ĐẠIHỌCQUỐCGIAHÀNỘI
TRƢỜNGĐẠIHỌCKHOAHỌCXÃHỘIVÀNHÂNVĂN
-----------------------------
BÙIVĂNTÂM
NÂNGCAOCHẤTLƢỢNGCƠNGTÁCĐÀOTẠONGUỒNNH
ÂNLỰCTẠILIÊN ĐỒNQUYHOẠCHVÀĐIỀU
TRATÀINGUNNƢỚCMIỀNBẮCHIỆNNAY
LUẬNVĂNTHẠCSỸ
CHUNNGÀNHKHOAHỌCQUẢNLÝ
HàNội-2015
ĐẠIHỌCQUỐCGIAHÀNỘI
TRƢỜNGĐẠIHỌCKHOAHỌCXÃHỘIVÀNHÂNVĂN
-----------------------------
BÙIVĂNTÂM
NÂNGCAOCHẤTLƢỢNGCƠNGTÁCĐÀOTẠONGUỒNNH
ÂN LỰCTẠILIÊN ĐỒNQUYHOẠCHVÀ
ĐIỀUTRATÀINGUNNƢỚCMIỀNBẮCHIỆNNAY
LUẬNVĂNTHẠCSỸ
CHUNNGÀNHKHOAHỌCQUẢNLÝM
ÃSỐ:THÍĐIỂM
NGƢỜIHƢỚNGDẪNKHOAHỌC:TS.HỒNGVĂNLN
HàNội-2015
MỤCLỤC
MỤCLỤC.........................................................................................................1
DANHMỤCCÁCTỪVIẾTTẮT.....................................................................3
DANHMỤCCÁCBẢNG,BIỂU.......................................................................4
LỜIMỞĐẦU....................................................................................................5
1. Tínhcấpthiếtcủađềtài......................................................................................5
2. Tổngquantìnhhìnhnghiêncứu.........................................................................6
3. Mụctiêunghiêncứu.........................................................................................8
4. Nhiệmvụnghiêncứu.......................................................................................8
5. Phạmvinghiêncứu..........................................................................................8
6. Mẫukhảosát...................................................................................................8
7. Câuhỏinghiêncứu...........................................................................................9
8. Giảthuyếtnghiêncứu......................................................................................9
9. Phƣơngphápnghiêncứu.................................................................................9
10. Kếtcấucủaluậnvăn.....................................................................................10
CHƢƠNG1.LÝLUẬNCHUNGVỀĐÀOTẠONGUỒNNHÂNLỰC11
1.1. Nguồnnhânlựcvàđàotạonguồnnhânlực.....................................................11
1.1.1. Nguồnnhânlực.......................................................................................11
1.1.2. Đàotạonguồnnhânlực.............................................................................13
1.1.3. Vaitrịcủađàotạonguồnnhânlựctrongtổchức...........................................15
1.2. Quytrìnhđàotạonguồnnhânlực..................................................................18
1.2.1. Xácđịnhnhucầuđàotạo...........................................................................18
1.2.2. Xácđịnhmụctiêu,nộidung,hìnhthức,phƣơngphápđàotạo......................21
1.2.3. Tổchứcqtrìnhđàotạo...........................................................................23
1.2.4. Đánhgiáhiệuquảđàotạo..........................................................................24
1.3. CácnhântốảnhhƣởngđếnđàotạoNNL........................................................25
1.3.1. Cácnhântốbêntrongtổchức.....................................................................25
1.3.2. Cácnhântốbênngồitổchức.....................................................................27
KẾTLUẬNCHƢƠNG1................................................................................29
CHƢƠNG2 . THỰCTRẠNGCƠNGTÁCĐÀOTẠONGUỒNNHÂNL Ự C T
ẠIL I Ê N ĐỒNQ U Y HOẠCHVÀĐIỀUTRATÀINGUNNƢỚCMIỀN
BẮCGIAIĐOẠN2010–2014VÀĐÁNHGIÁ.................................................30
2.1. TổngquanvềLiênđồn...............................................................................30
2.1.1. Giớithiệuchung......................................................................................30
2.1.2. Qtrìnhhìnhthànhvàpháttriển...............................................................31
2.1.3. CơcấutổchứccủaLiênđồn.....................................................................33
2.1.4. ChứcnăngnhiệmvụcủaLiênđồn............................................................35
2.1.5. Đặcđiểmnguồnnhânlực..........................................................................36
2.2. Thựctrạngcơngt á c đàot ạ onguồnnhânl ựctạiLiênđồnQuyhoạchvà Điềutratài
ngunnƣớcmiềnBắchiệnnay..........................................................................39
2.2.1. Xácđịnhnhucầuđàotạo...........................................................................39
2.2.2. Xácđịnhmụctiêu,nộidung,hìnhthứcvàphƣơngphápđào tạo43
2.2.3. Tổchứcquátrìnhđàotạo...........................................................................48
1
2.2.4. Đánhgiáhiệuquảđàotạo..........................................................................48
