấn đề “mua hàng” đã có các cơng trình nghiên
cứu của nhiều tác giả, có nhiều cơng trình đề cập đến các đối tƣợng lớn nhƣ


3

các Tập đồn kinh tế, cũng có các cơng trình nghiên cứu ở phạm vi các công
ty cổ phần, công ty tƣ nhân. Đa số các cơng trình nghiên cứu đều nhấn mạnh
tầm quan trọng của mua hàng đối với doanh nghiệp, đƣa ra những kiến nghị
và định hƣớng, giải pháp để nâng cao mua hàng trong doanh nghiệp.
Luận án Tiến sĩ đề tài “Nghiên cứu các nhân tố ảnh hƣởng đến sự sẵn
sàng mua hàng may mặc nội địa của ngƣời tiêu dùng Việt Nam ở các thành
phố lớn” của tác giả Đặng Thị Kim Thoa (2017). Luận án đề cập đến những
cơ sở lý luận về phân tích mua hàng và các nhân tố ảnh hƣởng đến việc lựa
chọn sản phẩm để mua của ngƣời tiêu dùng, đi sâu vào thực trạng phân tích
mua hàng và áp dụng các biện pháp nâng cao hiệu quả mua hàng trong các
doanh nghiệp Nhà nƣớc thuộc Ngành Dệt may Việt Nam, từ đó hồn thiện
phân tích mua hàng và một số biện pháp nâng cao hiệu quả mua hàng trong
các doanh nghiệp thuộc Ngành Dệt may Việt Nam. Công ty Cổ phần thƣơng
mại dƣợc phẩm Hƣng Việt cũng là một doanh nghiệp có sản phẩm bán trực
tiếp đến tay ngƣời tiêu dùng do đó có thể tham khảo luận án này.

Luận văn Thạc sĩ đề tài “Hoàn thiện hoạt động quản trị chuỗi cung ứng
ngành hàng nhựa bao bì của Cơng ty cổ phần sản xuất nhựa Duy Tân” của tác
giả Nguyễn Vạn An (2014). Luận văn chỉ ra những vấn đề cơ bản về mua
hàng đối với doanh nghiệp trong cơ chế thị trƣờng, phân tích kỹ về thực trạng
mua hàng của công ty cổ phần sản xuất nhựa Duy Tân và từ đó đƣa ra những
giải pháp thiết thực nhằm tăng hiệu quả mua hàng của công ty cổ phần sản
xuất nhựa Duy Tân. Công ty Cổ phần thƣơng mại dƣợc phẩm Hƣng Việt cũng
là một doanh nghiệp đang hoạt động trong cơ chế thị trƣờng và chịu ảnh
hƣởng sâu sắc từ cơ chế này vì vậy những giải pháp gia tăng hiệu quả mua
hàng mà luận văn đƣa ra rất hữu ích với học viên trong q trình thực hiện đề
tài của mình. Tuy nhiên, do luận văn viết từ khá lâu (từ năm 2014) nên một số
giải pháp đã trở nên cũ và khơng cịn phù hợp với tình hình hiện nay.


4

Luận văn Thạc sĩ đề tài “Công tác quản trị mua hàng tại Cơng ty Cổ
phần Xây dựng, cơ khí, Thƣơng mại và dịch vụ Lâm Phát Huy” của tác giả
Hà Thị Xuân Thu (2014). Luận văn đề cập khá đầy đủ những vấn đề cơ bản
về mua hàng trong doanh nghiệp, phân tích sâu sắc thực trạng về mua hàngvà
các biện pháp nhằm tăng hiệu quả mua hàng mà cơng ty Cổ phần Xây dựng,
cơ khí, Thƣơng mại và dịch vụ Lâm Phát Huy đã và đang áp dụng, trên cơ sở
đó tác giả đƣa ra một số giải pháp rất thiết thực nhằm tăng hiệu quả mua hàng
tại cơng ty. Loại hình cơng ty của cơng ty Cổ phần Xây dựng, cơ khí, Thƣơng
mại và dịch vụ Lâm Phát Huy và công ty Cổ phần thƣơng mại dƣợc phẩm
Hƣng Việt đề là cơng ty Cổ phần do đó học viên có thể tham khảo cách quản
lý vốn, mua hàng của cơng ty Cổ phần Xây dựng, cơ khí, Thƣơng mại và dịch
vụ Lâm Phát Huy để phục vụ cho đề tài mình nghiên cứu.
Bài viết “Ảnh hƣởng của đánh giá trực tuyến đến quyết định mua hàng
và các gợi ý đối với các doanh nghiệp” của Hoàng Thị Chun, đăng trên tạp

