Peter Drucker - Người tôn vinh nghề quản trị

Peter Drucker - Người tôn vinh nghề quản trị
(VDC/vhy 28/8/2003)
Peter Drucker sinh nǎm 1909 tại A'o. Thập niên 1920 và 1930 ông sống ở A'o và ở Đức, nơi có
ảnh hưởng lớn đến sự nghiệp của ông. Khi Đức Quốc xã lên cầm quyền, Drucker đang làm báo ở
Frankfurt. Ông rời Đức sang làm cho một tờ báo khác ở Lon Don, rồi sang Mỹ nǎm 1937. Nǎm
1939, ông viết cuốn sách đầu tiên, "Sự kết thúc của con người kinh tế", bàn về những cuộc khủng
hoảng chính trị và kinh tế trong thập niên 1930. Cuốn thứ ba, "Khái niệm Công ty" (1946), là một
khảo luận độc đáo về những cơ chế nội bộ phức tạp của hãng General Motors. Từ đó ông đều
đặn viết sách về quản trị.
Sự nghiệp về sau của ông chủ yếu tập trung vào học thuật, và đôi khi trong vai trò nhà tư vấn. Từ
nǎm 1942 đến 1949, ông là giáo sư triết và chính trị Đại học ở Bennington. Nǎm 1950, ông trở
thành giáo sư quản trị tại Đại học New York, là người đầu tiên trên thế giới có chức danh đó và
cũng là người đầu tiên dạy môn quản trị. Từ nǎm 1971, ông dạy tại Đại học Claremont ở
California; trường cao học quản trị kinh doanh của đại học này được mang tên ông.
Peter Drucker được xem là một nhà tư tưởng lớn về quản trị kinh doanh của thế kỷ 20. Ông đã đề
xướng nhiều thuật ngữ và cổ xuý cho những khái niệm mà nay đã đi vào ngôn ngữ hàng ngày của
giới kinh doanh. Nhiều ý tưởng của ông đã thành những phần không thể thiếu của nghề quản trị.
Một trong những thành tựu quan trọng nhất của ông có lẽ là tôn vinh vai trò của công tác quản trị
và của nhà quản trị bằng cách nhấn mạnh khía cạnh luân lý và tầm quan trọng của nghề và nhà
quản trị đối với xã hội.
Thật khó hình dung tư duy quản trị hiện đại sẽ ra sao nếu không có đóng góp của Drucker. Nhưng
công trình của ông được ca ngợi về tính toàn diện của chúng. Các tác phẩm chính của ông như
"Nghề quản trị" và "Quản trị: công việc, trách nhiệm, tập quán" là bách khoa toàn thư về lý thuyết
và thực hành quản trị. Đặc biệt, cuốn Nghề quản trị đã nêu ra được những nguyên tắc cǎn bản
nhất trong quản trị.
Drucker cũng thường khai phá lĩnh vực mới. "Quản trị vì kết quả" là cuốn sách đầu tiên bàn về
chiến lược. "Nhà quản trị hữu hiệu" là cuốn đầu tiên và đến nay vẫn là cuốn duy nhất bàn về hành
vi cần có để trở thành nhà quản trị. Drucker đã nghiên cứu về những ý nghĩa của tri thức như một
quyền lực và việc sở hữu tri thức 30 nǎm trước khi lĩnh vực này trở lên phổ biến.
Ducker đã đóng góp cho nền học thuật về quản trị những lý thuyết mà cho đến nay vẫn còn đứng
vững:

