luận án tiến sĩ kinh doanh và quản lý hoàn thiện phân tích hiệu quả kinh doanh trong các công ty cổ phần niêm yết trên thị trường chứng khoán việt nam

B
B
B
Bộ
ộ
ộ
ộgi
gi
gi
giá
á
á
áo
o
o
od
d
d
dụ
ụ
ụ
ục
c
c
cv
v
v
và
à
à
àđà

đà
đà
đào
o
o
ot
t
t
tạ
ạ
ạ
ạo
o
o
o
TrờngĐạihọckinhtếquốcdân




TRầNthịthuPHONG
Hoànthiệnphântíchhiệuquảkinhdoanh
trongcáccôngtycổphầnniêmyếttrên
thịtrờngchứngkhoánviệtnam
Chuy
Chuy
Chuy
Chuyê
ê
ê

ên
n
n
nng
ng
ng
ngà
à
à
ành:
nh:
nh:
nh:k
k
k
kế
ế
ế
ếto
to
to
toá
á
á
án
n
n
n(K
(K
(K

(Kế
ế
ế
ếto
to
to
toá
á
á
án,
n,
n,
n,Ki
Ki
Ki
Kiể
ể
ể
ểm
m
m
mto
to
to
toá
á
á
án
n
n

nv
v
v
và
à
à
àPh
Ph
Ph
Phâ
â
â
ân
n
n
nt
t
t
tí
í
í
ích)
ch)
ch)
ch)
M
M
M
Mã
ã

ã
ãs
s
s
số
ố
ố
ố:
:
:
:62.34.30.01
62.34.30.01
62.34.30.01
62.34.30.01
Ng
Ng
Ng
Ngờ
ờ
ờ
ờ
i
i
i
i
h
h
h
hớ
ớ

ớ
ớng
ng
ng
ngd
d
d
dẫ
ẫ
ẫ
ẫn
n
n
nkhoa
khoa
khoa
khoah
h
h
họ
ọ
ọ
ọ
c:
c:
c:
c:
1:
1:
1:

1:GS.ts.
GS.ts.
GS.ts.
GS.ts.
nguy
nguy
nguy
nguy
ễ
ễ
ễ
ễ
n
n
n
nv
v
v
vă
ă
ă
ăn
n
n
nc
c
c
c
ô
ô

ô
ô
ng
ng
ng
ng
2:
2:
2:
2:
pgs.ts.
pgs.ts.
pgs.ts.
pgs.ts.
ph
ph
ph
ph
ạ
ạ
ạ
ạ
m
m
m
m
th
th
th
th

ị
ị
ị
ị
b
b
b
b
í
í
í
í
ch
ch
ch
ch
chi
chi
chi
chi
H
H
H
Hà
à
à
àn
n
n
nộ

ộ
ộ
ội,
i,
i,
i,n
n
n
nă
ă
ă
ăm
m
m
m2012
2012
2012
2012
L
L
L
LỜ
Ờ
Ờ
ỜI
I
I
ICAM
CAM
CAM

CAMĐ
Đ
Đ
ĐOAN
OAN
OAN
OAN
Tôixincamđoanđâylàcôngtrìnhnghiêncứudotôitựthựchiện.
Mọikếtquảtrìnhbàytrongluậnánlàtrungthựcvàchưađượcaicông
bốtrongbấtcứmộtcôngtrìnhnàokhác.
Tácgiảluậnán
Tr
Tr
Tr
Trầ
ầ
ầ
ần
n
n
nTh
Th
Th
Thị
ị
ị
ịThu
Thu
Thu
ThuPhong

Phong
Phong
Phong
M
M
M
MỤ
Ụ
Ụ
ỤC
C
C
CL
L
L
LỤ
Ụ
Ụ
ỤC
C
C
C
TRANG
TRANG
TRANG
TRANGPH
PH
PH
PHỤ
Ụ

Ụ
ỤB
B
B
BÌ
Ì
Ì
ÌA
A
A
A
L
L
L
LỜ
Ờ
Ờ
ỜI
I
I
ICAM
CAM
CAM
CAMĐ
Đ
Đ
ĐOAN
OAN
OAN
OAN

DANH
DANH
DANH
DANHM
M
M
MỤ
Ụ
Ụ
ỤC
C
C
CCH
CH
CH
CHỮ
Ữ
Ữ
ỮVI
VI
VI
VIẾ
Ế
Ế
ẾT
T
T
TT
T
T

TẮ
Ắ
Ắ
ẮT
T
T
T
DANH
DANH
DANH
DANHM
M
M
MỤ
Ụ
Ụ
ỤC
C
C
CS
S
S
SƠ
Ơ
Ơ
ƠĐỒ
ĐỒ
ĐỒ
ĐỒ,
,

,
,B
B
B
BẢ
Ả
Ả
ẢNG
NG
NG
NGBI
BI
BI
BIỂ
Ể
Ể
ỂU,
U,
U,
U,ĐỒ
ĐỒ
ĐỒ
ĐỒTH
TH
TH
THỊ
Ị
Ị
Ị
M

M
M
MỞ
Ở
Ở
ỞĐẦ
ĐẦ
ĐẦ
ĐẦU
U
U
U


1
1
1
1
CH
CH
CH
CHƯƠ
ƯƠ
ƯƠ
ƯƠNG
NG
NG
NG1:
1:
1:

1:C
C
C
CƠ
Ơ
Ơ
ƠS
S
S
SỞ
Ở
Ở
ỞL
L
L
LÝ
Ý
Ý
ÝLU
LU
LU
LUẬ
Ậ
Ậ
ẬN
N
N
NV
V
V

VỀ
Ề
Ề
ỀPH
PH
PH
PHÂ
Â
Â
ÂN
N
N
NT
T
T
TÍ
Í
Í
ÍCH
CH
CH
CHHI
HI
HI
HIỆ
Ệ
Ệ
ỆU
U
U

UQU
QU
QU
QUẢ
Ả
Ả
ẢKINH
KINH
KINH
KINH
DOANH
DOANH
DOANH
DOANHTRONG
TRONG
TRONG
TRONGC
C
C
CÁ
Á
Á
ÁC
C
C
CDOANH
DOANH
DOANH
DOANHNGHI
NGHI

NGHI
NGHIỆ
Ệ
Ệ
ỆP
P
P
P


16
16
16
16
1.1
1.1
1.1
1.1Hi
Hi
Hi
Hiệ
ệ
ệ
ệu
u
u
uqu
qu
qu
quả

ả
ả
ảkinh
kinh
kinh
kinhdoanh
doanh
doanh
doanhv
v
v
và
à
à
àh
h
h
hệ
ệ
ệ
ệth
th
th
thố
ố
ố
ống
ng
ng
ngch

ch
ch
chỉ
ỉ
ỉ
ỉti
ti
ti
tiê
ê
ê
êu
u
u
uđ
đ
đ
đo
o
o
ol
l
l
lườ
ườ
ườ
ường
ng
ng
nghi

hi
hi
hiệ
ệ
ệ
ệu
u
u
uqu
qu
qu
quả
ả
ả
ảkinh
kinh
kinh
kinhdoanh
doanh
doanh
doanh


16
16
16
16
1.1.1Hiệuquảkinhdoanhvàýnghĩacủaviệcphântíchhiệuquảkinhdoanh
16
1.1.2Hệthốngchỉtiêuđolườnghiệuquảkinhdoanh

22
1.2
1.2
1.2
1.2Ph
Ph
Ph
Phâ
â
â
ân
n
n
nt
t
t
tí
í
í
ích
ch
ch
chhi
hi
hi
hiệ
ệ
ệ
ệu
u

u
uqu
qu
qu
quả
ả
ả
ảkinh
kinh
kinh
kinhdoanh
doanh
doanh
doanhtrong
trong
trong
trongc
c
c
cá
á
á
ác
c
c
cdoanh
doanh
doanh
doanhnghi
nghi

nghi
nghiệ
ệ
ệ
ệp
p
p
p


26
26
26
26
1.2.1.Xácđịnhnộidungvàchỉtiêuphântíchhiệuquảkinhdoanh
26
1.2.2.Xácđịnhphươngphápphântíchhiệuquảkinhdoanh
34
1.2.3.Tổchứcphântíchhiệuquảkinhdoanh
43
1.3
1.3
1.3
1.3Đặ
Đặ
Đặ
Đặc
c
c
cđ

đ
đ
đi
i
i
iể
ể
ể
ểm
m
m
mph
ph
ph
phâ
â
â
ân
n
n
nt
t
t
tí
í
í
ích
ch
ch
chhi

hi
hi
hiệ
ệ
ệ
ệu
u
u
uqu
qu
qu
quả
ả
ả
ảkinh
kinh
kinh
kinhdoanh
doanh
doanh
doanhtrong
trong
trong
trongc
c
c
cá
á
á
ác

c
c
cc
c
c
cô
ô
ô
ông
ng
ng
ngty
ty
ty
tyc
c
c
cổ
ổ
ổ
ổph
ph
ph
phầ
ầ
ầ
ần
n
n
nni

ni
ni
niê
ê
ê
êm
m
m
my
y
y
yế
ế
ế
ết
t
t
ttr
tr
tr
trê
ê
ê
ên
n
n
n
th
th
th

thị
ị
ị
ịtr
tr
tr
trườ
ườ
ườ
ường
ng
ng
ngch
ch
ch
chứ
ứ
ứ
ứng
ng
ng
ngkho
kho
kho
khoá
á
á
án
n
n

n


45
45
45
45
1.3.1Đặcđiểmcủacôngtycổphầnniêmyếtcóảnhhưởngđếnphântíchhiệuquả
kinhdoanh
45
1.3.2Đặcđiểmphântíchhiệuquảkinhdoanhtrongcáccôngtycổphầnniêmyếttrên
thịtrườngchứngkhoán
47
1.4
1.4
1.4
1.4Kinh
Kinh
Kinh
Kinhnghi
nghi
nghi
nghiệ
ệ
ệ
ệm
m
m
mph
ph

ph
phâ
â
â
ân
n
n
nt
t
t
tí
í
í
ích
ch
ch
chhi
hi
hi
hiệ
ệ
ệ
ệu
u
u
uqu
qu
qu
quả
ả

ả
ảkinh
kinh
kinh
kinhdoanh
doanh
doanh
doanhtrong
trong
trong
trongc
c
c
cá
á
á
ác
c
c
cCTCP
CTCP
CTCP
CTCPt
t
t
tạ
ạ
ạ
ại
i

i
ic
c
c
cá
á
á
ác
c
c
cn
n
n
nướ
ướ
ướ
ước
c
c
ctr
tr
tr
trê
ê
ê
ên
n
n
n
th

th
th
thế
ế
ế
ếgi
gi
gi
giớ
ớ
ớ
ới
i
i
iv
v
v
và
à
à
àb
b
b
bà
à
à
ài
i
i
ih

h
h
họ
ọ
ọ
ọc
c
c
ckinh
kinh
kinh
kinhnghi
nghi
nghi
nghiệ
ệ
ệ
ệm
m
m
mcho
cho
cho
choVi
Vi
Vi
Việ
ệ
ệ
ệt

t
t
tNam
Nam
Nam
Nam


49
49
49
49
1.4.1Kinhnghiệmphântíchhiệuquảkinhdoanhtrongcáccôngtycổphầnniêmyết
tạimộtsốnướctrênthếgiới
49
1.4.2Bàihọckinhnghiệmvềphântíchhiệuquảkinhdoanhchocáccôngtycổphần
niêmyếttạiViệtNam
59
K
K
K
KẾ
Ế
Ế
ẾT
T
T
TLU
LU
LU

