Đánh giá sinh trưởng, năng suất và chất lượng các tổ hợp lai cà chua (lycopersicon esculentum) vụ xuân hè cực muộn năm 2021 (khóa luận tốt nghiệp)

HỌC VIỆN NƠNG NGHIỆP VIỆT NAM

KHOA NƠNG HỌC
------------------------------------------------------

KHĨA LUẬN TỐT NGHIỆP
ĐỀ TÀI:
“ĐÁNH GIÁ SINH TRƯỞNG, NĂNG SUẤT VÀ
CHẤT LƯỢNG CÁC TỔ HỢP LAI CÀ CHUA
(LYCOPERSICON ESCULENTUM ) VỤ XUÂN HÈ CỰC
MUỘN NĂM 2021”
Người thực hiện

: Trần Thị Giang

MSV

: 621759

Lớp

`

: K62CGCT

Người hướng dẫn : TS. Nguyễn Tuấn Anh
PGS TS. Nguyễn Hồng Minh
Bộ môn

: Di truyền và Chọn giống cây trồng

HÀ NỘI - 2021


LỜI CAM ĐOAN
Tôi xin cam đoan, số liệu và kết quả nghiên cứu trong khóa luận này là
trung thực và chưa từng được sử dụng để bảo vệ trong bất kì một báo cáo nào.
Tơi xin cam đoan, mọi sự giúp đỡ cho khóa luận này đã được cảm ơn và
các thơng tin trích dẫn trong khóa luận đều được chỉ rõ nguồn gốc.
Hà Nội, ngày 13 tháng 6 năm 2021
Sinh viên

Trần Thị Giang

i


LỜI CẢM ƠN
Để hồn thành khóa luận này, ngồi sự cố gắng nỗ lực của bản thân, tôi đã
nhận được rất nhiều sự quan tâm giúp đỡ nhiệt tình của các thầy cô, cán bộ kỹ
thuật, bạn bè và người thân.
Trước hết tôi xin gửi lời cảm ơn chân thành đến ban quản lý Học Viện Nông
nghiệp Việt Nam đã tạo điều kiện cho tơi thực hiện khóa luận tốt nghiệp, cảm ơn
các thầy cô Khoa Nông Học đã nhiệt tình dạy bảo tơi trong suốt 4 năm học vừa
qua.
Tơi xin bày tỏ lòng biết ơn sâu sắc nhất đến và PGS.TS Nguyễn Hồng
Minh và TS. Nguyễn Tuấn Anh là những người đã hướng dẫn, dành nhiều thời
gian, tâm huyết, nhiệt tình giúp đỡ tơi trong suốt q trình nghiên cứu đề tài và
hồn thành tốt khóa luận.
Đồng thời tơi xin gửi lời cảm ơn tới các cán bộ trong Trung tâm Nghiên
cứu Rau sạch Chất lượng cao và đặc biệt là Th.S Nguyễn Tiến Long đã giúp đỡ

và tạo điều kiện tốt nhất để tơi hồn thành khóa luận này.
Cuối cùng, tôi xin gửi lời cảm ơn đến gia đình, bạn bè và người thân đã
ln bên cạnh ủng hộ và động viên giúp đỡ tôi trong suốt quá trình học tập và
nghiên cứu đề tài.
Báo cáo này khơng tránh khỏi những thiếu sót, rất mong nhận được những
ý kiến đóng góp q báu của Q Thầy Cơ để báo cáo được hồn thiện hơn.
Tơi xin chân thành cảm ơn!
Hà Nội, ngày 23 tháng 11 năm 2021
Người thực hiện

Trần Thị Giang

ii


MỤC LỤC
LỜI CAM ĐOAN................................................................................................... i
LỜI CẢM ƠN ....................................................................................................... ii
MỤC LỤC ............................................................................................................ iii
DANH MỤC BẢNG ............................................................................................. v
DANH MỤC ĐỒ THỊ, HÌNH .............................................................................. vi
KÍ HIỆU VIẾT TẮT ........................................................................................... vii
TĨM TẮT BÁO CÁO KHÓA LUẬN TỐT NGHIỆP ...................................... viii
PHẦN I. MỞ ĐẦU .............................................................................................. 1
1.1 Đặt vấn đề ................................................................................................. 1
1.2 Mục đích ................................................................................................... 2
1.3 Yêu cầu ..................................................................................................... 3
PHẦN II TỔNG QUAN TÀI LIỆU ................................................................... 4
2.1 Giới thiệu chung về cây cà chua ............................................................... 4
2.1.1

Nguồn gốc và phân bố................................................................... 4
2.1.2

Phân loại ........................................................................................ 6

2.1.3

Giá trị dinh dưỡng và giá trị sử dụng của cà chua ........................ 7

2.2 Đặc điểm thực vật học và yêu cầu ngoại cảnh của cây cà chua ............. 10
2.2.1

Đặc điểm thực vật học................................................................. 10

2.2.2
Yêu cầu về ngoại cảnh ................................................................ 12
2.3 Tình hình sản xuất cà chua trong nước và trên thế giới ......................... 16
2.3.1

Tình hình sản xuất cà chua trên thế giới ..................................... 16

2.3.2

Tình hình sản xuất cà chua trong nước ....................................... 19

2.4 Tình hình nghiên cứu giống về chọn tạo giống cà chua trên thế giới và ở
Việt Nam ......................................................................................................... 20
2.4.1

Tình hình nghiên cứu và chọn tạo giống cà chua trên thế giới ... 20

2.4.2
Tình hình nghiên cứu và chọn giống cà chua trong nước........... 22
PHẦN III. ĐỐI TƯỢNG NỘI DUNG VÀ PHƯƠNG PHÁP ....................... 24
NGHIÊN CỨU ................................................................................................... 24
3.1 Đối tượng nghiên cứu ............................................................................. 24
3.2 Thời gian và địa điểm nghiên cứu .......................................................... 25

iii


3.3 Nội dung và phương pháp nghiên cứu ................................................... 25
3.3.1
3.3.2

Nội dung ngiên cứu ..................................................................... 25
Phương pháp bố trí thí nghiệm.................................................... 26

3.3.3

Quy trình áp dụng trong thí nghiệm ............................................ 26

3.3.4

Các chỉ tiêu theo dõi.................................................................... 27

PHẦN IV : KẾT QUẢ VÀ THẢO LUẬN ...................................................... 31
4.1 Các giai đoạn của các THL..................................................................... 31
4.2 Động thái tăng trưởng chiều cao cây ...................................................... 35
4.3 Động thái tăng trưởng số lá .................................................................... 38

