ĐẶC ĐIỂM SINH HỌC CỦA MỘT SỐ LOÀI CÁ BIỂN

ĐẶC ĐIỂM SINH HỌC CỦA MỘT SỐ LOÀI CÁ BIỂN
BIÊN SOẠN: NGÔ VĂN MẠNH
ĐẶC ĐIỂM SINH HỌC CỦA CÁ CHẼM
Phân loại:
Ngành: Chordata
Ngành phụ: Vertebrata
Lớp: Osteichthyes
Bộ: Perciformes
Họ: Centropomidae
Giống: Lates
Loài: Lates calcarifer
Tên Việt Nam: cá chẽm, cá vược.
Tên tiếng Anh: giant perch, Asian seabass, barramundi
Giống: Psammoperca
Loài: Psammoperca waigiensis
Cá chẽm(Lates calcarifer)
Cá chẽm mõm nhọn
(Psammoperca waigiensis)
Đặc điểm sinh họccủacáchẽm(L. calcarrifer)
{ Cá chẽmphânbố rộng ở vùng nhiệt đớivàcận nhiệt đới.
{ Kinh tuyến50o đông đến 160o đông và vĩ độ 24o bắc đến 25o nam.
Phân bố:
{ Trong tự nhiên, cá trảiqua 2 -3 năm đầusống ở vùng nướcngọtvà
lợ cửasôngsauđódicư ra vùng biểnkhơi để thành thụcvàđẻ trứng
ởđó.
{ Đây là loài có khả năng thích ứng rộng vớisự thay đổicủa độ mặn
nên rấtthíchhợpchopháttriển nuôi trong các điềukiện khác nhau.
{ Thích ứng tốt khi nuôi vớimật độ cao.
{ Cá chẽm đã được nuôi trong các ao ở cả nướcngọt, lợ cũng như
nuôi bằng lồng trên biển.
Sơđồdi cư củacáchẽm

Ảnh hưởng củacácyếutố sinh thái lên cá chẽm:
{ Nhiệt độ:
- Ảnh hưởng lên sinh trưởng.
- Liên quan đếnhàmlượng oxy hòa tan trong nước.
-Nhiệt độ từ từ 21 – 39oC.
-Nhiệt độ thích hợp cho sựđẻtrứng, phôi và cá bộttừ 27 – 28oC.
-Cágiống đếncátrưởng thành 27 - 30oC.
-Nhiệt độ thay đổi độtngột2 –3 oCcóthể gây chếtphôivàcábột,
hoặcgâysốc cho cá giống
{ Độ mặn:
-Cáchẽmgiống và trưởngthànhcóthể sống được ởđộmặntừ 0 –
35 ppt và có thể chịu đựng tốtvớisự thay đổi độ mặn độtngột.
-Cábộtcóthể sống được ởđộmặntừ 5 – 35 ppt.
- Độ mặntốtnhất để cá đẻ trứng và phôi phát triển là 28 – 31 ppt và
ương cá bột là 25 – 31 ppt.
-Thựctế cá giống cỡ 2 – 3 cm có thể thuầnhóatừđộmặn 30 – 32
ppt xuống 5 – 10 ppt trong 2 – 3 giờ.
{ Ánh sáng:
-Cường độ và thờigianchiếusángrấtquantrọng đốivới các loài cá
bắtmồibằng thị giác.
-Cường độ độ thích hợplàtừ 500 – 1500 lux, cường độ sáng quá
cao có thể gâystress chocá.
- Tuy nhiên, thờigianchiếusánglại ảnh hưởng lớn đếngiaiđoạncá
bột
-Thờigianchiếusángphùhợplàtừ 16 – 18 giờởgiai đoạncáăn
động vật phù du.
-Ánhsángcũng có ảnh hưởng đếnsự thành thụccủacábố mẹ, cá
nuôi ởđiềukiệnthiếuánhsángthànhthụckémhơnso vớicánuôiở
điềukiệncóánhsángchiếuthường xuyên.
{ Các yếutố môi trường khác:

- Khi vượt quá giớihạn cho phép đều ảnh hưởng lên sinh trưởng và tỷ
lệ sống của cá.
- Độ pH thích hợptừ 7,0 – 8,5.
- Oxy hòa tan > 4 ppm.
- NH3-N < 0,25 ppm.
=> Thựctế cho thấyrằng, cá chẽm con ương trong bể nhiều khi hàm
lượng DO xuống còn 2 ppm và NH3-N > 1,5 ppm nhưng cá vẫnsống
tốt, nhưng ảnh hưởng đếnsinhtrưởng, do vậy không nên duy trì cá ở
điềukiệnnàylâu.
Đặc điểmdinhdưỡng, sinh trưởng
Dinh dưỡng:
{ Cá chẽmlàloàicádữ, ănmồisống và có khả năng ănthịt đồng loại,
đặcbiệtlàgiaiđoạntừ 1 – 10 cm.
{ Có thểăn được con mồicóchiềudàibằng 60 – 70% chiềudàicơ thể
chúng.
{ Không nên nuôi ghép cá chẽmvớinhững đốitượng khác và phải
thường xuyên phân cỡ khi nuôi chúng.
{ Ngoài tự nhiên cá chẽm ănmồisống, thức ăncủa chúng gồm: cá nhỏ,
tôm, cua và mực.
{ Giai đoạnnhỏ (cỡ 1 – 100 cm) cá ăncả thựcvật phù du (20%), chủ
yếulàtảo khuê và 80% là động vật phù du và tôm, cá nhỏ.
{ Cá trên 20 cm thì ăn 100% mồi động vật (cá, giáp xác).
{ Trong điềukiện nuôi, cá con từ khi mở miệng đếncỡ 2 cm cho ăn
luân trùng và ấu trùng Artemia. Số lượng và chấtlượng thức ănrất
quan trọng, đặcbiệt là n-3 HUFA (DHA, EPA) trong thức ăn.
 Cá giống sau giai đoạn chuyển đổithức ănchođếncỡ trưởng thành cá
có thể sử tốt các loạithức ăntổng hợpdạng viên hay thức ănlàcátạp.
 Cá chẽmlàloàicádữ nên nhu cầu protein trong thức ăncao:
-Vớicágiống yêu cầumức protein thô trong thức ăntừ 45 – 50%.
- Nuôi thương phẩmtừ 40 – 45%.

