(Tiểu luận) phân tích những yếu tố thời cơ trong cách mạng tháng 8 năm 1945 qua đó phân tích nguyên nhân thắng lợi và ý nghĩa lịch sử của cuộc cách mạng tháng 8

TRƯỜNG ĐẠI HỌC CƠNG NGHIỆP THỰC PHẨM TP HCM
KHOA CHÍNH TRỊ - LUẬT

NHĨM 5A

TÊN ĐỀ TÀI
PHÂN TÍCH NHỮNG YẾU TỐ THỜI CƠ TRONG CÁCH MẠNG THÁNG 8
NĂM 1945. QUA ĐÓ PHÂN TÍCH NGUYÊN NHÂN THẮNG LỢI VÀ Ý
NGHĨA LỊCH SỬ CỦA CUỘC CÁCH MẠNG THÁNG 8

TP.HỒ CHÍ MINH, THÁNG 02 NĂM 2023

h


h


TRƯỜNG ĐẠI HỌC CƠNG NGHIỆP THỰC PHẨM TP HCM
KHOA CHÍNH TRỊ - LUẬT

TÊN ĐỀ TÀI
PHÂN TÍCH NHỮNG YẾU TỐ THỜI CƠ TRONG CÁCH MẠNG THÁNG 8
NĂM 1945. QUA ĐÓ PHÂN TÍCH NGUYÊN NHÂN THẮNG LỢI VÀ Ý
NGHĨA LỊCH SỬ CỦA CUỘC CÁCH MẠNG THÁNG 8

Nhóm: 5A

Giảng viên hướng dẫn: Ths. Nguyễn Thị Lợi

Trưởng nhóm: Tằng Hịa Nam

Thành viên:
1. Trịnh Phương Nhi

6. Nguyễn Mai Trang

2. Nguyễn Quốc Duy

7. Nguyễn Trường Duy

3. Trần Khánh Ly

8. Phạm Thanh Thúy

4. Ngô Triết Nghi

9. Phạm Ngọc Bảo Trâm

5. Trần Bùi Ngọc Điểm

10. Đỗ Ái Phương Ngọc

TP.Hồ Chí Minh, tháng 02 năm 2023

h


LỜI CAM ĐOAN
Chúng em xin cam đoan đề tài: phân tích những yếu tố thời cơ trong cách mạng tháng Tám
năm 1945. qua đó phân tích ngun nhân thắng lợi và ý nghĩa lịch sử của cuộc cách mạng tháng
Tám do nhóm nghiên cứu và tự hồn thiện.

Chúng em đã kiểm tra dữ liệu theo quy định hiện hành.
Kết quả bài làm của đề tài này là trung thực và khơng sao chép từ bất kỳ bài tập của nhóm
khác.
Các tài liệu được sử dụng trong tiểu luận có nguồn gốc xuất xứ rõ ràng.

(Ký và ghi rõ họ tên)

i

h


LỜI CẢM ƠN
Lời đầu tiên, tụi em xin trân trọng cảm ơn Cô đã hướng dẫn tụi em là giáo viên Ths Nguyễn
Thị Lợi, cơ đã tận tình hướng dẫn tụi em trong quá trình học tập cũng như trong việc hoàn thành
bài tiểu luận.
Xin chân thành cảm ơn đến Trường Đại học Công nghiệp Thực phẩm TP.HCM đã tạo cho
em môi trường học tập đầy thú vị và năng động.
Xin chân thành cảm ơn các Thầy, Cô thuộc khoa Chính Trị - Luật của trường Đại học Cơng
nghiệp Thực phẩm TP.HCM đã tận tình giảng dạy cho tụi em trong thời gian học tập.
Xin cảm ơn gia đình, cha mẹ đã sinh ra và nuôi dưỡng dạy dỗ chúng em, để chúng em có
thể đứng và có mặt ngay tại đây.
Do giới hạn kiến thức và khả năng lý luận của nhóm cịn thiếu nhiều kinh nghiệm, hạn chế
và thiếu sót, kính mong sự chỉ dẫn và đóng góp của các Thầy, Cô để bài tiểu luận của tụi em được
hoàn thiện hơn. Một lần nữa tụi em xin chân thành cảm ơn!

ii

h

MỤC LỤC
LỜI CAM ĐOAN..............................................................................................................................i
LỜI CẢM ƠN..................................................................................................................................ii
MỞ ĐẦU..........................................................................................................................................1
1.

