Chương 1 Những vấn đề chung về ngân sách nhà nước

1
1.3 Nh
1.3 Nh
ững vấn đề chung về NSNN
ững vấn đề chung về NSNN


1.3.1-
1.3.1-
Khaùi nieäm veà NSNN
Khaùi nieäm veà NSNN
NSNN là tòan bộ các khoản thu, chi
NSNN là tòan bộ các khoản thu, chi
của NN đã được cơ quan NN có thẩm
của NN đã được cơ quan NN có thẩm
quyền quyết định và được thực hiện
quyền quyết định và được thực hiện
trong một năm để đảm bảo thực hiện
trong một năm để đảm bảo thực hiện
các chức năng nhiệm vụ của Nhà nước.
các chức năng nhiệm vụ của Nhà nước.
(Theo Luật NS số 01/2002/QH11,
(Theo Luật NS số 01/2002/QH11,
QH NCH XHCNVN từ ngày 12/11/ đến
QH NCH XHCNVN từ ngày 12/11/ đến
16/12/2002 có hiệu lực 1/1/2004)
16/12/2002 có hiệu lực 1/1/2004)
CHƯƠNG 1: NHỮNG VẤN ĐỀ
CHƯƠNG 1: NHỮNG VẤN ĐỀ
CHUNG VỀ TCC VÀ QUẢN LÝ NSNN
CHUNG VỀ TCC VÀ QUẢN LÝ NSNN

(TIẾP THEO)
(TIẾP THEO)
2
1.3 (
1.3 (
ti
ti
ếp theo
ếp theo
)
)


1.3.2-
1.3.2-
B n ch tả ấ
B n ch tả ấ


NSNN
NSNN
-
-
NSNN
NSNN
phản ánh các
phản ánh các
quan hệ KT phát
quan hệ KT phát
sinh gắn liền với quá trình tạo lập, phân

sinh gắn liền với quá trình tạo lập, phân
phối và sử dụng quỹ tiền tệ tập trung của
phối và sử dụng quỹ tiền tệ tập trung của
NN
NN
khi NN tham gia phân phối các nguồn
khi NN tham gia phân phối các nguồn
Tài chính Quốc gia nhằm thực hiện các
Tài chính Quốc gia nhằm thực hiện các
chức năng của NN trên cơ sở pháp luật qui
chức năng của NN trên cơ sở pháp luật qui
định
định
NSNN
THUẾ
PHÍ LỆ PHÍ
THU KHÁC
QUỸ TÍCH LUỸ
QUỸ TIÊU DÙNG
QUỸ DỰ TRỮ
3
1.3.3 Vai trò của
1.3.3 Vai trò của


NSNN
NSNN
a.Là công cụ để đònh hướng phát triển
a.Là công cụ để đònh hướng phát triển
sản xuất thông qua:

sản xuất thông qua:
-
-
- Các khoản chi cho nển KT, chi đầu tư xây
- Các khoản chi cho nển KT, chi đầu tư xây
dựng kết cấu hạ tầng và thuế sẽ tạo ra mơi
dựng kết cấu hạ tầng và thuế sẽ tạo ra mơi
trường, hành lang để hướng các cá nhân, DN
trường, hành lang để hướng các cá nhân, DN
đầu tư vào những vùng, lĩnh vực cần thiết
đầu tư vào những vùng, lĩnh vực cần thiết
b.
b.


Là công cụ đảm bảo công bằng xã hội
Là công cụ đảm bảo công bằng xã hội
điều chỉnh thu nhập thông qua:
điều chỉnh thu nhập thông qua:
-
Thuế trực thu điều tiết thu nhập giữa tầng
Thuế trực thu điều tiết thu nhập giữa tầng
lớp dân cư
lớp dân cư
-
Các khoản chi về phúc lợi xã hội, chính
Các khoản chi về phúc lợi xã hội, chính
sách xã hội
sách xã hội
4

1.3.3-
1.3.3-
Vai trò
Vai trò


NSNN (tt)
NSNN (tt)
c.
c.


Là công cụ chủ yếu để huy động
Là công cụ chủ yếu để huy động
các nguồn tài chính
các nguồn tài chính
d.
d.
Là công cụ để điều tiết thò
Là công cụ để điều tiết thò
trường, bình ổn giá cả và chống
trường, bình ổn giá cả và chống
lạm phát
lạm phát
- Đối với thò trường hàng hoá: chòu
- Đối với thò trường hàng hoá: chòu
tác động của quy luật cung cầu.
tác động của quy luật cung cầu.
- Đối với thò trường tiền tệ, thò trường
- Đối với thò trường tiền tệ, thò trường