4.4 Một số đặc điểm về cấu trúc của các THL ............................................. 41
4.5 Một số đặc điểm hình thái và đặc điểm nở hoa của các tổ hợp lai......... 45
4.5.1

Màu sắc lá.................................................................................... 47

4.5.2
4.5.3

Dạng cây...................................................................................... 48
Dạng chùm hoa ........................................................................... 48

4.5.4

Đặc điểm nở hoa ......................................................................... 48

4.6 Tỉ lệ đậu quả tự nhiên của các tổ hợp lai ................................................ 49
4.7 Một số đặc điểm về hình thái quả của các tổ hợp lai ............................. 56
4.8 Đặc điểm thịt quả và độ ướt thịt quả ...................................................... 61
4.9 Tình hình nhiễm bệnh virus và một số sâu bệnh hại của các tổ hợp lai . 64
PHẦN V KẾT QUẢ VÀ ĐỀ NGHỊ................................................................... 66
5.1. Kết luận .................................................................................................... 66
5.2. Đề nghị ..................................................................................................... 66
TÀI LIỆU THAM KHẢO ................................................................................ 67
GHI CHÚ ........................................................................................................... 70

iv


DANH MỤC BẢNG

Bảng 2. 1 hàm lượng dinh dưỡng trong 100g cà chua .......................................... 8
Bảng 2. 2 tình hình sản xuất cà chua trên thế giới (2015-2019) ......................... 17
Bảng 2. 3 Tình hình sản xuất cà chua của một số nước trên thế giới năm 2019
............................................................................................................. 18
Bảng 2. 4 tình hình sản xuất cà chua ở Việt Nam một số năm gần đây ............. 19
Bảng 3. 1: Vật liệu nghiên cứu............................................................................ 25
Bảng 4. 1 Các giai đoạn sinh trưởng của các THL ............................................. 32
Bảng 4. 2 Chiều cao cà chua trong 6 tuần theo dõi vụ Xuân hè cực muộn (2021) ... 36
Bảng 4. 3 số lá cây cà chua trong 6 tuần theo dõi vụ Xuân hè cực muộn (2021)
............................................................................................................. 38
Bảng 4. 4 Một số đặc điểm cấu trúc của THL .................................................... 41
Bảng 4. 5 Đặc điểm về hình thái và nở hoa của THL ........................................ 45
Bảng 4. 6 Tỉ lệ đậu quả THL............................................................................... 49
Bảng 4. 7 Các yếu tố cấu thành năng suất THL .................................................. 52
Bảng 4. 8 : Một số đặc điểm hình thái quả ......................................................... 56
Bảng 4. 9 Chỉ tiêu về chất lượng quả của THL .................................................. 61
Bảng 4. 10: Mức độ nhiễm sâu bệnh................................................................... 64

v


DANH MỤC ĐỒ THỊ, HÌNH
Đồ thị 4. 1: Hệ số biến động chiều cao cây thl cà chua trong 6 tuần đầu theo
dõi vụ xuân hè cực muộn (2021) ........................................................ 37
Đồ thị 4. 2 : Hệ số biến động số lá thân chính .................................................... 40
Đồ thị 4. 3 năng suất cá thể THL cà chua ........................................................... 55
Đồ thị 4. 4: Năng suất tấn/ha của các tổ hợp lai ................................................. 56
Hình 2. 1 Nguồn gốc và phân bố của cà chua trong lịch sử ................................. 4
Hình 5. 1: Cây giống

Hình 5. 2: Cây sau khi trồng

70

Hình 5. 3: cà chua sau khi làm dàn ..................................................................... 71
Hình 5. 4 hình ảnh cà chua ở giai đoạn ra hoa .................................................... 71
Hình 5. 5: giai đoạn ra quả

hình 5. 6: giai đoạn bắt đầu chín .............. 71

Hình 5. 7: cà chua trong thời gian thu hoạch ...... Error! Bookmark not defined.
Hình 5. 8: chất lượng quả cà chua ....................... Error! Bookmark not defined.

vi


KÍ HIỆU VIẾT TẮT

D

Đường kính quả

ĐDTQ

Độ dày thịt quả

H

Chiều cao quả

I

Chỉ số hình dạng quả

KL

Khối lượng

KLTB

Khối lượng trung bình

NC&PT

Nghiên cứu và Phát triển

NS

Năng suất

NS tấn/ha

Năng suất tấn trên hécta

NSCT

Năng suất cá thể

STT

Số thứ tự

TB

Trung bình

THL

Tổ hợp lai

TLĐQ

Tỷ lệ đậu quả

TQ

Tổng quả

UTL

Ưu thế lai

vii


TÓM TẮT BÁO CÁO KHÓA LUẬN TỐT NGHIỆP
Bài báo này trình bày kết quả nghiên cứu tiến hành trong vụ Xuân Hè cực
muộn tại Gia Lâm, Hà Nội với 46 THL cà chua để chọn được giống cà chua phù
hợp với điều kiện sinh thái địa phương và đưa vào cơ cấu cây trồng của vùng. Kết
quả nghiên cứu cho thấy. Tất cả các giống trong nghiên cứu có cấu trúc thân lá

thích nghi tốt với điều kiện tại Gia Lâm, Hà Nội. Tỷ lệ đậu quả của THL đạt trên
70%. Hầu hết màu sắc khi chín của các THL cà chua có màu đỏ cờ rất ưa chuộng
trên thị trường. Đặc biệt có một số THL có màu đỏ đậm như F40, U82. Quả của
các dòng nghiên cứu chủ yếu là dạng quả trịn, có đường kính quả dao động từ
45,16 đến 54,16 (kích cỡ quả trung bình). Độ dày thịt quả dạo động dao động
trong khoảng 5.09 đến 8.6 mm, cùi tương đối dày. Độ Brix dao động trong khoảng
từ 4,59 đến 5,67%, đa số các dòng đều có độ Brix đạt tiêu chuẩn chế biến (trên 4,
5%). L84, C22, L34, U92, C11, C81, G40 là những THL có năng suất cá thể và
năng suất thực thu cao. Cần tiếp tục nghiên cứu các giống triển vọng được đề xuất
trong các vụ mùa tiếp theo nhằm đánh giá tốt tiềm năng của các giống và áp dụng
vào thực tế sản xuất.

