Kinh nghiệm dạy kỹ năng nghe Tiếng Anh cho học sinh lớp 10 có hiệu quả

Kinh nghiệm dạy kỹ năng nghe Tiếng Anh cho học sinh lớp 10 có hiệu
quả

Phần I: Mở đầu
I. Lý do chọn đề tài
Cùng với khoa học và công nghệ, Giáo dục - Đào tạo là quốc sách hàng
đầu, nhằm nâng cao dân trí đào tạo nhân lực, bồi dỡng nhân tài. Xem đầu t cho
giáo dục là đầu t cho tơng lai. Ngành Giáo dục - Đào tạo đà không ngừng đổi
mới về nội dung và phơng pháp giảng dạy. Bộ môn Tiếng Anh đà đợc đa vào
giảng dạy từ cấp Tiểu học nhằm giúp học sinh nắm bắt đợc ngôn ngữ chung của
thế giới. Muốn đạt đợc mục đích đó cần phải có định hớng tích cực trong dạy học
để giúp học sinh có một nền tảng vững chắc làm cơ sở cho sau này học cao hơn
và giao tiếp tốt thông qua tiếng Anh.
Chơng trình Tiếng Anh mới đà đợc triển khai thực hiện trên toàn quốc đến
nay đà đợc gần chục năm. Nét đổi mới nổi bật của nội dung chơng trình này là
tạo cơ hội tối đa cho học sinh luyện tập 4 kỹ năng nghe, nói, đọc, viết trên những
chủ đề và tình huống hay nội dung giao tiếp có liên quan đến môi trờng sống
trong và ngoài nớc. Sự thay đổi trên tạo điều kiện cho việc dạy và học tiếng Anh
trong nhà trờng phổ thông trở thành việc dạy sinh ngữ thay vì là dạy từ ngữ nh
nhiều năm trớc đây. Tuy nhiên trong thực tiễn rèn các kỹ năng Tiếng Anh cho
học sinh, giáo viên phải đơng đầu với không ít khó khăn, đặc biệt là rèn kỹ năng
nghe. Qua thực tế ở trờng tôi, khi bắt đầu học môn ngoại ngữ phÇn lín häc sinh
thÝch häc, nhng dÇn dÇn häc sinh lại chán học. Hầu hết các em rất yếu về kỹ
năng nghe. Thật khó để các em nghe hiểu nội dung một bài văn hay đoạn hội
thoại. Sau mỗi tiết dạy nghe giáo viên rất khó khăn trong việc kiểm tra lại thông
tin mà các em đà nghe và việc kiểm tra bài cũ thờng không dễ dàng gì.
Trớc tình hình đó là một giáo viên trực tiếp dạy tiếng Anh khối 10, đối tợng đà đợc tiếp xúc với ngôn ngữ tiếng Anh qua các năm học THCS, bản thân tôi
trăn trở thật nhiều làm sao để học sinh có thể nắm vững, nghe hiểu lấy thông tin
và vận dụng thành thục thông tin. Trong quá trình vừa dạy vừa tìm hiểu quan sát
Nguyễn Thị Lan Anh Tr ờng THPT Ba Đình Nga Sơn
1

Kinh nghiệm dạy kỹ năng nghe Tiếng Anh cho học sinh lớp 10 có hiệu
quả

học sinh, tôi phát hiện việc rèn luyện kỹ năng nghe của học sinh có rất nhiều vấn
đề. Phần lớn học sinh cha biết cách học nghe, häc sinh thêng thÊy lun nghe lµ
khã nhÊt. Trong líp häc, häc sinh thêng nãi r»ng dï trong bµi nghe có rất nhiều
từ đà biết nhng nghe không ra. Làm thế nào để giúp học sinh có thể vận dụng đợc
vốn từ vựng và cấu trúc ngữ pháp của mình để nghe hiểu hiệu quả? Do vậy trong
quá trình dạy học, tôi tự tìm kiếm một số phơng pháp tích cực, đơn giản, dễ hiểu
thiết thực đảm bảo tính khoa học, nhằm phát triển khả năng t duy, sự suy đoán và
tính sáng tạo của học sinh. Với phạm vi kinh nghiệm nhỏ này tôi mạnh dạn đi
sâu vào một vấn đề Kinh nghiệm dạy kỹ năng nghe TiÕng Anh cho häc sinh
líp 10 cã hiƯu qu¶”
II. Mơc đích của đề tài
Môn học Tiếng Anh đà và đang đợc phổ cập rộng rÃi ở các trờng trên cả nớc. Song nó vẫn đợc coi là một trong những môn mà các em học sinh gặp nhiều
khó khăn nhất. Vậy làm thế nào để việc dạy học học môn Tiếng Anh đạt kết
quả cao, đặc biệt là nâng cao khả năng nghe cho học sinh. Điều đó đòi hỏi rất
nhiều vào sự đổi mới phơng pháp dạy học của các thầy cô giáo và sự chăm chỉ,
hăng say, ham tìm tòi, học hỏi của các em học sinh. Là giáo viên dạy môn Anh
văn ở trờng THPT, tôi đà nắm bắt đợc những u, nhợc điểm của các em trong quá
trình học tập. Vì thế tôi luôn trăn trở để tìm ra một phơng pháp dạy học mới, hữu
hiệu nhất phù hợp với học sinh để giúp các em hiểu bài và khích lệ các em yêu
thích môn Tiếng Anh, nhất là nâng cao khả năng nghe của học sinh.
Vậy, làm thế nào để học sinh có thể rèn kỹ năng nghe một cách nhanh
chóng, có hiệu quả và dễ học? đặc biệt là khi vận dụng chúng vào các hoạt động
giao tiếp thực tế khi tiếp xúc với ngời nớc ngoài? Phải chăng, đây chính là thủ
thuật của ngời Thầy!
III. Phạm vi và đối tợng

1. Đối tợng
Nguyễn Thị Lan Anh Tr ờng THPT Ba Đình Nga S¬n
2


Kinh nghiệm dạy kỹ năng nghe Tiếng Anh cho học sinh líp 10 cã hiƯu
qu¶”

