Giải Pháp Đẩy Mạnh Ứng Dụng Công Nghệ Thông Tin Trong Ngành Thuế Ở Việt Nam.pdf

B GIÁO D C VÀ ðÀO T O
TRƯ NG ð I H C KINH T QU C DÂN


Nguy n Minh Ng c

GI I PHÁP ð"Y M NH $NG D%NG CÔNG NGH'
THÔNG TIN TRONG NGÀNH THU * VI'T NAM

LU.N ÁN TI N SĨ KINH T

Hà N2i 3 2011


B8 GIÁO D%C VÀ ðÀO T O
TRƯ NG ð I H C KINH T QU C DÂN


Nguy n Minh Ng c

GI I PHÁP ð"Y M NH $NG D%NG CÔNG NGH'
THÔNG TIN TRONG NGÀNH THU * VI'T NAM
Chuyên ngành:
Mã sG:

Kinh t: phát tri>n
62.31.05.01

LU.N ÁN TI N SĨ KINH T

NGƯ I HƯHNG DIN KHOA H C:

1. PGS. TS. Lê Huy ðJc
2. PGS. TS. PhKm Ng c Linh

Hà N2i 3 2011


ii

L I CAM ðOAN

Tơi xin cam đoan đây là cơng trình nghiên c u c a riêng
tơi. Các s li u nêu và trích d"n trong lu#n án là trung
th$c. Nh&ng k(t qu* nghiên c u c a lu#n án chưa t,ng
đư-c cơng b trong b/t kỳ cơng trình nào khác.

Tác giM luOn án

Nguy n Minh Ng c


iii

M CL C

L I CAM ðOAN................................................................................................................II
M%C L%C ......................................................................................................................... III
DANH M%C CÁC B NG S

LI'U............................................................................... VI

DANH M%C CÁC HÌNH................................................................................................VII
DANH M%C CÁC TQ VI T TRT............................................................................... VIII
M* ðSU............................................................................................................................ IX
CHƯƠNG 1 NHVNG VWN ðX LÝ LU.N CHUNG VX $NG D%NG CÔNG NGH'
THÔNG TIN TRONG NGÀNH THU ...........................................................................24

1.1. T ng quan v công ngh thơng tin và vai trị c#a cơng ngh thơng tin
trong ngành thu%.......................................................................................... 24
1.1.1. Khái ni m v3 công ngh thông tin................................................. 24
1.1.2. N6i dung và xu hư7ng phát tri9n c a cơng ngh thơng tin ............ 2
1.1.3. Vai trị c a cơng ngh thơng tin nói chung và trong ngành thu( nói
riêng ........................................................................................................ 10
1.2. Thu% và qu(n lý thu% trong n n kinh t%................................................ 19
1.2.1. Thu( và ch c năng c a thu( ......................................................... 19
1.2.2. Yêu cBu và nghi p vC qu*n lý thu(................................................ 28
1.3. Cơng ngh thơng tin đ/i v0i công tác qu(n lý thu% ............................. 32
1.3.1. Các nguyên tFc ng dCng CNTT trong qu*n lý thu( .................... 34
1.3.2. Các ñi3u ki n ng dCng CNTT trong qu*n lý thu( ....................... 35
1.4. S3 c4n thi%t tăng cư7ng 8ng d:ng công ngh thông tin trong ngành
thu% Vi t Nam ............................................................................................. 36
1.4.1. Hng dCng CNTT nâng cao năng l$c qu*n lý thu( ........................ 40
1.4.2. Hng dCng CNTT cung c/p dIch vC thu( đi n tJ và góp phBn xây
d$ng “Chính ph ñi n tJ” ...................................................................... 50
1.4.3. Hng dCng CNTT nhMm ñáp ng yêu cBu trao ñNi d& li u, k(t n i
trong và ngoài ngành thu( ...................................................................... 53
1.5. Kinh nghi m qu/c t% v 8ng d:ng CNTT trong qu(n lý thu% ............. 55
1.5.1. Mơ hình ng dCng CNTT hQ tr- ngưRi n6p thu( S Hàn Qu c ..... 55
1.5.2. Mơ hình ng dCng CNTT nâng cao ch/t lư-ng hoVt ñ6ng thanh tra
thu( S Trung Qu c .................................................................................. 59
1.5.3. Mơ hình ng dCng CNTT tVi Trung tâm xJ lý d& li u thu( ThCy

ði9n ......................................................................................................... 62
1.5.4. Bài hZc kinh nghi m ñ i v7i ngành thu( Vi t Nam ...................... 63
1.6. Tóm tAt chương 1 ................................................................................. 65


iv

CHƯƠNG 2 TH[C TR NG $NG D%NG CÔNG NGH' THÔNG TIN TRONG
HO T ð8NG NGÀNH THU VI'T NAM ...................................................................67

2.1. Th3c trCng hoCt ñDng c#a ngành thu% Vi t Nam ................................. 67
2.1.1. Khái quát v3 h th ng qu*n lý thu( Vi t Nam .............................. 67
2.1.2. K(t qu* ch y(u trong hoVt ñ6ng qu*n lý thu( ............................. 75
2.2. Th3c trCng 8ng d:ng cơng ngh thơng tin trong hoCt đDng c#a ngành
thu% Vi t Nam ............................................................................................. 86
2.2.1. Khái quát chung v3 th$c trVng ng dCng CNTT ngành thu(........ 86
2.2.2. TN ch c, qu*n lý h th ng CNTT ngành thu( ............................... 93
2.2.3. PhVm vi ng dCng CNTT trong ngành thu(.................................. 95
2.2.4. Hi n trVng ñBu tư CNTT trong ngành thu( ................................ 100
2.2.5. Hi u qu* ng dCng CNTT trong qu*n lý thu( ............................ 102
2.3. ðánh giá th3c trCng 8ng d:ng CNTT ngành thu% ............................. 106
2.3.1. Nh&ng thành t$u ñVt ñư-c .......................................................... 106
2.3.2. M6t s hVn ch( và nguyên nhân.................................................. 107
2.4. Tóm tAt chương 2 ............................................................................... 117
CHƯƠNG 3 PHƯƠNG HƯHNG VÀ GI I PHÁP ð"Y M NH $NG D%NG CÔNG
NGH' THÔNG TIN TRONG NGÀNH THU VI'T NAM ......................................118

3.1. Phương hư0ng và m:c tiêu 8ng d:ng công ngh thông tin trong ngành
thu% Vi t Nam ........................................................................................... 118
3.1.1. Cơ sS xác ñInh phương hư7ng và mCc tiêu ................................ 118

