Nghiên cứu các giải pháp khoa học công nghệ về thị trường phát triển bền vững vùng cao su phục vụ chế biến và xuất khẩu

TCTCSVN
VNCCSVN

TCTCSVN
VNCCSVN

TCTCSVN
VNCCSVN

TỔNG CÔNG TY CAO SU VIỆT NAM
Viện Nghiên Cứu Cao Su Việt Nam
177 Hai Bà Trưng , Phường 6, Quận 3 TP. Hồ Chí Minh

Báo cáo tổng kết khoa học kỹ thuật
Đề tài : KC.06.09.NN
NGHIÊN CỨU CÁC GIẢI PHÁP KHCN
VÀ THỊ TRƯỜNG PHÁT TRIỂN BỀN VỮNG
VÙNG CAO SU PHỤC VỤ CHẾ BIẾN VÀ XUẤT KHẨU

KS. Mai Văn Sơn

TP. Hồ Chí Minh, 03-2005


TỔNG CÔNG TY CAO SU VIỆT NAM
Viện Nghiên Cứu Cao Su Việt Nam
177 Hai Bà Trưng , Phường 6, Quận 3 TP. Hồ Chí Minh

Báo cáo tổng kết khoa học kỹ thuật đề tài:
NGHIÊN CỨU CÁC GIẢI PHÁP KHCN
VÀ THỊ TRƯỜNG PHÁT TRIỂN BỀN VỮNG

VÙNG CAO SU PHỤC VỤ CHẾ BIẾN VÀ XUẤT KHẨU
KS. Mai Văn Sơn

TP. Hồ Chí Minh, 03-2005

Tài liệu này được chuẩn bị trên cơ sở kết quả thực hiện đề tài cấp Nhà nước
mã số KC.06.09.NN


PHẦN I

NHỮNG THÔNG TIN CHUNG

i


DANH SÁCH NHỮNG NGƯỜI THỰC HIỆN ĐỀ TÀI
STT

Họ và tên

Học vị

Cơ quan công tác

Kỹ Sư

Viện NCCS Việt Nam

A

Chủ nhiệm đề tài

1

Mai Văn Sơn

B

Cán Bộ tham gia nghiên cứu

2

Lại Văn Lâm (Chương I, IV,V)

Thạc Sỹ

Viện NCCS Việt Nam

3

Phạm Thị Dung (Mục 1.3.1)

Kỹ Sư

Viện NCCS Việt Nam

4

Lê Mậu Túy (Mục 1.3.2)

Thạc Sỹ

Viện NCCS Việt Nam

5

Đỗ Kim Thành (Chương II)

Thạc Sỹ

Viện NCCS Việt Nam

6

Phan Thành Dũng (Mục 1.3.2.2)

Thạc Sỹ

Viện NCCS Việt Nam

7

Nguyễn Thị Xuân Lan (Mục 3.3.1)

Kỹ Sư

Viện NCCS Việt Nam

8

Nguyễn Hữu Hùng (Chương III)

Tiến Sỹ

Viện NCCS Việt Nam

9

Phan Đình Thảo (Mục 1.3.1; Mục 2.4)

Thạc Sỹ

Viện NCCS Việt Nam

ii


TĨM TẮT
Mục đích nghiên cứu là đề xuất các giải pháp KHCN áp dụng cho sản xuất góp phần
phát triển bền vững vùng cao su quốc doanh và tiểu điền phục vụ chế biến và xuất
khẩu.
Các quy trình kỹ thuật tiên tiến, mơ hình thử nghiệm ở quy mơ sản xuất và phương
thức tiêu thụ nhằm thiết lập ra vườn cao su chất lượng cao, đa dạng sản phẩm là đối
tượng nghiên cứu chính.
Nghiên cứu được tiến hành theo phương pháp phân tích kết quả điều tra hiện trạng sản
xuất, so sánh với các tiến bộ KHCN trong và ngoài nước từ đó đề xuất các giải pháp
phù hợp; hồn chỉnh các giải pháp này bằng các kết quả nghiên cứu bổ sung và sản
xuất thử nghiệm theo các mục tiêu của đề cương đề tài.
Các quy trình kỹ thuật cần có để thiết lập vườn cao su chất lượng cao gồm sản xuất

cây giống, trồng mới, chăm sóc, khai thác đã được đề xuất và áp dụng đồng bộ trên 28
mơ hình. Kết quả thực hiện cho thấy có thể giảm 1- 1,5 năm thời kỳ kiến thiết cơ bản
và trên 70% số cây đạt tiêu chuẩn mở cạo từ năm đầu khai thác; năng suất cao su tăng
300 – 500 kg/ha/năm, năng suất bình quân trên 1,8 tấn/ha/năm tồn chu kỳ kinh doanh
và giảm chi phí khoảng 10% so với sản xuất đại trà hiện hành của TCTCSVN.
Đã đưa ra và áp dụng thử nghiệm quy mô lớn các quy trình cơng nghệ sản xuất cao su
tờ xơng khói RSS và cao su định chuẩn kỹ thuật hạng SVR 20 trên cơ sở tiêu chuẩn
Quốc tế - Green Book và TCVN 3769-04. Mơ hình xưởng cao su RSS và SVR 20
cũng đã hoàn chỉnh và chuyển giao cho sản xuất.
Đã nghiên cứu những vấn đề chủ yếu về thị trường cao su trong và ngoài nước và đề
xuất bước đầu một số giải pháp tiêu thụ thích hợp trong tình hình và điều kiện hiện
nay.

