Ứng dụng CNTT trong giảng dạy ngoại ngữ. Hồ sơ khoa học dưới dạng điện tử của sinh viên

 Đề án học tập đa phương tiện.
 Các loại hình đề án đa phương
tiện
 Hồ sơ khoa học điện tử của sinh
viên.

ỨNG DỤNG CÔNG NGHỆ THÔNG TIN TRONG GIẢNG DẠY NGOẠI NGỮ:
HỒ SƠ KHOA HỌC DƢỚI DẠNG ĐIỆN TỬ CỦA SINH VIÊN

ThS. Trần Thanh Hƣng
___________________________________________________________________

Đề án đa phƣơng tiện.

Để có thể thành công trong việc học tập một ngoại
ngữ, người học luôn luôn cần có những cơ hội để sử
dụng những gì đã học từ ngôn ngữ đó trong môi
trường giao tiếp và sử dụng ngôn ngữ trong thực tế.
Điều này, từ lâu nay, đã được coi là cơ sở lý luận cho việc xây dựng và ứng dụng một
phương pháp giảng dạy mới trong việc dạy và học ngoại ngữ: phương pháp học tập bằng xây
dựng các đề án nhỏ (project-learning).

Một dự án học tập trong dạy và học ngoại ngữ có thể được xem như một dạng bài tập
yêu cầu người học phải vận dụng mọi kỹ năng ngôn ngữ thông qua một lọat các họat động để
thực hiện và hoàn tất. Dạng bài tập đề án này có thể là việc yêu cầu người học thực hiện một
cuộc phỏng vấn, xây dựng một slideshow, viết một bản báo cáo, đóng một vở kịch v.v.v. Dù
dưới bất kỳ hình thức nào, yêu cầu quan trọng nhất của dạng đề án này là luôn luôn tạo ra
những tình huống bắt buộc người học phải thực thi các họat động giao tiếp như nói, nghe,
viết, đọc, tổng hợp, tóm tắt, phòng vấn, thảo luận……để tạo ra một sản phẩm bằng ngôn ngữ
đã học. Theo các tác giả Brensford và Stein (1993), chỉ bằng cách này, các kỹ năng ngôn ngữ
cơ bản như nghe, nói, đọc viết của người học sẽ được kích họat toàn diện tạo cho người học

một cơ hội lớn để phát triển toàn diện khả năng sử dụng ngôn ngữ mà họ đang học.

Trong những năm trước, với sự hỗ trợ của các phương tiện nghe nhìn như máy
cassette, đầy máy CD, đầu máy video …..khái niệm xây dựng các đề án bằng phương tiện
nghe nhìn (multimedia project) trở nên phổ biến trong việc dạy và học ngoại ngữ. Các sản
phẩm đề án của người học nhờ vậy trở nên đa dạng, phong phú hơn và hấp dẫn hơn đối với
người học. Ngày nay, với sự phát triển của công nghệ máy tính và kỹ thuật internet, phương
pháp dạy và học bằng đề án nói trên đã phát triển thành phương pháp dạy và học bằng đề án
dựa trên công nghệ tin học. Các đề án do người học thực hiện ngày nay luôn được thể hiện
với sự hỗ trợ của các công cụ sử dụng công nghệ tin học (computer-based tools). Như tác giả
Chapelle (2001) đã khẳng định, bất kỳ ai quan tâm đến việc nâng cao chất lượng giảng dạy
trong việc dạy và học ngoại ngữ ở thế kỷ 21 cần phải thừa nhận rằng các họat động học tập
dành cho người học dựa trên công nghệ máy tính, sử dụng các công cụ dựa trên công nghệ
máy tính (media tools and computer-based tools) đã giúp hoàn thiện quá trình nắm bắt, hấp
thụ ngôn ngữ của chính người học một cách hiệu quả nhất.