viii


PHẦN I. MỞ ĐẦU
1.1 Đặt vấn đề
Cà chua có tên khoa học là Lycopersicon esculentum Mill. Đây là cây thuộc
họ solanaceae (họ cà), có nguồn gốc từ Nam Mỹ, là loại rau phổ biến được trồng
rộng rãi ở nhiều nước trên thế giới. Cà chua là loại rau có giá trị dinh dưỡng cao
vì có chứa lượng glucid, acid hữu cơ và nhiều loại vitamin cần thiết cho cơ thể
của con người, ngồi ra quả cà chua cịn là một trong những thành phần chứa
trong các bài chăm sóc da của các chị em phụ nữ. Vì vậy việc nhân giống và khảo
nghiệm giống cà chua đạt chất lượng đang là vấn đề được các nhà khoa học cây
trồng quan tâm. Trong lịch sử, cây cà chua đã được thuần hóa từ lồi dại thành
lồi trồng trọt và được chọn lọc cải tiến các tính trạng theo mục tiêu của con người
trong suốt hàng nghìn năm. Các chương trình chọn tạo giống trên thế giới tập
trung chủ yếu vào 3 mục tiêu lớn: tăng năng suất, tăng chất lượng và tăng khả
năng chống chịu (với các yếu tố sinh học và phi sinh học) và đã đạt được nhiều
thành công. Năng suất cá thể cây cà chua có thể đạt tới trên 19kg/cây (mật độ

trồng 1 cây/ 1m2) và năng suất quần thể kỷ lục đạt gần 500 tấn/ha ở Hà Lan.
Hiện nay trên thế giới, việc sản xuất Cà chua được phát triển do sự tăng trưởng
tối ưu của nó trong nhiều điều kiện khác nhau. Theo thống kê của FAO, nó chiếm
hơn 15% sản lượng rau thế giới (hơn 177 triệu tấn vào năm 2016). Trung Quốc là
nước sản xuất cà chua lớn nhất, chiếm khoảng ¼ sản lượng toàn cầu, tiếp theo là
Mỹ và Ấn Độ. Theo số liệu thơng kê của FAO diện tích cà chua đứng đầu trong
14 loại rau quả chủ lực được trồng trên diện tích 87% diện tích rau an tồn. Diện
tích cà chua năm 2005 đạt 27,59 tấn/ha, năm 2010 trên toàn thế giới tăng lên 4,34
triệu với năng suất tăng lên 33,59 tấn/ha nhưng đến năm 2014 diện tích tăng lên
đạt mức 5,024 triệu ha với năng suất 33,99 tấn/ha, sản lượng đạt 170,75 triệu tấn.
Với lượng sản xuất như trên, bình quân lượng tiêu thụ đầu người khoảng 23,4kg/
quả/ người/ năm.

1


Ở Việt Nam, cà chua được trồng từ rất lâu đời, diện tích trồng cà chua hàng
năm biến động 12000-13000 ha, cho đến nay vẫn là loại rau chủ lực được nhà
nước ưu tiên phát triển. Hiện nay cả nước có khoảng 115 giống cà chua được gieo
trồng, trong đó có 10 giống được gieo trồng với diện tích 6.259 ha, chiếm 55%
diện tích cả nước. Năm 2010 diện tích trồng khoảng 17,6 nghìn ha, năng suất đạt
11,6 tấn/ha trồng chủ yếu ở đồng bằng sông Hồng như Hà Nội, Hải Phịng, Hải
Dương, Thái Bình… Cà chua được trồng 3 vụ/năm, trong đó phát triển chủ yếu là
vụ đơng (vụ chính). Hiện nay, có một số giống chịu nhiệt mới được lai tạo chọn
lọc có thể trồng tại Miền Trung, Tây Nguyên và Nam Bộ nên diện tích ngày càng
được mở rộng
Dưới nhu cầu sử dụng này càng tăng cao, đặc biệt là hoạt động trồng trọt.
Một vấn đề đặt ra là làm sao để có được những giống cà chua sinh trưởng phát
triển tốt, cho năng suất cao, phẩm chất tốt và có khả năng chống chịu với điều
kiện ngoại cảnh, thời tiết trái vụ, đáp ứng nhu cầu ngày càng cao của thị trường,

phục vụ ăn tươi và chế biến, bổ sung thêm vào nguồn giống cà chua trong nước.
Để đáp ứng nhu cầu và thị hiếu của người tiêu dùng, bổ sung thêm vào nguồn
giống trong nước những giống cà chua có năng suất và chất lượng tốt, khả năng
chống lại điều kiện bất thuận của môi trường thì dưới sự hướng dẫn của PGS.TS
Nguyễn Hồng Minh, TS Nguyễn Tuấn Anh– Bộ môn Di truyền và chọn tạo giống
– Học Viện Nông Nghiệp Việt Nam, tôi tiến hành thí nghiệm nghiên cứu đề tài: “
Đánh giá sinh trưởng, năng suất và chất lượng của các tổ hợp lai cà chua
(Lycopersicon esculentum Mill) vụ xuân hè cực muộn năm 2021”.
1.2 Mục đích
Chọn ra được các tổ hợp lai cà chua mới trồng trái vụ, có khả năng sinh trưởng
phát triển tốt, cho năng suất cao, chất lượng tốt, hình thức quả đẹp, thích hợp trong
vụ Xn Hè cực muộn để giới thiệu vào sản xuất.

2


1.3

Yêu cầu
- Đánh giá khả năng sinh trưởng và một số đặc điểm hình thái, cấu trúc cây

của các tổ hợp lai cà chua trồng trong vụ Xuân hè.
- Đánh giá khả năng ra hoa, đậu quả, các yếu tố cấu thành năng suất và
năng suất của các tổ hợp lai cà chua trồng trong vụ Xuân hè.
- Đánh giá mức độ nhiễm một số bệnh hại chính trên đồng ruộng theo các
triệu chứng quan sát trên cây ở vụ Xuân hè.
- Đánh giá đặc điểm hình thái và chất lượng quả của các tổ hợp lai cà chua

3

PHẦN II TỔNG QUAN TÀI LIỆU
2.1 Giới thiệu chung về cây cà chua
2.1.1 Nguồn gốc và phân bố
Nhiều nghiên cứu cho rằng nguồn gốc của cà chua ở vùng Trung và Nam
Châu Mỹ, được phát hiện vào thế kỉ XVI. Theo tài liệu của các tác giả
Choudhury.B (1970), De Candolle (1884), Luckwill (1943) cho rằng, cà chua có
nguồn gốc ở Peru, Ecuador và Bolivia dọc theo bờ biển Thái Bình Dương, từ quần
đảo Galanpagos tới Chi Lê. Ở Peru từ ngàn năm trước đã có 1 lồi cây quả nhỏ
màu xanh mọc hoang dại rất nhiều. Các bằng chứng di truyền cho thấy cây cà
chua là do loài cây này đã tiến hóa thành. Sau đó một lồi trong số đó có tên
Solanum lycopersicum đã được vận chuyển tới Mexico. Lồi cà chua được thuần
hóa đầu tiên có thể là trái cây màu vàng, tương tự như cà chua anh đào, được trồng
bởi người Aztec miền Trung México. Từ cà chua bắt nguồn từ tomatl trong tiếng
Nahuatl, có nghĩa trái cây sưng.