2.2.5. Kinhphíđàotạo.......................................................................................49
2.2.6. Quảnlýcơ cởvậtchất, trangthiếtbịphụcvụđàotạo....................................49
2.3. ĐánhgiácơngtácđàotạotạiLiênđồn...........................................................50
2.3.1. MộtsốkếtquảđạtđƣợctrongcơngtácđàotạotạiLiênđồn...........................50
2.3.2. Mộtsốhạnchếvàngunnhân..................................................................51
KẾTLUẬNCHƢƠNG2..................................................................................56
CHƢƠNG3.MỘTSỐGIẢIPHÁPNÂNGCAOCHẤTLƢỢNGCƠNGTÁCĐ
ÀOTẠONGUỒNNHÂNL Ự C TẠIL I Ê N ĐỒNQUYHOẠCHVÀĐIỀUTR
ATÀINGUNNƢỚCMIỀNBẮC.............................................................58
3.1. PhƣơnghƣớngpháttriểncủaLiênđồn........................................................58
3.2. MụctiêuvàphƣơnghƣớngcơngtácđàotạonguồnnhânlựctạiLiênđồn
.........................................................................................................................59
3.3. Mộtsốgiảiphápnhằmnângcaochấtlƣợngcơngtácđàotạonguồnnhânlực.....60
3.3.1. Hồnthiệnviệcxácđịnhnhucầuđàotạo.....................................................61
3.3.2. Xácđịnhmụctiêuđàotạo,đổimớinộidung,hìnhthứcvàphƣơngphápđàotạo
63
3.3.3. Hồnthiệnđộingũlàmcơngtácđàotạonguồnnhânlực................................66
3.3.4. Xâydựnghệthốngđánhgiákếtquảđàotạothƣờngxunvàcóhiệuquả
.........................................................................................................................67
KẾTLUẬNCHƢƠNG3..................................................................................69
KẾTLUẬN–KHUYẾN NGHỊ......................................................................70
1. KẾTLUẬN..................................................................................................70
2. KHUYẾNNGHỊ..........................................................................................71
2.1. Đốivớinhànƣớc.........................................................................................71
2.2. ĐốivớiLiênđồn........................................................................................71
2.3. Đốivớingƣờilaođộng................................................................................73
DANHMỤCTÀILIỆUTHAM KHẢO.........................................................74
2
DANHMỤCCÁCTỪVIẾTTẮT
STT
Từđầyđủ
Từ viếttắt
1
Doanhnghiệp
DN
2
Laođộng
LĐ
3
Ngƣờilaođộng
NLĐ
4
Nguồnnhânlực
NNL
5
QuyhoạchvàĐiềutra
QH&ĐT
6
Quátrìnhsảnxuất
QTSX
DANHMỤCCÁCBẢNG,BIỂU
STT
Tênbảng, biểu
Trang
1
Bảng1.1Tiêuchíđánhgiáhiệuquảđàotạo
26
2
Bảng2.1.TổnghợpcơngtácđàotạotạiLiênđồn
41
3
4
Bảng2.2.Sốlƣợng,tỷlệvàtốcđộtăngsốngƣờiđƣợcđàot ạ o
Bảng2.3.NhucầuđàotạocủaLiênđồngiaiđoạn2010–2014
44
45
5
Bảng2.4.Quymơđàotạotheocácphƣơngphápđàotạo
49
6
Biểuđồ2.1.TỷlệgiớitínhtạiLiênđồn
39
7
Biểuđồ2.2.TrìnhđộđàotạocủacánbộviênchứcLiênđồn
40
8
9
Biểuđồ2.3:Đánhgiámứcđộphùhợpvềnộidung,hìnhthứcđàotạo
Biểuđồ2.4.Đánhgiávề cơsởvậtchất,trangthiếtbịphụcvụđàotạo
51
54
10
Hình2.1. MộtsốhìnhảnhLiênđồn
32
11
Hình2.2.SơđồhoạtđộngcủaLiênđồn
33
12
13
14
Hộp2.1.Ýkiếncủangƣờichịutráchnhiệmthựchiệncơngtácđàotạ
ođốivớiviệcxácđịnhnhucầuđàotạo
Hộp2.2.Ýkiếncủangƣờiđƣợcđàotạođốivớiviệcxácđịnhnhucầuđ
àotạo
Sơđồ2.1.CơcấutổchứccủaLiênđồn
43
44
36
PHẦNMỞ ĐẦU
1. Lýdochọnđềtài
Nguồnnhânlựccóvaitrịlớnđốivớisựpháttriểncủatổchức.Trongbốicảnhkinht ế
t r i thức,c h ấ t lƣợngnguồnnhânlựcđƣợcxácđịnhl à mộttrongnhữngƣuthếcạnhtranh
củac á c n ề n kinht ế quốcg i a cũngn h ƣ c á c doangnghiệp.Chấtlƣợngnguồnnhânlự
cđƣợcđánhgiábằngnhiềutiêuchísongtiêuc h í nănglựclnđóngvaitrịquyếtđịnh.Nh
ânlựcđƣợcđàotạođúngucầuchunmơn,nghiệpv ụ củatổchứcs ẽ giúptổchứcnâng
caonănglựccạnhtranh,pháttriểnbềnvững.Việcnghiêncứuvàđềxuấtgiảiphápnângca
ochấtlƣợngcơngtác
đào
tạonguồnnhânlực
củatổchứccóýnghĩavàvaitrịđặc
biệtquantrọng.
Hiệnnay,ViệtNamđangbƣớcvàogiaiđoạnpháttriểnkinhtếthịtrƣờng,hộinhậpquố
ctếsâurộng,cạnhtranhquyếtliệtthìhơn
baogiờhết,việcquantâmđầutƣchoconngƣờivàpháttriểnnguồnnhânlựcthựcsựlàchiếc
chìakhốdẫnđếnthànhcơngchomỗiquốcgia,mỗitổchứcvàmỗidoanhnghiệp.
Cácnhàlãnhđạo,quảnlýngàycàngnhậnthứcđƣợcrằng,cạnhtranhtrênthƣơngtr
ƣờngtồncầuhóacủathếkỉXXI,thựcchấtsẽlàcạnhtranhnhântài,bởithế,họlnquantâ
mvàtạođiềukiệnthuậnlợinhấtđểđầutƣchocơngtácđàotạonguồnnhânlực.Trongnhiềut
rƣờnghợp,vốnvàcơngnghệcóthểhuyđộngvàthựchiện,nhƣngđểxâydựngđƣợcmộtđội
ngũnhânsựcótrìnhđộ,nhiệttình,tậntâm,cókhảnăngvàlàmviệccóhiệuquảthìthậtsựkhók
hănvàtốnkémhơnnhiều.Nhấtlàtrongcácđơnvịsựnghiệpcơnglậpcũnggặpphảinhữngvấ
nđ ề nhƣ:thiếunguồnlaođộnggiỏi,nguồnnhânlựcsẵncókhơngpháthuyhếtkhảnăngh a
y ngƣờicónănglựclạithiếuc ơ hộipháttriển…
thìcơngt á c đàot ạ o nguồnnhânlựcnênvơcùngquantrọng.
