Sáng kiến kinh nghiệm tiểu học một số giải pháp pháp rèn kĩ năng thực hành nghi thức đội ở trường tiểu học

PHỤ LỤC
NỘI DUNG

TRANG

I. Tên sáng kiến, lĩnh vực áp dụng.

1

1. Tên sáng kiến

1

2. Lĩnh vực áp dụng

1

II. Nội dung sáng kiến.

2

1. Giải pháp cũ thường làm

2

2. Giải pháp mới cải tiến

6

III. Hiệu quả kinh tế và xã hội dự kiến đạt được

28

1. Hiệu quả kinh tế .

28

2. Hiệu quả xã hội.

29

IV. Điều kiện, khả năng áp dụng.

32

V. Kết luận và kiến nghị.

34


1
I. TÊN SÁNG KIẾN, LĨNH VỰC ÁP DỤNG
1. Tên sáng kiến:
“MỘT SỐ GIẢI PHÁP PHÁP RÈN KĨ NĂNG THỰC HÀNH
NGHI THỨC ĐỘI Ở TRƯỜNG TIỂU HỌC”
2. Lĩnh vực áp dụng:
Sáng kiến được áp dụng trong lĩnh vực tổ chức các hoạt động Đội. Được
tiến hành thường xuyên trong hoạt động rèn luyện của Đội để tạo thành thói
quen, nề nếp tốt, góp phần giáo dục ý thức kỷ luật, tư thế, tác phong và tinh thần
tập thể cho đội viên trong tổ chức Đội. Qua đó giáo dục tư tưởng chính trị, đạo
đức của học sinh ở gia đình cũng như ngoài xã hội.

ĐẶT VẤN ĐỀ
Đội Thiếu niên tiền phong Hồ Chí Minh là: “Tổ chức của Thiếu nhi Việt
Nam do Chủ tịch Hồ Chí Minh và Đảng Cộng sản Việt Nam sáng lập, Đồn
TNCS Hồ Chí Minh phụ trách”. Nội dung này đã khẳng định Thiếu niên Việt
Nam có một tổ chức đại diện cho mình và của mình, có tính quần chúng và tính
cách mạng, đi theo con đường của Bác Hồ kính yêu và sự nghiệp đấu tranh, xây
dựng, bảo vệ Tổ quốc của dân tộc.
Đội được khẳng định là lực lượng giáo dục trong và ngoài nhà trường, nó
thể hiện sự lớn mạnh của Đội trong quá trình hoạt động, tạo cho Đội viên được
giáo dục và tự giáo dục thông qua các hoạt động tập thể mà Đội tổ chức. Hoạt
động giáo dục chính trị, tư tưởng, đạo đức cho các em thiếu nhi thông qua các
hoạt động Đội nhằm giúp các em nâng cao nhận thức về lí tưởng độc lập dân tộc
và chủ nghĩa xã hội, sự hiểu biết về truyền thống dân tộc, truyền thống cách
mạng của Đảng, của Đoàn, của Đội. Từ đó xây dựng tình cảm tốt đẹp cho các
em Đội viên, nâng cao lòng yêu nước tinh thần tự lập tự cường, truyền thống bất
khuất, kiên cường, song rất giàu lòng nhân ái của dân tộc, biết ơn những anh
hùng, liệt sĩ và cả những người đang ngày đêm ni nấng dạy dỗ mình. Qua hoạt
động giáo dục chính trị, tư tưởng, đạo đức Đội cịn góp phần làm cho các em đội
viên phát triển lòng nhân ái, lòng vị tha, kích thích tính tích cực trong hoạt động


2
chính trị - xã hội góp phần vào việc xây dựng cộng đồng. Các em là thành viên
của tổ chức Đội, phải thực hiện các nhiệm vụ chung của Đội đó là:
- Đội viên phải thực hiện Điều lệ Đội, nghi thức Đội và chương trình rèn
luyện Đội viên, thể hiện tính kỉ luật của đội viên đối với tổ chức của mình.
- Thể hiện trách nhiệm của đội viên đối với tổ chức của mình là giúp cho
Đội phát triển về số lượng, chất lượng đồng thời cũng thể hiện tình cảm, sự nhiệt
tình của cá nhân trong quá trình giúp đỡ bạn mình vào Đội. Điều đó một lần nữa
khẳng định: Tổ chức Đội là một tổ chức không thể thiếu trong các nhà trường.

Nếu hướng dẫn các em thực hiện đúng theo Điều lệ Đội và thực hành đúng nghi
thức Đội thì sẽ góp phần giáo dục các em trở thành con ngoan trò giỏi, xứng
đáng là chủ nhân tương lai của đất nước.
Từ việc nghiên cứu và hiểu được tầm quan trọng của tổ chức Đội và việc
hướng dẫn thực hành nghi thức Đội thiếu niên tiền phong Hồ Chí Minh ở trường
Tiểu học, tơi xin được mạnh dạn đưa ra sáng kiến về “Một số kinh nghiệm về
việc rèn luyện kĩ năng thực hành nghi thức Đội ở trường Tiểu học” với mong
muốn sẽ góp phần nâng cao hoạt động Đội trong nhà trường, đặc biệt là kĩ năng
thực hiện 7 yêu cầu đội viên của các em.
II. NỘI DUNG SÁNG KIẾN
1. Giải pháp cũ thường làm:
Thời gian, hình thức, phương pháp bồi dưỡng, rèn luyện kĩ năng thực
hành nghi thức đội trong những năm học trước là:
- Thời gian: Thực hiện rèn luyện kĩ năng công tác Đội cho đội viên vào
đầu năm học, thường là vào đầu tháng 8 (chuẩn bị cho khai giảng).
- Hình thức: Tập trung bồi dưỡng, hướng dẫn cho một số em trong ban chỉ
huy liên đội trước, sau đó hướng dẫn cho tồn liên đội một số kĩ năng cơ bản.
- Phương pháp: Thuyết trình kết hợp làm mẫu. Phương pháp chính thường
được áp dụng là thuyết trình cho đội viên nghe và thực hành. Khơng có chương
trình bồi dưỡng cụ thể cho từng lớp, từng đối tượng đội viên cụ thể mà là nội
dung được áp dụng chung cho toàn Liên đội. Cụ thể như sau:
1.1. Giải pháp 1: Xây dựng kế hoạch:


