(Luận văn thạc sĩ) Quản lý hoạt động dạy học ở Trường THPT FPT, Hà Nội theo hướng phát triển năng lực học sinh

ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI
TRƢỜNG ĐẠI HỌC GIÁO DỤC

NGUYỄN THÁI TOÀN

QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG DẠY HỌC Ở TRƢỜNG TRUNG
HỌC PHỔ THÔNG FPT, THÀNH PHỐ HÀ NỘI THEO
HƢỚNG PHÁT TRIỂN NĂNG LỰC HỌC SINH

LUẬN VĂN THẠC SĨ QUẢN LÝ GIÁO DỤC

HÀ NỘI - 2020


ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI
TRƢỜNG ĐẠI HỌC GIÁO DỤC

NGUYỄN THÁI TOÀN

QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG DẠY HỌC Ở TRƢỜNG TRUNG
HỌC PHỔ THÔNG FPT, THÀNH PHỐ HÀ NỘI THEO
HƢỚNG PHÁT TRIỂN NĂNG LỰC HỌC SINH

LUẬN VĂN THẠC SĨ QUẢN LÝ GIÁO DỤC
Chuyên ngành: Quản lý giáo dục
Mã số: 8140114

Ngƣời hƣớng dẫn khoa học: PGS.TS. PHẠM THỊ THANH HẢI

HÀ NỘI - 2020

LỜI CẢM ƠN
Tác giả xin chân thành được bày tỏ lòng biết ơn tới Hội đồng khoa học, các
thầy giáo, cô giáo của khoa Quản lý Giáo dục - trường Đại học Giáo dục, Đại học
Quốc gia Hà Nội đã tận tình giảng dạy, tạo mọi điều kiện thuận lợi nhất có thể trong
suốt q trình học tập, nghiên cứu và hoàn thành đề tài.
Tác giả xin chân thành cảm ơn cô Nguyễn Thị Tân hiệu trưởng, các thầy
giáo, cô giáo, học sinh trường Trung học phổ thông FPT Hà Nội đã tham gia đóng
góp ý kiến, cung cấp thơng tin giúp đỡ tác giả trong quá trình điều tra, nghiên cứu.
Cảm ơn sâu sắc đến gia đình và đồng nghiệp đã động viên, giúp đỡ bản thân
trong quá trình học tập, nghiên cứu và hoàn thành luận văn. Đặc biệt nhất tác giả
xin được bày tỏ lịng kính trọng và biết ơn sâu sắc tới PGS.TS. Phạm Thị Thanh Hải
- Người đã tận tình hướng dẫn, giúp đỡ, chỉ bảo ân cần cho tác giả trong quá trình
nghiên cứu, hồn thành luận văn.
Luận văn khó tránh khỏi những thiếu sót do thời gian và khả năng có hạn.
Kính mong được sự đóng góp, chỉ bảo của các thầy giáo, cô giáo trong Hội đồng
khoa học.
Một lần nữa tác giả xin trân trọng cảm ơn!
Hà Nội, ngày 10 tháng 06 năm 2020
Tác giả

Nguyễn Thái Toàn

i


DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT
Chữ viết tắt

Cụm từ viết đầy đủ

BGH

Ban giám hiệu

CBQL

Cán bộ quản lý

CNH-HĐH

Cơng nghiệp hóa, hiện đại hóa

CNTT

Cơng nghệ thơng tin

CSVC

Cơ sở vật chất

GD

Giáo dục

GD&ĐT

Giáo dục và đào tạo

GDPT

Giáo dục phổ thông

GV

Giáo viên

HĐDH

Hoạt động dạy học

HĐGD

Hoạt động giáo dục

HS

Học sinh

KT, ĐG

Kiểm tra, đánh giá

KT-XH

Kinh tế, xã hội

NL

Năng lực

NXB

Nhà xuất bản

PC

Phẩm chất

PPDH

Phương pháp dạy học

QLGD

Quản lý giáo dục

TCM

Tổ chuyên môn

THPT

Trung học phổ thông

TTCM

Tổ trưởng chuyên môn

UBND

Ủy ban nhân dân

ii


MỤC LỤC
Trang
Lời cảm ơn ........................................................................................................... i
Danh mục các chữ viết tắt ...................................................................................ii
Danh mục các bảng và sơ đồ ............................................................................viii
MỞ ĐẦU ............................................................................................................ 1
CHƢƠNG 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG DẠY HỌC THEO
HƢỚNG PHÁT TRIỂN NĂNG LỰC CỦA HỌC SINH Ở TRƢỜNG TRUNG
HỌC PHỔ THÔNG ................................................................................................................ 5
1.1. Tổng quan nghiên cứu vấn đề .................................................................... 5
1.1.1. Một số nghiên cứu về hoạt động dạy học theo hướng phát triển
năng lực học sinh ........................................................................................ 5
1.1.2. Một số nghiên cứu về quản lý hoạt động dạy học theo hướng phát
triển năng lực học sinh ................................................................................ 6
1.2. Một số khái niệm cơ bản............................................................................. 8
1.2.1. Hoạt động dạy học ............................................................................. 8
1.2.2. Năng lực học sinh ............................................................................ 10
1.2.3. Quản lý nhà trường ......................................................................... 11
1.2.4. Dạy học theo hướng phát triển năng lực của học sinh ..................... 12
1.2.5. Quản lý hoạt động dạy học theo hướng phát triển năng lực học sinh .... 13
1.3. Giáo dục phổ thông & những yêu cầu dạy học theo hƣớng phát triển
năng lực học sinh ............................................................................................. 13
1.3.1. Những phẩm chất và năng lực cốt lõi của học sinh .......................... 17
1.3.2. Quá trình hình thành phẩm chất và năng lực cho học sinh .............. 19

1.4. Hoạt động dạy học theo hƣớng phát triển năng lực học sinh ở trƣờng
THPT ................................................................................................................ 16

1.4.1. Tìm hiểu chung về giáo dục THPT…………………………… 17
1.4.2. Các yêu cầu đặt ra đối với hoạt động dạy học và quản lý hoạt
động dạy học trong cơ sở giáo dục phổ thông……………………………….19

1.5. Quản lý HĐDH theo hƣớng phát triển năng lực học sinh ở trƣờng THPT ..... 19
1.5.1. Vai trò quan trọng của quản lý HĐDH theo hướng phát triển
năng lực học sinh ở trường THPT ............................................................. 19
1.5.2. Quản lý thực hiện mục tiêu dạy học theo hướng phát triển năng
lực học sinh trường THPT ......................................................................... 21
iii