- Häc sinh khèi líp 10 trờng THPT Ba Đình
- Công tác giảng dạy Tiếng Anh khối lớp 10.
2. Phạm vi nghiên cứu
Việc dạy kỹ năng nghe môn Tiếng Anh khối 10 năm 2011 2012 nhằm
nâng cao chất lợng giảng dạy bộ môn.
IV. Phơng pháp nghiên cứu
Vấn đề đặt ra là làm thế nào chúng ta khắc phục đợc những điểm yếu trên
để góp phần nâng cao chất lợng học kỹ năng nghe, giúp học sinh tù tin h¬n trong
giao tiÕp, sư dơng TiÕng Anh nh một ngôn ngữ thứ hai, thành thạo trong từng từ,
câu, đặc biệt với học sinh nông thôn nh học sinh ở huyện Nga Sơn
Trớc tiên tôi khảo sát đặc điểm tình hình, sức học, kỹ năng nghe của học
sinh khối 10. Tôi lấy một bài tập nghe của chơng trình Tiếng Anh THCS. Tôi làm
một bớc thí nghiệm khảo sát đầu năm nh sau.
Listen and complete the dialogue
Lan: Hello, Hoa
Hoa: Hi, Lan. You seem (1)………………
Lan: I am. I received a (2)………………….from my friend Nien today.
Hoa: Do I know her?
Lan: I don’t know. I think so. She (3)………….my next door neighbor in Hue.
Hoa: What does she (4)…………….like?
Lan: Oh, she is (5)……………. Here is her (6)…………..
Hoa: What a (7)………….smile! Was she your (8)………………?

Lan: Oh, no. She wasn’t old (9)…………..to be (10)………….my class.
Keys:
1. happy

2. letter

3. was

4. look

5. beautiful

6. photograph

7. lovely

8. classmate

9. enough

10. in

Nguyễn Thị Lan Anh Tr ờng THPT Ba Đình – Nga S¬n
3


Kinh nghiệm dạy kỹ năng nghe Tiếng Anh cho học sinh lớp 10 có hiệu
quả

Kết quả

TT

Lớp

SS

1
2

10N
10G

38
50

3

10P

49

Tổng

137

Qua kết quả

Giỏi
SL %
1

2.6
4
8

Khá
TB
SL % SL %
10 26.3 19 50
13 26 23 46
24.
4
8.2 12
25 51
5
48.
9
6.6 35 25.5 67
9
trên tôi nhận thấy kỹ năng nghe của

Yếu
SL %
5 13.2
7
14
14.
7
3
19

13.9

Kém
SL %
3
7.9
3
6
1

2

7

5.1

các em còn nhiều hạn

chế. Các em cha hiểu đợc bài, cha vận dụng đợc kiến thức mình đà học. Tôi rất
băn khoăn trăn trở, không biết làm thế nào để giúp học sinh luyện nghe tốt Tiếng
Anh, giúp các em ham học. Với kinh nghiệm nhiều năm trực tiếp giảng dạy bộ
môn Tiếng Anh, bớc đầu rèn luyện kỹ cho học sinh các kỹ năng nghe, nói, ®äc,
viÕt, t«i ®a ra mét sè kinh nghiƯm sau trong quá trình dạy cũng nh rèn kỹ năng
nghe nh sau.

Nguyễn Thị Lan Anh Tr ờng THPT Ba Đình Nga S¬n
4


Kinh nghiệm dạy kỹ năng nghe Tiếng Anh cho học sinh lớp 10 có hiệu

quả

Phần II: Một số biện pháp thực hiện
I. Một vài kinh nghiệm giúp giáo viên dạy kỹ năng nghe đạt hiệu quả.
1. Kỹ năng nghe chịu ảnh hởng bởi kỹ năng nói.
Kỹ năng nghe chịu ảnh hởng bởi kỹ năng nói nên giáo viên phải thờng
xuyên gióp c¸c em häc sinh trong líp lun nãi nhiỊu để bù vào kỹ năng nghe.
Bởi vì khi luyện nói, học sinh sẽ nhớ đợc các từ vựng, các câu mà các em thờng
xuyên tiếp xúc, chính vì thế học sinh sẽ phát triển đợc kỹ năng nghe. Hơn thế
nữa, trong khi nghe, nếu gặp những câu dài, khó nghe thì yêu cầu mình chỉ cần
dừng lại ở mức độ nghe hiểu và cảm nhận ý nghĩa chính của câu nói, không cần
phải nghe rõ toàn bộ các từ trong câu. Đối với những bài tự luận dài mà muốn
nghe hiểu tốt thì phải tập trung đầu óc trong một thời gian dài, phụ thuộc vào khả
năng chịu đựng áp lùc cđa trÝ n·o díi søc Ðp t©m lý lín. Nếu quá sức thì có thể
chia ra nhiều đoạn nhỏ để nghe rồi sau đó nghe hết lại một lần. Cần tập trung
nghe rõ cách phát âm và ngữ điệu, hiểu trực tiếp bằng Tiếng Anh thì càng tốt,
nếu khó thì có thể liên hệ sang Tiếng Việt. Nên nhớ khi nghe cần nhìn vào hình
ảnh và liên tởng ra hình ảnh của sự vật hay sự kiện trong đầu mình. Trong quá
trình nghe nếu gặp phải những từ hay câu nghe không rõ thì sau khi nghe xong
có thể dừng lại để ngẫm nghĩ lại câu nói. Nếu nghe mÃi không đợc thì có thể xem
trong textscript rồi tập nghe lại. Nhớ nghe bằng mắt thì hiệu quả và đỡ chán
hơn nghe bằng tai
Chẳng hạn nh tiết 4 Unit 1 : A day in the life of. Dạy phần Listening
Giáo viên cho học sinh quan sát tranh trong sách giáo khoa trang 16, rồi
thiết lập ra tình huống của bµi nghe: “Mr Lam is a cyclo driver, He is talking
about his morning activities. Listen and number the pictures in their correct
order. Lúc này giáo viên yêu cầu học sinh luyện nói bằng cách mô tả những
hoạt động của ông Lam qua c¸c tranh.
+ What is he doing in picture a,picture b……?
Ngun ThÞ Lan Anh – Tr êng THPT Ba Đình Nga Sơn