3
Xây dựng kế hoạch tập luyện nghi thức đội chỉ thực hiện vào đầu năm
học, đó là trước khi khai giảng năm học bao gồm tất cả các nội dung.
- Thuộc và hát đúng Quốc ca, Đội ca và một số bài hát truyền thống;
- Thắt khăn, tháo khăn quàng đỏ;
- Chào kiểu Đội viên Đội thiếu niên Tiền phong Hồ Chí Minh;

- Cầm cờ, giương cờ, vác cờ, kéo cờ;
- Hô - Đáp khẩu hiệu Đội;
- Thực hiện các động tác cá nhân tại chỗ, di động, các động tác trong đội
hình đội ngũ và Nghi lễ của Đội;
- Biết 3 bài trống qui định.
1.2. Giải pháp 2: Dành nhiều thời gian để luyện tập
Để khắc phục được những sai sót của đội viên khi thực hiện các động tác
nghi thức cá nhân tôi đã dành nhiều thời gian rèn luyện và thường xuyên kiểm
tra để sửa sai kịp thời.
Từ đó tơi đã lên kế hoạch chọn giải pháp “Bạn giúp bạn”. Chọn đội viên
có kĩ năng về nghi thức tốt hơn để hướng dẫn lại cho đội viên có kĩ năng chưa
đạt yêu cầu và chọn thời gian thích hợp và thuận lợi đó là những lúc xếp hàng
vào lớp đầu buổi, xếp hàng ra về. Để tiện việc theo dõi cũng như tổ chức tập
luyện theo buổi học của từng chi đội. Nên tơi có kế hoạch cho toàn liên đội tổ
chức tập luyện thường xuyên theo lịch.
Mỗi khi xếp hàng vào lớp chi đội trưởng cho chi đội mình xếp hàng và
điều hành chi đội thực hiện các động tác nghi thức cá nhân theo lịch quy định
chung được thống nhất trong liên đội. Khi tổ chức các động tác trên nếu phân đội
nào thực hiện tốt thì sẽ cho vào lớp hoặc ra về trước. Cịn phân đội nào thực hiện
sai thì vào lớp hoặc ra về sau, khi phân đội ở lại thì phân đội trưởng và những
người có kĩ năng về nghi thức tốt phải hướng dẫn, sửa sai cho bạn để hôm sau
cùng thực hiện đúng nghi thức. Từ đó những đội viên có kĩ năng tốt phải có trách
nhiệm sửa sai và nhắc nhở bạn trong cùng phân đội thực hiện tốt hơn.


4
Đội sao đỏ có nhiệm vụ theo dõi q trình thực hiện của từng chi đội để
đánh giá thi đua hàng tuần. Chi đội nào không thực hiện đúng quy định theo lịch
hoặc thực hiện khơng nghiêm túc thì sao đỏ trừ điểm thi đua.
1.3. Giải pháp 3: Đề ra các quy định yêu cầu đội viên chấp hành.

Yêu cầu đối với đội viên có trang phục cá nhân gọn gàng, sạch sẽ, khăn
quàng... đầy đủ khi đến lớp hoặc sinh hoạt nghi thức đội. Chấp hành tốt nội qui
và qui chế đề ra trong Liên đội. Khi thực hiện các thao tác phải nhanh nhẹn, dứt
khoát rõ ràng theo khẩu lệnh và sự hướng dẫn của người chỉ huy.
Trong thực hành phải thật tập trung chú ý, phải thường xuyên luyện tập và
có ý thức tự giác luyện tập thực hành.
1.4. Giải pháp 4: Ghi nhớ 7 yêu cầu của người đội viên.
Giáo viên tổng phụ trách tổ chức triển khai các nội dung cơ bản để cho các
em ghi chép, đọc và ghi nhớ ở trên lớp. Học sinh đọc và biết các nội dung về
Nghi thức đội các em phải có sổ học tập và hoạt động đội hằng ngày. Các em ghi
nhớ và học thuộc các nội dung quan trọng mà giáo viên Tổng phụ trách hướng
dẫn. Yêu cầu các em học thuộc và trả lời câu hỏi của giáo viên, ví dụ như sau:
+ Hãy nêu 7 yêu cầu của người đội viên?
+ Hãy nêu cách chào theo kiểu đội viên?
Nếu học sinh quên thì Giáo viên Tổng phụ trách đội làm mẫu và hướng dẫn
thực hiện động tác thực hành lại nghi thức đội.
1.5. Giải pháp 5: Triển khai thực hiện nghi thức Đội một cách đồng loạt
- Giáo viên Tổng phụ trách đội làm mẫu và hướng dẫn thực hiện động tác
thực hành nghi thức đội (Ví dụ: Chào kiểu đội viên Đội thiếu niên tiền phong).
+ Sau khi cho đội viên quan sát xong giáo viên đặt một số câu hỏi đối với các
động tác vừa hướng dẫn: Chào theo kiểu đội viên động tác này được thực hiện như
thế nào? Đội viên nêu lại các động tác chào theo kiểu đội viên và cho các em thực
hành, giáo viên theo dõi uốn nắn sữa sai để các em thực hiện đúng động tác chào…
Sau đó cho đội viên thực hiện động tác chào (theo từng cá nhân, phân đội, chi đội). Cứ
như thế giáo viên hướng dẫn lần lượt 7 yêu cầu đối với đội viên theo kế hoạch.