vốn: phát hành tín phiếu, trái phiếu
vốn: phát hành tín phiếu, trái phiếu
để điều tiết.
để điều tiết.
- Đối với thò trường lao động: chi
- Đối với thò trường lao động: chi
GDĐT, dạy nghề, tài trợ…
GDĐT, dạy nghề, tài trợ…
5
1.3.4-
1.3.4-
Đặc điểm NSNN:
Đặc điểm NSNN:
- Là
- Là
bộ luật tài chính đặc biệt
bộ luật tài chính đặc biệt
, NSNN được
, NSNN được
thiết lập dựa vào hệ thống các pháp luật có
thiết lập dựa vào hệ thống các pháp luật có
liên quan như: Hiến Pháp, Luật thuế.
liên quan như: Hiến Pháp, Luật thuế.
Bản
Bản
thân dự toán NS là bộ Luật
thân dự toán NS là bộ Luật
do QH phê
do QH phê
chuẩn mang tính bắt buộc các chủ thể KT

chuẩn mang tính bắt buộc các chủ thể KT
khác phải tuân theo
khác phải tuân theo
- Là một
- Là một
bản dự toán thu chi cụ
bản dự toán thu chi cụ


thể
thể


để
để
thực hiện chính sách của CP
thực hiện chính sách của CP
- Là một
- Là một
công cụ quản lý, kiểm soát
công cụ quản lý, kiểm soát
các
các
khoản chi, thu nhập của CP trong mỗi năm tài
khoản chi, thu nhập của CP trong mỗi năm tài
khóa
khóa

6
1.3.5- Nội dung thu, chi của NSNN

1.3.5- Nội dung thu, chi của NSNN
DỰ TOÁN NSNN
Thu
- Các loại thuế
- Các loại phí, lệ phí
- Các khoản thu NS
- Các khoản viện trợ
- Các khoản vay nơ
-……ï
Chi
-Chi đầu tư phát triển
(XDCB)
-Chi thường xuyên
-Chi trả nợ
-Chi dự trữ
-Chi khác..
7
1.3.5- Nội dung thu, chi của NSNN (tt)
1.3.5- Nội dung thu, chi của NSNN (tt)
*
*
Thu NSNN
Thu NSNN
1, Thuế do các tổ chức cá nhân nộp
1, Thuế do các tổ chức cá nhân nộp
theo quy định của PL
theo quy định của PL
2,
2,
Phí,

Phí, lệ phí (phần nộp NSNN) theo
quy định của PL
3, Các khoản thu từ hoạt động KT của
3, Các khoản thu từ hoạt động KT của
NN theo luật, gồm :
NN theo luật, gồm :
a, Tiền thu hồi vốn của NN tại các cơ
a, Tiền thu hồi vốn của NN tại các cơ
sở KT;
sở KT;
b, Thu hồi tiền cho vay của NN (cả gốc
b, Thu hồi tiền cho vay của NN (cả gốc
và lãi);
và lãi);
c, Thu nhập từ vốn góp của NN vào
c, Thu nhập từ vốn góp của NN vào
các cơ sở KT, kể cả thu từ lợi nhuận sau
các cơ sở KT, kể cả thu từ lợi nhuận sau
khi nộp thuế của các tổ chức KT có sự
khi nộp thuế của các tổ chức KT có sự
tham gia góp vốn của NN theo quy định
tham gia góp vốn của NN theo quy định
CP.
CP.

8
1.3.5- Nội dung thu, chi của NSNN (tt)
1.3.5- Nội dung thu, chi của NSNN (tt)
*
*

Thu NSNN
Thu NSNN
4, Thu sự nghiệp của các đơn vị sự
4, Thu sự nghiệp của các đơn vị sự
nghiệp công lập của NN.
nghiệp công lập của NN.
5, Tiền sử dụng đất: thu từ hoa lợi công
5, Tiền sử dụng đất: thu từ hoa lợi công
sản và đất công ích.
sản và đất công ích.
6, Tiền cho thuê đất, thuê mặt nước
6, Tiền cho thuê đất, thuê mặt nước
7, Huy động từ các tổ chức cá nhân
7, Huy động từ các tổ chức cá nhân
theo quy định của PL.
theo quy định của PL.
8, Tiền đóng góp tự nguyện của các tổ
8, Tiền đóng góp tự nguyện của các tổ
chức cá nhân trong và ngoài nước.
chức cá nhân trong và ngoài nước.

9
1.3.5- Nội dung thu, chi của NSNN (tt)
1.3.5- Nội dung thu, chi của NSNN (tt)
*
*
Thu NSNN
Thu NSNN
9, Thu từ huy động vốn đầu tư xây dựng
9, Thu từ huy động vốn đầu tư xây dựng

kết cấu hạ tầng.
kết cấu hạ tầng.
10, Tiền bán hoặc cho thuê tài sản thuộc
10, Tiền bán hoặc cho thuê tài sản thuộc
sở hữu NN ( Phần phải nộp theo luật)
sở hữu NN ( Phần phải nộp theo luật)
11 Các khoản viện trợ không hoàn lại của
11 Các khoản viện trợ không hoàn lại của
Chính phủ các nước, các tổ chức và cá nhân
Chính phủ các nước, các tổ chức và cá nhân
của ngoài nước cho Chính phủ Việt Nam,
của ngoài nước cho Chính phủ Việt Nam,
các tổ chức NN thuộc địa phương
các tổ chức NN thuộc địa phương


