SKKN Một số giải pháp nâng cao giáo dục lí tưởng, đạo đức và rèn luyện kĩ năng sống qua các chủ đề sinh hoạt của học sinh lớp

MỤC LỤC
Trang
I. PHẦN MỞ ĐẦU
1. Lí do chọn đề tài …………………………………………….……………. 3
2. Mục đích nghiên cứu ……………………………………………………... 5
3. Đối tượng nghiên cứu …………………………………………………….. 5
4. Kế hoạch nghiên cứu ……………………………………………………... 5
5. Phương pháp nghiên cứu …………………………………………………. 6
II. NỘI DUNG
1. Cơ sở lí luận của sáng kiến …………………………………….…………. 6
2. Thực trạng trước khi áp dụng sáng kiến ………………………………….. 8
3. Các sáng kiến đã được sử dụng để giải quyết vấn đề ………………..…… 9
3.1. Xây dựng kế hoạch chủ nhiệm ………………………………………… 10
3.2. Một số phương pháp giáo dục tích cực được vận dụng trong các tiết sinh
hoạt nhằm nâng cao hiệu quả giáo dục lí tưởng, đạo đức và rèn luyện kĩ năng
sống cho học sinh lớp 11B9 ............................................................................ 15
3.3. Một số tiết sinh hoạt đã vận dụng các phương pháp giáo dục tích cực nhằm
nâng cao hiệu quả giáo dục lí tưởng, đạo đức và rèn luyện kĩ năng sống cho học
sinh lớp 11B9, trong năm học 2021 - 2022 ..................................................... 17
4. Hiệu quả của sáng kiến ……………………………………………..…… 31
III. KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ
1. Kết luận ……………………………………………………………..…... 32
2. Kiến nghị ………………………………………………………….…….. 33
TÀI LIỆU THAM KHẢO
PHỤ LỤC

1


DANH MỤC CHỮ CÁI VIẾT TẮT
- ĐTN: Đoàn thanh niên

- BGH: Ban giám hiệu
- THCS: Trung học cơ sở
- THPT: Trung học phổ thông
- GVBM: Giáo viên bộ môn
- GVCN: Giáo viên chủ nhiệm

2


I. PHẦN MỞ ĐẦU
1. Lí do chọn đề tài
Hiện nay, cùng với sự phát triển về kinh tế thì những vấn đề trong xã hội
nảy sinh ngày càng nhiều. Trong đó, vấn đề học đường đang là mối bận tâm lớn
nhất. Thời gian gần đây chúng ta thấy ngày càng nhiều những thông tin được
đưa trên đài, báo, tivi về vấn đề bạo lực học đường diễn ra ở nhiều cấp học;
những vụ án mạng thương tâm; thái độ vô cảm của học sinh trước những đau
thương, mất mát, thiệt thịi của những người gặp hoạn nạn; sự vơ cảm trước nỗi
đau của người khác… Đâu đó, cịn có những hiện tượng suy thối về đạo đức,
mờ nhạt về lí tưởng, thích chạy theo lối sống thực dụng, thậm chí những hành
động phạm pháp của “người lớn”đã tác động xấu trực tiếp đến học sinh. Các tệ
nạn xã hội có nơi, có lúc đã xâm nhập vào trong trường học; tình trạng một số ít
học sinh lún sâu vào tệ nạn xã hội như ma túy, gây án, giết người, cướp của …
số này tuy khơng phổ biến nhưng có xu hướng gia tăng, làm suy đồi về đạo đức,
tha hoá nhân cách; gây nỗi đau, đáng lo ngaị cho các bậc cha, mẹ; đã tác động
xấu tới các giá trị đạo đức truyền thống, ảnh hưởng không nhỏ trực tiếp đến
cơng tác giáo dục học sinh. Vì vậy, trường học đóng vai trị quan trọng trong
việc rèn luyện, hình thành nên tri thức và nhân cách cho mỗi học sinh. Đặc biệt
là với lứa tuổi học sinh trung học phổ thông (THPT).
Tuổi học sinh THPT là giai đoạn quan trọng trong phát triển trí tuệ. Ở lứa
tuổi này các em có nhu cầu tìm hiểu, khám phá và quan tâm tới nhiều vấn đề như:

thói quen đạo đức, cái xấu cái đẹp, cái thiện cái ác, quan hệ giữa cá nhân với tập
thể, giữa cống hiến với hưởng thụ, giữa quyền lợi và nghĩa vụ trách nhiệm. Các
em không chỉ nhận thức về cái tơi hiện tại của mình mà cịn nhận thức về vị trí
của mình trong xã hội tương lai. Các em không chỉ chú ý đến vẻ bên ngồi mà
cịn đặc biệt chú trọng tới phẩm chất bên trong. Các em có khuynh hướng phân
tích và đánh giá bản thân mình một cách độc lập dù có thể có sai lầm khi đánh
giá. Ý thức làm người lớn khiến các em có nhu cầu khẳng định mình, muốn thể
hiện cá tính của mình một cách độc đáo, muốn người khác quan tâm, chú ý đến
mình. Tuy nhiên, vẫn có em chưa được giáo dục đầy đủ về thế giới quan, chịu
3


ảnh hưởng của tư tưởng bảo thủ lạc hậu như: “trọng nam khinh nữ”, coi khinh
lao động chân tay, ý thức tổ chức kỉ luật kém, thích có cuộc sống xa hoa, hưởng
thụ hoặc sống thụ động. Vì thế bên cạnh việc truyền thụ những tri thức khoa học
cho các em, việc quan tâm đến hoạt động giáo dục đạo đức và kĩ năng sống cũng
là một việc làm cần thiết để góp phần giúp các em phát triển tồn diện, có đủ cả
đức lẫn tài trước khi bước ra ngoài xã hội.
Trong nhà trường, việc truyền thụ cho học sinh những tri thức khoa học là
nhiệm vụ chung của tất cả các giáo viên bộ môn (GVBM) ở mọi ngành khoa học
được giảng dạy qua các phân mơn. Cịn hoạt động giáo dục góp phần hình thành
nhân cách, đạo đức cho học sinh vai trò quan trọng nhất là ở người giáo viên chủ
nhiệm (GVCN) lớp và được GVCN lớp thực hiện chủ yếu thông qua các tiết
sinh hoạt cuối tuần. GVCN lớp là những người gần gũi học sinh nhất, là người
hiểu và nắm bắt tâm lí từng đối tượng học sinh trong lớp của mình; là cầu nối
giữa học sinh với GVBM, với các đoàn thể trong nhà trường và cha mẹ học sinh
trong việc giáo dục đạo đức cho học sinh.
Trên thực tế hiện nay hầu như giáo viên làm công tác chủ nhiệm lớp
thường tổ chức các buổi sinh hoạt lớp theo phương pháp giáo dục truyền thống.
Giáo viên đóng vai trị là trung tâm, các giờ sinh hoạt thường chỉ có các nội dung