ỞLiênđồnQuyhoạchvàĐiềutratàingunnƣớcmiềnBắc(sauđâygọit ắ t l à Liê
nđồn),cơngt á c đàotạonguồnnhânlựclngiữmộtv a i trịquantrọngvàtrởthànhcơng
tácthƣờngxun.Tuynhiên,vớisựpháttriểnmạnhmẽc ủ a khoahọcvàcơngnghệ,mơit
rƣờngkinhdoanhthayđổi,v.v.,nguồnnhân
lựccủaLiênđồncịn
bộc
lộnhữngtồn
tại,
hạnchếnhấtđịnh,
chƣatheokịpvớiđịihỏicủacơngviệctrongđiềukiệnmới.Nhằmgópphầnnhỏbécủamìn
hchos ự pháttriểncủaLiênđồnQH&ĐTtàingunnƣớcmiềnBắcvàvớivốnkiếnthức
đãđƣợctrangbị,tơichọnđềtài:“Nângcaochấtlƣợngcơngtácđàotạonguồnnhânlựctạ
iLiênđồnQuyhoạchvàĐiềutratàingunnƣớcmiềnBắchiệnnay”.
2. Tổngquanvấnđềnghiêncứu
Nhƣđãnhậnđịnh,đào
tạonguồnnhânlựclàvấnđềkhơngmới,dođó,trênbìnhdiệnlýluận,lý thuyếtđã cónhiều
cơngtrìnhnghiêncứuvề vấnđề này.Nhữngcơngtrìnhđócóthểđƣợcphânthành3loạich
ínhnhƣsau:
1. Cácgiáotrình,bàigiảngvềquảnlýnguồnnhânlựcnhƣ:
- TậpbàigiảngQuảnl ý nguồnnhânlực,HồngVănLn,NguyễnThịKimChi,N
guyễnThịAnhThƣ,TrƣờngĐạihọcKhoahọcxãhộivàNhânvăn,ĐạihọcQuốcgiaHàN
ội, 2012.
- GiáotrìnhKinhtếnguồnnhânlực,TrầnXnCầuvàMaiQuốcChánh,NXBĐại
họcKinhtếquốcdân,Hànội,2008.
- GiáotrìnhQuảntrịnhânlực,NguyễnVânĐiềmvàNguyễnNgọcQn,NhàXuấ
tbảnĐạihọcKinhtếquốcdân, HàNội,2007.
- GiáotrìnhQuảntrịnguồnnhânlực,TrầnKimD u n g , NhàXuấtbảnthốngkê,20
06.
- Quảntrịnguồnnhânlực,GeorgeT.
MilkovichvàJohnW.Boudreau,
NxbThốngkê,HàNội, 2005,(VũTrọngHùngdịch).
Với
tínhchấtcủagiáotrình,bàigiảng,vấnđềđàotạonguồnnhânlựcđƣợcđ ề cậpmộtcáchđạ
icƣơngnhƣlàmrõkháiniệmđàotạonguồnnhânlực,quytrìnhđàotạonguồnnhânlực,c
ácnhântốảnhhƣởngđếnđàotạonguồnnhânlực, vaitrịcủađàotạonguồnnhânlực.
2. Cáccơngtrìnhmangtínhchunkhảo,bàibáo:
- Nângcaohiệuquảđàot ạ o , bồidưỡngcánb ộ , côngc h ứ c ,NgôThànhC a n , Tạ
pchíTổchứcnhànƣớc,2008,(5),tr.27–30.
- Đổimớitồndiệngiáodụcđàotạo,nângcaochấtlượngnguồnnhânl ự c ,LêĐại
Nghĩa;TạpchíBantungiáo, 2011.
Mộtsốvấnđềvềđàotạonguồnnhânlực,VõXnTiến,TạpchíKhoahọcvàcơngnghệ,2
010, (5),tr.40.
- ThịtrườnglaođộngViệtNamtrongcơnsuythốikinhtếtồncầu,TrầnVănThiện
vàNguyễnSinhCơng,TạpchíPháttriểnkinhtế,2009,(224).
3. Cáccơngtrìnhlàluậnántiếnsĩvàluậnvănthạcsĩ:
- HồnthiệncơngtácđàotạovàpháttriểnđộingũgiảngviêntạiTrườngĐạihọcKh
oahọcxãhộivàNhânvăn,ĐạihọcquốcgiaHàNội,Ths.TrƣơngThuHà,TrƣờngĐạihọ
cKhoahọcxãhộivàNhânvăn,2006đãtiếnhànhkhảos át thựctrạngcơngtácđàotạo,phát
triểnđộingũgiảngviêncủatrƣờngtronggiaiđoạn2001–
2006.Đồngthờichỉrađƣợcnhữngnộidungcủacơngtácđàot ạ o , pháttriểnđốivới
giảngviêncủaĐạihọcQuốcgiaHàNội.
- Phântíchvàđềxuấtcácgiảiphápnângcaochấtlượngđàotạonguồnnhânlựcng
ànhdệtmaygiaiđoạn2010-2015vàtầmnhìn2015-2020,Ths.ĐỗMinhTuấn,Trƣờng
ĐạihọcBáchKhoa
HàNội,2010nghiêncứugóp
phầngiảiquyếtnhữngvấnđềthờisự,lýluậnvàthựctiễntrongcơngtácđàotạocủacáctrƣờ
ngnghềhiệnnay.
- Cácgiảiphápnângcaochấtlượngđàotạonguồnnhânlựccủacáctrườngtrungc
ấpchunnghiệptrênđịabànTP.HồChíM i n h ,Ths,NguyễnNgọcKhánhDũng,Trƣờ
ngĐạihọcKỹthuậtCơngnghệThànhphốHồChíMinh,2012đãtrìnhbàycơsởlýthuyết,
phântíchthựctrạngtìnhhìnhđàotạonguồnnhânlựccủacáctrungcấpchunnghiệptrên
địabànTP.HồChíMinh,đƣaracácgiảiphápnhằmnângcaochấtlƣợngđàotạonguồnnh
ânlựccủacáctrƣờngtrungcấpchunnghiệptrênđịabànTP.HồChíMinh.
Nhƣvậy,v ề c ơ bảnnhữngvấnđềl ý luậnvềđàotạonguồnnhânlựcđã đƣợcđềcập
kháphổbiến,rộngrãi.Cáimớicủaluậnvănlàlựachọnmộtmơhìnhđàotạovừacótínhkho
ahọclạivừacóthểphùhợpvớiđặcthùcủaLiênđồnQuyhoạch
vàĐiềutratàingunnƣớcmiềnBắcđểlàmcơ sởlýluậncho
việckhảosátthựctrạngđàotạonguồnnhânlựccủaLiênđoànQuyhoạchvàĐiềutratàing
uyênnƣớcmiềnB ắc v à đềxuấtmộtsố giảipháp,khuyếnnghịnhằmnângc a o hơnnữac
hấtlƣợngc ủ a cơngtácđàotạonguồnnhânlựccủaLiênđồn trongthờigiantới.