iii


Nhiều tài liệu phục vụ chuyển giao KHKT như báo cáo khoa học, giáo trình trung cấp
và đại học, sổ tay khuyến nông và khuyến công đã biên soạn xong, một số đã đăng tải
hoặt xuất bản thành sách.
Các sản phẩm của đề tài có thể ứng dụng trực tiếp vào sản xuất vì tính thực tiển và khả
thi cao. Một khi được áp dụng rộng rãi góp phần khơng nhỏ nâng cao trình độ cơng
nghệ và hiệu quả sản xuất ngành cao su lên ngang tầm tiên tiến trong các nước trồng
cao su Châu Á.

iv


MỤC LỤC

Trang

PHẦN I: NHỮNG THÔNG TIN CHUNG ........................................................................................... i
DANH SÁCH NHỮNG NGƯỜI THỰC HIỆN .................................................................................. ii
TÓM TẮT

......................................................................................................................................... iii

MỤC LỤC

.......................................................................................................................................... v

PHẦN II: BÁO CÁO KHOA HỌC CÔNG NGHỆ .............................................................................1
MỞ ĐẦU

...........................................................................................................................................2

CHƯƠNG I: HỆ THỐNG GIẢI PHÁP KHOA HỌC – CÔNG NGHỆ XÂY DỰNG
VƯỜN CAO SU KIẾN THIẾT CƠ BẢN......................................................................3

1.1 Tổng quan về tình hình nghiên cứu ngịai nước và trong nước .......................... 3
1.1.1. Ngòai nước............................................................................................................ 3
1.1.2 Trong nước............................................................................................................ 4
1.2. Nội dung và phương pháp nghiên cứu.................................................................. 7
1.2.1 Nội dung nghiên cứu............................................................................................. 7
1.2.1.1. Nghiên cứu hịan thiện qui trình sản xuất cây giống cao su dạng
bầu có tầng lá chất lượng cao ....................................................................................... 7
1.2.1.2. Nghiên cứu hòan thiện kỹ thuật trồng trồng mới và chăm sóc cao

su kiến thiết cơ bản........................................................................................................ 7
1.2.2. Phương pháp nghiên cứu .................................................................................... 8
1.2.2.1. Nghiên cứu hòan thiện qui trình sản xuất cây giống cao su dạng

bầu có tầng lá chất lượng cao ....................................................................................... 9
1.2.2.2. Nghiên cứu hòan thiện kỹ thuật trồng trồng mới và chăm sóc cao

su kiến thiết cơ bản...................................................................................................... 11
1.3. Kết quả đã thực hiện và thảo luận ...................................................................... 14
1.3.1. Nghiên cứu hịan thiện qui trình sản xuất cây giống cao su dạng bầu

có tầng lá chất lượng cao............................................................................................. 14

v


1.3.1.1. Sinh trưởng gốc ghép và tỷ lệ ghép sống ...................................................... 14
1.3.1.2. Tuổi gốc ghép và thời gian ghép.................................................................... 16
1.3.1.3. Sinh trưởng của chồi ghép ............................................................................. 17
1.3.2. Nghiên cứu hòan thiện kỹ thuật trồng mới và chăm sóc cao su kiến

thiết cơ bản ................................................................................................................... 19
1.3.2.1. Mơ hình cao su trồng mới .............................................................................. 19
1.3.2.2. Các mơ hình chăm sóc cao su kiến thiết cơ bản .......................................... 23

1.3.2.3. Hiệu quả của màng phủ nơng nghiệp và phân bón lá trên cao su ............. 26
1.3.2.4. Lượng tóan hiệu quả kinh tế đầu tư áp dung tiến bộ kỹ thuật trên
vườn cao su kiến thiết cơ bản .................................................................................... 31
1.4 Tổng quát hóa và đánh giá kết quả thu được ..................................................... 34
CHƯƠNG II: HỆ THỐNG GIẢI PHÁP KHOA HỌC – CÔNG NGHỆ KHAI THÁC
VƯỜN CAO SU.............................................................................................................35

2.1. Mở đầu.................................................................................................................... 35

2.2. Tổng quan tình hình nghiên cứu ngoài nước và trong nước.............................. 36
2.2.1. Chế độ cạo nhịp độ thấp ..................................................................................... 36
2.2.2. Kích thích mủ cao su ........................................................................................... 36
2.2.3. Máng chắn nước mưa cây cao su ....................................................................... 36
2.2.4. Chẩn đốn tình trạng sinh lý của hệ thống tạo mủ .......................................... 37
2.2.5. Phương pháp bón phân theo chẩn đốn dinh dưỡng....................................... 41
2.2.6. Hiệu quả kinh tế của chế độ cạo và kích thích.................................................. 41
2.2.7. Những nghiên cứu về mơ hình hóa .................................................................... 42
2.2.8. Mơ hình máy tính ................................................................................................ 44
2.2.9. Những ứng dụng của phương pháp mơ hình hóa để nghiên cứu năng
suất
............................................................................................................................ 45
2.2.9.1. Ứng dụng phương pháp mơ hình hóa để nghiên cứu năng suất mủ
cao su theo chu kỳ khai thác......................................................................................... 45
2.2.9.2. Ứng dụng phương pháp mơ hình hóa để nghiên cứu dự đốn năng
suất mủ của vườn cây cao su ........................................................................................ 46
vi