5
- Để các em thực hành tốt 7 yêu cầu nghi thức đội một cách thành thạo giáo
viên tổng phục trách đội phải sắp xếp cho các em thực hành những động tác từ

dễ đến khó, từ đơn giản đến phức tạp theo một quy trình nhất định; trong quá
trình hướng dẫn các em thực hành phải tuân thủ một nguyên tắc là xong động
tác này mới chuyển sang tập động tác khác.
* Những ưu điểm và hạn chế của giải pháp cũ
- Ưu điểm:
Với các giải pháp như trên công tác bồi dưỡng kĩ năng thực hành nghi thức
đội trong Liên đội cũng có một số ưu điểm như sau:
+ Thực hiện phổ biến nghi thức đội nhanh chóng đến được với số lượng
đội viên đông đảo.
+ Không phải vất vả lên kế hoạch chương trình rèn luyện cho từng đối
tượng đội viên cụ thể.
+ Học sinh dễ bắt chước và thực hiện được ngay khi giáo viên hướng dẫn
do đây là cách dạy học kiểu truyền thống. Các em đội viên ngoan ngỗn lễ phép,
vâng lời chịu khó rèn luyện kĩ năng thực hành nghi thức đội.
- Hạn chế:
+ Cách tập huấn tập trung với số lượng lớn đội viên đã không thể chú
trọng đến kĩ năng của từng đối tượng (đội viên lớn đã được tập huấn kĩ năng
nhiều đợt, đội viên nhỏ còn hạn chế kĩ năng).
+ Không thể bao quát hết, không thể quan tâm đến từng đối tượng các em
đội viên trong quá trình tập huấn.
+ Phương pháp thuyết trình phải diễn giải tốn thời gian nhưng lại khó hiểu
và mau quên đối với đội viên. Vì vậy mà việc tập huấn dễ gây nhàm chán, việc
ghi nhớ và thực hành của đội viên rất hạn chế.
+ Chưa tập chung khai thác được khả năng của từng cá nhân, học sinh
không nhập tâm và rất hay quên.
+ Học sinh phần lớn còn e dè nhút nhát, chưa phát huy được tính tự quản,
chưa chủ động tham gia các hoạt động của Đội đặc biệt là nhiều em chưa thực
hiện được các kĩ năng thực hành nghi thức Đội thiếu niên tiền phong Hồ Chí Minh

6
* Giải pháp cần khắc phục:
- Cần có chương trình, kế hoạch và nội dung rèn luyện kĩ năng công tác
đội cụ thể và thực hiện thường xuyên trong năm học.
- Tiếp cận, gần gũi với đội viên.
- Phối hợp với các lực lượng giáo dục trong và ngoài nhà trường.
- Có kế hoạch phối hợp, liên hệ chặt chẽ với các tổ chức, đoàn thể, các lực
lượng trong và ngoài nhà trường để nâng cao hiệu quả rèn luyện kĩ năng cơng
tác đội nói riêng và hiệu quả cơng tác đội nói chung.
- Thực hiện đa dạng nội dung và hình thức rèn luyện kĩ năng cơng tác đội.
- Chú ý quan tâm đến các đối tượng khác nhau để có nội dung, phương
pháp phù hợp với mọi đối tượng đội viên, chú ý phát huy tính tích cực tự giác
của các em trong hoạt động tập thể và vai trò gương mẫu đi đầu.
- Quan tâm đầu tư về cơ sở vật chất phục vụ hiệu quả cho công tác Đội
trong nhà trường.
2. Giải pháp mới cải tiến:
Với mong muốn cho việc thực hành “Nghi thức đội” ngày càng đạt hiệu
quả tốt nhất, đội viên nắm được các kỹ năng thực hành “Nghi thức đội” một
cách thành thạo và chính xác nhất, góp phần nâng cao chất lượng các hoạt động
Đội trong nhà trường bản thân tôi mạnh dạn đưa ra một số biện pháp như sau:
2.1. Giải pháp 1. Xây dựng kế hoạch chi tiết cụ thể cho cả năm học.
Kế hoạch hoạt động của Đội thiếu niên tiền phong Hồ Chí Minh được xây
dựng căn cứ vào yêu cầu, chỉ đạo của hội đồng Đội cấp trên, của chi ủy, Ban
giám hiệu nhà trường. Hiểu được tầm quan trọng của việc thực hành nghi thức
Đội đối với đội viên, ngay từ đầu năm học tôi lên kế hoạch cụ thể về việc rèn
luyện kĩ năng thực hành nghi thức đội cho đội viên trong cả năm học, báo cáo
ban giám hiệu nhà trường, xin ý kiến chỉ đạo để thực hiện.
Việc xây dựng kế hoạch cũng được nghiên cứu kĩ lưỡng về đặc điểm tình
hình của địa phương, khả năng nhận thức, khả năng quản lí điều hành của Ban
chỉ huy liên đội, khả năng thực hành nghi thức đội của học sinh, sự nhiệt tình

của anh chị em đồng nghiệp, những khó khăn của liên đội để từ đó đưa ra một


7
kế hoạch chi tiết cụ thể phù hợp với yêu cầu của công tác đội nhưng cũng dễ
thực hiện đối với học sinh, không làm mất nhiều thời gian công sức.
Bên cạnh đó phải có kế hoạch dài hơi cho cả năm học, kế hoạch đó cần cụ
thể về thời gian, chi tiết về nội dung và hình thức tổ chức. Khi có kế hoạch chuẩn
chỉ rồi thì việc thực hiện sẽ trở nên dễ dàng hơn, mang lại hiệu quả cao hơn.
Ví dụ: Vào các năm học trước (khi chưa bị dịch Covid -19) việc tập luyện nghi
thức cho học sinh trước lễ khai giảng sẽ được triển khai tập trung, dễ dàng hơn.