1.5.3. Xây dựng kế hoạch dạy học theo hướng phát triển năng lực của học sinh THPT... 21
1.5.4. Tổ chức thực hiện hoạt động dạy học theo hướng phát triển năng
lực của học sinh THPT .............................................................................. 22
1.5.5. Hướng dẫn, chỉ đạo TCM dạy học theo hướng phát triển năng lực
học sinh ..................................................................................................... 23
1.5.6. Kiểm tra, đánh giá việc thực hiện dạy học theo hướng phát triển
năng lực học sinh ...................................................................................... 24
1.5.7. Quản lý hoạt động bồi dưỡng giáo viên về đổi mới PPDH chú
trọng phát triển năng lực học sinh ............................................................. 26
1.5.8. Quản lý hệ thống cơ sở vật chất, thiết bị, CNTT trong dạy học
phát triển năng lực học sinh ...................................................................... 27
1.5. Những yếu tố ảnh hƣởng đến quản lý hoạt động dạy học theo hƣớng
phát triển năng lực của học sinh ..................................................................... 28
1.5.1. Những yếu tố chủ quan .................................................................... 28
1.5.2. Những yếu tố khách quan ................................................................ 29

Tiểu kết chƣơng 1 ............................................................................................ 31
CHƢƠNG 2: THỰC TRẠNG QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG DẠY HỌC Ở
TRƢỜNG TRUNG HỌC PHỔ THÔNG FPT, HÀ NỘI THEO HƢỚNG
PHÁT TRIỂN NĂNG LỰC HỌC SINH ......................................................... 32
2.1. Quá trình hình thành và phát triển Trƣờng THPT FPT, Hà Nội .......... 32
2.1.1. Tầm nhìn trường THPT FPT trong hệ thống giáo dục phổ thông
Hà Nội ....................................................................................................... 32
2.1.2. Sứ mệnh ........................................................................................... 32
2.1.3. Lịch sử hình thành nhà trường ......................................................... 32
2.1.4. Mơ hình trường học kiểu mới ........................................................... 33
2.1.5. Triết lý giáo dục .............................................................................. 33
2.1.6. Cơ sở hạ tầng .................................................................................. 33
2.1.7. Cơ cấu tổ chức, bộ máy ................................................................... 34
2.1.8. Quy mô phát triển giáo dục qua các năm ......................................... 35
2.2. Khái quát về hoạt động khảo sát .............................................................. 36
2.2.1. Đối tượng khảo sát .......................................................................... 36
2.2.2. Nội dung khảo sát ............................................................................ 36
iv


2.2.3. Phương pháp khảo sát ..................................................................... 37
2.2.4. Thang đánh giá ................................................................................ 37
2.2.5. Cách đánh giá ................................................................................. 37
2.3. Thực trạng hoạt động dạy học ở Trƣờng Trung học phổ thông FPT, Hà
Nội theo hƣớng phát triển năng lực học sinh ..................................................... 37
2.3.1. Thực trạng nhận thức của CBQL,GV, học sinh về HĐDH theo
hướng phát triển năng lực học sinh ........................................................... 37
2.3.2. Thực trạng thực hiện dạy học theo hướng phát triển năng lực học
sinh của GV nhà trường ............................................................................. 41
2.4. Thực trạng quản lý HĐDH ở Trƣờng Trung học phổ thông FPT, Hà

Nội theo hƣớng phát triển năng lực của học sinh .......................................... 52
2.4.1. Thực trạng thực hiện kế hoạch HĐDH theo hướng phát triển năng
lực học sinh ................................................................................................ 52
2.4.2. Thực trạng quản lý tổ chức thực hiện dạy học theo hướng phát triển
năng lực học sinh.............................................................................................. 55
2.4.3. Thực trạng chỉ đạo hoạt động dạy học theo hướng phát triển
năng lực của người học ............................................................................. 56
2.4.4. Thực trạng kiểm tra, đánh giá dạy học theo hướng phát triển năng
lực học sinh ................................................................................................ 59
2.4.5. Thực trạng quản lý hoạt động dạy học của tổ chuyên môn theo
hướng phát triển năng lực học sinh ........................................................... 60
2.4.6. Thực trạng quản lý hoạt động bồi dưỡng, tự bồi dưỡng của giáo
viên về dạy học theo hướng phát triển năng lực......................................... 62
2.5. Đánh giá chung về Quản lý hoạt động dạy học ở Trƣờng THPT FPT,
Hà Nội theo hƣớng phát triển năng lực học sinh .................................................64
2.5.1. Điểm mạnh.............................................................................................. 64
2.5.2. Điểm yếu ......................................................................................... 65
2.5.3. Nguyên nhân .................................................................................... 66
Tiểu kết chƣơng 2 ............................................................................................ 68
CHƢƠNG 3: BIỆN PHÁP QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG DẠY HỌC Ở TRƢỜNG
TRUNG HỌC PHỔ THÔNG FPT, HÀ NỘI THEO HƢỚNG PHÁT TRIỂN
NĂNG LỰC HỌC SINH .......................................................................................... 69
v


3.1. Những nguyên tắc đề xuất các biện pháp ................................................ 69
3.1.1. Nguy n t c đảm ảo t nh hệ thống ................................................... 69
3.1.2. Nguy n t c đảm ảo t nh pháp lý ..................................................... 69
3.1.3. Nguyên t c đảm bảo t nh đồng ộ .................................................... 70
3.1.4. Nguyên t c đảm bảo tính thực tiễn, khả thi ...................................... 70

3.2. Biện pháp quản lý dạy học ở Trƣờng Trung học phổ thông FPT theo
hƣớng phát triển năng lực học sinh ................................................................. 71
3.2.1. Xây dựng kế hoạch dạy học phát triển năng lực học sinh cho giáo viên
nhà trường.................................................................................................. 71
3.2.2. Tổ chức tập huấn, bồi dưỡng dạy học phát triển năng lực học sinh cho
giáo viên ..................................................................................................... 74
3.2.3. Chỉ đạo đổi mới sinh hoạt TCM theo hướng nghiên cứu bài học,
chuy n đề dạy học nhằm phát huy năng lực học sinh ................................. 80
3.2.4. Tổ chức hoạt động giảng dạy của giáo viên và học tập của học
sinh theo hướng phát huy năng lực người học ........................................... 88
3.2.5. Tăng cường đổi mới phương pháp dạy học tích cực nhằm phát
huy năng lực học sinh ................................................................................ 92
3.2.6. Chỉ đạo kiểm tra đánh giá kết quả học tập theo hướng phát triển
năng lực học sinh ...................................................................................... 94
3.2.7. Tăng cường Ứng dụng CNTT trong dạy học cho giáo vi n nhà trường ... 97
3.3. Mối quan hệ giữa các biện pháp quản lý ............................................... 101
3.4. Khảo nghiệm tính cấp thiết và tính khả thi của các biện pháp đề xuất ..... 103
Tiểu kết chƣơng 3 .......................................................................................... 107
KẾT LUẬN VÀ KHUYẾN NGHỊ ................................................................. 108
TÀI LIỆU THAM KHẢO ............................................................................. 112
PHỤ LỤC

vi


vii


DANH MỤC CÁC BẢNG VÀ SƠ ĐỒ
Bảng 2.1.