2.3. Kết quả nghiên cứu mơ hình hóa năng suất mủ cao su của vườn cây
áp dụng đồng bộ các kỹ thuật tiên tiến........................................................................ 47
2.3.1 Mục tiêu ................................................................................................................. 57
2.3.2 Vật liệu - Nội dung phương pháp........................................................................ 47
2.3.2.1 Vật liệu mô hình................................................................................................. 47
2.3.2.2 Nội dung - phương pháp .................................................................................. 47
2.3.3 Kết quả .................................................................................................................. 50
2.3.3.2 Năng suất mủ quy khô của các DVT từ năm cạo 6 – 10 ............................... 51
2.3.3.3 Năng suất mủ quy khô của các DVT từ năm cạo 11 – 13 ............................. 51
2.3.3.4 Mơ hình hóa năng suất vườn cây cao su ......................................................... 52
2.3.4 Thảo luận ............................................................................................................ 53

2.3.4.1 Các yếu tố ảnh hưởng đến năng suất của các mơ hình .................................. 53
2.3.5 Kết luận ................................................................................................................ 56
2.4. Kết quả nghiên cứu mơ hình hóa dự đốn năng suất mủ cao su hàng
năm trên hai dịng vơ tính GT 1 và PB 235 ................................................................ 57
2.4.1. Đặt vấn đề ............................................................................................................ 57
2.4.2 Vật liệu và phương pháp..................................................................................... 57
2.4.3 Kết quả và thảo luận ............................................................................................ 58
2.4.3.1 Thiết lập các mơ hình diễn tả mối quan hệ giữa tuổi cạo và năng
suất mủ cá thể (kg/cây/năm)......................................................................................... 58
2.4.3.2 Thiết lập các mơ hình tóan học diễn tả mối quan hệ giữa tuổi cạo
và mật độ cây cạo (SCC/ha) ......................................................................................... 63
2.4.3.3 Thiết lập mơ hình tốn học diễn tả sự hồi qui giữa tuổi cạo và mật
độ cây cạo (SCC/ha) đến năng suất mủ quần thể kg/ha/năm.................................... 68
2.4.3.4 Dự đóan sản lượng............................................................................................ 70
2.4.4 Kết luận ................................................................................................................. 71
2.5.5 Đề nghị ................................................................................................................... 72

vii


CHƯƠNG III: CẢI TIẾN VÀ CHUYỂN GIAO CÔNG NGHỆ SẢN XUẤT CAO SU
TỜ RSS VÀ CAO SU ĐỊNH CHUẨN KỸ THUẬT HẠNG SVR 10,
SVR 20 ........................................................................................................................73

3.1. Tổng quan tình hình nghiên cứu ngoài và trong nước ....................................... 73
3.1.1. Hạng loại cao su thiên nhiên............................................................................... 73
3.1.2. Chất lượng cao su và tiêu chuẩn hóa ................................................................. 74
3.1.3. Nguyên nhân sụt giảm sản lượng RSS và SVR 20 tại Việt Nam..................... 75
3.1.4. Hiện trạng công nghệ .......................................................................................... 75
3.1.4.1. Hiện trạng công nghệ cao su tờ xơng khói RSS ............................................ 75

3.1.4.2. Hiện trạng cơng nghệ cao su định chuẩn kỹ thuật hạng SVR 20 ................ 77
3.1.5. Kết luận ................................................................................................................ 80
3.2 Nội dung và phương pháp nghiên cứu .................................................................. 80
3.2.1 Nội dung nghiên cứu ............................................................................................ 80
3.2.1.1 Cao su RSS ......................................................................................................... 80
3.2.1.2 Cao su SVR 20 .................................................................................................. 80
3.2.2 Phương pháp nghiên cứu .................................................................................... 81
3.3 Kết quả đã thực hiện và thảo luận ........................................................................ 82
3.3.1 Sản xuất cao su RSS ............................................................................................ 82
3.3.1.2. Chế tạo thiết bị tạo tờ liên hồn theo thiết kế hịan chỉnh ........................... 82
3.3.1.3. Hồ đánh đông tờ mủ đông liên tục ................................................................. 83
3.3.1.4. Lò sấy ................................................................................................................ 84
3.3.1.5. Nhà phơi tờ mủ ................................................................................................ 86
2.3.1.6. Hệ thống xử lý nước thải ................................................................................ 86
3.3.1.7. Quy trình cơng nghệ sản xuất cao su tờ xơng khói dạng tiểu điền .............. 87
3.1.1.8. Dây chuyền thiết bị chế biến............................................................................ 89
3.3.1.9. Chuyển giao công nghệ dạng BT..................................................................... 91
3.3.1.10. Ý tưởng chợ cao su RSS tại Việt Nam .......................................................... 93
3.3.1.11. Đào tạo ............................................................................................................. 94
3.3.2. Sản xuất cao su SVR 20....................................................................................... 94
3.3.2.1. Thành phần tạp chất ....................................................................................... 94
3.3.2.2. Các cách và biện pháp tách tạp chất ra khỏi mủ đông ............................... 96

viii


3.3.2.3. Tách cát ra khỏi mủ đông ............................................................................... 99
3.3.2.4. Điều chỉnh và ổn định mức Po và PRI ......................................................... 101
3.3.2.5. Chế độ lưu hóa của cao su SVR 20 .............................................................. 103
3.3.2.6. Kết quả sản xuất thử nghiệm SVR 20 ......................................................... 104