như: kiểm điểm ưu, nhược điểm trong tuần; biểu dương những học sinh khơng vi
phạm nội quy và phê bình, đưa ra hình thức phạt đối với những học sinh vi phạm;
đề ra kế hoạch cho tuần sau. Vì vậy, đa số học sinh khi được hỏi đều có câu trả lời
là khơng thích hoặc sợ đến các tiết sinh hoạt, nên hiệu quả của việc giáo dục đạo
đức, rèn luyện kĩ năng sống thông qua các tiết sinh hoạt chưa thực sự hiệu quả.
Xuất phát từ thực trạng công tác chủ nhiệm của trường, việc đưa ra các
biện pháp giúp giáo viên chủ nhiệm định hướng đổi mới công tác chủ nhiệm
nhằm thực hiện hiệu quả công tác giáo dục lí tưởng, đạo đức, rèn luyện kĩ năng
sống cho học sinh trong giai đoạn hiện nay có ý nghĩa quan trọng. Vì vậy, trong
năm học 2021 - 2022 với vai trị là một GVCN lớp, tơi đã lựa chọn sáng kiến kinh
nghiệm “Một số giải pháp nâng cao giáo dục lí tưởng, đạo đức và rèn luyện kĩ

4


năng sống qua các chủ đề sinh hoạt của học sinh lớp 11B9, trường THPT Thái
Hòa, huyện Hàm Yên” làm đề tài nghiên cứu cho mình.
2. Mục đích nghiên cứu
Việc tổ chức các hoạt động giáo dục trong trường trung học là để giáo dục
tồn diện, giúp hình thành và phát triển nhân cách cho học sinh. Trên cơ sỏ
nghiên cứu thực trạng vai trị của GVCN, tâm lí lứa tuổi, tình hình thực tế học
sinh lớp 11B9, từ đó đưa ra các giải pháp nhằm nâng cao vai trò của giáo viên
làm công tác chủ nhiệm lớp trong việc giáo dục lí tưởng, đạo đức và rèn luyện kĩ
năng sống của học sinh thông qua các chủ đề sinh hoạt.
3. Đối tượng nghiên cứu
Học sinh lớp 11B9 trường THPT Thái Hoà, huyện Hàm Yên, Tỉnh Tuyên
Quang.
4. Kế hoạch nghiên cứu
T
T

1

2

3

4
5

Thời gian
từ 10/9/2021
đến 15/5/2022
Từ 10/9 đến

Nội dung công việc

Sản phẩm

Chọn đề tài, viết đề cương nghiên

Bản đề cương chi

20/9/2021

cứu.
- Đọc tài liệu lí thuyết về cơ sở lí

tiết.
- Tập tài liệu lí

Từ 20/9 đến

luận.

thuyết.

20/10/2021

- Khảo sát thực trạng, tổng hợp số

- Số liệu khảo sát

liệu thực tế.

đã xử lí.
- Tập hợp ý kiến

Từ 20/10 đến
20/04/2022

- Trao đổi với đồng nghiệp đề xuất
các biện pháp, các sáng kiến.
- Áp dụng thử nghiệm.

Từ 20/04 đến

- Hệ thống hóa tài liệu, viết báo cáo

10/5/2022
Từ 10/5 đến

- Xin ý kiến của đồng nghiệp
- Hoàn thiện báo cáo, nộp Hội đồng

18/5/2022

Sáng kiến cấp cơ sở

5. Phương pháp nghiên cứu
5

đóng góp của
đồng nghiệp.
- Hoạt động cụ thể
Bản nháp báo cáo
Bản báo cáo chính
thức


Trong quá trình nghiên cứu và viết sáng kiến kinh nghiệm này, tôi đã sử
dụng một số phương pháp cơ bản sau:
- Phương pháp nghiên cứu lí luận: tìm hiểu, thu thập những thơng tin về vai
trị của giáo viên chủ nhiệm lớp trong giáo dục lí tưởng, đạo đức và rèn luyện kĩ
năng sống cho học sinh qua các kênh thơng tin như tạp chí, Internet.
- Phương pháp khảo sát, thu thập thông tin:
+ Tham khảo kinh nghiệm về công tác chủ nhiệm lớp của một số đồng
nghiệp trong trường.
+ Tham khảo kinh nghiệm của các giáo viên trường bạn.
+ Khảo sát, thu thập ý kiến của học sinh một số lớp trong trường nhận xét
và nêu cảm nghĩ của bản thân về các tiết sinh hoạt lớp (khảo sát bằng hình thức

phỏng vấn trực tiếp học sinh trong trường).
- Phương pháp so sánh, đối chiếu: so sánh đối chiếu kết quả đạt được khi
thực hiện sáng kiến và khi chưa thực hiện sáng kiến tại lớp 11B9.
II. NỘI DUNG
1. Cơ sở lí luận của sáng kiến
Mục tiêu của chương trình giáo dục phổ thơng hiện nay là “giúp học sinh
phát triển tồn diện về đạo đức, trí tuệ, thể chất, thẩm mỹ và các kĩ năng cơ
bản, phát triển năng lực cá nhân, tính năng động và sáng tạo, hình thành nhân
cách con người Việt Nam xã hội chủ nghĩa, xây dựng tư cách và trách nhiệm
công dân; chuẩn bị cho học sinh tiếp tục học lên hoặc đi vào cuộc sống lao
động, tham gia xây dựng và bảo vệ Tổ quốc”.
Giáo dục có vai trị rất quan trọng đối với việc hình thành nên nhân cách
của một con người. Như Chủ tịch Hồ Chí Minh từng nói:
“ Khi ngủ ai cũng như lương thiện,
Tỉnh dậy chia ra kẻ dữ hiền.
Hiền, dữ đâu phải là tính sẵn,
Phần nhiều do giáo dục mà nên.’’
( Hồ Chí Minh)

