Bài thảo luận Pháp luật đại cương

 Quất       
 Quất       

Chào mừng cô và các bạn đến với
bài thuyết trình của nhóm

SLIDESMANIA.C


Chủ đề thảo luận

Phân tích, bình luận chế định “Chủ tịch nước” và chế
định “Chính quyền địa phương” trong luật Hiến pháp
2013

SLIDESMANIA.C


I. Chế định “Chủ tịch nước”

SLIDESMANIA.C


I. Chế định “Chủ tịch nước”
Được quy định tại Chương VI gồm 8 điều, từ Điều 86 đến Điều 93 trong Hiến pháp 2013

1. Vị trí pháp lý
Theo điều 86 Hiến pháp 2013 quy định:
Chủ tịch nước là người đứng đầu nhà nước, thay mặt nhà nước trong quan hệ đối nội và đối ngoại.

SLIDESMANIA.C

1. Vị trí pháp lý
•

Các quốc gia trên thế giới đều có ngun thủ của mình. Ở nước ta hiện nay, nguyên thủ quốc
gia tồn tại dưới hình thức Chủ tịch nước.

•

Ở từng thời kỳ thì chế định ngun thủ quốc gia có cách gọi, danh xưng, địa vị pháp lý, thẩm
quyền khác nhau, như Vua, Quốc vương, Hoàng đế, Quốc trưởng, Tổng thống, Chủ tịch...
Ở Hiến pháp 1980 là Hội đồng Nhà nước và Hiến pháp1992, Hiến pháp 2013 trở lại hình
thức là Chủ tịch nước.

•

Nhiều ngun thủ quốc gia có quyền lực tuyệt đối (trong nhà nước quân chủ chuyên chế, hay
trong chế độ độc tài), có những nguyên thủ chủ yếu nắm quyền hành pháp (Cộng hòa tổng

SLIDESMANIA.C

thống và Cộng hịa hỗn hợp), song cũng có những nguyên thủ chỉ giữ vai trò đại diện quốc
gia và mang tính biểu tượng quyền lực nhà nước 


1. Vị trí pháp lý

•

Trong nhà nước qn chủ lập hiến, vai trò của nguyên thủ quốc gia, người đứng đầu nhà
nước - vua hay quốc vương, được giữ nguyên, tiếp nối từ thời phong kiến, nhưng chức năng,

SLIDESMANIA.C

nhiệm vụ khơng cịn tính “qn chủ” ngun vẹn như trước, mà bị hạn chế, chia sẻ vai trò,
quyền lực cho các thành tố khác trong bộ máy nhà nước.


1. Vị trí pháp lý
• Ở Nhật Bản, điều 1 Hiến pháp 1947, quy định:
“Thiên Hoàng là biểu tượng của quốc gia Nhật
Bản và cho sự hòa hợp dân tộc”. Theo đó,
Nhật Hồng mang tính biểu tượng quốc gia,
mặc dù khơng tham gia vào các cơng việc
mang tính chất nội bộ chính trường, song Nhật
Hồng ln được người dân Nhật Bản tơn
kính. Nhật Hồng có tầm ảnh hưởng, tác động
rất lớn, gần như tuyệt đối tới tư tưởng, tình
SLIDESMANIA.C

cảm của các tầng lớp nhân dân Nhật Bản.

Đương kim Thiên hoàng là Naruhito
( 徳仁 ; Đức Nhân)


1. Vị trí pháp lý
• Hay như Mỹ, ngun thủ quốc gia là tổng
thống Mỹ, đồng thời cũng là người đứng đầu

chính phủ. Tổng thống Mỹ có quyền lực rất
lớn, vừa là trung tâm của bộ máy nhà nước,
vừa là trung tâm quyết sách của Chính phủ.
Quyền lực của tổng thống khơng chia sẻ cho
bất kỳ ai, kể cả Phó Tổng thống. Tổng thống là
nhà chính trị duy nhất được bầu trên phạm vi
SLIDESMANIA.C

toàn quốc, đại diện cho toàn thể Hợp chủng
quốc cả về đối nội lẫn đối ngoại.

Đương nhiệm
Joe Biden


2.

Nhiệm vụ. Quyền hạn
Theo điều 88 Hiến pháp 2013, gồm 6 điều khoản:
•

Cơng bố Hiến pháp, luật, pháp lệnh; đề nghị Uỷ ban thường vụ Quốc hội xem xét lại pháp lệnh
trong thời hạn mười ngày, kể từ ngày pháp lệnh được thơng qua, nếu pháp lệnh đó vẫn được Uỷ
ban thường vụ Quốc hội biểu quyết tán thành mà Chủ tịch nước vẫn khơng nhất trí thì Chủ tịch
nước trình Quốc hội quyết định tại kỳ họp gần nhất;

•

Tiếp nhận đại sứ đặc mệnh toàn quyền của nước ngoài; căn cứ vào nghị quyết của Ủy
ban thường vụ Quốc hội, bổ nhiệm, miễn nhiệm; quyết định cử, triệu hồi đại sứ đặc

mệnh tồn quyền của Cộng hịa xã hội chủ nghĩa Việt Nam; phong hàm, cấp đại sứ;
quyết định đàm phán, ký điều ước quốc tế nhân danh Nhà nước; trình Quốc hội phê
chuẩn, quyết định gia nhập hoặc chấm dứt hiệu lực điều ước quốc tế quy định tại

SLIDESMANIA.C

khoản 14 Điều 70; quyết định phê chuẩn, gia nhập hoặc chấm dứt hiệu lực điều ước
quốc tế khác nhân danh Nhà nước.