chí Kinh tế Châu Á Thái Bình Dƣơng Số:564, năm 2020. Trên cơ sở phân
tích, đánh giá thực trạng tình hình kinh doanh của các doanh nghiệp hiện nay,
tác giả phân tích tầm quan trọng của Internet tác động đến mua hàng của
doanh nghiệp. Bài viết khẳng định doanh nghiệp đƣợc hoạt động trong môi
trƣờng kinh doanh trực tuyến minh bạch, cung cấp đầy đủ thông tin sẽ thành
công hơn. Đây là một nội dung để học viên tham khảo trong q trình phân
tích các yếu tố ảnh hƣởng đến hiệu quả mua hàng của doanh nghiệp.
Những luận án, luận văn, bài báo nêu trên đã đề cập tƣơng đối đầy đủ và
đa dạng những nội dung có liên quan đến mua hàng của một doanh nghiệp.
Đầu tiên nghiên cứu từ những lý luận chung về mua hàng của doanh nghiệp,
sau đó phân tích thực trạng của doanh nghiệp cụ thể và trên cơ sở đó đƣa ra
các giải pháp góp phần nâng cao hiệu quả mua hàng của doanh nghiệp. Tuy
nhiên, các luận án, luận văn, bài báo trên viết về mua hàng của các ngành Dệt
may, xây dựng, cơ khí,xăn dầu, sản xuất các sản phẩm phục vụ đời sống dân


5

sinh nói chung và cụ thể là cơng ty Cổ phần thƣơng mại dƣợc phẩm Hƣng
Việt thì chƣa có cơng trình khoa học nào đƣợc cơng bố.
Dó đó, đề tài luận văn của học viên nghiên cứu về “Quản trị mua hàng
tại Công ty Cổ phần Thương mại và Dược phẩm Hưng Việt” đƣợc thực hiện
đối với khách thể nghiên cứu mới, chƣa có nghiên cứu nào về quản trị mua
hàng ở Công ty Cổ phần Thƣơng mại và Dƣợc phẩm Hƣng Việt.
Đề tài sẽ tham khảo những thành quả đạt đƣợc của các luận án, luận văn,
bài báo trên, đồng thời tiếp tục nghiên cứu những lý luận chung về mua hàng
và các giải pháp nâng cao hiệu quả mua hàng trong doanh nghiệp, phân tích
tình hình mua hàng và đƣa ra các giải pháp nhằm nâng cao hiệu quả mua hàng
cho Công ty Cổ phần Thƣơng Mại và Dƣợc phẩm Hƣng Việt trong giai đoạn
2021 – 2025.

3. Mục tiêu và nhiệm vụ nghiên cứu
3.1. Mục tiêu nghiên cứu
Trên cơ sở lý luận chung về mua hàng của doanh nghiệp, nghiên cứu
tình hình quản trị mua hàng của Cơng ty Cổ phần Thƣơng mại và Dƣợc phẩm
Hƣng Việt từ năm 2018 - 2020; luận văn đề xuất một số giải pháp nhằm hoàn
thiện hoạt động quản trị mua hàng cho công ty trong giai đoạn tới.
3.2. Nhiệm vụ nghiên cứu
 Hệ thống hóa và tổng hợp một số vấn đề lý luận về quản trị mua
hàng doanh nghiệp.
 Phân tích thực trạng mua tại Cơng ty Cổ phần Thƣơng mại và Dƣợc
phẩm Hƣng Việt giai đoạn 2018 – 2020.
 Đề xuất một số giải pháp nhằm hồn thiện cơng tác quản trị mua
hàng tại Công ty Cổ phần Thƣơng mại và Dƣợc phẩm Hƣng Việt trong giai
đoạn tới.