5


Kinh nghiệm dạy kỹ năng nghe Tiếng Anh cho học sinh líp 10 cã hiƯu
qu¶”

- He is riding his cyclo in picture a.
- He is eating something in pictre b.
- He is riding his cyclo with some children in picture c.
- A man is sleeping in his cyclo under a big tree.
- A cyclo driver is riding an old man in the picture f.
Keys: 1e

2f

3a

4c

5b

6d

Có thể nói kỹ năng nói đóng một vai trò quan trọng trong suốt quá trình
luyện nghe, càng luyện nói nhiều, thì càng phát triển kỹ năng nghe tốt.
2. Giúp học sinh tìm ra cách học nghe hiệu quả
Cũng giống nh các kỹ năng khác nghe ®ãng vai trß quan träng trong viƯc
lÜnh héi kiÕn thøc Tiếng Anh. Có thể nói nghe khó hơn các kỹ năng khác một
chút, nhng cũng có nhiều lợi ích hơn. Nếu nghe tốt chúng ta sẽ nâng cao đợc khả
năng phát âm và kỹ năng chuyện trò của mình. Thông thờng học sinh học Tiếng

Anh luyện nghe bằng cách làm bài tập trong các sách luyện nghe. Tuy nhiên các
bài học trong sách thờng không đợc cập nhật một cách thờng xuyên, do vậy, học
sinh không có nhiều cơ hội lĩnh hội những kiến thức trong cuộc sống hiện đại.
Tôi cho rằng giáo viên trực tiếp giảng dạy, cần đa ra cho học sinh những lời
khuyên kịp thời và bổ Ých nhÊt nh»m gióp cho c¸c em cã c¸ch häc nghe hiệu quả
nhất.
2.1. Học nghe ngay từ đầu
Khi học ngoại ngữ nói chung và Tiếng Anh nói riêng, nên bắt đầu ngay khi
có thể. Bằng cách này, sẽ giúp học sinh làm quen dần với các âm của ngôn ngữ
đó. Vì thế mà việc học phát âm sẽ trở nên dễ dàng hơn. Khi mới bắt đầu học
Tiếng Anh, cần tìm đủ các băng thu có cả phiên bản đi kèm. Bất cứ lúc nào
không hiểu một từ trên băng, hÃy nhìn vào phiên bản và tra từ đó trên từ điển.
2.2. Nghe nhiều lần một nội dung

Nguyễn Thị Lan Anh Tr ờng THPT Ba Đình Nga Sơn
6


Kinh nghiệm dạy kỹ năng nghe Tiếng Anh cho học sinh lớp 10 có hiệu
quả

Nghe đi nghe lại cùng một nội dung là một cách tốt. Hớng dẫn học sinh
chọn một đoạn băng thú vị và nghe nhiều lần.
Trong lúc nghe, cố gắng nhớ những câu hữu ích, thậm chí cả đoạn.
Sau đó nhớ lại và tập nói lại các câu đó, cố gắng bắt chớc cách phát âm của
ngời nãi. Sau mét sè lÇn häc sinh sÏ nhËn thÊy các từ và cụm từ trên băng đà trở
thành một phần của chính mình.
Học sinh sẽ bắt đầu sử dụng chúng trong các câu của riêng mình. Khả
năng phát âm và nghe hiểu của học sinh chắc chắn cũng sẽ khá lên.
2.3. Nghe hàng ngày

Hớng dẫn cho các em luyện nghe hàng ngày, mỗi ngày luyện nghe chút ít.
Nếu có điều kiện nên trang bị cho mình một máy nghe phù hợp.
Thu và cài sẵn vào máy nghe những đoạn băng Tiếng Anh yêu thích để có
thể nghe bất cứ khi nào có thể.
2.4. Nghe cái gì?
Giúp học sinh tìm những bài nghe vừa dễ hiểu lại vừa có ý nghĩa với các
em. Lựa chọn tài liệu về những chủ đề phù hợp đảm bảo sự thích thú cho học
sinh.
Chọn giọng ngời nói nghe dễ chịu để học sinh thích đợc nghe và mong đợi
đợc nghe mỗi ngày.
2.5. Nguyên tắc của kỹ năng nghe
Nghe có lẽ là kỹ năng khó nhất đối với hầu hết ngời học Tiếng Anh nh một
ngôn ngữ thứ hai. Điều quan trọng nhất gíup học sinh cải tiến kỹ năng nghe và
phải nghe thờng xuyên. Làm cho học sinh thấy rằng không chỉ có mình em là
không hiểu. Nếu nghe mà vẫn không hiểu gì thì cũng đừng vội nản chí hay thất
vọng. Cần định hớng cho học sinh:
Chấp nhận sự thật rằng mình không hiểu gì cả

Nguyễn Thị Lan Anh Tr ờng THPT Ba Đình Nga Sơn
7


Kinh nghiệm dạy kỹ năng nghe Tiếng Anh cho học sinh lớp 10 có hiệu
quả

Giữ bình tĩnh khi thấy không hiểu gì, thậm chí có thể không hiểu trong
một khoảng thời gian dài.
Đừng cố gắng dịch chúng sang Tiếng Việt
HÃy chú tâm vào ý chính của những gì đang nghe. Đừng tập trung vào chi
tiết cho tới khi đà hiểu ý chính của bài.