Bảng 2.2.
Bảng 2.3.
Bảng 2.4.
Bảng 2.5.
Bảng 2.6.
Bảng 2.7.
Bảng 2.8.
Bảng 2.9.
Bảng 2.10.

Bảng 2.11.
Bảng 2.12.
Bảng 2.13.
Bảng 2.14.
Bảng 2.15.
Bảng 2.16.
Bảng 2.17.
Bảng 3.1.
Bảng 3.2.
Bảng 3.3.
Bảng 3.4.
Sơ đồ 1.1.

Bảng số liệu giáo viên của nhà trường ........................................... 34
Kết quả xếp loại văn hóa, hạnh kiểm của HS các năm học (%) ...... 36
Ý kiến của cán bộ quản lý, giáo viên, học sinh về tính bắt buộc
phải thực hiện dạy học theo hướng phát triển năng lực học sinh (%) ..... 38
Ý kiến của cán bộ quản lý, giáo viên, học sinh về vai trò, ý
nghĩa của dạy học theo hướng phát triển năng lực học sinh ........... 39
Ý kiến của CBQL, giáo viên về mức độ thực hiện mục tiêu dạy

học theo hướng phát triển năng lực học sinh .................................. 41
Cán bộ quản lý, giáo viên cho ý kiến về mức độ thực hiện nội
dung dạy học chú ý phát triển năng lực học sinh ........................... 43
Ý kiến của CBQL, giáo viên về mức độ thực hiện các PPDH
phát triển năng lực học sinh ........................................................... 45
Ý kiến của CBQL, giáo viên về việc mức độ sử dụng và các
phương tiện, thiết bị dạy học phát triển năng lực học sinh ............. 46
Ý kiến học sinh về mục đích, động cơ học tập ............................... 48
Ý kiến CBQL, giáo viên và học sinh về trang bị cho HS các
phương pháp học tập tích cực nhằm phát triển năng lực học tập
của bản thân .................................................................................. 50
Ý kiến của CBQL, giáo viên về mức độ thực hiện các hình thức
KT-ĐG kết quả học tập theo hướng phát triển năng lực học sinh ........ 51
Thực trạng thực hiện kế hoạch dạy học phát triển năng lực học sinh ...... 53
Thực trạng quản lý tổ chức thực hiện dạy học phát triển năng
lực học sinh ................................................................................... 55
Thực trạng chỉ đạo HĐDH phát triển năng lực học sinh ................ 56
Thực trạng kiểm tra, đánh giá HĐDH phát triển năng lực .............. 59
Thực trạng thực hiện HĐDH của TCM .......................................... 60
Thực trạng quản lý hoạt động bồi dưỡng, tự bồi dưỡng của
giáo viên ........................................................................................ 62
Kế hoạch dạy học theo hướng phát triển năng lực học sinh của
giáo viên ........................................................................................ 73
Tổng hợp khảo sát mức độ cấp thiết của các biện pháp quản lý ... 103
Tổng hợp khảo sát tính khả thi của các biện pháp quản lý ........... 104
Tổng hợp mức độ tương quan giữa tính cấp thiết và khả thi của
các biện pháp quản lý .................................................................. 106
Các NL chung trong Chương trình GDPT mới .............................. 15

viii

MỞ ĐẦU
1. Lý do chọn đề tài
Chất lượng của một trường học tốt hay không được quyết định bởi đội ngũ
thầy cơ giáo trong chính ngơi trường đó, cịn dạy học là hoạt động trung tâm của
nhà trường. Người dạy học có nhiệm vụ là giáo dục, giảng dạy theo mục tiêu
chương trình để giúp người học phát huy được hết tính tích cực, chủ động sáng tạo,
biết áp dụng những kiến thước đã học vào đời sống hàng ngày và hình thành những
tình cảm đạo đức tốt đẹp. Do vậy, cần phải đổi mới đồng bộ các yêu tố của quá
trình dạy học, đặc biệt là phương pháp dạy học để thực hiện quá trình này theo
hướng tiếp cận năng lực học sinh. Các tác động của người quản lý vào q trình dạy
học góp phần hình thành và phát triển toàn diện nhân cách người học theo mục tiêu
đào tạo đề ra là quản lý hoạt động dạy học.
Hoạt động dạy học hiện nay mới chỉ là sự truyền thụ một chiều của người
dạy đến người học, người học thụ động tiếp nhận kiến thức từ thầy, cô mà khơng có
một sự chủ động tiếp nhận tri thức dẫn đến chất lượng giờ dạy thấp. Hoạt động dạy
học và quản lý hoạt động dạy học ở trường THPT FPT Hà Nội mới gần đây đã có
những chuyển biến tích cực lên tuy nhiên hiệu quả vẫn chưa được như kỳ vọng, tập
thể cán bộ - giáo viên cơ bản đáp ứng được yêu cầu nhiệm vụ đặt ra trong việc thay
đổi phương pháp dạy học mới nhằm phát huy tính tích cực, chủ động, sáng tạo
nhằm phát triển năng lực của học sinh. Tuy vậy, các hoạt động trong giờ tự học buổi
tối của học sinh vẫn còn mang tính hình thức chỉ là quản lý, khơng khơi dậy được
khả năng tự học, sáng tạo tự tìm tịi cái mới dẫn đến làm giảm đi tính tích cực, chủ
động và sáng tạo của học sinh. Học sinh vẫn quen theo lối cũ trông chờ ỷ nại vào
thầy cô, gia đình dẫn đến trạng thái thờ ơ trong học tập, rèn luyện và các hoạt động
khác. Mặc dù đội ngũ giáo viên được tập huấn, bồi dưỡng thường xuyên về đổi mới
HĐDH theo hướng phát triển năng lực học sinh, song việc vận dụng còn chưa như
kỳ vọng dẫn đến hiệu quả chưa cao. Phần lớn CBQL nhà trường đều được tuyển
dụng từ những giáo viên có nhiều thành tích, kinh nghiệm trong giảng dạy, có năng