LUẬ
Ậ
Ậ
ẬN
N
N
NCH
CH
CH
CHƯƠ
ƯƠ
ƯƠ
ƯƠNG
NG
NG
NG1
1
1
1


61
61
61
61
CH
CH
CH
CHƯƠ
ƯƠ

ƯƠ
ƯƠNG
NG
NG
NG2:
2:
2:
2:TH
TH
TH
THỰ
Ự
Ự
ỰC
C
C
CTR
TR
TR
TRẠ
Ạ
Ạ
ẠNG
NG
NG
NGPH
PH
PH
PHÂ
Â

Â
ÂN
N
N
NT
T
T
TÍ
Í
Í
ÍCH
CH
CH
CHHI
HI
HI
HIỆ
Ệ
Ệ
ỆU
U
U
UQU
QU
QU
QUẢ
Ả
Ả
ẢKINH
KINH

KINH
KINHDOANH
DOANH
DOANH
DOANH
TRONG
TRONG
TRONG
TRONGC
C
C
CÁ
Á
Á
ÁC
C
C
CC
C
C
CÔ
Ô
Ô
ÔNG
NG
NG
NGTY
TY
TY
TYC

C
C
CỔ
Ổ
Ổ
ỔPH
PH
PH
PHẦ
Ầ
Ầ
ẦN
N
N
NNI
NI
NI
NIÊ
Ê
Ê
ÊM
M
M
MY
Y
Y
YẾ
Ế
Ế
ẾT

T
T
TTR
TR
TR
TRÊ
Ê
Ê
ÊN
N
N
NTH
TH
TH
THỊ
Ị
Ị
ỊTR
TR
TR
TRƯỜ
ƯỜ
ƯỜ
ƯỜNG
NG
NG
NG
CH
CH
CH

CHỨ
Ứ
Ứ
ỨNG
NG
NG
NGKHO
KHO
KHO
KHOÁ
Á
Á
ÁN
N
N
NVI
VI
VI
VIỆ
Ệ
Ệ
ỆT
T
T
TNAM
NAM
NAM
NAM

62
62
62
62
2.1
2.1
2.1
2.1T
T
T
Tổ
ổ
ổ
ổng
ng
ng
ngquan
quan
quan
quanv
v
v
về
ề
ề
ềh
h
h
hệ
ệ

ệ
ệth
th
th
thố
ố
ố
ống
ng
ng
ngc
c
c
cô
ô
ô
ông
ng
ng
ngty
ty
ty
tyc
c
c
cổ
ổ
ổ
ổph
ph

ph
phầ
ầ
ầ
ần
n
n
nni
ni
ni
niê
ê
ê
êm
m
m
my
y
y
yế
ế
ế
ết
t
t
ttr
tr
tr
trê
ê

ê
ên
n
n
nth
th
th
thị
ị
ị
ịtr
tr
tr
trườ
ườ
ườ
ường
ng
ng
ngch
ch
ch
chứ
ứ
ứ
ứng
ng
ng
ngkho
kho

kho
khoá
á
á
án
n
n
n
Vi
Vi
Vi
Việ
ệ
ệ
ệt
t
t
tNam
Nam
Nam
Nam


62
62
62
62
2.1.1LịchsửhìnhthànhvàpháttriểncủathịtrườngchứngkhoánViệtNam
62
2.1.2TìnhhìnhpháttriểncủacáccôngtyniêmyếttrênthịtrườngchứngkhoánViệt

Nam
67
2.1.3ĐặcđiểmtổchứcquảnlýcủacáccôngtycổphầnniêmyếttrênTTCKViệt
Nam
71
2.2
2.2
2.2
2.2T
T
T
Tì
ì
ì
ình
nh
nh
nhh
h
h
hì
ì
ì
ình
nh
nh
nhth
th
th
thự

ự
ự
ực
c
c
ct
t
t
tế
ế
ế
ếph
ph
ph
phâ
â
â
ân
n
n
nt
t
t
tí
í
í
ích
ch
ch
chhi

hi
hi
hiệ
ệ
ệ
ệu
u
u
uqu
qu
qu
quả
ả
ả
ảkinh
kinh
kinh
kinhdoanh
doanh
doanh
doanhtrong
trong
trong
trongc
c
c
cá
á
á
ác

c
c
cc
c
c
cô
ô
ô
ông
ng
ng
ngty
ty
ty
tyc
c
c
cổ
ổ
ổ
ổph
ph
ph
phầ
ầ
ầ
ần
n
n
nni

ni
ni
niê
ê
ê
êm
m
m
m
y
y
y
yế
ế
ế
ết
t
t
ttr
tr
tr
trê
ê
ê
ên
n
n
nth
th
th

thị
ị
ị
ịtr
tr
tr
trườ
ườ
ườ
ường
ng
ng
ngch
ch
ch
chứ
ứ
ứ
ứng
ng
ng
ngkho
kho
kho
khoá
á
á
án
n
n

nVi
Vi
Vi
Việ
ệ
ệ
ệt
t
t
tNam
Nam
Nam
Nam


73
73
73
73
2.2.1.Thựctrạngnộidungvàchỉtiêuphântíchhiệuquảkinhdoanh
73
2.2.2.Thựctrạngphươngphápphântíchhiệuquảkinhdoanh
88
2.2.3.Thựctrạngtổchứcphântíchhiệuquảkinhdoanh
90
2.2.4KinhnghiệmphântíchHQKDcủacáccôngtyniêmyếttạicáccôngtychứng
khoán
93
2.3.
2.3.

2.3.
2.3.Đá
Đá
Đá
Đánh
nh
nh
nhgi
gi
gi
giá
á
á
áth
th
th
thự
ự
ự
ực
c
c
ctr
tr
tr
trạ
ạ
ạ
ạng
ng

ng
ngph
ph
ph
phâ
â
â
ân
n
n
nt
t
t
tí
í
í
ích
ch
ch
chhi
hi
hi
hiệ
ệ
ệ
ệu
u
u
uqu
qu

qu
quả
ả
ả
ảkinh
kinh
kinh
kinhdoanh
doanh
doanh
doanhtrong
trong
trong
trongc
c
c
cá
á
á
ác
c
c
cc
c
c
cô
ô
ô
ông
ng

ng
ngty
ty
ty
tyc
c
c
cổ
ổ
ổ
ổph
ph
ph
phầ
ầ
ầ
ần
n
n
n
ni
ni
ni
niê
ê
ê
êm
m
m
my

y
y
yế
ế
ế
ết
t
t
ttr
tr
tr
trê
ê
ê
ên
n
n
nth
th
th
thị
ị
ị
ịtr
tr
tr
trườ
ườ
ườ
ường

ng
ng
ngch
ch
ch
chứ
ứ
ứ
ứng
ng
ng
ngkho
kho
kho
khoá
á
á
án
n
n
nVi
Vi
Vi
Việ
ệ
ệ
ệt
t
t
tNam

Nam
Nam
Nam


97
97
97
97
2.3.1Vềnộidungvàchỉtiêuphântích
97
2.3.2Vềphươngphápphântích
101
2.3.3Vềtổchứcphântích
101
CH
CH
CH
CHƯƠ
ƯƠ
ƯƠ
ƯƠNG
NG
NG
NG3:
3:
3:
3:QUAN
QUAN
QUAN

QUANĐ
Đ
Đ
ĐI
I
I
IỂ
Ể
Ể
ỂM,
M,
M,
M,NGUY
NGUY
NGUY
NGUYÊ
Ê
Ê
ÊN
N
N
NT
T
T
TẮ
Ắ
Ắ
ẮC
C
C

CV
V
V
VÀ
À
À
ÀGI
GI
GI
GIẢ
Ả
Ả
ẢI
I
I
IPH
PH
PH
PHÁ
Á
Á
ÁP
P
P
PHO
HO
HO
HOÀ
À
À

ÀN
N
N
N
THI
THI
THI
THIỆ
Ệ
Ệ
ỆN
N
N
NPH
PH
PH
PHÂ
Â
Â
ÂN
N
N
NT
T
T
TÍ
Í
Í
ÍCH
CH

CH
CHHI
HI
HI
HIỆ
Ệ
Ệ
ỆU
U
U
UQU
QU
QU
QUẢ
Ả
Ả
ẢKINH
KINH
KINH
KINHDOANH
DOANH
DOANH
DOANHTRONG
TRONG
TRONG
TRONGC
C
C
CÁ
Á

Á
ÁC
C
C
CC
C
C
CÔ
Ô
Ô
ÔNG
NG
NG
NG
TY
TY
TY
TYC
C
C
CỔ
Ổ
Ổ
ỔPH
PH
PH
PHẦ
Ầ
Ầ
ẦN

N
N
NNI
NI
NI
NIÊ
Ê
Ê
ÊM
M
M
MY
Y
Y
YẾ
Ế
Ế
ẾT
T
T
TTR
TR
TR
TRÊ
Ê
Ê
ÊN
N
N
NTH

TH
TH
THỊ
Ị
Ị
ỊTR
TR
TR
TRƯỜ
ƯỜ
ƯỜ
ƯỜNG
NG
NG
NGCH
CH
CH
CHỨ
Ứ
Ứ
ỨNG
NG
NG
NGKHO
KHO
KHO
KHOÁ
Á
Á
ÁN

N
N
N
VI
VI
VI
VIỆ
Ệ
Ệ
ỆT
T
T
TNAM
NAM
NAM
NAM


105
105
105
105
3.1
3.1
3.1
3.1S
S
S
Sự
ự

ự
ực
c
c
cầ
ầ
ầ
ần
n
n
nthi
thi
thi
thiế
ế
ế
ết,
t,
t,
t,quan
quan
quan
quanđ
đ
đ
đi
i
i
iể
ể

ể
ểm
m
m
mv
v
v
và
à
à
ànguy
nguy
nguy
nguyê
ê
ê
ên
n
n
nt
t
t
tắ
ắ
ắ
ắc
c
c
cho
ho

ho
hoà
à
à
àn
n
n
nthi
thi
thi
thiệ
ệ
ệ
ện
n
n
nph
ph
ph
phâ
â
â
ân
n
n
nt
t
t
tí
í

í
ích
ch
ch
chhi
hi
hi
hiệ
ệ
ệ
ệu
u
u
uqu
qu
qu
quả
ả
ả
ảkinh
kinh
kinh
kinhdoanh
doanh
doanh
doanh
trong
trong
trong
trongc

c
c
cá
á
á
ác
c
c
cc
c
c
cô
ô
ô
ông
ng
ng
ngty
ty
ty
tyc
c
c
cổ
ổ
ổ
ổph
ph
ph
phầ

ầ
ầ
ần
n
n
nni
ni
ni
niê
ê
ê
êm
m
m
my
y
y
yế
ế
ế
ết
t
t
ttr
tr
tr
trê
ê
ê
ên

n
n
nth
th
th
thị
ị
ị
ịtr
tr
tr
trườ
ườ
ườ
ường
ng
ng
ngch
ch
ch
chứ
ứ
ứ
ứng
ng
ng
ngkho
kho
kho
khoá

á
á
án
n
n
nVi
Vi
Vi
Việ
ệ
ệ
ệt
t
t
tNam
Nam
Nam
Nam


105
105
105
105
3.1.1Sựcầnthiếtphảihoànthiệnphântíchhiệuquảkinhdoanh
105
3.1.2Quanđiểmhoànthiện
107
3.1.3Nguyêntắchoànthiện
108

3.2
3.2
3.2
3.2C
C
C
Cá
á
á
ác
c
c
cgi
gi
gi
giả
ả
ả
ải
i
i
iph
ph
ph
phá
á
á
áp
p
p

pho
ho
ho
hoà
à
à
àn
n
n
nthi
thi
thi
thiệ
ệ
ệ
ện
n
n
nph
ph
ph
phâ
â
â
ân
n
n
nt
t
t

tí
í
í
ích
ch
ch
chhi
hi
hi
hiệ
ệ
ệ
ệu
u
u
uqu
qu
qu
quả
ả
ả
ảkinh
kinh
kinh
kinhdoanh
doanh
doanh
doanhtrong
trong
trong

trongc
c
c
cá
á
á
ác
c
c
cc
c
c
cô
ô
ô
ông
ng
ng
ngty
ty
ty
tyc
c
c
cổ
ổ
ổ
ổ
ph
ph

ph
phầ
ầ
ầ
ần
n
n
nni
ni
ni
niê
ê
ê
êm
m
m
my
y
y
yế
ế
ế
ết
t
t
ttr
tr
tr
trê
ê

ê
ên
n
n
nth
th
th
thị
ị
ị
ịtr
tr
tr
trườ
ườ
ườ
ường
ng
ng
ngch
ch
ch
chứ
ứ
ứ
ứng
ng
ng
ngkho
kho

kho
khoá
á
á
án
n
n
nVi
Vi
Vi
Việ
ệ
ệ
ệt
t
t
tNam
Nam
Nam
Nam


110
110
110
110
3.2.1Xâydựngvàlựachọnnộidungvàhệthốngchỉtiêuphântíchhiệuquảkinh
doanh
110
3.2.2Hoànthiệncáchthứcvậndụngphươngphápphântích