6


Cơng tác giáo dục nói chung và giáo dục đạo đức cho học sinh nói riêng
là một việc làm vơ cùng cấp thiết trong giai đoạn hiện nay, qua đó giúp cho các
em học sinh chủ động hơn trong cuộc sống, hình thành những suy nghĩ đúng
đắn, những đức tính cần có, trang bị cho mình các kĩ năng trong cuộc sống ngay
từ khi còn ngồi trên ghế nhà trường. Trong đó, người làm cơng tác chủ nhiệm
lớp được coi nhân tố quyết định chất lượng giáo dục đạo đức cho học sinh. Bởi
người giáo viên chủ nhiệm lớp đựợc coi là “linh hồn” của tập thể lớp, là tấm
gương mẫu mực để cho học sinh trong lớp soi rọi, điều chỉnh mình. Giáo viên

tạo được niềm tin yêu trước học sinh từ đó uốn nắn, định hướng để thế hệ trẻ tự
tìm được đường đi đúng đắn cho mình.
Quá trình giáo dục về bản chất là một quá trình tổ chức cuộc sống (học
tập, lao động, sinh hoạt tập thể, vui chơi giải trí...) cho học sinh. Là một q
trình chuyển hóa tự giác, tích cực những u cầu, chuẩn mực xã hội thành hành
vi và thói quen tương ứng ở người học sinh dưới vai trò chủ đạo của người giáo
viên. Hiệu quả của hoạt động giáo dục phụ thuộc vào nhiều yếu tố, nhiều điều
kiện khách quan và chủ quan của các chủ thể tham gia vào q trình giáo dục.
Giáo viên chủ nhiệm thơng qua các tiết sinh hoạt tập thể để thực hiện mục tiêu
giáo dục của mình.
Tiết sinh hoạt lớp là điều kiện để hình thành cho học sinh cơng tác tổ
chức, tự quản, biết sơ, tổng kết và đề ra kế hoạch tổ chức thực hiện một hoạt
động cụ thể vừa sức với các em. Thực hiện tốt tiết sinh hoạt lớp là điều kiện kiên
quyết để giáo viên kịp thời giúp học sinh thực hiện nội quy, điều chỉnh ý thức
thái độ học tập, tình cảm trong rèn luyện đạo đức, trong q trình học tập, ngăn
chặn tình trạng suy thối đạo đức của học sinh. Vì vậy, tiết sinh hoạt khơng chỉ
để triển khai công việc, chấn chỉnh nề nếp, uốn nắn học sinh mà khơi dậy trong
các em sự thích thú, khả năng sáng tạo, đặc biệt là giáo dục kĩ năng sống cho các
em một cách tập trung và hiệu quả. Đồng thời phát huy được những năng khiếu
tiềm ẩn ở các em.
Trước đây, một tiết sinh hoạt lớp thường diễn ra trong khơng khí nặng nề
bởi chỉ để GVCN phê bình, kiểm điểm thậm chí hình phạt… phần nào đó gây áp
7


lực lớn về tinh thần học tập của học sinh. Hiện nay, cùng với sự tiến bộ của xã
hội, một trong những mục tiêu mà nhà trường hướng tới nhằm phát triển tồn
diện cho học sinh đó là việc rèn luyện tính tự chủ, phát huy tính tích cực, chủ
động, sáng tạo ở mỗi học sinh nhất là trong giờ sinh hoạt tập thể.
Sáng kiến kinh nghiệm này nhằm đưa ra một số giải pháp tích cực mà

giáo viên làm cơng tác chủ nhiệm có thể vận dụng linh hoạt trong các buổi sinh
hoạt cuối tuần, nhằm đạt hiệu quả giáo dục lí tưởng, đạo đức và rèn luyện kĩ
năng sống học sinh cao nhất.
2. Thực trạng vấn đề trước khi áp dụng sáng kiến
Trong năm học 2021 - 2022, tôi được phân công kiêm nhiệm công tác chủ
nhiệm lớp 11B9. Tổng số lớp có 43 học sinh. Trong đó có 17 học sinh nữ; 26 học
sinh nam; 02 học sinh thuộc diện hộ nghèo; 02 học sinh thuộc hộ cận nghèo; 20
học sinh sinh sống tại các xã Hùng Đức, Thành Long, đây là những xã thuộc vùng
3 (vùng đặc biệt khó khăn) thuộc địa bàn huyện Hàm Yên, Tun Quang. Qua tìm
hiểu tơi nhận thấy đa số các em học sinh trong lớp đều ngoan, ý thức tổ chức kỉ
luật tốt và có nhiều cố gắng vươn lên trong học tập. Bên cạnh những học sinh
ngoan, có năng lực, phẩm chất đạo đức tốt thì cịn nhiều em chưa ngoan, ngỗ
nghịch, có thái độ khơng tốt với cha mẹ, thầy cô, bạn bè; thường xuyên vi phạm
nội quy của trường của lớp; thậm chí có những em cịn có phản ứng tiêu cực khi
được thầy cơ phê bình, nhắc nhở. Nhiều em cịn thiếu kĩ năng sống; có tư tưởng
bỏ học đi để phụ giúp gia đình…
Bản thân tơi đã có 14 năm trực tiếp đứng lớp, nhưng do số tiết đứng lớp
nhiều và kiêm nhiệm các hoạt động đồn thể trong nhà trường nên trong 14 năm
cơng tác tơi mới có 2 năm kiêm nhiệm làm cơng tác chủ nhiệm lớp. Vì vậy, so với
đồng nghiệp tơi khơng có nhiều kinh nghiệm trong cơng tác chủ nhiệm. Để thực
hiện tốt nhiệm vụ được giao đó là trực tiếp chịu trách nhiệm quản lí giáo dục mọi
mặt cho học sinh của lớp 11B9. Để học sinh lớp mình phụ trách có kết quả hai mặt
giáo dục tốt nhất, bản thân tôi đã trao đổi với đồng nghiệp trong trường và cả các
đồng nghiệp trường bạn, những giáo viên có nhiều năm làm cơng tác chủ nhiệm để
học hỏi, tích lũy kinh nghiệm cho bản thân.
8


