Đề tài sử dụng các thiết bị vật lí máy tính để mô tả trực quan

Trường THPT Trần Phú Nguyễn Văn Đua
Đề tài :
“SỬ DỤNG CÁC THIẾT BỊ VẬT LÍ MÁY TÍNH ĐỂ MÔ TẢ TRỰC QUAN ”
A. PHẦN MỞ ĐẦU
I. LÝ DO CHỌN ĐỀ TÀI
Ngày nay, cùng với sự phát triển của tin học ở Việt Nam nói chung và trên thế giới
đang diễn ra quá trình tin học hoá nói riêng đặc biệt trên nhiều lĩnh vực hoạt động của xã
hội loài người và đem lại nhiều hiệu quả to lớn.
Sự phát triển mạnh mẽ như “ vũ bão ” của tin học đã làm cho xã hội có nhiều nhận
thức mới về cách tổ chức các hoạt động. Nhiều quốc gia trên thế giới ý thức được rất rõ
tầm quan trọng của tin học và có những đầu tư lớn cho lĩnh vực này, đặc biệt trong giáo
dục nâng cao dân trí về tin học và đào tạo nguồn nhân lực có chất lượng cao. Người Việt
Nam có nhiều tố chất thích hợp với ngành khoa học này, vì thế chúng ta hi vọng có thể
sớm hoà nhập với khu vực và trên thế giới.
Đảng và Nhà nước ta đã nhận thấy được tầm quan trọng của ngành Tin học và đã
đưa môn học này vào nhà trường phổ thông như những môn khoa học khác bắt đầu từ
năm học 2006-2007.
Trong quá trình giảng dạy môn Tin học 10, khi dạy Bài 3 “GIỚI THIỆU VỀ MÁY
TÍNH”, tôi nhận thấy nội dung của bài này là giới thiệu cho học sinh về cấu trúc của một
máy tính để bàn (Personal Computer), nhưng nếu chỉ dạy học theo phương pháp thuyết
trình thì quá trừu tượng và khó hình dung được một máy tính để bàn nó như thế nào?.
Tôi muốn tận dụng các thiết bị sẵn có về máy tính để bàn để mô tả một cách trực quan
cho học sinh.
Từ lí do trên, tôi xin trình bày sáng kiến kinh nghiệm “SỬ DỤNG THIẾT BỊ VẬT
LÍ MÁY TÍNH ĐỂ MÔ TẢ TRỰC QUAN ”. Các thiết bị vật lí của một máy tính để bàn
được đặt lên một bảng mica nhỏ(kích cớ 50 x 110 cm), để học sinh dễ dàng quan sát khi
học Bài 3, Tin học 10.
II. MỤC ĐÍCH CỦA ĐỀ TÀI
Các thiết bị như Bảng mạch chủ, CPU, RAM, ROM, Đĩa cứng, Đĩa mềm, Đĩa
Flash, Nguồn, Bàn phím, Chuột, Vỉ mạch, Các cáp, … được bố trí trên một bảng nhỏ,
gọn dễ dàng di chuyển đến các lớp học. Khi được học bài này học sinh sẽ biết được các