124
3.2.3Hoànthiệnquitrìnhtổchứcphântích
133
3.3
3.3
3.3
3.3Đ
Đ
Đ
Đi
i
i
iề
ề
ề
ều
u
u
uki
ki
ki
kiệ
ệ
ệ
ện
n
n
nth
th
th

thự
ự
ự
ực
c
c
chi
hi
hi
hiệ
ệ
ệ
ện
n
n
nc
c
c
cá
á
á
ác
c
c
cgi
gi
gi
giả
ả
ả

ải
i
i
iph
ph
ph
phá
á
á
áp
p
p
p


141
141
141
141
3.3.1VềphíaUỷbanChứngkhoánNhànước
141
3.3.2Vềphíacáccôngtyniêmyết
142
K
K
K
KẾ
Ế
Ế
ẾT

T
T
TLU
LU
LU
LUẬ
Ậ
Ậ
ẬN
N
N
NCH
CH
CH
CHƯƠ
ƯƠ
ƯƠ
ƯƠNG
NG
NG
NG3
3
3
3


144
144
144
144

K
K
K
KẾ
Ế
Ế
ẾT
T
T
TLU
LU
LU
LUẬ
Ậ
Ậ
ẬN
N
N
N


145
145
145
145
DANH
DANH
DANH
DANHM
M

M
MỤ
Ụ
Ụ
ỤC
C
C
CC
C
C
CÁ
Á
Á
ÁC
C
C
CC
C
C
CÔ
Ô
Ô
ÔNG
NG
NG
NGTR
TR
TR
TRÌ
Ì

Ì
ÌNH
NH
NH
NHĐÃ
ĐÃ
ĐÃ
ĐÃC
C
C
CÔ
Ô
Ô
ÔNG
NG
NG
NGB
B
B
BỐ
Ố
Ố
ỐC
C
C
CỦ
Ủ
Ủ
ỦA
A

A
AT
T
T
TÁ
Á
Á
ÁC
C
C
CGI
GI
GI
GIẢ
Ả
Ả
Ả


146
146
146
146
T
T
T
TÀ
À
À
ÀI

I
I
ILI
LI
LI
LIỆ
Ệ
Ệ
ỆU
U
U
UTHAM
THAM
THAM
THAMKH
KH
KH
KHẢ
Ả
Ả
ẢO
O
O
O


147
147
147
147

P
P
P
PH
H
H
HỤ
Ụ
Ụ
ỤL
L
L
LỤ
Ụ
Ụ
ỤC
C
C
C


152
152
152
152
DANH
DANH
DANH
DANHM
M

M
MỤ
Ụ
Ụ
ỤC
C
C
CCH
CH
CH
CHỮ
Ữ
Ữ
ỮVI
VI
VI
VIẾ
Ế
Ế
ẾT
T
T
TT
T
T
TẮ
Ắ
Ắ
ẮT
T

T
T
K
K
K
Ký
ý
ý
ýhi
hi
hi
hiệ
ệ
ệ
ệu
u
u
uDi
Di
Di
Diễ
ễ
ễ
ễn
n
n
ngi
gi
gi
giả

ả
ả
ải
i
i
i
BQBìnhquân
CTCPCôngtycổphần
DNDoanhnghiệp
DT
DTT
Doanhthu
Doanhthuthuần
GDCKGiaodịchchứngkhoán
GVHBGiávốnhàngbán
HĐKDHoạtđộngkinhdoanh
HNXSởGiaodịchchứngkhoánHàNội
HOSESởGiaodịchchứngkhoánThànhphốHồChíMinh
HQKDHiệuquảkinhdoanh
HTKHàngtồnkho
LNLợinhuận
TSTàisản
TSCĐTàisảncốđịnh
TSLĐTàisảnlưuđộng
TTCKThịtrườngchứngkhoán
TTGDTrungtâmGDCK
UBCKNNỦybanChứngkhoánNhànước
VCSHVốnchủsởhữu
DANH
DANH

DANH
DANHM
M
M
MỤ
Ụ
Ụ
ỤC
C
C
CS
S
S
SƠ
Ơ
Ơ
ƠĐỒ
ĐỒ
ĐỒ
ĐỒ,
,
,
,B
B
B
BẢ
Ả
Ả
ẢNG
NG

NG
NGBI
BI
BI
BIỂ
Ể
Ể
ỂU,
U,
U,
U,ĐỒ
ĐỒ
ĐỒ
ĐỒTH
TH
TH
THỊ
Ị
Ị
Ị
S
S
S
SƠ
Ơ
Ơ
ƠĐỒ
ĐỒ
ĐỒ
ĐỒ

SƠĐỒ2.1:TổchứcbộmáyquảnlýcủaCTCPniêmyếttrênTTCKViệtNam 72
SƠĐỒ3.1:QuitrìnhtổchứcphântíchHQKD 140
B
B
B
BẢ
Ả
Ả
ẢNG
NG
NG
NGBI
BI
BI
BIỂ
Ể
Ể
ỂU
U
U
U
BẢNG2.1:QuymôcôngtyniêmyếttrênthịtruờngchứngkhoánViệtNamgiai
đoạn2000-2005 63
BẢNG2.2:QuymôcôngtyniêmyếttrênTTCKViệtNamtronggiaiđoạn2006-
2010 65
BẢNG2.3:Sốlượngcáccôngtyniêmyếttheongànhtại2sànHOSEvàHNXtính
đếnhếttháng10/2010 68
BẢNG2.4:CácchỉtiêuphảnánhHQKDchủyếutrìnhbàytrongbảncáobạch 74
BẢNG2.5:Kếtquảkhảosátthựctếvềtỷtrọngcácchỉtiêuđượccáccôngtysử
dụngphântíchnănglựchoạtđộng 76

BẢNG2.6:ChỉtiêuphảnánhnănglựchoạtđộngcủaCTCPxuyênTháiBình
Dương(mãchứngkhoánPAN) 76
BẢNG2.7:ChỉtiêuphảnánhnănglựchoạtđộngcủaCTCPHoàngAnhGialai
(mãchứngkhoánHAL) 77
BẢNG2.8:ChỉtiêuphântíchnănglựchoạtđộngcủaCTCPCôngnghệCMC 77
BẢNG2.9:ChỉtiêuphântíchnănglựchoạtđộngcủaCTCPDượcHậuGiang 78
BẢNG2.10:SosánhchỉtiêuphảnánhvòngquayHTK 80
củaCôngtyCaosuĐồngPhútheo2cáchtính 80
BẢNG2.11:Kếtquảkhảosátthựctếvềtỷtrọngcácchỉtiêuđượccáccôngtysử
dụngphântíchkhảnăngsinhlợi 82
BẢNG2.12:CácchỉtiêuphảnánhkhảnăngsinhlợicủaCTCPKhuCôngnghiệp
TânTạo 83
BẢNG2.13:ChỉtiêuphảnánhkhảnăngsinhlợicủaCTCPPháttriểnĐôthịKinh
Bắc 83
BẢNG2.14:SosánhcácchỉtiêuphảnánhkhảnăngsinhlợicủaCôngtyDược
phẩmHậuGiangtheo2cáchtính 84
BẢNG2.15:PhântíchkhảnăngsinhlợicủaCTCPÔtôTMT 85
BẢNG2.16:PhântíchkhảnăngsinhlợicủaCTCPDượcphẩmTraphacotrênbáo
cáothườngniênnăm2009 85
BẢNG2.17:Kếtquảkhảosátthựctếvềtỷtrọngcácchỉtiêucôngtysửdụngđể
phântíchhiệuquảsinhlợicủacổphiếucôngty 87
BẢNG2.18:Kếtquảkhảosátthựctếvềtỷtrọngcácphươngphápphântích
HQKDđượccácCTCPniêmyếtsửdụng 88
BẢNG2.19:Kếtquảkhảosátthựctếvềtỷtrọngkhoảngthờigianthựchiệnso
sánhHQKDtrongcácCTCPniêmyết 89
BẢNG2.20:Kếtquảkhảosátthựctếvềtỷtrọngđốitượngthựchiệnphântích
HQKDtrongcácCTCPniêmyết 90
BẢNG2.21:Kếtquảkhảosátthựctếvềtỷtrọngnguồnsốliệusửdụngđểphân
tíchHQKDtrongcácCTCPniêmyết 91
BẢNG2.22:Kếtquảkhảosátthựctếvềtỷtrọngcáccôngtythựchiệngiảitrình

thôngtinphântíchHQKDtrongcácbáocáo 92
BẢNG2.23:SosánhkếtquảtínhtoánchỉtiêuROA,ROEnăm2009củaCôngty
DượcHậuGiangtạicáccôngtychứngkhoán: 96
BẢNG3.1:HệthốngchỉtiêuphântíchHQKDtạiCTCPniêmyết 123
BẢNG3.2:Bảngsosánhtốcđộtăngtrưởngđịnhgốcvềnănglựchoạtđộng 125
BẢNG3.3:Bảngsosánhtốcđộtăngtrưởngliênhoànvềnănglựchoạtđộng 126
BẢNG3.4:BảngđánhgiákháiquátHQKDsovớicácDNkháctrongcùngngành
BẢNG3.5:BảngphântíchsốvòngquaycủaHTK 130
BẢNG3.6:Bảngphântíchkhảnăngsinhlợicủatổngtàisản 133
BẢNG3.7:Phânloạimụctiêuvànộidungphântíchtheođốitượngsửdụngthông
tin 134
ĐỒ
ĐỒ
ĐỒ
ĐỒTH
TH
TH
THỊ
Ị
Ị
Ị,
,
,
,BI
BI
BI
BIỂ
Ể
Ể
ỂU

U
U
UĐỒ
ĐỒ
ĐỒ
ĐỒ
BIỂUĐỒ2.1:QuymôcủacáccôngtyniêmyếttrênTTCKgiaiđoạn2000-200563
BIỂUĐỒ2.2:QuymôcủacáccôngtyniêmyếttrênTTCKgiaiđoạn2000-200565
BIỂUĐỒ2.3:Tỷtrọngcôngtyniêmyếttrongtổngsốcôngtypháthànhchứng
khoán 69
BIỂUĐỒ2.4:Cơcấucáccôngtyniêmyếttheongànhkinhdoanh 70
BIỂUĐỒ2.5:Cơcấucôngtyniêmyếttheomứcđộvốnhoá 70
BIỂUĐỒ3.1:Xuhướngtăngtrưởngvềnănglựchoạtđộngcủatổngtàisảnvà
hàngtồnkho 126
BIỂUĐỒ3.2:SosánhchỉtiêuROAcủacôngtyvớicáccôngtykhácvàsovớiTB
củangànhkinhdoanh(dạngdòng) 128
BIỂUĐỒ3.3:SosánhchỉtiêuROAcủacôngtyvớicáccôngtykhácvàsovớiTB
củangànhkinhdoanh(dạngcột) 128
1
M
M
M
MỞ
Ở
Ở
ỞĐẦ
ĐẦ
ĐẦ
ĐẦU
U