3.1.2. Quan ñi9m, phương hư7ng, mCc tiêu ng dCng CNTT trong ngành
thu( ........................................................................................................ 125
3.2. Phương án, mô hình t ch8c và lD trình 8ng d:ng cơng ngh thông tin
trong ngành thu% Vi t Nam....................................................................... 137
3.2.1. Phương án ñBu tư h th ng ng dCng CNTT ngành thu(........... 137
3.2.2. Mơ hình tN ch c h th ng CNTT ngành thu(.............................. 140
3.2.3. L6 trình ng dCng CNTT ngành thu(.......................................... 143
3.2.4. Nhu cBu v3 ngu_n l$c: v n ñBu tư, công ngh , nhân l$c ........... 151
3.2.5. D$ ki(n k(t qu* c a phương án .................................................. 154
3.3. Gi(i pháp ñMy mCnh 8ng d:ng công ngh thông tin trong ngành thu%
Vi t Nam ................................................................................................... 156
3.3.1. Tăng cưRng qu*n lý nhà nư7c v3 ng dCng CNTT trong ngành
thu( ........................................................................................................ 156
3.3.2. ðNi m7i mơ hình h th ng tN ch c CNTT ngành thu(................ 157
3.3.3. Gi*i pháp v3 kc thu#t .................................................................. 160
3.3.4. Gi*i pháp v3 v n ñBu tư .............................................................. 163
3.3.5. Gi*i pháp v3 nhân l$c ................................................................. 167
3.3.6. Gi*i pháp v3 tN ch c th$c hi n ................................................... 169


v

3.3.7. Các y(u t b*o đ*m thành cơng cho ng dCng CNTT trong ngành
thu( Vi t Nam và qu*n lý r i ro............................................................ 184
3.4. Tóm tAt chương 3 ............................................................................... 191
K T LU.N VÀ KI N NGH^ .........................................................................................193
DANH M%C CƠNG TRÌNH C`A TÁC GI ..............................................................197
TÀI LI'U THAM KH O...............................................................................................199
PH% L%C..........................................................................................................................203

vi

DANH M C CÁC B NG S

LI U

B(ng 1.1: MQt đD tích hSp bóng bán dUn trong các bD vi xW lý........................ 6
B(ng 1.2: Chi phí ư0c tính bóng bán dUn và bD vi xW lý .................................. 7
B(ng 1.3: Th/ng kê dân s/ và sW d:ng Internet trên th% gi0i – năm 2006 ....... 8
B(ng 1.4: Th/ng kê dân s/ và sW d:ng Internet \ mDt s/ qu/c gia châu Á –
năm 2006 ........................................................................................................... 9
B(ng 1.5: Nhu c4u giao d]ch thu% ñi n tW c#a doanh nghi p ......................... 52
B(ng 2.1: Cơ c^u s/ thu nDp ngân sách nhà nư0c (khơng k` d4u thơ) giai đoCn
2006 – 2010..................................................................................................... 77
B(ng 2.2: S/ thu nDp ngân sách nhà nư0c giai ñoCn 2001 b 2010.................. 79
B(ng 2.3: S/ lưSng ngư7i nDp thu% giai ñoCn 2006 b 2009............................ 86
B(ng 2.4: H th/ng các 8ng d:ng CNTT ngành thu%..................................... 99
B(ng 3.1: Thông tin cơ b(n v NNT c4n qu(n lý ......................................... 147
B(ng 3.2: D3 toán kinh phí CNTT ngành thu% giai đoCn 2011 b 2020 td nguen
NSNN ............................................................................................................ 166
B(ng 3.3: K% hoCch 8ng d:ng CNTT ngành thu%......................................... 169


vii

DANH M C CÁC HÌNH

Hình 1.1: Các thành ph4n đfc trưng c#a CNTT ............................................... 4
Hình 1.2: Mơ hình hoCt đDng qu(n lý thu thu% hi n tCi .................................. 29

Hình 1.3: Mơ hình đư7ng cong Laffer............................................................ 44
Hình 2.1: Sơ đe t ch8c bD máy qu(n lý thu%................................................. 71
Hình 2.2: Cơ c^u nguen thu td thu%................................................................ 80
Hình 2.3: T ng thu thu% và phí giai đoCn 2001 b 2010 ................................... 80
Hình 2.4: Sơ ñe t ng quan các ch8c năng qu(n lý thu%.................................. 98
Hình 2.5: Bi`u đe s/ thu NSNN th7i kỳ 1990b2005..................................... 104
Hình 3.1: Giao ti%p trao đ i dj li u thu% ...................................................... 125
Hình 3.2: Mơ hình xây d3ng và qu(n lý chi%n lưSc, k% hoCch CNTT ......... 128
Hình 3.3: T ng quan h th/ng thông tin qu(n lý thu% .................................. 139
Hình 3.4: Trung tâm xW lý dj li u thu% ........................................................ 142
Hình 3.5: Mơ hình nDp thu% qua mCng Internet............................................ 146
Hình 3.6: Mơ hình thi%t k% h th/ng CSDL ngư7i nDp thu% tQp trung ......... 147
Hình 3.7: Mơ hình thi%t k% C ng thơng tin đi n tW ngành thu%.................... 153
Hình 3.9: Sơ đe t ch8c h th/ng CNTT ngành thu% ................................... 159
Hình 3.8: Mơ hình thi%t k% mCng máy tính ngành thu% ................................ 161
Hình 3.10: Mơ hình hC t4ng CNTT ngành thu% đ%n năm 2020 .................... 173
Hình 3.11: Mơ hình d]ch v: kê khai, nDp thu% đi n tW ................................. 175
Hình 3.12: Mơ hình đ/i chi%u chéo hóa đơn thu%......................................... 177
Hình 3.13: Mơ hình t ng quan d]ch v: hóa đơn đi n tW............................... 179
Hình 3.14: Mơ hình h th/ng hl trS ngư7i nDp thu% .................................... 181


viii

DANH M C CÁC T

VI T T T

Ti:ng Viat
1.

CNTT

Công ngh thông tin

2.

CSDL

Cơ s\ dj li u

3.

NNT

Ngư7i nDp thu%

4.

GTGT

Giá tr] gia tăng

5.

KBNN

Kho bCc nhà nư0c

6.

NSNN

Ngân sách nhà nư0c

7.

TNCN

Thu nhQp cá nhân

8.

TNDN

Thu nhQp doanh nghi p

9.

TTðB

Tiêu th: ñfc bi t

10. XNK

Xu^t nhQp khMu

Ti:ng Anh
11. ASEAN

Hi p hDi các qu/c gia ðông Nam Á (Association of
Southeast Asia Nations)

12. APEC

Dipn ñàn HSp tác Kinh t% châu Á – Thái Bình Dương
(AsiabPacific Economic Cooperation)

13. B2B

Doanh nghi p t0i Doanh nghi p (Business to Business)

14. B2C

Doanh nghi p t0i Khách hàng (Business to Customer)

15. G2G

Chính ph# v0i Chính ph# (Government to Government)

16. GDP

Gross Domestic Product (T ng s(n phMm qu/c nDi)

17. IMF

Qus Ti n t Qu/c t% (International Monetary Fund)

18. ITAIS

H th/ng thông tin qu(n lý thu% tích hSp (Integrated
Tax Administration Information System)

19. OECD

T ch8c HSp tác và Phát tri`n Kinh t% (Organization for
Economic Cooperation and Development)

20. WB

Ngân hàng Th% gi0i (World Bank)