bộ phận vật lí của máy tính và có thể phát biểu được rằng “Máy tính thật là đơn giản” _
Trang 1
Trường THPT Trần Phú Nguyễn Văn Đua
Tiêu đề của các cuốn sách của Dương Mạnh Hùng, một mặt học sinh sẽ tò mò, thắc mắc
nảy sinh tình huống có vấn đề và các em sẽ tự mình giải quyết vấn đề(hoặc nhờ các thầy
cô giúp đỡ).
III. NHIỆM VỤ VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU
Viết sáng kiến kinh nghiệm thường xuyên liên tục cũng là nhiệm vụ chính trị của
mỗi giáo viên, nhưng cần phải lựa chọn phương pháp nghiên cứu thích hợp với nhà
trường trung học phổ thông. Sáng kiến kinh nghiệm đang trình bày của tôi dựa theo các
luận cứ khoa học hướng đối tượng, cụ thể: thuyết trình, quan sát, điều tra cơ bản, phân
tích kết quả thực nghiệm sư phạm,v.v… phù hợp với bài học và môn học thuộc lĩnh vực
phần cứng máy tính.
IV. ĐIỂM MỚI TRONG KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU
Điểm mới trong sáng kiến kinh nghiệm này là dùng các linh kiện vật lí và kết hợp
với diễn giải để cụ thể hoá bài học, học sinh sẽ quan sát trực quan các thông số kỹ thuật
trên các thiết bị của máy tính, phân loại được các bộ phận quan trọng trong các bộ phận
của máy tính. Đồng thời học sinh biết những lỗi phần cứng thường gặp khi thực hành tại
phòng máy.
Ngoài ra, tôi mạnh dạng trình bày sáng kiến kinh nghiệm này còn để phục vụ cho
những năm dạy tiếp theo.
B. PHẦN NỘI DUNG
A. Cơ sở lí luận: Khi học sinh học bài học Bài 3. “GIỚI THIỆU VỀ MÁY TÍNH”
tiết PPCT 5, 6, 7 và quan sát hình vẽ “SƠ ĐỒ CẤU TRÚC CỦA MỘT MÁY
TÍNH” trong sách giáo khoa Tin học 10(Hình 10) trang 19. Học sinh đã có rất
nhiều nhầm lẫn và trừu tượng về máy tính, nhất là khi giáo viên thực hiện
phương pháp dạy học mới, phương pháp “Lấy học sinh làm trung tâm”. Ví dụ
như sơ đồ cấu trúc máy tính dưới đây:
Khi dạy bài này, giáo viên đưa ra các câu hỏi sau đây:
Câu hỏi 1: Em hãy quan sát hình ảnh trong sách giáo khoa và cho biết máy tính gồm

bao nhiêu bộ phận?
Trang 2
Hình 1. Sơ đồ cấu trúc máy tính
Bộ nhớ ngoài
Bộ nhớ ngoài
Thiết bị vào Thiết bị ra
Bộ điều khiển Bộ số học/logic
Bộ xử lí trung tâm
Trường THPT Trần Phú Nguyễn Văn Đua
Thoạt đầu, học sinh sẽ trả lời là gồm có 4 bộ phận: CPU và Bộ nhớ trong; Bộ nhớ
ngoài; Thiết bị vào; Thiết bị ra mà thực tế thì máy tính được cấu thành từ năm bộ phận.
Như vậy, nhìn vào sơ đồ hình 10 trong sách giáo khoa Tin học 10 học sinh đã nhóm
CPU và Bộ nhớ trong thành một bộ phận (vì chúng cùng được đóng một khung), còn các
bộ phận khác thì đa phần học sinh đều trả lời đúng. Điều đó cho ta thấy rằng nếu không
mô tả bằng thiết bị vật lí cụ thể thì học sinh sẽ nhầm lẫn, hiểu biết lệch lạc.
Câu hỏi 2: CPU là gì? Tầm quan trọng của CPU như thế nào? Em biết các hãng sản
xuất CPU hiện nay không?
Tất nhiên là học sinh sẽ trả lời như khái niệm trong sách giáo khoa: CPU là đơn vị
xử lí trung tâm và là bộ phận quan trọng nhất của máy tính,…các hãng sản xuất CPU
như Intel, AMD, IBM. CPU bao gồm các bộ phận CU, ALU, Thanh ghi.
Theo kiểu trả lời này thì
học sinh chưa thực sự hiểu
biết về CPU, còn mang tính
học vẹt, hiểu biết mông lung,
thậm chí không biết được
CPU có kích thước thực
(kích thước vật lí) là bao nhiêu (trong khi trên thị trường thì đang lưu hành CPU công
nghệ nano). Nhiệm vụ của giáo viên là phải diễn giải thêm cho học sinh để học sinh nắm
vững hơn khái niệm CPU, nhưng chỉ diễn giải và mô tả bằng hình ảnh trong sách giáo
khoa thì học sinh cũng khó nắm bắt được kiến thức về CPU. Vậy ta có thể lấy một chiếc