3.3.2.7. Kết quả ứng dụng thử nghiệm SVR 20 trong hỗn hợp mặt lốp ô tô ........ 105
3.3.2.8. Dây chuyền thiết bị sản xuất SVR 20 ......................................................... 111
3.3.2.9. Tri thức khoa học và ứng dụng SVR 20 ...................................................... 115
3.4. Tổng quát hóa và đánh giá kết quả đạt được ................................................... 116
3.4.1. Tổng quát hóa ................................................................................................... 116
3.4.2. Đánh giá kết quả thực hiện .............................................................................. 116
CHƯƠNG IV: NGHIÊN CỨU PHÁT TRIỂN THỊ TRƯỜNG CAO SU THIÊN NHIÊN
VIỆT NAM .................................................................................................................118

4.1. Tổng quan tình hình nghiên cứu ngịai nước và trong nước............................ 118
4.1.1. Ngịai nước.......................................................................................................... 118
4.1.2. Trong nước......................................................................................................... 119
4.2. Nội dung và phương pháp nghiên cứu ............................................................... 120
4.2.1. Nội dung nghiên cứu ......................................................................................... 120
4.2.1.1. Thị trường xuất khẩu cao su Việt Nam ........................................................ 120
4.2.1.2. Thị trường nội địa cao su Việt Nam.............................................................. 120
4.2.2. Phương pháp nghiên cứu .................................................................................. 120
4.2.2.1. Thị trường xuất khẩu cao su Việt Nam ........................................................ 120
4.2.2.2 Thị trường nội địa cao su Việt Nam............................................................... 121
4.3. Kết quả đã thực hiện và thảo luận ...................................................................... 126
4.3.1. Nghiên cứu thị trường xuất khẩu..................................................................... 126
4.3.1.1. Tình hình tiêu thụ cao su thiên nhiên trên thế giới ..................................... 126
4.3.1.2. Tình hình nhập khẩu cao su thiên nhiên trên thế giới ................................ 129

ix


4.3.1.3. Tình hình xuất khẩu và thị trường tiêu thụ cao su thiên nhiên của
Việt Nam ...................................................................................................................... 134
4.3.1.4. Đề xuất một số giải pháp cải thiện hiệu quả tiêu thụ - xuất khẩu

cao su thiên nhiên Việt Nam ...................................................................................... 157
4.3.2. Nghiên Cứu Thị Trường Nội Địa .................................................................... 165
4.3.2.1. Các doanh nghiệp sử dụng cao su nguyên liệu để sản xuất ....................... 165
4.3.2.2. Sản phẩm mua và cách mua sản phẩm: cao su nguyên liệu ...................... 166
4.3.2.3. Thông tin phản hồi của khách hàng về dịch vụ cung cấp cao su
nguyên liệu của Tổng Công Ty Cao Su Việt Nam .................................................... 173
4.3.2.4. Đề xuất các giải pháp cải thiện thị trường tiêu thụ nội địa ....................... 176
4.4. Tổng quát hóa và đánh giá kết quả..................................................................... 178
CHƯƠNG V: HIỆU QUẢ KINH TẾ .................................................................................................181

5.1. Hiệu quả kinh tế các mơ hình ứng dụng các giải pháp khoa học – công
nghệ nông nghiệp trong đề tài ................................................................................... 181
5.1.1. Hiệu quả kinh tế của các mơ hình trồng mới và kiến thiết cơ bản ............... 181
5.1.2. Hiệu quả kinh tế của các mơ hình khai thác .................................................. 183
5.2. Hiệu quả kinh tế ứng dụng các giải pháp khoa học – công nghệ nông
nghiệp từ đề tài vào sản xuất ..................................................................................... 184
5.3. Hiệu quả kinh tế mơ hình sơ chế cao su tờ RSS ............................................... 186
KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ .................................................................................... 191
LỜI CẢM ƠN .............................................................................................................. 194
TÀI LIỆU THAM KHẢO .......................................................................................... 195
PHỤ LỤC ..................................................................................................................... 202

x


PHẦN I

NHỮNG THÔNG TIN CHUNG

i

DANH SÁCH NHỮNG NGƯỜI THỰC HIỆN ĐỀ TÀI
STT

Họ và tên

Học vị

Cơ quan công tác

Kỹ Sư

Viện NCCS Việt Nam

A

Chủ nhiệm đề tài

1

Mai Văn Sơn

B

Cán Bộ tham gia nghiên cứu

2

Lại Văn Lâm (Chương I, IV,V)

Thạc Sỹ

Viện NCCS Việt Nam

3

Phạm Thị Dung (Mục 1.3.1)

Kỹ Sư

Viện NCCS Việt Nam

4

Lê Mậu Túy (Mục 1.3.2)

Thạc Sỹ

Viện NCCS Việt Nam

5

Đỗ Kim Thành (Chương II)

Thạc Sỹ

Viện NCCS Việt Nam

6

Phan Thành Dũng (Mục 1.3.2.2)

Thạc Sỹ

Viện NCCS Việt Nam

7

Nguyễn Thị Xuân Lan (Mục 3.3.1)

Kỹ Sư

Viện NCCS Việt Nam

8

Nguyễn Hữu Hùng (Chương III)

Tiến Sỹ

Viện NCCS Việt Nam

9

Phan Đình Thảo (Mục 1.3.1; Mục 2.4)