Những cơ sở lý luận nói trên cho phép chúng tôi tin rằng việc ứng dụng một trong
những công cụ tin học: công nghệ web và internet vào việc xây dựng các đề án trong phương
pháp dạy và học ngoại ngữ bằng đề án sẽ hứa hẹn đem lại ít nhiều thành công trong việc
giảng dạy và học tập ngoại ngữ ở nước ta hiện nay.

Do đó, trước yêu cầu cải tiến phương pháp giảng dạy để phù hợp với quá trình áp
dụng hệ thống đào tạo theo tín chỉ tại Trường Đại học Đà Lạt, chúng tôi đã thực hiện nghiên
cứu việc sử dụng công nghệ sử dụng máy tính và internet vào việc giảng dạy và học tập tiếng
Anh trong Khoa Ngoại Ngữ tại Trường Đại học Đà Lạt.

Các dạng đề án đa phƣợng tiện phổ biến nhất hiện nay.

Trước yêu cầu tinh giản số giờ học lý thuyết trên giảng đường và nâng cao hiệu quả, chất
lượng của những giờ thực hành đối với sinh viên, việc áp dụng phương pháp xây dựng đề án

điện tử, như đã nói ở trên, sẽ là một trong những biện pháp có hiệu quả đáng mong đợi nhất.
Thông qua việc tiến hành thực nghiệm với sinh viên chuyên ngành tiếng Anh tại Trường Đại
học Đà Lạt, chúng tôi nhận thấy các dạng bài tập đề án dưới đây là tương đối phù hợp với
môi trường giảng dạy tại Việt Nam và với đối tượng người học là sinh viên người Việt.
Chúng tôi cũng đã tiến hành thử nghiệm và nhận thấy rằng việc xây dựng hồ sơ khoa học
điện tử (electronic portfolios) cho sinh viên là dạng bài tập xây dựng dự án đạt kết quả khả
quan nhất trong môi trường giảng dạy tiếng Anh cho sinh viên chuyên ngành tiếng Anh của
Trường Đại học Đà Lạt hiện nay.

CÁC LỌAI HÌNH
ĐỀ ÁN ĐA
PHƢƠNG TIỆN
MÔ TẢ
Hồ sơ điện tử
(electronic
portfolios)
Hồ sơ điện tử của sinh viên có thể được xem như là một hệ thống sưu
tầm và lưu trữ các tài liệu, bài nghiên cứu, bài làm thực hành của sinh
viên dưới dạng cơ sở dữ liệu điện tử.
Trình chiếu đa
phƣơng tiện
(multimedia
slideshows)
Sinh viên tạo những bài trình chiếu theo yêu cầu về một đề tài chuyên
môn nhất định, có sử dụng các phương tiện hỗ trợ như hình ảnh, sơ
đồ, âm thanh, đoạn phim minh họa v.v.v.v
Bài ôn tập và rèn
luyện dƣới dạng
trình chiếu
(slideshow reviews

and drills)
Dạng đề án này giúp sinh viên luyện tập và ôn tập có tính hệ thống
nhiều kỹ năng ngôn ngữ cùng một lúc như: chính tả, từ vựng, các phát
âm, các vấn đề ngữ pháp….. Thông thường, những trình chiếu thuộc
loại này có sử dụng các phần mềm xử lý hình ảnh và âm thanh.
Chƣơng trình
hƣớng dẫn điện tử
(tutorials)
Sinh viên có thể tạo ra những bài hướng dẫn, những phần giải thích
cho một vấn đề chuyên ngành bất kỳ. Những hướng dẫn này sẽ được
trình bày có tính hệ thống, theo từng bước một và được hỗ trợ bởi
hình ảnh, sơ đồ và công nghệ web. (Các phần mềm xây dựng trang
web và mạng internet).
Các trình chiếu
nghiên cứu
(research
presentations)
Các bài tập đề án dạng này thường được sử dụng khi sinh viên cần
trình bày các kết quả nghiên cứu của họ. Hầu hết các dạng đề án này
đều sử dụng các phần mềm xử lý hình ảnh làm công cụ hỗ trợ.
Chƣơng trình du
lịch ảo
Sinh viên tạo ra những chương trình giới thiệu du lịch bằng công
nghệ xây dựng web và mạng internet. Những chương trình này sẽ bao
(virtual tours) gồm bài giới thiệu, bài bình luận, hình ảnh, âm thanh và những đọan
phim ngắn về địa danh đang được giới thiệu.
Sách truyện điện tử
(interactive
storybooks)
Sinh viên có thể đưa các câu truyện do họ sáng tác lên mạng internet,

sử dụng công nghệ xây dựng web.
Niên giám điện tử
của lớp.
(class yearbooks)