Tuy nhiên, vấn đề giáo dục nhân cách học sinh khơng phải là vấn đề đơn
giản. Qua tìm hiểu, tơi nhận thấy đa phần giáo viên khi làm công tác chủ nhiệm

đều quản lí, giáo dục học sinh lớp theo lối truyền thống. GVCN thường dùng các
biện pháp như phê bình, nhắc nhở, ra một số quy định xử phạt đối vối những học
sinh có ý thức kỉ luật chưa tốt vào buổi sinh hoạt cuối tuần; và gọi điện cho cha
mẹ học sinh với mục đích phối hợp giữa GVCN với cha mẹ để cùng giáo dục các
em Nhiều thầy cô thấy lúng túng khi được hỏi đến các biện pháp đã thực hiện khi
giáo dục học sinh. Phần nhiều các giải pháp này không mang lại hiệu quả giáo
dục cao. Thậm chí, có giáo viên đã bất lực khi gặp phải học sinh cá biệt. Một số
cha mẹ thì bỏ mặc con cái, giao phó cho nhà trường; có cha mẹ thì nóng nảy dùng
địn roi để phạt con cái khi được GVCN trao đổi. Chính điều ấy vơ hình chung
khiến cho tiết sinh hoạt cuối tuần trở thành nỗi ám ảnh của học sinh, hầu hết học
sinh khi được khảo sát đều trả lời thấy sợ hoặc khơng thích tiết sinh hoạt. Những
hình phạt như bản kiểm điểm, phê bình, phạt vệ sinh đa phần khơng làm các em
thay đổi và tiến bộ, thậm chí một số em cịn có những phản ứng tiêu cực.
Xuất phát từ thực trạng công tác chủ nhiệm của trường, với đặc điểm tình
hình lớp chủ nhiệm, tơi đã mạnh dạn đề xuất với ban giám hiệu, tổ chuyên môn
và các đồng nghiệp một số giải pháp “giáo dục tích cực khơng kỉ luật học sinh”
nhằm nâng cao hiệu quả giáo dục lí tưởng, đạo đức và rèn luyện kĩ năng sống cho
các em thông qua việc đổi mới phương pháp trong các tiết sinh hoạt. Bởi việc đưa
ra các giải pháp giúp giáo viên chủ nhiệm định hướng đổi mới công tác chủ
nhiệm cho phù hợp với tình hình thực tế của trường và địa phương mang ý nghĩa
quan trọng đối với công tác giáo dục đạo đức học sinh trong giai đoạn hiện nay.
3. Các sáng kiến đã được sử dụng để giải quyết vấn đề
Mỗi hoạt động được thực hiện trong tiết sinh hoạt lớp sẽ phát triển được
các năng lực, phẩm chất, rèn các kĩ năng cho các em như: Năng lực giao tiếp,
hợp tác, tính tự giác, tinh thần giúp đỡ, kĩ năng tự đánh giá mình và đánh giá
bạn, khả năng nhìn nhận lại sự tiến bộ của bản thân với các bạn để từ đó có ý
thức phấn đấu vươn lên; bồi dưỡng cho học sinh tình cảm u thương, gắn bó,
sự chia sẻ cảm thông với bạn bè, sẵn sàng tham gia công việc chung của trường
9

của lớp. Mỗi giờ sinh hoạt lớp sẽ để lại cho các em những bài học về kĩ năng
sống quý báu để các em vững tin trong cuộc sống. Vậy làm thế nào để hoạt động
của tiết sinh hoạt có hiệu quả cao? Làm sao để các tiết sinh hoạt tập thể trở nên
mềm dẻo, tích hợp nhiều nội dung giáo dục, học sinh được chủ động phát huy
năng lực bản thân? Làm sao để thông qua tiết học này giáo viên chủ nhiệm giáo
dục học sinh, đem lại niềm vui, sự hứng khởi cho các em học tốt các môn học
khác? Là một giáo viên làm công tác chủ nhiệm lớp có lẽ khơng ai khơng mong
muốn học sinh của mình có một nhân cách tốt và phát triển toàn diện. Tuy nhiên,
để làm được điều này hoàn toàn khơng đơn giản, bởi cha ơng ta thường nói “Cha
mẹ sinh con, trời sinh tính”. Một lớp 43 học sinh là 43 tính cách khác nhau, khả
năng nhận thức khác nhau, vì vậy để hoạt động giáo dục đạo đức, tư tưởng, kĩ
năng sống thông qua các tiết sinh hoạt đạt kết quả cao nhất, tôi đã tiến hành
nhiều biện pháp giáo dục đạo đức cho học sinh.
Ngoài các phương pháp, biện pháp mang tính sư phạm đang được các
thầy cô giáo thường vận dụng, tôi đã đưa ra các giải pháp và các phương pháp
giáo dục phù hợp với tình hình thực tế của nhà trường, đối tượng học sinh lớp
11B9, nhằm đạt được mục tiêu của tiết sinh hoạt là giáo dục tích cực, khơng kỉ
luật, giáo dục lí tưởng, đạo đức và rèn luyện kĩ năng sống cho các em. Cụ thể
như sau:
3.1. Xây dựng kế hoạch chủ nhiệm
3.1.1. Xây dựng kế hoạch chủ nhiệm năm học 2021 - 2022
Lập kế hoạch chủ nhiệm lớp là một cơng việc rất cần thiết trong quản lí
lớp của GVCN. Để lập được kế hoạch giáo dục cụ thể, đúng đắn và hợp lí cần
có thời gian chuẩn bị và tìm hiểu cụ thể về đối tượng giáo dục, về mục tiêu,
chương trình, nội dung giáo dục cấp học, trường học, lớp học, sự phát triển giáo
dục về mọi mặt của lớp.
Căn cứ theo kế hoạch số 10/KH - THPTTH ngày 8/9/2021 của Hiệu
trưởng trường THPT Thái Hòa, kế hoạch thực hiện nhiệm vụ giáo dục năm học
2021 - 2022. Tôi đã xây dựng kế hoạch chủ nhiệm của lớp 11B9, trong đó đặc