lực chun mơn tốt nhưng còn yếu về nghiệp vụ về quản lý giáo dục. Không những

1


thế công tác quản lý HĐDH của nhà trường vẫn cịn mang nặng tính hình thức.
Những quyết sách mang tính đột phá trong đổi mới HĐDH của nhà trường bị ảnh
hưởng khơng nhỏ.
Vì vậy nên chúng tơi đã lựa chọn vấn đề nghiên cứu: “Quản lý hoạt động dạy
học ở Trường THPT FPT, Hà Nội theo hướng phát triển năng lực học sinh” nhằm
góp phần nâng cao chất lượng dạy học, giáo dục của nhà trường, đáp ứng yêu cầu
đổi mới căn bản và toàn diện nền giáo dục.
2. Mục đích nghiên cứu
Dựa trên cơ sở nghiên cứu lý luận và thực tiễn quản lý HĐDH ở Trường
THPT FPT Hà Nội. Từ đó đề xuất một số biện pháp quản lý HĐDH tại Trường
THPT FPT, Hà Nội theo hướng phát triển năng lực của học sinh nhằm nâng cao
chất lượng dạy và học của nhà trường.
3. Đối tƣợng và khách thể nghiên cứu
3.1. Khách thể nghiên cứu
Hoạt động dạy học ở Trường THPT FPT, Hà Nội.
3.2. Đối tượng nghiên cứu
Biện pháp quản lý HĐDH ở Trường THPT FPT, Hà Nội theo hướng phát
triển năng lực học sinh.
4. Câu hỏi nghiên cứu
Cần có biện pháp nào để quản lý hoạt động dạy học theo hướng phát triển
năng lực học sinh tại trường THPT FPT Hà Nội đem lại hiệu quả, góp phần nâng
cao chất lượng đào tạo của nhà trường.
5. Giả thuyết khoa học
Gần đây việc quản lý HĐDH ở Trường THPT FPT, Hà Nội đã có những
chuyển biến tốt lên theo đúng tinh thần chỉ đạo của ban lãnh đạo tổ chức giáo dục

FPT, trong đó đẩy mạnh thực hiện các biện pháp quản lý HĐDH theo hướng phát
triển năng lực học sinh. Tuy vậy, q trình thực hiện cịn nhiều bất cập, chưa hiệu
quả so với kỳ vọng về nâng cao chất lượng dạy học. Nếu áp dụng hợp lý và thường
xuyên các biện pháp quản lý HĐDH theo định hướng phát triển năng lực học sinh
Trường THPT FPT, Hà Nội do tác giả đề xuất thì sẽ nâng cao chất lượng dạy học và
giáo dục của nhà trường.
2


6. Nhiệm vụ nghiên cứu
6.1. Nghiên cứu cơ sở lý luận về quản lý hoạt động dạy học theo định hướng phát
triển năng lực học sinh Trường trung học phổ thông.
6.2. Khảo sát thực trạng quản lý HĐDH ở Trường THPT FPT, Hà Nội.
6.3. Đề xuất biện pháp quản lý HĐDH theo hướng phát triển năng lực học sinh ở
Trường THPT FPT, Hà Nội.
6.4. Khảo nghiệm tính cấp thiết và khả thi của các biện pháp quản lý.
7. Giới hạn phạm vi nghiên cứu
7.1. Giới hạn nghiên cứu
Đề tài nghiên cứu các biện pháp quản lý HĐDH ở Trường THPT FPT, Hà
Nội theo hướng phát triển năng lực học sinh.
7.2. Phạm vi nghiên cứu
Địa bàn nghiên cứu: Trường THPT FPT, Hà Nội.
Đối tượng khảo sát: Lãnh đạo, tổ trưởng tổ chuyên môn, giáo viên và học
sinh của Trường THPT FPT, Hà Nội.
Thời gian nghiên cứu: Từ năm học 2018 đến 2020.
8. Phƣơng pháp nghiên cứu
8.1. Nhóm phương pháp nghiên cứu lý thuyết
Tiến hành phân tích, tổng hợp các tư liệu khoa học về quản lý giáo dục, quản
lý nhà trường, quản lý hoạt động dạy học và các tư liệu có liên quan đến quản lý
hoạt động dạy học theo hướng phát triển năng lực học sinh nhằm xác định cơ sở lý

luận của đề tài nghiên cứu.
8.2. Nhóm phương pháp nghiên cứu thực tiễn
Trong đề tài nghiên cứu, tác giả đã vận dụng phối hợp nhiều PPNC sau đây:
a. Điều tra ằng phiếu hỏi
Với mục đích hướng đến khảo sát nhóm đối tượng là CBQL và GV trong nhà
trường. Các thông tin điều tra được sẽ là những căn cứ quan trọng cần cho quá trình
nghiên cứu đề xuất những giải pháp khoa học cho nhà trường.
. Phương pháp quan sát sư phạm
Phương pháp này nhằm thu thập thông tin qua việc quan sát hoạt động dạy
3


học và quản lý dạy học theo hướng phát triển năng lực học sinh của CBQL, GV ở
trường THPT FPT, Hà Nội. Lấy ý kiến của một vài nhà quản lý giáo dục có kinh
nghiệm lâu năm nhằm hiểu rõ vấn đề và có một số đề xuất tốt nhất.
c. Phương pháp xin ý kiến chuyên gia
Sử dụng các bảng hỏi các ý kiến chuyên gia và cán bộ Quản lý giáo dục có
kinh nghiệm lâu năm để khảo sát thực trạng Quản lý hoạt động dạy học theo hướng
phát triển năng lực học sinh ở trường THPT FPT, Hà Nội.
d. Phương pháp phân t ch, tổng hợp
Sử dụng với mục đích đánh giá các mặt tích cực và tiêu cực của quản lý hoạt
động dạy học theo hướng phát triển năng lực học sinh ở trường THPT FPT, Hà Nội
từ đó đề xuất các biện pháp quản lý phù hợp nhất với nhà trường.
8.3. Nhóm phương pháp hỗ trợ
a. Sử dụng phương pháp thống k toán học để xử lý kết quả nghi n cứu
. Sử dụng công cụ Microsoft Excel để iểu đạt các kết quả nghi n cứu như
ảng iểu, mơ hình, đồ thị, sơ đồ.
9. Đóng góp của đề tài mang lại
Đề tài sẽ góp một phần vào việc nâng cao chất lượng dạy học, giáo dục của
trường THPT FPT, Hà Nội nói riêng và giáo dục phổ thơng của Việt Nam nói

chung, đáp ứng u cầu đổi mới căn bản và toàn diện giáo dục Việt Nam trong thời
đại mới của đất nước.
10. Cấu trúc luận văn
Luận văn bao gồm đầy đủ mở đầu, kết luận, khuyến nghị và dự kiến nội
dung được trình bày trong 3 chương:
Chương 1: Cơ sở lý luận quản lý hoạt động dạy học theo hướng phát triển
năng lực học sinh ở trường THPT.
Chương 2: Thực trạng quản lý hoạt động dạy học ở Trường THPT FPT, Hà
Nội theo hướng phát triển năng lực học sinh.
Chương 3: Biện pháp quản lý hoạt động dạy học ở Trường THPT FPT theo
hướng phát triển năng lực học sinh.