II. Sử dụng tốt, linh hoạt các kỹ thuật trong một tiết dạy kỹ năng nghe.
1. Warm up
Một giờ học nghe sẽ trở nên hiệu quả nếu giáo viên biết cách làm cho bài
nghe trở nên sinh động, thú vị và lôi cuốn đợc học sinh. Một trong những điều
đầu tiên ngời giáo viên có thể làm là chuẩn bị thật tốt cho hoạt động Warm up
(khởi động). Sau đây là một số hoạt động Warm up cụ thể mà giáo viên có thể áp
dụng nhằm làm cho giê häc nghe cđa m×nh thùc sù cn hót và hiệu quả.
a. Đọc truyện
Các mẩu chuyện, nếu có nội dung thú vị và đợc kể lại một cách chuyên
nghiệp, sẽ thu hút đợc sự chăm chú của phần lớn học sinh. Do vậy, trứoc khi cho
học sinh nghe băng, giáo viên nên đọc thật chậm cho học sinh của mình nghe
một mẩu chuyện ngắn có nội dung đơn giản, dễ hiểu. Sau đó, giáo viên có thể dặt
ra một vài câu hỏi có liên quan tới nội dung mẩu chuyện để học sinh trả lời. Hoặc
giáo viên có thể chỉ kể một phần của câu chuyện thôi, sau đó để học sinh thảo
luận và tự đa ra phần kết của mẩu chuyện. Điều này sẽ làm cho học sinh cảm
thấy rất hứng thú với bài học vì học sinh đợc nêu lên ý kiến riêng của mình. Đặc
biệt là đối với những học sinh đang còn yếu kém trong việc sử dụng Tiếng Anh,
chúng sẽ cảm thấy rất ngạc nhiên và vui sớng vì chúng có thể hiểu đợc một câu
chuyện bằng Tiếng Anh. Từ đó, chúng sẽ có động lực hơn để cố gắng học tập.
b. Hỏi và trả lời
Trớc khi bắt đầu giờ học nghe, giáo viên có thể dành ra khoảng từ 5 đến 10
phút để hỏi học sinh một vài câu hỏi có nội dung liên quan tới chủ đề của bài
Nguyễn Thị Lan Anh Tr ờng THPT Ba Đình Nga Sơn
8


Kinh nghiệm dạy kỹ năng nghe Tiếng Anh cho học sinh lớp 10 có hiệu
quả

nghe. Điều này sẽ giúp cho học sinh định hình đợc chủ đề của bài nghe, từ đó

chúng sẽ hệ thống đợc kiến thức nền về từ vựng, ngữ pháp liên quan đến chủ đề
bài học, giúp giờ học nghe sẽ trở nên hiệu quả hơn.
Ví dụ: Giáo viên có thể sử dụng một số câu hỏi sau để hỏi học sinh của mình
trong tiết Nghe Unit 2: School talks
- What are you talking this semester?
- Do you like football/your class/travelling, etc?
- How long are you staying there?
- Are you traveling with your friend/parents?
- Would you like to go somewhere for a drink?
C¸c em cã thĨ tr¶ lêi:
- I’m talking English
- I really like it
- For a work
- No, I’m traveling alone
- That’s great
Now, you are going to listen to four conversations and match them with the
pictures.
Khi trả lời các câu hỏi gợi mở nh vậy, học sinh sẽ hình dung đợc những việc
chúng phải làm, những nội dung chính cần nắm bắt đợc khi nghe. Hơn nữa, điều
này còn làm cho không khí giữa giáo viên và học sinh trở nên thân thiện hơn, và
quan trọng hơn cả là giúp học sinh có đợc sự tự tin và hứng thú để tham gia bài
học.
C. Sử dụng tranh ảnh
Trong Tiếng Anh có câu a picture is worth as a thousand words (một bức
tranh đáng giá bằng ngàn lời nói) cho ta thấy đợc tầm quan trọng và hiệu quả
truyền tải thông điệp của các bức tranh. Vậy nên, giáo viên hÃy tận dụng triệt để
Nguyễn Thị Lan Anh Tr ờng THPT Ba Đình Nga S¬n
9

Kinh nghiệm dạy kỹ năng nghe Tiếng Anh cho học sinh lớp 10 có hiệu
quả

điểm mạnh đó, bởi tranh ảnh sẽ làm cho bài học trở nên sinh động hơn, giúp cho
học sinh tham gia bài học một cách say sa, thích thú hơn.
Trên đây là ba trong số nhiều phơng pháp mà chúng ta có thể áp dụng cho
hoạt ®éng Warm up ®Ĩ chn bÞ cho giê häc nghe thật sự hiệu quả.
2. Pre-listening techniques.
Mục đích của các hoạt động trong giai đoạn này là nhằm giúp học sinh tập
trung sự chú ý vào chủ đề, đặc biệt là đoán trớc các thông tin của chủ đề đợc
nghe. Để khắc phục những khó khăn khi nghe trong tiết học, giáo viên cần giới
thiệu chủ đề, ngữ cảnh, tình huống nội dung có liên quan đến bài nghe, khai thác
xem học sinh đà biết và cha biết gì về nội dung sẽ nghe, gợi ý tò mò, tạo hứng
thú cho các hoạt động của bài.
Cho học sinh nghĩ, đoán trớc những điều sắp nghe trong một ngữ cảnh
nhất định.
Dạy từ vựng, tuy nhiên lu ý là không giới thiệu hết từ mới, nên để học sinh
đoán nghĩa của từ trong ngữ cảnh.
Cung cấp mục đích nghe, soạn ra các yêu cầu nhiệm vụ và bài tập về nội
dung nghe.
Khi tiến hành các hoạt động nghe, việc dùng trực quan tranh ảnh minh hoạ
kèm theo sẽ hỗ trợ rất tốt cho việc làm rõ ngữ cảnh gợi ý nội dung sắp nghe.
Tranh ảnh còn là phơng tiện để kiểm tra mức độ nghe hiểu của học sinh. Nghe
xác định tranh có liên quan sắp xếp theo thứ tự.
Cho học sinh xem tranh hay câu hỏi trong bài tập để đoán ra chủ đề, thông
tin cần thiết nghe.
Sau đây là một vài thủ thuật chúng ta có thể áp dụng cho phần PreListening
a. True/False statement prediction