Hình 2. 1 Nguồn gốc và phân bố của cà chua trong lịch sử
(Nguồn: Hamid Razifard và cs, 2020 )

4


Các nhà nghiên cứu có ý kiến khác nhau về nguồn gốc của cây cà chua song
tập trung chủ yếu vào hai hướng: Thứ nhất là cây cà chua có nguồn gốc từ cây cà
chua dại (L. esculentum varpimpine lliforme); Thứ hai là cà chua Anh Đào (L.
esculentum var cerasiforme) là tổ tiên của các giống cà chua hiện nay trồng trên
trái đất.
Một số nghiên cứu cho rằng, trong tiến hóa đã xảy ra q trình đột biến liên
quan tới sự liên kết ở nỗn, dẫn tới sự hình thành quả lớn, theo Leslry (1926) dạng
đột biến quả lớn được kiểm soát bởi 2 gen lặn. Theo Stuble (1967), kết quả q

trình tích lũy dần các gen đột biến (lặn) ở dạng dại Lescvar pimpinellifolium đã
xuất hiện ở cà chua trồng (Nguyễn Hồng Minh, 2000). Jenkins (1948) đã đề xuất
2 hướng tiến hóa về kích thước và hình dạng quả. Hướng thứ nhất thì liên quan
đến kích thước ơ hạt, hạt và thịt quả, kết quả thu nhận được cà chua có hình dạng
giống quả mận, quả lê hoặc một vài hình dạng khác. Hướng thứ hai ở đây là nỗn
xảy ra sự liên kết giữa các ơ hạt, làm tăng kích thước quả và có nhiều ơ hạt. Theo
Luckwill (1943), cây cà chua xuất hiện ở châu Âu vào thế kỉ thứ 16 – 17 và trồng
đầu tiên ở Tây Ban Nha, Bồ Đào Nha, Italia do những nhà buôn Tây Ban Nha, Bồ
Đào Nha chuyển từ Nam Mỹ tới, từ đó cây cà chua được lan truyền đến các nơi
khác. Trong thời kỳ này, cà chua chỉ được xem như cây cảnh và cây thuốc. Đến
thế kỉ 18, cây cà chua mới được chấp nhận là cây thực phẩm có giá trị từ đó được
phát triển mạnh (Kuo et al., 1998)
Người Tây Ban Nha sau khi cai quản Châu Mỹ đã đem giống cà chua đi
phân phối ở khắp các thuộc địa của họ. Ban đầu là tại vùng biển Caribbean, sau
đó là Philippines. Từ đây lan sang Đông Nam Á và cả lục địa Á châu. Khi người
Tây Ban Nha đem cà chua đến châu Âu, nó sinh trưởng một cách dễ dàng ở vùng
khí hậu Địa Trung Hải. Việc trồng trọt ở đây bắt đầu trong năm 1540.
Vào năm 1544 đã diễn ra 1 cuộc thảo luận về cà chua của các nhà khoa học.
Nhà thực vật học đồng thời là bác sỹ người Ý có tên Pietro Andrea Mattioli đã đặt
tên cho loại quả mới này là pomo d'oro hay táo vàng. Họ cũng cho rằng đột biến

5


từ một loại trái cây nhỏ nguồn gốc Trung Mỹ chính là tổ tiên trực tiếp của lồi cà
chua canh tác hiện tại
Năm 1692, tại Naples đã xuất bản Cuốn sách dạy nấu ăn đầu tiên với cơng
thức có cà chua. Ban đầu một số vùng ở Italia chỉ mới dùng cà chua vào mục đích
trang trí trong bàn ăn. Phải đến cuối thế kỷ 17 hoặc đầu thế kỷ 18 quả cà chua mới
chính thức được kết hợp với các món ăn khác.

Ở Việt Nam hiện nay thì cây cà chua đang được trồng ở rất nhiều nơi, tại
các vùng nông nghiệp hay các khu nông nghiệp công nghệ cao.
2.1.2

Phân loại

- Giống cà chua được chia thành nhiều loại, chủ yếu dựa vào hình dạng và
kích thước.
 Loại cà chua Slicing hay globe là cà chua thương mại thông
thường, dùng được cho nhiều cách chế biến và ăn tươi.
 Loại cà chua Beefsteak là cà chua lớn thường dùng cho bánh mì.
Thời gian bảo quản ngắn khiến ít được sử dụng trong thương mại.
 Loại cà chua Oxheart có hình dạng giống như loại dâu tây lớn.
 Cà chua mận được lai tạo để sử dụng trong sản xuất nước sốt cà
chua.
 Cà chua lê hình quả lê.
 Cà chua anh đào nhỏ và tròn, vị ngọt ăn trong món salad.
 Cà chua nho được giới thiệu gần đây, một biến thể của cà chua mận
nhưng nhỏ hơn, được dùng trong món salad
 Cà chua Campari ngọt, lớn hơn cà chua anh đào nhưng nhỏ hơn cà
chua mận.
- Hầu hết các giống cà chua hiện đại đều mịn bề mặt, nhưng một số giống
cà chua hiện đại như beefsteak thường có khía rõ rệt. Hầu hết các giống
trái cây thương mại màu đỏ, nhưng nhiều giống cà chua thuần chủng có

6


màu sắc đa dạng. Có một sự khác biệt giữa cà chua trồng cho thương mại
so với cà chua do những người làm vườn sản xuất tại gia. Giống sản xuất

do người làm vườn thường được chú trọng đến hương vị, còn giống do
các cơ sở sản xuất thương mại hướng đến hình dạng, kích thước, kháng
sâu bệnh, phù hợp cho việc cơ giới hóa thu hái và vận chuyển.
- Phân loại khoa học
 Giới (regnum) :
 Bộ (ordo) :

Plantae
Solanales

 Họ (familia) :

Solanaceae

 Phân họ (subfamilia) : Solanoideae
 Tông (tribus) :
 Chi (genus)

Solaneae
:

 Loài (species) :