Thạc Sỹ

Viện NCCS Việt Nam

ii


TĨM TẮT
Mục đích nghiên cứu là đề xuất các giải pháp KHCN áp dụng cho sản xuất góp phần
phát triển bền vững vùng cao su quốc doanh và tiểu điền phục vụ chế biến và xuất
khẩu.
Các quy trình kỹ thuật tiên tiến, mơ hình thử nghiệm ở quy mơ sản xuất và phương
thức tiêu thụ nhằm thiết lập ra vườn cao su chất lượng cao, đa dạng sản phẩm là đối
tượng nghiên cứu chính.
Nghiên cứu được tiến hành theo phương pháp phân tích kết quả điều tra hiện trạng sản
xuất, so sánh với các tiến bộ KHCN trong và ngoài nước từ đó đề xuất các giải pháp
phù hợp; hồn chỉnh các giải pháp này bằng các kết quả nghiên cứu bổ sung và sản
xuất thử nghiệm theo các mục tiêu của đề cương đề tài.
Các quy trình kỹ thuật cần có để thiết lập vườn cao su chất lượng cao gồm sản xuất
cây giống, trồng mới, chăm sóc, khai thác đã được đề xuất và áp dụng đồng bộ trên 28
mơ hình. Kết quả thực hiện cho thấy có thể giảm 1- 1,5 năm thời kỳ kiến thiết cơ bản
và trên 70% số cây đạt tiêu chuẩn mở cạo từ năm đầu khai thác; năng suất cao su tăng
300 – 500 kg/ha/năm, năng suất bình quân trên 1,8 tấn/ha/năm tồn chu kỳ kinh doanh
và giảm chi phí khoảng 10% so với sản xuất đại trà hiện hành của TCTCSVN.
Đã đưa ra và áp dụng thử nghiệm quy mô lớn các quy trình cơng nghệ sản xuất cao su
tờ xơng khói RSS và cao su định chuẩn kỹ thuật hạng SVR 20 trên cơ sở tiêu chuẩn
Quốc tế - Green Book và TCVN 3769-04. Mơ hình xưởng cao su RSS và SVR 20
cũng đã hoàn chỉnh và chuyển giao cho sản xuất.
Đã nghiên cứu những vấn đề chủ yếu về thị trường cao su trong và ngoài nước và đề
xuất bước đầu một số giải pháp tiêu thụ thích hợp trong tình hình và điều kiện hiện
nay.

iii

Nhiều tài liệu phục vụ chuyển giao KHKT như báo cáo khoa học, giáo trình trung cấp
và đại học, sổ tay khuyến nông và khuyến công đã biên soạn xong, một số đã đăng tải
hoặt xuất bản thành sách.
Các sản phẩm của đề tài có thể ứng dụng trực tiếp vào sản xuất vì tính thực tiển và khả
thi cao. Một khi được áp dụng rộng rãi góp phần khơng nhỏ nâng cao trình độ cơng
nghệ và hiệu quả sản xuất ngành cao su lên ngang tầm tiên tiến trong các nước trồng
cao su Châu Á.

iv


MỤC LỤC

Trang
PHẦN I: NHỮNG THÔNG TIN CHUNG ........................................................................................... i
DANH SÁCH NHỮNG NGƯỜI THỰC HIỆN .................................................................................. ii
TÓM TẮT

......................................................................................................................................... iii

MỤC LỤC

.......................................................................................................................................... v

PHẦN II: BÁO CÁO KHOA HỌC CÔNG NGHỆ .............................................................................1
MỞ ĐẦU

...........................................................................................................................................2

CHƯƠNG I: HỆ THỐNG GIẢI PHÁP KHOA HỌC – CÔNG NGHỆ XÂY DỰNG
VƯỜN CAO SU KIẾN THIẾT CƠ BẢN......................................................................3

1.1 Tổng quan về tình hình nghiên cứu ngịai nước và trong nước .......................... 3
1.1.1. Ngòai nước............................................................................................................ 3
1.1.2 Trong nước............................................................................................................ 4
1.2. Nội dung và phương pháp nghiên cứu.................................................................. 7
1.2.1 Nội dung nghiên cứu............................................................................................. 7
1.2.1.1. Nghiên cứu hịan thiện qui trình sản xuất cây giống cao su dạng
bầu có tầng lá chất lượng cao ....................................................................................... 7
1.2.1.2. Nghiên cứu hòan thiện kỹ thuật trồng trồng mới và chăm sóc cao

su kiến thiết cơ bản........................................................................................................ 7
1.2.2. Phương pháp nghiên cứu .................................................................................... 8
1.2.2.1. Nghiên cứu hòan thiện qui trình sản xuất cây giống cao su dạng

bầu có tầng lá chất lượng cao ....................................................................................... 9
1.2.2.2. Nghiên cứu hòan thiện kỹ thuật trồng trồng mới và chăm sóc cao

su kiến thiết cơ bản...................................................................................................... 11
1.3. Kết quả đã thực hiện và thảo luận ...................................................................... 14
1.3.1. Nghiên cứu hịan thiện qui trình sản xuất cây giống cao su dạng bầu

có tầng lá chất lượng cao............................................................................................. 14

v


1.3.1.1. Sinh trưởng gốc ghép và tỷ lệ ghép sống ...................................................... 14

1.3.1.2. Tuổi gốc ghép và thời gian ghép.................................................................... 16
1.3.1.3. Sinh trưởng của chồi ghép ............................................................................. 17
1.3.2. Nghiên cứu hòan thiện kỹ thuật trồng mới và chăm sóc cao su kiến

thiết cơ bản ................................................................................................................... 19
1.3.2.1. Mơ hình cao su trồng mới .............................................................................. 19
1.3.2.2. Các mơ hình chăm sóc cao su kiến thiết cơ bản .......................................... 23