3. Mụctiêunghiêncứu
- Nghiêncứunàyn h ằ m l à m r õ thựctrạngchấtlƣợngcơngt á c đàotạonguồnnh
ânlựcởLiênđồnQuyhoạchvàĐiềutratàingunnƣớcmiềnBắchiệnnay.
- Nghiêncứunàynhằmđềxuấtcácgiảiphápnângcaochấtlƣợngcơngtácđàot ạ o n
guồnnhânlựcở L i ê n đoànQuyhoạchv à Điềut r a t à i nguyênnƣớcmiềnBắc.
4. Nhiệmvụnghiêncứu
Đểthựchiệnđƣợcmụctiêutrên,luậnvăngiảiquyếtmộtsốnhiệmvụsau:
- Hệthốnghóanhữngvấn đềlýluậnv ề đàotạonguồnnhânlực,nhấtl à q u y trìnhđà
otạonguồnnhânlực.
- ĐánhgiáđƣợcthựctrạngcủacơngtácđàotạonguồnnhânlựctạiLiênđồnQuyh
oạchvàĐiềutratàingunnƣớcmiềnBắc,chỉranhữngƣuđiểm,hạnchế.
- Đềxuấtmộtsốgiảiphápcótínhkhảthinhằmnângcaochấtlƣợngcơngt á c đàotạo
nguồnnhânlựctạiLiênđồn.
5. Phạmvinghiêncứu
- Phạmvinộidụng:Cơngtácđàotạonguồnnhânlực.
- Phạmvikhơnggian:LiênđồnQuyhoạchvàĐiềutratàingunnƣớcmiềnBắc.
- Phạmvithờigian:từnăm2010đếnnăm2014.
6. Mẫukhảosát
Khảosát50ngƣờitrêntổngsố300cánbộcơngnhânviênchứctạiLiênđồn.Trong
đó:
- Lãnhđạo,Quảnlý:20ngƣời(Nam:15ngƣời;Nữ:05ngƣời).
- Nhânviên:30ngƣời(Nam:22ngƣời;Nữ:08ngƣời).
7. Câuhỏinghiêncứu
CơngtácđàotạonguồnnhânlựctạiLiênđồnQuyhoạchvàĐiềutratàingunnƣớ
cmiềnBắcgiaiđoạn2010–2014nhƣthếnào?
Đểnângcaochấtlƣợngđàotạonguồnnhânlựctrongthờigiantới,Liênđồncầnphả
ithựchiệnnhữnggiảiphápgì?
8. Giảthuyếtnghiêncứu
- CơngtácđàotạonguồnnhânlựctạiLiênđồnQuyhoạchvàĐiềutratàingunnƣ
ớcmiềnBắc giaiđoạn2010– 2014vẫncịnnhữngđiểmchƣaphùhợpvới
quytrìnhđạotạonhƣ:sựthốngnhất
giữanhucầu
đàotạo
củaLiênđồnv à nhucầuđàotạocánhân,mụctiêucơngtác
đàotạochƣacụthểrõràng,chƣax á c địnhđƣợccáchìnhthứcđàotạophùhợp,...
- Đểnângcaochấtlƣợngcơngtácđàotạo,Liênđồncầnphảithựchiệnmộtsốgiảip
hápcụthểnhằmthốngnhấthóanhucầuđàotạoLiênđồnvànhuc ầ u đàotạocánhân;xác
địnhmụctiêuđàotạocụthể,phùhợpvớitừngvịtrí;từđ ó xácđịnhnộidung,hìnhthứcvàph
ƣơngphápđàotạophùhợp.
9. Phƣơngphápnghiêncứu
- Phươngphápphântích–tổng
hợp:đƣợcsửdụngđềphântíchcáctàiliệuđãcócũngnhƣnhữngsốliệuthuđƣợctrongqu
átrìnhquansát,phỏngvấn.Trêncơsởđó,luậnvănsẽtổnghợp,hệthốnghóanhữngtàiliệu,
sốliệunày tạothànhcácluậncứlýluậnvàthựctiễnchứngminhgiáthuyếtnghiêncứu.
- Phươngphápquansát:đƣợcsửdụngkhơngchỉđểquansátcơngtácđàot ạ o nguồ
nnhânlựccủaLiênđồnQuyhoạchvàĐiềutratàingunnƣớcmiềnB ắ c màcịnđƣợc
dùngtrongphỏngvấnnhằmnhậnđịnh,đánhgiátínhkháchquancủacáccâutrảlờiphỏng
vấn.
- Phươngphápphỏngvấn:Lãnhđạo,quảnlý,nhânviênphântánởnhiềuđ ộ tuổivà
giớitínhkhácnhauđểcócáinhìnkháchquannhấtvềcơngtácđàot ạ o nhânlựctạiLiênđ
ồnQuyhoạchvàĐiềutratàingunnƣớcmiềnBắc.
Cácmẫuđƣợcchọnmộtcáchcóchủđíchtheo3nhóm:
+Nhóm1:Nhữngngƣờichịutráchnhiệmvềcơngtácđàotạonguồnnhânlực.Nhóm
nàyđƣợcphỏngvấnđểlàmrõnhậnthứccủahọvềvaitrịcủađàot ạ o nguồnnhânlực,qu
ytrình,cáchthứclậpkếhoạchvàtổchứcđàotạonguồnnhânlực.
+Nhóm2:Nhữngngƣờiđã
vàđanglàđốitƣợngđƣợcđàotạo.Nhómnàyđƣợcphỏngvấnnhằmđánhgiá,nhậnxétvề
cơngtácđàotạo
củaLiênđồnQuyhoạchvàĐiềutratàingunnƣớcmiềnBắcmàhọđãtừngthamgia.Đ
ặcbiệt,nhómnàycũngđƣợcphỏngvấnđểkhaithácýtƣởng,đềxuấtcủahọđốivớicơng
t á c đàot ạ o nguồnnhânlựccủaLiệnđồnQuyh o ạ c h v à Điềut r a t à i ngunnƣớc
miềnBắc.
