Tiểu luận xã hội học tôn giáo ảnh hưởng của tư tưởng phật giáo đối với đạo đức thanh niên trong giai đoạn hiện nay

MỤC LỤC

1.Tính cấp thiết của đề tài1
2.Mục đích và nhiệm vụ nghiên cứu2
2.1Mục đích nghiên cứu2
2.2Nhiệm vụ nghiên cứu3
3.Đối tượng, khách thể và phạm vi nghiên cứu3
3.1Đối tượng nghiên cứu3
3.2Khách thể nghiên cứu3
3.3Phạm vi nghiên cứu3
4Câu hỏi nghiên cứu3
5Giả thuyết nghiên cứu3
6Phương pháp nghiên cứu4
6.1Phương pháp thu thập tài liệu4
6.2Phương pháp Anket4
6.3Phương pháp phỏng vấn sâu4
6.4Phương pháp xử lý thông tin4
6.5Q trình thu thập thơng tin4
7.Phương pháp chọn mẫu5
8.Ý nghĩa lý luận và thực tiễn của đề tài5
9.Dự kiến kết cấu đề tài6
DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO10


DANH MỤC CHỮ VIẾT TẮT

CNXH

:Chủ nghĩa xã hội

CNH - HĐH :Cơng nghiệp hóa – hiện đại hóa

NTL

:Người trả lời

NXB

:Nhà xuất bản

TP

:Thành phố

PVS

:Phỏng vấn sâu

XHCN

:Xã hội chủ nghĩa

2


MỞ ĐẦU
1. Tính cấp thiết của đề tài
Đạo Phật là một hình thái triết học, tơn giáo và đạo đức ra đời ở Ấn Độ
vào thế kỷ thứ VI trước công nguyên, được truyền vào Việt Nam khoảng đầu
công nguyên. Khi vào Việt Nam, Phật giáo đã nhanh chóng được “Việt Nam
hóa” cho phù hợp với điều kiện lịch sử Việt Nam, văn hóa và tín ngưỡng Việt
Nam, có sức sống lâu dài và ảnh hưởng sâu sắc đến đời sống tinh thần con

người Việt Nam trong lịch sử cũng như hiện tại.
Ngay từ khi du nhập vào Việt Nam, với những tư tưởng giáo lý gần gũi
với tin ngưỡng, phong tục, tập quán của dân tộc nên Phật giáo đã nhanh
chóng hội nhập với văn hóa Việt Nam. Ở nước ta, Phật giáo và tư tưởng dân
tộc có mối quan hệ mật thiết với nhau, ban đầu mối quan hệ này là mối quan
hệ hai chiếu: Nếu như Phật giáo ảnh hưởng đến quá trình hình thành tư tưởng
con người Việt Nam thì những phong tục tập quán, truyền thống dân tộc cũng
tác động trở lại Phật giáo tạo nên một dòng Phật giáo riêng đậm đà bản sắc
văn hóa dân tộc Việt Nam. Hiện nay, Phật giáo vẫn là một phần không thể
thiếu trong đời sống tâm linh của người Việt Nam. Nhiều người Việt Nam tuy
không theo Phật giáo song vẫn tự nguyện thực hiện những nguyên tắc, chuẩn
mực của đạo đức Phật giáo xem đó là một trong những phương châm sống
của mình.
Từ những năm cuối của thế kỷ XX, đất nước ta ngày cũng chịu nhiều
tác động mạnh mẽ của nền kinh tế thị trưởng, của q trình cơng nghiệp hóa,
hiện đại hóa (CNH-HĐH) và hội nhập quốc tế. Bên cạnh đó, có một điều
khơng thể phủ nhận đó là sự mất cân đối trong quá trình phát trển con người xã hội trong giai đoạn hiện này, đặc biệt là sự thoai hóa đạo đức của một bộ
phận thanh niên. Thực trạng đạo đức thanh niên hiện nay có nhiều vấn đề đặt
ra cần giải quyết. Bên cạnh những thanh niên có phẩm chất đạo đức tốt, có ý
thức học tập và lao động thì có một bộ phận khơng nhỏ thành niên lại có
1