4


Chƣơng 1
CƠ SỞ LÝ LUẬN QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG DẠY HỌC
THEO HƢỚNG PHÁT TRIỂN NĂNG LỰC CỦA HỌC SINH
Ở TRƢỜNG TRUNG HỌC PHỔ THÔNG
1.1. Tổng quan nghiên cứu vấn đề
1.1.1. Một số nghiên cứu về hoạt động dạy học theo hướng phát triển năng lực
học sinh
Ở Việt Nam, các vấn đề có liên quan đến hoạt động dạy học từ xưa đến nay
đều rất được quan tâm, đặc biệt trong giai đoạn đổi mới giáo dục toàn diện hiện
nay. Hoạt động này đã có nhiều cơng trình nghiên cứu như của tác giả: Đặng Quốc
Bảo [2], Nguyễn Thị Mỹ Lộc, Nguyễn Quốc Chí [17], Nguyễn Phúc Châu [15]…
và một số các nhà giáo giàu kinh nghiệm cũng quan tâm đến vấn đề hoạt động dạy
học và phát triển năng lực học sinh vào thực tiễn dạy học ở Việt Nam: Phan Trọng
Ngọ [30], Đỗ Tiến Sỹ [37].
Một số cơng trình nghiên cứu có thể kể đến như: Dạy học và phương pháp

dạy học trong nhà trường của tác giả Phan Trọng Ngọ [30]; Đổi mới phương pháp
giảng dạy ở trường phổ thơng của tác giả Trần Bá Hồnh [24]; Kiểm tra, đánh giá
trong giáo dục của tác giả Nguyễn Công Khanh [27]; Cẩm nang dành cho Hiệu
trưởng chiến lược và lời khuyên thực tế giúp công việc hiệu quả hơn của tác giả
Pam Robbins Harvy B.Alvy [34]; Quản lí đổi mới phương pháp dạy học ở trường
phổ thông của tác giả Đỗ Tiến Sĩ [37]; Cơ sở lý luận của việc đánh giá chất lượng
học tập của học sinh phổ thơng của tác giả Hồng Đức Nhuận - Lê Đức Phúc [31]
hay Những vấn đề cơ bản giáo dục hiện đại của tác giả Thái Duy Tuyên [38].
Giáo viên tổ chức thực hiện hoạt động dạy học theo định hướng phát triển
năng lực học sinh bằng việc tập trung đánh giá thường xuyên đối với tất cả học sinh.
Việc đánh giá thường xuyên này có thể dựa trên nhiều phương diện: qua hoạt động
trên lớp, hồ sơ học tập của học sinh, vở ghi chép, qua các báo cáo kết quả dự án học
tập, nghiên cứu hoặc kết quả thực hành, thí nghiệm của các em, qua các bài thuyết
trình (bài viết, bài trình chiếu, video...) báo cáo về kết quả thực hiện các nhiệm vụ
5


học tập mà giáo viên đưa ra. Giáo viên có thể sử dụng các hình thức đánh giá này và
tiếp tục nâng cao yêu cầu vận dụng kiến thức liên mơn vào thực tiễn; kết hợp có hợp
lý giữa hình thức tự luận với trắc nghiệm khách quan, giữa kiểm tra lý thuyết và
kiểm tra thực hành trong công tác kiểm tra.
Giáo viên cần ưu tiên rèn cho học sinh phương pháp tự học, tự nghiên cứu
cùng với việc dành nhiều thời gian trên lớp cho học trò luyện tập, thực hành,
trình bày, tranh luận bảo vệ ý kiến kết quả học tập của mình; giáo viên tổng hợp,
nhận xét, đánh giá, kết luận để học sinh hiểu và vận dụng được những kiến thức
đó vào đời sống.
Hoạt động dạy học và hoạt động giáo dục là hai hoạt động ln đi liền với
nhau. Mục đích chung mà cả hai hoạt động này đều hướng đến là phát triển nhân
cách người học một cách tồn diện. Nhìn dưới góc độ có ý thức của con người và
hoạt động sống tích cực, q trình mà người GV thơng qua việc lãnh đạo, điều

khiển, tổ chức, khiến người học tích cực, tự giác, tự tổ chức một cách chủ động, tự
điều khiển những hoạt động học tập – nhận thức của mình với mục tiêu thực hiện
những nhiệm vụ giảng dạy, được gọi là hoạt động dạy học.
Trên lớp, giáo viên cần tăng cường tổ chức hoạt động, đề xuất và lựa chọn,
hoàn thiện các câu hỏi, bài tập kiểm tra theo định hướng phát triển năng lực; xây
dựng nguồn học liệu mở có chất lượng trên trang thơng tin điện tử của Sở GD&ĐT,
phòng GD&ĐT và các nhà trường.
1.1.2. Một số nghiên cứu về quản lý hoạt động dạy học theo hướng phát triển
năng lực học sinh
Quản lý giáo dục được định nghĩa là hoạt động có ý thức được thực hiện bởi
nhà quản lý nhằm đạt tới mục tiêu quản lý của mình. Cán bộ quản lý giáo dục cùng
với đội ngũ giáo viên, học sinh, các lực lượng xã hội, … biến mục tiêu đó thành
hiện thực thơng qua các hoạt động cụ thể. Dạy học và giáo dục thống nhất với nhau
và đóng vai trị là những hoạt động trung tâm trong các nhà trường. Hoạt động trung
tâm này là trọng tâm để những hoạt động đa dạng khác của nhà trường hướng vào.
Quản lý nhà trường về bản chất được hiểu là quản lý các hoạt động diễn ra chủ yếu
trong quá trình dạy và học, bao gồm quá trình sư phạm của giáo viên và các hoạt

6


động học tập-tự giáo dục của học sinh. Như vậy, quản lý hoạt động dạy - học thực
chất là những tác động của chủ thể quản lý vào quá trình dạy học (là một hệ toàn
vẹn gồm hoạt động dạy và hoạt động học luôn luôn tương tác với nhau. Sự tương
tác giữa dạy và học mang tính chất cộng tác - do tập thể giáo viên và học sinh thực
hiện và được các lực lượng xã hội hỗ trợ đắc lực) với mục tiêu nhằm góp phần vào
q trình hình thành và phát triển tồn diện nhân cách học sinh theo mục tiêu đào
tạo mà nhà trường đề ra.
Một số cơng trình nghiên cứu tiêu biểu của các tác giả về quản lý hoạt động
dạy học theo định hướng phát triển năng lực có thể được kể đến như: Tác giả