 Nhu cầu lipid cho giai đoạngiống từ 9 – 18%, đặcbiệt là các acid béo
n-3 HUFA (DHA, EPA) chiếm khoảng 1,8% khẩuphần lipid cho giai
đoạngiống.
 Cá chẽmchoănbằng cá tạpcóbổ sung vitamin tổng hợpgiảm được
FCR từ 7,44 xuống 3,83 và tăng trưởng nhanh hơnthức ăn không bổ
sung vitamin.
Sinh trưởng:
{ Cá chẽmlàloàicókíchthướclớn, khốilượng tối đacóthểđạt 60 kg.
{ Cá tăng trưởng chậm ở giai đoạn đầu, khi đạt 20 – 30 g tốc độ tăng
trưởng nhanh hơnvàchậmlại khi đạt khoảng 4 kg.
{ Tốc độ tăng trưởng của cá khác nhau tùy thuộcvàogiaiđoạn phát triển,
hệ thống nuôi, chếđộdinh dưỡng và môi trường sống.
{ Cá khi mớinở có chiều dài 1,49 mm
{ Sau 40 ngày đạtcỡ 17,4 mm.
{ Sau 50 ngày 28,9 mm
{ Trong điềukiện nuôi, cá giống cỡ 2 – 3 cm sau thờigianương từ 30 –
45 ngày đạtcỡ 5 – 10 cm.
{ Sau từ 6 đến 24 tháng nuôi thương phẩmcáđạt 350 – 3.000 g.
ĐẶC ĐIỂM SINH SẢN
{ Cá chẽmrất khó phân biệtgiới tính.
{ Chỉ có thể phân biệt đượcvàomùasinhsản.
{ Sự chuyển đổigiới tính:
-Nhỏ là cá đực, lớnlàcácái.
-Cỡ 5 – 7 kg, sau 7 tuổi.
-Mộtsố con không chuyển đổigiới
tính.
- Trong điềukiện nuôi hoặccáở
vùng nhiệt đớithời gian chuyểngiới
tính có thể sớmhơn
{ Tuổivàkíchthước thành thụclần đầutừ 3 – 4 tuổi, kích thước3 –

6 kg.
{ Cá cái khi thành thụckíchthướctrứng 0,4 – 0,5 mm.
{ Cá đựcvuốtdọclườnbụng có sẹ chảyra.
{ Mùa vụđẻquanh năm, mùa sinh sảnchínhtừ tháng4 –8.
{ Cá thường đẻ vào buổitối 18 – 22 h, khi thủytriềulên, trước khi đẻ
cá ngừng ănvàkếtcặp.
{ Trứng được đẻ và thụ tinh ngoài môi trường nước.
{ Trứng cá sau khi trương nướccóđường kính 0,9 – 1,0 mm, và
nổi trong nướcnhờ giọtdầu.
{ Ởđiềukiện độ mặn 30 – 32 ppt, nhiệt độ 28 – 30 oC, trứng nở ra
cá bột sau 17 – 18h kể từ khi đẻ.
{ Sứcsinhsảntùythuộcvàocỡ và tuổicủacá.
{ Sứcsinhsảntừ 0,4 – 0,7 triệutrứng/kg cá cái
ĐẶC ĐIỂM SINH HỌC CỦA CÁ CHẼM MÕM
NHỌN (Psammoperca waigiensis)
PHÂN BỐ:
{ Địa lý: vùng nhiệt đớivàcậnnhiệt đới. Ở Việt Nam, có từ
Bắc đếnNam, sảnlượng đánh bắt không nhiều.
{ Sinh thái: loài sống đáy, sống quanh rạnsan hô, đángầm,
nơi có nhiều rong cỏ biển, nơicóđộ mặnkhácao.
Điềukiệnmôitrường sống
{ Độ mặn: đây là loài rộng muối, độ mặntừ 5 – 37 ppt, thích
hợp24 –30 ppt.
{ pH: 7,0 – 8,5
{ Nhiệt độ: 24 – 31 oC
{ Oxy hòa tan: > 4 ppm.
{ NH

3
< 0,01, NO
2
< 0,02.
ĐẶC ĐIỂM DINH DƯỠNG VÀ SINH TRƯỞNG
Dinh dưỡng và Sinh trưởng:
{ Là loài cá dữănthịt, cá có tập tính rình mồivàănmạnh vào đêm, thức ănchủ yếu
là giáp xác và các loài cá nhỏ.
{ Trong sảnxuấtgiống cho ăn luân trùng, copepoda, ấu trùng Artemia và thức ăn
tổng hợp.
{ Giai đoạn ương giống lớn và nuôi thịtchủ yếuchoăncátạptươi, và có thể sử dụng
thức ăntổng hợp.
{ Cá chẽm mõm nhọncótốc độ sinh trưởng chậm:
-Mớinở dài 1,6 mm, 3 ngày 2,9 mm.
- 30 ngày 16 mm, sau 3 tháng dài 60 – 80 mm.
-Thời gian nuôi 16 – 18 tháng đạt 200 – 500 g.