những biểu hiện đi xuống của nhân cách đạo đức, lối sống xa đọa vào các tệ
nạn xã hội. Họ thường có thái độ lạnh lùng, thờ ơ với những người thân, mọi
người xung quanh, để bản thân sa đà vào những thói hư tật xấu… đã trở thành
một vấn nạn mang tính đặc trưng của xã hội mà chúng ta khơng thể nào làm
ngơ.
Mặt khác, trong bối cảnh tồn cầu hóa hiện nay, nền đạo đức mà chúng
ta đang xây dựng cần phải hướng tới một hệ thống giá trị tinh thần, phù hợp

với thời đại trên cơ sở kế thừa các giá trị đạo đức truyền thống tốt đẹp của dân
tộc, đồng thời hòa nhập với các giá trị phổ biến tồn nhân loại mà khơng bị
hịa tan, khơng làm mất đi bản sắc văn hóa tốt đẹp của dân tộc, góp phần xây
dựng nền tảng đạo đức của con người Việt Nam nói chung và thế hệ thanh
niên nói riêng.
Thanh niên là trụ cột của nước nhà, là những chủ nhân tương lai của đất
nước, nguồn lao động dồi dào của toàn bộ dân tộc. Đất nước Việt Nam ta có
giàu mạnh, vươn xa sánh vai với các cường quốc năm châu đều là nhờ vào
công sức của thanh niên. Chính vì vậy, việc giáo dục đạo đức cho thanh niên
hiện nay trở thành vấn đề cấp bách nhằm đào tạo một thế hệ có trí tuệ, có thể
chất cường tráng, đời sống tinh thần và đạo đức trong sáng, giàu bản lĩnh và
thực sự có ý thức, trách nhiệm cơng dân, góp phần đắc lực vào sự nghiệp xây
dựng con đường chủ nghĩa xã hội.
Để thực hiện tốt quá trình này cần kết hợp nhiều biện pháp đối với
những chủ thể khác nhau. Bên cạnh công tác giáo dục của nhà trường, của các
đoàn thể xã hội, thì Phật giáo là một nhân tố quan trọng góp phần điều chỉnh
đạo đức và lối sống cho thanh niên. Nhận thấy, tư tưởng Phật giáo mang tính
nhân bản, bởi chúng chúng giúp cho mọi người có niềm tin chân chính, quyết
tâm thực hành chánh pháp để trở thành những con người hồn thiện, những
con người có đời sống thanh cao, với hai phẩm chất nổi bật là từ bi và trí tuệ.
2


Do đó việc kế thừa, phát huy tư tưởng Phật giáo và đưa ra những
phương pháp cụ thể nhằm truyền tải nguyên tắc, chuẩn mục đạo đức đến với
giới trẻ, đóng góp một phần hữu hiệu đối với quy trình giáo dục đạo đức cho
thành niên Việt Nam trong giai đoạn hiện nay. Xuất phát từ những cơ sở lý
luận và thực tiễn trên, tác giả đã lựa chọn “Ảnh hưởng của tư tưởng Phật
giáo đối với đạo đức thanh niên trong giai đoạn hiện nay” làm đề tài nghiên
cứu.

2. Mục đích và nhiệm vụ nghiên cứu
2.1

Mục đích nghiên cứu

Khái quát những nội dung cơ bản trong tu tưởng, giáo lý của Phật giáo,
từ đó phân tích sự ảnh hưởng về tiêu cực và tích cực đối với đạo đức thanh
niên trong giai đoạn hiện nay
2.2

Nhiệm vụ nghiên cứu

- Tìm hiểu Phật giáo về bối cảnh hình thành và lịch sử phát triển
- Phân tích sự ảnh hưởng và ý nghĩa của tư tưởng Phật giáo đối với
đạo đức thanh niên hiện nay
- Trình bày vài nét về đạo đức thanh niên hiện nay và những vấn đề
đặt ra đối với việc đạo đức thanh niên.
- Đề xuất một số khuyến nghị nhằm phát huy giá trị tích cực của tư
tưởng Phật giáo đối với đạo đức thanh niên hiện nay
3. Đối tượng, khách thể và phạm vi nghiên cứu
3.1