Solanum
S. lycopersicum

 Danh pháp hai phần
 Solanum lycopersicum
 L.
 Danh pháp đồng nghĩa

 Lycopersicon lycopersicum (L.) H. Karst.
 Lycopersicon esculentum Mill.
2.1.3 Giá trị dinh dưỡng và giá trị sử dụng của cà chua
a) Giá trị dinh dưỡng
Cà chua được biết đến như là 1 loại rau ăn quả có giá trị dinh dưỡng cao
chứa nhiều gluxit, nhiều axit hữu cơ và nhiều loại vitamin: caroten, B1, B2, C,
axit amin và các chất khoáng quan trọng: Ca, P, Fe cần thiết cho cơ thể con người.
Theo Ersakov và Araximovich (1952) thành phần của cà chua như sau: trọng
lượng chất khơ là 5-6% trong đó đường dễ tan chiếm 3%, axit hữu cơ 0,5%,

7


xenlulo 0,84%, chất keo 0,13%, protein 0,95%, lipit thô 0,2%, chất khoáng 0,6%.
Hàm lượng Vitamin C trong quả tươi chiếm 17-35,7mg.
Bảng 2. 1 hàm lượng dinh dưỡng trong 100g cà chua
Thành phần

Hàm lượng

Thành phần

Hàm lượng

Nước

93,1g

Vitamin A

320.I.U

Protein

1,9g

Thiamin

0,07 mg

Chất béo

0,1g

Riboflavin

0,01mg

Chất khoáng

0,6g

Axit nicotinic

0,4mg

Cacbonhydrat

3,6g

Vitamin C

31mg

Na

45,8mg

Ca

20mg

K

114mg

Mn

15mg

Cu

0,19mg

Axit Oxalic

2mg

S

24mg

P

36mg

Clo

38mg

Fe

1,8mg
(Trần Khắc Thi & cs, 2008)

b)

Giá trị sử dụng
Theo y học cổ truyền, cà chua vị ngọt chua, tính mát, có cơng dụng thanh

nhiệt, giải khát, dưỡng âm và làm mát máu, thường được dùng để chữa các chứng
bệnh như nhiệt, môi khô họng khát do vị nhiệt, hay hoa mắt chóng mặt, chảy máu
cam, chảy máu chân răng, tiêu hóa kém, loét dạ dày, huyết áp cao… Cà chua được
chỉ định dùng ăn hay lấy dịch quả uống trị suy nhược, ăn khơng ngon miệng,
nhiễm độc mãn tính, thừa máu, máu quá dính, xơ cứng tiểu động mạch máu, tạng
khớp, thấp phong, thấp khớp, thừa ure trong máu, viêm ruột….
Giảm Cholesterol và bảo vệ tim mạch: Các lycopene trong cà chua ngăn
chặn q trình oxy hóa lipid (mỡ) trong huyết thanh, làm giảm các loại mỡ máu
có hại như Triglyceride và cholesterol tỷ trọng thấp (Low Density Lipoprotein
cholesterol-LDL). Những loại mỡ máu này là những thủ phạm chính trong các

8


bệnh tim mạch do làm tăng sự lắng đọng chất béo trong các mạch máu, gây xơ
vữa động mạch, tăng huyết ấp…
Cải thiện thị lực: Các thành phần vitamin A, vitamin C, lycopene, lutein và
zeaxanthin có trong cà chua, giúp cải thiện thị lực, phịng ngừa bệnh qng gà,
thối hóa điểm vàng, đục thủy tinh thể. Hàng loạt các vấn đề của mắt liên quan
đến sự hiện diện các gốc tự do. Vitamin A trong cà chua là một chất chống oxy
hóa mạnh và có khả năng loại trừ các gốc tự do rất tốt.
Đẹp dáng – Sáng da: Với thành phần giàu các hoạt chất chống oxy hóa
mạnh, vitamin A, vitamin k, Canxi…, Cà chua hỗ trợ tăng cường sức khỏe răng,
xương, và da, hạn chế tối đa tổn hại từ tia cực tím, một trong những nguyên nhân
gây ra các nếp nhăn cho làn da. Và chất xơ trong cà chua hỗ trợ cân bằng hấp thu
các dưỡng chất ở ruột, giúp phịng chống thừa cân béo phì, giúp bạn có một
“body” thon thả.
(Cục an tồn thực phẩm, bộ y tế, 2017)
c) Giá trị kinh tế
Ở Việt Nam, tuy mới xuất hiện cách đây hơn 100 năm nhưng cà chua đã là
loại rau ăn quả rất phổ biến và quan trọng. Theo số liệu điều tra của phòng nghiên
cứu thị trường Viện nghiên cứu rau quả, sản xuất cà chua ở đồng bằng sơng Hồng
cho thu nhập bình quân 42,0 – 68,4 triệu đồng/ha/vụ với mức lãi thuần 15 – 25
triệu đồng/ha, cao gấp nhiều lần so với trồng lúa.
Trong đề án phát triển rau hoa quả và cây cảnh trong thời kỳ 1999 – 2010 của
Bộ Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn, cà chua cây trồng được quan tâm phát
triển. Ngoài ra, do điều kiện thời tiết ỏ Việt Nam thuận lợi nên có thể trồng cà
chua quanh năm, do đó giúp giải quyết việc làm cho người lao động là khá lớn 1
ha cần 600 - 800 công, tăng thu nhập cải thiện đời sống cho người nơng dân.
Chỉ tính một vụ trồng cà chua chất lượng cao (với tiến bộ về giống và công

nghệ SX hiện nay), trung bình 1 ha người nơng dân bán sản phẩm tại các chợ đầu
mối hoặc xuất buôn, sau khi trừ chi phí các loại vật tư cho thu nhập khoảng 190 -

9


230 triệu đồng. Số này bao gồm công lao động của người SX và lãi rịng, nếu trừ
chi phí cơng lao động lãi rịng có thể thu được 70 - 100 triệu đồng/ha/vụ cao hơn
so với trồng lúa (PGS.TS Nguyễn Hồng Minh, 2013)
2.2
2.2.1