21. WTO

T ch8c Thương mCi Th% gi0i (World Trade
Organization)


ix

M

ð U

1. Tính ccp thi:t cda đg tài luOn án
Trong l]ch sW xã hDi loài ngư7i, thu% gAn li n v0i s3 ra ñ7i, ten tCi và
phát tri`n c#a Nhà nư0c. Thu% là nguen thu ch# y%u c#a Ngân sách Nhà nư0c.
Thu% là mDt trong nhjng công c: qu(n lý kinh t% có tính hi u qu( cao c#a
Nhà nư0c và thư7ng ñưSc sW d:ng ñ` ñi u ti%t vĩ mơ n n kinh t%. Trong ti%n
trình đ i m0i n n kinh t% Vi t Nam, nguen thu td thu% (bao gem c( phí và l

phí) ngày càng tăng, hình thành nên nguen thu ch# y%u c#a ngân sách nhà
nư0c, tCo đi u ki n tăng tích lũy cho yêu c4u ñ4u tư phát tri`n c#a ñ^t nư0c.
Hi n nay, có nhi u v^n đ đft ra đ/i v0i ngành thu% Vi t Nam, ñfc bi t
là nhjng v^n ñ liên quan ñ%n cơ ch% qu(n lý, hi u l3c và hi u qu( hoCt ñDng,
nguen nhân l3c ngành thu%, yêu c4u công byng, dân ch#, văn minh c#a xã hDi
đft ra v0i ngành thu%,.... Nhjng v^n đ đó chz có th` đưSc gi(i quy%t mDt cách
khoa h{c và ch^t lưSng cao n%u như ngành thu% có đưSc mDt h th/ng thơng
tin đ4y đ#, chính xác và k]p th7i. u c4u đó cũng chính là bài tốn đft ra khi
xem xét chi%n lưSc 8ng d:ng công ngh thông tin (CNTT) ngành thu% Vi t
Nam. Nhjng nghiên c8u v nhu c4u, lD trình c(i cách thu%, yêu c4u 8ng d:ng
CNTT và kh( năng tác đDng tích c3c c#a nó đ/i v0i yêu c4u nghi p v: thu% là
nhjng nDi dung quan tr{ng mà ngành thu% c4n có s3 phân tích ñ4y ñ# và ks
lư}ng vì nhjng tác ñDng tr3c ti%p và gián ti%p đ/i v0i lSi ích cơ b(n c#a
ngành thu% và n n kinh t%. Nhu c4u ñ i m0i phương th8c qu(n lý, c(i cách,
hi n đCi hóa ñft ra nDi dung nghiên c8u kh( năng thúc ñMy 8ng d:ng CNTT
nhym nâng cao ch^t lưSng hoCt ñDng c#a ngành thu%. Trong giai ñoCn hi n
nay, cùng v0i xu th% hình thành n n kinh t% tri th8c, thơng tin có vai trị ngày
càng to l0n trong các hoCt ñDng giao d]ch c#a n n kinh t%. ðfc bi t, thơng tin
trong lĩnh v3c thu% đã và s€ đưSc xã hDi đánh giá cao, có tác đDng t0i n n


x

kinh t% dư0i nhi u góc đD và trong nhjng trư7ng hSp c: th` chúng ta có th`
lưSng hố byng nhjng con s/ thuy%t ph:c.
Trong quá trình phát tri`n, ngành thu% Vi t Nam ñã ñang và s€ th3c
hi n c(i cách b hi n đCi hố theo hư0ng nâng cao hi u l3c qu(n lý và hi u qu(
hoCt ñDng và ñi u ki n thuQn lSi ñ` thúc ñMy s(n xu^t, kinh doanh phát tri`n,
ph:c v: s3 nghi p cơng nghi p hố, hi n đCi hố đ^t nư0c, góp ph4n đ(m b(o
bình đ•ng, cơng byng xã hDi, phù hSp v0i yêu c4u phát tri`n n n kinh t% th]

trư7ng và ch# ñDng hDi nhQp kinh t% qu/c t%. Trong b/i c(nh đó, 8ng d:ng
CNTT là mDt đi u ki n h%t s8c quan tr{ng nhym ñáp 8ng ñưSc yêu c4u ñ i
m0i trong hoCt ñDng c#a ngành thu% Vi t Nam. ð` nghiên c8u các ñi u ki n,
ngun tAc 8ng d:ng CNTT và td đó đ xu^t phương hư0ng, gi(i pháp th3c
hi n, nghiên c8u sinh ñã l3a ch{n ñ tài “Gi(i pháp ñMy mCnh 8ng d:ng
CNTT trong ngành thu% \ Vi t Nam”.
ð tài “Gi i pháp đ y m nh
ngành thu

ng d ng cơng ngh thông tin trong

Vi t Nam” là mDt hư0ng nghiên c8u khoa h{c có tính lý luQn

và th3c tipn nhym góp ph4n đMy mCnh th3c hi n cơng khai hố, dân ch# hố
hoCt đDng c#a ngành thu%, khAc ph:c các hi n tưSng tiêu c3c, y%u kém, ki n
toàn bD máy qu(n lý và nâng cao hi u l3c, hi u qu( hoCt ñDng c#a ngành thu%
Vi t Nam. ð tài luQn án hư0ng vào vi c nghiên c8u (nh hư\ng c#a CNTT
ñ%n h th/ng qu(n lý thu%, trên cơ s\ đó xác đ]nh kh( năng, m8c đD, bư0c đi
trong vi c 8ng d:ng CNTT vào lĩnh v3c qu(n lý thu% c#a Vi t Nam. Hi n nay,
ngành thu% xác ñ]nh m:c tiêu c(i cách, hi n ñCi hoá nhym nâng cao hi u qu(,
hi u l3c hoCt ñDng và tăng cư7ng năng l3c qu(n lý nhà nư0c trong lĩnh v3c
thu%, ñeng th7i tCo ñi u ki n t/t cho ngư7i nDp thu% và qua đó hư0ng t0i vi c
đCt hi u qu( cao hơn trong nhi m v: thu cho ngân sách nhà nư0c. ð` th3c
hi n ñưSc các m:c tiêu nêu trên, ngành thu% hi n ñã tri`n khai cơ ch% t3 kê


xi

khai b t3 nDp thu%, qu(n lý theo phương pháp phân tích r#i ro, th3c hi n đ i
m0i quy trình qu(n lý nS thu%, quy trình thanh tra ki`m tra,... và u c4u đ4u