Học sinh tập luyện nghi thức chuẩn bị cho khai giảng
(Khi chưa có dịch Covid - 19)
Trong hai năm học gần đây, khi dịch Covid -19 diễn ra phức tạp, bên cạnh
việc thực hiện chỉ đạo của các cấp thì cần căn cứ vào tình hình thực tế tại địa
phương, nhà trường và hoàn cảnh khách quan đưa đến để xây dựng kế hoạch
thực hiện một cách hợp lý, có tính khả thi cao nhất.


8

Học sinh tập luyện nghi thức dương cờ
(Khi có dịch Covid - 19)
2.2.Giải pháp 2: Tiếp cận, tìm hiểu và gần gũi đội viên.
Ngay từ đầu năm học bản thân tơi đã tìm cách tiếp cận, gần gũi với tất cả
các em học sinh trong Liên đội và nhất là các em đội viên khối 4,5 để tìm hiểu
những khó khăn vướng mắc của các em về phong trào đội, đặc biệt là việc thực
hành kỹ năng nghi thức Đội của các em. Qua đó tơi hiểu được rằng để thành
công trong việc rèn kỹ năng thực hành nghi thức Đội cho thiếu niên thì người

phụ trách Đội nhất thiết phải là người hiểu biết, nắm vững và thành thạo nghi
thức Đội. Bản thân cần được đào tạo, có trình độ sư phạm và khả năng tiếp cận
với đối tượng Thiếu nhi, biết yêu quý Thiếu nhi, thích làm việc với Thiếu nhi.
Luôn luôn gần gũi lắng nghe để chia sẻ những khó khăn và vướng mắc của các
em trong quá trình thực hành nghi thức Đội đồng thời khi hướng dẫn nghi thức
Đội cho các em Thiếu nhi ở các độ tuổi khác nhau người phụ trách Đội không
được nóng vội, phải có thái độ ơn hồ, vui vẻ chỉ bảo uốn nắn sửa sai tận tình
cho các em một cách nhẹ nhàng dứt khoát. Đối với đội viên khối 4 đây là những
năm tháng đầu tiên của lứa tuổi đội viên do đó các em cịn nhiều bỡ ngỡ, cịn rụt
rè nhút nhát, chưa có kỹ năng thực hành nghi thức Đội do đó khi tập luyện phải
được thực hiện từ thấp đến cao, từ đơn giản đến phức tạp… Phải hướng dẫn cho
các em nhận thức được ý nghĩa, tầm quan trọng và biểu trưng của nghi thức Đội,
các kĩ năng cơ bản của người Đội viên rồi mới chuyển sang các động tác phối


9
hợp phức tạp của cá nhân và tập thể. Đối với đội viên lớp 5 thành thạo nghi thức
Đội hơn thì tơi tổ chức tập huấn, hướng dẫn bổ sung thêm kiến thức cho các em
để cùng kết hợp với tổng phụ trách Đội tập luyện cho các em lớp 4.
2.3. Giải pháp 3. Thực hành, thuyết trình và kết hợp với trực quan (làm
mẫu, quan sát).
Nắm vững nội dung 7 yêu cầu của người đội viên:
1 là: Thuộc và hát đúng Quốc ca, Đội ca và một số bài hát truyền thống;
2 là: Thắt khăn, tháo khăn quàng đỏ;
3 là: Chào kiểu Đội viên Đội thiếu niên Tiền phong Hồ Chí Minh;
4 là: Cầm cờ, giương cờ, vác cờ, kéo cờ;
5 là: Hô - Đáp khẩu hiệu Đội;
6 là: Thực hiện các động tác cá nhân tại chỗ, di động, các động tác trong
đội hình đội ngũ và Nghi lễ của Đội;
7 là: Biết 3 bài trống qui định.

Để có thể hướng dẫn cho Đội viên về nghi thức Đội, người giáo viên tổng
phụ trách Đội nhất thiết phải là người thành thục và giỏi nghi thức Đội. Hướng
dẫn nghi thức Đội phải được thực hiện theo quy trình từ thấp đến cao, từ đơn
giản đến phức tạp… Phải hướng dẫn cho các em nhận thức được ý nghĩa, tầm
quan trọng và biểu trưng của nghi thức Đội, các kĩ năng cơ bản của người Đội
viên rồi mới chuyển sang các động tác phối hợp phức tạp của cá nhân và tập thể.
Để học và thực hiện nghi thức Đội có hiệu quả tốt nhất, giáo viên tổng phụ
trách Đội nhắc Đội viên phải có thái độ đúng đắn, nghiêm túc và kiên trì, có
trang phục cá nhân gọn gàng, tập trung chú ý nghe lệnh của người chỉ huy, khi
thực hiện động tác phải nhanh nhẹn, dứt khoát, rõ ràng theo khẩu lệnh.
Trước hết yêu cầu học sinh nắm được nội dung 7 yêu cầu đối với Đội
viên. Giáo viên tổng phụ trách sử dụng phương pháp thuyết trình kết hợp trực
quan: Nêu ý nghĩa của từng yêu cầu, đồng thời làm mẫu từng động tác, có thể
làm mẫu nhiều lần để học sinh ghi nhớ từng bước của động tác.
+ Học sinh quan sát từng bước của từng động tác đến tổng thể của từng
động tác và làm theo mẫu.