biệt đổi mới nội dung các tiết sinh hoạt như sau:
10


Tháng
9/2021

Nội dung thực hiện
- Ổn định tổ chức lớp; xây dựng đội ngũ cán bộ lớp.
- Phổ biến tới học sinh:
+ Thông tư 32/2020/TT-BGDĐT Điều lệ trường THCS, THPT.
+ Thông tư 22/2021/TT-BGDĐT về đánh giá học sinh THCS,
THPT (Quy định về đánh giá kết quả học tập và rèn luyện của học
sinh THCS, THPT).
+ Nội quy trường THPT Thái Hòa.
- Xây dựng kế hoạch sinh hoạt chuyên để trong tháng:
+ Tuần 1: Thảo luận: Xây dựng nội quy lớp 11B9
+ Tuần 2,4: Giáo dục đạo đức qua các câu chuyện về Bác Hồ - Bài
1: Nhảy một nhảy.
+ Tuần 3: Ngoại khóa hưởng ứng tháng an tồn giao thơng “Văn
hóa giao thông - đồng hành tuổi trẻ”.

- Họp phụ huynh đầu năm học theo kế hoạch của BGH.
10/2021 - Tiếp tục ổn định tổ chức lớp.
- Xây dựng phong trào thi đua lập thành tích giữa các tổ chào mừng
ngày Phụ nữ Việt Nam 20/10.
- Tuyên truyền, phổ biến pháp luật; phịng chống dịch bệnh COVID
19.
- Tích cực trong các hoạt động của nhà trường, Đoàn thanh niên,
lớp.

- Xây dựng kế hoạch sinh hoạt thực hiện trong tháng:
+ Tuần 1: Ngoại khóa “Tìm hiểu về ngày pháp luật Việt Nam”
+ Tuần 2: Hoạt động trải nghiệm: Chăm sóc bồn hoa, tôn tạo khuôn
viên nhà trường.
+ Tuần 3: Sinh hoạt chuyên đề “Tôn vinh phụ nữ Việt Nam”.
+ Tuần 4: Giáo dục đạo đức qua các câu chuyện về Bác Hồ - Bài 2:
Không phải tại trời. Xây dựng dự án chủ đề “Chúng ta đang sống”.
11/2021 - Thực hiện nghiêm túc nội quy trường, lớp.
- Phát động phong trào thi đua “Hoa điểm 10” chào mừng ngày nhà
11


giáo Việt Nam 20/11.
- Xây dựng kế hoạch sinh hoạt các tuần trong tháng:
+ Tuần 1: Sinh hoạt chuyên đề “Chung tay phòng chống đại dịch
COVID”.
+ Tuần 2: Giáo dục đạo đức qua các câu chuyện về Bác Hồ. Trình
bày dự án chủ đề “Chúng ta đang sống”.
+ Tuần 3: Sinh hoạt chuyên đề “Hoa điểm 10”.
+ Tuần 4: Hoạt động trải nghiệm: “Chúng em làm công nhân vệ
sinh môi trường”.
12/2021 - Phát động phong trào thi đua lập thành tích chào mừng ngày Quân
đội nhân dân Việt Nam 22/12.
- Tiếp tục tuyên truyền, phổ biến pháp luật; thực hiện nghiêm các
biện pháp phòng chống dịch.
- Thực hiện phong trào “xây dựng tình bạn đẹp - nói khơng với bạo
lực học đường”.
- Xây dựng kế hoạch sinh hoạt các tuần trong tháng:
+ Tuần 1: Giáo dục đạo đức học sinh qua các câu chuyện về Bác Hồ
- Bài 3: Nguyễn Tất Thành với “vua đầu bếp” Etxcopphie.

+ Tuần 2: Hoạt động ngồi trời: Chăm sóc, cắt tỉa cây xanh trong
khn viên nhà trường.
+ Tuần 3: Ngoại khóa tìm hiểu về ngày thành lập Quân đội nhân
dân Việt Nam và Ngày hội quốc phịng tồn dân.
+ Tuần 4: Giáo dục đạo đức học sinh qua các câu chuyện về Bác Hồ
- Bài 4: Phan Bội Châu và Nguyễn Ái Quốc.
01/2022 - Tiếp tục tăng cường công tác giáo dục đạo đức, lối sống cho học
sinh.
- Phối hợp chặt chẽ với GVBM trong hoạt động học, ôn tập chuẩn
bị cho kiểm tra, đánh giá cuối kì I.
- Tiếp tục tuyên truyền, phổ biến pháp luật; thực hiện nghiêm các
biện pháp phòng chống dịch.
- Xây dựng kế hoạch sinh hoạt cho các tuần:
12


+ Tuần 1: Thảo luận về tình hình học tập của lớp, nêu ra những khó
khăn và hướng giải quyết.
+ Tuần 2: Sơ kết thi đua học kì I.
+ Tuần 3: Giáo dục đạo đức qua các câu chuyện về Bác Hồ - Bài 5:
Giọt nước mắt cảm phục.
+ Tuần 4: Ngoại khóa, tìm hiểu về tết cổ truyền. Tun truyền và kí
cam kết thực hiện nghiêm túc các quy định của pháp luật về an tồn
giao thơng trong ngày tết; không đốt pháo.
02/2022 - Tiếp tục tuyên truyền, phổ biến pháp luật; thực hiện nghiêm các
biện pháp phòng chống dịch.
- Thực hiện lịch học tập theo phương án 01,02 chủ động, thích ứng
linh hoạt trước diễn biến phức tạp của dịch bệnh COVID - 19.
- Giáo dục đạo đức qua các câu chuyện về Bác Hồ - Bài 6: Con
đường cách mạng vô sản.