6

4. Đối tƣợng và phạm vi nghiên cứu
4.1. Đối tƣợng nghiên cứu
Đối tƣợng nghiên cứu của luận văn là công tác quản trị mua hàng trong
doanh nghiệp.
4.2. Phạm vi nghiên cứu:
 Phạm vi về nội dung:
Luận văn tập trung nghiên cứu thực trạng tình hình mua hàng và quy
trình quản trị mua hàng trong doanh nghiệp.
 Về không gian:
Nghiên cứu, đánh giá quản trị mua hàng và đề xuất các giải pháp tại
Công ty Cổ phần Thƣơng mại và Dƣợc phẩm Hƣng Việt.
 Về thời gian:

Nghiên cứu, đánh giá thực trạng từ năm 2018 - 2020; mục tiêu, phƣơng
hƣớng và đề xuất các giải pháp cho giai đoạn 2021 – 2025.
5. Phƣơng pháp nghiên cứu
5.1 - Phương pháp thu thập dữ liệu
Kế thừa các số liệu và kết quả nghiên cứu đã có, đƣợc sử dụng để giải
quyết các vấn đề liên quan của đề tài.
Tham khảo các tài liệu về tình hình tài chính, doanh thu, chi phí, mua
hàngcủa công ty Cổ phần Thƣơng mại và Dƣợc phẩm Hƣng Việt trong thời
gian qua.
Nguồn dữ liệu thứ cấp đƣợc thu thập tại bộ phận kế toán, bộ phận kinh
doanh, bộ phận đầu tƣ, phịng kế hoạch của Cơng ty Cổ phần Thƣơng mại và
Dƣợc phẩm Hƣng Việt.
5.2 - Phương pháp phân tích dữ liệu:
Nghiên cứu đƣợc thực hiện thơng qua tài liệu thứ cấp trong khoảng thời
gian từ năm 2018 đến năm 2020. Việc thực hiện nghiên cứu thực tiễn và thu


7

thập số liệu minh chứng cho quá trình tìm hiểu về mua hàng và các giải pháp
nâng cao hiệu quả mua hàng tại Công ty Cổ phần Thƣơng mại và Dƣợc phẩm
Hƣng Việt đƣợc tác giả thực hiện từ năm 2018 đến năm 2020 từ đó tác giả đề
xuất giải pháp của đề tài định hƣớng giải pháp cho năm 2021 – 2025.
Địa điểm thực hiện nghiên cứu: Việc thực hiện nghiên cứu đƣợc tiến
hành tại Công ty Cổ phần Thƣơng mại và Dƣợc phẩm Hƣng Việt.
- Phương pháp thống kê mơ tả: Thu thập, hệ thống hóa, xử lý số liệu và
thơng qua các số bình qn, số tuyệt đối, số tƣơng đối để đánh giá các chỉ tiêu
nghiên cứu.
- Phương pháp so sánh:
Là phƣơng pháp đƣợc dùng chủ yếu trong phân tích hoạt động sản xuất

kinh doanh, phƣơng pháp này địi hỏi các chỉ tiêu đánh giá có cùng điều kiện,
có tính so sánh đƣợc để rút ra kết luận về hiện tƣợng và trong quá trình kinh
doanh.
- Phần mềm Excel đƣợc sử dụng để thống kế hệ thống dữ liệu đạt đƣợc
trong doanh thu. Ngoài ra nghiên cứu còn sử dụng các phƣơng pháp biểu đồ,
đồ thị và hình vẽ...
6. Kết cấu của luận văn
Ngồi phần mở đầu, kết luận, luận văn đƣợc kết cấu thành 3 chƣơng:
CHƢƠNG 1: Cơ sở lý luận về quản trị mua hàng trong doanh
nghiệp
CHƢƠNG 2: Phân tích và đánh giá thực trạng công tác quản trị
mua hàng tại Công ty CP Thƣơng mại và Dƣợc phẩm Hƣng Việt
CHƢƠNG 3: Định hƣớng giải pháp hồn thiện cơng tác quản trị
mua hàng tại Công ty CP Thƣơng mại và Dƣợc phẩm Hƣng Việt