U
U
1.
1.
1.
1.T
T
T
Tí
í
í
ính
nh
nh
nhc
c
c
cấ
ấ
ấ
ấp
p
p
pthi
thi
thi
thiế
ế
ế
ết

t
t
tc
c
c
củ
ủ
ủ
ủa
a
a
ađề
đề
đề
đềt
t
t
tà
à
à
ài
i
i
inghi
nghi
nghi
nghiê
ê
ê
ên

n
n
nc
c
c
cứ
ứ
ứ
ứu
u
u
u
Thịtrườngchứngkhoán(TTCK)ViệtNamngàycàngđóngvaitròquantrọng
trongsựpháttriểncủangànhtàichínhnướcta.SựrađờicủaTTCKgópphầnhoàn
thiệncơcấuthịtrườngtàichínhvàtạoramộtkênhhuyđộngvốndàihạnchođầutư
pháttriển,gópphầnđẩymạnhcôngnghiệphóavàhiệnđạihóađấtnước.Sovới
thờiđiểmmớiđivàohoạtđộng(tháng7năm2000),TTCKchỉcó2côngtyniêm
yếtthìđếnnay,sốlượngcáccôngtyniêmyếttrêncả2sànHàNộivàThànhphố
HồChíMinhđãhơn600côngty.Sựpháttriểncủathịtrườngphụthuộcvàonhiều
yếutố,trongđóhiệuquảkinhdoanh(HQKD)củacáccôngtyniêmyếtlàmộttrong
nhữngyếutốquantrọngthuhútcácnhàđầutưthamgiavàothịtrường.Những
thôngtinvềHQKDcủacáccôngtyluônchiếmđượcsựquantâmcủađôngđảocác
nhàquảnlývàcácnhàđầutư,trởthànhcầunốiquantrọnggiữacácnhàđầutưvà
doanhnghiệp(DN).Tuynhiên,tạicáccôngtycổphần(CTCP)niêmyếttrênTTCK
ViệtNam,nhậnthứcvềphântíchHQKD,đặcbiệtlàthôngtincôngbốvềHQKD
vẫnchưađượccoitrọngđúngmức.Việcphântíchvàcôngbốthôngtinliênquan
đếnHQKDvẫnmangnặngtínhhìnhthức,đốiphómàchưathựcsựphảnánhđúng
HQKDcủacáccôngty.Chínhvìvậytrongthờigianlàmnghiêncứusinh,tácgiảđã
chọnđềtài“
“

“
“
Ho
Ho
Ho
Hoà
à
à
àn
n
n
nthi
thi
thi
thiệ
ệ
ệ
ện
n
n
nph
ph
ph
phâ
â
â
ân
n
n
nt

t
t
tí
í
í
ích
ch
ch
chhi
hi
hi
hiệ
ệ
ệ
ệu
u
u
uqu
qu
qu
quả
ả
ả
ảkinh
kinh
kinh
kinhdoanh
doanh
doanh
doanhtrong

trong
trong
trongc
c
c
cá
á
á
ác
c
c
cc
c
c
cô
ô
ô
ông
ng
ng
ngty
ty
ty
tyc
c
c
cổ
ổ
ổ
ổph

ph
ph
phầ
ầ
ầ
ần
n
n
n
ni
ni
ni
niê
ê
ê
êm
m
m
my
y
y
yế
ế
ế
ết
t
t
ttr
tr
tr

trê
ê
ê
ên
n
n
nth
th
th
thị
ị
ị
ịtr
tr
tr
trườ
ườ
ườ
ường
ng
ng
ngch
ch
ch
chứ
ứ
ứ
ứng
ng
ng

ngkho
kho
kho
khoá
á
á
án
n
n
nVi
Vi
Vi
Việ
ệ
ệ
ệt
t
t
tNam
Nam
Nam
Nam”
”
”
”
làmđềtàinghiêncứucholuận
ántiếnsĩcủamình.
Xétvềmặtlýluận
,phântíchHQKDlàmộttrongnhữngnộidungquantrọng
trongphântíchkinhdoanhcủaDN,cungcấpnhữngthôngtinquantrọngvềhiệu

quảsửdụngcácnguồnlựccủaDN,nănglựchoạtđộngcũngnhưkhảnăngsinhlợi
củaDN.ThôngtinvềHQKDchínhxáclàcăncứtincậy,hữuíchchongườisử
dụngđánhgiáđúngđắnvịthếvàxuhướngpháttriểncủaDN.Tuynhiên,thựctế
hiệnnaycókhánhiềuquanđiểm,nhiềucáchtiếpcậnvàđánhgiákhácnhauvề
HQKD,đặcbiệtlàHQKDvàphântíchHQKDcủacáccôngtyniêmyếttrênTTCK.
2
ViệcnghiêncứuđểhoànthiệnphântíchHQKDcủacáccôngtyniêmyếtcảvềtổ
chứcphântích,phươngpháp,nộidungphântíchlàhếtsứccầnthiết.
Xétvềmặtthựctiễn,
nhữngthôngtinvềHQKDcủacáccôngtyniêmyếtcóý
nghĩaquantrọngkhôngchỉvớiTTCKmàcònrấtquantrọngđốivớibảnthâncác
côngtyniêmyếtvàcácnhàđầutư.
+VớiTTCK
:ĐểTTCKpháttriểnmộtcáchổnđịnhvàbềnvữngcầnphảicó
nhữnghànghoávớichấtlượngtốt.ChấtlượnghànghoátrênTTCKđượcthểhiện
quaHQKDcủachínhcáccôngtyniêmyết.Tuynhiên,dùchothịtrườngcóhàng
hoátốtnhưngnhữngthôngtinvềcáchànghoáđókhôngđượccungcấpminhbạch,
rõràngcũngkhôngthểgâ
y
dựngđượcniềm
tin
chonhàđầutư.Chínhvìvậy,mộtkhi
thông
tin
vềHQKDcủacáccôngtyniêm
y
ếtđượccôngbốrõràng,minhbạchvàđược
phântích,đánhgiákháchquansẽthuhútđượcnhiềunhàđầutưquantâm;từđó,tạo
niềm
tin

chonhàđầutưkhithamgiathịtrường,gópphầnphát
tri
ểnTTCKbềnvững.
+Vớicáccôngtyniêmyết
:Đểcóthểgiànhthắnglợi,tồntạivàpháttriển
trongmôi
tr
ườngkinhtếcạnh
tranh,
cáccôngtyniêm
y
ếttrênTTCKphảithểhiệnđược
đẳngcấpvàvịthếcủamình.Muốnvậy,công
ty
khôngthểbỏqua
y
ếutốHQKD.Không
mộtnhàđầutưnàoquantâmđếncôngtykhimàcôngtyđóđanglàmănthualỗ,kếtquả
kinhdoanhgiảmsú
t.
Vàngượclạ
i,
mộtcôngtykinhdoanhcóhiệuquảsẽthuhútđược
sựquantâmcủanhàđầutư.Điềunà
y
đãdẫnđếnmộtthựctrạngđángbuồnlànhiều
côngtytu
ỳti
ệntrongviệccungcấpthông
tin

vềHQKD,côngbốthông
tin
giảtạovề
HQKDlàmchothông
tin
vềHQKD
thi
ếuminhbạchvàchínhxá
c.
Bởivậy,việcphân
tíchHQKDcóýnghĩahếtsức
thi
ếtthựcvớicáccôngtyniêm
y
ế
t,
nólàcôngcụđểcông
tycôngbốnhữngthông
tin
vềkếtquảkinhdoanh,vềnănglựchoạtđộng,nănglựcquản
lý,khảnăngsinhlợicủaDNđếnnhàđầutư.Mặtkhác,nhữngthông
tin
vềHQKDcòn
giúpDN
truy
ềntảicảnhữngthôngđiệpvềchiếnlượckinhdoanh,vềxuthếphát
tri
ển,
vềtốcđộvànhịpđiệutăngtrưởngcủaDN.Nhữngthông
tin

nà
y
gópphầnxâ
y
dựngvà
tônvinhhìnhảnhDN,phát
tri
ểnthươnghiệucũngnhưgiatănggiátrịcủaDN,thểhiện
3
vịthếcủaDNtrênthịtrường,gópphầntăngcườngvàcủngcốniềm
tin
củacácnhàđầu
tưvàoDN.
+Vớicácnhàđầutư
:KhiTTCKpháttriển,hànghoácủathịtrườngđadạng
vàphongphú,cácnhàđầutưsẽcónhiềuphươngánlựachọn.Sựpháttriểncủa
TTCKmộtmặtđemlạinhiềucơhộichonhàđầutư,mặtkháccũngđặtnhàđầutư
trướctháchthứcđòihỏihọphảicókiếnthứcvàhếtsứckhônngoantrongviệclựa
chọnhànghoá.PhântíchHQKDlàmộttrongnhữngcôngcụgiúpnhàđầutưlựa
chọnđượchànghoátốt.Tuynhiên,khôngphảinhàđầutưnàocũngcókiếnthức
phântíchsâurộngđểtựphântích,đánhgiáHQKDcủacáccôngtyniêmyết.Do
vậy,cácthôngtinphântíchHQKDmàcáccôngtyniêmyếtcungcấpsẽrấthữuích
chonhàđầutư,giúphọcóthểđánhgiáđượchiệuquảsửdụngvốnđầutưvàoDN,
khảnăngthulợitừkhoảnđầutưđó.
TTCKViệtNamđãđivàohoạtđộnghơn10năm,trongkhoảngthờigianngắn
ngủinhưngcórấtnhiềuthăngtrầm,thịtrườngcónhữnglúcpháttriểnquánóng
nhưngrồilạisuythoáivàhếtsứcảmđảm.Córấtnhiềuyếutốtácđộng,ảnhhưởng
đếnsựpháttriểncủaTTCKViệtNamtrongthờigianquanhưngmộttrongnhững
vấnđềđượcnhắcđếnrấtnhiềuđólàsựthiếuminhbạchthôngtincủathịtrường.
ĐểTTCKđivàoổnđịnhvàđúngbảnchất,khắcphụcđượcmặttráicủathịtrường,

đòihỏiphảinângcaotínhminhbạchvềthôngtinliênquanđếncácDNniêmyết-
trongđócóthôngtinvềHQKDcủaDN-phảiđượcđềcao.Vìvậy,việchướngcác
côngtyniêmyếtđếnviệcchuẩnhóacácthôngtinnóichungvàthôngtinvềHQKD
củaDNnóiriêngcóýnghĩarấtquantrọng.
2.
2.
2.
2.T
T
T
Tổ
ổ
ổ
ổng
ng
ng
ngquan
quan
quan
quannghi
nghi
nghi
nghiê
ê
ê
ên
n
n
nc
c

c
cứ
ứ
ứ
ứu
u
u
u
HQKD
làmộtphạmtrùkinhtếgắnliềnvớinềnsảnxuấthànghóa,khiDNtiến
hànhsảnxuấtkinhdoanhluônmongmuốnthuđượclợiíchcaonhất,đạtđượchiệu
quảcaonhất.Tuynhiên,HQKDlàmộtphạmtrùkinhtếphứctạp,hiểuchínhxácvề
HQKDvàvậndụngvàothựctiễnlàmộtvấnđềkhôngđơngiản.Cácnhàkinhtế
cũngnhưcácnhàphântíchcũngđãdànhnhiềucôngsứcnghiêncứubảnchấtcủa
4
HQKDvàphântíchHQKDđểtìmranhữngnhântốquantrọngảnhhưởngquyết
địnhđếnHQKDgiúpcácDNtừđócóthểnângcaoHQKDcủaDNmình.
CórấtnhiềunghiêncứutrongvàngoàinướcvềphântíchHQKDcủacáccông
ty.
Cácđềtàinghiêncứuthườngđềcậpđếncácchỉ
ti
êuphântích,cáchđánhgiá,cáchđo
lườngHQKD,mốiquanhệcủaHQKDvớicác
y
ếutốnhưvốnkinhdoanh,môitrường
kinh
doanh
CácnghiêncứucũngđềcậpđếnviệcphântíchHQKDcủacácloạihình
DNthuộccáclĩnhvựckhácnhaunhư:sảnxuấ
t,

cungcấpdịchvụ,tàichính,ngânhà
ng
Trongcôngtrình“
Performanceevaluationfor
airlines
includingtheconsideration
of
financialratios
”
(2000),cáctácgiảCheng-MinFengvàRong-TsuWangđãphát
tri
ển
quátrìnhđánhgiáHQKDcủacáccôngtyhàngkhôngtạiĐàiLoankhôngchỉthôngqua
cácchỉsốvậntảinhưcácnghiêncứutrướcđâ
y
màcònthôngquacảcácchỉ
ti
êutài
chính
[45].
NghiêncứuđãđưaramôhìnhđánhgiáHQKDcủacáchãnghàngkhôngqua
3loạichỉ
ti
êuđánhgiá:năngsuấtsảnxuấ
t,
khảnăng
ti
ếpthịvàkhảnăngthựchiệndựa
trênđặcđiểmtổchứcvàchuk
ỳ

hoạtđộng.Kếtquảnghiêncứucũngchỉrarằng:bấtcứ1
trong3loạichỉ
ti
êutrênđềucóthểthaythếcácchỉ
ti
êukháchoặccóthểsửdụngđộclập.
Mặtkhác,nghiêncứucũngchỉrarằngcácchỉ
ti
êuvậntảihaychỉ
ti
êutàichínhkhông
thểsửdụngđơnlẻđểphảnánhHQKDcủacáccông
ty
hàngkhông,màtu
ỳ
thuộcvào
mụcđíchđánhgiá.Khiđánhgiánănglựcsảnxuấtsửdụngcácchỉ
ti
êuvậntảisẽphù
hợphơn,cònkhiđánhgiákhảnăngthựchiện,tốtnhấtlàsửdụngchỉ
ti
êutàichính.
MộtnghiêncứukháccủaA.J.SinghvàRaymondS.Schmidgalltrongbài
báo
“Analysisof
financialratios
commonlyusedbyUSlodging
financial
executives”
[39]