1.3.2.3. Hiệu quả của màng phủ nơng nghiệp và phân bón lá trên cao su ............. 26
1.3.2.4. Lượng tóan hiệu quả kinh tế đầu tư áp dung tiến bộ kỹ thuật trên
vườn cao su kiến thiết cơ bản .................................................................................... 31
1.4 Tổng quát hóa và đánh giá kết quả thu được ..................................................... 34
CHƯƠNG II: HỆ THỐNG GIẢI PHÁP KHOA HỌC – CÔNG NGHỆ KHAI THÁC
VƯỜN CAO SU.............................................................................................................35

2.1. Mở đầu.................................................................................................................... 35
2.2. Tổng quan tình hình nghiên cứu ngoài nước và trong nước.............................. 36
2.2.1. Chế độ cạo nhịp độ thấp ..................................................................................... 36
2.2.2. Kích thích mủ cao su ........................................................................................... 36
2.2.3. Máng chắn nước mưa cây cao su ....................................................................... 36
2.2.4. Chẩn đốn tình trạng sinh lý của hệ thống tạo mủ .......................................... 37
2.2.5. Phương pháp bón phân theo chẩn đốn dinh dưỡng....................................... 41
2.2.6. Hiệu quả kinh tế của chế độ cạo và kích thích.................................................. 41
2.2.7. Những nghiên cứu về mơ hình hóa .................................................................... 42
2.2.8. Mơ hình máy tính ................................................................................................ 44
2.2.9. Những ứng dụng của phương pháp mơ hình hóa để nghiên cứu năng
suất
............................................................................................................................ 45
2.2.9.1. Ứng dụng phương pháp mơ hình hóa để nghiên cứu năng suất mủ
cao su theo chu kỳ khai thác......................................................................................... 45

2.2.9.2. Ứng dụng phương pháp mơ hình hóa để nghiên cứu dự đốn năng
suất mủ của vườn cây cao su ........................................................................................ 46
vi


2.3. Kết quả nghiên cứu mơ hình hóa năng suất mủ cao su của vườn cây
áp dụng đồng bộ các kỹ thuật tiên tiến........................................................................ 47
2.3.1 Mục tiêu ................................................................................................................. 57
2.3.2 Vật liệu - Nội dung phương pháp........................................................................ 47
2.3.2.1 Vật liệu mô hình................................................................................................. 47
2.3.2.2 Nội dung - phương pháp .................................................................................. 47
2.3.3 Kết quả .................................................................................................................. 50
2.3.3.2 Năng suất mủ quy khô của các DVT từ năm cạo 6 – 10 ............................... 51
2.3.3.3 Năng suất mủ quy khô của các DVT từ năm cạo 11 – 13 ............................. 51
2.3.3.4 Mơ hình hóa năng suất vườn cây cao su ......................................................... 52
2.3.4 Thảo luận ............................................................................................................ 53
2.3.4.1 Các yếu tố ảnh hưởng đến năng suất của các mơ hình .................................. 53
2.3.5 Kết luận ................................................................................................................ 56
2.4. Kết quả nghiên cứu mơ hình hóa dự đốn năng suất mủ cao su hàng
năm trên hai dịng vơ tính GT 1 và PB 235 ................................................................ 57
2.4.1. Đặt vấn đề ............................................................................................................ 57
2.4.2 Vật liệu và phương pháp..................................................................................... 57
2.4.3 Kết quả và thảo luận ............................................................................................ 58
2.4.3.1 Thiết lập các mơ hình diễn tả mối quan hệ giữa tuổi cạo và năng
suất mủ cá thể (kg/cây/năm)......................................................................................... 58
2.4.3.2 Thiết lập các mơ hình tóan học diễn tả mối quan hệ giữa tuổi cạo
và mật độ cây cạo (SCC/ha) ......................................................................................... 63
2.4.3.3 Thiết lập mơ hình tốn học diễn tả sự hồi qui giữa tuổi cạo và mật
độ cây cạo (SCC/ha) đến năng suất mủ quần thể kg/ha/năm.................................... 68
2.4.3.4 Dự đóan sản lượng............................................................................................ 70

2.4.4 Kết luận ................................................................................................................. 71
2.5.5 Đề nghị ................................................................................................................... 72

vii


CHƯƠNG III: CẢI TIẾN VÀ CHUYỂN GIAO CÔNG NGHỆ SẢN XUẤT CAO SU
TỜ RSS VÀ CAO SU ĐỊNH CHUẨN KỸ THUẬT HẠNG SVR 10,
SVR 20 ........................................................................................................................73

3.1. Tổng quan tình hình nghiên cứu ngoài và trong nước ....................................... 73
3.1.1. Hạng loại cao su thiên nhiên............................................................................... 73
3.1.2. Chất lượng cao su và tiêu chuẩn hóa ................................................................. 74
3.1.3. Nguyên nhân sụt giảm sản lượng RSS và SVR 20 tại Việt Nam..................... 75
3.1.4. Hiện trạng công nghệ .......................................................................................... 75
3.1.4.1. Hiện trạng công nghệ cao su tờ xơng khói RSS ............................................ 75
3.1.4.2. Hiện trạng cơng nghệ cao su định chuẩn kỹ thuật hạng SVR 20 ................ 77
3.1.5. Kết luận ................................................................................................................ 80
3.2 Nội dung và phương pháp nghiên cứu .................................................................. 80
3.2.1 Nội dung nghiên cứu ............................................................................................ 80
3.2.1.1 Cao su RSS ......................................................................................................... 80
3.2.1.2 Cao su SVR 20 .................................................................................................. 80
3.2.2 Phương pháp nghiên cứu .................................................................................... 81
3.3 Kết quả đã thực hiện và thảo luận ........................................................................ 82
3.3.1 Sản xuất cao su RSS ............................................................................................ 82
3.3.1.2. Chế tạo thiết bị tạo tờ liên hồn theo thiết kế hịan chỉnh ........................... 82
3.3.1.3. Hồ đánh đông tờ mủ đông liên tục ................................................................. 83
3.3.1.4. Lò sấy ................................................................................................................ 84
3.3.1.5. Nhà phơi tờ mủ ................................................................................................ 86
2.3.1.6. Hệ thống xử lý nước thải ................................................................................ 86