8

CHƢƠNG 1
CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ QUẢN TRỊ MUA HÀNG
TẠI DOANH NGHIỆP
1.1 Tổng quan về mua hàng và quản trị mua hàng trong doanh
nghiệp.
1.1.1 Khái niệm và vai trò của mua hàng đối với hoạt động kinh doanh
của doanh nghiệp
Yếu tố đầu vào ( hay nguồn hàng) của doanh nghiệp thƣơng mại đƣợc
tạo ra từ hoạt động mua hàng đầu tiên. Muốn nguồn hàng đầu vào đầy đủ,
đúng kế hoạch tiêu thụ, đúng tiêu chuẩn, chất lƣợng và phù hợp với thị hiếu
của khách hàng thì rất cần dành sự quan tâm đến cơng tác mua hàng.
Ở nhiều góc độ, có thể nói cơng tác mua hàng và bán hàng trái ngƣợc

nhau. Coi bán hàng là tạo ra nguồn cầu về hàng hóa dịch vụ đồng thời tìm ra
cách phát triển ý thức con ngƣời về nhu cầu đó thì mua hàng lại phụ nhận nhu
cầu ấy đến khi mà tìm ra đƣợc điều kiện mua hàng phù hợp.
Hoạt động mua hàng trong doanh nghiệp có thể hiểu là các hoạt động
nghiệp vụ sau khi kiểm tra, đánh giá, tìm hiểu và thƣơng thảo, thỏa thuận kí
hợp đồng mua bán, thanh tốn, giao nhận với chủ hàng hóa để tạo ra nguồn
hàng trong doanh nghiệp với chi phí tối thiểu nhằm đáp ứng đƣợc số lƣợng,
chất lƣợng và nhu cầu dự trữ cũng nhƣ bán cho khách hàng.
Do là nghiệp vụ khởi đầu cho hoạt động kinh doanh của doanh nghiệp
nên công tác mua hàng luôn cần đƣợc dành sự quan tâm lớn. Khơng sai khi
nói bán hàng khó hơn mua hàng vì đó là khâu trực tiếp tạo ra doanh thu, là
khâu quyết định sự sống còn của mỗi doanh nghiệp. Song nếu khâu mua hàng
– tiền đề cho khâu bán hàng cũng đƣợc sát sao, mua đúng hàng, đúng chủng
loại cần thiết, đảm bảo chất lƣợng hàng hóa thì sẽ đạt đƣợc lợi nhuận lớn hơn
khi bán ra. Trong thời buổi nền kinh tế thị trƣờng hiện đại, việc mua hàng đã


9

nắm giữ một vai trò hết sức quan trọng đối với cá nhân nhà quản trị cũng nhƣ
tập thể doanh nghiệp.
Doanh nghiệp muốn bán hàng ra thị trƣờng thì cần có yếu tố đầu vào là
hàng hóa hay nguyên vật liệu. Để có đƣợc yếu tố đầu vào đó thì phải trải qua
q trình mua hàng, từ đó mới đến bán hàng, tạo ra lợi nhuận. Muốn tối đa
hóa lợi nhuận thì một trong những cách có thể kể đến là tổi thiểu hóa chi phí
mua hàng mà vẫn đảm bảo đủ số lƣợng cần thiết, tránh mua thừa gây lãng phí
hay mua thiếu hàng khơng đủ phục vụ nhu cầu của khách hàng. Để hạn chể
những yếu tố ảnh hƣởng khơng tốt đến hoạt động kinh doanh của mình, doanh
nghiệp cần quản lí khâu mua hàng sát sao từ khâu đặt hàng, vận chuyển cho
đến khi hàng hóa về kho bảo quản, lƣu trữ. Từ đó mới khơng làm tăng giá trị