Lý do chọn đề tài.......................................................................................................................1

2.

Mục tiêu nghiên cứu..................................................................................................................1

3.

Đối tượng nghiên cứu................................................................................................................2

4.

Phạm vi nghiên cứu...................................................................................................................2

5.

Phương pháp nghiên cứu...........................................................................................................2

6.

Bố cục nội dung........................................................................................................................2
1.

Diễn biến...............................................................................................................................3

NỘI DUNG......................................................................................................................................4
I.

NHỮNG YẾU TỐ THỜI CƠ...................................................................................................4
1.

Khái niệm thời cơ..................................................................................................................4

2.

Dấu hiệu nhận biết thời cơ.....................................................................................................4

3.

Những yếu tố thời cơ thế giới................................................................................................4

4.

Những yếu tớ thời cơ trong nước..........................................................................................6

II. DIỄN BIẾN, KẾT QUẢ CÁCH MẠNG THÁNG 8................................................................6
1.

Diễn biến...............................................................................................................................6

2.

Kết quả...................................................................................................................................9

III.

NGUYÊN NHÂN THẮNG LỢI.........................................................................................10

1.

Nguyên nhân khách quan....................................................................................................10

2.

Nguyên nhân chủ quan........................................................................................................10

IV.

Ý NGHĨA LỊCH SỬ............................................................................................................11

1.

Tính chất..............................................................................................................................11

2.

Đối với dân tộc....................................................................................................................11

3.

Đối với thế giới....................................................................................................................12

V. RÚT RA Ý NGHĨA, KẾT LUẬN...........................................................................................13

1.

Ý nghĩa................................................................................................................................13

h


2.

Kết luận...............................................................................................................................14

3.

Bài học kinh nghiệm............................................................................................................14

4.

Bài học thực tiễn..................................................................................................................15

TÀI LIỆU THAM KHẢO..............................................................................................................17
PHỤ LỤC.......................................................................................................................................18

h


MỞ ĐẦU
1. Lý do chọn đề tài
Dân tộc Việt Nam sớm hình thành quá trình dựng nước và giữ nước, Với truyền thống
đồn kết, ý chí kiên cường bất khuất. Dân tộc Việt Nam đã trải qua bao thăng trầm của lịch sử
dựng nước và giữ nước, đã chiến thắng bao kẻ thù xâm lược lớn mạnh.

Từ đầu thế kỉ XIX, trong quá trình đi xâm lấn, mở rộng thuộc địa, tư bản phương Tây
đã để ý tới nước ta. Năm 1958, đế quốc Pháp nổ súng xâm lược nước ta, triều đình Nhà
Nguyễn kí hiệp ước Pa – tơ – nốt, hoàn toàn dâng nước ta cho đế quốc Pháp. Từ đó chúng ta
là thuộc địa của chúng, cũng kể từ đó nhân dân ta chịu đựng bao đau khổ, lầm than dưới sự
bóc lột tận cùng của thực dân Pháp đã làm hằn sâu trong tiềm thức mỗi người Việt Nam ngày
3/2/1930, đánh dấu một bước ngoặt lịch sử của cách mạng Việt Nam. Từ đây, cách mạng Việt
Nam đã có đội Tiên phong, bộ tham mưu cầm ngọn cờ lãnh đạo đã dẫn dắt nhân dân Việt
Nam tiến hành cuộc Cách mạng Tháng 8.
Cách mạng tháng Tám là một sự kiện lịch sử vĩ đại của dân tộc Việt Nam, nó đã phá
tan hai xiềng xích nơ lệ của thực dân Pháp kéo dài hơn 80 năm và của phát xít Nhật đồng thời
nó cịn lật đổ chế độ phong kiến tồn tại ngót ngàn năm trên đất nước ta. Khai sinh ra nước
Việt Nam dân chủ cộng hịa đưa nước ta từ một dân tộc nơ lệ, bị áp bức bóc lột trở thành một
đất nước giành độc lập, có chủ quyền. Từ một nước khơng có tên trong bản đồ thế giới nay có
thể tự hào với thế giới về đất nước mình.
Cuộc Cách mạng Tháng 8 mở ra cho dân tộc Việt Nam một kỉ nguyên mới, kỉ nguyên
của độc lập dân tộc gắn liền với chủ nghĩa xã hội. Để hiểu sâu sắc về cuộc Cách mạng tháng
Tám năm 1945 và sự lãnh đạo tài tình của Đảng Cộng sản Việt Nam em xin chọn đề tài “
Phân tích những yếu tố thời cơ trong Cách mạng Tháng 8 năm 1945, qua đó phân tích
nguyên nhân thắng lợi và ý nghĩa lịch sử của cuộc Cách mạng Tháng 8.”
2.