3.3.1.7. Quy trình cơng nghệ sản xuất cao su tờ xơng khói dạng tiểu điền .............. 87
3.1.1.8. Dây chuyền thiết bị chế biến............................................................................ 89
3.3.1.9. Chuyển giao công nghệ dạng BT..................................................................... 91
3.3.1.10. Ý tưởng chợ cao su RSS tại Việt Nam .......................................................... 93
3.3.1.11. Đào tạo ............................................................................................................. 94
3.3.2. Sản xuất cao su SVR 20....................................................................................... 94
3.3.2.1. Thành phần tạp chất ....................................................................................... 94
3.3.2.2. Các cách và biện pháp tách tạp chất ra khỏi mủ đông ............................... 96

viii


3.3.2.3. Tách cát ra khỏi mủ đông ............................................................................... 99
3.3.2.4. Điều chỉnh và ổn định mức Po và PRI ......................................................... 101
3.3.2.5. Chế độ lưu hóa của cao su SVR 20 .............................................................. 103
3.3.2.6. Kết quả sản xuất thử nghiệm SVR 20 ......................................................... 104
3.3.2.7. Kết quả ứng dụng thử nghiệm SVR 20 trong hỗn hợp mặt lốp ô tô ........ 105
3.3.2.8. Dây chuyền thiết bị sản xuất SVR 20 ......................................................... 111
3.3.2.9. Tri thức khoa học và ứng dụng SVR 20 ...................................................... 115
3.4. Tổng quát hóa và đánh giá kết quả đạt được ................................................... 116
3.4.1. Tổng quát hóa ................................................................................................... 116
3.4.2. Đánh giá kết quả thực hiện .............................................................................. 116
CHƯƠNG IV: NGHIÊN CỨU PHÁT TRIỂN THỊ TRƯỜNG CAO SU THIÊN NHIÊN
VIỆT NAM .................................................................................................................118

4.1. Tổng quan tình hình nghiên cứu ngịai nước và trong nước............................ 118
4.1.1. Ngịai nước.......................................................................................................... 118
4.1.2. Trong nước......................................................................................................... 119
4.2. Nội dung và phương pháp nghiên cứu ............................................................... 120
4.2.1. Nội dung nghiên cứu ......................................................................................... 120

4.2.1.1. Thị trường xuất khẩu cao su Việt Nam ........................................................ 120
4.2.1.2. Thị trường nội địa cao su Việt Nam.............................................................. 120
4.2.2. Phương pháp nghiên cứu .................................................................................. 120
4.2.2.1. Thị trường xuất khẩu cao su Việt Nam ........................................................ 120
4.2.2.2 Thị trường nội địa cao su Việt Nam............................................................... 121
4.3. Kết quả đã thực hiện và thảo luận ...................................................................... 126
4.3.1. Nghiên cứu thị trường xuất khẩu..................................................................... 126
4.3.1.1. Tình hình tiêu thụ cao su thiên nhiên trên thế giới ..................................... 126
4.3.1.2. Tình hình nhập khẩu cao su thiên nhiên trên thế giới ................................ 129

ix


4.3.1.3. Tình hình xuất khẩu và thị trường tiêu thụ cao su thiên nhiên của
Việt Nam ...................................................................................................................... 134
4.3.1.4. Đề xuất một số giải pháp cải thiện hiệu quả tiêu thụ - xuất khẩu
cao su thiên nhiên Việt Nam ...................................................................................... 157
4.3.2. Nghiên Cứu Thị Trường Nội Địa .................................................................... 165
4.3.2.1. Các doanh nghiệp sử dụng cao su nguyên liệu để sản xuất ....................... 165
4.3.2.2. Sản phẩm mua và cách mua sản phẩm: cao su nguyên liệu ...................... 166
4.3.2.3. Thông tin phản hồi của khách hàng về dịch vụ cung cấp cao su
nguyên liệu của Tổng Công Ty Cao Su Việt Nam .................................................... 173
4.3.2.4. Đề xuất các giải pháp cải thiện thị trường tiêu thụ nội địa ....................... 176
4.4. Tổng quát hóa và đánh giá kết quả..................................................................... 178
CHƯƠNG V: HIỆU QUẢ KINH TẾ .................................................................................................181

5.1. Hiệu quả kinh tế các mơ hình ứng dụng các giải pháp khoa học – công
nghệ nông nghiệp trong đề tài ................................................................................... 181
5.1.1. Hiệu quả kinh tế của các mơ hình trồng mới và kiến thiết cơ bản ............... 181
5.1.2. Hiệu quả kinh tế của các mơ hình khai thác .................................................. 183