tiên là ph(i có đưSc h th/ng thơng tin v thu% đ4y đ#, k]p th7i và chính xác.
Nhjng u c4u c(i cách, đ i m0i v nghi p v: qu(n lý ñã ñft ra mDt th3c t%
khách quan đ/i v0i ngành thu%, đó là nhu c4u c4n thi%t ph(i xây d3ng mDt h
th/ng thông tin v thu% tồn di n, đ4y đ# và có giá tr] sW d:ng cao. Nhjng
phân tích ban đ4u cho th^y vi c ñưa CNTT vào trong các hoCt ñDng là mDt
yêu c4u th3c t% khách quan và là y%u t/ không th` thi%u trong chi%n lưSc phát
tri`n c#a ngành thu%. Bên cCnh đó, dư0i tác đDng c#a 8ng d:ng CNTT, ngành
thu% Vi t Nam có đi u ki n đMy mCnh th3c hi n cơng khai, dân ch# v thu%,
đeng th7i góp ph4n xây d3ng nhjng bi n pháp khAc ph:c các hi n tưSng tiêu
c3c, y%u kém trong h th/ng, td đó góp ph4n ki n tồn bD máy qu(n lý, nâng
cao hi u l3c, hi u qu( hoCt ñDng c#a ngành thu% Vi t Nam. Ngoài ra, nhjng
k%t qu( thu ñưSc td vi c 8ng d:ng CNTT cũng s€ góp ph4n đ` ngành thu%
Vi t Nam ph/i hSp tri`n khai các hoCt ñDng hSp tác, hDi nhQp khu v3c và
qu/c t%, ñfc bi t là kh( năng hSp tác trong lĩnh v3c trao đ i thơng tin phịng
ch/ng các gian lQn v thu% đang có chi u hư0ng vưSt ra kh„i biên gi0i c#a
mDt qu/c gia.
Trong th7i gian t0i, vi c nghiên c8u hoàn thi n chi%n lưSc phát tri`n
ngành thu% Vi t Nam c4n ñưSc gAn k%t v0i lD trình th3c hi n c(i cách, hi n
đCi hố v nghi p v: qu(n lý thu% và 8ng d:ng CNTT; đeng th7i b sung
hồn thi n các u c4u qu(n lý hi n ñCi vào các LuQt thu%, LuQt giao d]ch ñi n
tW, LuQt qu(n lý thu% và các ngh] đ]nh, thơng tư hư0ng dUn. MDt v^n đ quan
tr{ng nja là xây d3ng cơ s\ hC t4ng ks thuQt vipn thơng đ# mCnh đ` s†n sàng
ph:c v: nhu c4u trao ñ i dj li u trong nư0c và qu/c t%. Trong b/i c(nh hi n
nay, ngành thu% các nư0c trên th% gi0i ñã và ñang xây d3ng, phát tri`n m\
rDng các d]ch v: giao d]ch ñi n tW ñ` ti%t ki m th7i gian, gi(m chi phí và nâng


xii

cao ch^t lưSng ph:c v:. Bên cCnh đó, vi c nghiên c8u s€ phát hi n nhjng v^n

ñ ten tCi c#a ngành thu% mà vi c gi(i quy%t c4n ñưSc xem xét đ` có đưSc
nhjng quy%t sách đúng đAn, khoa h{c, phù hSp v0i th3c tipn Vi t Nam và
thông l qu/c t%. Vi c ñưa CNTT vào hoCt ñDng qu(n lý nhà nư0c nói chung
và qu(n lý thu% nói riêng s€ góp ph4n đưa nư0c ta ti%n bư0c t0i n n kinh t% tri
th8c trong th7i gian t0i.
V0i nhjng lý do trên ñây, vi c nghiên c8u Gi(i pháp ñMy mCnh 8ng
d:ng CNTT trong ngành thu% \ Vi t Nam là r^t c4n thi%t và c^p bách góp ph4n
th3c hi n thành công chi%n lưSc phát tri`n ngành thu% giai đoCn 2011 b 2020.
2. Tình hình nghiên cJu đg tài
Trong th7i gian qua, q trình c(i cách, đ i m0i công tác qu(n lý nhà
nư0c v thu% và kh( năng 8ng d:ng CNTT nhym nâng cao hi u l3c và hi u
qu( hoCt ñDng là mDt trong nhjng ñ tài đưSc các nhà nghiên c8u v thu%, tài
chính quan tâm. Trong s/ các nghiên c8u trong nư0c v ñ tài liên quan tiêu
bi`u có các d3 án thí đi`m cơ ch% qu(n lý t3 kê khai b t3 nDp thu%; d3 án hl
trS khai thu% sW d:ng công ngh mã vCch hai chi u; d3 án hl trS khai thu%
qua mCng; k% hoCch 8ng d:ng CNTT ngành thu% tdng năm. NDi dung nghiên
c8u \ các d3 án nêu trên m0i chz tdng bư0c ñưa ra nhjng k% hoCch tin h{c
hóa cơng tác qu(n lý thu% d3a trên nhu c4u th3c t% tdng năm và chưa xác ñ]nh
ñưSc chi%n lưSc 8ng d:ng CNTT, tuy nhiên các k%t qu( c#a nhjng d3 án
cũng đã bư0c đ4u đem lCi mDt mơi trư7ng 8ng d:ng CNTT rDng khAp trong
ngành thu% và gi(i quy%t nhjng cơng vi c có kh/i lưSng l0n mà s8c ngư7i
làm th# cơng khơng th` đáp 8ng đưSc.
NhQn th8c t4m quan tr{ng c#a CNTT trong phát tri`n kinh t% b xã hDi,
ð(ng và Nhà nư0c ta ñã ban hành các chz th], chính sách v CNTT, thành lQp


xiii

các đơn v] có ch8c năng chz đCo phát tri`n CNTT c#a ð(ng, Chính ph#. Chz
th] s/ 58/CT/TƯ ngày 17/10/2000 c#a BD Chính tr] b Ban ch^p hành Trung

ương ð(ng CDng s(n Vi t Nam ñã ñ]nh hư0ng, chz ñCo ñMy mCnh 8ng d:ng
và phát tri`n CNTT ph:c v: s3 nghi p cơng nghi p hóa, hi n đCi hóa ñ^t
nư0c. Quy%t ñ]nh s/ 272/2003/QðbTTg ngày 31/12/2003 c#a Th# tư0ng
Chính ph# phê duy t chi%n lưSc phát tri`n khoa h{c và cơng ngh Vi t Nam
đ%n năm 2010 xác đ]nh nhjng ñi u ki n khách quan và ch# quan ñ` thúc ñMy
CNTT \ Vi t Nam phát tri`n. Trong lĩnh v3c qu(n lý nhà nư0c v thu%, bài
vi%t “ði u ki n ñ` c(i cách cơ ch% qu(n lý thu% thành cơng” c#a tác gi( Lý
Phương Dun đã đ cQp đ%n vi c c4n thi%t áp d:ng cơng ngh qu(n lý thu%
hi n ñCi ñ` ñáp 8ng yêu c4u trong giai đoCn m0i [7]. MDt cơng trình đáng chú
ý v0i nhjng nghiên c8u v nâng cao hi u qu( qu(n lý thu thu% và gAn v0i yêu
c4u t^t y%u c#a vi c tri`n khai h th/ng 8ng d:ng CNTT trong luQn văn thCc
sĩ kinh t% “Nâng cao hi u qu( qu(n lý thu thu% \ Vi t Nam trong q trình đ i
m0i” c#a tác gi( Tr]nh Hồng Cơ ñã nghiên c8u, ñánh giá v tác ñDng c#a
mDt s/ ph4n m m 8ng d:ng tin h{c ph:c v: cơ quan thu% xW lý s/ li u thu
nDp thu% và xác đ]nh vai trị c4n thi%t c#a vi c gAn 8ng d:ng CNTT v0i qu(n
lý thu% \ Vi t Nam, tuy nhiên nDi dung ñ cQp ñ%n CNTT chz mang tính ch^t
li t kê các ph4n m m 8ng d:ng tin h{c c: th` và tQp trung trong giai ñoCn
1998 b 2004 [6, tr.38b41].
Năm 2005 T ng c:c Thu% nghiên c8u xây d3ng “K% hoCch th3c hi n
chi%n lưSc c(i cách h th/ng thu% ñ%n năm 2010” v0i 10 chương trình hoCt
đDng nhym tri`n khai cơ ch% qu(n lý thu% t3 khai b t3 nDp, trong đó có mDt
chương trình riêng v 8ng d:ng CNTT ñ` ñáp 8ng các yêu c4u nghi p v: thu%
[1, tr.139b148]. Các chương trình nói trên ñ u hư0ng ñ%n nhu c4u gAn nghi p
v: qu(n lý thu% v0i h th/ng 8ng d:ng CNTT. K% hoCch nói trên ch# y%u
t ng hSp nhu c4u cơng vi c c#a các ñơn v] thuDc T ng c:c Thu% ñưSc xác