10
+ Tiếp theo Giáo viên hỏi: Động tác này được thực hiện như thế nào?
+ Học sinh mô tả và thực hiện lại.
+ Giáo viên theo dõi uốn nắn sửa sai.
+ Chia nhóm để các em thực hiện.
+ Giáo viên hướng dẫn, theo dõi các em thực hiện.
Ví dụ : Hướng dẫn các em “Thắt khăn, tháo khăn quàng đỏ”. Trước hết
giáo viên tổng phụ trách phải nói cho học sinh hiểu rằng: Khăn quàng đỏ là một
phần cờ Tổ quốc, màu đỏ tượng trưng cho lý tưởng cách mạng. Đeo khăn quàng
đỏ, Đội viên Đội Thiếu niên tiền phong Hồ Chí Minh tự hào về Tổ quốc, về
Đảng Cộng sản Việt Nam, về Bác Hồ vĩ đại, về nhân dân Việt Nam anh hùng và
nguyện phấn đấu để trở thành đồn viên Đồn Thanh niên Cộng sản Hồ Chí

Minh. Rồi giáo viên tổng phụ trách mới hướng dẫn cụ thể từng động tác “Thắt
khăn, tháo khăn quàng đỏ”. Khi hướng dẫn đội viên thắt - tháo khăn, giáo viên Tổng phụ trách Đội có thể vừa hướng dẫn bằng lời nói và làm mẫu 1 lần để học
sinh quan sát:

* Thắt khăn:
Bước 1: Gấp chiều cạnh đáy khăn để phần chiều cao khăn còn khoảng 15cm.
Bước 2: Đặt khăn vào cổ áo, dựng cổ áo lên, chỉnh đuôi khăn giữa lưng áo,
đặt dải khăn bên trái lên trên dải khăn bên phải.
Bước 3: Vịng đi khăn bên trái vào trong, đưa lên trên và kéo ra phía ngồi.
Bước 4: Lấy đi khăn bên trái vịng từ trái sang phải và buộc tiếp thành
nút (Từ phải sang trái) với dải khăn bên phải.


11
Bước 5: Thắt nút khăn, chỉnh cho hai dải khăn trên và dưới nút khăn xịe ra,
sửa nút khăn vng vắn, bẻ cổ áo xuống.
Giáo viên tổng phụ trách cho học sinh thực hiện động tác thắt khăn xong
rồi tiếp tục hướng dẫn động tác tháo khăn.
* Tháo khăn:
Bước 1: Tay trái cầm nút khăn, tay phải cầm dải khăn phía trên nút.
Bước 2: Rút khăn ra.
Giáo viên tổng phụ trách cho học sinh thực hiện động tác tháo khăn, sau đó
yêu cầu học sinh thực hiện từng động tác một. Giáo viên theo dõi quan sát và sửa
sai cho các em. Khi các em thực hiện hai động tác tương đối tốt thì cho các em
thực hiện kết hợp hai động tác theo khẩu lệnh (Giáo viên trực tiếp hô khẩu lệnh).

Học sinh thực hiện- nghi thức thắt khăn quàng đỏ
Để các em thực hành 7 yêu cầu nghi thức đội một cách thành thạo đòi hỏi
giáo viên Tổng phụ trách đội phải sắp xếp cho các em thực hành những động tác
từ dễ đến khó theo một quy trình nhất định; trong quá trình hướng dẫn các em

thực hành phải tuân thủ một nguyên tắc là xong động tác này mới chuyển sang
tập động tác khác, tránh tình trạng tập một lúc nhiều nội dung, nhiều yêu cầu


12
gây chán nản cho đội viên. Sau mỗi động tác giáo viên phải tổ chức cho các em
một hình thức giải trí như tổ chức trị chơi, kể chuyện, hát, múa…
Như vậy, để học sinh thực hành tốt nghi thức Đội, giáo viên vừa dùng
phương pháp thuyết trình vừa kết hợp với trực quan để hướng dẫn học sinh. Khi
nói đến động tác nào giáo viên thực hiện động tác đó, sau đó cho học sinh thực
hiện tập luyện nhiều lần bằng phương pháp chia nhóm, cá nhân, tự kiểm tra
đánh giá giữa các tổ với nhau, như vậy thì các em sẽ ghi nhớ tốt hơn và thực
hiện tốt hơn. Cứ như thế giáo có thể hướng dẫn lần lượt 7 yêu cầu đối với đội
viên một cách dễ dàng theo kế hoạch.
2.4. Giải pháp 4. Tổ chức rèn luyện kỹ năng bằng phương pháp trò chơi:
Trong các buổi tập rèn nghi thức Đội, việc lồng ghép các trò chơi vào buổi
sinh hoạt là phương pháp khơng cịn mới lạ với các thầy cô tổng phụ trách Đội.
Rèn kỹ năng bằng phương pháp trò chơi sẽ tạo ra tâm lý vui vẻ giúp các em
tránh được trạng thái stress, không lo lắng, không bị áp lực; Thỏa mãn nhu cầu
bẩm sinh của trẻ em là thích tìm hiểu và ham vận động; Phát triển những "kỹ
năng sống thông minh" trong xã hội hiện đại như học cách hợp tác, tự tin thảo
luận, xác định lỗi...; Tuy nhiên, hình thức tổ chức của mỗi tổng phụ trách Đội thì
khơng ai giống ai và đều đem lại hiệu quả giáo dục nhất định đến các em đội
viên. Bản thân tôi luôn tuân thủ theo 3 quy tắc:
Thứ nhất, trò chơi được chọn phải phù hợp với lứa tuổi, tâm sinh lý của trẻ
em, phù hợp với nội dung tập luyện sẽ tạo được nhận thức khó quên đối với các
em. Cùng một loại trị chơi, có thể sáng tạo nhiều cách khác nhau tùy số đội viên
của Chi đội, địa hình và cả giới tính. Quan trọng, người tổng phụ trách phải nắm
rõ ý nghĩa và mục tiêu của trò chơi để khai thác hết các khía cạnh của nó, như
vậy hiệu quả sẽ rất lớn. Bước đầu, các em chưa quen với loại hình sinh hoạt này