Đối tượng nghiên cứu

Ảnh hưởng của tư tưởng Phật giáo đối với đạo đức thanh niên trong
giai đoạn hiện nay
3.2

Khách thể nghiên cứu
3

Nhóm thanh niên trong độ tuổi từ 16 – 30
3.3

Phạm vi nghiên cứu

Phạm vi không gian: Địa bàn quận Đống Đa, Thành phố Hà Nội
Phạm vi thời gian: Đề tài tiến hành nghiên cứu, thu thập, phân tích
số liệu khảo sát từ tháng 1/2022 đến tháng 3/2022.
4 Câu hỏi nghiên cứu
Thứ nhất: Tư tưởng Phật giáo có ảnh hưởng như thế nào về mặt tích
cực và tiêu cực đối với đạo đức thanh niên ?
Thứ hai: Cần làm gì để phát huy giá trị tích cực của tư tưởng Phật giáo
đối với đạo đức thanh niên hiện nay ? Đề xuất một số biện pháp cụ thể ?
Thứ ba: Thực trạng đạo đức thanh niên hiện nay thông qua việc giáo
dục bởi tư tưởng Phật giáo ?
5 Giả thuyết nghiên cứu
Thứ nhất: Tư tưởng Phật giáo có sự ảnh hưởng nhất định về cả hai mặt
tích cực và tiêu cực đối với đạo đức thanh niên trong giai đoạn hiện nay.
Thứ hai: Để đẩy mạnh vai trị cơng tác giáo dục đạo đức thanh niên
bằng tư tưởng Phật giáo, cần đổi mới và sáng tạo trong cách quản lý, giảng
dạy trong nhà trường, trong xã hội.
Thứ ba: Đa số bộ phận thanh niên hiện nay đều giàu lòng yêu thương,
lối sống lành mạnh nhưng bên cạnh đó vẫn cịn tình trạng suy thoái đạo đức
và nhân cách con người.
6 Phương pháp nghiên cứu
6.1Phương pháp thu thập tài liệu

4

Phương pháp thu thập tài liệu là phương pháp sử dụng nhằm có được
hệ thống số liệu, tình hình thực tế sử dụng cho việc phân tích đánh giá ảnh
hưởng của tư tưởng Phật giáo đối với đạo đức thanh niên hiện nay
6.2Phương pháp Anket
Sử dụng bảng hỏi Anket - Đây là phương pháp cơ bản thu thập thông
tin bằng cách sử dụng bảng hỏi, tiến hành trưng cầu ý kiến rộng rãi của thanh
niên về vấn đề nghiên cứu. Bảng hỏi được tiến hành khảo sát online qua các
trang mạng xã hội và sử dụng công cụ hỗ trợ là Google Forms với tổng mẫu
điều tra là 150 mẫu.
6.3Phương pháp phỏng vấn sâu
Để phân tích sâu hơn về sự ảnh hưởng của tư tưởng Phật giáo đối với
đạo đức thanh niên trong giai đoạn hiện nay, đề tài nghiên cứu sử dụng
phương pháp phỏng vấn sâu - tiến hành phỏng vấn sâu nhằm nhìn nhận đa
chiều về kết quả định lượng; hiểu sâu bản chất bên trong của vấn đề và làm rõ
các số liệu định lượng chưa được giải thích; đồng thời tìm hiểu sâu hơn về
những vấn đề liên quan mà về thực chất không thể phát hiện qua kỹ thuật định
lượng. Tổng số mẫu phỏng vấn sâu là 15 mẫu. Thơng tin định tính được xử lý
bằng phần mềm xử lý dữ liệu định tính Nvivo
6.4Phương pháp xử lý thông tin
Những thông tin định lượng bằng bảng hỏi được xử lý bằng phần mềm
SPSS 20.0. Để đảm bảo độ tin cậy, các bảng hỏi thiếu thông tin khoảng 25%
số lượng câu hỏi trở lên bị loại bỏ và không nhập vào cơ sở dữ liệu. Quá trình
xử lý và viết kết quả sẽ kết hợp phân tích định tính và định lượng, phối hợp
các nguồn thơng tin, dữ liệu. Nghiên cứu sử dụng kỹ thuật phân tích thơng tin
định lượng: 1) Phân tích tần suất; 2) Phân tích tương quan (Crosstabs).