xiv

ñ]nh theo tdng năm và gi0i hCn ñ%n năm 2010, trong các chương trình đ u đ

cQp đ%n nhu c4u tin h{c hóa mDt s/ nghi p v: cơ b(n. Tuy nhiên, nDi dung chi
ti%t c#a k% hoCch thi%u s3 phân tích c: th`, chưa có các m/i liên k%t logic gija
các chương trình và do đó khó th3c hi n đ4y đ# trong th3c t% vì nhjng lý do
hCn ch% v nguen nhân l3c, tài chính.
Nhjng nghiên c8u c#a các chuyên gia Qus Ti n t Qu/c t% (IMF) bao
gem John Brondolo, Patricio Castro, Stuart Allan, Frank Bosch, Khee Kuan
Goh cơng b/ vào tháng 6/2006 đã đi vào phân tích ch^t lưSng hoCt đDng c(i
cách thu%, vai trị c#a các cán bD thu% trong bD phQn qu(n lý doanh nghi p,
trách nhi m c#a các bD phQn trong cơ quan thu% ñưSc t ch8c theo ch8c năng
qu(n lý thu%, ñánh giá ch^t lưSng và tư v^n nhjng v^n ñ trong qu(n lý thu% \
Vi t Nam [5, tr.12]. K%t qu( nghiên c8u ñã chz ra ryng mDt h th/ng CNTT
đeng bD s€ hl trS cơng vi c qu(n lý thu% theo tdng ch8c năng là ñfc ñi`m
quan tr{ng c#a t^t c( các h th/ng thu% hi n ñCi và cho ryng ngành thu% Vi t
Nam ñã nhQn th8c ñưSc lSi ích ti m năng c#a h th/ng CNTT đ/i v0i cơng
tác hi n đCi hố. Các nghiên c8u đã chz ra mDt h th/ng CNTT qu(n lý thu%
có h4u h%t các ch8c năng chính phù hSp v0i cơ ch% qu(n lý t3 khai b t3 nDp và
xác ñ]nh vai trị c#a CNTT đã góp ph4n nâng cao d4n năng l3c qu(n lý c#a cơ
quan thu% [5, tr.15b19]. Tuy nhiên nhjng k%t qu( nghiên c8u d3a trên các dj
li u trong giai đoCn 2002 b 2006 (đ%n nay đã có nhi u thay đ i c(i ti%n v mơ
hình qu(n lý thu% d3a trên nguyên tAc qu(n lý r#i ro, qu(n lý có phân loCi đ/i
tưSng,…) và nhjng đ xu^t mang tính ch^t đ]nh hư0ng chung, chưa đ# chi
ti%t đ` th3c hi n mDt chi%n lưSc phát tri`n ngành thu% nói chung và h th/ng
CNTT ngành thu% nói riêng. Ngồi ra, có mDt s/ bài vi%t, tham luQn v bi n
pháp đ i m0i cơng tác qu(n lý thu%, kinh nghi m và bài h{c c#a ngành thu%
các nư0c tham gia Dipn ñàn nghiên c8u qu(n lý thu% châu Á b SGATAR
(Study Group in Asia on Tax Administration Research) trong vi c xây d3ng


xv

h th/ng 8ng d:ng CNTT trong công tác qu(n lý thu% (kê khai, nDp thu%)
ph:c v: yêu c4u c(i cách qu(n lý thu% [43], nâng cao ch^t lưSng công tác an
tồn, b(o mQt h th/ng dj li u thu% [44].
Tóm lCi, cho đ%n nay chưa có mDt cơng trình nào nghiên c8u mDt cách
ñ4y ñ# v kh( năng ñMy mCnh 8ng d:ng CNTT trong lĩnh v3c qu(n lý nhà
nư0c nhym tCo môi trư7ng th3c hi n yêu c4u c(i cách nghi p v: thu%, tăng
cư7ng kh( năng hl trS ngư7i nDp thu% (NNT), qua đó tCo đi u ki n th3c hi n
cơng khai, minh bCch và bình đ•ng v thu% \ Vi t Nam. Vì vQy, có th` nói ñ
tài ñưSc l3a ch{n nghiên c8u trong luQn án này là khơng trùng lAp v0i các
cơng trình đã nghiên c8u \ trong nư0c và trên th% gi0i.
3. Mic đích và nhiam vi nghiên cJu cda luOn án
M:c đích và nhi m v: nghiên c8u c#a luQn án là nghiên c8u kh( năng
8ng d:ng CNTT, sW d:ng nhjng ti%n bD CNTT và truy n thơng đ` xây d3ng
chi%n lưSc, k% hoCch dư0i nhym ñMy mCnh 8ng d:ng CNTT trong ngành thu%
\ Vi t Nam. LuQn án phân tích, xác đ]nh phương hư0ng 8ng d:ng CNTT
trong hoCt ñDng c#a ngành thu%, kh( năng và ñi u ki n 8ng d:ng CNTT trong
ngành thu% Vi t Nam theo hư0ng hi n đCi hóa và tăng cư7ng hDi nhQp qu/c t%.
LuQn án t ng hSp thơng tin và đánh giá th3c trCng 8ng d:ng CNTT, chz
rõ nhjng hCn ch%, y%u kém và nguyên nhân, cơ hDi và thách th8c trong vi c
8ng d:ng CNTT vào ngành thu% Vi t Nam.
Các nghiên c8u trong luQn án ñã ñưa ra nhjng ñ xu^t phương hư0ng
8ng d:ng, các gi(i pháp ñMy mCnh 8ng d:ng CNTT trong ngành thu% Vi t
Nam, lD trình và các đi u ki n c4n thi%t đ(m b(o th3c hi n lD trình 8ng d:ng
CNTT trong th7i gian t0i.


xvi

Ph4n cu/i c#a luQn án là nhjng ý ki%n ñ xu^t, ki%n ngh] ñ` ñ(m b(o
kh( năng 8ng d:ng th3c tipn.