+Nhóm3:Nhữngngƣờithamgiavàocơngtácđánhgiánhânviênvàđánhgiáthựchiệ
ncơngviệc.Nhómnàyđƣợcphỏngvấnchủyếuvềcácnộidungmứcđộhồnthànhcơngviệ
c,ýthứckỷluậtLĐtrƣớcvàsaucáckhóađàotạocủacáccánbộ,nhânviênđãđƣợcđàotạo.
Nhữngthơngtinnàysẽtạonhữngluậncứthựctiễnđánhgiáchấtlƣợngđàotạonguồnnhânl
ựccủaLiênđồnQuyhoạchvàĐiềutratàingunnƣớcmiềnBắctrongthờigiaqua.
10. Kếtcấucủaluậnvăn
Ngồiphầnmởđầu,kếtluận,danhmụctàiliệuthamkhảovàphụlục,luậnvăngồmb
achƣơng:
Chƣơng1.Lýluận chungvềđàotạonguồnnhânlực
Chƣơng2.ThựctrạngcơngtácđàotạonguồnnhânlựctạiLiênđồnQuyhoạchvàĐ
iềutratàingunnƣớcmiềnBắcgiaiđoạn2010–2014vàđánhgiá
Chƣơng3.Mộtsốgiảiphápnângcaochấtlƣợngcơngtácđàotạonguồnnhânlựctại
Liên đồnQuyhoạchvàĐiềutratàingunnƣớcmiềnBắc
CHƢƠNG1.LÝLUẬNCHUNGVỀĐÀOTẠONGUỒNNHÂNLỰC
1.1. Nguồnnhânlựcvàđàotạonguồnnhânlực
1.1.1. Nguồnnhânlực
Nguồnnhânlựclàkháiniệmđƣợchìnhthànhtrongqtrìnhnghiêncứu,x e m xétc
onngƣờivớitƣcáchlàmộtnguồnlực,làđộnglựccủasựpháttriển:C á c cơngtrìnhnghi
êncứutrênthếgiớivàtrongnƣớcgầnđâyđềcậpđếnkháin i ệ m NNLvớicácgócđộkhác
nhau.
TheoLiênHợpQuốc:"Nguồnnhânlựclàtrìnhđộlànhnghề,làkiếnthứcv à nănglực
củatồnbộcuộcsốngconngườihiệncóthựctếhoặctiềmnăngđểpháttriểnkinhtếxãhộitrongmộtcộngđồng”[33;3].
Việcquảnlývàsửdụngnguồnlựcconngƣờikhókhănphứctạphơn
nhiềuso vớicácnguồnlựckhácbởiconngƣờilàmộtthựcthểsinhvậtxãhội,rấtnhạycảmvớinhữngtácđộngqualạicủamọimốiquanhệtựnhiên,kinhtế,xãhộ
idiễnratrongmơitrƣờngsốngcủahọ.
TheoDavidBegg:“Nguồnnhânlựclàtồnbộqtrìnhchunmơnmàconngườit
íchluỹđược,nóđượcđánhgiácaovìtiềmnăngđemlạithunhậptrongtươnglai.Cũnggi
ốngnhưnguồnlựcvậtchất,nguồnnhânlựclàkếtquảđầutưtrongqkhứvớimụcđíchđe
mlạithunhậptrongtươnglai”[6;282].
TheoGS.TSPhạmMinhHạc:“Nguồnnhânlựclàtổngthểcáctiềmnănglaođộng
củamộtnướchoặcmộtđịaphương,tứcnguồnlaođộngđượcchuẩnbị( ở
c á c mứcđộkhácnhau)sẵnsàngthamgiamộtcơngviệclaođộngnàođó,tứcl à nhữngng
ườilaođộngcókỹnăng(haykhảnăngnóichung),bằngconđườngđápứngđượcucầ
ucủacơchếchuyểnđổicơcấulaođộng,cơcấukinhtếtheohướngCNH,HĐH”.
[14;269].
TheoTS.NguyễnHữuDũng:“Nguồnnhânlựcđượcxemxétdướihaigócđ ộ năng
lựcxãhộivàtínhnăngđộngxãhội.Ởgócđộthứnhất,nguồnnhânlựclànguồncungcấp
sứclaođộngchoxãhội,làbộphậnquantrọngnhấtcủadâns ố , c ó khảnăngtạor a giátrị
vậtchấtvàtinhthầnchox ã hội.Xemxétnguồnnhânlựcdướidạngtiềm
nănggiúpđịnhhướngpháttriểnnguồnnhânlực
đểđảmbảokhơngngừngnângcaonănglựcxãhộicủanguồnnhânlựcthơngquagiáodục
đàotạo,chămsócsức khoẻ.T uy nhiênnếuchỉdừnglạiở dạngt i ề m năngthìchưađủ.M
uốnpháthuytiềmnăngđó phảichuyểnnguồnnhânl ự c sangtrạngtháiđộngthànhvốnn
hânlực,tứclànângcaotínhnăngđộngxãhộicủaconngườithơngquacácchínhsách,thể
chếvàgiảiphóngtriệtđểtiềmnăngconngười.Conngườivớitiềmnăngvơtậnnếuđư ợ c t
ựdopháttriển,tựd o sángtạovàcốnghiến,đượctrảđúnggiátrịlaođộngthìtiềmnăngvơ
tậnđóđ ư ợ c khaithácpháthuytrởthànhnguồnvốnvơcùngtolớn”[8;5].
Nguồnnhânlựclàtổngthểcáctiềmnănglaođộngcủamộttổchức,mộtđ ị a phƣơn
g,mộtquốcgiatrongthểthốngnhấthữucơnănglựcxãhội(Thểlực,t r í lực,nhâncách)vàt
ínhnăngđộngxãhộicủaconngƣờithuộccácnhómđó,nhờtínhthốngnhấtmànguồnlực
conngƣờibiếnthànhnguồnvốnconngƣờiđápứngucầupháttriển.
NNL,theocáchtiếpcậnmới,cónộihàmrộngrãibaogồmcácyếutốcấuthànhvềsố
lƣợng,trithức,khảnăngnhậnthứcvàtiếpthukiếnthức,tínhnăngđộngxãhội,
sứcsángtạo,truyềnthốnglịchsửvàvănhố.