Nguyễn Ngọc Quang với “Những khái niệm cơ bản về quản lý giáo dục”; “Quản lý,
quản lý giáo dục tiếp cận từ những mơ hình” của tác giả Đặng Quốc Bảo. Đây là
những tài liệu có trình bày các khái niệm về quản lý, quản lý giáo dục và quản lý
giáo dục được tiếp cận từ những mơ hình, mà vấn đề dạy học theo hướng phát triển
năng lực cũng được đề cập đến ở đây.
Đã có nhiều cơng trình nghiên cứu về quản lý giáo dục, quản lý nhà tường,
quản lý hoạt động dạy học của các tác giả, các nhà nghiên cứu, các nhà quản lý giáo
dục trong nước như Nguyễn Phúc Châu [15], Trần Ngọc Giao [20], Nguyễn Thị Mỹ
Lộc [1], [16] [17] [28], Bùi Minh Hiền [22] [23]. Ngoài ra, các tác giả như: Đặng
Quốc Bảo [2], Nguyễn Quốc Chí [16],… cũng có các cơng trình nghiên cứu về quản
lý hoạt động dạy học nói chung và dạy học theo hướng phát huy năng lực người học.
Phải kể đến như: Cẩm nang nâng cao năng lực quản lý nhà trường của tác
giả Nguyễn Thị Mỹ Lộc cùng các tác giả [1]; Một số khái niệm về quản lý giáo
dục của tác giả Đặng Quốc Bảo [2]; Quản lý nhà trường của tác giả Nguyễn Phúc
Châu [15]; Những xu thế quản lý hiện đại và việc vận dụng vào QLGD của tác giả
Nguyễn Quốc Chí, Nguyễn Thị Mỹ Lộc [16]; Quản lý trường phổ thông của tác
giả Trần Ngọc Giao [20]; Quản lý và lãnh đạo nhà trường của tác giả Bùi Minh
Hiền - Nguyễn Vũ Bích Hiền [22]; Quản lí, lãnh đạo nhà trường thế kỉ XXI của
tác giả Nguyễn Thị Mỹ Lộc [21] hay Những vấn đề quản lý trường học của tác giả
P.V. Zimin [33].
Trong các cơng trình nghiên cứu khoa học, luận văn, luận án, nhiều cán bộ
quản lý giáo dục trên cả nước đã đầu tư nghiên cứu các biện pháp quản lý hoạt động
7


dạy học như: Phạm Văn Trường với đề tài “Quản lý HĐDH phát triển năng lực học
sinh ở trường trung học cơ sở Tứ Mỹ huyện Tam Nông tỉnh Phú Thọ” (2017); hay
Phan Cát Khánh với đề tài “Quản lý hoạt động dạy học theo hướng phát triển năng
lực học sinh Trường Trung học phổ thơng Ngơ Quyền, Hải Phịng” (2015);...
Quản lý dạy học trong các nhà trường là đề tài phổ biến được đề cập đến ở

nhiều cơng trình nghiên cứu trong những năm trở lại đây. Những công trình nghiên
cứu được nhắc đến ở trên đã đem lại những thành quả nhất định về mặt cơ sở lý
luận và thực tiễn ứng dụng trong quá trình quản lý hoạt động dạy học nói riêng và
quản lý nhà trường nói chung, trong đó nhiều biện pháp sáng tạo đã được các tác giả
đề xuất với mục đích cải thiện và nâng cao chất lượng và hiệu quả của công tác quản
lý nhà trường và hoạt động dạy học. Tìm hiểu các cơng trình nghiên cứu trước đó
đồng thời tiếp thu các kết quả thu được, tác giả luận văn tiếp tục đi sâu phân tích và
nghiên cứu và cơ sở lý luận cùng với thực tiễn công tác quản lý HĐDH ở các
trường THPT, để từ đó đề xuất thực hiện một số biện pháp quản lý HĐDH ở trường
THPT FPT, Hà Nội theo định hướng phát triển năng lực học sinh với mục đích góp
phần nâng cao chất lượng giáo dục đào tạo của nhà trường nói riêng và giáo dục phổ
thơng nói chung.
1.2. Một số khái niệm cơ bản
1.2.1. Hoạt động dạy học
Theo Phạm Minh Hạc: “Dạy học là thuật ngữ để chỉ một chức năng xã hội,
chức năng này được thực hiện với mục đích truyền tải và lĩnh hội kiến thức, kinh
nghiệm xã hội đã tích lũy được, đồng thời biến kiến thức và kinh nghiệm đó trở
thành phẩm chất và năng lực cá nhân” [21].
Theo Trần Thị Tuyết Oanh: “Hoạt động dạy học là một quá trình dưới sự
lãnh đạo, tổ chức, điều khiển của người dạy, học sinh hăng hái, tự giác, tự điều
khiển được hoạt động học tập - nhận thức của mình, chủ động tổ chức, với mục tiêu
thực hiện những nhiệm vụ của việc giảng dạy” [32].
Hoạt động dạy học bao gồm tám thành tố cơ bản là: Mục tiêu; Nội dung;
Phương pháp; Phương tiện dạy học; Hình thức tổ chức dạy học; Giáo viên; Học sinh
và Kết quả dạy học.
Hoạt động dạy học là hoạt động giáo viên hướng dẫn, điều phối hoạt động
8


nhận thức học tập của học sinh, giúp các con tìm tịi, khám phá tri thức góp phần

thực hiện tốt nhất chức năng học của học sinh.
Hoạt động học tập của học sinh là hoạt động tích cực, chủ động, sáng tạo, tự
điều khiển hoạt động nhận thức, học tập của mình nhằm tiếp thu, xử lý, biến đổi
thơng tin kiến thức bên ngồi thành tri thức của mình.
Các thầy cơ giáo, nhà sư phạm, cán bộ quản lí giáo dục và cả những ai quan
tâm đến dạy học thường gặp những thuật ngữ: dạy học, giáo dục, quá trình dạy học
và quá trình giáo dục. Trong một số văn cảnh nhất định, có thể sử dụng các thuật ngữ
trên một cách linh hoạt, thậm chí đơi khi cịn đồng nhất dạy học với giáo dục, quá
trình dạy học với quá trình giáo dục. Tuy nhiên,trong đa số trường hợp, đặc biệt khi
tiến hành thao tác hoá các khái niệm trên, thì nhất thiết phải phân biệt triệt để các khái
niệm tương ứng. Để làm được việc này nên tuân theo nguyên tắc lịch sử – phát sinh.
Về cội nguồn, trong buổi bình minh của mình, để duy trì sự tồn tại, xã hội,
cũng như đứa trẻ phải sử dụng cơ chế bắt chước để tạo cho mình những kinh
nghiệm ít ỏi nhưng thiết thực đối với cuộc sống. Khi xã hội phát triển vốn kinh
nghiệm mà loài người sáng tạo và tích luỹ được trở nên phong phú, sâu sắc và phức
tạp, đồng thời xuất hiện sự phân công lao động xã hội, từ đó xuất hiện hoạt động
dạy học, với chức năng cơ bản vẫn là truyền thụ kinh nghiệm lao động sản xuất và
sinh hoạt. Tuy nhiên, sự phát triển tiếp theo của xã hội đã dẫn đến phân hoá và cải
tổ lại dạy học nhằm đáp ứng yêu cầu của xã hội.
Người giáo viên cần phải có sự chuẩn bị chu đáo, kỹ lưỡng về nội dung,
phương pháp, phương tiện, hình thức tổ chức dạy học và dự kiến cả “Kịch bản dạy
học” mới thể hiện được hết vai trò trách nhiệm của một người hướng dẫn học sinh.
Giáo viên càng chuẩn bị cẩn thận thì HĐDH càng đạt hiệu quả cao. Cịn người học
khơng thể thụ động mà cần phải suy nghĩ và thực hiện các nhiệm vụ thực tiễn được
thầy cô giao cho sao đạt hiệu quả cao nhất. Kết quả học tập là cả sự vận dụng hiệu
quả kiến thức và kỹ năng vào đời sống xã hội hàng ngày chứ không chỉ là kiến thức
và kỹ năng học tập, đó chính là quá trình khám phá và rèn luyện kỹ năng cần có của
mỗi bạn học sinh.