4. ðGi tưlng và phKm vi nghiên cJu cda luOn án
! ð#i tư%ng nghiên c u:
ð/i tưSng nghiên c8u c#a luQn án là hoCt đDng c#a ngành thu% và q
trình 8ng d:ng CNTT trong ngành thu%; nhi m v:, ñfc ñi`m, yêu c4u, h
th/ng t ch8c th3c hi n LuQt thu% và q trình 8ng d:ng CNTT: đfc đi`m,
phương hư0ng, lĩnh v3c theo ti%n trình ti%n bD c#a CNTT.
! Ph m vi nghiên c u:
V không gian: luQn án nghiên c8u các hoCt ñDng qu(n lý nhà nư0c liên
quan ñ%n nhi m v: thu thu% nDi ñ]a cho ngân sách nhà nư0c c#a ngành thu%
Vi t Nam.
V th7i gian: luQn án ñánh giá th3c trCng 8ng d:ng CNTT trong ngành
thu% td năm 1990 b 2010 và ñ]nh hư0ng, ñ xu^t gi(i pháp th3c hi n giai ñoCn
2011 b 2020.
K%t qu( nghiên c8u c#a luQn án góp ph4n b sung, hồn thi n nhjng lý
luQn v yêu c4u ñ i m0i nghi p v: qu(n lý thu% trong b/i c(nh phát tri`n c#a
n n kinh t% nư0c ta, phân tích nhu c4u c(i cách, hi n đCi hố trong lĩnh v3c
thu% và nhjng bi n pháp chuMn b] c4n thi%t cho tri`n khai th3c hi n. CNTT
đ/i v0i ngành thu% khơng chz là cơng c: th3c hi n có hi u qu( ñ/i v0i các
hoCt ñDng qu(n lý nhà nư0c, cung c^p d]ch v: cơng mà cịn là y%u t/ có tính
đDng l3c thúc đMy c(i cách, đ i m0i nhym nâng cao hi u qu( và hi u l3c hoCt
ñDng c#a ngành thu%. Bên cCnh đó, chi%n lưSc 8ng d:ng CNTT có tính kh(
thi cao đưSc trình bày thơng qua nhjng k% hoCch c: th` gAn li n v0i nghi p


xvii

v: thu% và v0i nhjng ñ xu^t c: th`, n%u ñưSc vQn d:ng vào th3c t% ngành
thu% Vi t Nam s€ đem lCi nhjng lSi ích thi%t th3c cho cơ quan thu% và NNT.
Vi c áp d:ng các 8ng d:ng CNTT s€ góp ph4n th3c hi n gi(m th7i gian, chi
phí trong hoCt đDng qu(n lý nhà nư0c v thu% ñ/i v0i cơ quan thu% và NNT;

tCo ñi u ki n c4n thi%t đ` xây d3ng h th/ng thơng tin v thu% ph:c v: nhi u
m:c tiêu quan tr{ng, trong ñó có vi c hCn ch% gian lQn v thu%, góp ph4n tCo
mơi trư7ng hoCt đDng s(n xu^t kinh doanh bình đ•ng trong n n kinh t%, đeng
th7i đ(m b(o nguen thu ch# y%u cho NSNN trong giai ñoCn sAp t0i.
Td nhjng căn c8 lý luQn và th3c tipn ñã ñưSc xác lQp, k%t qu( nghiên
c8u ñ tài nêu trên s€ ñ ra phương hư0ng và nhjng gi(i pháp cơ b(n 8ng
d:ng CNTT nhym ñ i m0i, nâng cao hi u l3c, hi u qu( hoCt ñDng c#a ngành
thu% Vi t Nam.
5. Phương pháp nghiên cJu
ð` gi(i quy%t nhjng nhi m v: ñft ra, luQn án sW d:ng các phương pháp
ch# y%u trong nghiên c8u kinh t% như:
−

Phương pháp duy v#t bi n ch ng, duy v#t lIch sJ và phương pháp h
th ng: Vi c nghiên c8u quá trình phát tri`n, c(i cách và hi n đCi hóa
ngành thu% v chính sách và mơ hình qu(n lý đưSc th3c hi n mDt cách
đeng bD, gAn v0i hồn c(nh, đi u ki n và các giai ñoCn c: th`. Các c(i
cách v chính sách thu% ch# y%u đưSc xem xét trong m/i liên h chft
ch€ v0i nhau c( v không gian và th7i gian, và ñưSc ñft trong b/i c(nh
chung c#a tồn bD q trình c(i cách, hi n đCi hóa ngành thu% nư0c ta.

−

Phương pháp th ng kê: LuQn án sW d:ng các s/ li u th/ng kê thích hSp
đ` ph:c v: cho vi c phân tích hi u qu( 8ng d:ng CNTT trong hoCt
ñDng c#a ngành thu% qua các giai ñoCn.


xviii

−

Phương pháp phân tích, tNng h-p: Trên cơ s\ phân tích tdng m(ng
cơng vi c, luQn án đưa ra nhjng đánh giá chung có tính khái qt v
tồn bD h th/ng qu(n lý thu% trong giai ñoCn c(i cách.

−

Phương pháp so sánh, ñ i chi(u: Nhu c4u ñ i m0i hoCt ñDng qu(n lý
thu% và nhu c4u 8ng d:ng CNTT trong lĩnh v3c thu% đưSc xem xét trên
cơ s\ có s3 so sánh gija các bi n pháp chính sách áp d:ng và k%t qu(
ñCt ñưSc qua tdng giai ñoCn, cũng như v0i th3c tipn vQn d:ng \ mDt s/
nư0c khác.

6. Nhnng đóng góp mpi cda luOn án
Trên cơ s\ chi%n lưSc phát tri`n ngành thu%, luQn án nghiên c8u các nDi
dung c/t lõi c4n 8ng d:ng CNTT ñ` th3c hi n c(i cách, hi n đCi hóa và tăng
cư7ng hDi nhQp qu/c t% c#a ngành thu% Vi t Nam. LuQn án ñã th3c hi n mDt
s/ nDi dung và có nhjng đóng góp m0i sau đây:
Td lý luQn vai trò c#a CNTT trong ngành thu%, LuQn án tQp trung làm
rõ cơ s\ lý luQn v s3 c4n thi%t 8ng d:ng CNTT trong b/i c(nh có s3 phát
tri`n nhanh chóng v s/ lưSng NNT, s3 đa dCng v hình th8c kinh doanh và
m8c ñD ph8c tCp trong các giao d]ch kinh t% có liên quan đ%n thu%.
LuQn án nêu các nguyên tAc ñ4u tư 8ng d:ng CNTT ñCt hi u qu( cao trong
ngành thu%, c: th` là: (1) Hng dCng CNTT ph*i đ*m b*o tính h th ng; (2)
Hng dCng CNTT ph*i đ*m b*o tính đ_ng b6; (3) Hng dCng CNTT u cBu an
tồn kc thu#t; (4) Hng dCng cơng ngh thơng tin có kh* năng mS r6ng; (5)
Hng dCng CNTT ph*i đ*m b*o tính hi u qu*.
LuQn án nghiên c8u và xác ñ]nh các ñi u ki n 8ng d:ng CNTT trong
qu(n lý thu%, bao gem: (1) Nghi p vC qu*n lý thu( ñư-c xác ñInh rõ ràng, ñBy