Sinh viên tập hợp tất cả những kỷ niệm về các họat động trong lớp:
hình ảnh, âm thanh, phim ảnh……trong một năm học và sử dụng
công nghệ xây dựng web để lưu hành trên internet.

Hồ sơ điện tử của sinh viên.
(Student’s electronic learning portfolios - SELP)

Hồ sơ điện tử của sinh viên (SELP)

Hồ sơ điện tử của sinh viên chính là những bộ sưu tập, cơ sở dữ liệu của các công việc do
sinh viên thực hiện một cách khoa học và có tính hệ thống để thể hiện được các kỹ năng
chuyên ngành, quá trình phát triển của sinh viên trong học tập và rèn luyện chuyên môn.
Theo tác giả Johnson (2006), mục tiêu chính của việc áp dụng SELP là bắt buộc người học
phải tiến hành xây dựng, thiết kế và sáng tạo để tạo ra những sản phẩm chuyên môn của
mình. Norton và Meier trong một cuộc khảo sát về tính hiệu quả của SELP đối với sinh viên
đại học đã nhấn mạnh rằng SELP là dạng bài tập đề án hiệu quả nhất vì nó gọn nhẹ, dễ lưu
trữ và phù hợp với nhiều mục đích nghiên cứu, sử dụng khác nhau.

Qua thực nghiệm thực tế trong môi trường giảng dạy tiếng Anh cho sinh viên chuyên
ngành ngoại ngữ tại Đại học Đà Lạt, chúng tôi đi đến kết luận rằng việc áp dụng SELP tại
trường thực chất là việc yêu cầu sinh viên thực hiện một cơ sở dữ liệu điện tử (sử dụng công
nghệ máy tính và internet) để lưu trữ và trình bày các công trình chuyên môn của sinh viên.
Nói cách khác SELP là bộ sưu tập các công trình khoa học của sinh viên trong suốt một giai
đọan học tập nhất định với một môn học nhất định và bộ sưu tập này được số hóa để phục vụ
tối ưu nhất cho mục đích trao đổi, thảo luận, sửa chữa, nâng cấp và đánh giá. SELP dành cho

sinh viên chuyên ngành tiếng Anh tại Đại học Đà Lạt vì thế sẽ có thể bao gồm: những bài ghi
chép trên lớp, các bản tóm tắt khi đọc tư liệu trong thư viện, danh mục tài liệu tham khảo,
nhận xét chuyên môn của giảng viên, các bộ đề thi, câu hỏi kiểm tra mẫu, bài viết, các trình
chiếu, phim ảnh và các bải giảng của các giáo sư nước ngoài về đề tài chuyên môn sinh viên
đang theo học……









Sơ đồ dưới đây minh họa một SELP do sinh viên chuyên ngành tiếng Anh của Trường Đại học Đà Lạt
thực hiện trong khi học môn học Đất nước học Anh quốc.

Vì sao nên sử dụng SELP?

Rõ ràng việc lưu trữ một hệ thống sưu tập các tài liệu như trình bày ở trên bằng các phương
tiện cổ điển như sách, tập ghi chép, các hộp đựng giấy, các kẹp hồ sơ …..sẽ tốn khá nhiều
không gian và hoàn tòan bất lợi cho việc tra cứu, đọc lại, sử dụng và sửa chữa, cập nhật.
Công nghệ tin học, với các công cụ như đĩa CD, ổ ZIP và trang web sẽ giải quyết rốt ráo tồn
đọng này.