03/2022 - Tham gia các hoạt động do ĐTN phát động để chào mừng các
ngày lễ lớn như 8/3; 26/3.
- Tổ chức các hoạt động trong ngày thành lập Đồn với mục tiêu
giáo dục lí tưởng thanh niên trong thời đại mới.
- Lập kế hoạch thăm và giúp đỡ gia đình có hồn cảnh khó khăn
trong lớp.
- Xây dựng kế hoạch cụ thể cho từng tuần.
+ Tuần 1: Giáo dục đạo đức qua các câu chuyện về Bác Hồ - Bài 7:
Bác cảm hóa người khác.
+ Tuần 2: Hoạt động trải nghiệm: Thăm và giúp đỡ gia đình có
hồn cảnh khó khăn trong lớp.
+ Tuần 3: Hoạt động trải nghiệm: Trồng và chăm sóc vườn hoa.
+ Tuần 4: Hoạt động ngồi trời: Thi giao lưu bóng chuyền giữu các
tổ trong lớp.
04/2022 - Tiếp tục thực hiện nghiêm túc nội quy trường, lớp.
- Thực hiện nghiêm các quy định của pháp luật và các biện pháp
phòng chống dịch bệnh COVID - 19.
13


- Tiếp tục thi đua xây dựng phong trào học tập “đơi bạn cùng tiến”,
chăm sóc vườn hoa chào mừng các ngày lễ lớn trong tháng.
- Giáo dục đạo đức qua các câu chuyện về Bác Hồ - Bài 8: Chú nên
hỏi các ông ké, bà bủ.
- Phối hợp chặt chẽ với GVBM trong hoạt động học, ôn tập chuẩn
bị cho kiểm tra, đánh giá cuối kì II.
- Xây dựng kế hoạch sinh hoạt chuyên đề tháng 4 hưởng ứng Ngày
hội đọc sách 21/4.
05/2022 - Tiếp tục tăng cường công tác giáo dục đạo đức, lối sống cho học
sinh.

- Tiếp tục tuyên truyền, phổ biến pháp luật; thực hiện nghiêm các
biện pháp phòng chống dịch.
- Giáo dục đạo đức qua các câu chuyện về Bác Hồ - Bài 9: Con
đường tuổi trẻ.
- Xét hai mặt giáo dục năm học 2021 - 2022.
- Lập kế hoạch hoạt động hè 2022.
3.1.2. Xây dựng kế hoạch sinh hoạt theo chủ đề
Tiết sinh hoạt lớp có vai trị quan trọng trong q trình giáo dục lí tưởng,
đạo đứcc và rèn luyện kĩ năng sống cho học sinh. Vì vậy, để đạt hiệu quả giáo
dục cao nhất, cũng giống như các môn học khác GVCN cần phải xây dựng kế
hoạch giảng dạy cụ thể theo từng chủ đề đã đề ra trong năm học. Một kế hoạch
sinh hoạt lớp cũng thể hiện đầy đủ các nội dung như:
- Mục tiêu của chủ đề sinh hoạt: phải trả lời được câu hỏi sau tiết sinh
hoạt học sinh cần đạt được những gì về kiến thức, về năng lực? Và hình thành
đặc điểm phẩm chất nào cho học sinh?
- Chuẩn bị của giáo viên và học sinh: Chỉ rõ những nội dung giáo viên và
học sinh cần phải chuẩn bị trước cho mỗi chủ đề là gì?
- Tiến trình sinh hoạt: Cần nêu rõ các khâu các bước thực hiện của từng
hoạt động trong tiết sinh hoạt. Chỉ rõ phương pháp giáo dục sẽ áp dụng cho mỗi
hoạt động.
14


- Cuối mỗi tiết sinh hoạt giáo viên nhận xét, đánh giá và biểu dương, khen
thưởng học sinh; GVCN cũng nên quan tâm tới những học sinh còn chưa mạnh
dạn, thiếu tích cực trong các hoạt động để động viên, khích lệ các em tự tin hơn
trong các tiết sinh hoạt sau.
Một tiết sinh hoạt thường sẽ do học sinh làm chủ sân khấu, dẫn dắt xuyên
suốt một chủ đề. Vì thế, để mỗi một chủ đề sinh hoạt trong tuần thực hiện có
hiệu quả tơi vận dụng phương pháp “lớp học đảo ngược”, đó là tơi sẽ xây dựng

và cung cấp nội dung chính của kế hoạch sinh hoạt đã xây dựng cho học sinh.
Dựa vào đó các em sẽ thảo luận và chủ động thực hiện các hoạt động được đưa
ra trong kế hoạch.
Trong năm học 2021 - 2022, tôi đã xây dựng mỗi tháng hai chủ đề sinh
hoạt. Với mỗi chủ đề được xây dựng kế hoạch chi tiết đã giúp cho các tiết sinh
hoạt đạt được hiệu quả giáo dục nhất định. Hình thành cho học sinh được các kĩ
năng như giao tiếp, tự quản, tổ chức và kĩ năng tham gia các hoạt động tập thể...
(Kế hoạch sinh hoạt minh họa - phần phụ lục)
3.2. Một số phương pháp giáo dục tích cực được vận dụng trong các tiết
sinh hoạt nhằm nâng cao hiệu quả giáo dục lí tưởng, đạo đức và rèn luyện
kĩ năng sống cho học sinh lớp 11B9
Trong tiết sinh hoạt, người hoạt động chủ yếu là học sinh. Học sinh phải
là những chủ nhân thực sự, là trung tâm của các hoạt động, chủ động chiếm lĩnh
hầu hết các hoạt động trong tiết học. Các em không những là diễn viên hồn
tồn làm chủ sân khấu với những hình thức phong phú, đa dạng mà còn cùng
hợp tác với giáo viên chủ nhiệm trong khâu dựng kịch bản cũng như làm đạo
diễn. GVCN cùng ban cán sự lớp, cùng tập thể lớp thảo luận tìm kiếm những
cách thức để tiết sinh hoạt luôn luôn mới mẻ, hấp dẫn. Giáo viên cần định hướng
cho học sinh trong việc chuẩn bị về cả nội dung và cách thức nhưng cần phát
huy tối đa sự sáng tạo, tích cực của học sinh; có thể để các em tự lựa chọn
những nội dung, cách thức cụ thể, phù hợp. Cũng cần phân công cụ thể cho các
đối tượng học sinh, nhưng chủ yếu là chỉ đạo thông qua ban cán sự lớp.