Đặc điểm thực vật học và yêu cầu ngoại cảnh của cây cà chua
Đặc điểm thực vật học
Bộ rễ cà chua thuộc hệ rễ chùm bao gồm rễ chính và rễ phụ, phân nhánh,

phát triển rất khỏe nên có thể chịu nóng tuy nhiên so với các cây trong họ cà thì
cà chua kém chịu hạn. Rễ có khả năng tái sinh tốt, khi đưa cây con từ vườn ươm
ra trồng rễ chính thương bị đứt, kích thích rễ phụ phát triển mạnh. Rễ có khả năng
ăn sâu trong đất, rễ có thể sâu tới 1,5m. Khi gieo thẳng rễ cà chua có thể ăn sâu
tới 1,5m, nhưng ở độ sâu dưới 1m rễ ít, hệ rễ phân bố chủ yếu ở tầng đất 0-30cm,
có thể ăn sâu 60cm. Các rễ phụ tập trung phân bố ở tầng đất nơng, ở lớp đất dưới
1m thì rễ phân bố ít, sức hút của rễ ở đó cũng giảm, ở lớp đất từ 0-50cm rễ phân
bố nhiều, sức hút mạnh.Cây cà chua cịn có khả năng ra rễ bất định, loại rễ này
tập trung nhiều nhất ở đoạn thân dưới 2 lá mầm. Rễ phát triển tốt ở nhiệt độ ngày
25-27°C. Lồi cà chua trồng khi tạo hình, tỉa cành, tỉa lá hạn chế sự sinh trưởng
của cây thì sự phân bố của hệ rễ hẹp hơn khi không tỉa cành, lá. Trong quá trình
sinh trưởng, hệ rễ chịu ảnh hưởng lớn của điều kiện môi trường như nhiệt độ đất
và độ ẩm đất.
Thân cà chua thuộc loại thân thảo có đặc điểm chung là có nhiều đốt trên

thân và phân nhánh mạnh. Thân trịn, tồn thân có lơng mềm và lông tuyến. Căn
cứ vào đặc điểm sinh trưởng chiều cao cây có thể chia thành 3 loại:Loại thân lùn
(chiều cao cây dưới 65cm); Loại thân trung bình ( chiều cao cây khoảng 65cm120cm); Loại thân cao ( chiều cao trên 120cm). Khi thân cây cịn non thì mềm,
nhiều nước, có dịch màu vàng, thân giịn dễ gãy, về sau phía dưới thân dần hóa
gỗ, nhất là phần sát mặt đất thấy rất rõ. Tùy theo điều kiện môi trường và giống,
thân cà chua có độ dài khác nhau. Căn cứ vào đặc tính sinh trưởng của thân, người
ta chia cà chua thành hai dạng: Dạng thân đứng và thân bị. Trong q trình phát

10


triển, cây cà chua sẽ mọc rất nhiều chồi nách làm cho cây rậm rạp nên trong sản
xuất người ta đưa ra kỹ thuật tỉa nhánh để cho cây tập trung dinh dưỡng nuôi quả.
Lá cà chua là đặc trưng hình thái để phân biệt giống này với giống khác.
Lá cây đa số thuộc dạng lá kép lông chim phân thùy, mỗi lá hồn chỉnh có từ 3-4
đơi lá chét, phía ngọn có một lá riêng gọi là lá đỉnh, trên gốc lá chét có những lá
nhỏ gọi là lá bên. Các lá chét có răng cưa, hình trứng thn. Tuỳ thuộc vào giống
mà lá cà chua có màu sắc và kích thước khác nhau như xanh vàng, xanh đậm,
xanh nhạt. Bộ lá có ý nghĩa quan trọng đối với năng suất, số lá trên cây ít, khi lá
bị bệnh hại sẽ ảnh hưởng đến năng suất quả.
Hoa cà chua thuộc loại hoa hoàn chỉnh gồm lá đài, cánh hoa, nhị và nhụy.
Cà chua tự thụ phấn là chủ yếu do đặc điểm cấu tạo của hoa và cho cây cà chua
cịn tiết ra nhiều độc tố nên khơng hấp dẫn cơn trùng, ngồi ra hạt phấn nặng do
đó khó có sự thụ phấn chéo xảy ra. Hoa mọc thành chùm, có ba dạng chùm hoa:
dạng đơn giản, dạng trung gian và dạng phức tạp. Số lượng hoa/chùm, số chùm
hoa/cây rất khác nhau ở các giống. Số chùm hoa/cây dao động từ 4-20, số
hoa/chùm dao động từ 2-26 hoa. Hoa đính dưới bầu nhụy, đài hoa màu vàng, số
dài và số cánh hoa tương ứng nhau từ 5-9. Hoa lưỡng tính, nhị đực liên kết nhau
thành bao hình nón, bao quanh nhụy cái.
Quả cà chua thuộc loại quả mọng bao gồm vỏ quả, thịt quả, vách ngăn, giá

noãn, ở giữa là trục. Quả có 2, 3 ngăn đến nhiều ngăn hạt, số lượng quả trên cây
là đặc điểm di truyền của giống nhưng cũng chịu ảnh hưởng của điều kiện ngoại
cảnh. Hình dạng và màu sắc quả phụ thuộc vào từng giống, thường có màu đỏ
hồng, vàng, da cam. Ngồi ra, màu sắc quả chín cịn phụ thuộc vào điều kiện nhiệt
độ, phụ thuộc vào hàm lượng Caroten và Lycopen. Ở nhiệt độ 30°C trở lên, sự
tổng hợp lycopen bị ức chế, trong khi đó sự tổng hợp Caroten khơng mẫn cảm với
tác động của nhiệt độ, vì thế ở mùa nóng cà chua có màu quả chín vàng hoặc đỏ
vàng. Trọng lượng quả cà chua dao động rất lớn từ 2-300g thậm chí 500g phụ
thuộc vào giống. Chất lượng quả được đánh giá qua các chỉ tiêu cấu trúc quả, độ

11


rắn chắc, tỷ lệ thịt quả, tỷ lệ đường, axit và sắc tố quả, sự cân bằng về đường và
axit amin thể hiện hương vị thích hợp.
Hạt cà chua nhỏ, trên bề mặt thường bao phủ một lớp lông nhung mềm và mịn
tùy thuộc vào giống. Điều kiện thời tiết, đặc biệt là nhiệt độ có ảnh hưởng rất lớn
đến năng suất, chất lượng và màu sắc hạt. Nhiệt độ thấp làm cho màu sắc hạt đen,
tỉ lệ nảy mầm và năng suất thấp.
2.2.2 Yêu cầu về ngoại cảnh
Nhiệt độ
Cà chua thuộc nhóm cây ưa ấm, nhiệt độ thích hợp cho hạt nảy mầm là 24250C, nhiều giống nảy mầm ở 28-32oC
Tạ Thu Cúc cho rằng, cà chua chịu được nhiệt độ cao và rất mẫn cảm với
nhiệt độ thấp. Cà chua có thể sinh trưởng và phát triển trong điều kiện nhiệt độ từ
15-35oC, nhiệt độ thích hợp là từ 22-24oC. Giới hạn nhiệt độ tối cao đối với cà
chua là 35oC và giới hạn nhiệt độ thấp nhất là 10oC.
Theo Kuo et al (1998), nhiệt độ đất có ảnh hưởng lớn đến quá trình phát
triển của hệ thống rễ, khi nhiệt độ đất cao trên 39°C sẽ làm giảm quá trình lan toả
của hệ thống rễ, nhiệt độ trên 44°C bất lợi cho sự phát triển của bộ rễ, cản trở quá
trình hấp thụ nước và chất dinh dưỡng.