đăng
tr
êntạpchíJournalofLeisure
Property,
tháng8năm2002đãchỉramứcđộquan
trọngcủacácchỉ
ti
êuphântíchHQKDvềmặttàichínhtrong36chỉ
ti
êuthườngđược
cácnhàquảnlýtàichínhthuộclĩnhvựckinhdoanhkháchsạnsửdụngtạiM
ỹ
.Theokết
quảnghiêncứu,cácchỉ
ti
êuđánhgiáHQKDcủacáccôngtylàcácchỉ
ti
êuphảnánh
hiệuquảsửdụngtàisản,hiệuquảquảnlýhoạtđộngvàkhảnăngsinhlợ
i.
Trongđó,các
chỉ
ti
êuphảnánhkhảnăngsinhlợiđượcđánhgiálàcómứcđộquantrọngnhấttrongcác
chỉ
ti
êuđánhgiáHQKDvềmặttàichính.
5
KhiđánhgiáHQKDcủamộtDNcácnghiêncứuthườngtậptrungvàocácchỉ
tiêutàichính,tuynhiêntrongmôitrườngcạnhtranhtoàncầunhữngnhântốphitài

chínhcũngcầnđượcxemxétkhiđánhgiáhiệuquảhoạtđộngcủaDN.Trongnghiên
cứu
“Measuringbusinessperformanceinthehigh-techmanufacturingindustry
:
A
casestudyofTaiwan
’
slarge-sizedTFT-LCDpanelcompanies”
củaFang-MeiTseng,
Yu-JingChiu,Ja-ShenChen(2007)vềđolườngHQKDcủacáccôngtysảnxuất
côngnghiệpkỹthuậtcaotạiĐàiLoanđãxácđịnh5nhântốkhiđánhgiáHQKD
củacácDNlà:hiệuquảcạnhtranh,hiệuquảtàichính,nănglựcsảnxuất,nănglực
đổimớivàmốiquanhệchuỗicungứng[52].
Trongnghiêncứu
“DeterminantsoftheprofitabilityofChina’sregionalSOEs
”
củaShuanglinLIN,WeiROWE(2005)xácđịnhcácyếutốquyếtđịnhđếnkhảnăng
sinhlợicủacáccôngtynhànướctạiTrungQuốc[54].Bằngcáchđolườngkhảnăng
sinhlợicủacácDNquacácchỉsốnhưkhảnăngsinhlợicủatàisản,khảnăngsinh
lợicủavốnchủsởhữu(VCSH),khảnăngsinhlợitừlãivay,hệsốlợinhuận(LN)
trênmộtđơnvịtàisản,hệsốLNtrênmộtđơnvịDT(DT),cáctácgiảđãchothấy
khảnăngsinhlợicủacácDNngoàiquốcdoanhcaohơncácDNnhànướchaykhả
năngsinhlợicủacácDNhoạtđộngtronglĩnhvựcxuấtkhẩucaohơncácDNhoạt
độngtrongcáclĩnhvựckhác.Nghiêncứucũngchỉrarằngtỷlệnợvàtỷlệtàisảncũ,
lạchậucómốiquanhệtỷlệnghịchvớikhảnăngsinhlợi.Bởivậy,cácđịaphương
muốntăngkhảnăngsinhlợicầnkhuyếnkhíchđầutưvàocácDNngoàiquốcdoanh,
đẩymạnhxuấtkhẩu,giảmtỷlệnợvàtàisảnkémsửdụngtạicácDN.
HaithamNobanee,ModarAbdullatif,MaryamAlHajjar(2011)trongtácphẩm
“
Cashconversioncycleandfirm’sperformanceofJapanesefirms

”nghiêncứumối
quanhệgiữachukỳchuyểnđổitiềntệvàHQKDcủacáccôngtytạiNhậtBản.Kết
quảnghiêncứuđãchỉrarằngchukỳluânchuyểntiềnmặtlàmộttrongthướcđo
quantrọngđánhkhảnăngquảnlývốnhoạtđộng[48].Việcrútngắnthờigian
chuyểnđổithànhtiềnsẽgiúpquảnlývốnhoạtđộngtốthơnvàlàmtăngHQKD.
Rútngắnthờigianchuyểnđổithànhtiềncóthểbằngcáchgiảmthờigianluân
chuyểnhàngtồnkho(HTK),giảmthờigiancáckhoảnphảithu,kéodàithờigian
thanhtoáncáckhoảnphảitrả.
6
Ngoàira,còncórấtnhiềucácnghiêncứukhácđềcậpđếncáchđolường
HQKDcủacácDNngoàicácchỉtiêutàichínhcơbản.ChenandJ.L.Dodd(1997),
trongcông
tr
ình:“
Anempiricalexaminationofanewcorporateperformancemeasure
”
đãđưaramôhìnhEconomicvalueadded(EVA)đểđánhgiáhiệuquảDN[46].Theo
đó,giátrịkinhtếtăngthêmlàthướcđophầnthunhậptăngthêmtừchênhlệchgiữa
LNhoạtđộngtrướclãivayvàsauthuếvớichiphísửdụngvốn.Thướcđonàythể
hiệnưuđiểmvượttrộisovớicáchđolườnghiệuquảquacácchỉtiêutàichínhnhư
ROA,ROE,ROIđólàcótínhtớichiphísửdụngVCSH,đâylàchiphícơhộikhi
nhàđầutưbỏvốnđầutưvàolĩnhvựcnàythaycholĩnhvựckhác,quađóxácđịnh
đượcchínhxácgiátrịthựcsựđemlạichonhàđầutư.
CácnghiêncứuvềphântíchHQKDcủacácnướctrênthếgiớihếtsứcđadạng
vàcórấtnhiềubàihọcmàchúngtacóthểvậndụngkhiphântíchHQKDchocác
DNViệtNam.
HQKDlàmụctiêuquantrọngmàcácDNcầnphảiđạtđược,nólàmốiquan
tâmhàngđầucủacácnhàquảnlý,nhàđầutưvàcácđốitượngkháccólợiíchgắnvới
DN.KhôngchỉtrongnềnkinhtếthịtrườngvấnđềHQKDmớiđượccoitrọngmà
ngaytrongthờikỳbaocấp,kếhoạchhoácácDNchủyếuthựchiệncáckếhoạchsản

xuấtkinhdoanhcủanhànướcnhưngHQKDcũnghếtsứcđượcchútrọng.
TácgiảNgôĐìnhGiaotrongcuốn“
Nhữngvấnđềcơbảnvềhiệuquảkinhtế
trongcácxínghiệpcôngnghiệp
”(năm1984)cũngđãđềcậpkháchitiết,cụthểvề
hiệuquảkinhtếtrongcácxínghiệpcôngnghiệpvàđưarahệthốngcácchỉtiêuđánh
giáhiệuquảkinhtếcủasảnxuấtkinhdoanhtrongxínghiệpcôngnghiệpxãhộichủ
nghĩa[21].Cácphântíchvàđánhgiácủaôngkhátoàndiệnvàđầyđủvềhiệuquả
kinhtếcủacácxínghiệp,tuynhiênnhữngđánhgiánàyđặttrongbốicảnhcácxí
nghiệpsảnxuấtkinhdoanhtrongcơchếbaocấp,theokếhoạchcủanhànước,tiêu
chuẩnvềhiệuquảtronggiaiđoạnnàyđượcđánhgiádựatrênviệchoànthànhkế
hoạchsảnxuấtkinhdoanhmànhànướcđãgiao.Song,khichuyểnđổinềnkinhtế
sangcơchếthịtrườngtheođịnhhướngxãhộichủnghĩa,cácDNhoàntoànphảitự
7
chủtrongsảnxuấtkinhdoanhthìthướcđovềhiệuquảphảithayđổi,chúngtakhông
thểlấykếhoạchcủanhànướclàmtiêuchuẩnnhìnnhậnvàđánhgiáhiệuquả.
Cũngtronggiaiđoạnnày,cáctácgiảNguyễnSĩThịnh,LêSĩThiệp,Nguyễn
KếTuấncũngcôngbốnghiêncứucủamìnhvềhiệuquảkinhtếtrongcácxínghiệp
côngnghiệptrongcuốn“
Hiệuquảkinhtếtrongcácxínghiệpcôngnghiệp
”(năm
1985)[36].Quanđiểmcủacáctácgiảnàycónhiềuđiểmtươngđồngvớitácgiả
NgôĐìnhGiaokhiđánhgiáhiệuquảkinhtếcủacácxínghiệpcôngnghiệptrong
thờikỳbaocấp,kếhoạchhóa.Trongthờikỳnày,cácDNsảnxuấttheokếhoạch
hoácủanhànướcnênvấnđềLNcũngnhưgiátrịkinhtếgiatăngcủaDNkhông
đượccoitrọng,songđâylạilàvấnđềsốngcòncủacácDNtrongnềnkinhtếthị
trường.Dovậy,nhữngnghiêncứunàykhôngthểápdụngvàođểphântíchHQKD
chocácDNhiệnnay.
ViệcnghiêncứuvàphântíchHQKDcủacácDNtrongcơchếthịtrườngcũng
đượcrấtnhiềucáctácgiảquantâm.PhântíchHQKDlàmộtphầnquantrọngtrong

cáccôngtrìnhnghiêncứuvềphântíchtàichínhDN.Trongluậnán“
Hoànthiệnchỉ
tiêuphântíchtàichínhtrongDNcổphầnphitàichính
”củatácgiảNguyễnTrọng
Cơ(năm1999)[3],tácgiảđãdànhmộtphầntrìnhbàycácchỉtiêuphântíchHQKD
trongcácCTCP.TácgiảPhạmĐìnhPhùngtrongluậnán“
Vậndụngphươngpháp
phântíchhệthốngvàmôhìnhhoátrongphântíchhoạtđộngkinhtế
”(năm2000)[29]
đãđềcậpđếnviệcvậndụngmôhìnhtoántrongphântíchHQKDvàkhảnăngsinh
lợicủacácDN.NộidungphântíchHQKDcũngđượccáctácgiảNguyễnNăngPhúc,
NghiêmVănLợi,NguyễnNgọcQuangđềcậptrongcuốn
“Phântíchtàichính
CTCP
”(năm2006)[30].Haytrongcuốn“
Chuyênkhảovềbáocáotàichínhvàlập,
đọc,kiểmtra,phântíchbáocáotàichính”
(năm2005)củatácgiảNguyễnVănCông
(năm2005)bêncạnhviệctrìnhbàyphươngpháplập,đọc,kiểmtrabáocáotàichính
thìtrongnộidungphântíchbáocáotàichính,tácgiảtrìnhbàykhácụthểviệcphân
tíchHQKDtrongcácDN[5].Ngoàira,trongcácgiáotrìnhphântíchbáocáotài
chínhhayphântíchhoạtđộngkinhdoanh(HĐKD)đượcgiảngdạytrongcáctrường
kinhtếnhưĐạihọcKinhtếQuốcdân,ĐạihọcKinhtếThànhphốHồChíMinh,Học
8
việnTàichính,ViệnĐạihọcMởHàNội…đềucóđềcậpđếnnộidungphântích
HQKD.Tuynhiên,nộidungphântíchHQKDtrongcáccôngtrìnhnàychỉlàmột
phầntrongphântíchtàichínhhayphântíchHĐKDđượcápdụngchungchocácDN
nênkháchungchung.CTCPniêmyếtlàcôngtycủađạichúngviệcphântíchHQKD
ngoàiviệcđápứnglợiíchchocácnhàquảnlýDN,ngânhàng,tổchứctàichính,cơ
quanquảnlýnhànướcthìmụcđíchquantrọngnhấtlàphảiđápứngchonhucầu