nên sẽ có tâm lý e ngại, tổng phụ trách Đội cần giúp đỡ và từ từ đưa các hoà
nhập vào cuộc chơi và hồn thành vai trị của các em từ đó có thể giúp các em tự
tin hơn và tăng động cơ rèn luyện nghi thức Đội.
Thứ hai, tổng phụ trách Đội phải chuẩn bị đầy đủ và kỹ nội dung, cách tổ
chức sinh hoạt trò chơi kèm theo các dụng cụ cần thiết, làm chủ thời gian, kiểm


13
sốt được tiến trình hoạt động và biết dự đốn trước mọi tình huống có thể xảy
ra để khơng bị bất ngờ và có khả năng tùy cơ ứng biến.
Thứ ba, tổng phụ trách Đội cần gieo vào suy nghĩ của các em ấn tượng về
một người thầy (cô) tổng phụ trách Đội hịa nhã, vui tính, thân thiện, khơng dọa
dẫm,... Khi các em tin tưởng và có cảm tình với tổng phụ trách Đội, các em sẽ
có thái độ hợp tác tích cực và khơng cịn cơ chế phịng vệ. Từ đó sẽ tạo cho các
em sự tự tin thể hiện bản thân khi tập luyện…
Ví dụ trị chơi: Trò chơi: Trao khăn quàng đỏ:
- Cách chơi: HS xếp thành hai hàng ngang đối diện nhau mỗi hàng 10 em.
Khi lệnh chơi bắt đầu, hai hàng cùng tiến lên giơ tay chào kiểu Đội viên. Sau đó,
từng đội tháo khăn quàng của mình, quàng vào cổ bạn, thắt đúng quy cách. Phân
đội nào có nhiều người thắt nhanh, đẹp, đúng quy định là phân đội thắng cuộc.
- Luật chơi: + Nếu chào sai kiểu Đội thì bị trừ điểm.
+ Nếu thắt khăn sai cũng bị trừ điểm.
- HS chơi xong, nếu đội nào thắng sẽ được tán thưởng bằng 1 điệu vỗ tay,
đội nào thua sẽ phải chịu phạt.
Hình phạt: Đội nào thua cuộc phải nhảy lò cò, hát 1 bài hát truyền thống,
sinh hoạt tập thể của Đội (có thể thay đổi bằng hát Quốc ca, Đội ca).

Học sinh chơi trò chơi : Trao khăn quàng đỏ
Bên cạnh đó để các buổi tập luyện nghi thức khơng nhàm chán đối với
học sinh, giáo viên vẫn có thể lồng ghép cho các em chơi các trò chơi dân gian.

14
Vừa góp phần thực hiện được phong trào “Xây dựng trường học thân thiện, học
sinh tích cực”, vừa tạo cho các em tinh thần thoải mái đồng thời cũng là một
hình thức rèn nghi thức Đội cho các em.

Học sinh tổ chức chơi trị chơi dân gian
(Khi chưa có dịch Covid - 19)
2.5. Giải pháp 5. Lựa chọn thời gian thực hiện rèn luyện kĩ năng thực
hành nghi thức đội.
- Thực hiện vào đầu năm học trước khi khai giảng năm học mới (tháng 8)
Thời gian đầu năm học là khoảng thời gian để các chi đội, liên đội lao động dọn
dẹp vệ sinh, ổn định nề nếp, luyện tập nghi thức đội chuẩn bị khai giảng cho một
năm học mới, đây cũng là khoảng thời gian rèn kĩ năng thực hành nghi thức đội
rất hiệu quả.


15

Học sinh tập luyện nghi thức chuẩn bị cho khai giảng
(Khi chưa có dịch Covid - 19)
- Từ khi dịch Covid - 19 vào Việt Nam thì khơng tổ chức tập trung học sinh toàn
trường, thực hiện giãn cách theo quy định, việc tập luyện nghi thức cũng phải chia
thành nhiều nhóm nhỏ giữ khoảng cách an tồn và đeo khẩu trang.

