Le Vu Minh_FPT Digital.pdf

Diễn đàn cấp cao về Công nghiệp 4.0

Nâng cao giá trị số trong sản
xuất và sản phẩm nơng nghiệp
17.11.2021

1

Copyright © 2021 FPT Digital. All rights reserved.

Private and Confidential


Ngành Nông nghiệp Việt Nam qua những con số
So sánh tốc độ tăng trưởng
8%

17%

7%

16%

6%

16%

5%

15%

4%

15%

3%

14%

2%

14%

1%

13%

0%

13%
2016

2017
Đóng góp vào GDP

2018

2019
GDP

2020

41,2 tỷ
USD
Kim ngạch xuất
khẩu nông sản
2020

Top 1
Quốc gia xuất
khẩu gỗ trong khu
vực Đông Nam Á

Top 3
14,85%
Tỉ lệ đóng góp
vào GDP

Quốc gia xuất
khẩu lúa gạo, đạt
khoảng 6,15 triệu
tấn, trị giá khoảng
3,07 tỷ USD

Nông nghiệp

Ngành Nông nghiệp là một trong những điểm sáng trong bức tranh kinh tế Việt Nam 2020 với mức tăng trưởng dương cũng như giữ vững vị thế tại một
số ngành hàng mũi nhọn. Tuy nhiên, những năm gần đây vẫn chứng kiến xu hướng giảm của ngành. Đồng thời, mức tăng trưởng dù đạt mục tiêu
Chính phủ đề ra nhưng vẫn thấp hơn nhiều so với tăng trưởng GDP.
Nguồn: GSO, World Bank, Phân tích FPT Digital
2

Copyright © 2021 FPT Digital. All rights reserved.

Private and Confidential


Vị thế của sản phẩm nông nghiệp Việt Nam trên thế giới và khu vực
Top 10 quốc gia sản xuất lúa gạo
Trung Quốc

148,302

Ấn Độ

123,000

Indonesia

35,313

Việt Nam
Thái Lan
Philippines

27,748
19,436
12,884

Pakistan

8,180

Brazil

7,605

Nhật Bản

7,396

Mỹ

6,738

Nigeria

4,903

Với diện tích trồng lúa chiếm 82% diện tích đất trồng, lúa gạo là mặt
hàng nông sản mũi nhọn của Việt Nam về tổng sản lượng. Tuy giảm
về lượng, giá trị xuất khẩu của gạo Việt Nam năm 2020 vẫn tăng
9,3%. Đồng thời, cơ cấu gạo xuất khẩu cũng dần chuyển dịch sang
các loại gạo có giá bán và giá trị gia tăng cao hơn như gạo thơm,
gạo chất lượng cao.

Năng suất lúa gạo trên mỗi héc-ta
Australia
Mexico
Ai Cập
Nga

Mỹ
Hàn Quốc
Peru
Nhật Bản
Trung Quốc
Thổ Nhĩ Kỳ
Paraguay
Brazil
Chile
Argentina
Việt Nam

8.31
6.68
6.45
5.75
5.48
5.47
5.42
5.03
4.93
4.78
4.59
4.57
4.45
4.39
3.81

Tuy nhiên, dù giữ vị thế cao về sản lượng và xuất khẩu, lúa gạo Việt
Nam chỉ đứng thứ 15 về năng suất trên mỗi héc-ta, đạt chưa tới 50%

của top 1. Điều này cho thấy hiệu suất của việc trồng trọt, canh tác
vẫn hạn chế, còn nhiều khoảng trần để cải thiện. Một trong những
hướng đi chính là áp dụng Chuyển đổi số và công nghệ để gia tăng
năng suất cũng như giá trị nơng sản.

Nguồn: OECD, phân tích: FPT Digital
3

Copyright © 2021 FPT Digital. All rights reserved.

Private and Confidential


Những thách thức với sản xuất và sản phẩm nông nghiệp trong tương lai

Ảnh hưởng
của biến đổi khí hậu

Hơn 45,000ha đất nông nghiệp bị
ảnh hưởng xâm nhập mặn trong vụ
mùa 2020-2021. Ước tính tổng thiệt
hại từ thiên tai cho ngành nông
nghiệp Việt Nam ở mức 1,6 tỷ USD
trong năm 2020.

Ngành nghề
nặng tính thủ cơng

Việc đóng góp 36,23% cơng ăn
việc làm cho lực lượng lao động,

chiếm tỉ trọng lớn nhất trong cơ
cấu ngành nghề nhưng chỉ chiếm
14,85% GDP cũng cho thấy nơng
nghiệp là ngành mang tính thủ
cơng cao.