2. Nhiệm vụ. Quyền hạn
•

Đề nghị Quốc hội bầu, miễn nhiệm, bãi nhiệm Chánh án Toà án nhân dân tối cao, Viện trưởng
Viện kiểm sát nhân dân tối cao; căn cứ vào nghị quyết của Quốc hội, bổ nhiệm, miễn nhiệm,
cách chức Thẩm phán Tòa án nhân dân tối cao; bổ nhiệm, miễn nhiệm, cách chức Phó Chánh
án Tịa án nhân dân tối cao, Thẩm phán các Tòa án khác, Phó Viện trưởng, Kiểm sát viên Viện
kiểm sát nhân dân tối cao; quyết định đặc xá; căn cứ vào nghị quyết của Quốc hội, cơng bố
quyết định đại xá;

•

Đề nghị Quốc hội bầu, miễn nhiệm, bãi nhiệm Phó Chủ tịch nước, Thủ tướng Chính phủ; căn
cứ vào nghị quyết của Quốc hội, bổ nhiệm, miễn nhiệm, cách chức Phó Thủ tướng Chính phủ,
Bộ trưởng và thành viên khác của Chính phủ;

SLIDESMANIA.C


2. Nhiệm vụ. Quyền hạn

•

Thống lĩnh lực lượng vũ trang nhân dân, giữ chức Chủ tịch Hội đồng quốc phòng và an ninh;
quyết định phong, thăng, giáng, tước quân hàm cấp tướng, chuẩn đơ đốc, phó đơ đốc, đơ đốc
hải quân; bổ nhiệm, miễn nhiệm, cách chức Tổng tham mưu trưởng, Chủ nhiệm Tổng cục
chính trị Quân đội nhân dân Việt Nam; căn cứ vào nghị quyết của Quốc hội hoặc của Uỷ ban
thường vụ Quốc hội, công bố, bãi bỏ quyết định tuyên bố tình trạng chiến tranh; căn cứ vào
nghị quyết của Uỷ ban thường vụ Quốc hội, ra lệnh tổng động viên hoặc động viên cục bộ,
công bố, bãi bỏ tình trạng khẩn cấp; trong trường hợp Uỷ ban thường vụ Quốc hội không thể
họp được, công bố, bãi bỏ tình trạng khẩn cấp trong cả nước hoặc ở từng địa phương

•

Quyết định tặng thưởng huân chương, huy chương, các giải thưởng nhà nước, danh hiệu vinh

SLIDESMANIA.C

dự nhà nước; quyết định cho nhập quốc tịch, thôi quốc tịch, trở lại quốc tịch hoặc tước quốc
tịch Việt Nam;


2. Nhiệm vụ. Quyền hạn
Điều 90 Hiến pháp 2013 quy định:
•

Chủ tịch nước có quyền tham dự phiên họp của Ủy ban thường vụ Quốc hội, phiên họp của
chính phủ.

•

Chủ tịch nước có quyền u cầu Chính phủ họp bàn về vấn đề mà Chủ tịch nước xét thấy cần
thiết để thực hiện nhiệm vụ, quyền hạn của Chủ tịch nước

SLIDESMANIA.C


3. Điều 87 Hiến pháp 2013
Chủ tịch nước do Quốc hội bầu trong số đại biểu Quốc hội
•

Như vậy, Hiến pháp năm 2013 quy định điều kiện để được bầu Chủ tịch nước phải là đại
biểu Quốc hội, không quy định điều kiện về quốc tịch, xuất thân, độ tuổi tối thiểu của ứng
viên “nguyên thủ quốc gia” như ở một số quốc gia trên thế giới.

•

Ví dụ:
Đối với chức danh Chủ tịch nước Cộng hòa nhân dân Trung Hoa, Tổng thống Singapore
tuổi tối thiểu là 45 tuổi; Tổng thống Cộng hòa liên bang Đức là 40 tuổi; Tổng thống Hoa
Kỳ, Ấn Độ là 35 tuổi...

SLIDESMANIA.C


4. Điều 90 Hiến pháp 2013
•

Chủ tịch nước có quyền tham dự phiên họp của Uỷ ban thường vụ Quốc hội, phiên họp của
Chính phủ. Chủ tịch nước có quyền yêu cầu Chính phủ họp bàn về vấn đề mà Chủ tịch nước
xét thấy cần thiết để thực hiện nhiệm vụ, quyền hạn của Chủ tịch nước.

•

Trong khi đó, điều 105 Hiến pháp 1992 chỉ quy định khi xét thấy cần thiết, Chủ tịch nước có
quyền tham dự các phiên họp của Chính phủ.