12. Thu từ quỹ dự trữ tài chính
12. Thu từ quỹ dự trữ tài chính
13. Thu kết dư NS
13. Thu kết dư NS

10
1.3.5-
1.3.5-
Nội dung thu, chi của NSNN (tt)
Nội dung thu, chi của NSNN (tt)
*
*
Thu NSNN
Thu NSNN

14. Các khoản thu khác theo quy định
14. Các khoản thu khác theo quy định
của pháp luật, gồm:
của pháp luật, gồm:
+ Các khoản di sản mà NN được hưởng
+ Các khoản di sản mà NN được hưởng
+ Phần nộp NS theo quy định của pháp
+ Phần nộp NS theo quy định của pháp
luật từ các khoản phạt, tịch thu:
luật từ các khoản phạt, tịch thu:
+ Thu hồi dự trữ NN
+ Thu hồi dự trữ NN
+ Thu chênh lệch giá, phụ thu
+ Thu chênh lệch giá, phụ thu
+ Thu từ bổ sung NS cấp trên
+ Thu từ bổ sung NS cấp trên
+ Thu chuyển nguồn NS từ NS năm
+ Thu chuyển nguồn NS từ NS năm
trước chuyển sang
trước chuyển sang
+ Các khoản thu khác
+ Các khoản thu khác

11
1.3.5- Nội dung thu, chi của NSNN
1.3.5- Nội dung thu, chi của NSNN
(tt)
(tt)
*
*

Chi NSNN
Chi NSNN
1. Chi đầu tư phát triển: xd đường...
1. Chi đầu tư phát triển: xd đường...
2. Chi thường xuyên: trả lương,..
2. Chi thường xuyên: trả lương,..
3. Chi trả nợ gốc và lãi các khoản tiền
3. Chi trả nợ gốc và lãi các khoản tiền
do Chính phủ vay
do Chính phủ vay
4. Chi viện trợ của NSTW cho các
4. Chi viện trợ của NSTW cho các
Chính phủ và tổ chức ngoài nước
Chính phủ và tổ chức ngoài nước
5. Chi cho vay của NSTW
5. Chi cho vay của NSTW

12
1.3.5- Nội dung thu, chi của NSNN
1.3.5- Nội dung thu, chi của NSNN
(tt)
(tt)
*
*


Chi NSNN
Chi NSNN

6. Chi trả gốc và lãi các khoản huy
6. Chi trả gốc và lãi các khoản huy
động đầu tư xây dựng kết cấu hạ tầng
động đầu tư xây dựng kết cấu hạ tầng
theo quy định khoản 3 điều 8 Luật
theo quy định khoản 3 điều 8 Luật
NSNN
NSNN
7. Chi bổ sung Quỹ dự trữ tài chính
7. Chi bổ sung Quỹ dự trữ tài chính
8. Chi bổ sung NS cấp trên
8. Chi bổ sung NS cấp trên
9. Chi chuyển nguồn NS từ NS năm
9. Chi chuyển nguồn NS từ NS năm
trước sang NS năm sau
trước sang NS năm sau

13
1.3.6- Nguyên tắc NSNN
1.3.6- Nguyên tắc NSNN
a.
a. Nguyên tắc niên hạn
- Nội dung:
- Nội dung:
+ Mỗi năm QH phải thông qua NSNN
+ Mỗi năm QH phải thông qua NSNN
một lần; CP thi hành NS trong thời gian 1
một lần; CP thi hành NS trong thời gian 1

năm; Niên độ NS NN Việt Nam từ 01/01-
năm; Niên độ NS NN Việt Nam từ 01/01-
31/12
31/12
b.
b.
Nguyên tắc đơn nhất
Nguyên tắc đơn nhất
- Thu, chi trong
- Thu, chi trong
một văn kiện duy nhất
một văn kiện duy nhất
- QH phê duyệt =
- QH phê duyệt =
một đạo luật duy
một đạo luật duy
nhất
nhất
- NS luôn luôn
- NS luôn luôn
hướng tới cân đối duy
hướng tới cân đối duy
nhất
nhất
c.
c.
Nguyên tắc toàn diện
Nguyên tắc toàn diện
-Toàn diện, bao quát, đầy đủ chương
-Toàn diện, bao quát, đầy đủ chương

trình TC của CP,
trình TC của CP,
không bù trừ thu, chi
không bù trừ thu, chi

14
1.3.7
1.3.7
-
-
Mục lục NSNN
Mục lục NSNN
- Là b ng phân lo i các kho n thu, chi NS ả ạ ả
- Là b ng phân lo i các kho n thu, chi NS ả ạ ả
theo những tiêu thức, phương pháp nhất
theo những tiêu thức, phương pháp nhất
đònh nhằm phục vụ cho công tác hạch toán,
đònh nhằm phục vụ cho công tác hạch toán,
kế toán, quyết toán cũng như kiểm soát và
kế toán, quyết toán cũng như kiểm soát và
phân tích các hoạt động tài chính của Nhà
phân tích các hoạt động tài chính của Nhà
nước.
nước.