Xu hướng
chuyển dịch lao động

Sự cạnh tranh từ khối ngành công
nghiệp và dịch vụ, đặc biệt là lao
động trình độ cao sẽ dẫn đến sự
thâm hụt về nguồn lao động cho
nơng nghiệp.

Do đó, ngành Nơng nghiệp Việt Nam sẽ cần có những bước chuyển dịch tương ứng nhằm tăng hiệu quả trong canh tác, sản xuất để bắt
kịp xu thế thị trường, đồng thời phát triển vượt mục tiêu 3,84%/năm. Chuyển đổi số sẽ là nền tảng hỗ trợ q trình này.

4

Copyright © 2021 FPT Digital. All rights reserved.

Private and Confidential


Nông nghiệp trên thế giới đứng trước các cơ hội chuyển mình qua cơng nghệ số
Xu hướng chính

Nhận định

• Nơng nghiệp thơng minh 4.0

•

• Sự phát triển mạnh mẽ của thị trường sản
phẩm giá trị gia tăng và nông nghiệp hữu cơ

Nông nghiệp thông minh 4.0 là xu hướng tất yếu, với cơng nghệ là nền
tảng cho sự phát triển

•

• Hình thành và phát triển các hiệp hội về
nơng nghiệp, các hợp tác xã cơng nghiệp
hóa hiện đại hóa nơng nghiệp, nông thôn

Cung không đủ cầu dẫn đến sự cấp thiết của những giải pháp tăng
chất lượng, hiệu quả, hiệu suất bằng cơng nghệ thay vì chỉ mở
rộng diện tích ni trồng

•

Chia sẻ thơng tin và hợp tác, hỗ trợ lẫn nhau, hình thành chuỗi cung
ứng kết nối các doanh nghiệp, thúc đẩy sự phát triển tồn ngành

Một số cơng nghệ nông nghiệp đã đi vào ứng dụng thực tiễn
Cảm biến
Robot / Drone
Điện tốn đám mây

Chuỗi khối Blockchain

5

Copyright © 2021 FPT Digital. All rights reserved.

Nơng nghiệp Chính xác:
Việc kết hợp các công nghệ tiên tiến nhất sẽ giúp người nông
dân và các doanh nghiệp hướng tới mơ hình quản lý canh
tác, sản xuất tồn trình. Trong đó, việc đưa ra quyết định về
các thông số trong canh tác sẽ được đưa ra tự động hoặc
bán tự động dựa trên dữ liệu và sự hỗ trợ của trí tuệ
nhân tạo, đảm bảo độ tối ưu cho mỗi mùa vụ.

Private and Confidential


Ở Việt Nam, Chuyển đổi số có thể bắt đầu từ những công nghệ đơn giản như
truy xuất nguồn gốc để nâng tầm giá trị nơng sản
Bước đầu triển khai
•

Ngày 19/1/2019, Thủ tướng Chính phủ đã ban hành Quyết định số
100/QĐ-TTg phê duyệt “Đề án triển khai, áp dụng và quản lý hệ
thống truy xuất nguồn gốc”

•

Bộ NN&PTNT đã cấp 3.624 mã số vùng trồng tại 48/63 tỉnh
thành, 1.826 mã số cơ sở đóng gói

•

Nơng sản được dán tem nhãn QR giúp người tiêu dùng truy xuất
thông tin bằng điện thoại thông minh

Giai đoạn tiếp theo
“Cổng thông tin truy xuất nguồn gốc sản phẩm hàng hoá quốc gia”
được đưa vào vận hành để thúc đẩy cuộc đua về truy xuất nguồn gốc

Kết quả

6

3-5 phút

GAP

Tăng 1,5 lần

Thời gian để thông quan một
container hoa quả có truy xuất nguồn
gốc so với 3-4 tiếng trước đây

Đảm bảo tiêu chuẩn như VietGAP,
GlobalGAP, để xuất khẩu tới các
thị trường khó tính

Giá bán với một số mặt hàng
nông sản đạt chuẩn VietGAP

(tùy mặt hàng và thời điểm)

Copyright © 2021 FPT Digital. All rights reserved.

Private and Confidential


Cho đến những công nghệ hiện đại, cần nhiều đầu tư hơn
Ứng dụng Blockchain vào truy
xuất nguồn gốc nông sản

Một số
tỉnh thành
Việt Nam

49%

Người tiêu dùng
quan tâm đến
truy xuất nguồn
gốc*

Minh
bạch

Tạo lòng tin
giữa các nhà
cung cấp mà
không cần
biết nhau

IoT kết nối thiết bị, quản lý tự động trong
trồng trọt, canh tác cà chua tại Đà Lạt

0,3%
chi phí

Chi phí sử
dụng chiếm
tỉ lệ thấp
trên chi phí
sản xuất**

Ứng dụng IoT kết hợp hệ thống tưới tự động
tại các trang trại Kentucky – Mỹ và Australia

Thế giới

Giảm
8 – 20%

Chi phí sản
xuất: nước,
thuốc, nhiên
liệu

7

Tăng
5-14%

Hiệu quả
tưới tiêu

Copyright © 2021 FPT Digital. All rights reserved.