5

6.5Q trình thu thập thơng tin
Với dữ liệu định lượng: cá nhân chủ dộng trong việc tự tìm kiếm kênh
thơng tin có khách thể phù hợp. Do tình hình dịch bệnh COVID-19 diễn biến
phức tạp nên việc tiếp cận mẫu nghiên cứu gặp khó khăn nên đã chuyển sang
hình thức gửi bảng hỏi bằng Google Forms. Từ đó, cá nhân linh hoạt trong
việc lựa chọn, sắp xếp khách thể sao cho số lượng NTL cân bằng, không
chênh lệch quá nhiều ảnh hưởng đến kết quả nghiên cứu.
Với dữ liệu định tính: Trong q trình thu thập thơng tin định lượng,
lựa chọn 1-2 người phù hợp để tiến hành phỏng vấn sâu và đáp ứng yêu cầu là
ghi âm lại phỏng vấn với sự chấp thuận của NTL, đảm bảo yếu tố khuyết
danh, tập trung vào các yếu tố được nêu trên, người phỏng vấn nắm rõ bảng
hướng dẫn, khai thác cả thông tin mà bảng hỏi chưa đề cập. Phỏng vấn sâu
không thể thực hiện phỏng vấn trực tiếp mà đã chuyển qua hình thức phỏng
vấn online qua các ứng dụng có thể video call và chỉ có thể vận dụng các mối
quan hệ phù hợp với khách thể nghiên cứu để tiến hành phỏng vấn sâu.
7.Phương pháp chọn mẫu
Thiết kế mẫu
Cũng như bất kỳ nghiên cứu nào, để tài đánh giá sự ảnh hưởng cả tư
tưởng Phật giáo đến đạo đức cho thanh niên hiện nay, nên không thể tiến
hành trên toàn bộ tổng thể thanh niên trong địa bàn quận Đống Đa, TP Hà
Nội. Do đó, để tiết kiệm thời gian và chỉ phí, việc thiết kế mẫu là khâu cần
thiết để tiến hành nghiên cứu trên một bộ phận nhỏ từ tổng thể với yêu cầu là
phải có khả năng đại diện cho tổng thể cần nghiên cứu.
Phương pháp chọn mẫu nghiên cứu
Trong sự giới hạn về thời gian, chi phí và nguồn nhân lực để thực hiện
nghiên cứu, nhóm đã lựa chọn phương pháp chọn mẫu phi xác suất. Đồng
6

thời, nghiên cứu cũng khơng có một khung chọn mẫu định sẵn nên việc lựa
chọn đối tượng khảo sát hoàn toàn tùy thuộc vào sự thuận tiện và khả năng
tiếp cận của nhóm.
Trong q trình thu thập, nhóm chú ý đến phương pháp chọn mẫu dây
chuyền/tíchlũy (snow-ball method) hay cịn gọi là phương pháp phát triển
mầm. Nội dung phương pháp chọn mẫu dây chuyền là phương pháp chọn
một mẫu ngẫu nhiên rồi từ mẫu này lấy được một nhóm mẫu có quan hệ với
mẫu ngẫu nhiên ban đầu. Đây là phương pháp mà nhà nghiên cứu chọn ngẫu
nhiên một số phần tử cho mẫu, sau đó, thơng qua các phần tử ban đầu, hỏi ý
kiến những người này để họ giới thiệu các phần tử khác cho mẫu.
8. Ý nghĩa lý luận và thực tiễn của đề tài
- Vận dụng giáo dục của Phật giáo vào giáo dục đạo đức thanh niên
nước ta hiện nay.
- Đề tài có thể dùng làm tài liệu tham khảo trong nghiên cứu những
môn học liên quan đến Phật giáo, giáo dục trong Phật giáo, đạo đức, lối sống
9. Dự kiến kết cấu đề tài, thời gian biểu
Ngoài các phần về danh mục chữ viết tắt, danh mục bảng biểu, lời cảm
ơn, kết luận, danh mục tài liệu tham khảo, phụ lục thì nội dung đề tài nghiên
cứu được trình bày theo kết câu chương như sau:
Chương 1: Tổng quan tình hình nghiên cứu
Chương 2: Sự du nhập của Phật giáo vào Việt Nam
Chương 3: Những tác động cơ bản của tư tưởng Phật giáo đến đạo đức
thanh niên hiện nay