Mục tiêu nghiên cứu
-

Dấu hiệu nhận biết thời cơ trong Cách mạng.
1

h

-

Phân tích những yếu tố thời cơ
+ Trong nước
+ Thế giới

-

Phân tích nguyên nhân thắng lợi của cuộc Cách mạng Tháng 8
+ Nguyên nhân khách quan
+ Nguyên nhân chủ quan

-

Rút ra bài học, ý nghĩa
+ Đối với dân tộc
+ Đối với thế giới

3.

4.

Áp dụng bài học nắm bắt thời cơ trong đời sống hiện nay.

Đối tượng nghiên cứu
-

Cách mạng Tháng 8 năm 1945.

-

Thời cơ Cách mạng.

Phạm vi nghiên cứu
Nghiên cứu về những nội dung xoay quanh cuộc Cách mạng Tháng 8 năm 1945, vận

dụng những quan điểm, tư tưởng trong cuộc cách mạng để liên hệ với trách nhiệm của sinh viên
đối với công cuộc bảo vệ Tổ Quốc hiện nay.
5.

Phương pháp nghiên cứu
( Dựa trên các sự kiện, dấu mốc lịch sử, tư tưởng chỉ đạo cuộc Cách mạng Tháng 8 năm

1945 giành thắng lợi để làm nổi bật những thành tựu của cuộc cách mạng. Đồng thời làm rõ được
trách nhiệm của sinh viên đối với công cuộc bảo vệ Tổ Quốc hiện nay.
Kết hợp phương pháp nghiên cứu tài liệu, phân tích, so sánh, tổng hợp, chứng minh,…)

6.

-

Tìm kiếm, phân tích, thơng kê

-

Quy nạp, diễn dịch

-

Tổng hợp

-

Nhận xét, đánh giá

Bố cục nội dung
2

h


I.

Những yếu tố thời cơ
1. Khái niệm thời cơ
2. Dấu hiệu nhận biết thời cơ
3. Những yếu tố thời co trong nước
4. Những yếu tố thời cơ thế giới

II. Diễn biến cuộc Cách mạng Tháng 8
1. Diễn biến
2. Kết quả
III. Nguyên nhân thắng lợi
1. Yếu tố khách quan
2. Yếu tố chủ quan
IV. Rút ra ý nghĩa
1. Tính chất
2. Ý nghĩa đối với dân tộc
3. Ý nghĩa đối với thế giới
V. Rút ra ý nghĩa, kết luận