Tầm quan trọng của quản trị
Quản trị là một môn học vượt thời gian và nhân bản -
nhân bản vì chính con người làm quản trị. Mọi thành tựu
của quản trị là thành tựu của nhà quản trị. Mọi thất bại
của quản trị là thất bại của nhà quản trị. Tầm nhìn, sự
tận tâm, và tính chính trực của nhà quản trị sẽ quyết định
quản trị đúng hay quản trị sai.
Vai trò của khách hàng
Theo Drucker, chỉ có một định nghĩa đúng về mục đích kinh doanh:
Tạo ra khách hàng. Thị trường không phải do bất cứ cái gì tạo
ra, mà do chính các doanh nhân hình thành. Doanh nhân giúp
khách hàng thoả mãn sự ham muốn của mình; khách hàng đã
có thể có những ham muốn trước khi có điều kiện để thoả mãn.
Nhưng trước đó, nó mới chỉ là sự ham muốn trên lý thuyết. Chỉ
khi các doanh nhân hành động để biến sự ham muốn đó thành
một nhu cầu thực thụ thì mới có khách hàng và thị trường.
Quản trị tri thức
Từ lâu, Drucker đã bàn về những thay đổi sẽ diễn ra khi xã hội bước vào giai đoạn hậu công
nghiệp, và đặc biệt về mối quan hệ khác biệt sẽ có giữa doanh nghiệp và những nhân viên với tài
sản chính là vốn kiến thức họ mang đến cho ông chủ. Trong cuốn quản trị cho tương lai, ông
viết :"Từ nay, chìa khoá sẽ là tri thức. Thế giới sẽ không sử dụng nhiều lao động, nguyên liệu, hay
nǎng lượng, mà sử dụng nhiều tri thức".
Bản chất của các tổ chức
Bản thân các tổ chức không phải là mục đích, mà là phương tiện để đạt được mục đích về các kết
quả kinh doanh. Cơ cấu của tổ chức là một phương tiện không thể thiếu để đạt mục đích này, và
cơ cấu sai sẽ gây tác hại nghiêm trọng đến kết quả kinh doanh và có thể triệt tiêu nó. Vì thế câu
hỏi đầu tiên đặt ra là : Chúng ta làm gì, và nên như thế nào? Cơ cấu tổ chức phải đạt được thiết
kế sao cho có thể đạt được các mục tiêu của doanh nghiệp trong nǎm, mười, mười lǎm nǎm tới.
Những điều cǎn bản của vai trò quản trị
Vai trò của nhà quản trị là định ra các mục tiêu: Tổ chức, động viên, khuyến khích và truyền đạt

thông tin, đo lường, và phát triển con người. Đóng góp duy nhất mà nhà quản trị cần có là giúp
người khác có tầm nhìn và khả nǎng làm việc tốt.
Theo Drucker, phải thực hành nǎm nguyên tắc sau để đảm bảo đúng tinh thần xuyên suốt
trong tổ chức quản trị.
- Phải có yêu cầu cao về kết quả công việc, không chấp nhận
kết quả kém hay tầm thường; và những chế độ tưởng thưởng
phải dựa vào kết quả công việc.
- Mỗi công việc quản trị tự thân nó phải là một phần thưởng, chứ
không phải là một bậc trong chiều hướng thǎng tiến.
- Cần phải có một hệ thống đề bạt thǎng tiến hợp lý và công
minh.
- Ban giám đốc cần có một điều lệ nêu rõ ai có quyền ra những
quyết định mang tính sống còn ảnh hưởng đến một nhà quản trị;
và nên có cơ chế để một nhà quản trị có thể "khiếu nại" lên một
cấp quyết định cao hơn.
- Khi ra quyết định bổ nhiệm, ban giám đốc phải cho thấy rằng
mình công nhận tính chính trực là yêu cầu tuyệt đối duy nhất của
một nhà quản trị, phẩm chất duy nhất mà người đó phải có sẵn
chứ không phải là kỳ vọng là sau này mới có.
Quản trị theo mục tiêu (MBO)
Nguyên tắc cơ bản của MBO là công việc của nhà quản trị
nên dựa trên một nhiệm vụ cần được thực hiện để đạt được
các mục tiêu của công ty. Nhà quản trị nên được chỉ đạo và
kiểm soát bằng các mục tiêu của hoạt động kinh doanh, chứ
không phải là bằng cấp trên của mình.
Vai trò rộng hơn cho nhà quản trị
Drucker nêu ra bảy nhiệm vụ mới cho những nhà quản trị của tương lai
1. Quản thị theo mục tiêu
2. Chấp nhận nhiều rủi ro hơn và trong thời gian dài
hơn trước mắt

3. Ra những quyết định mang tính chiến lược
4. Xây dựng một tập thể hoà hợp, trong đó mỗi thành
viên có khả nǎng quản lý và đo lường kết quả của
chính mình so với mục tiêu chung
5. Truyền đạt thông tin nhanh và rõ ràng
6. Xem doanh nghiệp là một tổng thể và hợp nhất
chức nǎng của mình với tổng thể đó.
7. Hiểu rõ nhiều sản phẩm nhiều nghành.