7


CHƯƠNG 1. TỔNG QUAN TÌNH HÌNH NGHIÊN CỨU
1.1

Các cơng trình nghiên cứu về Phật giáo nói chung

Nghiên cứu về Phật giáo nói chung, có thể kể đến cuốn sách “Lịch sử
Phật giáo”, tủ sách bách khoa Phật giáo do Nguyễn Tuệ Chân biên dịch (Nhà
xuất bản Tôn giáo, năm 2008) là một tài liệu rất phù hợp đối với đề tài nghiên
cứu trên: đây là cuốn sách cung cấp kiến thức tương đối đầy đủ về lịch sử
Phật giáo từ khởi ngun đến hiện đại thơng qua hình thức trình bày là từng
vấn đề một, ngắn gọn, dễ đọc và dễ cảm thụ nhất. Quyển sách bao chứa rất
nhiều vấn đề nhỏ như: Phật giáo và người sáng lập; Giáo nghĩa cơ bản của
Phật giáo; Thích Ca Mâu Ni sáng lập Phật giáo; Những nơi sống chủ yếu của
Thích Ca Mâu Ni… và rất nhiều những vấn đề nêu ra và được giải thích rất rõ
ràng vì sao như vậy.
Ngồi ra, còn cuốn sách “Đạo đức học Phật giáo” của Giáo hội Phật
giáo Việt Nam (Nhà xuất bản Viện nghiên cứu Phật học Việt Nam ấn hành,
năm 1995), là tập sách tập hợp các bài viết của nhiều tác giả, phần lớn các bài
viết này đã được phát biểu tại cuộc hội thảo khoa học do Viện nghiên cứu
8


Phật học Việt Nam tổ chức năm 1993. Tất cả các bài viết đều nêu bật được
những nét cơ bản về Đạo đức học Phật giáo. Vì vậy theo các tác giả, việc bảo
tồn và phát huy những giá trị của đạo đức Phật giáo góp phần quan trọng vào
việc bảo tồn truyền thống văn hóa của dân tộc trong bối cảnh giao lưu văn hóa
với các nước khác là rất cần thiết.
Gần đây nhất có thể kể đến bài viết đăng trên tạp chí Nghiên cứu tơn
giáo của tác giả Nguyễn Công Lý và cộng sự (2016) với tên gọi “Phật giáo
Việt Nam trong bối cảnh tồn cầu hóa – Trường hợp Thành phố Hồ Chí
Minh”. Trong bài viết này, chủ yếu tập trung tìm hiểu những tác động của q
trình tồn cầu hố tơn giáo đến Phật giáo Việt Nam thông qua một trường hợp
cụ thể tại Thành phố Hồ Chí Minh. Xu thế tồn cầu hóa tơn giáo đã đem lại

cho Phật giáo thành phố này nhiều sự thay đổi trong sinh hoạt, tu tập, có sự
giao thoa văn hoá trong nghi lễ, kiến trúc chùa, tượng thờ .. Trong đó, chúng
tơi chú ý đến một số hiện tượng tôn giáo mới đang thâm nhập vào nhiều tầng
lớp cư dân, trong đó có Phật tử ở Thành phố Hồ Chí Minh. Mặt khác, bài viết
cịn nêu lên những quy luật mà tơn trong đó có Phật giáo ở thành phố cần vận
động để cải cách; đồng thời trong xu thế tồn cầu hoả tơn giáo, cần chủ động
gia nhập cộng đồng Phật giáo thế giáo, giới, thông qua việc tham gia các tổ
chức, hội thảo, các sự kiện lớn của Phật giáo các nước. Bài viết đặt ra trong
quả trình tiếp nhận những yếu tố mới do tồn cầu hóa mang lại, Phật giáo
Thành phố Hồ Chí Minh đã giữ gìn và phát huy những giá trị truyền thống
của Phật giáo dân tộc, tích cực xây dựng mối quan hệ với Phật giáo các nước
và tăng cường hoạt động từ thiện xã hội ra bên ngoài quốc gia để cho cộng
đồng Phật giáo thế giới hiểu rõ hơn về Phật giáo Việt Nam.
1.2