15


Muốn làm được điều đó thì ngay từ đầu năm học cần xây dựng được đội
ngũ cán bộ lớp tích cực, biết việc. Và để có được tiết sinh hoạt lớp thực sự hiệu
quả và phát huy tính tích cực của học sinh thì trong quá trình chuẩn bị và soạn
kế hoạch cho một tiết sinh hoạt, GVCN phải biết vận dụng linh hoạt các phương

pháp giáo dục tích cực phù hợp với đối tượng học sinh trong lớp mình vào mỗi
hoạt động. Để sau mỗi một giờ sinh hoạt lớp được chuẩn bị chu đáo với những
chủ đề hấp dẫn mang tính giáo dục cao sẽ mang lại niềm vui, sự đồn kết gắn
bó, sự hiểu nhau giữa các thành viên trong lớp và sự trưởng thành qua từng tuần,
từng tháng với nhiều kĩ năng được rèn luyện giúp các em hồn thiện nhân cách
và trang bị cho mình những kĩ năng tốt, giúp ích cho cuộc sống hiện tại và mai sau.
Đối với tiết sinh hoạt học sinh lớp 11B9 trong quá trình biên soạn kế
hoạch sinh hoạt theo chủ đề mỗi tháng, tôi đã thường xuyên vận dụng linh hoạt
một số phương pháp giáo dục tích cực sau vào từng hoạt động. Cụ thể:
- Phương pháp thảo luận nhóm: cịn được gọi bằng những tên khác nhau
như: phương pháp hợp tác, phương pháp theo nhóm nhỏ, trong đó học sinh được
chia thành các nhóm nhỏ, trong khoảng thời gian giới hạn, mỗi nhóm tự lực
hồn thành các nhiệm vụ trên cơ sở phân công và hợp tác làm việc. Kết quả làm
việc của nhóm sau đó được trình bày và đánh giá trước tồn lớp. Các tổ nhóm
thảo luận xem trong tổ, nhóm mình đã làm được những gì? Cịn hạn chế mặt nào
và đưa ra hướng khắc phục. Với phương pháp này nếu được áp dụng và tổ chức
tốt sẽ phát huy được tính tích cực, tính trách nhiệm; phát triển năng lực cộng tác
làm việc và năng lực giao tiếp của học sinh.
- Phương pháp đóng vai: Đóng vai là phương pháp cơ bản và tốt nhất về
kỹ năng giao tiếp, là phương pháp cụ thể để dạy học về phong cách thái độ đối
với con người, đồng đội… Đây là phương pháp sinh động, chủ động, tạo điều
kiện cho học sinh bộc lộ các ưu điểm để phát huy và nhược điểm để sửa chữa
khắc phục. Qua đóng vai cũng rèn luyện cho học sinh ngay từ khi còn ngồi trên
ghế nhà trường đã được làm quen với vai của người cán bộ sẽ đảm nhiệm sau
khi tốt nghiệp, luyện tập năng lực giải quyết vấn đề theo cương vị mà người học
16


sẽ đảm nhiệm sau này. Đối với tiết sinh hoạt lớp, để có thể vận dụng phương
pháp phân vai hiệu quả giáo viên chuẩn bị sẵn một số tình huống phù hợp với

chủ điểm của tháng, từng nhóm học sinh thảo luận, phân vai diễn thử tình huống
thực tế trước tập thể lớp.
- Phương pháp giải quyết vấn đề: Đây là phương pháp giúp rèn luyện tư duy
sáng tạo, tư duy phê phán cho mỗi học sinh. Nhờ vào việc giải quyết các vấn đề
mà các học sinh phát triển được khả năng xem xét, tìm tịi dưới nhiều góc độ
khác nhau. Trong quá trình tìm hiểu vấn đề, các học sinh cịn có khả năng làm
việc cá nhân, hợp tác làm việc nhóm, tìm tịi và trao đổi hay bàn luận với các
bạn cùng nhóm để tìm ra cách thức giải quyết vấn đề nhanh nhất, hiệu quả nhất.
Đây chính là năng lực các em học sinh phải có và hồn thành tốt để thích ứng
với sự phát triển của xã hội.
- Phương pháp tình huống: là phương pháp các bạn trong tổ cùng trao đổi
thảo luận một tình huống nào đó xảy ra trong lớp hoặc một tình huống do giáo
viên đưa ra. Việc áp dụng phương pháp này sẽ nâng cao tính chủ động sáng tạo
và sự hứng thú; nâng cao kĩ năng làm việc nhóm, kĩ năng phân tích, giải quyết
vấn đề, khả năng trình bày, bảo vệ và phản biện ý kiến trước đám đông cho các
em học sinh.
3.3. Một số tiết sinh hoạt đã vận dụng các phương pháp giáo dục tích cực
nhằm nâng cao hiệu quả giáo dục lí tưởng, đạo đức và rèn luyện kĩ năng
sống cho học sinh lớp 11B9 trong năm học 2021 - 2022
Dựa vào kế hoạch chủ nhiệm đã xây dựng, tôi vận dụng linh hoạt các
phương pháp giáo dục tích cực như phương pháp thảo luận nhóm; phương pháp
đóng vai; phương pháp giải quyết vấn đề và phương pháp tình huống vào từng
chuyên đề sinh hoạt lớp.
Với mỗi chuyên đề, dưới sự hướng dẫn của giáo viên chủ nhiệm, ban cán
sự lớp sẽ phân công nhiệm vụ cho các thành viên trong tổ thực hiện các hoạt
động theo chủ đề của tuần, của tháng. Trong các tiết sinh hoạt, học sinh sẽ là
người làm chủ sân khấu. Cuối mỗi buổi sinh hoạt giáo viên chủ nhiệm sẽ đưa ra