Hơn nữa, với công nghệ tin học, các tài liệu này luôn luôn được hỗ trợ, minh họa bằng
các công cụ đa phương tiện như âm thanh, hình ảnh. Điều này sẽ đem lại một nguồn cảm
hứng to lớn cho sinh viên và kể cả giáo viên khi xem xét, đánh giá hay nghiên cứu.

Việc ứng dụng SELP còn đem lại cho sinh viên ngoại ngữ cơ hội nâng cao kỹ năng tin
học. Không những thế, dưới dạng các cơ sở dữ liệu điện tử, SELP luôn luôn tạo điều kiện
thuận lợi nhất cho việc trao đổi, góp ý và đánh giá giữa các sinh viên với nhau và đặc biệt là
giữa sinh viên với giáo viên bộ môn.

Vận hành SELP bằng website cá nhân

Trong quá trình thực nghiệm tại Đại học Đà Lạt, chúng tôi đã chọn công nghệ xây dựng trang
web cá nhân (blog) do một số website cung cấp miễn phí để vận hành hồ sơ điện tử của sinh
viên. Trang web của chúng tôi trong suốt 3 năm thử nghiệm phương pháp giảng dạy này
được vận hành bởi nhà cung cấp miễn phí Jimdo: . Địa chỉ trang web
của chúng tôi là .



Danh mục
tham khảo
Lƣu trữ kỹ thuật số: file
flash, hình ảnh, âm
thanh, video clip…
Bài tập
Tự nhận xét
và đánh giá
Hỏi và
Đáp
Tóm tắt
các bài đọc
Các tài
liệu phải
đọc

Đọc trong
thư viện

Nhận xét
Của các sinh
viên khác

Của giáo
viên bộ môn

Slides
Các slides

sưu tầm
được

Các slides
của tôi

STUDENT’S ELECTRONIC LEARNING PORTFOLIO
Ghi chú
tại lớp


Hồ sơ điện tử sinh viên khi vận hành trên một trang web, thường được gọi là Web-
based SELP hoặc Webfolio, đã đem lại những kết quả hết sức tích cực như sau:

 Những hồ sơ này không bao giờ bị thất lạc hoặc nhầm lẫn.
 Từ bất kỳ nơi đâu, khi cần, ai cũng có thể tiếp cận những hồ sơ này.
 Trên môi trường internet, những hồ sơ này đã mở ra cánh cửa lớn để sinh viên có
thể nhận được những nhận xét đóng góp từ nhiều nguồn khác nhau, từ nhiều giáo
viên, thậm chí từ cả những chuyên gia nổi tiếng trong ngành ở nước ngoài.
 Những hồ sơ này rất dễ được sửa chữa, cập nhật và nâng cấp.
 Thông qua cơ chế siêu lien kết: hyperlinks, những hồ sơ điện tử này đêm lại cho
sinh viên cơ hội lớn trong việc giao tiếp và học tập chuyên môn với nhiều người
cùng ngành ngề trên thế giới.
 Việc thực hiện những hồ sơ này gần như là miễn phí.

Trong quá trình nghiên cứu và thử nghiệm, chúng tôi nhận thấy một số trang chủ sau đây
cung cấp dịch vụ mở trang web cá nhân miễn phí và không đòi hỏi người sử dụng phải có các
kiến thức tin học chuyên sâu:

 B-Blogger: available at

 Blog in Vietnamese: available at
 Jimdo: available at
 Multiply: available at
 Opera community: available at
 Viet-Space: available at
 Weblog: available at
 Yahoo! 360
0
: available at

Những ví dụ minh họa dưới đây được trích từ hồ sơ điện tử trên nền web của sinh
viên chuyên ngành tiếng Anh, Khoa Ngoại Ngữ, Trường Đại học Đà Lạt (Khóa 29) trong quá
trình học tập môn học Đất nước học Anh quốc. Hệ thống SELP này được vận hành trên trang
chủ của nhà cung cấp dịch vụ Jimdo (đã nêu).