•

Đây là một trong những điểm mới của Hiến pháp năm 2013. Bằng quy định mới này cho thấy
thẩm quyền tham dự các phiên họp Chính phủ của Chủ tịch nước được đề cao hơn. Điểm mới
đề cao vai trò của Chủ tịch nước trong việc xem xét quyết định vấn đề lớn trong quản lí điều
hành đất nước phù hợp với tình hình đất nước. Hiện nay có rất nhiều vấn đề lớn gây bức xức

SLIDESMANIA.C

trong dư luận như: tham nhũng, ô nhiễm môi trường, tệ nạn xã hội,… những vấn đề lớn này
cần được Chủ tịch nước – người thay mặt cho nhân dân giải quyết trước Chính phủ.


Phiên họp trực tuyến toàn quốc ngày 11-08-2021, tại trủ sở Chính phủ
SLIDESMANIA.C

Phiên họp do Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính và các Phó Thủ tướng: Lê Minh Khái, Lê Văn
Thành cùng chủ trì. Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng, Chủ tịch nước Nguyễn Xuân Phúc, Chủ tịch
Quốc hội Vương Đình Huệ tới dự.


II. Chế định “chính quyền địa phương”
Tên chế định được thay đổi
•

Các bản Hiến pháp năm 1959, năm 1980 và năm 1992, đề mục “Chính quyền địa phương” có
tên là “Hội đồng nhân dân và Ủy ban nhân dân”.
Mặc dù, hội đồng nhân dân và ủy ban nhân dân là hai cơ quan có quyền hạn và nhiệm vụ
khác nhau, nhưng được tổ chức và hoạt động trên cùng một phạm vi lãnh thổ xác định và đều
có cùng một chức năng là “tổ chức và bảo đảm việc thi hành Hiến pháp và pháp luật tại địa
phương; quyết định các vấn đề của địa phương do luật định; chịu sự kiểm tra, giám sát của cơ
quan nhà nước cấp trên” (Khoản 1 Điều 112 Hiến pháp 2013).

SLIDESMANIA.C


II. Chế định “chính quyền địa phương”
1.

Nhiệm vụ. Quyền hạn
Theo điều 112 trong Hiến pháp 2013 quy định:
•

Chính quyền địa phương tổ chức và bảo đảm việc thi hành Hiến pháp và pháp luật tại địa
phương; quyết định các vấn đề của địa phương do luật định; chịu sự kiểm tra, giám sát của cơ
quan nhà nước cấp trên.

•

Nhiệm vụ, quyền hạn của chính quyền địa phương được xác định trên cơ sở phân định thẩm
quyền giữa các cơ quan nhà nước ở trung ương và địa phương và của mỗi cấp chính quyền địa
phương.

•

Trong trường hợp cần thiết, chính quyền địa phương được giao thực hiện một số nhiệm vụ của

SLIDESMANIA.C

cơ quan nhà nước cấp trên với các điều kiện bảo đảm thực hiện nhiệm vụ đó.


2. Cơ cấu tổ chức
Theo khoản 2 điều 111 Hiến pháp 2013 có quy định:
Cấp chính quyền địa phương gồm có Hội đồng nhân dân và Ủy ban nhân dân được tổ chức phù
hợp với đặc điểm nông thôn, đô thị, hải đảo, đơn vị hành chính - kinh tế đặc biệt do luật định.

SLIDESMANIA.C


3.

Khoản 3 điều 112 Hiến pháp 2013
•

Trong trường hợp cần thiết, chính quyền địa phương được giao thực hiện một số nhiệm vụ của
cơ quan nhà nước cấp trên với các điều kiện bảo đảm thực hiện nhiệm vụ đó.

•

Theo đó, chính quyền địa phương cịn là chủ thể được ủy quyền của chính quyền Trung ương
trong việc thực thi một số công vụ nhất định. Tuy nhiên, đối với các công vụ do cơ quan nhà
nước cấp trên giao thì chính quyền địa phương sẽ được cơ quan nhà nước cấp trên bảo đảm các
điều kiện để thực hiện.

Vấn đề phân cấp, phân quyền đã được khẳng định và thể hiện thành nguyên tắc của Hiến pháp.
Tuy nhiên, cho đến nay, việc phân cấp, phân quyền chưa đủ mạnh để tạo điều kiện cho các địa
phương phát huy lợi thế so sánh và những đặc thù vốn có của mình trong việc phát triển kinh tế

SLIDESMANIA.C

- xã hội.


3.

Khoản 3 điều 112 Hiến pháp 2013
•

Thực tế, có nhiều nhiệm vụ thuộc thẩm quyền của Trung ương được giao cho địa phương
thực hiện, nhưng không kèm theo các điều kiện để thực hiện cơng việc đó. Vì vậy, gây nhiều
khó khăn cho địa phương trong việc thực thi cơng vụ. Quy định tại Khoản 3, Điều 112 nói
trên là cơ sở hiến định để giải quyết mối quan hệ ủy quyền giữa chính quyền cấp trên đối với
chính quyền cấp dưới trong thi hành công vụ.

SLIDESMANIA.C