1. Bài học kinh nghiệm
2. Áp dụng trong đòi sống sinh viên
3. Kết luận

3

h


NỘI DUNG
I. NHỮNG YẾU TỐ THỜI CƠ
1. Khái niệm thời cơ
Thời cơ là thời gian, điều kiện, hoàn cảnh chủ quan, khách quan thuận lợi để tiến hành
thắng lợi một việc gì đó. Trong chiến tranh, vấn đề thời cơ là vấn đề quan trọng. Bởi vì, bên
nào nắm được thời cơ thì chắc chắn bên đó sẽ giành được thắng lợi,
2. Dấu hiệu nhận biết thời cơ
Theo quan điểm của chủ nghĩa Mác – Lenin thì thời cơ trong cách mạng:
Thứ nhất: Giai cấp thống trị đã suy yếu, khủng hoảng đến mức không thể tiếp tục
thống trị bằng những phương pháp cũ được nữa.
Thứ hai: Các giai cấp và tầng lớp bị trị bên dưới cũng rơi vào tình trạng cơ cực, bị
bần cùng không thể chịu đựng được nữa, không thể sống nổi nữa. Mâu thuẫn đã gay gắt đến
cực độ và quần chúng đã sẵn sàng đi tới hành động giải phóng.
Thứ ba: Tầng lớp, bộ phận trung gian, những người tri thức yêu nước có tư tưởng
dân chủ tiến bộ, những người có tinh thần dân tộc, kể cả một bộ phận trong giai cấp tư sản
nhưng gần với quần chúng, nhận thức được xu thế lịch sử, ngã về phía cách mạng, tương
quan lực lượng có lợi cho phía cách mạng, đội tiên phong của cách mạng.
3. Những yếu tố thời cơ thế giới
Sau khi chiến tranh thế giới lần thứ hai nổ ra, tháng 5 năm 1941, dựa trên những dự
đoán ban đầu của tình hình cách mạng trong nước và thế giới, Hội nghị Ban Chấp hành
Trung ương Đảng lần thứ 8 đã nhận định: Nếu như Liên Xô thắng trận và Trung Quốc phản

công bọn phát xít Nhật thì đây sẽ là những điều kiện thuận lợi để Đảng ta xây dựng lực
lượng tiến tới khởi nghĩa rộng lớn. Đồng thời, Đảng cũng chỉ ra những điều kiện tạo nên
thời cơ chín muồi. Phe thống trị ở Đông Dương bước vào khủng hoảng. Và tình hình thế
giới có chuyển biến thuận lợi cho ta như Trung Quốc thắng Nhật, quân Đồng Minh thắng
trận…

4

h


Từ nǎm 1942, Đảng ta nhận định rằng: Liên Xô chiến thắng phát xít Đức - Nhật là
điều có khả năng nhất. Tình thế sẽ diễn biến thuận lợi cho ta. Vì vậy, Đảng xác định chuẩn
bị khởi nghĩa. Tháng 9 năm 1944, Đảng đã dự kiến rằng, mâu thuẫn Nhật - Pháp sẽ dẫn tới
Nhật đảo chính lật đổ Pháp và chỉ ra phương hướng hành động cho toàn Đảng. Tháng 10
năm 1944, Hồ Chí Minh gửi thư kêu gọi đồng bào toàn quốc chuẩn bị khởi nghĩa.
Năm 1945, phát xít Nhật làm cuộc đảo chính hất cẳng Pháp. Kẻ thù chính của nhân
dân Việt Nam chuyển từ Pháp sang Nhật. Thời cơ thuận lợi đã đến rất gần ở Chiến tranh
Thế giới thứ 2 đang ở thời kì kháng chiến cuối cùng, phe phát xít với nồng cốt là liên minh
Đức – Nhật đã đến hồi cáo chung.
Tháng 5 năm 1945, phát xít Đức bị tiêu diệt hồn toàn ở Châu Âu. Tháng 8 năm
1945, một triệu quân Quan Đông của Nhật bị đánh tan bởi hồng quân Liên Xơ. Ngày 15
tháng 8 năm 1945, phát xít Nhật đầu hàng vô điều kiện, chiến tranh thế giới lần thứ hai kết
thúc.
Thời cơ trong Cách mạng Tháng Tám 1945 xuất hiện vào ngày 9 tháng 3 năm 1945,
Nhật đảo chính Pháp, chiếm Đơng Dương. Pháp nhanh chóng đầu hàng. Ban Thường vụ
Trung ương Đảng họp từ ngày 9 tháng 3 năm 1945 đến ngày 10 tháng 3 năm 1945 đã đánh
giá tình hình, ra chỉ thị: “Nhật, Pháp bắn nhau và hành động của chúng ta”. Nội dung chủ
yếu của bản Chỉ thị: Xác định kẻ thù chính, cụ thể, trước mắt và duy nhất của nhân dân
Đông Dương là phát xít Nhật. Phát động cao trào kháng Nhật, cứu nước mạnh mẽ làm tiền