CPU nào đó để cho học sinh quan sát trực quan không? Thực tế tôi đã lấy một chiếc
CPU cho học sinh quan sát, kết quả là học sinh rất chăm chú và đặt ra rất nhiều câu hỏi
xoay quanh vấn đề này.
Câu hỏi 3: Em hãy cho biết sự phân biệt lớn nhất giữa Bộ nhớ trong và Bộ nhớ ngoài,
kể các loại của hai bộ nhớ trên?
Đa phần học sinh trả lời Bộ nhớ trong là bộ nhớ nằm bên trong, Bộ nhớ ngoài là bộ
nhớ nằm bên ngoài. Câu trả lời lấp lửng là do học sinh chưa được thấy một chiếc máy
tính như thế nào? Nếu nói nằm bên trong vỏ máy thì cả hai Bộ nhớ trong và Bộ nhớ
ngoài đều nằm bên trong vỏ máy.
Trang 3

Hình 2. CPU
Trường THPT Trần Phú Nguyễn Văn Đua
Trả lời câu hỏi trên phải là “Bộ
nhớ trong khi tắt máy hay cúp
nguồn điện của máy tính thì dữ liệu
trên bộ nhớ này sẽ mất, còn Bộ nhớ
ngoài thì lưu dữ liệu ngay cả khi tắt
máy hoặc không có nguồn điện”.
Ngoài ra, còn một số phân biệt khác
như: dung lượng, cấu trúc vật lí, tốc độ truy xuất dữ liệu, …
Các loại bộ nhớ: học sinh trả lời có thể nói giống hệt nội dung sách giáo khoa vì
thực tế học sinh chưa bao giờ thấy các thiết bị nói trên.
Giáo viên chỉ có thể mô tả bằng hình ảnh trên sách giáo khoa hoặc Projector. Còn
nếu lấy một chiếc máy tính để mô tả thì rất là khó vì phải tháo lắp rất phiền hà.
Câu hỏi 4: Em hãy kể tên các thiết bị vào và thiết bị ra?
Học sinh sẽ liệt kê được các thiết bị vào (Input devices):
1. Bàn phím(Keyboard);
2. Chuột(Mouse);
3. Webcam(Máy quay phim qua Internet);

4. Máy quét ảnh(Scanner);
Học sinh quan sát được các thiết bị trên thông qua các hình ảnh được mô tả trong
sách giáo khoa Tin học 10. Thực ra các thiết bị đó rất thường gặp.
Trang 4

USB CD-ROM FDD HDD
Hình 4. Bộ nhớ ngoài

Bàn phím Chuột Webcam Máy quét Modem
Hình 5. Thiết bị vào
ROM
RAM
Hình 3 . Bộ nhớ trong
Trường THPT Trần Phú Nguyễn Văn Đua
Ngoài các thiết bị trên đa phần học sinh không thể biết thêm các thiết bị khác nữa,
ví dụ để đưa âm thanh vào máy tính như Micro, chuyển đổi tín hiệu Internet như
Modem, Router, các thiết bị chống trộm như camera,…
Học sinh sẽ liệt kê được các thiết bị ra(Output Devices):
1. Màn hình(Monitor);
2. Máy in(Printer);
3. Máy chiếu(Projector);
4. Loa và tai nghe(Speaker and Headphone);
5. Modem.
Đa phần học sinh trả lời đúng và đủ tên các thiết bị ra nói trên. Nhưng tất cả
đều là quan sát trong sách giáo khoa.
Trong sách giáo khoa không giới thiệu thiết bị Modem là thiết bị vào, nhưng trong
sách bài tập Tin học 10 lại giải thích thiết bị Modem vừa là thiết bị vào vừa là thiết bị ra.
Điều nay gây cho học sinh lúng túng, yêu cầu giáo viên phải có giải thích chính xác và rõ
ràng cho học sinh.
Với thiết bị này tôi đã giải thích cho học sinh như sau:

MODEM được viết tắt từ MODULATE/DEMODULATE nghĩa là bộ điều chế/giải
điều chế tín hiệu số tương đương tín hiệu điện thoại và ngược lại. Vì kết nối Internet
thông qua đường dây diện thoại. Do đó, có thể xem Modem vừa là thiết bị vào vừa là
thiết bị ra.
Trang 5


Hình 6. Thiết bị ra
Monitor
Printer
Projector
Modem
Speaker Headphone