dinh dưỡng ở trẻ em (bú mẹ, ăn nhân tạo, ăn dặm)

BS.CKI Huỳnh Thị Minh Tâm
Khoa Y – Trường Trung cấp Âu Việt

1. Trình bày được các lợi ích của việc nuôi con bằng
sữa mẹ.
2. Hướng dẫn bà mẹ cách cho con bú và cách bảo vệ
nguồn sữa mẹ.
3.Nêu được cách chọn các loại sữa phù hợp cho việc
nuôi trẻ khi không có sữa mẹ.
4. Nêu được bốn nhóm thức ăn bổ sung dành cho trẻ.
5. Trình bày được chế độ ăn của trẻ dưới 12 tháng và
cách cho trẻ ăn bổ sung.


1. Sữa mẹ là thức ăn hoàn hảo nhất.

Trong những tháng năm đầu đời của trẻ
sữa mẹ có đủ năng lượng, chất dinh dưỡng
và dễ hấp thu.

Trong 1 lít sữa mẹ có khoảng 700 Kcal.

Tỷ lệ các chất dinh dưỡng như đạm, đường,
mỡ, vitamin và muối khoáng thích hợp nên
làm cho trẻ dễ tiêu hóa, dễ hấp thu
 !"#$%&'()%*#)%+*)%,$ (()

Lượng protein ( đạm) thấp hơn sữa bò
nhưng có đủ các acid amin cần thiết nên trẻ
bú mẹ tránh được tăng cân quá mức.


Có nhiều acid béo cần thiết giúp cho sự phát
triển của não, thị giác tốt vì vậy giúp trẻ
thông minh.

Có hàm lượng vitamin A cao hơn sữa bò nên
trẻ bú mẹ phòng chống được bệnh thiếu
vitamin A tốt hơn trẻ bú sữa bò.

Có lượng calci và sắt thấp hơn sữa bò
nhưng tỷ lệ hấp thu cao hơn

nên trẻ bú
sữa mẹ ít bị còi xương và thiếu máu thiếu
sắt hơn trẻ bú sữa bò.
- !'.$/'01)23%/)23%45)
Sữa mẹ tiết ra trong vài ngày đầu sau đẻ
được gọi là sữa non
SN màu vàng nhạt và sánh đặt. Sau giai
đoạn SN là sữa trưởng thành.
Sữa mẹ có nhiều yếu tố chống nhiễm
khuẩn là các kháng thể hay còn gọi là các
globulin miễn dịch, trong đó chủ yếu là IgA


giúp trẻ có sức đề kháng tốt chống lại các
bệnh nhiễm khuẩn: tiêu chảy, nhiễm trùng
đường hô hấp….
6 !'.$/'01)2'%7)208&)2.
Trẻ ít bị dị ứng hoặc chàm hơn trẻ bú sữa bò,
Tăng cường tinh cảm gắn bó mẹ và con.


Tạo điều kiện cho mẹ con gần gũi con hơn


hình thành mối quan hệ yêu thương giữa mẹ và
con và là yếu tố tâm lý quan trọng giúp sự phát
triển hài hòa của trẻ.

Trẻ BM phát triển trí thông minh hơn trẻ bú sữa
bò.
9%*'*):; !"#:+*<=>&'3%?@:# !.

Giúp co hồi tử cung của mẹ tốt hơn, nhờ động
tác bú của trẻ sẽ làm cho bà mẹ đỡ mất máu
hơn.

Không mất thời gian vào việc chuẩn bị pha sữa
cho con nên mẹ có nhiều thời gian nghỉ ngơi, ăn
uống bồi dưỡng tăng cường sức khỏe.

Khi cho trẻ bú sẽ kích thích tuyến yên tiết
prolactin

có tác dụng ức chế rụng trứng


làm chậm quá trình có thai, làm giảm nguy cơ
ung thư tử cung và ung thư vú của mẹ.
A%*$BC:; !$%4D)"EF<#3F)%$G


Thuận lợi vì không cần dụng cụ, không
cần đun sôi pha chế, không mất thời
gian chuẩn bị như khi cho trẻ bú sữa
bò.

Trẻ có thể bú mẹ bất kỳ lúc nào, không
phụ thuộc vào giờ giấc.

Lợi ích kinh tế vì không mất tiền mua
sữa và các dụng cụ pha chế.
HI
Cho trẻ bú càng sớm càng tốt vì sữa mẹ tiết theo
phản xạ.
Tốt nhất trong vòng nửa giờ sau khi sinh nên cho
bú.
Không nên chờ đến khi mẹ xuống sữa mới cho
con bú, như vậy càng làm sữa xuống chậm và
càng dễ mất sữa.
Cho trẻ bú sớm có tác dụng kích thích bài tiết sữa
sớm.
Trẻ được bú sữa non có tác dụng phòng bệnh cho
trẻ tốt hơn.
J%K)2%L)'%G>7"M):;'N$BC

Cho trẻ bú theo nhu cầu ban ngày cũng
như ban đêm

không có động tác bú
trong đêm sẽ giảm tiết sữa.


Cho trẻ bú bất cứ lúc nào nếu trẻ khóc đòi
bú, không nhất thiết phải theo đúng giờ
giấc.

Nên cho trẻ bú đủ no mỗi lần để tránh phải
cho trẻ bú quá nhiều lần trong ngày.
J%F'%*$BC:;

Trong những ngày đầu sau sanh, mẹ khỏe
nên ngồi cho con bú,

giúp trẻ ngậm sâu đầu vú bằng cách kẹp vú
với hai ngón tay thứ hai và thứ ba, (những
trẻ là con đầu lòng, thường đầu vú mẹ
ngắn, trẻ khó bú).