5.2. Hiệu quả kinh tế ứng dụng các giải pháp khoa học – công nghệ nông
nghiệp từ đề tài vào sản xuất ..................................................................................... 184
5.3. Hiệu quả kinh tế mơ hình sơ chế cao su tờ RSS ............................................... 186
KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ .................................................................................... 191
LỜI CẢM ƠN .............................................................................................................. 194
TÀI LIỆU THAM KHẢO .......................................................................................... 195
PHỤ LỤC ..................................................................................................................... 202

x


PHẦN II

BÁO CÁO KHOA HỌC CÔNG NGHỆ

1


LỜI MỞ ĐẦU
Đề tài "Nghiên cứu các giải pháp KHCN và thị trường phát triển bền vững vùng cao su
phục vụ chế biến và xuất khẩu", mã số: KC.06.09.NN, là một Đề tài nghiên cứu ứng
dụng các tiến bộ Khoa học Kỹ thuật trong các lĩnh vực Nông học, Công nghiệp và Thị
trường về cây cao su để đề xuất một quy trình kỹ thuật tiên tiến, đồng bộ và cập nhật
cho việc phát triển những vùng trồng cao su chất lượng cao, bền vững đáp ứng yêu cầu
chế biến và xuất khẩu. Quy trình gồm các giải pháp Khoa học Công nghệ đồng bộ về
kỹ thuật canh tác cây cao su, sơ chế 2 loại cao su thiên nhiên chủ lực RSS 3 và SVR
20, phương thức xuất khẩu thích ứng với thị trường cao su thế giới.
Trong phạm vi nghiên cứu trên, Đề tài nhằm đến mục tiêu (i) Nâng cao năng suất và
hiệu quả sử dụng vườn cao su, và (ii) Đa dạng hóa chủng loại cao su và biện pháp xuất
khẩu cao su hiệu quả cao. Với các mục tiêu đó, sẽ tạo ra những vùng phát triển cao su

bền vững phục vụ chế biến và xuất khẩu.
Đề tài này là bước kế tiếp của các Đề tài có liên quan khác của Viện nghiên cứu cao su
trên cơ sở ứng dụng, hoàn thiện và mở rộng các kết quả nghiện cứu, các tiến bộ kỹ
thuật riêng lẻ thành "Hệ thống giải pháp KHCN đồng bộ". Áp dụng hệ thống này để
xây dựng, vận hành và hồn chỉnh các mơ hình canh tác, chế biến và xuất khẩu cao su
ở quy mơ sản xuất đạt trình độ tiên tiến ở Việt Nam và khu vực. Chuyển giao kết quả
Nghiên cứu cho sản xuất bằng các phương thức phù hợp và hiệu quả để nhanh chóng
mở rộng các mơ hình vào thực tiển phát triển cao su ở nước ta.

2


CHƯƠNG I
HỆ THỐNG GIẢI PHÁP KHOA HỌC – CÔNG NGHỆ
XÂY DỰNG VƯỜN CAO SU KIẾN THIẾT CƠ BẢN
1.1 Tổng quan về tình hình nghiên cứu ngịai nước và trong nước
1.1.1. Ngịai nước
Từ lâu cây ghép các dịng vơ tính tiến bộ đã được sử dụng như là một lọai hình cây con
duy nhất để trồng vườn cao su. Nhiều công trình nghiên cứu đã được tiến hành nhằm cải
thiện chất lượng của cây con giống cao su. Kết quả nghiên cứu kỹ thuật ghép non trong
sản xuất cây giống cao su thay thế cho kỹ thuật ghép mắt nâu và xanh cho thấy kỹ thuật
này có giá thành rẻ, ghép dễ và nhanh hơn đồng thời độ đồng đều cao. Ghép non cũng
linh động hơn trong trường hợp thiếu lao động hoặc thời tiết thất thường. Đây là vật liệu
đầy hứa hẹn giúp giảm thời gian kiến thiết cơ bản (KTCB) cho vườn cây cao su [1]. Yoon
và công sự [2] đã nghiên cứu về lưu giữ số lá nách trong ghép non, kết quả cho thấy khi
gia tăng số lượng lá lưu giữ từ 1- 4 thì sức khỏe chồi ghép có xu hướng gia tăng dần. Ảnh
hưởng kích cỡ bầu và phân bón là ít hơn so với ảnh hưởng số lá nách được giữ lại. Trong
sản xuất cây con cao su, các nghiên cứu về đặc tính sinh lý về thời điểm ghép thích hợp
cho thấy rằng khi cây cao su có 5 - 6 tầng lá ứng với tuổi gốc từ 6 - 7 tháng đã tích tụ đầy
đủ các chất dinh dưỡng trong cây, do vậy ghép ở giai đọan này thường cho tỷ lệ ghép

sống cao. Khảo sát ảnh hưởng của 3 loại kích thước bầu: 15 x 33 cm, 18 x 38 cm và 23 x
45 cm đến sinh trưởng của gốc ghép và tỷ lệ ghép sống cho thấy khơng có sự khác nhau
về tỷ lệ ghép sống giữa 2 loại kích thước bầu 15 x 33 cm và 18 x 38 cm [3]. Hai loại bầu
kích thước: 15 x 33 cm và 18 x 38 cm đã được dùng phổ biến ở Sri Lanka.
Nghiên cứu về khía cạnh sinh lý và sinh hóa trong tương tác giữa gốc ghép và chồi ghép
cho thấy gốc ghép có ảnh hưởng đến tốc độ đồng hóa CO2 của chồi ghép và có sự tương
tác gốc ghép và chồi ghép về hệ số sử dụng nước tức thời, hàm lượng đường hòa tan tổng
số, sự suy giảm của đường, hàm lượng phenol và amino acid trong cây con [4]. Nhìn
chung tiềm năng sinh trưởng của gốc ghép quan trọng hơn tiềm năng sản lượng của nó

3