đầu vào của hàng hóa dẫn đến tăng giá bán ra ngoài thị trƣờng. Ngày nay, các
doanh nghiệp chủ yếu dùng chính sách về giá cả để cạnh tranh với nhau trên
cùng một dòng sản phẩm, bên nào báo giá thấp hơn mà vẫn đảm bảo đƣợc
tiêu chuẩn số lƣợng, chất lƣợng thì chiến thắng, thu hút đƣợc nhiều tập khách
hàng. Mà muốn bán hàng tốt thì cần đầu tƣ, chọn lọc hàng hóa đầu vào cho
tốt. Từ đó mang về nhiều lợi thế cho doanh nghiệp trên thị trƣờng.
Nếu doanh nghiệp lơ là trong công tác mua hàng từ đầu, hàng bán ra cho
khách kém chất lƣợng, kém thẩm mĩ và không làm thỏa mãn nhu cầu ngày
một cao của khách hàng thì cơng việc kinh doanh sẽ đi vào bế tắc. Khách
hàng là ngƣời tạo ra lợi nhuận chính cho doanh nghiệp, vì vậy phải mua hàng
để bán ra phù hợp với yêu cầu, thị hiếu của khách hàng, giao vận thì kịp thời
chính xác, đẩy nhanh tốc độ lƣu thơng hàng hóa, vừa xây dựng niềm tin vừa
quảng bá thƣơng hiệu cho doanh nghiệp. Từ đó thiết lập đƣợc tập khách hàng
quen thuộc, giữ chân đƣợc khách mua hàng cho mình thƣờng xuyên, nâng cao
hiệu quả kinh doanh. Cơng việc kinh doanh thuận lợi thì doanh nghiệp mới
tạo ra nhiều giá trị thặng dƣ, chăm lo tốt đời sống nhân viên, đóng góp vào


10

nền kinh tế xã hội, xây dựng nền kinh tế vƣơn tầm thế giới. Vì lí do ấy mà
mua hàng là mắt xích vơ cùng quan trọng và khơng thể thiếu trong hoạt động
kinh doanh cũng nhƣ quá trình tạo ra lợi nhuận cho doanh nghiệp.
1.1.2 Khái niệm, mục tiêu và vai trò của quản trị mua hàng tại doanh
nghiệp
- Khái niệm:
Trƣớc tiên ta cần định nghĩa việc mua hàng nhƣ sau: “ Mua hàng là hệ
thống các công tác để tạo nên lực lƣợng hàng hóa tại cơ sở logistics, đáp ứng
đúng yêu cầu dự trữ, sản xuất hàng bán vối tổng chi phí thấp nhất” hay hiểu
về mặt kinh tế hơn thì “Mua hàng là hành vi thƣơng mại đầu tiên nhằm

chuyển giao quyền sở hữu thƣơng mại giữa doanh nghiệp và nguồn hàng”
Quản trị mua hàng là q trình hoạch định, tổ chức, lãnh đạo và kiểm
sốt hoạt động mua hàng của doanh nghiệp nhằm thực hiện mục tiêu bán
hàng.
Để thực hiện tốt việc mua hàng cũng cần có chu trình phân tích đánh giá
phù hợp, liên tục. Cần thực hiện việc này lặp đi lặp lại rồi mới dẫn tới kết quả
lựa chọn đáp án trả lời cho câu hỏi mua hàng gì, ở đâu, hàng của nhà cung cấp
nào, số lƣợng ra sao, báo giá thế nào. Đây là một chu trình tƣơng đối phức tạp
và phải kết hợp phân tích các yếu tố khác trong quản lí nguồn cung ứng.
- Mục tiêu của quản trị mua hàng trong doanh nghiệp:
Vì hoạt động mua hàng là bƣớc đầu tiên trong chu trình kinh doanh, là
điều kiện cần để doanh nghiệp thực hiện hoạt động kinh doanh thƣơng mại,
nên muốn công tác quản trị mua hàng đạt hiệu quả thì cần đặt ra mục tiêu cụ
thể nhƣ luôn luôn đảm bảo việc mua hàng với chất lƣợng tốt, hàng phải bán ra
thị trƣờng hợp pháp và hiệu quả, đồng thời chi phí mua hàng là thấp nhất.
Đầu tiên, đảm bảo việc bán hàng với chất lƣợng tốt thể hiện trƣớc tiên ở
việc khách hàng công nhận và chấp nhận mua lại hàng hóa ấy. Theo quan