Nhƣvậy,cáckháiniệmtrênchothấynguồnlựcconngƣờikhơngchỉđơnthuầnlàl
ựclƣợngLĐđãcóvàsẽcó,màcịn
baogồmsứcmạnhcủathểchất,trít u ệ, tinhthầncủacáccánhântrongmộtcộngđồng,một
quốcgiađƣợcđemrahoặccókhảnăngđemrasửdụngvàoqtrìnhpháttriểnxãhội.
Kháiniệm"NNL"(HumanResoures)đƣợchiểunhƣkháiniệm"nguồnlựcconng
ƣời".Khiđƣợcsửdụngnhƣmộtcơngcụđiềuhành,thựcthichiếnlƣợcpháttriểnkinhtếxãhội,NNLbaogồmbộphậndânsốtrongđộtuổiLĐ,cókhảnăngLĐvànhữngngƣờing
ồiđộtuổiLĐcóthamgiaLĐhaycịnđƣợcgọilànguồnLĐ.BộphậncủanguồnLĐgồmtồnbộnhữngngƣờitừđột
uổiLĐtrởlêncókhảnăngvànhucầuLĐđƣợcgọilàlựclƣợngLĐ.
Nhƣvậy,xemxétdƣớicácgócđộkhácnhaucóthểcónhữngkháiniệmkhácnhauv
ềNNLnhƣngnhữngkháiniệmnàyđềuthốngnhấtnộidungcơbản:NNLlànguồncungcấ
psứcLĐchoxãhội.Conngƣờivớitƣcáchlàyếutốcấu
thànhlựclƣợngsảnxuấtgiữvịtríhàngđầu,lànguồnlựccơbảnvànguồnlựcv ơ tậncủasự
pháttriểnkhơngthểchỉđƣợcxemxétđơnthuầnởgócđộsốlƣợnghaychấtlƣợngmàlàsựtổnghợpcủacảsốlƣợngvàchấtlƣợng;khơngc h ỉ làbộph
ậndânsốtrongđộtuổiLĐmàlàcácthếhệconngƣờivớinhữngt i ề m năng,
sứcmạnhtrongcảitạotựnhiên,cảitạoxãhội.
Vìvậy,c ó thểđịnhnghĩa:Nguồnnhânlựclàtổngt h ể sốl ư ợ n g vàchấtlượngconn
gườivớitổnghồcáctiêuchívềtrílực,thểlựcvànhữngphẩmchấtđạođức,tinhthầntạon
ênnănglựcmàbảnthânconngườivàxãhộiđã,đangvàsẽhuyđộngvàoqtrìnhlaođ
ộngsángtạovìsựpháttriểnvàtiếnbộxãhội.
Sốlƣợng
nguồnnhânlực:làsốNLĐlàmviệctrongtổchức,thƣờngđƣợcđolƣờngthơngquahaich
ỉtiêu đólà:quymơcủaNNLvàtốcđộ tăngcủanó.
ChấtlƣợngNNLcủatổchứcthểhiệnmốiquanhệcủacácyếutốtạonênbảnchấtbên
trongcủaNNL;thƣờngđƣợcbiểuhiệnthơngquacácchỉtiêuchủyếu:thểlực,nănglực,p
h ẩ m chất,…củaNLĐ.
1.1.2. Đàotạonguồnnhânlực
Nóivềnộihàmkháiniệmđàotạo,cónhiềutàiliệuđãđƣaranhữngcáchhiểuthểhi
ệnnhữngquanđiểmkhácnhaunhƣ:
Theot ừ điểnTiếngViệt“đàotạolàviệcl à m chongườihọct r ở thànhngườicónă
nglựctheonhữngtiêuchuẩnnhấtđịnh”[29;279].Theođịnhnghĩanày,cóthểhiểutừ“đà
otạo”làmộthoạtđộngtrangbịchongƣờihọcnănglực(kiếnthức,kỹnăng,tháiđộ)theom
ộttiêuchuẩnnhấtđịnhđểcónănglựcvàtrởnênhữchtrongnhữngcơngviệccụthểhoặch
oạtđộngxãhộinàođó.
TheoThsNguyễnVânĐiềmvàPGS.TSNguyễnNgọcQn,trƣờngđạihọcKinht
ếquốcdânthì:“Đàotạo(haycịnđượcgọilàđàotạokỹnăng)đượchiểulàcáchoạtđộngh
ọctậpnhằmgiúpchongườilaođộngcóthểthựchiệncóhiệuquảhơnchứcnăng,nhiệmvụ
củamình.Đóchínhlàqtrìnhhọctậplàmchongườilaođộngnắmvữnghơnvềcơngviệ
ccủamình,lànhữnghoạtđộng
họctậpđểnângcaotrìnhđộkỹnăngcủangườilaođộngđểthựchiệnnhiệmvụlaođộngcó
hiệuquảhơn”[10;153].
GeorgeT.MilkovichvàJohnW.Boudreauchorằng:“Đàotạolàmộtqtrìnhcóh
ệthốngnhằmnidưỡngviệctíchl ũy c á c kỹ năng,nhữngquy tắc,kháiniệmhaytháiđộ
dẫnđếnsựtươngxứngtốthơngiữanhữngđặcđiểmcủacơngnhânviênvànhữngucầuc
ủacơngviệc”[13;375].
Tuyvậy,nhữngquanniệmvềđào
tạoởtrênthƣờngmangtínhchấtchungvàt ƣ ơ n g đ ố i r ộ n g , chƣathựcsựtậpt r u n g v
àov i ệ c gắnđàotạovớiq u ả n l ý N N L trongmộttổchứccụthể.
TheoBàigiảngQuảnlýnguồnnhânlựccủaTS.HồngVănLn,ThsNguyễnTh
ịKimChi,Ths.PhạmAnhThƣ(2012)thìchorằng:Đàotạonhânl ự c làqtrìnhbùđắpn
hữngthiếuhụtv ề chunmơn,k ỹ năng,tháiđộđ ể ngườilaođộngđápứngđượcucầuc
ủacơngviệchiệntại.[17;135].