Ngun ThÞ Lan Anh – Tr êng THPT Ba Đình Nga Sơn

10


Kinh nghiệm dạy kỹ năng nghe Tiếng Anh cho học sinh lớp 10 có hiệu
quả

- Giáo viên viết từ 5 10 câu lên bảng, dựa theo ý chính của bài nghe: Trong đó
1/2 số câu là đúng; 1/2 số câu là sai. Học sinh chép những câu này vào trong vở.
Từng cặp học sinh đoán trớc câu nào đúng (T) câu nào sai (F) vào cuối mỗi câu.
- Học sinh đọc to các câu dự đoán của mình. (T/F).
- Giáo viên không nói đúng hay sai.
- Giáo viên đọc bài nghe/hoặc mở băng để học sinh nghe.
- Học sinh nghe và kiểm tra, đánh dấu vào những câu mà các em cho là đúng.
- Học sinh so sánh kết quả với nhau, nếu có sự bất đồng, giáo viên cho học sinh
nghe lại và đi đến thống nhất.
b. Open prediction
- Giáo viên không cho học sinh bất kỳ câu nào.
- Giáo viên đa tình huống (set the scene) và yêu cầu học sinh đoán trớc một số
điều chúng sẽ đợc nghe.
- Học sinh viết ra những điều chúng dự đoán.
- Học sinh bắt đầu chú ý vào việc nghe, giáo viên đọc và học đánh dấu vào những
điều mà dự đoán đúng.
c. Ordering.
- Giáo viên cho học sinh một số câu hoặc một số bức tranh trên bảng đợc sắp xếp
lộn xộn.
- Học sinh thảo luận theo cặp, nhóm để đoán trớc một trật tự đúng.
- Các câu hoặc là các bức tranh đợc đánh dấu là a, b, c..
- Học sinh sắp xếp lại trật tự câu, bức tranh theo logic của câu chuyện thì đánh
dấu là 1-c, 2-a
- Học sinh so sánh theo từng cặp hoặc từng nhóm.

- Học sinh nghe rồi đánh dấu và sửa lại theo trật tự đúng.
d. Pre-questions

Nguyễn Thị Lan Anh Tr ờng THPT Ba Đình Nga Sơn
11


Kinh nghiệm dạy kỹ năng nghe Tiếng Anh cho học sinh lớp 10 có hiệu
quả

- Giáo viên đa những câu hỏi trớc khi nghe lên bảng. Mỗi câu hỏi hàm chứa một
ý chính trong bài nghe.
- Học sinh đọc và suy nghĩ về những câu hỏi đó
- Những câu hỏi cho tríc nh»m tËp trung sù chó ý cđa häc sinh mà học sinh
không phải đoán trớc những câu trả lời.
- Nghe xong lần đầu học sinh mới trả lời câu hỏi.
Ví dụ: Để dạy tiết listening Unit 5: Technology and you tôi tiến hành nh sau:
* Pre-listening
Pre-teach vocabulary
- camcorder (n): (picture)
-secretary (n): (translation)
- helpful (a): (explaination)
-shy (a): (explaination)
-excuse (n): (translation)
Check vocabulary: Slap the board
Open prediction
Set the scene
Listen to an old campany director talking about his experience of learning how to
use a computer. Guess whether the statements are true (T) or false (F)
1. The man was worried when his son bought a computer.

2. The man became worried when his secretary asked him to buy a computer.
3. The man decided to take some computing lessons.
4.His son didn’t understand about the computer.
5. The man understood the lessons very well.
6. The man continued to learn how to use a computer after a few lessons.
Feed back students’prediction
3. While listening techniques.
Ngun ThÞ Lan Anh – Tr ờng THPT Ba Đình Nga Sơn
12


Kinh nghiệm dạy kỹ năng nghe Tiếng Anh cho học sinh lớp 10 có hiệu
quả

Mục đích của các hoạt động trong giai đoạn này là nhằm giúp cho học sinh
thực hành kỹ năng nghe tức là qua lời nói rút ra đợc thông tin cần truyền đạt.
Cho học sinh nghe và làm bài tập, nếu phần trớc cho học sinh đoán nội
dung nghe thì ở phần này cho học sinh đối chiếu điều đà nghe với điều đà đoán.
Đối với bài nghe khó giáo viên có thể chia quá trình nghe thành bài tập
nghe từ dễ đến khó.
Đối với bài nghe dài có thể dễ hoá bài nghe thành các dạng bài tập phù hợp
trình độ của học sinh.
Sau đây là một vài thủ thuật cụ thể
a. Selecting
- Giáo viên cho häc sinh xem mét bé tranh trong ®ã cã các bức tranh tơng tự
giống nhau, nhng có vài chỗ khác nhau.
- Giáo viên miêu tả một hoặc hai bức tranh trong số đó
- Các bức tranh đợc đánh dấu theo số đếm hoặc thứ tự chữ cái.
- Học sinh nghe rồi đánh dấu bức tranh mà giáo viên đang miêu tả.
b. Delibrate Mistaken (Phát hiện lỗi sai)

- Giáo viên yêu cầu học sinh đoán trớc xem trong phòng khách có những cái gì.
Rồi giáo viên miêu tả bức tranh. Trong bài đọc giáo viên làm sai vài lỗi. Mỗi lần
học sinh nghe có chỗ sai, thì học sinh giơ tay xin cã ý kiÕn hc nãi to “That’s
wrong.”
c. Grids
- Giáo viên vẽ biểu bảng lên bảng (hoặc giấy to) treo lên bảng, học sinh vẽ vào
vở. Căn cứ vào nội dung ghi trong biểu bảng đó, học sinh nghe chi tiết từng vấn
đề cụ thể, rồi điền vào biểu bảng đó những ý mà học sinh nghe đợc. Sau ®ã häc
sinh ®èi chiÕu víi nhau ®Ĩ kiĨm tra c¸c câu trả lời và giáo viên đọc lại hai hoặc
nhiều lần cho đến khi mọi ngời đều thống nhất ý kiÕn.
VÝ dơ: TiÕt listening cđa Unit 13: Films and cinema
Ngun Thị Lan Anh Tr ờng THPT Ba Đình Nga S¬n
13