đề cho cuộc khởi nghĩa. Tuy nhiên, Đảng ta xác định, sự kiện Nhật đảo chính Pháp chỉ làm
cho tình hình chính trị tại Đông Dương lâm vào khủng hoảng chứ thời cơ cho khởi nghĩa
chưa thật sự chín muồi. Thời cơ Cách mạng Tháng Tám 1945 chín muồi khi phe phát xít
thua trận, phát xít Nhật đã đầu hàng đồng minh vô điều kiện.
Đối với cuộc Cách mạng tháng Tám, thời cơ tồn tại một cách khách quan trong
vòng khoảng 20 ngày, bắt đầu từ khi Nhật hoàng tuyên bố đầu hàng (ngày 13-8) và kết
thúc khi quân Đồng Minh vào tước khí giới quân Nhật trên đất nước ta theo Hiệp định Pôtxđam (ngày 5-9). Nếu phát động tổng khởi nghĩa giành chính quyền trên toàn quốc trước
ngày 13-8 và sau ngày 5-9 đều khơng có khả năng thành cơng, bởi trước ngày 13-8, quân
5

h


Nhật còn mạnh, nhân dân ta sẽ tổn hại nhiều xương máu, cịn sau ngày 5-9, trên đất nước
có nhiều kẻ thù (từ vĩ tuyến 16 trở ra là quân Tưởng - Mỹ, từ vĩ tuyến 16 trở vào là quân
Anh và sau nó là quân Pháp trở lại xâm lược), cuộc cách mạng Việt nam sẽ mất đi thế chủ
động và sẽ gặp nhiều khó khăn khác. Vì vậy, chỉ có thể giành chính quyền thắng lợi trong
ngưỡng thời gian khắc nghiệt đó.
 Theo thỏa thuận của các nước đồng minh, sau khi phát xít Nhật đầu hàng, quân đội
Anh và Tưởng Giới Thạch sẽ vào Đông Dương để giải giáp quân đội Nhật. Cùng lúc đó,
thực dân Pháp lăm le dựa hơi phe Đồng minh nhằm khôi phục địa vị thống trị ở Việt Nam.
Đế quốc Mỹ đứng sau các thế lực này cũng sẵn sàng can thiệp, những phần tử phản động,
ngoan cố trong chính quyền tay sai Nhật đang âm mưu cản trở cách mạng và dựng lên
chính quyền tay sai phản động mới. Thời điểm quân đội Nhật đang trong trạng thái rệu rã
nhất chính là cơ hội cho ta vùng lên giành lại chính quyền và thiết lập bộ máy nhà nước
trước khi các thế lực nước ngoài cơ hội can thiệp vào nội bộ nước ta.
4. Những yếu tớ thời cơ trong nước
-

Nguyên nhân chủ quan trong nước làm nổ ra Cách mạng Tháng 8 năm 1945

nằm ở tinh thần cách mạng dân cao trong các tầng lớp nhân dân Việt Nam cũng như sự lớn
mạnh của phong trào cách mạng do Đảng khởi xướng và lãnh đạo.
-

Trải qua các cuộc diễn tập, đến năm 1945, phong trào cách mạng đã chín

muồi. Lực lượng cách mạng đã đủ lớn mạnh để trổi dậy khởi nghĩa và giành thắng lợi.
-

Dưới sự lãnh đạo của Đảng và Mặt trận Việt Minh – Cao trào kháng Nhật cứu

nước đã phát triển mạnh mẽ nhât là từ sau cuộc đảo chính Nhật – Pháp, lực lượng cách mạng
đã phát triển cả về số lượng và chất lượng sẵn sàng cho cuộc Tổng cách mạng.
-

Đường lối cách mạng cũng đã được Đảng ta hoàn thiện và nhận thức của mỗi

tầng lớp nhân dân đều hướng về cuộc cách mạng chung lật đổ chính quyền phát xít Nhật.
Đây là thời cơ thích hợp nhất khi ta mạnh địch yếu ở chính quyền phát xít đang lung lay dữ
dội và phong trào cách mạng do Đảng lãnh đạo đang ở trạng thái đỉnh cao. Tất cả các yếu tố

6

h


trong và ngoài nước đều đang ủng hộ Đảng và nhân dân ta giành lại chính quyền và nền độc
lập của Tổ Quốc từ tay bọn phát xít Nhật và bọn tay sai.
II.DIỄN BIẾN, KẾT QUẢ CÁCH MẠNG THÁNG 8