Tácgiảluận văntƣơngđối đồngtìnhvớ i quanniệmđàotạotheocá ch t i
ế p cậntrên.Theođó:Hoạtđộngđàotạohƣớngtớitừngcánhâncụthể,cungc ấ p choh
ọ nhữngkiếnthức,kỹ năng,tháiđộ khắcphụcnhữngkhiếmkhuyếthiệntạiđểhồnthành
cơngviệc.Đàotạonhânlựctậptrungtớicơngviệcởhiệnt ạ i , v ớ i chứcnăngl à nhanhchó
ngbùđắpthiếuhụtnhằmh o à n thiệnk ế t quảcơngviệchiệntạichongƣờilaođộng.Trong
qtrìnhđàotạo,NLĐsẽđƣợcbùđắpnhữngthiếuhụttronghọcvấn,đƣợctruyềnđạtnhữ
ngkhảnăngvàkinhnghiệmthiếtthựctronglĩnhvựcchunmơn,đƣợccậpnhậthóakiến
thứcvàmởrộngsựhiểubiếtcủamìnhđểhồnthànhtốtcơngviệcđƣợcgiao.Vềmặtthời
gianhoạtđộngđàotạomangtínhngắnhạn,cóxuhƣớngthoảmãnnhữngnhucầutrƣớcm
ắtcủatổchức.
Đàotạođƣợchiểulàc á c hoạtđộnghọct ậ p nhằmgiúpchoNLĐc ó t h ể thựchiệnc
óhiệuquảhơncácchứcnăngnhiệmvụcủamình.Đàotạobaogồmc á c hoạtđộngnhằmm
ụctiêunângcaotaynghềhaykỹnăngcủamộtcánhânđốivớicơngviệchiệntại,vìthếđà
otạocịnđƣợcgọilàđàotạokỹnăng.Đàot ạ o liênquanđếnviệctiếpthucáckiếnthức,kỹ
năngđặcbiệt,nhằmthựchiện
nhữngcơngviệccụthểmộtcáchhồnhảohơn.
Đào
tạoNNLtheonghĩarộngđƣợchiểu
làhệthốngcácbiệnphápđƣợcsửdụngnhằmtácđộnglênqtrìnhhọctậpgiúpconngƣời
tiếpthucáckiếnthức,kỹnăngmới,thayđổicácquanđi ểm hayhànhvivà nângcaokh
ảnăngthựchiệncơngviệccủacánhân.Đólàtổngthểcáchoạtđộngcótổchứcđƣợcthựchi
ệntrongmộtthờigiannhấtđịnhnhằmđemđếnsựthayđổichoNLĐđốivớicơngviệccủa
họtheochiềuhƣớngtốthơn.
Vớicáchtiếpcậntrênthìđàotạocóývaitrịvàýnghĩarấtquantrọngđối
vớikhơngchỉcánhânngƣờiđƣợcđàotạomàcịnđốivớicảmộttổchứccóngƣờiđào
tạo.Đào
tạogiúptăngnăngsuấtLĐ,giảmchiphí,tiếtkiệmthờigian,tăngchấtlƣợngsảnphẩmvàd
ịchvụ.Đồngthời,nócũnggiúpNLĐcảithiệnthóiquenlàmviệc,cảithiệntháiđộvàhành
vithựchiệncơngviệc,tạoramơitrƣờnglàmviệctốthơn,tạođiềukiệnnhânviênpháttriể
n,nângcaohìnhảnhc ủ a tổchức.
1.1.3. Vaitrịcủađàotạonguồnnhânlựctrongtổchức
NNLlàtàisảnquantrọngnhấttrongmỗitổchứcvìnóquyếtđịnhtừkhâuđầuvàođế
nkhâuđầura,vànócũnglàmộttrongbayếutốcơbảncủa
QTSXđól à : cơngcụLĐ(vốncốđịnh),đốitƣợngLĐ(vốnlƣuđộng),sứcLĐ(vốnconn
gƣời).ĐểmộtQTSXđƣợcdiễnrathìcầnphảicócácnguồnlựcnhƣ:nhânlực,v ậ t lực,tàil
ực.ThơngquacácNNL,cácnguồnlựckếthợpvớinhautạoracács ản phẩmvậtchấtnhƣn
gtrongđóNNLlànguồnlựcquantrọngnhấtvìnólàmsốnglạihainguồnlực:vậtlựcvàtàil
ực;đƣahainguồnlựcđó vàoQTSX
NNLchínhlànguồnLĐsáng tạotrongmỗit ổ chức,là lợithếvàl à mộtyếutốcănb
ảncótínhquyếtđịnhtrongnănglựccạnhtranhcủatổchứctrongmơitrƣờngkinhdoanh.N
NLđónggópvàosựthànhcơngcủatổchứcthơngquac á c mặt:chấtlƣợngsảnphẩmdịch
vụcao;sựđổimớitrongkiếnthức,kỹnăngthựchiệncơngviệc,năngsuấtlàmviệc,…
củaNLĐ.Vìvậy,NNLlàmộttrongnhữngnguồnlựckhơngthểthiếuđƣợctrongqtrình
SXKDcủamỗitổchức.
CơngtácđàotạoNNLcóvaitrịquantrọngdocácngunnhânsau:
- Việcápdụngcáctrangbịcơngnghệ,kỹthuậtvàotrongQTSXlàmchoLĐthủc
ơngdầndầnđƣợcthaythếbằngLĐmáymóc.NLĐcầnphảicókiếnthứckỹthuậtmớicót
hểđiềukhiển,sửdụngtốiđacơngsuấtmáymóc,thiếtbị,đƣaracáckiếnnghịcảitiếnkỹt
huật,nângcaocácthơngsốkỹthuậtlàmchomáymócphùhợpvớicácđặcđiểmtâmsinhl
ýcủaconngƣời.
- ViệcápdụngmáymóckỹthuậtvàotrongQTSXkhiếnchotỷtrọngthờigianmáylà
mviệctănglêntrongquỹthờigianca.Điềunàydẫnđếnkhảnăngmởr ộ n g phạmv i vàc
á c chứcnănghoạtđộngcủanhânviên,phảibiếtthêmnghềthứhai,thứba…
Vìvậy,nhânviênphảiđƣợcđàotạoởdiệnrộng,cóthểthựchiệnnhiềunghề,nhiềuchứcnă
ngkhácnhautrongQTSX.