Tăng
3-10%

Sản lượng
sản xuất trên
1 hecta

Tăng
4-5 lần

Năng suất
so với canh
tác truyền
thống**

Tiêu
chuẩn
Châu Âu

Đạt tiêu
chuẩn GAP
của Châu
Âu, bán ra
với giá cao

Năng suất
chăn nuôi

Tăng
1 tỉ USD

Tiết kiệm
800k VND

10%

Giá thành xây
dựng nhà kính
cơng nghệ cao
so với của
Châu Âu**

Sử dụng RFID, BigData và IoT trong
việc quản lý chăn ni bị ở Pakistan
Tăng
5%

Máy bay không người lái phun
thuốc BVTV tại Long An

Trên 1ha lúa
so với thủ
cơng***

Tỷ suất
lợi nhuận

Lượng
thuốc
BVTV cần
sử dụng

1000
hecta

Diện tích
canh tác
được ứng
dụng***

Sử dụng AI và Data Analytics trong
cảnh báo nơng nghiệp
•

Google AI có thể nhận biết hơn 5000 mẫu
đất, nước, sinh vật nhằm hỗ trợ các thiết bị
không người lái phát hiện sớm dịch bệnh
và thiệt hại mùa màng.

•

IBM đưa ra ứng dụng “IBM The Weather”
cung cấp các dự báo và phân tích thiệt hại
chính xác đến 70% – 80% trong vòng 72

giờ trước khi các cơn bão đi qua.

Tăng
30%

Giá trị mang
lại cho các
hộ nông dân
sử dụng

Giảm
30%

Nguồn: *Forbes Vietnamsố 83 – Truy xuất nguồn gốc: Chìa khóa đưa nơng sản lên tầm cao
** Hội nghị “Phát triển doanh nghiệp công nghệ trong lĩnh vực nông nghiệp tại Việt Nam 2019
***VTV - Bản tin hỗ trợ nông dân ứng dụng công nghệ 4.0 vào sản xuất
Private and Confidential


Hệ sinh thái số cho Nơng nghiệp sẽ là đích đến để đảm bảo phát triển bền vững
Mơ hình & định nghĩa hệ sinh thái số

• Mơ hình có sự gắn kết, tương tác và hỗ trợ qua lại tuần
hoàn giữa các mắt xích trong chuỗi giá trị nơng nghiệp như
hộ nông dân, doanh nghiệp nông nghiệp, doanh nghiệp cung
ứng, chính phủ, doanh nghiệp tiêu thụ…
• Vận hành trên nền tảng số và đưa ra quyết định dựa trên dữ
lệu

Nông nghiệp Việt Nam cần làm gì để hồn thiện hệ sinh thái số

Số hóa tồn diện các
mắt xích trong chuỗi
giá trị nơng nghiệp, thu
thập dữ liệu

• Số hóa ngành nơng nghiệp, bắt đầu từ các yếu tố cốt lõi là
trồng rau màu và ni trồng, đánh bắt thủy sản
• Song song, đề xuất số hóa các ngành liên quan trong chuỗi
giá trị nông nghiệp như cung ứng, chế biến, tiêu thụ

Xây dựng mạng lưới
thương mại điện tử kết
nối nông nghiệp với
chế biến, tiêu thụ

• Thu thập dữ liệu phát sinh
• Kết hợp các biện pháp tuyên truyền, đào tạo, đầu tư nâng
cao trình độ ứng dụng CNTT cho người dân & doanh
nghiệp
• Xây dựng kênh TMĐT kết nối trực tiếp từ người dân/đơn vị
sản xuất nông nghiệp tới người tiêu dùng

Kết nối
hệ sinh thái số

• Dùng dữ liệu làm cơ sở, kết nối sự tham gia của các đơn vị
khác trong từng mắt xích của hệ sinh thái như: Cung ứng,
Chế biến, Xuất nhập khẩu, các đại diện ngân hàng, bảo
hiểm.