9

1.2.2. Năng lực học sinh
Năng lực là được định nghĩa là tính chất tâm sinh lý hình thành trong mỗi con
người, tác động và chi phối đến các quá trình tiếp thu kiến thức, kỹ năng và hiệu quả
trong việc thực hiện một HĐ nhất định nào đó.
Theo như được đề cập trong tài liệu ban hành bởi bộ giáo dục và đào tạo về
công tác tổ chức tập huấn cho giáo viên về việc giảng dạy và kiểm tra đánh giá dựa
trên định hướng phát triển năng lực của học sinh, năng lực được xem là sự kết hợp
các yếu tố kiến thức, kỹ năng, thái độ, tình cảm, giá trị, động cơ cá nhân, ... một các
linh hoạt và có tổ chức nhằm mục tiêu đáp ứng được hiệu quả một yêu cầu phức
hợp của hoạt động trong một bối cảnh nhất định được đề ra. Năng lực là việc vận
dụng tổng hợp nhiều yếu tố nhằm thực hiện một loại cơng việc nào đó, được thơng
qua các hoạt động của cá nhân. Năng lực chung, cốt lõi nhất chính là các yếu tố cơ
bản mà mọi cơng dân, mọi người lao động đều cần phải sở hữu” [10].
Năng lực được định nghĩa theo tác giả Nguyễn Công Khanh: “Là khả năng
mà mỗi cá nhân có thể làm chủ những hệ thống kiến thức, kỹ năng, thái độ và vận
dụng hợp lý những điều này để hoàn thành nhiệm vụ hoặc giải quyết một cách có
hiệu quả những vấn đề gặp trong cuộc sống hàng ngày. Theo tác giả, năng lực được
xem là một cấu trúc động, có tính mở, gồm nhiều thành tố, tầng bậc, nó khơng chỉ
bao hàm kiến thức, kỹ năng,... mà cả niềm tin, giá trị và trách nhiệm xã hội” [27].
Hiểu một cách đơn giản thì năng lực của học sinh là khả năng các em có thể
tự mình làm chủ những lĩnh vực kiến thức, kỹ năng, thái độ,... đúng với lứa tuổi của
mình và áp dụng vào giải quyết có hiệu quả các vấn đề đặt ra trong cuộc sống.
Chương trình giáo dục phổ thơng mới 2018 xác định việc hình thành và phát
triển năng lực cho người học bao gồm các năng lực chung và năng lực chuyên biệt
như sau:
Năng lực chung gồm: Nhóm năng lực làm chủ và phát triển bản thân như
năng lực tự học, tự giải quyết vấn đề, năng lực sáng tạo,...; Nhóm năng lực quan hệ
xã hội (kỹ năng mềm) như năng lực giao tiếp hay làm việc nhóm; Nhóm năng lực

cơng cụ như năng lực áp dụng công nghệ thông tin và truyền thông, năng lực ngoại
ngữ và năng lực tính tốn.
10


Các năng lực chuyên biệt môn học/lĩnh vực học tập: (1) Tiếng Việt, (2) Ngoại
ngữ, (3) Khoa học tự nhiên, (4) Khoa học xã hội và nhân văn, (5) Thể dục thể thao…
Vì vậy hình thành và phát năng lực cho người học chính là q trình
chúng ta tiếp cận năng lực trong giáo dục. Tất cả các yếu tố của q trình hướng
dẫn người học đều đóng góp vào sự hình thành và phát triển như một nhân tố
tích cực cho học sinh.
1.2.3. Quản lý nhà trường
Hệ thống giáo dục quốc dân gồm các đơn vị cấu trúc cơ sở là mỗi cơ sở giáo
dục của nó.
Theo các tác giả Nguyễn Quốc Chí và Nguyễn Thị Mỹ Lộc: “Quản lý là sự
tác động có tổ chức, có mục đích của chủ thể quản lý tới khách thể quản lý nhằm
đạt được mục tiêu đề ra” [17].
Theo tác giả Phạm Khắc Chương, “QLDG trên cơ sở quản lý nhà trường
là phương hướng cải tiến hoạt động quản lý giáo dục, trong đó lấy việc tăng
cường phân cấp quản lý nhà trường làm kim chỉ nam, nhằm mục tiêu giúp các
chủ thể quản lý phát huy tối đa năng lực, trách nhiệm và quyền hạn của mình trong
việc hồn thành các mục tiêu giáo dục đào tạo mà xã hội yêu cầu. Mỗi tổ chức giáo
dục cơ sở trực tiếp truyền thụ những tri thức, đạo đức mà nhân loại đã đúc kết, sàng
lọc, chọn lọc cho thế hệ mầm non của đất nước nhằm thực hiện mục đích đào tạo giáo
dục nhân cách, được gọi là một đơn vị nhà trường. Vì vậy, cơ sở giáo dục trong bất
cứ xã hội nào cũng là tâm điểm hội tụ của HĐGD và QLGD” [18].
Tóm lại, quản lý giáo viên và học sinh bản chất là quản lý nhà trường.
Giáo viên hay người dạy và học sinh hay người học vừa là chủ thể quản lý vừa là
đối tượng quản lý. Đối tượng bị tác động của chủ thể quản lý (Hiệu trưởng) là
giáo viên và học sinh. Họ tham gia chủ động, tích cực vào hoạt động quản lý với

tư cách là chủ thể quản lý. Mọi thành viên trong trường đều phải có trách nhiệm
quản lý nhà trường. Quản lý con người và vật chất, là nội dung của những hoạt
động tương ứng với từng nhiệm vụ quản lý ở các đối tượng quản lý đó là bản
chất của QLNT.
11