Kinh nghiệm dạy kỹ năng nghe Tiếng Anh cho học sinh lớp 10 có hiệu
quả

Lan
Mon
Tue
Wed
Thu
Fri
Sat
Sun
d. Listening and draw

Hơng
Work and go to the singing club

- Giáo viên phát cho học sinh những sơ đồ, bản đồ, hoặc một biểu đồ. Học sinh
nghe rồi điền, vẽ, dán vào các sơ đồ đó.
Ví dụ: Giáo viên có thể phát cho từng học sinh sơ đồ một ngôi nhà (bên phải có
một cửa hàng, bên trái có một hiệu sách, đối diện có một bu điện, gần đó có một
ngôi đền, hoặc công viên)
- Giáo viên đọc học sinh viết lên các địa điểm này vào từng vị trí mà học sinh
nghe đợc.
Ngoài những thủ thuật nêu trên giáo viên có thể sử dụng nh÷ng thđ tht sau:
+ Defining True – False
+ Check the correct answer
+ Matching
+ Filling in the grip / chart / gap
+ Answering comprehension questions
VÝ dơ: §Ĩ thùc hiƯn tiÕt Listening cña Unit 6: An excursion (Task 1 – Listen
and number the pictures in the order you hear)
T«i cho häc sinh lần lợt nói về các hoạt động diễn ra trong mỗi bức tranh,
yêu cầu học sinh nhìn vào tranh để liên tởng hoặc đoán về những hoạt động mà
các bạn lần lợt làm trong ngày nghỉ cuối tuần. Hoặc tôi có thể yêu cầu các em
sắp xếp lại tranh theo trật tự đúng của hoạt động mà các bạn đà thùc hiƯn.

Ngun ThÞ Lan Anh – Tr êng THPT Ba Đình Nga Sơn
14


Kinh nghiệm dạy kỹ năng nghe Tiếng Anh cho học sinh lớp 10 có hiệu
quả

Sau đó giáo viên cho các em nghe lại và kiểm tra lại việc đoán của mình,
rồi giáo viên cho các em nghe lần cuối và sắp tranh theo đúng trình tự câu

chuyện. Giáo viên đa ra đáp án để học sinh sửa lỗi.
*Keys
1 picture a, 2 picture e, 3 picture b, 4 picture c, 5 picture f, 6 picture d.
4. Post listening techniques
Mơc ®Ých cđa các hoạt động sau khi nghe nhằm:
Kiểm tra xem học sinh có hiểu những thông tin đợc nghe theo yêu cầu hay
không và có hoàn thành đợc các hoạt động trong giai đoạn While-listening hay
không.
Tìm ra nguyên nhân làm cho học sinh không nghe đợc hoặc không hiểu đợc một số phần nào đó trong bài tập nghe.
Giúp học sinh có cơ hội đánh giá thái độ biểu cảm ngời thể hiện hội thoại
qua ngữ điệu giao tiếp.
Dùng bài tập mở rộng theo chủ đề bài nghe dùng kỹ năng bổ trợ thêm để
luyện nghe. Có thể sử dụng một số hoạt động sau:
Yêu cầu học sinh so sánh bài trả lời của chúng và thảo luận theo đôi hoặc
theo nhóm những gì chúng đà nghe và hiểu.
Khuyến khích học sinh phản hồi lại những gì mà chúng đà nghe.
Ví dụ: Lúc thích hợp giáo viên có thể đa ra những câu hỏi nh: Do you agree?
Đồng thời hÃy khuyến khích tranh luận bởi điều này sẽ khiến học sinh có t duy
sâu sắc hơn.
Yêu cầu từng đôi, nhóm viết một đoạn tóm tắt về ý chính trong bài. Sau
đó, học sinh sẽ so sánh và kiểm tra xem mình đà đa ra đợc hết các ý chính cha.
Bật đoạn băng một lần nữa và yêu cầu học sinh nói to stop ở đoạn có câu
trả lời mà chúng đà nghe trớc đó.

Nguyễn Thị Lan Anh Tr ờng THPT Ba Đình Nga Sơn
15


Kinh nghiệm dạy kỹ năng nghe Tiếng Anh cho học sinh lớp 10 có hiệu
quả

Đề nghị học sinh ghi ra trong cuốn sổ của chúng những từ mới mà chúng
thấy cần thiết và ghi nhớ.
+ Một số thủ thuật trong giai đoạn này.
- Cho đáp án và thông tin phản hồi
- Cho học sinh nhắc hay nói lại một số ®iỊu/c©u ®· nghe. Feed back (Whilelistening)
- Tỉ chøc cho häc sinh nói về mình hay về bạn bằng cách dựa vào thông tin trong
bài nghe.
- Cho học sinh nêu vài nhËn xÐt vỊ kÕt qu¶ nghe cđa nhãm.
- Cho häc sinh đóng vai thể hiện lại cuộc hội thoại đà nghe.
- Dùng bài tập mở rộng để học sinh có thêm thông tin của bài nghe.
Tuỳ theo từng tiết cụ thể mà giáo viên có thể sử dụng một trong những
hoạt động trên.
Tuỳ theo đặc điểm của từng bài giáo viên có thể tiến hành thực hiện quy
trình ba bớc luyện nghe hiểu cho học sinh, đặc biệt là bớc thứ nhất sao cho có thể
giúp các em hình thành và phát triển hứng thú khả năng tập trung, biết sử dụng
thông tin suy đoán điều sẽ nghe. Nhờ vậy học sinh sẽ chủ động và tự tin hơn khi
nghe.
III. Kết hợp luyện nghe vào các nhóm kỹ thuật khác
1. Nhóm kỹ thuật luyện tập cơ sở
Đây là những thủ thuật có ý nghĩa tiền đề trong việc hình thành cho học
sinh khả năng nghe Tiếng Anh.
1.1. Luyện nề nếp tËp trung chó ý khi nghe
Cho häc sinh nghe tõng câu hay đoạn, bài và giáo viên gọi cá nhân học
sinh lặp lại. Tập cho học sinh có ý thức và thói quen lắng nghe bạn. Một cách
giúp học sinh tập trung chú ý nghe bạn nói đó là giáo viên thờng xuyên đặt ra