Các bước phát triển của hệ sinh thái số
• Khởi điểm từ số hóa từng mắt xích tiến tới số hóa tồn diện
các đơn vị trong hệ sinh thái, thu thập cơ sở dữ liệu dùng
chung.
• Tạo lập mạng lưới riêng lẻ từng phần như mạng lưới tiêu thụ
B2C, B2B nơng sản…
• Kết nối các mạng lưới riêng lẻ tạo thành hệ sinh thái hồn
chỉnh

Lợi ích mà hệ sinh thái số đem lại
• Giải quyết các bài tốn về cung ứng đầu vào, tiêu thụ đầu
ra, tìm kiếm vốn… cho nơng sản
• Đẩy mạnh cơ hội hợp tác giữa các đơn vị trong chuỗi liên kết
• Tối ưu nguồn lực trong tỉnh, mở rộng thị trường ngoài tỉnh,
nâng cao tỉ lệ đóng góp kinh tế số
8

Copyright © 2021 FPT Digital. All rights reserved.

Ví dụ thực tế: Ấn Độ
Ấn Độ đang hồn thiện “Hệ sinh thái
nơng nghiệp kỹ thuật số (IDEA) giúp tăng
thu nhập của nông dân và tăng hiệu quả
nông nghiệp nói chung. Hệ sinh thái
hồn thiện trên cơ sở Ấn Độ đã có trình
độ cao về CNTT trong nơng nghiệp

Ví dụ thực tế: Israel
Israel tập trung đẩy mạnh hệ sinh
thái nông nghiệp đặc biệt là kênh

tiêu thụ. Hiện 60% hoa được bán
trực tiếp cho Tây Âu, còn lại hầu
hết bán buôn cho hàng chục nước
qua nền tảng số

Private and Confidential


Chuyển đổi số nơng nghiệp chỉ thành cơng khi có sự chung tay từ nhiều bên
Chính phủ

Doanh nghiệp Logistics
Cải tiến về công nghệ nhằm tăng cường hiệu
suất, hiệu quả quản lý hoạt động kho bãi và phân
phối
• Chú trọng hệ thống logistics chuỗi lạnh như tiền
đề để giảm thiểu rủi ro và gia tăng giá trị hàng
nơng sản
• Trang bị các công cụ tự động, thiết bị định vị, dẫn
đường, giám sát...

Tổ chức Giáo dục

Đưa ra các quy định và chính sách hỗ trợ, đảm
bảo kinh tế và xã hội cho tồn bộ hệ sinh thái
ngành nơng nghiệp
• Cho phép ứng dụng AI và các cơng nghệ tân tiến
• Thiết lập các quy định về minh bạch thơng tin
• Các gói ưu tiền cho vay phát triển nơng nghiệp
cơng nghệ cao

Hộ nông
dân/Doanh nghiệp
nông nghiệp

Bổ sung những nghiên cứu và chương trình giáo
dục thúc đẩy sự cải tiến trong ngành nơng nghiệp
• Đưa các nghiên cứu có tính ứng dụng đến gần
người nơng dân và doanh nghiệp hơn
• Đưa cơng nghệ vào chương trình giáo dục nơng
nghiệp

Người tiêu dùng
Hình thành thói quen tiêu dùng thực phẩm sạch
và chất lượng
• Sử dụng sản phẩm sạch, có truy suất nguồn gốc
xuất xứ rõ ràng
• Tập trung ngày càng nhiều vào phong cách sống
bền vững, hữu cơ, chế độ ăn uống lành mạnh
9

Copyright © 2021 FPT Digital. All rights reserved.

Công ty Công nghệ
Phát triển các ứng dụng cơng nghệ có tính thực
tiễn trong ngành nơng nghiệp
• Giải được các bài tốn thơng dụng
• Nâng cao năng suất, giảm chi phí và tác động tới
mơi trường với công nghệ mới

Doanh nghiệp Bán lẻ

Tổ chức Tài chính

Dự đốn nhu cầu thực phẩm tiêu dùng và thúc đẩy
thói quen tiêu thụ thực phẩm an tồn
• Ứng dụng cơng nghệ dữ liệu, AI để dự đốn nhu cầu
của người tiêu dùng, giảm thiểu lãng phí
• Thúc đẩy tiêu thụ đa dạng các loại thực phẩm lành
mạnh, bổ dưỡng. Đảm bảo minh bạch về nguồn gốc

Hỗ trợ tài chính và đầu tư cho đơn vị nơng nghiệp
cơng nghệ
• Tăng cường đầu tư cho các Startup cơng nghệ
nơng nghiệp
• Phát triển các chương trình/gói hỗ trợ tài chính
cho các khoản đầu tư công nghệ
Private and Confidential


Thank you!

Imagine. Innovate. Lead.

10

Copyright © 2021 FPT Digital. All rights reserved.

Private and Confidential