1.2.4. Dạy học theo hướng phát triển năng lực của học sinh
Từ thực tiễn và lý luận về việc dạy và học và năng lực của học sinh cần được
trang bị trong nhà trường phổ thông, tác giả xin đưa ra quan điểm về dạy học phát
triển năng lực học sinh là: “Dạy học theo hướng phát triển năng lực học sinh là quá
trình giáo viên tổ chức, điều khiển, hướng dẫn học sinh vận dụng tri thức, kỹ năng,
thái độ đã có vào thực hiện nhiệm vụ học tập, giải quyết tình huống thực tiễn một
cách hiệu quả để lĩnh hội tri thức, kỹ năng, thái độ mới và phát triển năng lực cần
thiết”.
Để dạy học theo hướng phát triển năng lực người học thì cần phải:
- Chương trình dạy học định hướng phát triển năng lực: Đây là một mơ hình
cụ thể hố của chương trình định hướng kết quả đầu ra, một công cụ để thực hiện
giáo dục định hướng điều khiển đầu ra.
- Thực hiện các phương pháp dạy học theo quan điểm phát triển năng lực,
khơng chỉ chú ý tích cực hố học sinh về hoạt động trí tuệ mà cịn chú ý rèn luyện
năng lực giải quyết vấn đề gắn với những tình huống của cuộc sống và nghề nghiệp,
đồng thời gắn hoạt động trí tuệ với hoạt động thực hành, thực tiễn. Tăng cường việc
học tập trong nhóm, đổi mới quan hệ giáo viên- học sinh theo hướng cộng tác có ý
nghĩa quan trọng nhằm phát triển năng lực xã hội.
- Đánh giá kết quả học tập không lấy việc kiểm tra khả năng tái hiện kiến
thức đã học làm trung tâm của việc đánh giá, chú trọng khả năng vận dụng sáng tạo
tri thức trong những tình huống ứng dụng khác nhau.
1.2.5. Quản lý hoạt động dạy học theo hướng phát triển năng lực học sinh
Tác giả Nguyễn Ngọc Quang cho rằng: “Quản lý nhà trường là quản lý hoạt

động dạy và học, điều này có nghĩa là tìm cách để đưa hoạt động đó đi biến đổi từ
trạng thái này sang trạng thái khác và cuối cùng tiến tới mục tiêu giáo dục”[35].
Hoạt động dạy học được xem là một hoạt động mang tính cơ bản nhất, chủ yếu
nhất và đặc trưng nhất trong số các hoạt động của trường phổ thơng ở Việt Nam. Nó là
hạt nhân của các nhiệm vụ trong cơ sở giáo dục. Vì vậy, quản lý hoạt động dạy học là
nội dung quản lý quan trọng hàng đầu mang tính chất quyết định nhất trong cơng tác
quản lý trường học. Để nhằm phục vụ hoạt động giảng dạy, cịn có sự góp mặt của
12


những nội dung quản lý khác.
Quản lý việc vận hành của q trình một cách có tổ chức, có kế hoạch, có
điều khiển, hoặc quản lý các thành tố của quá trình dạy học, điều chỉnh sao cho đạt
đến mục tiêu cụ thể được gọi là quản lý hoạt động dạy học.
Căn cứ vào các khái niệm liên quan đến quản lý dạy học có thể đi đến kết
luận rằng quản lý dạy học theo định hướng phát triển năng lực học sinh là q trình
trong đó người cán bộ quản lý tác động đến các hoạt động dạy học sao cho việc dạy
học không đơn thuần chỉ dừng lại ở việc truyền thụ kiến thức mà cịn có thể tạo ra
những tác động tích cực giúp phát triển năng lực người học. Sau khi quá trình dạy
học kết thúc, người học nắm được cách để áp dụng những kiến thức, kỹ năng, thái
độ đã được học trong suốt quá trình để giải quyết những tình xuống xảy ra trong
thực tiễn đời sống hàng ngày. Đó mới chính là dạy học phát triển năng lực học sinh.
Những nội dung của quản lý HĐDH theo hướng phát triển năng lực học sinh gồm:
- Quản lý thực hiện kế hoạch hoạt động dạy học phát triển năng lực học sinh
- Quản lý việc tổ chức thực hiện dạy học phát triển năng lực học sinh
- Quản lý chỉ đạo hoạt động dạy học phát triển năng lực học sinh
- Quản lý kiểm tra, đánh giá dạy học phát triển năng lực học sinh
- Quản lý hoạt động dạy học của tổ chuyên môn theo hướng phát triển năng
lực học sinh
- Quản lý hoạt động bồi dưỡng, tự bồi dưỡng của giáo viên về dạy học phát

triển năng lực học sinh.
Quá trình bồi dưỡng, tự bồi dưỡng để nâng cao năng lực của người dạy cùng với
quá trình hỗ trợ của tổ chuyên môn và đồng nghiệp cũng cần phải được giám sát,
quản lý chặt chẽ dựa trên các hoạt động dự giờ, hội thảo, chuyên đề, hay những
buổi sinh hoạt chuyên môn được tổ chức trong các tổ giáo viên.
1.3. Giáo dục phổ thông & những yêu cầu dạy học theo hướng phát triển năng
lực của học sinh

1.3.1. Những phẩm chất và năng lực cốt lõi của HS

13


Thơng qua chương trình GDPT, học sinh có cơ hội được hình thành và bồi
dưỡng những phẩm chất cơ bản như: yêu nước, nhân ái, chăm chỉ, trung thực, trách
nhiệm [13].
Phẩm chất theo quan niệm là tổng hợp các đức tính tốt được con người thể
hiện thơng qua thái độ, hành vi ứng xử cùng với năng lực góp phần tạo nên nhân
cách của họ.
Chương trình GDPT hình thành và phát triển cho HS những NL cốt lõi sau:
a) Những NL chung được hình thành, phát triển thơng qua tất cả các môn học và
HĐGD: NL tự chủ và tự học, NL giao tiếp và hợp tác, NL giải quyết vấn đề và sáng tạo;
b) Những NL đặc thù được hình thành, phát triển chủ yếu thơng qua một số
mơn học và HĐGD nhất định: NL ngơn ngữ, NL tính tốn, NL khoa học, NL cơng
nghệ, NL tin học, NL thẩm mĩ, NL thể chất.
Chương trình giáo dục phổ thơng cịn góp phần phát hiện, bồi dưỡng năng
khiếu của HS bên cạnh việc hình thành, phát triển các NL cốt lõi của từng người học.

14

Sơ đồ 1.1. Các NL chung trong Chương trình GDPT mới

1.3.2. uá trình hình thành phẩm chất và năng lực cho học sinh
Năng lực chỉ được hình thành và phát triển qua hoạt động vì vậy phải quy
định rõ việc tổ chức các HĐGD của chính người học tạo ra sự tích hợp các kiến
thức, kỹ năng, kỹ thuật và PC, giá trị vào những công việc cụ thể hàng ngày. Giáo
dục tích hợp trong chương trình vừa mang tính phương pháp dạy học vừa là mục
tiêu dạy học cần đạt đến nhằm hình thành tố chất của người học nhận thức, giải
quyết một vấn đề khoa học hay vấn đề thực tiễn, đời sống. Tri thức của con người là
tổng hòa hiểu biết từ các lĩnh vực khoa học và kinh nghiệm thực tiễn áp dụng vào
các lĩnh vực khác nhau. Giáo dục tích hợp khơng phải là phép cộng kiến thức của
các môn học hay các khoa học khác nhau mà là quá trình nhận thức của người học
về các hiện tượng, sự vật của thế giới khách quan được đúc rút, tổng kế và áp dụng
vào các hiện tượng và sự vật khác [22, tr.108].

15