Nếu đầu vú mẹ tụt vào trong, nên cho trẻ
lớn bú, để kéo núm vú ra ngoài hoặc dùng
dụng cụ hút sữa.
O4)>/$ F=)2$BC";'$BC:; !PQ:FG$$BC'.
)2D :R$<;$7$3%K)2
Trẻ ngậm bắt vú tốt có 4
đặc điểm sau:
1. Cằm chạm vú mẹ,
2. Miệng mở rộng,
3. Môi dưới đưa qua
ngoài,
4. Quầng vú còn lại phía
trên nhiều hơn phía
dưới.

O4)>/$$S$%G$%T))2SUF'N$BCPQV/'P8)%
$S$%G:;P;)23%K)2W
Tư thế bú đúng gồm 4 đặc
điểm sau:
1. Đầu và thân trẻ cùng
một đường thẳng,
2. Mặt trẻ đối diện với vú,
miệng trẻ đối diện với núm
vú,
3. Thân trẻ nằm sát thân
của người mẹ,
4. Mẹ đỡ, toàn bộ thân trẻ
không chỉ đỡ cổ và vai.
Bú mẹ đúng cách
O4)>/$$BC:;'.%F=4X4+W
Gồm những đặc điểm sau:

Trẻ mút chậm sâu, thỉnh thoảng nghỉ, có thể nhìn
thấy hay nghe tiếng nuốt sữa.

Nếu khi trẻ bú có tiếng thở rít chứng tỏ có hơi vào
cùng với sữa

dạ dày

nhanh chóng đầy, gây ọc
sữa sau bú.


Có thể tránh ọc sữa bằng cách vác đứng trẻ vài phút
và vỗ nhẹ vào lưng, để trẻ ợ hơi trước khi đặt nằm.

Sau mỗi lần bú nên đặt trẻ nằm nghiêng một bên.

Nếu trẻ sanh non, ít cử động, dễ ọc sữa sau bữa ăn,
nên đặt trẻ nằm sấp, đầu nghiêng một bên.
%UF2F)'%*:;> !.

Tùy thuộc vào từng trẻ.

Tuy nhiên nếu trẻ bú no sẽ tự nhả vú mẹ ra.

Trung bình một bữa bú như vậy có thể kéo dài 10
– 20 phút.

Nếu trẻ bú hết sữa một bên vú mà vẫn chưa đủ
no thì có thể chuyển sang cho trẻ bú tiếp vú bên
kia.

Cho trẻ bú sữa mẹ hoàn toàn trong 4 – 6 tháng
đầu.

%UF2F)'%*:;> ! ()

Từ tháng thứ 6 không cung cấp đủ các chất cần
thiết cho sự phát triển bình thường của trẻ.

Ngoài nhưng bữa bú mẹ nên cho trẻ ăn thêm các
chất : bột, thịt, trứng, cá, đậu, rau, trái cây, dầu

mỡ….( thức ăn dậm).

Nếu sức khỏe của bé tốt, mẹ cần đi làm có thể cai
sữa mẹ lúc trẻ 12 tháng.

Nếu không, nên để trẻ tiếp tục bú mẹ đến 18 – 24
tháng
%GPY()'N$BC:; !$Z[PG)6$4\F.

Từ 0 – 2 tháng 


3 tháng 

4 – 5 tháng 

6 – 9 tháng 

10 – 12 tháng 

1 – 2 tuổi 

2 – 3 tuổi 
Bú mẹ theo yêu cầu 6 – 7 lần/ngày.
Bú mẹ + 1- 2 muỗng cà phê nước trái cây.
Bú mẹ + 1 – 2 muỗng cà phê nước trái cây + 1
chén bột loảng 5%, 200ml ( bột + nước thịt +
nước rau).
Bú mẹ + ¼ trái chuối chín ( hoặc các loại trái
cây nghiền)+ 3 chén cháo đặc 10%, 200ml

( bột, rau, thịt, dầu ).
Bú mẹ + ½ trái chuối chín ( hoặc trái cây nghiền)
+ 3 chén cháo đặc 10%, 200ml ( như trên).
Bú mẹ + 1 trái chuối chín + 4 chén cháo đặc ( có
thịt, rau, dầu ăn như trên).
4 chén cơm ( với thức ăn như trên) chia làm 4 bữa
+ trái cây.
%)2PFQ 'M)"S4]3%F'F>.

Không nên cai sữa trước 12 tháng.

Không nên cai sữa vào mùa hè nóng nực vì ở
mùa này trẻ thường ăn kém.

Không nên cai sữa đột ngột dễ gây sang chấn
tinh thần làm trẻ quấy khóc nhiều, biếng ăn.

Không nên cai sữa khi trẻ bị bệnh đặc biệt khi trẻ
bi tiêu chảy làm cho trẻ tiêu chảy kéo dài và trẻ
dễ bị suy dinh dưỡng
6^_.
3.1. Trong thời kỳ mang thai.

Mẹ cần được ăn uống đầy đủ chất dinh dưỡng,
trung bình 2550 Kcalo / ngày.

Tăng cân trong thai kỳ từ 10 - 12 kg.

Có chế độ lao động và nghỉ ngơi hợp lý, tinh thần

thoái mái

Là điều kiện tốt để sau khi sinh mẹ có đủ sữa
cho con bú.
Hướng dẫn bà mẹ