Học sinh tập luyện nghi thức
(Khi có dịch Covid - 19)

16
- Thực hiện việc rèn luyện nghi thức Đội định kì theo kế hoạch từng
tháng, mỗi học kì và trước các hoạt động chủ điểm.
- Thông qua các hội thi chào mừng các ngày kỉ niệm: 20/11, 22/12, 26/3,
19/5…

Học sinh thực hiện phần nghi thức dương cờ chuẩn bị cho lễ kỷ niệm ngày 22/12

(Khi chưa có dịch Covid - 19)

Học sinh thực hiện phần nghi thức vác cờ
(Khi chưa có dịch Covid - 19)


17
- Việc thực hiện nghi thức Đội được tiến hành thường xuyên trong hoạt
động rèn luyện của Đội để tạo thành thói quen, nề nếp tốt, góp phần giáo dục ý
thức kỷ luật, tư thế tác phong và tinh thần tập thể cho đội viên trong tổ chức Đội.
- Tại Liên đội tôi đưa ra quy định: Vào lúc xếp hàng vào lớp, lớp trưởng,
chi đội trưởng (chỉ huy đội) cho các bạn thực hiện các động tác nghi thức Đội,
mỗi buổi chỉ cần thực hiện 1-2 động tác.
Ví dụ: Sáng thứ hai thực hiện động tác “Chào”, chiều cho thực hiện động
tác “Quay phải, quay trái, quay đằng sau”. Sáng thứ ba cho thực hiện động tác
“Sang phải, sang trái, tiến lùi”, chiều cho thực hiện động tác “tháo khăn, thắt
khăn quàng đỏ”…dưới sự theo dõi, giám sát của Tổng phụ trách, Giáo viên chủ
nhiệm và ban chỉ huy Liên đội. Bằng cách làm này các em sẽ nhớ và thực hiện
tốt hơn kĩ năng Nghi thức Đội. Từ đó tạo cho các em một thói quen rèn luyện
các động tác nghi thức cá nhân từ kỹ năng thành thạo trở thành kỹ xảo. Góp
phần xây dựng Liên đội có nề nếp tốt tạo điều kiện thuận lợi trong các hoạt động
ngoại khóa cũng như trong học tập của toàn Liên đội ngày càng nghiêm túc hơn.

Học sinh thực hiện nghi thức trước khi vào lớp


18
2.6. Giải pháp 6. Hình thức và phương pháp rèn luyện kĩ năng thực
hành nghi thức đội.
a. Lựa chọn ban chỉ huy Liên đội
Là tổng phụ trách đội, tôi đặc biệt quan tâm, chú trọng vai trò của Ban chỉ
huy Liên đội. Đây là lực lượng dẫn dắt liên đội thực hiện mọi nhiệm vụ trong
nhà trường, đặc biệt trong việc thực hành nghi thức đội. Do vậy, trong việc lựa
chọn, giới thiệu bầu Ban chỉ huy Liên đội hàng năm, tôi chú ý đến các em đảm
bảo các tiêu chí sau đây:
- Gương mẫu, nhiệt tình trong cơng tác tập thể.
- Có năng lực lãnh đạo, điều hành chung và có một số năng khiếu cá nhân
(văn nghệ, thể dục thể thao, thuyết trình,…)
- Ham học hỏi, có ý thức xây dựng, giúp đỡ bạn cùng tiến bộ.
Bên cạnh đó tơi cũng đã lựa chọn, giới thiệu một số em còn một số hạn
chế như vi phạm kỉ luật mức độ nhẹ, em có lực học trung bình,… để có những
động viên, tạo cơ hội cho các em nỗ lực vươn lên phấn đấu cả về học tập, rèn
luyện và hoạt động tập thể. Trong việc thực hiện xây dựng Ban chỉ huy Liên đội,
tôi luôn quan tâm tới khả năng hoạt động Đội của từng em, đến việc phát huy
tính chủ động, tích cực và tính tự quyết của các em đội viên. Khơng chú trọng
đến giới tính hay các em lớn tuổi. Từ đó, tơi để cho các em có quyền được tự
quyết định trong giới thiệu, ứng cử, đóng góp ý kiến nhân sự cũng như xây dựng
kế hoạch hoạt động, giải pháp thực hiện công tác của Liên đội.

Ban chỉ huy Liên đội tập luyện nghi thức trong điều kiện dãn cách xã hội

19
b. Tập luyện kết hợp phát huy tính tự quản của Ban chỉ huy Liên Đội:
Khi đã chọn ra được đội ngũ Ban chỉ huy Liên đội 14 em, là những đội
viên tiêu biểu, có tác phong nhanh nhẹn, chững chạc, có năng lực tổ chức và khả
năng nói trước tập thể, biết hơ khẩu lệnh to, rõ ràng có động lệnh, dự lệnh, biết
chọn địa hình, vị trí tập hợp... Đội ngũ chỉ huy Liên đội phải được tập huấn cơ
bản trước, phải thực hiện thành thạo 7 yêu cầu Đội viên để có thể giúp Tổng phụ
trách Đội tập luyện cho các Chi đội và kèm các Đội viên yếu. Tôi chia Liên đội
thành 7 Chi đội và mỗi Chi đội cử hai thành viên trong Ban chỉ huy Liên đội đến
kèm và hướng dẫn Chi đội tập luyện.
- Hình thức: Lớp bồi dưỡng, học qua băng đĩa nghi thức đội, hội thi,…
- Phương pháp: Áp dụng đa dạng và linh hoạt các phương pháp vào rèn
luyện kĩ năng thực hành nghi thức đội cho đội viên như thuyết trình, trực quan,
mời chuyên gia tư vấn hướng dẫn,…

Tổ chức tập huấn cho phụ trách chi đội
(Khi có dịch Covid – 19)
c. Thực hành chia nhỏ nội dung để tập luyện:
- Khơng nên nơn nóng phải làm tất cả 7 nội dung yêu cầu đối với đội viên,
cần chia ra theo thời điểm, theo tháng, gắn liền với các chủ đề thi đua.