đánhgiáDN,xácđịnhmụctiêuđểđầutưvốncủacácnhàđầutư.Màcáccôngtrình
trêncóthểchưađềcậphoặcđãđềcậpnhưnghếtsứcsơsàinênviệcápdụngcácnội
dungphântíchnàychocáccôngtyniêmyếtsẽkhôngcóhiệuquả,khôngthểcung
cấpđầyđủthôngtinvềHQKDcủacáccôngtyniêmyết.
PhântíchHQKDtrongcácDNđặcthùthuộccáclĩnhvựcsảnxuấtkinhdoanh
khácnhaucũnglàchủđềchínhchorấtnhiềucáccôngtrìnhnghiêncứucủacácnhà
khoahọc,cũngnhưcácnghiêncứusinh.TácgiảHuỳnhĐứcLộngtrongluậnán
tiếnsỹ“
HoànthiệnchỉtiêuđánhgiáHQKDcủaDNNhànước
”(năm1999)[27]
cũngđềcậpđếncácchỉtiêuđánhgiáhiệuquảhoạtđộngcủacácDNNhànước.Hay
trongluậnántiếnsỹcủatácgiảPhạmThịGái“
Hiệuquảkinhtếvàphântích
HQKDtrongcácDNkhaithác”
(năm1988)[18]cũngđềcậpkháchitiếtcácchỉ
tiêuphảnánhHQKDvàápdụngcácchỉtiêunàytrongđánhgiáHQKDcủacácDN
tronglĩnhvựckhaithác.Trongluậnánvớiđềtài“
PhântíchHQKDtrongcácDN
khaitháckhoángsản
”(năm2008)[23]củatácgiảNguyễnThịMaiHươngđãtrình
bàynộidungphântíchHQKDvớiđặcthùcủacácDNkhaitháckhoángsản.Ngoài
ra,còncórấtnhiềucácluậnvăncaohọckháctrìnhbàyvềphântíchHQKDtrong
cácDNnhưsảnxuấtthan,sảnxuấtthangmáy,thiếtbịbưuđiện Vớimỗilĩnhvực
đặcthùcáctácgiảđãvậndụngđểxâydựngcácchỉtiêuphântíchhiệuquảchophù
hợp.Tuynhiên,dođềcậpđếnviệcphântíchHQKDtrongphạmvicáclĩnhvực,các
ngànhhẹpnêncáctácgiảthườngtậptrungvàocácnộidungphântíchmangtínhđặc
thùcủangành.NhữngnộidungđókhôngthểápdụngchungchotấtcảcácDNđặc
biệtlàchocácCTCPniêmyếtlànhữngcôngtyđạichúng,quymôlớn,thuộcsởhữu
củanhiềunhàđầutư,hoạtđộngsảnxuấtkinhdoanhđadạng,phứctạp.
9

PhântíchHQKDcònlàmộtnộidungquantrọngđểđánhgiá,xếphạngDN.
TrongđềtàinghiêncứucấpbộcủaUỷbanChứngkhoánNhànướcmãsốUB03.00:
“
XâydựnghệthốngtiêuchuẩnđánhgiácácDNthamgianiêmyếttrênTrungtâm
GDCKViệtNam
”(năm2000)củatácgiảPhạmTrọngBìnhđãđềxuấtmôhình
đánhgiáDNniêmyếtdựatrêncơcởđịnhmứctínnhiệmthôngqua2nhómchỉtiêu
địnhtínhvàđịnhlượng[2].Trongcácchỉtiêuđịnhlượngcó3nhómchỉtiêuchính
đượcxemxétđánhgiáđólàkhảnăngthanhtoán,cơcấutàichínhvànănglựchoạt
động.NhómchỉtiêunănglựchoạtđộngthểhiệnhiệuquảcủaDNtrongviệcsử
dụngcácnguồnlựckinhtếvàkhảnăngđemlạiLNchoDN,đâylànhómchỉtiêu
rấtquantrọngcầnđượcphântíchcụthểkhiđánhgiáDN.Haytronghệthốngchấm
điểmtíndụngvàxếphạngkháchhàngtheoQuyếtđịnh57/2002/QĐ-NHNNngày
24/01/2002vềviệctriểnkhaithíđiểmđềánphântíchxếploạitíndụngDN,hoặc
trongQuyếtđịnh224/2006/QĐ-TTgngày6/10/2006củaThủtướngChínhphủvề
quychếgiámsátvàđánhgiáhoạtđộngcủaDNnhànướcvàQuyếtđịnh
169/2007/QĐ-TTgngày8/11/2007vềquychếgiámsátvớiDNnhànướcthualỗ,
kinhdoanhkhôngcóhiệuquảcácchỉtiêuđượcđưarađánhgiáđềuphảicóchỉtiêu
phảnánhHQKDcủacácDN.NhưngcácchỉtiêuđánhgiáHQKDtrongcácnghiên
cứunàychỉđượcđưaranhưmộtnộidungquantrọngđểxếphạngvàđánhgiámức
độtínnhiệmcủaDNcònviệcphântíchcácchỉtiêu,đánhgiá,bìnhluận,nhậnxét
vàtìmranguyênnhânảnhhưởnglàkhôngđượcđềcập.
Từnhữngphântíchtrênchothấy,đềtàiphântíchHQKDkhôngphảilàđềtài
mớimẻ,tuynhiênchưacómộtđềtàinghiêncứunàođềcậpmộtcáchđầyđủ,chi
tiếtvềphântíchHQKDtrongcácCTCPniêmyếttrênTTCKViệtNam.CTCP
niêmyếtlànhữngcôngtyhàngđầucủaViệtNam,đượccoinhưnhững“conchim
đầuđàn”củanềnkinhtế.TheoĐiều8-Nghịđịnhsố14/2007/NĐ-CPngày
19/01/2007quyđịnhchitiếtthihànhmộtsốđiềucủaLuậtChứngkhoán[8],điều
kiệnđểđượcniêmyếttrênsởGDCK,cácCTCPphảicóvốnđiềulệtạithờiđiểm
đăngkýniêmyếttừ80tỷđồngViệtNamtrởlên,HĐKD2nămtrướcnămđăngký

niêmyếtphảicólãivàkhôngcólỗlũykếtínhđếnnămđăngkýniêmyết.Đồng
10
thờitốithiểu20%cổphiếucóquyềnbiểuquyếtcủacôngtydoítnhất100cổđông
nắmgiữ.ĐiềunàychothấyđểđượcniêmyếttrênsànGDCKphảilànhữngCTCP
cóquymôrấtlớn.Sựđónggópcủacáccôngtynàyvàonềnkinhtếlàkhôngnhỏ.
Tổnggiátrịvốnhóacủacáccôngtyniêmyếtcảtrên2sàngiaodịchHàNộivà
ThànhphốHồChíMinhgần40.000tỷchiếmhơn30%GDP.Chínhvìvậy,HQKD
củacáccôngtyniêmyếtlàvấnđềquantâmkhôngchỉcủabảnthâncáccôngty,
củagiớiđầutưchứngkhoánmànócònlàvấnđềquantâmcủatoànxãhội.
Trướcthựctếhiệnnay,cácnhàđầutưtrênTTCKViệtNamchủyếuđầutư
theotâmlý“đámđông”,sốnhữngnhànhàđầutưcókiếnthứcđểcóthểphântích
lựachọnđượcdanhmụcđầutưtốtlàkhôngnhiều.Hơnnữa,sựthiếuthôngtinvà
thôngtinkhôngminhbạchtừphíacáccôngtyniêmyếtlàmchoviệcphântích
thôngtinđầutưhếtsứckhókhăn.Đặcbiệt,nhữngthôngtinvềHQKD,khảnăng
sinhlợicủaDNlànhữngthôngtinmànhàđầutưquantâmnhấtnhưngthường
đượctrìnhbàyhếtsứcsơsài.Theoquyđịnhhiệnnay,cácCTCPtrướckhiđăngký
niêmyếttrênsàngiaoGDCKphảinộpcácbảncáobạchcungcấpnhữngthôngtin
vềDN,trongđócónhữngthôngtinphảnánhvềHQKDcủaDNnhư
hiệusuấtsử
dụngtàisản,vòngquayHTK,khảnăngsinhlợitàisản,khảnăngsinhlợicủa
VCSH
CácthôngtinnàychưathểphảnánhđượcchínhxácvềHQKDcủacác
côngty.Khicôngtyđãđượcniêmyếtcổphiếuthìđịnhkỳhàngquývànămcông
typhảicôngkhaicácbáocáotàichínhvàcôngbốthôngtintrêncácbáocáothường
niên.Trongbáocáothườngniêncáccôngtycũngphảidànhmộtphầntrìnhbàyvề
cácchỉtiêutàichính,trongđócácchỉtiêuphảnánhHQKDmàcáccôngtythường
trìnhbàynhư:
tỷlệLNròng/DTT,tỷlệLNtrướcthuếvàlãivay/tổngtàisảnBQ
(ROA),tỷlệLNsauthuế/VCSHBQ(ROE),EPS(thunhậpBQcủamộtcổphần
thường)

.Hoặctheotàiliệuphântíchchứngkhoánmàcáccôngtychứngkhoán
cungcấpchocácnhàđầutư,cácchỉtiêuphântíchHQKDmàcáccôngtysửdụng
cũnghếtsứcchungchung,chủyếucũngchỉcóvàichỉsốnhư
ROA,ROE,EPS,P/E
.
Cácchỉsốnàychỉgiúpngườisửdụngđưarađượcnhữngnhậnđịnhbanđầuvề
HQKDmàchưađánhgiáđúngthựcchấtHQKDcủacáccôngtyniêmyết.
11
XuấtpháttừnhữnghạnchếcảtronglýluậnvàthựctếvềphântíchHQKDtrong
cácCTCPniêmyếttrênTTCK,việcnghiêncứu
“HoànthiệnphântíchHQKDtrong
cácCTCPniêmyếttrênTTCKViệtNam
”làhoàntoàncầnthiết.Mụctiêucủaluậnán
đặtralàhoànthiệnviệcphântíchHQKDtạicáccôngtyniêmyếttheohướngcụthể
hóa,minhbạch,cungcấpthôngtinchínhxácvàtoàndiệnvềHQKDcủaDNcảtrêncả
gócđộtàichínhcũngnhưtổchức.
3.
3.
3.
3.M
M
M
Mụ
ụ
ụ
ục
c
c
cti
ti

ti
tiê
ê
ê
êu
u
u
unghi
nghi
nghi
nghiê
ê
ê
ên
n
n
nc
c
c
cứ
ứ
ứ
ứu
u
u
u
Dựatrênkếtquảkhảosátvàhệthốnghóalýluận,mụctiêucơbảncủaluậnán
lànhằmđềxuấtmộtsốgiảiphápcơbảnđểhoànthiệnphântíchHQKDtrongcác
CTCPniêmyết,đặcbiệtlàxâydựngvàlựachọnhệthốngchỉtiêuphântíchHQKD
phùhợpvớicácCTCPniêmyếttrênTTCKViệtNam,đồngthờisửdụnglinhhoạt

cácphươngphápphântíchđểcungcấpnhữngthôngtinphântíchsátthựcnhấtvề
HQKDcủacôngtyniêmyết,giúpcáccôngtytìmragiảiphápnângcaoHQKD,
mặtkhácgópphầnminhbạchhoáthôngtincungcấptrênTTCK,giúpthịtrường
pháttriểnlànhmạnh.
Từmụctiêucơbảntrên,mụctiêunghiêncứucụthểđượcxácđịnhnhưsau:
-LàmrõbảnchấtcủaHQKDvàýnghĩacủaphântíchHQKD;
-NêurõquanđiểmvềhệthốngchỉtiêuđolườngHQKDvàphântíchHQKD
trongcácDNnóichungvàtrongcácCTCPniêmyếtnóiriêng;
-TrìnhbàycácvấnđềlýluậnliênquanđếnphântíchHQKDtrongcácdoanh
nghiệpvàđặcđiểmphântíchHQKDtrongcácCTCPniêmyếttrênTTCK;
-KhảosátvàđánhgiáđúngđắnthựctrạngphântíchHQKDtrongCTCP
niêmyếttrênTTCKViệtNam;
-Chỉrõsựcầnthiết,quanđiểmvànguyêntắchoànthiệnphântíchHQKD
trongCTCPniêmyếtởTTCKViệtNam;
12
-ĐềxuấtcácgiảipháphoànthiệnphântíchHQKDnóichung,hệthốngchỉ
tiêuvàphươngphápphântíchHQKDtrongCTCPniêmyếtcôngbốcôngkhaitrên
TTCKViệtNamvàđiềukiệnthựchiệngiảipháp.
4.
4.
4.
4.C
C
C
Câ
â
â
âu
u
u

uh
h
h
hỏ
ỏ
ỏ
ỏi
i
i
inghi
nghi
nghi
nghiê
ê
ê
ên
n
n
nc
c
c
cứ
ứ
ứ
ứu
u
u
u
Xuấtpháttừmụctiêunghiêncứu,luậnánhướngtớiviệctậptrunggiải
quyếtcáccâuhỏisau:

-CácquanđiểmvềHQKDvàhệthốngchỉtiêuphântíchHQKD?
-ĐặcđiểmcủaCTCPniêmyếtcótácđộnggìđếnphântíchHQKD?
-Tổchức,nộidungvàphươngphápphântíchHQKDthựctếđangápdụng
tạicácCTCPniêmyếttrênTTCKViệtNamnhưthếnào?
-NhữngvấnđềgìcòntồntạitrongphântíchHQKDvàhệthốngchỉtiêu
phântíchHQKDcôngbốcôngkhaitạicácCTCPniêmyếttrênTTCKViệtNam
vàgiảipháphoànthiệncùngvớicácđiềukiệnthựchiệngiảiphápnhưthếnào?
5.
5.
5.
5.Đố
Đố
Đố
Đối
i
i
it
t
t
tượ
ượ
ượ
ượng
ng
ng
ngv
v
v
và
à

à
àph
ph
ph
phạ
ạ
ạ
ạm
m
m
mvi
vi
vi
vinghi
nghi
nghi
nghiê
ê
ê
ên
n
n
nc
c
c
cứ
ứ
ứ
ứu
u

u
u
Đểthựchiệnđượcmụctiêunghiêncứuvàgiảiquyếtđượccáccâuhỏinghiên
cứuđặtra,luậnánxácđịnhđốitượngvàphạmvinghiêncứunhưsau:
-
-
-
-Đố
Đố
Đố
Đối
i
i
it
t
t
tượ
ượ
ượ
ượng
ng
ng
ngnghi
nghi
nghi
nghiê
ê
ê
ên
n

n
nc
c
c
cứ
ứ
ứ
ứu:
u:
u:
u:
Đốitượngnghiêncứucủaluậnánlàcácvấnđềlýluậnvàthựctiễnvềphân
tíchHQKDtrongCTCPcùngvớinguyêntắcvàquanđiểmhoànthiệnphântích
HQKDcủaCTCPniêmyếttrênTTCKViệtNam.Từđó,luậnánhướngtớiviệc
nghiêncứucácgiảiphápcầnthiếtnhằmhoànthiệnphântíchHQKDtrongcáccông
tynày,gópphầngiúpcáccôngtyđánhgiáchínhxácHQKD,tìmracácgiảipháp
thíchhợpđểnângcaoHQKD.Đồngthời,luậnáncũnghướngtớiviệcnghiêncứu
vàcôngbốhệthốngchỉtiêuphântíchHQKDtrongcácCTCPniêmyếtbảođảm
tínhcôngkhai,minhbạchcủathôngtinmàcácCTCPniêmyếtcôngbố,gópphần
13
củngcốvàlànhmạnhhóathịtrườngchứngkhoán,đưathịtrườngchứngkhoánViệt
Namđivàoổnđịnh,đúnghướngvàhộinhập.
-
-
-
-Ph
Ph
Ph
Phạ
ạ

ạ
ạm
m
m
mvi
vi
vi
vinghi
nghi
nghi
nghiê
ê
ê
ên
n
n
nc
c
c
cứ
ứ
ứ
ứu:
u:
u:
u:
LuậnántậptrungnghiêncứucácgiảipháphoànthiệnphântíchHQKDtrong
cácCTCPniêmyếttrênTTCKViệtNamnênphạmvinghiêncứucủaluậnánđược
giớihạnởcácvấnđềliênquanđếnHQKDvàphântíchHQKD.Cụthể:
+Vềnộidung:

Luậnántậptrungnghiêncứunhữngvấnđềliênquanđến
phântíchHQKDnhưquanđiểmvềHQKD,nộidungphântíchHQKD,phương
phápphântíchHQKD,tổchứcphântíchHQKD,quanđiểmvànguyêntắchoàn
thiệnphântíchHQKD,giảipháphoànthiệnphântíchHQKD,
+Vềthờigian:
LuậnántậptrungnghiêncứuthựctrạngphântíchHQKDtại
cácCTCPniêmyếttrênTTCKViệtNamtronggiaiđoạntừkhicôngtyniêmyết
chođếnhếttháng10/2010.
+Vềkhônggian:
Luậnántậptrungnghiêncứuđiểnhìnhvềthựctrạngphân
tíchHQKDtại50CTCPniêmyếtcómứcvốnhóacaonhấttrên2sànGDCK(Sở
GDCKHàNộivàSởGDCKTP.HồChíMinh).
6.
6.
6.
6.Ph
Ph
Ph
Phươ
ươ
ươ
ương
ng
ng
ngph
ph
ph
phá
á
á

áp
p
p
pnghi
nghi
nghi
nghiê
ê
ê
ên
n
n
nc
c
c
cứ
ứ
ứ
ứu
u
u
u
Luậnánđượcthựchiệndựatrênnềntảngcơsởphươngphápluậncủachủ
nghĩaduyvậtbiệnchứng,duyvậtlịchsử,quántriệtcácquanđiểm,địnhhướng
pháttriểncủaĐảngvàNhànướcvềpháttriểnDNvàpháttriểnTTCKViệtNam.
Đểthựchiệnluậnán,NCSđãsửdụngkếthợpcácphươngphápnghiêncứukhoa
họcnhưphântổthốngkê,phươngphápđiềutrathựctế,phươngphápchuyêngia,
phươngpháptổnghợp,sosánh,kếthợpthamkhảokếtquảnghiêncứucủacáccông
trìnhliênquan
Đểcócăncứtincậychoviệcthựchiệnđềtài,luậnánđãtiếnhànhthuthập

cácnguồnthôngtinsau:
14
-
-
-
-Ngu
Ngu
Ngu
Nguồ
ồ
ồ
ồn
n
n
nd
d
d
dữ
ữ
ữ
ữli
li
li
liệ
ệ
ệ
ệu
u
u
uth

th
th
thứ
ứ
ứ
ức
c
c
cấ
ấ
ấ
ấp:
p:
p:
p:
LuậnántiếnhànhkhảosátthựctrạngphântíchHQKDtại50CTCPniêmyết
cógiátrịvốnhoálớnnhấttrên2sàngiaodịchcủaTTCKViệtNamtínhđếnhết
tháng10/2010(theosốliệuthốngkêtrênwebsitecủaUỷBanChứngkhoánNhà
Nước:).Cụthể,côngtyđượckhảosátthuộccáclĩnhvực
hoạtđộngsảnxuất-kinhdoanhnhưsảnxuấtnông-lâmnghiệp;khaikhoáng;tiện
íchcôngcộng;xâydựng,bấtđộngsản;thựcphẩm,đồuống;dệtmay;inấn;dược
phẩm,hoáchất;côngnghệthôngtin;truyềnthông;dulịch;dịchvụ….(17lĩnhvực
kinhdoanhkhôngbaogồmcácngânhàng,côngtytàichính,côngtychứngkhoán,
côngtybảohiểm).Trongmỗilĩnhvựcchọntừ2-6côngtycómứcvốnhoácaonhất
trêncả2sànHNXvàHOSE(mộtsốlĩnhvựcchưacócôngtyniêmyếttrênsàn
HNXnhưsảnxuấtnông-lâmnghiệp,vậntải,khobãi,thiếtbịđiệntử,viễnthôngthì
lấytoànbộtrênsànHOSE).TổngsốcôngtyniêmyếttrênsànHNXlà16côngty
vàtrênsànHOSElà34côngty.Nguồndữliệunàyđượcthuthậptrựctiếptrênbáo
cáothườngniên,bảncáobạch,hồsơphântíchtạicácphòng(ban)kếhoạchtài
chính,phòng(ban)kếhoạchthốngkê,cácbáocáotàichính(đãđượckiểmtoán),

báocáokiểmtoán,báocáobankiểmsoát,báocáocủahộiđồngquảntrị,báocáo
củabangiámđốc.Đồngthời,luậnáncònsửdụngcácthôngtinvềphântíchHQKD
củacácchuyêngiaphântíchtại05côngtychứngkhoán.Đâylànhữngnguồnthông
tinchủyếuphụcvụchoviệcthựchiệnluậnán.
-
-
-
-Ngu
Ngu
Ngu
Nguồ
ồ
ồ
ồn
n
n
nd
d
d
dữ
ữ
ữ
ữli
li
li
liệ
ệ
ệ
ệu
u

u
us
s
s
sơ
ơ
ơ
ơc
c
c
cấ
ấ
ấ
ấp:
p:
p:
p:
Luậnántiếnhànhthuthậpýkiếntừcácnhàđầutưcánhânthôngquaphiếu
điềutra.Đốitượngđiềutragồm:cácnhàđầutưtrênTTCKViệtNamvàcác
chuyêngiaphântíchtạicáccôngtychứngkhoán.
Cácthôngtinliênquanđếncácđốitượngđiềutravàkếtquảđiềutrađượcthể
hiệnởphầnphụlục.
15
7.
7.
7.
7.B
B
B
Bố

ố
ố
ốc
c
c
cụ
ụ
ụ
ục
c
c
cc
c
c
củ
ủ
ủ
ủa
a
a
alu
lu
lu
luậ
ậ
ậ
ận
n
n
ná

á
á
án
n
n
n
Luậnánvớitêngọi“
Ho
Ho
Ho
Hoà
à
à
àn
n
n
nthi
thi
thi
thiệ
ệ
ệ
ện
n
n
nph
ph
ph
phâ
â

â
ân
n
n
nt
t
t
tí
í
í
ích
ch
ch
chhi
hi
hi
hiệ
ệ
ệ
ệu
u
u
uqu
qu
qu
quả
ả
ả
ảkinh
kinh

kinh
kinhdoanh
doanh
doanh
doanhtrong
trong
trong
trongc
c
c
cá
á
á
ác
c
c
c
c
c
c
cô
ô
ô
ông
ng
ng
ngty
ty
ty
tyc

c
c
cổ
ổ
ổ
ổph
ph
ph
phầ
ầ
ầ
ần
n
n
nni
ni
ni
niê
ê
ê
êm
m
m
my
y
y
yế
ế
ế
ết

t
t
ttr
tr
tr
trê
ê
ê
ên
n
n
nth
th
th
thị
ị
ị
ịtr
tr
tr
trườ
ườ
ườ
ường
ng
ng
ngch
ch
ch
chứ

ứ
ứ
ứng
ng
ng
ngkho
kho
kho
khoá
á
á
án
n
n
nVi
Vi
Vi
Việ
ệ
ệ
ệt
t
t
tNam
Nam
Nam
Nam
”.Nộidungcủa
luậnánngoàiphầnmởđầu,kếtluận,danhmụcchữviếttắt,danhmụcsơđồ,bảng
biểu,danhmụctàiliệuthamkhảo,phụlục,baogồmbachương:

Ch
Ch
Ch
Chươ
ươ
ươ
ương
ng
ng
ng1:
1:
1:
1:C
C
C
Cơ
ơ
ơ
ơs
s
s
sở
ở
ở
ởl
l
l
lý
ý
ý