17

những nhận xét, khích lệ, động viên bằng những phần thưởng để khích lệ tinh
thần của các em và rút kinh nghiệm cho các tiết sinh hoạt sau.
3.3.1. Tiết sinh hoạt tuần 1, tháng 9: Thảo luận xây dựng nội quy lớp học
Mục tiêu của tiết sinh hoạt này là để xây dựng mối quan hệ tốt giữa học
sinh với giáo viên. Để các em thấy mình được tin tưởng; được thỏa mãn tính tích
cực, độc lập trong hoạt động; tạo điều kiện để nâng cao tinh thần trách nhiệm
xây dựng tập thể. Trong tuần sinh hoạt đầu tiên của năm học, tơi đã sử dụng
phương pháp tình huống và thảo luận nhóm, hướng dẫn học sinh thảo luận theo
tổ, nhóm về nội quy lớp với thơng điệp xây dựng một mơ hình “lớp học hạnh phúc”.
Sau thời gian thảo luận đại diện các tổ sẽ trình bày ý kiến của tổ mình,
lớp trưởng tổng hợp ý kiến và báo cáo giáo viên chủ nhiệm lớp. GVCN dựa trên
những ý kiến của các em sẽ thống nhất một số nội quy riêng của lớp. Thay bằng
việc GVCN đề ra các quy định cần phải thực hiện cho lớp, thì việc để các em
được tự thảo luận và đưa ra những nội quy mà mình cần thực hiện, phần nào đó
giúp các em nhận thức được vai trò của người học sinh trong xây dựng tập thể
lớp.

Hình 1: Nội quy lớp học và mục tiêu xây dựng một “Lớp học hạnh phúc”
được học sinh lớp 11B9 thảo luận và thống nhất
3.3.2. Tiết sinh hoạt tuần 3, tháng 9: Sinh hoạt chuyên đề “Văn hóa giao
thơng, đồng hành tuổi trẻ”
18


Để hướng ứng tháng an tồn giao thơng và giúp học sinh chủ động, tích
cực trong việc tìm hiểu về luật an tồn giao thơng đường bộ, tơi đã giao nhiệm
vụ cho các tổ chuẩn bị nội dung cho tiết sinh hoạt cuối tuần với chủ đề “Văn hóa
giao thơng - đồng hành tuổi trẻ”.
Tiến trình của tiết sinh hoạt là cuộc thi tìm hiểu kiến thức về luật an tồn

giao thơng đường bộ của 4 tổ trong lớp, thơng qua 3 hoạt động chính:
- Hoạt động 1: Tìm hiểu khái niệm “Văn hóa giao thơng”: Giáo viên đưa
một số hình ảnh chủ đề giao thơng, học sinh các tổ sẽ nhìn hình và cho biết hình
ảnh nói đến vấn đề gì?
- Hoạt động 2: Trị chơi đuổi hình bắt chữ: Giáo viên đưa ra một số hình
ảnh, các nhóm giành quyền trả lời nhanh bằng cách giơ cờ và đốn chữ thơng
qua các hình ảnh đó.
- Hoạt động 3: Tuyên truyền viên giỏi: Các nhóm treo tranh đã vẽ trước
lên bảng và đại diện các nhóm sẽ thuyết trình về thơng điệp của bức tranh.
Với hình thức tổ chức này có thể rèn luyện cho các em tinh thần làm việc
nhóm, chủ động, tích cực trong việc tiếp cận các kiến thức về pháp luật.

Hình 2: Lớp trưởng Đỗ Thị Thắm dẫn chương trình, cho các tổ tham gia hoạt động
1 tìm hiểu khái niệm về “văn hóa giao thơng” qua một số hình ảnh trong chủ đề
sinh hoạt tuần 3, tháng 9 “Văn hóa giao thơng – đồng hành tuổi trẻ”
3.3.3. Tiết sinh hoạt tuần 3, tháng 10: Sinh hoạt chuyên đề “Tôn vinh phụ nữ
Việt Nam”
19


Qua tìm hiểu, tơi nhận thấy học sinh trong lớp có nhiều em chịu ảnh
hưởng của tư tưởng bảo thủ lạc hậu như “trọng nam khinh nữ”. Khi được giao
thực hiện các nhiệm vụ của lớp, các em phân chia và mặc định như việc quét
lớp, hay trang trí lớp chỉ dành cho các bạn nữ...Vì vậy, trong tháng tơi đã chuẩn
bị nội dung cho tiết sinh hoạt vào tuần 3, tháng 10 với chủ đề “Tôn vinh phụ nữ
Việt Nam”. Mục tiêu là thông qua buổi sinh hoạt này các em hiểu được ý nghĩa
của Ngày phụ nữ Việt Nam 20/10. Có thái độ tơn trọng nữ giới và hơn hết là
hiểu về quyền bình đẳng nam, nữ trong xã hội hiện nay.
Để chuẩn bị cho tiết sinh hoạt này, giáo viên giao nhiệm vụ cho các thành
viên nam trong lớp chuẩn bị các nội dung từ tuần 1, tháng 10 như: tìm hiểu về

lịch sử và ý nghĩa của ngày 20/10; chuẩn bị một số đồ dùng để làm thiệp tặng
bà, tặng mẹ; tặng các cô giáo và các bạn nữ trong lớp; các tiết mục văn nghệ....
Tiến trình của buổi sinh hoạt được diễn ra với 4 hoạt động. Cụ thể:
- Hoạt động 1: Em Đặng Văn In (lớp phó nề nếp): Ơn lại lịch sử và ý
nghĩa ngày phụ nữ Việt Nam 20/10.
- Hoạt động 2: Em Tạ Tuấn Tú dẫn chương trình, hướng dẫn, các bạn
trong lớp tham gia trị chơi “Hốn đổi”.
- Hoạt động 3: Các tiết mục văn nghệ do các học sinh nam trong lớp
chuẩn bị và thể hiện. Đặng Văn In với tiết mục thổi sáo Chào em cô gái Lam
Hồng; Tốp ca nam với ca khúc Cô gái mở đường.
- Hoạt động 4: Học sinh nam tặng các mòn quà tự chuẩn bị cho các học
sinh lớp.
Trong buổi sinh hoạt chủ đề “Tôn vinh phụ nữ Việt Nam”, tất cả các học
sinh trong lớp đồn kết, tích cực và sẵn sàng tham gia các hoạt động. Tình cảm
bạn bè trong lớp thêm gắn kết. Các em học sinh nam biết chia sẻ những công
việc chung trong lớp với các em học sinh nữ; biết giúp đỡ nhau trong lao động
và học tập; quan trọng hơn cả là xóa bỏ tư tưởng “trọng nam khinh nữ” có ở
nhiều học sinh nam.

20