11

điểm hiện đại, tối ƣu hóa chất lƣợng hàng bán chứ đừng tối đa. Doanh nghiệp
thu đƣợc nhiều lợi nhuận nhất từ cơng tác bán khi mà hàng hóa đáp ứng tốt
nhất nhu cầu của khách mua. Mà mỗi khách mua lại có một u cầu riêng địi
hỏi bên bán hay bên sản xuất phải linh hoạt đáp ứng nhiều yêu cầu đặt ra cùng
lúc cho từng mặt hàng. Còn tối đa hóa chất lƣợng hàng bán cũng tốt song
cơng việc này địi hỏi doanh nghiệp phải có trình độ chuyên sâu và sử dụng
các yếu tố đầu vào hết sức hợp lí, một sai sót nhỏ có thể làm hỏng cả dây
chuyền tạo ra sản phẩm.
Tiếp theo, mục tiêu đảm bảo tính hiệu quả cũng nhƣ hợp pháp của hàng

hóa khi bán ra thị trƣờng đầu tiên thể hiện ở cơng tác đặt mua đúng hàng dựa
trên phân tích dự đoán số lƣợng hàng bán ra bao nhiêu. Doanh nghiệp cần
tránh mua dƣ quá nhiều hàng để tồn kho, ứ đọng ảnh hƣởng trực tiếp đến chất
lƣợng hàng cũng nhƣ vấn đề lƣu thông sau này. Tuân thủ nghiêm ngặt các
quy định của pháp luật về việc buôn bán các mặt hàng có điều kiện (ví dụ nhƣ
mặt hàng nguyên vật liệu trong ngành dƣợc phẩm) cũng là vấn đề cần kiểm
soát chặt chẽ. Cần xây dựng bộ dữ liệu để phân tích nhu cầu, dự đốn thị
trƣờng sắp tới mặt hàng nào sẽ “hot”, cần mua dự trữ trƣớc để đến khi bán ra
đƣợc giá, đem lại lợi nhuận to lớn, giúp doanh nghiệp vừa giữ chân khác hàng
vừa tạo chữ tín trên thị trƣờng.
Cuối cùng, mua hàng với chi phí thấp nhất sẽ đảm bảo cho giá thành sản
phẩm bán ra thuận lợi hơn với ngƣời tiêu dùng. Cạnh tranh về giá là phƣơng
pháp phổ biến nhiều doanh nghiệp áp dụng. Do đó bên nào có giá cả vừa với
túi tiền của ngƣời tiêu dùng hơn thì sẽ dành phần thắng. Muốn giảm giá thành
sản phẩm thì đầu vào từ chi phí giao dịch, chi phí marketing, chi phí vận
chuyển, ... đều phải đƣợc tối thiểu hóa.
Ba mục tiêu trên cần đi liền và gắn kết với nhau. Tuy nhiên trên thực tế
chúng không thể đồng nhất xảy ra trọn vẹn vì nhiều lí do khách quan. Lấy ví


12

dụ về giá thành bán ra với chất lƣợng sản phẩm. Nếu chỉ tập trung tìm mọi
cách để hạ giá bán thì đi kèm với đó doanh nghiệp khơng thể đảm bảo chất
lƣợng sản phẩm tốt đến tay ngƣời tiêu dùng và ngƣợc lại. Tùy từng điều kiện
ở các doanh nghiệp cụ thể, đặt trong môi trƣờng kinh doanh khác nhau mà có
cách phối kết hợp thực hiện các mục tiêu sao cho hòa hợp, ƣu tiên đúng lúc
đúng chỗ để phát huy tối đa hiệu quả nó mang lại. Tất cả đóng góp xây dựng
lên mục tiêu chung lớn mạnh cho doanh nghiệp.
- Vai trò của quản trị mua hàng:

Tầm quan trọng của công tác quản trị mua hàng tại doanh nghiệp thể
hiện ở việc cần có sự chỉ đạo, kiểm soát chặt chẽ hoạt động nhập mua hàng,
lên kế hoạch chi tiết để lƣu chuyển hàng về đúng hạn, kịp thời cung cấp cho
các khách hàng đặt mua. Đồng thời kiểm tra sát sao chất lƣợng hàng mua về
có đảm bảo quy chuẩn, nguồn gốc xuất xứ, chất lƣợng kiểm định rõ ràng hay
chƣa. Quá trình này tƣởng đơn giản song lại vô cùng phức tạp, cần thực hiện
liên tục và ứng biến kịp thời với bất kì sự thay đổi nhanh chóng nào của thị
trƣờng kinh doanh. Từ những yếu tố bên trong doanh nghiệp nhƣ tình hình tài
chính, dự đốn cung – cầu, cho đến các yếu tố bên ngoài nhƣ cơ cấu thị
trƣờng, giá cả hiện hành, chi phí lƣu kho bãi, lãi suất ngân hàng, tỷ giá hối
đoái... đều cần đƣợc cân đo đong đếm kĩ lƣỡng trƣớc khi ra quyết định. Quản
trị tốt việc mua hàng cũng là tiền đề cho công cuộc quản trị kinh doanh, quản
trị doanh nghiệp phát triển lâu dài và vững mạnh.
1.2 Nội dung của quản trị mua hàng tại doanh nghiệp.
Nhằm khai thác một cách hiệu quả nhất nguồn hàng phục vụ cho hoạt
động kinh doanh thƣơng mại, các nhà quản trị cần chú tâm đầu tƣ cho mảng
quản trị mua hàng. Đây là quá trình tƣơng đối phức tạp để trả lời cho một loạt
câu hỏi: Mua ở đâu, mua hàng gì, số lƣợng bao nhiêu, điều kiện mua và thanh
toán nhƣ thế nào?... Đối với một ngƣời tiêu dùng bình thƣờng khi đi chợ cũng


13

sẽ đặt ra câu hỏi nhƣ vậy, nhƣng dƣới góc độ doanh nghiệp, các quyết định
này sẽ đƣợc cân nhắc dựa trên sự phân tích thơng tin, thị trƣờng, thực trạng
cung- cầu hàng hóa, xu hƣớng... cùng nhiều vấn đề khác có thể phát sinh.
Lập kế hoạch mua
hàng

Tìm kiếm và lựa chọn

nhà cung cấp

Tổ chức mua hàng

Đánh giá công tác
mua hàng

Hình 1.1 Sơ đồ về quá trình mua hàng tại doanh nghiệp
(Nguồn:Trích từ Cuốn Phân tích hoat động kinh doanh, NXB Thống Kê, Hà
Nội, tác giả Phan Quang Niệm )
1.2.1 Lập kế hoạch mua hàng
Để mua hàng có hiệu quả trƣớc hết phải xuất phát từ nhu cầu hàng hóa
thực tế trong nội bộ doanh nghiệp. Nhà quản trị đi tìm câu trả lời cho câu hỏi
mua cái gì, số lƣợng bao nhiêu ở bƣớc này.
Trƣớc tiên, nhà quản trị phải tập hợp báo cáo về hàng tồn kho rồi sau đó
tiến hành dự trù hàng hóa cần mua trong thời gian tới. Đồng thời, doanh
nghiệp cần tiến hành hoạt động thăm dò thị trƣờng, nắm bắt nhu cầu của cả
khách hàng, tìm hiểu xem thị trƣờng hiện nay mức cung- cầu đang ở đâu. Từ
đó xác định đƣợc tổng cung hàng hóa, cụ thể hơn là xác định lƣợng cung cho
từng mặt hàng, khu vực, tập khách hàng mà vẫn đảm bảo đủ số lƣợng, chất


14

lƣợng hàng, thời gian giao hàng, kế hoạch bán hàng. Ta có thể dựa vào cơng
thức cân đối nhƣ sau:
M + Ddk = B + Dck +Dhh
Trong đó:
M