1. Diễn biến
Ngày 16/8/1945, một đơn vị giải phóng tiến về giải phóng thị xã Thái

Ngun.
Hình 1. 1 Quốc dân Đại hội được triệu tập tại Tân Trào

Ngày 17/8/1945, quần chúng Hà Nội tổ chức mít tinh, thể hiện sự ủng hộ
chính quyền cách mạng

Hình 1. 2 Người dân dự Lễ mít tinh

7

h


Ngày 18/8/1945, bốn tỉnh giành chính quyền sớm nhất trong cả nước: Bắc
Giang, Hải Dương, Hà Tĩnh, Quảng Nam
Ngày 15/8/1945, Hà Nội nhận lệnh Tổng khởi nghĩa.
Ngày 19/8/1945, Hà nội giành chính quyền

Hình 1. 3 Hà Nội chính quyền

Ngày 20 đến 23/8/1945, Huế giành chính quyền

Hình 1. 4 Huế giành quyền

Ngày 25/8/1945, Sài Gịn giành chính quyền

8

h


Hình 1. 5 Sài Gịn giành chính quyền

Ngày 28/8/1945, Đồng Nai Thượng, Hà Tiên giành chính quyền muộn nhất
trong cả nước.
2. Kết quả
Ngày 30/8/1945, Vua Bảo Đại thoái vị. Chế độ phong kiến Việt Nam hồn
tồn sụp đổ.

Hình 1. 6 Vua Bảo Đại

Ngày 2/9/1945, chủ tích Hồ Chí Minh đọc bản tuyên ngôn khai sinh nước
Việt Nam Dân Chủ Cộng Hòa.

9

h


Hình 1. 7 Nước Việt Nam Dân Chủ Cộng Hịa chính thức ra đời

III. NGUYÊN NHÂN THẮNG LỢI

1. Nguyên nhân khách quan
Đảng ta tiến hành chuộc cách mạng Tháng Tám trong bối cảnh quốc tế thuận lợi;
đó là việc hồng quân Liên Xô và quân đồng minh đã đánh bại phát xít Đức, Ý, Nhật, thắng

lợi đó đã tạo điều kiện cho các lực lượng bị áp bức, yêu hòa bình và các lực lượng tiến bộ
trên thế giới có điều kiện để giành thắng lợi khi biết lợi dụng được thời cơ ngàn năm có
một này. Trong bối cảnh ở nước ta, quân Pháp bị Nhật hất chân, quân Nhật lại bị Hồng
quân Liên Xô và quân đồng minh đánh cho bại trận, đang hoang mang cao độ và đang tan
rã, quân đội các nước đồng minh chưa kịp vào Đông Dương giải giáp giúp quân đội Nhật.

2. Nguyên nhân chủ quan
Cách mạng tháng 8 là kết quả tổng hợp của 15 năm đấu tranh gian khổ của toàn
dân ta dưới sự lãnh đạo của Đảng, đã được rèn luyện qua 3 cao trào cách mạng rộng
lớn: Cao trào cách mạng 1930-1931, cao trào 1936-1939 và cao trào giải phóng dân
tộc 1939-1945. Quần chúng cách mạng được Đảng tổ chức, lãnh đạo và rèn luyện bằng
thực tiễn đấu tranh đã trở thành lực lượng hùng hậu, có lực lượng vũ trang nhân dân
làm nòng cốt.
Cách mạng tháng Tám là kết quả tổng hợp của 15 năm đấu tranh của dân tộc
ta dưới sự lãnh đạo của Đảng, đã được rèn luyện qua cao trào 36 – 39 và cao trào vận
động giải phóng dân tộc 1939 – 1945. Quần chúng cách mạng đã được tổ chức lãnh
đạo và rèn luyện bằng thực tiễn đấu tranh và trở thành lực lượng chính trị hùng hậu, có
lực lượng vũ trang nhân dân làm nòng cốt.