Nguyễn Thị Lan Anh Tr ờng THPT Ba Đình Nga Sơn
16

Kinh nghiệm dạy kỹ năng nghe Tiếng Anh cho học sinh lớp 10 có hiệu
quả

những câu hỏi yêu cầu học sinh phải sử dụng lại những thông tin từ điều bạn
mình đà nói để trả lời:
Ví dụ: Học sinh A nãi: “My house is in the countryside it is not big but very
nice. Sau khi bạn A nói xong, tôi gọi bất kỳ bạn nào trả lời câu hỏi: Where does
A live? How is his house?
Mỗi tuần một lần cho học sinh chơi một trò chơi tập trung nghe.
Trò chơi thứ nhất: Truyền tin
Lớp có 12 bàn giáo viên làm 12 phiếu trên mỗi phiếu ghi một câu. Sâu đó
trao phiếu cho một học sinh đầu dÃy. Học sinh này có nhiệm vụ nói thầm vào tai
ngời kế bên điều mình đọc đợc. Cứ thế, ngời này nối tiếp ngời kia nói vào tai
nhau cho đến ngời cuối dÃy. Ngời cuối dÃy có nhiệm vụ nói lớn câu hay đoạn
mình nghe đợc, và học sinh đầu dÃy xác định đúng hay không.
Trò chơi thứ hai: Tìm bạn giao tiếp
Giáo viên chuẩn bị một số câu hỏi và câu trả lời trên giấy, ghép câu trả lời
với câu hỏi bằng cách cho chúng những con số: Thí dụ câu hỏi 1 tơng ứng với
câu trả lời 5. Học sinh tự tìm câu trả lời bằng cách tìm ra bạn của mình tơng ứng
với câu trả lời phù hợp, cặp nào nhận ra nhau đầu tiên sẽ thắng.
Trò chơi thứ ba: Giúp bạn học tốt
Mỗi học sinh trong lớp su tầm hoặc tự đặt ra một câu (Có thể có thông tin
bị sai) mỗi thành viên của lớp sẽ lắng nghe bạn đọc câu của mình rồi tìm cách
xác định xem câu đúng hay sai và sửa câu. Giáo viên nên bốc thăm học sinh có
nhiệm vụ để mọi thành viên trong lớp phải lắng nghe bạn đọc.
Trò chơi thứ t: Thi nghe chuyện trả lời nhanh Ai ở đâu? Ai làm gì?
Ví dụ: Giáo viên giới thiệu: This person is very famous in Viet Nam. He was
born in 1890 in Kim Lien Nghe An and died in 1969. “Who is he?
1.2. Luyện nghe trọng âm của từ và trọng âm của câu.

Nguyễn Thị Lan Anh Tr ờng THPT Ba Đình Nga Sơn
17


Kinh nghiệm dạy kỹ năng nghe Tiếng Anh cho học sinh líp 10 cã hiƯu
qu¶”

Ngêi Anh khi nghe mét tõ cã nhiỊu ©m tiÕt hä chØ nghe träng ©m cđa từ
đó. Ví dụ: với từ Sensible thì họ nghe chủ yếu trọng âm sen chứ không nghe cả
ba âm tiết. Khi nghe một từ nhiều âm tiết, ta nên luyện tập nghe trọng âm của từ
đó.
Khi nghe một câu, chú ý nghe những trọng âm trong câu rồi phối hợp các
trọng âm ấy lại mà đoán nghĩa của toàn câu.
Ví dơ khi nghe c©u: Mai bought the material and made the dress for me.
Chú ý nghe trọng âm của các từ (từ in đậm) rồi đoán ý nghĩa của câu nói
ấy. Nh vậy với kỹ thuật này tôi luyện cho học sinh vaqf nghe vừa đoán nghĩa
bằng cách nắm bắt träng ©m. ViƯc lun nghe träng ©m tõ hay c©u cần đợc thực
hiện không chỉ trong các bài tập nghe mà trong nhiều khâu hoạt động khác nhau
của dạy học TiÕng Anh: Lun ®äc tõ míi; Giíi thiƯu cÊu tróc ngữ pháp mới;
hoặc thực hiện các kỹ năng ở từng đơn vị bài học.
1.3. Luyện nghe và nhận diện các cặp âm dễ lẫn, các âm khó phát âm chuẩn
và cách nối âm trong lúc nói của ngời bản xứ
Trên thùc tÕ, nhiÒu häc sinh tiÕp nhËn mét giäng nãi Tiếng Anh thờng
không chuẩn hoặc chứa nhiều âm không thực giống với cách phát âm của ngời
bản xứ. Đây cũng là một trở ngại đối với học sinh khi nghe ngời bản xứ nói. Nh
vậy càn rèn luyện cho học sinh có ý thức nhận diện ra các âm khó phát âm
chuẩn, hay các âm dễ lẫn cũng nh cách nói âm trong lúc nói của ngời bản xứ.
Việc luyện nghe này cần đợc lồng ghép và thờng xuyên trong các tiết dạy. Ngoài
ra giáo viên có thể thực hiện một số trò chơi để giúp các em vừa th giÃn, vừa

củng cố kỹ năng nhận diện và cách nối âm cụ thể gần gũi hơn với âm bản xứ.
2. Nhóm kỹ thuật luyện tập trọng tâm
Đây là những biện pháp giúp học sinh luyện tập các kỹ năng nghe hiểu
một bài hội thoại hay một bài đọc trong sách giáo khoa. Giáo viên nên tổ chức
cho học sinh luyện nghe một cách chủ động và sáng tạo các bài tËp Listen trong
Ngun ThÞ Lan Anh – Tr êng THPT Ba Đình Nga Sơn
18