: Lƣợng hàng cần mua vào trong kì kinh doanh

B

: Lƣợng hàng bán ra (theo kế hoạch) trong kì kinh doanh

Ddk : Lƣợng hàng tồn kho đầu kì
Dck : Lƣợng hàng tồn kho cuối kì
Dhh : Định mức hao hụt (nếu có)
Từ đây suy ra đƣợc cơng thức tính nhu cầu về hàng hóa cần mua vào
trong kì nhƣ sau:
M = B + Dck + Dhh – Ddk
Tổng các lƣợng hàng mua vào của từng mặt hàng trong kì sẽ chính bằng
tổng lƣợng hàng hóa mà doanh nghiệp cần mua. Việc xác định rõ nhu cầu
mua hàng sẽ giúp doanh nghiệp hạn chế rủi ro mua thừa hoặc thiếu hàng để từ
đó tìm và lựa chọn nhà cung cấp thích hợp.
1.2.2 Tìm kiếm và lựa chọn nhà cung cấp
Muốn trả lời cho câu hỏi mua hàng của ai, doanh nghiệp cần đi tìm kiếm
các nhà cung cấp phù hợp với tiêu chí của mình. Trong thế giới cơng nghệ số
hiện đại, có vơ vàn các cách thức để doanh nghiệp tìm và tiếp cận với nhà
cung cấp trên toàn thế giới. Ngoài những cách phổ thông và trực tiếp nhƣ
tham gia hội chợ- triển lãm nghề nghiệp, các tạp chí, catalogue hay qua bạn
bè giới thiệu... mà chúng ta cịn có cơng cụ Internet để tra cứu, có các kênh
truyền thơng, truyền hình vân vân. Với triết lí kinh doanh “ Khơng nên để hết
trứng vào một giỏ” thì nhà quản trị cần tìm kiếm và hợp tác với nhiều bên
cung cấp cũng nhƣ có những phƣơng án dự phịng cho riêng mình nếu trƣờng
hợp xấu xảy ra. Có thể đánh giá nhà cung cấp thông qua nguồn hàng hay hồ


15

sơ pháp nhân của họ. Từ đó cân nhắc nên đặt niềm tin vào ai, lúc nào để ln
có nguồn cung giá rẻ mà chi phí thấp, giúp tối ƣu hóa lợi nhuận đem lại. Đây
là cơng việc hết sức quan trọng của một nhà quản trị mua hàng.
Có quan điểm cho rằng việc mua hàng cần trung thành với một hoặc một
vài nhà cung cấp. Vì nhƣ vậy sẽ đƣợc hƣởng nhiều quyền lợi hơn về giá nhập,
về chiết khấu thanh tốn. Điều này sẽ có lợi nếu doanh nghiệp đƣợc hƣởng
thêm độc quyền mua một vài mặt hàng cụ thể mà chỉ nhà cung cấp này sở
hữu. Tuy nhiên khả năng này rất thấp và cũng tƣơng đối rủi ro. Mặt khác,
nhiều nhà quản trị sẽ chọn phƣơng án thông qua các kênh phân phối, trung
gian hay marketing nhằm tìm kiếm nhiều nhà cung cấp một lúc để ln phiên
thay đổi nếu cần, khơng phụ thuộc hồn tồn vào ai. Cách này vừa đảm bảo
tiến độ cấp hàng thƣờng xuyên cùng độ tin cậy cao, vừa đảm bảo sẽ có nhiều
sự lựa chọn về giá.
Lựa chọn và xác định nhà cung cấp hàng hóa phải dựa trên số liệu thực
tế thay vì cảm tính. Phải nghiên cứu thơng tin của họ, xem số lƣợng khách
hàng của họ, báo giá có phù hợp khơng, điều kiện thanh tốn ngay hay đƣợc
trả chậm, chiết khấu thanh toán bao nhiêu cùng mức hoa hồng tính nhƣ thế
nào,thời gian vận chuyển ngắn hay dài, hệ thống kho vận có đảm bảo khơng...
từ đó mới đƣa ra quyết định cuối cùng sẽ chọn ai.
Đi kèm với lợi ích về kinh tế, nhà quản trị cũng không đƣợc quên lƣu
tâm đến chất lƣợng hàng hóa của nhà cung cấp, nguyên vật liệu có đạt tiêu
chuẩn theo chứng chỉ trong ngành không, nguồn gốc xuất xứ của hàng hóa,
sản xuất có theo quy trình chuẩn hay hàng tiểu ngạch. Khi nhà cung cấp
chứng minh đƣợc tính minh bạch của mình lẫn hàng hóa, nhà quản trị mới có
cơ sở để đƣa ra quyết định đúng đắn.
Với những nhà cung cấp đã có sẵn trên thị trƣờng cùng nhiều năm kinh
nghiệm, việc tra cứu, tìm hiểu thông tin sẽ dễ dàng hơn với bộ phận các nhà