10

h


Nhân dân ta có truyền thống yêu nước, đấu tranh giải phóng dân tộc, khi Đảng,
Mặt trận Việt Minh kêu gọi thì tồn dân nhất định đứng lên khởi nghĩa giành chính
quyền.
Q trình chuẩn bị lâu dài, chu đáo, rút kinh nghiệm qua đấu tranh.
Trong khởi nghĩa toàn Đảng, toàn dân quyết tâm cao. Các cấp độ Đảng và Việt
Minh chỉ đạo linh hoạt, sáng tạo, chớp đúng thời cơ

Cách mạng tháng Tám thành công là do Đảng ta chuẩn bị được lực lượng vĩ
đại toàn dân đoàn kết trong Mặt trận Việt Minh, dựa trên cơ sở liên minh công nông,
dưới sự lãnh đạo của Đảng.
Đảng là người tổ chức và lãnh đạo cách mạng tháng Tám, vì Đảng có đường
lối cách mạng đúng đắn, dày dặn kinh nghiệm đấu tranh, nắm đúng thời cơ và chỉ đạo,
kiên quyết khôn khéo tạo nên sức mạnh tổng hợp áp đảo kẻ thù. Sự lãnh đạo đúng đắn,
sáng suốt của Đảng là nhân tố quyết định, chủ yếu của cách mạng tháng 8
IV. Ý NGHĨA LỊCH SỬ
1. Tính chất
-

Cuộc cách mạng giải phóng dân tộc điển hình

-

Lực lượng cách mạng bao gồm tồn dân tộc

-

Thành lập chính quyền nhà nước “của chung tồn dân tộc”

-

Cách mạng mang dâm tính chất nhân văn, hồn thành một bước giải phóng con người

2. Đối với dân tộc
Đối với dân tộc, Cách mạng Tháng 8 năm 1945 đã đập tan xiềng xích nơ lệ của chủ
nghĩa đế quốc trong gần một thế kỷ, chấm dứt sự tồn tại của chế độ quân chủ chuyên chế ngót
nghìn năm, đưa nước ta từ nước thuộc địa nửa phong kiến trở thành nước độc lập, lập nên
nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa, nhà nước của nhân dân đầu tiên ở Đông Nam Á, giải

quyết thành công vấn đề cơ bản của một cuộc cách mạng xã hội là vấn đề chính quyền. Đảng
Cộng sản Đơng Dương trở thành Đảng cầm quyền là điều thuận lợi cho những thắng lợi về
11

h


sau. Tạo ra những kinh nghiệm có giá trị, đóng góp xây dựng kho tàng lý luận của dân tộc.
Để lại nhiều kinh nghiệm quý báu cho các cuộc kháng chiến chống Pháp, chống Mỹ sau này.
Thắng lợi của Cách mạng Tháng Tám mở ra kỷ nguyên mới trong tiến trình lịch sử dân tộc,
kỷ nguyên độc lập tự do và hướng tới chủ nghĩa xã hội.
3. Đối với thế giới
Đối với thế giới, Cách mạng Tháng 8 là một cuộc cách mạng giải phóng dân tộc lần
đầu tiên giành thắng lợi ở một nước thuộc địa, mở đầu thời kỳ suy sụp và tan rã của chủ nghĩa
thực dân cũ. Cổ vũ phong trào giải phóng dân tộc trên thế giới, khẳng định đường lối đúng
đắn, sáng tạo. Làm phong phú chủ nghĩa Mác, chọc thủng khâu yếu nhất trong hệ thống thuộc
địa của chủ nghĩa đế quốc, góp phần mở ra thời kỳ suy sụp, tan rã của chủ nghĩa thực dân cũ.
Đối với phong trào giải phóng dân tộc trên thế giới. Cách mạng tháng Tám năm 1945
thắng lợi là tấm gương, là nguồn cổ vũ cho các quốc gia - dân tộc đang mất độc lập tự do ở châu
Á, châu Phi và Mỹ La-tinh, nhất là các nước láng giềng noi theo.Chủ tich Hồ Chí Minh viết:
“Cách mạng Tháng Tám thắng lợi đã làm cho chúng ta trở nên một bộ phận trong đại gia đình dân
chủ thế giới. Cách mạng Tháng Tám có ảnh hưởng trực tiếp và rất to đến hai dân tộc bạn là Miên
và Lào. Cách mạng Tháng Tám thành công, nhân dân hai nước Miên, Lào cùng nổi lên chống đế
quốc và địi độc lập”( Hồ Chí Minh, Tồn tập,tập 7, Nhà xuất bản Chính trị quốc gia - Sự Thật,
Hà Nội, 2011, tr.27)
Cách mạng tháng Tám năm 1945 thắng lợi đã chứng minh một chân lý của thời đại: các
dân tộc bị áp bức, bị xâm lược nếu có ý chí kiên cường và đường lối đúng đắn, sáng tạo, biết đồn
kết đấu tranh vì độc lập, tự do; đứng vững trên lập trường của giai cấp công nhân và biết tranh thủ
sức mạnh của thời đại thì dân tộc đó nhất định thắng lợi. 
Đối với phong trào cộng sản và công nhân quốc tế.Thắng lợi của Cách mạng tháng Tám