Các cơng trình nghiên cứu về ảnh hưởng của tư tưởng Phật

giáo đến đạo đức thanh niên, con người Việt Nam trong giai đoạn hiện
nay

9


Phật giáo dù được truyền bá vào Việt Nam từ đầu thiên niên kỷ thứ
nhất, qua những thăng trầm của lịch sử, vẫn tồn tại sức sống tới ngày nay. Hệ
thống các giá trị mà Phật giáo dần tự thân hình thành và đồng thời được các
cộng đồng tiếp nhận, dung dưỡng và bồi đắp. Các giá trị ấy được thể hiện khá
rõ trong hoạt động truyền bá và thực hành các giáo lý và đặc biệt là các
nguyên tắc đạo đức của Phật giáo. Chính qua việc kiến tạo và bồi dưỡng các
nguyên tắc tu hành và lối sống, Phật giáo được đánh giá cao ở chức năng giáo

dục mà nó mang lại cho cả nhân và xã hội vượt ra khỏi cả phạm vì một tơn
giáo.
Nghiên cứu về những giá trị đó, khơng thể khơng kể đến bài viết trên
Tạp chí Nghiên cứu Tơn giáo “Giáo dục về đạo đức và lối sống của Phật
giáo trong xã hội Việt Nam hiện nay”, Hoàng Văn Chung và cộng sự (2016).
Nội dung bài viết chủ yếu trình bày về giáo dục của Phật giáo về đạo đức và
lối sống diễn ra ở các khơng gian cá nhân, gia đình và cộng đồng ở Việt Nam,
đặc biệt nhấn mạnh phần nội dung và phương thức giáo dục của Phật giáo
được tìm hiểu trong thời gian gần đây. Đại khái sẽ bao gồm tinh thần từ bi, hi
xả, hòa đồng, bác ái, vô ngã, vị tha, và trân trọng sự sống. Những tinh thần đó
được thể hiện rõ hơn qua các nguyên tắc đạo đức thuộc “Ngũ giới” và “Thập
thiện”. Qua sự tham gia đó, Phật giáo thể hiện vai trị của mình trong việc liên
kết các cá nhân và cộng đồng, giáo dục nhận thức và định hướng hành vi ứng
xử trong môi trường xã hội và với môi trường sống tự nhiên. Bên cạnh đó, bài
viết đưa ra nhận định rằng Phật giáo đã và sẽ có những đóng góp rất ý nghĩa
và hết sức thiết thực vào công cuộc xây dựng đạo đức và lối sống mới cho
con người Việt Nam.
Luận án Tiến sĩ: “Đạo đức Phật giáo và ảnh hưởng của nó đến đạo
đức con người Việt Nam” của tác giả Đặng Thị Lan năm 2004, trường Đại
học Khoa học xã hội và nhân văn Hà Nội đã khái quát khá đầy đủ các nội
dung căn bản nhất của đạo đức Phật giáo mà theo tác tác giả đây cũng là
10


những vấn đề có ảnh hưởng sâu đậm nhất đến đạo đức con người Việt Nam.
Đặc biệt, luận án đã luận giả một cách thành công ảnh hưởng của Phật giáo
đến đạo đức con người Việt Nam trong truyền thống cũng như trong hiện tại
nhất là giai đoạn Lý – Trần. Ảnh hưởng của Phật giáo đến đạo đức con người
Việt Nam hiện nay cũng được tác giả khảo cứu công phu dưới hai lát cắt là
ảnh hưởng đến ý thức đạo đức và ảnh hưởng đến hành vì đạo đức. Một số tác