- Sựpháttriểncủanềnsảnxuấtx ã hội,tínhchấtphứctạpc ủ a sảnxuấtngàycàngtă
ng,nhiềumặthàng,sảnphẩmmớirađờiđểđápứngnhucầu,thịhiếucủakháchhàngcũng
làmtăngnhucầuđàotạo.
- Trongq u á trìnhLĐ,nhânviêns ẽ tíchluỹđƣợccácthóiquenv à kinhnghiệmlàm
việcnhƣngqtrìnhtựđàotạonày
diễnralâuvớilƣợngít.Chỉcóthểthựchiệnđàotạomớicóthểnhanhchóngcungcấpmộts
ốlƣợngcơngnhânviênkỹthuậtcầnthiếtchoQTSX.
HoạtđộngđàotạoNNLcóýnghĩarấttolớnđốivớinềnkinhtếxãhộinóichungcũngn
hƣđốivớicácDN,tổchứcvàNLĐnóiriêng:
- ĐốivớiDN:
Đàotạođƣợcxemlàmộtyếutốcơbảnnhằmđápứngcácmụctiêu,chiếnlƣợccủatổ
chức.ChấtlƣợngNNLtrởthànhlợithếcạnhtranhquantrọngnhấtc ủ a cácDN.Nógiúp
DNgiảiquyếtđƣợccácvấnđềvềtổchức,chuẩnbịđộingũcánbộquảnlý,chunmơnkế
cận,vàgiúpchoDNthíchứngkịpthờivớis ự thayđổicủaxãhội.QtrìnhđàotạoNNLthà
nhcơngsẽmanglạinhữnglợií c h sau:
+NLĐkhiđƣợcđàotạosẽgópphầnlàmgiảmthiểunhữngchiphírủirochoDNnhƣ
:làmhƣhỏngmáymócthiếtbịdokhơngthaotácđúnghaycóthểlàmlỗisảnphẩm,gây
mấtuytínvớikháchhàng,hayquađócịnlàmgiảmsố
trƣờnghợpbịsathải,đuổiviệc,…
+Cáchoạtđộngđàotạocịngiúptạođiềukiệnđểcảitổcơcấutổchức,giúptổchứcc
óđƣợccơcấutheohƣớngtinhgiảm,gọnnhẹ.
+Ngồirathìthơngquacáchoạtđộngđàotạocịngiúpnângcaokhảnăngcạnhtranh,
tínhnăngđộngcủaDNtrênthƣơngtrƣờng.
+Cảitiếnvềnăngsuất,chấtlƣợngvàhiệuquảcơngviệc.
+Giảmbớtđƣợcsựgiámsát,vìkhiNLĐđƣợcđàotạo,trangbịđầyđủnhữngkiếnthứ
cchunmơn,nghiệpvụcầnthiếthọcóthểtựgiámsátđƣợc.
+Tạotháiđộtánthànhvàhợptác,giảmbớtđƣợctainạnLĐ
+ĐạtđƣợcucầutrongcơngtáckếhoạchhốNNL.
+Sựổnđịnhvànăngđộngcủatổchứctănglên,chúngđảmbảogiữvữnghiệuquảhoạ
tđộngcủaDNngaycảkhithiếunhữngngƣờichủ
chốtdocónguồnđàotạodựtrữđểthaythế.
- ĐốivớiNLĐ:
CơngtácđàotạoNNLkhơngchỉđemlạinhiềulợiíchchotổchứcmànócịngiúpcho
NLĐcậpnhậtcáckiếnthức,kỹ
năngmới,ápdụngthànhcơngcáct h a y đổivềcơngnghệ,kỹthuật.NhờcóđàotạomàNL
Đtránhđƣợcsựđàothảitrongqtrìnhpháttriểncủatổchức,xãhội.Vànócịngópphầnlà
mthoảmãnnhucầupháttriểnchoNLĐ.ĐàotạoNNLgiúptăngnăngsuấtLĐvàtănghiệu
quảthựchiệncơngviệc(tínhchunnghiệp,sựthíchứng,đổimớitƣduysángtạo,
…)củaNLĐtrongtồntổchức.
- Đốivớinềnkinhtếxãhội:
Đàotạogiúp
pháttriểnnănglựccủaNLĐ,nócóảnhhƣởngvơcùngtolớnđếnsựpháttriểnkinhtếxãhội
củamộtquốcgia.Đàotạolàcơsởthếmạnh,lànguồngốcthànhcơngcủac á c nƣớcpháttri
ểnmạnht r ê n thếgiớinhƣAnh,Pháp, Nhật…
1.2.
Quytrình
đàotạonguồnnhânlựcQ uá trình
1
đàotạonhânlực
Hình thức đào tạo
Nhu cầu đào tạo
Mục tiêu đào tạo
Nội dung đào tạo
Tổ chức đào tạo
Năng lực
PP
đào tạo
Tiêu chuẩn đánh giá
Đánh giá HQ đào tạo
Theocáchtiếpcậntrênthìqtrìnhđàotạonhânlựclàmộtqtrìnhliênt ụ c khơng
bịgiánđoạnbaogồm4bƣớc:
- Bƣớc1:Xácđịnhnhucầuđàotạo
- Bƣớc2:Xácđịnhmụctiêuđàotạo,nộidung,phƣơngpháp,hìnhthứcđàotạo
- Bƣớc3:Tổchứcqtrìnhđàotạo
- Bƣớc4:Đánhgiáqtrìnhđàotạo.
Sởdĩqtrình
đàotạogồmnhững
bƣớcnàylàvìtrƣớc
khitiếnhànhđàot ạ o chúngtaphảitrảlờichocáccâuhỏinhƣtạisaophảitiếnhànhđàotạo
,đàot ạ o đểlàmgì,aicầnđƣợcđào
tạo
(cánhânhaybộphậnnào),đào
tạo
cái
gì,phảitiếnhànhloạichƣơngtrìnhđàotạonào,đểphùhợpvớichƣơngtrìnhđóthìcầnphƣ
ơngphápvàhìnhthứcđàotạogì,đểđánhgiáhiệuquảđàotạocầnnhữngtiêuchuẩnnào?
1.2.1. Xácđịnhnhucầuđàotạo
Sơ đồxácđịnhnhucầutàotạo:[17;141].
1William
B . WertherJr và K e i t h D av i s , Humanreosourc es andp e r s o n n e l management,F i f t h Edit i on,
McGrawhill,Inc,1995.