xix

đ và cơng khai, minh bVch. Ngành thu( cBn quy trình hóa các nghi p vC
qu*n lý thu(; (2) Ngu_n nhân l$c c a ngành thu( ñ*m b*o cho yêu cBu xây
d$ng, phát tri9n và qu*n lý, duy trì v#n hành h th ng CNTT; (3) Ngu_n tài
chính ph*i đ*m b*o khơng chg S giai đoVn phát tri9n ban đBu mà cBn tính
tốn và đ*m b*o các giai đoVn nâng c/p, mS r6ng, duy trì.
LuQn án đã đóng góp làm rõ vai trò c#a CNTT, nDi dung 8ng d:ng
CNTT, nguyên tAc 8ng d:ng và các y%u t/, ñi u ki n ñ(m b(o 8ng d:ng
CNTT. LuQn án ñã h th/ng hóa cơ s\ lý luQn nghiên c8u đMy mCnh 8ng d:ng
CNTT vào qu(n lý nói chung và qu(n lý thu% nói riêng. LuQn án đánh giá mDt
cách tồn di n th3c trCng 8ng d:ng CNTT trong ngành thu% Vi t Nam trong
giai ñoCn hi n nay, chz rõ nhjng hCn ch%, b^t cQp và nguyên nhân. LuQn án
phân tích các ñi u ki n c4n thi%t ñ` ñ xu^t phương hư0ng, lD trình 8ng d:ng
CNTT trong ngành thu% Vi t Nam
LuQn án ñ xu^t h th/ng gi(i pháp t ng th` nhym ñMy mCnh các 8ng
d:ng CNTT trong ngành thu% bao gem nhóm gi(i pháp v qu(n lý nhà nư0c,
nhóm gi(i pháp v ks thuQt, nhóm gi(i pháp v đ4u tư, nhóm gi(i pháp v
nguen nhân l3c và nhóm gi(i pháp v t ch8c th3c hi n. Các nghiên c8u trong
luQn án xu^t phát td lý luQn và th3c tipn 8ng d:ng CNTT trong công tác qu(n
lý thu% \ ngành thu% Vi t Nam, td đó đ xu^t phương hư0ng, gi(i pháp ñMy
mCnh 8ng d:ng CNTT ngành thu% Vi t Nam giai đoCn 2011 b 2020. LuQn án
phân tích q trình phát tri`n c#a ngành thu% trong th7i gian vda qua gAn v0i
tác ñDng c#a các y%u t/ m0i trong n n kinh t%. Nhjng tác ñDng do s3 gia tăng
v s/ lưSng NNT, m8c ñD ph8c tCp c#a các hoCt đDng kinh doanh có phát
sinh doanh thu hofc thu nhQp ch]u thu% là nhjng thách th8c l0n ñ/i v0i cơng
tác qu(n lý thu%. Nhjng phân tích v nhu c4u ñ i m0i phương th8c hoCt ñDng
c#a các cơ quan thu% nhym gia tăng m8c ñD thuQn lSi cho vi c th3c hi n

xx

nghĩa v: nDp thu%, đeng th7i góp ph4n th3c hi n yêu c4u tăng cư7ng tính
minh bCch, gi(m chi phí giao d]ch trong các hoCt ñDng liên quan ñ%n thu%.
LuQn án đã phân tích các tác đDng qua lCi gija yêu c4u nghi p v: qu(n
lý thu% và 8ng d:ng CNTT nhym ñưa ra nhjng gi(i pháp khoa h{c nhym ñMy
mCnh 8ng d:ng CNTT trong ngành thu% tCo ra hi u qu( cao hơn trong hoCt
ñDng qu(n lý nhà nư0c, ñeng th7i mang lCi hi u qu( v kinh t% ñ/i v0i cơ
quan thu% và NNT, c: th` là:
b ð xu^t hình th8c, bư0c đi, loCi hình 8ng d:ng CNTT phù hSp v0i
nghi p v: qu(n lý thu%. Td đó, xây d3ng chi%n lưSc phát tri`n 8ng d:ng
CNTT ngành thu% Vi t Nam giai ñoCn 2011 b 2020 v0i các ñ xu^t xác ñ]nh
các nDi dung c4n ưu tiên 8ng d:ng CNTT nhym ñ i m0i phương th8c qu(n lý
theo hư0ng sW d:ng thơng tin đưSc phân tích trong chz ñCo ñi u hành và cung
c^p d]ch v: ñi n tW trong lĩnh v3c thu%. Các nghiên c8u trong luQn án cho
th^y ngành thu% c4n thay đ i mơ hình 8ng d:ng xW lý thơng tin td mơ hình xW
lý dj li u phân tán sang mơ hình xW lý dj li u tQp trung nhym ñáp 8ng 8ng
yêu c4u phát tri`n v mơ hình hoCt đDng c#a mDt đ/i tưSng (Ngư7i nDp thu% b
là các t ch8c/cá nhân) dipn ra trên phCm vi nhi u ñ]a bàn do cơ quan thu%
qu(n lý (mơ hình xW lý hi n tCi có th` tCo ra k€ h\ đ` NNT tránh thu% hofc
tr/n thu%, gian lQn v nghĩa v: nDp thu%), bên cCnh đó vi c chuy`n sang mơ
hình xW lý dj li u tQp trung cịn giúp gi(i quy%t khó khăn v thi%u h:t nguen
nhân l3c ks thuQt CNTT có ch^t lưSng mà ngành thu% c4n có. ð xu^t quan
tr{ng ti%p theo là tri`n khai các gi(i pháp 8ng d:ng giao d]ch thu% đi n tW
nhym gi(m th7i gian, cơng s8c, chi phí gi^y t7, in ^n và phát hành hóa ñơn
thu% ñ/i v0i c( NNT (th3c hi n nghĩa v: thu%) và c( cơ quan thu% (th3c hi n
ch8c năng qu(n lý thu%). Các nghiên c8u cho th^y vi c ñ4u tư 8ng d:ng
CNTT s€ ñem lCi các lSi ích khơng chz v tài chính như t ng chi phí toàn xã