động tiêu cực của đạo đức Phật giáo đến đạo đức con người Việt Nam cũng
được tác giả đề cập và lý giai dưới góc độ triết học. Mỗi tơn giáo đều có thế
giới quan chứa những tư tưởng, giáo lý riêng về đạo đức, chính vì vầy khi con
người tiếp nhận những tư tưởng đạo đức đó thì chắc chắn phải chịu thế giới
quan và nhân sinh quan của chính tơn giáo đó.
Tác giả Đào Tấn Thành với cơng trình nghiên cứu “Đạo đức Phật giáo
và sức ảnh hưởng của nó” đã trình bày, phân tích, hệ thống hóa và làm rõ
những nội dung cơ bản của đạo đức Phật giáo trên nền tảng giáo lý và giới
luật, cũng như các giá trị đạo đức truyền thống nói chung của con người Việt
Nam. Tư tưởng Phật giáo nổi bật với các giá trị phổ quát nhất về lịng từ bi,
đem tình u thương đến với mọi người, tu tâm, hành thiện và xây dựng các
mối quan hệ xã hội đã định hướng cho cho lý tưởng sống con người và trở
thành kim chỉ nam hướng con người đến Chân - Thiện - Mỹ. Chính vì vậy,
mà con người đã tìm thấy ở Phật giáo một nơi để gửi gắm niềm tin, một niềm
an ủi tinh thần che chở họ trước những cám dỗ và thử thách của cuộc đời.
Phật giáo hướng con người đến một lối sống nhân bản biết yêu thương, đem
niềm vui và quan tâm đến với mọi người mà quên mình, hướng con người
biết cảm thơng với những người có hồn cảnh khó khăn, biết sống vì người
khác.
Qua đó thấy được sự ảnh hưởng sâu sắc của tư tưởng Phật giáo đến đạo
đức con người Việt Nam hiện nay qua năm khía cạnh: quan niệm, tư tưởng;
đạo đức, lối sống; phong tục, tập quán; văn hóa, nghệ thuật; ứng xử giao tiếp.
11


Từ việc phân tích thực trạng những ảnh hưởng tích cực và tiêu cực của đạo
đức Phật giáo đến đạo đức con người Việt Nam, luận án đề xuất một số giải
pháp cơ bản nhằm phát huy giá trị đạo đức Phật giáo tại Việt Nam trong điều
kiện hiện nay.
Nhìn chung, các cơng trình nghiên cứu đã nêu trên đã mang lại một cái

nhìn khá tồn diện về lịch sử Phật giáo và ảnh hưởng của tư tưởng Phật giáo
trong đời sống xã hội., đặc biệt là đối với đạo đức thanh niên. Tác giả luận
văn đã kế thừa được nhiều cách đánh giá, phân tích khác nhau cũng như cách
tiếp cận, phương pháp nghiên cứu về ảnh hưởng của tư tưởng Phật giáo đối
với chuẩn mực đạo đức, nhân cách và mang tính đặc thù của Phật giáo. Đồng
thời, đó cũng chính là những nội dung trong giáo lý đạo Phật có ảnh hưởng
sâu sắc nhất đến đạo đức con người Việt Nam nói chung và thanh niên Việt
Nam nói riêng.

12


DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO

1. Nguyễn Tuệ Chân (2008), Lịch sử Phật giáo, NXB Tôn giáo
2. Giáo hội Phật giáo Việt Nam (1995), Đạo đức học Phật giáo, NXB
Viện nghiên cứu Phật học Việt Nam ấn hành
3. Nguyễn Công Lý và cộng sự (2016), Phật giáo Việt Nam trong bối
cảnh tồn cầu hóa – Trường hợp Thành phố Hồ Chí Minh, Tạp chí Nghiên
cứu Tơn giáo số 1(151), tr.49-71
4. Hoàng Văn Chung và cộng sự (2016), Giáo dục về đạo đức và lối
sống của Phật giáo trong xã hội Việt Nam hiện nay, Tạp chí Nghiên cứu Tơn
giáo
5. Đào Tấn Thánh (2020), Đạo đức Phật giáo và sức ảnh hưởng của
nó, Đại học Quốc gia TP.HCM
6. Ts.Võ Văn Dũng, Ths. Huỳnh Thị Minh Hạ (2016), Đóng góp của
Phật giáotrong việc giáo dục đồn viên, thanh niên, Tạp chí Nghiên cứu Phật
học
7. Trần Thị Hoài Thương (2016), Giáo dục Phật giáo và ý nghĩa của

nó đối với giáo dục đạo đức thanh niên Việt Nam hiện nay, Đại học Quốc gia
Hà Nội

13