ýlu
lu
lu
luậ
ậ
ậ
ận
n
n
nv
v
v
về
ề
ề
ềph
ph
ph
phâ
â
â
ân
n
n
nt
t
t
tí
í
í

ích
ch
ch
chhi
hi
hi
hiệ
ệ
ệ
ệu
u
u
uqu
qu
qu
quả
ả
ả
ảkinh
kinh
kinh
kinhdoanh
doanh
doanh
doanhtrong
trong
trong
trongc
c
c

cá
á
á
ác
c
c
c
doanh
doanh
doanh
doanhnghi
nghi
nghi
nghiệ
ệ
ệ
ệp.
p.
p.
p.
Ch
Ch
Ch
Chươ
ươ
ươ
ương
ng
ng
ng2:

2:
2:
2:Th
Th
Th
Thự
ự
ự
ực
c
c
ctr
tr
tr
trạ
ạ
ạ
ạng
ng
ng
ngph
ph
ph
phâ
â
â
ân
n
n
nt

t
t
tí
í
í
ích
ch
ch
chhi
hi
hi
hiệ
ệ
ệ
ệu
u
u
uq
q
q
qủ
ủ
ủ
ủa
a
a
akinh
kinh
kinh
kinhdoanh

doanh
doanh
doanhtrong
trong
trong
trongc
c
c
cá
á
á
ác
c
c
cc
c
c
cô
ô
ô
ông
ng
ng
ngty
ty
ty
ty
c
c
c

cổ
ổ
ổ
ổph
ph
ph
phầ
ầ
ầ
ần
n
n
nni
ni
ni
niê
ê
ê
êm
m
m
my
y
y
yế
ế
ế
ết
t
t

ttr
tr
tr
trê
ê
ê
ên
n
n
nth
th
th
thị
ị
ị
ịtr
tr
tr
trườ
ườ
ườ
ường
ng
ng
ngch
ch
ch
chứ
ứ
ứ

ứng
ng
ng
ngkho
kho
kho
khoá
á
á
án
n
n
nVi
Vi
Vi
Việ
ệ
ệ
ệt
t
t
tNam.
Nam.
Nam.
Nam.
Ch
Ch
Ch
Chươ
ươ

ươ
ương
ng
ng
ng3:
3:
3:
3:Nguy
Nguy
Nguy
Nguyê
ê
ê
ên
n
n
nt
t
t
tắ
ắ
ắ
ắc,
c,
c,
c,quan
quan
quan
quanđ
đ

đ
đi
i
i
iể
ể
ể
ểm
m
m
mv
v
v
và
à
à
àgi
gi
gi
giả
ả
ả
ải
i
i
iph
ph
ph
phá
á

á
áp
p
p
pho
ho
ho
hoà
à
à
àn
n
n
nthi
thi
thi
thiệ
ệ
ệ
ện
n
n
nph
ph
ph
phâ
â
â
ân
n

n
nt
t
t
tí
í
í
ích
ch
ch
chhi
hi
hi
hiệ
ệ
ệ
ệu
u
u
u
qu
qu
qu
quả
ả
ả
ảkinh
kinh
kinh
kinhdoanh

doanh
doanh
doanhtrong
trong
trong
trongc
c
c
cá
á
á
ác
c
c
cc
c
c
cô
ô
ô
ông
ng
ng
ngty
ty
ty
tyc
c
c
cổ

ổ
ổ
ổph
ph
ph
phầ
ầ
ầ
ần
n
n
nni
ni
ni
niê
ê
ê
êm
m
m
my
y
y
yế
ế
ế
ết
t
t
ttr

tr
tr
trê
ê
ê
ên
n
n
nth
th
th
thị
ị
ị
ịtr
tr
tr
trườ
ườ
ườ
ường
ng
ng
ngch
ch
ch
chứ
ứ
ứ
ứng

ng
ng
ng
kho
kho
kho
khoá
á
á
án
n
n
nVi
Vi
Vi
Việ
ệ
ệ
ệt
t
t
tNam.
Nam.
Nam.
Nam.
16
CH
CH
CH
CHƯƠ

ƯƠ
ƯƠ
ƯƠNG
NG
NG
NG1
1
1
1
C
C
C
CƠ
Ơ
Ơ
ƠS
S
S
SỞ
Ở
Ở
ỞL
L
L
LÝ
Ý
Ý
ÝLU
LU
LU

LUẬ
Ậ
Ậ
ẬN
N
N
NV
V
V
VỀ
Ề
Ề
ỀPH
PH
PH
PHÂ
Â
Â
ÂN
N
N
NT
T
T
TÍ
Í
Í
ÍCH
CH
CH

CHHI
HI
HI
HIỆ
Ệ
Ệ
ỆU
U
U
UQU
QU
QU
QUẢ
Ả
Ả
ẢKINH
KINH
KINH
KINHDOANH
DOANH
DOANH
DOANH
TRONG
TRONG
TRONG
TRONGC
C
C
CÁ
Á

Á
ÁC
C
C
CDOANH
DOANH
DOANH
DOANHNGHI
NGHI
NGHI
NGHIỆ
Ệ
Ệ
ỆP
P
P
P
1.1Hiệuquảkinhdoanhvàhệthốngchỉtiêuđolườnghiệuquảkinh
doanh
1.1.1
1.1.1
1.1.1
1.1.1Hi
Hi
Hi
Hiệ
ệ
ệ
ệu
u

u
uqu
qu
qu
quả
ả
ả
ảkinh
kinh
kinh
kinhdoanh
doanh
doanh
doanhv
v
v
và
à
à
àý
ý
ý
ýngh
ngh
ngh
nghĩ
ĩ
ĩ
ĩa
a

a
ac
c
c
củ
ủ
ủ
ủa
a
a
avi
vi
vi
việ
ệ
ệ
ệc
c
c
cph
ph
ph
phâ
â
â
ân
n
n
nt
t

t
tí
í
í
ích
ch
ch
chhi
hi
hi
hiệ
ệ
ệ
ệu
u
u
uqu
qu
qu
quả
ả
ả
ảkinh
kinh
kinh
kinh
doanh
doanh
doanh
doanh

Trongbấtcứhoạtđộngnàoconngườicũngluônmongmuốnthuđượclợiích
caonhất.Tuynhiên,đểthựchiệncáchoạtđộngconngườikhôngthểsửdụngtuỳ
tiện,thoảmáicácnguồnlựcmàluônbịràngbuộcbởisựgiớihạnnênlợiíchthu
đượctừcáchoạtđộngluônphảiđượccânnhắc,sosánhvớicácnguồnlựcđãbỏra
đểthựchiệnhoạtđộngđó.Vìthế,khiđánhgiámộthoạtđộngnóichungcũngnhư
HĐKDnóiriêng,chúngtakhôngchỉdừnglạiởviệcxemxétkếtquảthuđượcmà
phảixemxétmốiquanhệgiữakếtquảthuđượcvớicácchiphíđãbỏrađểthực
hiện.Đâycũngchínhlàvấnđềhiệuquả,đólàmốiquantâmlớnnhấtcủaconngười
khithựchiệnbấtcứhoạtđộngnào.Trongkinhdoanh,HQKDlàmốiquantâm
hàngđầucủatấtcảcácnhàkinhtế.Lêninđãkhẳngđịnh“Đạtđượckếtquảcao
nhấtvớichiphíthấpnhấtlàmụcđíchcủamọihoạtđộngkinhtế”[25,tr34].Song,
HQKDmộtphạmtrùkinhtếphứctạp,việchiểuvàđánhgiáđúngHQKDkhông
phảilàviệclàmđơngiản.Tuỳthuộcvàogócđộnghiêncứu,quanđiểmvềHQKD
củacácnhànghiêncứucũngcónhữngsựkhácbiệtnhấtđịnh.Tuynhiên,cácquan
điểmnghiêncứuđềuthốngnhấtchorằngHQKDtrướchếtlàchỉtiêuphảnánh
trìnhđộsửdụnghợplýcácnguồnlựccủaDNđểđạtđượckếtquảhữuíchcaonhất
vớichiphíbỏrathấpnhất.Saunữa,HQKDcủaDNphảiđượcxemxétmộtcách
toàndiện,gắnchặtvớihiệuquảxãhội.
TrongcuốnKinhtếhọc,PaulASamuelsoncóviết:“
Hiệuquảtứclàsử
dụngmộtcáchhữuhiệunhấtcácnguồnlựccủanềnkinhtếđểthỏamãnnhucầu
mongmuốncủaconngười
”[32,tr125].Quanđiểmnàychothấy,tácgiảđánhgiá
17
hiệuquảthôngquacáchsửdụngcácnguồnlựckinhtế,nguồnlựcphảiđượcsử
dụngđểđemlạikếtquảmongmuốnchoconngười.Tuynhiên,quanđiểmnàychưa
chỉrõcáchxácđịnhhiệuquảbằngđạilượngcụthểnào.
Cùngquanđiểmnày,cáctácgiảNguyễnSĩThịnh,LêSĩThiệpvàNguyễnKế
Tuấnchorằng“
Hiệuquảlaođộngxãhộiđượcxácđịnhbằngcáchsosánhđạilượng

kếtquảhữuíchcuốicùngthuđượcvớilượngchiphílaođộngxãhội
”[36,tr.19].
Theoquanđiểmcủacáctácgiả
“
hiệuquảkinhtế”làmộtphạmtrùphứctạpkhông
thểđơnthuầnchỉlàkếtquảcủahoạtđộngkinhtếmàcósựphânđịnhrạchròigiữa
“
kếtquả”và
“
hiệuquả”.Kếtquảmớichỉlàbiểuhiệnvềmặthìnhthứcmàhoạtđộng
kinhtếthuđược,nhưngkếtquảđóđượctạorabằngcáchnào,vớigiánàomớilàmối
quantâmcủacácnhàkinhtế,nóthểhiệnchấtlượngcủahoạtđộng.Vìthế,đánhgiá
hoạtđộngkinhtếkhôngchỉđánhgiákếtquảmàcònphảiđánhgiáchấtlượngcủa
hoạtđộngđó,xemngườisảnxuấtđãtạorakếtquảbằngcáigìvàbaonhiêu.Nhưvậy,
hiệuquảkinhtếphảilàmộtđạilượngsosánhgiữakếtquảthuđượcvàchiphíbỏra,
vàkếtquảthuđượcphảilàkếtquảhữuíchchứkhôngphảibấtcứkếtquảnào.Và
theocáctácgiả,kếtquảcuốicùngcóíchlànhữngsảnphẩmđãhoàntoànrakhỏiquá
trìnhsảnxuấtđápứngđượcmụcđíchcuốicùngcủasảnxuấtxãhộivàđượcxãhội
chấpnhận.Cũngtheocáctácgiả,năngsuấtlaođộngxãhộichínhlàtiêuchuẩncủa
hiệuquảkinhtế.Nhưvậy,cáctácgiảđãđồngnhấtviệcsảnxuấtnhiềusảnphẩmlà
cóhiệuquảcao,điềunàychỉđúngtronggiaiđoạnbaocấpkhicácDNsảnxuấttheo
kếhoạchvàđượcnhànướcbaotiêu,còntronggiaiđoạnkinhtếthịtrườngkhicác
DNphảichủđộngsảnxuấtkinhdoanhtừđầuvàođếnđầuranếusảnxuấthiềumà
khôngtiêuthụđượcthìviệcsảnxuấtsẽkhôngcóhiệuquả.
CòntheoquanđiểmcủatácgiảNguyễnVănTạothìchorằng
“HQKD
khôngchỉlàsựsosánhgiữachiphíđầuvàovàkếtquảnhậnđượcởđầura;
HQKDđượchiểutrướctiênlàviệchoànthànhmụctiêu,nếukhôngđạtđượcmục
tiêuthìkhôngthểcóhiệuquảvàđểhoànthànhmụctiêutacầnphảisửdụngnguồn
lựcnhưthếnào

”[35,tr10].Theoông,HQKDphảigắnliềnvớiviệcthựchiệncác
mụctiêucủaDN,khôngthểnóiDNhoạtđộngcóhiệuquảnếucácmụctiêuđặtra