xxi

hDi gi(m đi (t ng lSi ích tồn xã hDi tăng thêm) mà cịn góp ph4n quan tr{ng
nhym th3c hi n đưSc vi c đơn gi(n hóa các th# t:c hành chính, tăng m8c đD
hài lịng c#a ngư7i dân khi sW d:ng các d]ch v: công trong lĩnh v3c thu%.
b ð xu^t gi(i pháp 8ng d:ng CNTT phù hSp v0i nhu c4u th3c t% c#a
ngành thu% Vi t Nam, phù hSp v0i ñi u ki n kinh t% b xã hDi nư0c ta trong
tdng giai ñoCn phát tri`n; bên cCnh đó là phân tích đưSc đi u ki n v cơ s\ hC
t4ng ks thuQt, s3 phát tri`n nhanh chóng c#a CNTT và vipn thông trong nư0c
và qu/c t%, qua ñó nêu ra tác ñDng qua lCi v0i nhu c4u 8ng d:ng CNTT ngành
thu% Vi t Nam v0i s3 phát tri`n v nghi p v: thu% nói riêng và hoCt ñDng kinh
t% nói chung. LuQn án nghiên c8u các nguen v/n có th` huy đDng đ` ngành
thu% Vi t Nam ñ4u tư cho 8ng d:ng CNTT trong giai ñoCn 2011 b 2020
(nguen v/n td ngân sách nhà nư0c c^p, v/n vay vi n trS phát tri`n, vay ưu ñãi,
v/n huy đDng td xã hDi) trong đó phân tích hi u qu( ñ/i v0i tdng loCi v/n và
ñ xu^t nhjng nDi dung sW d:ng nguen v/n tương 8ng ñ` phát huy hi u qu(
cao nh^t do ñưSc hư\ng lSi td các chính sách hofc ch^t lưSng, quy trình giám
sát sW d:ng nguen v/n.
b Gi(i quy%t nhjng v^n ñ chưa ñưSc nghiên c8u trong lĩnh v3c 8ng
d:ng CNTT ph:c v: hoCt ñDng v thu%. Trong đó nghiên c8u đ xu^t gi(i
pháp 8ng d:ng CNTT cung c^p hóa đơn đi n tW phù hSp v0i b/i c(nh hi n
nay \ Vi t Nam nhym thúc ñMy kh( năng giám sát các giao d]ch mua bán sW
d:ng hóa đơn trong n n kinh t%, qua đó hCn ch% và đi đ%n ngăn chfn các gian
lQn tr/n thu%, đeng th7i cAt gi(m chi phí cho toàn xã hDi (cơ quan thu% và
ngư7i nDp thu%).
NDi dung luQn án nghiên c8u hư0ng phát tri`n 8ng d:ng CNTT trong
công tác qu(n lý thu% và hl trS NNT nhym ñ(m b(o kh( năng th3c hi n ñưSc

xxii

nhjng nDi dung ñã xác ñ]nh trong chi%n lưSc phát tri`n ngành thu%, góp ph4n
th3c hi n cơng cuDc c(i cách, hi n đCi hố ngành thu%.
Trên đây là nhjng v^n đ có ý nghĩa khoa h{c và th3c tipn góp ph4n
hồn thi n cơng tác qu(n lý c#a ngành thu% \ Vi t Nam trong th7i gian t0i.
7. K:t ccu cda luOn án
Ngồi các trang bìa, m:c l:c, danh m:c các b(ng s/ li u, các hình và
các td vi%t tAt, các ph4n m\ ñ4u và k%t luQn, danh m:c các cơng trình đã cơng
b/ liên quan đ%n luQn án, danh m:c tài li u tham kh(o và ph: l:c, luQn án
ñưSc chia thành 3 chương như sau:
h Chương 1: Nh&ng v/n ñ3 lý lu#n chung v3 ng dCng cơng ngh thơng
tin trong ngành thu( có m:c đích ch# y%u xác đ]nh vai trị c#a CNTT trong
qu(n lý, các khái ni m v thu% và qu(n lý thu% trong n n kinh t% và xác ñ]nh
nDi dung 8ng d:ng CNTT trong qu(n lý thu% nói chung và s3 c4n thi%t tăng
cư7ng 8ng d:ng CNTT trong ngành thu% Vi t Nam nói riêng. Ngồi ra,
chương 1 cịn nêu mDt s/ kinh nghi m qu/c t% v 8ng d:ng CNTT trong qu(n
lý thu%.
h Chương 2: Th$c trVng ng dCng công ngh thông tin trong ngành
thu( Vi t Nam nêu khái quát h th/ng qu(n lý thu% Vi t Nam và th3c trCng
8ng d:ng CNTT trong ngành thu% Vi t Nam. Td k%t qu( phân tích th3c trCng
đ` rút ra bài h{c kinh nghi m ñ` xác ñ]nh phương hư0ng 8ng d:ng CNTT
ngành thu% trong th7i gian t0i.
h Chương 3: Phương hư7ng và gi*i pháp điy mVnh ng dCng cơng
ngh thơng tin trong ngành thu( là nhjng nghiên c8u và ñ xu^t v phương
hư0ng và k% hoCch phát tri`n h th/ng CNTT ngành thu% d3a trên nhjng yêu


xxiii

c4u phát tri`n v nghi p v: và phù hSp v0i kh( năng th3c t% trong giai ñoCn
2011 b 2020. NDi dung c#a chương này còn nghiên c8u các gi(i pháp 8ng
d:ng CNTT nhym tCo ñDng l3c thúc ñMy s3 phát tri`n và td đó mang lCi hi u
qu( cao c#a h th/ng thơng tin qu(n lý thu%, đáp 8ng nhu c4u th3c hi n c(i
cách, hi n đCi hóa ngành thu% Vi t Nam.


xxiv

CHƯƠNG 1
NH!NG V"N ð# LÝ LU%N CHUNG V# &NG D NG CÔNG NGH THÔNG TIN
TRONG NGÀNH THU

1.1. Tqng quan vg cơng ngha thơng tin và vai trị cda cơng ngha thơng tin
trong ngành thu:
Ngày nay nhân loCi đang bư0c vào th7i đCi c#a xã hDi thơng tin và n n
kinh t% tri th8c trong đó k%t c^u hC t4ng thơng tin, tri th8c đưSc coi là tài
ngun có ý nghĩa là n n t(ng phát tri`n. Trong quá trình d]ch chuy`n này,
CNTT có vai trị h%t s8c quan tr{ng b là mDt trong nhjng ñDng l3c quan tr{ng
c#a s3 phát tri`n, cùng v0i mDt s/ ngành cơng ngh khác đang làm bi%n ñ i
sâu sAc ñ7i s/ng kinh t%, văn hố, xã hDi c#a nhân loCi.
1.1.1. Khái niam vg cơng ngha thông tin
Công ngh thông tin là ngành 8ng d:ng cơng ngh qu(n lý và xW lý
thơng tin. CNTT có các ch8c năng quan tr{ng như sáng tCo, xW lý, lưu trj và
truy n t(i thơng tin. CNTT có nhjng đfc trưng riêng bi t, có tính tồn c4u và
bao trùm; là cơ s\ ñ` ph bi%n, trao ñ i thông tin, tri th8c, công ngh , phát
huy sáng tCo; hl trS gi(m chi phí, nâng cao năng su^t, hi u qu( kinh doanh,
năng l3c cCnh tranh; loCi b„ các quá trình trung gian, dư thda. CNTT là ngành
sW d:ng máy tính và ph4n m m máy tính đ` chuy`n ñ i, lưu trj, b(o v , xW lý,

truy n, và thu thQp thơng tin.
• Vi t Nam khái ni m CNTT đưSc hi`u và đ]nh nghĩa trong Ngh]
quy%t Chính ph# 49/CP ký ngày 04/08/1993: Công ngh thông tin là t#p h-p
các phương pháp khoa hZc, các phương ti n và cơng cC kc thu#t hi n đVi h
ch y(u là kc thu#t máy tính và vijn thơng h nhMm tN ch c khai thác và sJ