Kinh nghiệm dạy kỹ năng nghe Tiếng Anh cho học sinh lớp 10 có hiệu
quả

sách giáo khoa. Tuỳ theo đặc điểm của từng bài, giáo viên có thể tiến hành thùc
hiƯn quy tr×nh ba bwcs lun nghe hiĨu cho häc sinh, đặc biệt là bớc thứ nhất sao
cho có thể giúp các em hình thành và phát triển hứng thú, khả năng tập trung vào
những trọng tâm cần nghe và biết sử dụng các thông tin từ chính các câu hỏi hay
tranh ảnh, biểu đồ trong bài tập nghe để làm chỗ dựa mà suy đoán ra điều đang
nghe. Nhờ vậy học sinh chủ động và tự tin hơn khi nghe.
3. Nhãm kü tht lun tËp më réng
Cung cÊp thªm một số bài luyện tập mở rộng bằng cách chọn một số ngữ
liệu cùng trình độ từ các tài liệu nh: Language in focus, new interchange làm bài
kiểm tra ngắn hàng tuần, hàng tháng, sửa bài và đánh giá ngay tại lớp. Kết quả
của các bài này cần cho học sinh lu vào bìa lu trữ kết quả học tập của mình theo
thứ tự thời gian để giúp học sinh dễ dàng nhận ra sự tiến bộ của bản thân, cũng
nh để giáo viên trao đổi với phụ huynh về việc học của con em họ.
Trong quá trình giảng dạy tôi luôn tạo cơ hội để giúp các em luyện nghe và yêu
cầu các em cần tăng cờng nghe Tiếng Anh nhiều (qua TV, đài, băng) đặc biệt là
nghe ngời bản xứ nói.

Nguyễn Thị Lan Anh Tr ờng THPT Ba Đình Nga Sơn

19


Kinh nghiệm dạy kỹ năng nghe Tiếng Anh cho học sinh lớp 10 có hiệu
quả

Phần III: Kết quả đạt đợc và các bài học kinh nghiệm
I. Kết quả đạt đợc và so sánh
1. Kết quả đạt đợc
Sau khi áp dụng những kinh nghiệm đà nêu ở trên để dạy các bớc của một
bài nghe, tôi đà thu đợc một số kết quả hết sức khả quan, có tới trên 80% học
sinh nắm và hiểu bài nhanh chóng. Ngoài ra chúng còn giúp các em say mê,
hứng thú, hăng say phát biểu, khích lệ các em tìm tòi học hỏi, trao đổi với các
bạn cùng bàn, cung nhóm, cung tổ, giúp các em ghi nhớ, khắc sâu kiến thức một
cách nhanh chóng và dễ dàng.
Duới đây là kết quả tôi thu ®ỵc sau ®ỵt kiĨm tra chÊt lỵng ci häc kú I
năm 2011-2012
TT

Lớp

SS

1
10N 38
2
10G 50
3
10P 49
Tổng

137
2. So sánh

Giỏi
Khá
TB
Yếu
SL % SL % SL % SL %
10 26.3 20 52.6 8 21.1 0
0
15 30 30 60
5
10
0
0
14 28.6 29 59.1 6 12.3 0
0
39 28.5 79 57.6 19 13.9 0
0

Kém
SL %
0
0
0
0
0
0
0
0

Chất lợng HS giỏi tăng lên: 21.9 %, Khá tăng: 31.2%
Chất lợng yếu, kém giảm: 13.9 %
Hầu hết các em đều làm tốt phần nghe trong bài kiểm tra.
II. Bài học kinh nghiệm
Giáo viên cần phát hiện ra những thiếu sót cơ bản của học sinh để có hớng
khắc phục.
Quan tâm nhiều đến học sinh yếu kém giúp chúng quen dần với ngôn ngữ
này và sử dụng trong cuộc sống.
Giáo viên cần biết lựa chọn các thủ thuật phù hợp với từng đối tợng học
sinh. Tạo mọi điều kiện gây hứng thú cho học sinh học bộ môn này nói chung,
kỹ năng nghe nói riêng.
Nguyễn Thị Lan Anh Tr ờng THPT Ba Đình Nga S¬n
20


Kinh nghiệm dạy kỹ năng nghe Tiếng Anh cho học sinh lớp 10 có hiệu
quả

Trong các tiết dạy giáo viên cần tận dụng thời gian hớng dẫn cụ thể để học
sinh hoạt động.
Cần nghiên cứu các hạn chế trong việc giảng dạy: Thời gian, sĩ số lớp, đồ
dùng dạy học c¸c u tè vËt chÊt nh: DiƯn tÝch líp häc, giáo cụ trực quan.
Giáo viên cần khuyến khích động viên các em luyện tập thêm nhiều kỹ
năng nghe. Đặc biệt là ngời bản xứ đọc.
Khuyến khích các em xem phim hay nghe đài Tiếng Anh nhng không nên
xem trọn vẹn bộ phim hay nghe liền hàng giờ. Học sinh nên thờng xuyên nghe
nhng các em nên nghe trong khoảng thời gian ngắn 5 đến 10 phút. Các em nên
thực hiện điều này 4 đến 5 lần một tuần. Thậm chí nếu các em không hiểu bất cứ
điều gì. Không nên nghĩ rằng có thể cải thiện đợc việc hiểu nhanh chóng. Do vậy

học sinh phải thật kiên trì.
Để giúp học sinh nghe đợc và dần trở nên nghe tốt thì nggời giáo viên
cũng phải không ngừng rèn luyện khả năng nghe của mình.
Quá trình đúc kết và viết chắc chắn còn những thiếu sót, bản thân rất mong
đợc sự đóng góp ý kiến từ đồng nghiệp và những ngời quan tâm đến nội dung
này.
Tôi xin chân thành cảm ơn!
Nga Sơn, ngày 11 tháng 4 năm 2012
Ngời viết

Nguyễn Thị Lan Anh

Nguyễn Thị Lan Anh Tr ờng THPT Ba Đình Nga S¬n
21