20

Tổ chức tập huấn cho phụ trách chi đội

(Khi chưa có dịch Covid - 19)

Thực hành nội dung thắt, tháo khăn quàng đối với đội viên mới cũng được chia
nhỏ, bố trí ở địa điểm khác nhau

21

Tổ chức tập huấn cho phụ trách chi đội

(Khi chưa có dịch Covid - 19)

Việc tập luyện ln được chú ý giữ an tồn theo quy định phịng chống dịch


22
2.7. Giải pháp 7: Thực hiện phối hợp, huy động mọi lực lượng tham gia:

Giáo viên chủ nhiệm tích cực tham gia quản lí đội viên tập luyện nghi thức đội.
(Khi chưa có dịch Covid - 19)
+ Phối kết hợp với cán bộ giáo viên của đơn vị.
Giáo viên Tổng phụ trách cần quan tâm đến yếu tố này vì một mình
khơng thể thực hiện thành cơng chương trình cơng tác Đội nếu khơng có sự vào
cuộc của các cán bộ giáo viên của đơn vị.
- Đối tượng trọng tâm đó là: Các giáo viên chủ nhiệm của các lớp, giáo
viên âm nhạc, mỹ thuật, thể dục…
- Để làm tốt công tác phối kết hợp giáo viên – Tổng phụ trách là người
truyền đạt tập huấn từng nội dung cho đồng nghiệp tại thời điểm có kế hoạch
triển khai tới Đội viên.
- Tham mưu với Ban giám hiệu nhà trường để có sự chỉ đạo các lực lượng
trong nhà trường cùng tham gia rèn kĩ năng thực hành nghi thức đội.
- Trong q trình thực hiện, tơi ln chú trọng việc phối hợp với cán bộ,
giáo viên và các đoàn thể trong và ngoài nhà trường (Đoàn thanh niên, hội cha
mẹ học sinh, hội phụ nữ,…)

23

Đồn thanh niên tích cực tham gia các hoạt động tập luyện nghi thức đội
(Khi chưa có dịch Covid - 19)
2.8. Giải pháp 8. Áp dụng công nghệ thông tin:
Trong thời đại 4.0 như hiện nay, việc áp dụng công nghệ thông tin vào thực
hiện nghi thức đội viên sẽ mang lại hiệu quả cao. Cụ thể là sẽ tạo hứng thú cho
các em khi nghiên cứu, các em ghi nhớ các động tác thực hành nghi thức Đội
nhanh hơn, có thể tự rèn luyện khơng cần sự hướng dẫn của giáo viên.
Biện pháp hướng dẫn thực hành nghi thức Đội của tổng phụ trách Đội: các
em Đội viên được trực tiếp quan sát các động tác dưới sự phân tích cụ thể từng
động tác một của giáo viên. Được giáo viên chỉnh sửa động tác sai, giúp các em
thực hiện động tác chính xác, theo đúng trình tự.
Tơi nhận thấy các em học sinh tiểu học rất hứng thú khi được học bằng
máy chiếu hay học tại phòng máy nên khi tôi áp dụng vào hướng dẫn thực hành
Nghi thức Đội các em cũng thấy thích hơn và có hiệu quả hơn. Bằng biện pháp
này giúp các em nắm được nội dung của Nghi thức Đội, ghi nhớ các động tác
nhanh hơn, các em có thể tự rèn kĩ năng thực hành Nghi thức Đội mà không cần
nhiều sự hướng dẫn của giáo viên.


24
Tôi sử dụng máy chiếu để chiếu cho các em xem Video về các nội dung kĩ
năng thực hành Nghi thức đội như: cách tháo khăn, thắt khăn quàng đỏ, chào
kiểu Đội viên, hô, đáp khẩu hiệu đội, ba bài trống của Đội, các động tác trong
đội hình, đội ngũ... hay hướng dẫn các em biết tự mở máy tính, mở đĩa... để xem
lại các nội dung thực hành Nghi thức Đội vào thời gian rảnh.
Tơi xây dựng các trị chơi nhỏ bằng các phần mềm soạn giảng với nội dung

về nghi thức đội như vậy giúp các em thấy thoải mái, hứng thú hơn khắc ghi nội
dung kiến thức lâu hơn.
Ngồi ra tơi sử dụng máy chiếu, máy tính trong các buổi tập huấn đội cho
thấy hiệu quả cao hơn tiết kiệm thời gian hơn.

Áp dụng công nghệ thông tin để hướng dẫn thực hành nghi thức Đội
2.9. Giải pháp 9. Tổ chức hoạt động ngoại khóa:
Để các bài học về nghi thức Đội của các em không khô khan, khơng tạo
cảm giác gị bó dập khn. Tổng phụ trách cần tham mưu với Ban giám hiệu nhà
trường, các ban nghành đoàn thể… tổ chức cho đội viên các hoạt động ngoại
khóa như: Trải nghiệm mơi trường qn ngũ, tham quan các doanh trại Quân đội
hay đồn biên phòng... Để tránh lãng phí, nên tổ chức hoạt động ngoại khóa này
tại các địa chỉ thuộc tỉnh nhà, hoặc xây dựng chương trình mời đại diện các chú
bộ đội về trường để giao lưu cùng học sinh. Để các em có những trải nghiệm từ
thực tế. Qua đó việc thực hiện Nghi thức đội đối với các em sẽ trở nên gần gũi,
dễ thực hiện,dễ nhớ. Hơn hết các em sẽ thấy được tầm quan trọng của việc học
và thực hiện nghi thức Đội.