năm 1945 mang tầm vóc thời đại, góp phần to lớn vào phong trào đấu tranh vì hịa bình, tiến bộ
của nhân loại; giáng một địn chí mạng vào nền móng của chủ nghĩa thực dân cũ ở vị trí xung yếu
nhất; cùng với Liên Xô, các lực lượng tiến bộ trên thế giới và quân đồng minh đánh đổ chủ nghĩa
thực phát xít, giữ vững hịa bình cho khu vực và trên thế giới. Tinh thần của chiến thắng lịch sử.
12

h


Do đó, cũng là chiến thắng chung của các nước trên bán đảo Đông Dương, chiến thắng của phong
trào cộng sản và công nhân quốc tế, của phong trào đấu tranh vì hịa bình, tiến bộ xã hội trên tồn
thế giới.
Thắng của Cách mạng Tháng Tám năm 1945, đã chứng minh tính cách mạng, khoa học
của học thuyết Mác - Lênin về vấn đề dân tộc và thuộc địa; là sự tiếp nối và là thắng lợi tất yếu
sau thắng lợi của Cách mạng xã hội chủ nghĩa Tháng Mười vĩ đại năm 1917: “Thắng lợi của Cách
mạng Tháng Tám đã chứng minh sự đúng đắn của học thuyết Mác - Lênin về vấn đề dân tộc
thuộc địa, đã chứng minh sự đúng đắn của con đường của Cách mạng xã hội chủ nghĩa Tháng
Mười vĩ đại đã vạch ra”(Hồ Chí Minh, Tồn tập,Sđd, tập 11, tr.180). Về vấn đề này, trong bài viết
Cách mạng tháng Mười Nga mở đường giải phóng cho các dân tộc trên thế giới, Chủ tịch Hồ Chí
Minh đã khẳng định: “Thực tiễn ở Việt Nam đã chứng tỏ rằng nhờ có sự lãnh đạo của đảng Mác Lênin mà cách mạng đã thu được thắng lợi vẻ vang trong sự nghiệp giải phóng dân tộc, tiến lên
xây dựng chủ nghĩa xã hội”(Hồ Chí Minh, Toàn tập, Sđd, tập 13, tr.487.)
V. RÚT RA Ý NGHĨA, KẾT LUẬN
1. Ý nghĩa
Cách mạng Tháng Tám năm 1945 thành công là thắng lợi vĩ đại đầu tiên của nhân
dân ta từ khi có Đảng lãnh đạo, mở ra bước ngoặt vĩ đại trong lịch sử dân tộc Việt Nam.
Chính quyền về tay nhân dân, nước Việt Nam Dân chủ Cộng hịa ra đời – Nhà nước cơng
nơng đầu tiên ở Đông Nam Á; chấm dứt chế độ quân chủ phong kiến ở Việt Nam; kết thúc
hơn hơn 80 năm nhân dân ta dưới ách đô hộ của thực dân, phát xít. Nhân dân Việt Nam từ
thân phận nơ lệ trở thành người dân một nước độc lập, làm chủ vận mệnh của mình. Nước
Việt Nam từ một nước thuộc địa nửa phong kiến trở thành một nước độc lập, tự do và dân

chủ. Đảng Cộng sản Việt Nam trở thành một Đảng cầm quyền.
Cách mạng Tháng Tám là thắng lợi của chủ nghĩa Mác-Lênin được vận dụng sáng
tạo vào hoàn cảnh cụ thể của cách mạng Việt Nam; là thắng lợi của tư tưởng Hồ Chí Minh
và đường lối cách mạng của Đảng ta gắn độc lập dân tộc với chủ nghĩa xã hội, gắn sức
mạnh
13

h