các bước cần thiết để hoàn thành một bài báo

CÁC BƯỚC CẦN THIẾT
ĐỂ HOÀN THÀNH MỘT BÀI BÁO
Lương Ngọc An
Tuần báo Văn Nghệ
Thứ tự các bước hình thành
một bài báo

Có ý tưởng (Xác định chủ đề của bài viết)

Giới hạn câu chuyện định kể (sắp xếp nội dung cần thiết đủ để phản ánh
câu chuyện, bỏ bớt những gì không cần thiết)

Xác định những thông tin minh đã có, những thông tin còn thiếu cần bổ
xung (xác định mục đích thông tin)

Với những thông tin đã có và có thể bổ xung được, xác định xem câu
chuyện nên kể bằng hình thức nào (xác định thể loại)

Sắp xếp trình tự diễn biến của câu chuyện định kể (lập dàn bài)

Kể lại câu chuyện theo dự kiến bằng những thông tin mình đã có (Thực hiện
& Hoàn chỉnh bài viết)

Giả sử mình là người đọc, đọc lại bài đã viết xem có nhận xét gì, sửa lại
những chỗ có thể sửa được để câu chuyện ưng ý nhất (Tự biên tập bài viết)
1. Xác định chủ đề
1. Là giới hạn đề tài cho bài viết để có thể viết sâu, viết kỹ
2. Chủ đề phải phù hợp với:

Yêu cầu của toà soạn


Yêu cầu của độc giả

Khả năng của tác giả
2. Lập kế hoạch
1. Lập đề cương

Đánh giá tầm quan trọng của bài viết

Xác định mục tiêu bài viết phải đạt được

Các thông tin cần thiết phải cung cấp
2. Thu thập tài liệu

Từ dễ đến khó

Từ đơn giản đến phức tạp

Từ sự kiện đến vấn đề, từ hiện tượng đến nguyên nhân
(Áp dụng cả việc thu thập trên văn bản ngoài thực tế)
3. Xác định thể loại

Thể loại được xác định trên cơ sở những thông tin đã khai thác được.
Thông thường thì khi xác định chủ đề bài viết, thể loại dã được hình thành. Song sau khi khai thác tài
liệu, căn cứ vào lượng thông tin đã có, thể loại mới được khẳng định

Thể loại phù hợp sẽ phát huy tối đa giá trị nội dung của thông tin

Thể loại không phù hợp sẽ lãng phí tư liệu, hoặc khong đầy đủ sẽ làm bài viết không đảm
bảo nội dung
4. Thực hiện bài viết

1. Lập dàn bài
Sắp xếp, hệ thống lại những thông tin đã có. Từ đó có ý đồ sử dụng và xác định những thông tin
cần bổ sung
2. Hoàn chỉnh bài viết
Kể lại câu chuyện từ những thông tin đã có (hình ảnh, chi tiết, nhân vật, diễn biến ) Mở rộng nội
dung bài viết bằng những liên hệ ngang, dọc…, lần lượt theo các bước:
•
Đặt vấn đề (mở bài)
•
Giải quyết vấn đề (thân bài)
•
Kết thúc vấn đề (kết luận)
3. Tự biên tập
Đọc lại bài viết với tư cách là độc giả để xem có hài lòng không
Một số lưu ý về chi tiết, hình ảnh & nhân vật trong bài viết

Chi tiết, hình ảnh và nhân vật là những yếu tố làm nên sức thuyết phục của 1 bài
báo > mỗi chi tiết, hình ảnh đưa ra đều phải mang 1 nội dung nào đó theo ý định
của người viết

Điều này đặc biệt quan trọng trong văn học, là những phương tiện để thay lời nói
của người viết, chuyển thông tin và cảm xúc đến người đọc

Chi tiết: Là sự việc, sự vật, hiện tượng nhỏ nhất không mang nội dung thông tin
độc lập, được sử dụng trong bài viết để chuyển tải một thông tin nào đó theo ý đồ
của người viết
(ví dụ 1 bông hoa)

Hình ảnh: Là những người, những sự việc mà bản thân nó chứa đựng
một nội dung thông tin, được sử dụng trong bài viết để thay thế ngôn ngữ

của người viết khi nói về nội dung đó
(ví dụ hành động đập bàn)

Nhân vật: Là người xuất hiện trong bài viết, cùng với người viết đem đến
sự đa dạng cho bài viết và thuyết phục người đọc trong một nội dung
thông tin

Trong trường hợp nhân vật có tác dụng minh hoạ cho một nội dung thông tin
nào đó thì sự xuất hiện của nhân vật này được xem như một chi tiết của bài
viết
Mở rộng: Một số Phân biệt cơ bản giữa văn học và
báo chí

Báo chí

Văn học
Bài tập xác định chi tiết, hình ảnh, nhân vật

Tìm những gì nhìn thấy mà không nghe thấy trong 1 sự việc (hình
ảnh)

Tìm những gì chỉ nghe thấy mà không nhìn thấy trong 1 sự việc (chi
tiết)

Tìm những gì vừa nghe thấy vừa nhìn thấy trong 1 sự việc
Một số lưu ý về ngôn ngữ trong báo chí

Một số tính chất cơ bản

Tính chính xác


Cụ thể

Đại chúng (chú ý viết tắt)

Ngắn gọn

Biểu cảm (thái độ của người viết)

Một số cách làm tăng hiệu quả của ngôn ngữ

Dùng “văn nói”, thuật ngữ, tiếng nước ngoài, tiếng địa phương (Một cách có
dụng ý)

Dùng các chất liệu văn học, điển tích

Chơi chữ, sử dụng dấu câu, dùng ẩn dụ

Trích dẫn

Một số lưu ý về cấu trúc khi sử dụng câu

Mối quan hệ giữa ngôn ngữ với thực tế

Quan hệ ngữ nghĩa

Quan hệ đối xứng

Quan hệ cặp từ


Quan hệ giữa các câu liền kề và trong 1 đoạn văn
Bài tập về lập kế hoạch
1. Phương pháp thực hiện

Chia nhóm làm việc

Thống nhất chủ đề cho các nhóm

Chủ đề 1

Chủ đề 2

Chủ đề 3

Xác định yêu cầu cần đạt được của bài viết

Xây dựng kế hoạch thu thập tài liệu
2. Bảng kế hoạch thu thập tài liệu

Nội dung cần phản ánh (Lý tưởng)

Các đối tượng và khu vực cần khai thác

Đặc điểm, khả năng tiếp cận các đối tượng, khu vực đó. Giải pháp

Nội dung thông tin cần khai thác

Đánh giá giả thiết các thông tin có thể khai thác được

Những lưu ý khác


Xác định thể loại
3. Bài tập lập dàn bài

Xác định thể loại

Phần mở đầu

Dự kiến đặt vấn đề

Các yêu cầu cần đạt được

Phần thân bài

Dự kiến các vấn đề cần giải quyết

Các yêu cầu cần đạt được

Phần kết luận

Dự kiến vấn đề

Các yêu cầu cần đạt được
4. Bài tập biên tập

Phân tích 1 bài viết về nội dung đã được thực hành

Cách diễn đạt

Hiệu quả của thông tin so với dự kiến

Phương pháp làm: Cá nhân làm phiếu nhận xét: Khen, chê (theo mầu)