Theo Lorenz O. A et Maynard D. N (1988), cà chua sinh trưởng tốt trong
phạm vi nhiệt độ 15-30°C, nhiệt độ tối ưu là 22-24°C. Quá trình quang hợp của
lá cà chua tăng khi nhiệt độ đạt tối ưu 25-30°C, khi nhiệt độ cao hơn mức thích
hợp (>35°C) q trình quang hợp sẽ giảm dần. Nhiệt độ ngày và đêm đều có ảnh
hưởng đến sinh trưởng sinh dưỡng của cây. Nhiệt độ ngày thích hợp cho cây sinh
trưởng từ 20-25°C, nhiệt độ đêm thích hợp từ 13-18°C. Khi nhiệt độ trên 35°C
cây cà chua ngừng sinh trưởng và ở nhiệt độ 10°C trong một giai đoạn dài cây sẽ
ngừng sinh trưởng và chết. Ở giai đoạn sinh trưởng sinh dưỡng, nhiệt độ ngày
đêm xấp xỉ 25°C sẽ tạo điều kiện thuận lợi cho quá trình ra lá và sinh trưởng của
lá. Tốc độ sinh trưởng của thân, chồi và rễ đạt tốt hơn khi nhiệt độ ngày từ 26-

12


30°C và đêm từ 18-22°C. Điều này liên quan đến việc duy trì cân bằng q trình
quang hố trong cây. Nhiệt độ không chỉ ảnh hưởng trực tiếp tới sinh truởng sinh
dưỡng mà cịn có quyết định rất lớn đến sự ra hoa đậu quả, năng suất và chất lượng
của cà chua. Ở thời kỳ phân hoá mầm hoa, nhiệt độ khơng khí ảnh hưởng đến vị
trí của chùm hoa đầu tiên. Cùng với nhiệt độ khơng khí, nhiệt độ đất có ảnh hưởng
đến số lượng hoa/chùm. Khi nhiệt độ khơng khí trên 30/25°C (ngày/đêm) làm
tăng số lượng đốt dưới chùm hoa thứ nhất. Nhiệt độ khơng khí lớn hơn 30/25°C
(ngày/đêm) cùng với nhiệt độ đất trên 21°C làm giảm số hoa trên chùm. Nghiên
cứu của Calvert (1957) cho thấy sự phân hoá mầm hoa ở 13°C cho số hoa trên
chùm nhiều hơn ở 18°C là 8 hoa/chùm,
Nếu nhiệt độ cao xảy ra vào thời điểm 2-3 ngày sau khi nở hoa gây cản trở
q trình thụ tinh, auxin khơng hình thành được và quả non sẽ khơng lớn mà rụng
đi. Sự hình thành màu sắc quả cũng chịu ảnh hưởng lớn của nhiệt độ, bởi quá trình
sinh tổng hợp caroten rất mẫn cảm với nhiệt. Nhiệt độ tối ưu để hình thành sắc tố
là 18-24°C. Quả có màu đỏ-da cam đậm ở 24-28°C do có sự hình thành lycopen
và caroten dễ dàng. Nhưng khi nhiệt độ ở 30-36°C quả có màu vàng là do lycopen

khơng được hình thành. Khi nhiệt độ lớn hơn 40°C quả giữ nguyên màu xanh.
Nhiệt độ cao trong quá trình phát triển của quả cũng làm giảm quá trình hình thành
pectin, là nguyên nhân làm cho quả nhanh mềm hơn.
Nhiệt độ và độ ẩm cao còn là nguyên nhân tạo điều kiện thuận lợi cho một
số bệnh phát triển. Giá thể đất cát rất dễ bị đốt nóng, nhiệt độ đất sẽ khá cao, hơn
nữa do giá thể bao gồm cả trấu hun nên rất thuận lợi cho các bệnh về nấm phát
triển. Bệnh héo rũ Fusarium phát triển mạnh ở nhiệt độ đất 28°C, bệnh đốm nâu
(Cladosporiumfulvum Cooke) phát sinh ở điều kiện nhiệt độ 25-30°C và độ ẩm
khơng khí 85-90%, bệnh héo xanh vi khuẩn (Ralstonia solanacearum) phát sinh
phát triển ở nhiệt độ trên 20°C.
Yêu cầu về đất và dinh dưỡng

13


Đất phù hợp với cây cà chua là đất thịt nhẹ, đất cát pha, tơi xốp, tưới tiêu
dễ dàng, độ pH từ 5, 5 - 7, 5. Độ pH thích hợp nhất cho cà chua sinh trưởng phát
triển là 6 – 6, 5. Trên đất có độ pH dưới 5 cây cà chua bị bệnh héo xanh gây hại,
ảnh hưởng đến quá trình sinh trưởng và phát triển của cà chua
Về dinh dưỡng cây cà chua cần ít nhất 12 nguyên tố là phốt pho (P), kali
(K), lưu huỳnh (S), magie (Mg), Bo (B), sắt (Fe), mangan (Mn), đồng (Cu), kẽm
(Zn), molipden (Mo) và canxi (Ca). Trong đó cà chua sử dụng nhiều nhất là kali
(K), đạm (N), sau đó mới đến lân (P) và canxi (Ca). Tùy từng loại đất với độ phì
khác nhau mà ta có mức phân bón khác nhau.Tỷ lệ bón các nguyên tố dinh dưỡng
chủ yếu phụ thuộc vào tuổi cây, giống và điều kiện trồng. Cà chua sử dụng 60%
N, 50 – 60% K2O và 15 – 20% P2O5 tổng lượng bón vào đất trong suốt vụ trồng.
Theo More (1978) để có 1 tấn cà chua cần 2,9 kg N; 0,4 kg P2O5; 0,4 kg K2O và
0,45 kg Mg. Còn theo Becseev, để tạo 1 tấn cà chua cần 3,8 kg N, 0,6 kg P2O5
và 7,9 kg K2O (Kiều Thị Thư, 1998).
Nhu cầu về dinh dưỡng của cà chua cụ thể như sau:

Đạm chiếm 2,5 - 4,8 % hàm lượng chất khô trong cây. Cà chua yêu cầu
nhiều đạm nhiều vào thời kỳ ra hoa và kết quả. Đạm là nguyên tố dinh dưỡng
quan trọng duy trì sự sinh trưởng, hình thành các bộ phận dinh dưỡng của cây,
thúc đẩy sinh trưởng thân lá, phân hoá hoa sớm, số lượng hoa trên cây nhiều, hoa
to, tăng khối lượng quả và làm tăng năng suất trên đơn vị diện tích, nhưng có xu
hướng làm chậm q trình chín quả. Theo Rajagopal et Rao (1974) cây thiếu đạm
làm hàm lượng auxin thấp, khả năng hoạt động của Gibberillin giảm, chất ức chế
sinh trưởng tăng, tỷ lệ rụng hoa cao đặc biệt trong trường hợp nhiệt độ cao
Lân chiếm 0,3 - 0,6% khối lượng chất khô trong cây. Phốt pho là một trong
những thành phần chủ yếu của tế bào và mơ cây. Nó xúc tiến quả lớn nhanh trong
điều kiện cung cấp đạm đầy đủ. Cây được bón lân đầy đủ rút ngắn thời gian sinh
trưởng, cây ra hoa sớm, tăng tỷ lệ đậu quả từ 10 – 15%, quả chín sớm, tăng chất
lượng quả vì tăng cường hoạt động của cytokinin của dịch rễ. Đối với chất lượng

14


quả lân cải thiện nhiều đặc tính như: màu sắc vỏ và thịt quả, hương vị, độ cứng,
hàm lượng vitamin C và có tác dụng thúc đẩy q trình chín của quả. Lân khó hồ
tan nên thường bón lót trước khi trồng. Thiếu lân, cây đồng hóa đạm yếu, vậy nên
khi thiếu lân cây có biểu hiện thiếu đạm, lá có mầu xanh tối và thân có mầu tím,
khi trồng cà chua cần chú ý bón đầy đủ phân dễ tiêu, hiệu lực của phân tốt khi bón
đạm đầy đủ .
Kali chiếm 4,2 – 5,8% khối lượng chất khô. Kali cần thiết cho q trình
đồng hóa CO2 để tạo thành gluxit, đồng thời hạn chế được sự phát triển của bệnh
hại và tăng khả năng chống chịu điều kiện bất lợi. Kali còn giúp cho các tế bào
cứng cáp hơn, làm tăng khả năng cất giữ và vận chuyển, có vai trị quan trọng
trong việc hình thành màu sắc, tăng lượng caroten và giảm lượng clorophin; tăng
quá trình quang hợp, tăng cường quá trình vận chuyển các chất hữu cơ và đường
vào quả. Kali có tác dụng tốt đối với hình thái quả, quả nhẵn, thịt quả chắc, do đó

làm tăng khả năng bảo quản và vận chuyển quả chín. Quả của cây thiếu kali có xu
hướng chín ép, hương vị kém. Cây cần nhiều Kali nhất vào thời kỳ ra hoa, hình
thành quả. Trong các loại kali thì sulphat kali và nitrat kali là những dạng phân
thích hợp với cà chua (Kuo et al, 1998).
Yêu cầu về ánh sáng
Cà chua là cây ưa sáng nhưng không nhạy cảm với độ dài chiếu sáng (Trần
Khắc Thi & Nguyễn Công Hoan, 1995). Nếu nhiệt độ thích hợp, cây cà chua có
thể sinh trưởng và phát triểm ở nhiều vùng
khác nhau. Tuy cây cà chua không phản ứng chặt chẽ với thời gian chiếu
sáng nhưng cây cà chua đòi hỏi cường độ chiếu sáng mạnh trong suốt thời kỳ sinh
trưởng, nếu thiếu ánh sáng cây sẽ bị sinh trưởng yếu, thời gian sinh trưởng kéo
dài và sản lượng thấp, chất lượng giảm, hương vị kém. Thiếu ánh sáng nghiêm
trọng dẫn đến rụng nụ, rụng hoa, rụng quả. Cường độ ánh sáng yếu làm nhụy bị
co rút lại, phát triển khơng bình thường, giảm khả năng tiếp thu hạt phấn của núm
nhụy. Somos (1971) đã chứng minh rằng: để cho cà chua sinh trưởng bình thường,

15


ra hoa kết quả thì cần có chế độ sáng với cường độ chiếu sáng không dưới 1000lux,
ánh sáng yếu ức chế quá trình sinh trưởng, làm chậm giai đoạn từ sinh trưởng sinh
dưỡng sang sinh trưởng sinh thực ( Tạ Thu Cúc & cs, 1985)
Cường độ ánh sáng thích hợp cho cà chua sinh trưởng phát triển là từ 400010000lux (Tạ Thu Cúc & cs, 2000). Ánh sáng đỏ làm tăng tốc độ sinh trưởng của
lá và ngăn chặn sự phát triển của chồi bên.
Nước và độ ẩm
Nước là thành phần không thể thiếu để cấu tạo nên tế bào thực vật, trong
cây nước là yếu tố quan trọng ảnh hưởng tới cường độ của q trình sinh lí cơ
bản: quang hợp, hô hấp, sinh trưởng và phát triển.Somos (1971) đã quan sát thấy
sự tiêu hao nước của cà chua trong một ngày đêm là 20-650g, sự khác nhau quá
xa đó liên quan đến sự phát triển của cây và điều kiện thời tiết. Độ ẩm thích hợp

cho cây cà chua sinh trưởng và phát triển là 70-80%. Tính tốn của các nhà khoa
học thì để đạt năng suất 50 tấn/ha cần tới 6000m3 nước (Mai Thị Phương & cs
2003). Nước ta là một nước có khí hậu nóng ẩm, độ ẩm khơng khí cao làm giảm
khả năng chống chịu sâu bệnh, điều kiện bất thuận; hàm lượng nước trong quả
cao, giảm hàm lượng các chất hòa tan, quả chín có khả năng bảo quản và vận
chuyển kém, đây là một trong những nguyên nhân chủ yếu làm cho năng suất và
chất lượng cà chua chưa cao (Tạ Thu Cúc & cs, 2000).
2.3 Tình hình sản xuất cà chua trong nước và trên thế giới
2.3.1

Tình hình sản xuất cà chua trên thế giới

Cà chua đã trở thành một trong những cây trồng thông dụng và được gieo trồng
rộng rãi trên khắp thế giới. Nghiên cứu lịch sử trồng trọt cho biết đến tận thế kỷ
XIX, cà chua vẫn chỉ được trồng như một loại cây cảnh nhờ màu sắc đẹp của quả.
Ngày nay, người ta đã biết rõ ankaloit trong cà chua là tomatin, một chất rất ít độc
kể cả khi có hàm lượng rất cao. Bởi vậy, sản xuất và sử dụng cà chua trên thế giới
không ngừng tăng lên.

16