Bộ mơn: Sinh lý thực vật
CHẤT KÍCH THÍCH SINH TRƯỞNG
CYTOKININ
GVHD: ThS Phạm Văn Lộc
Bộ mơn: Sinh lý thực vật
Cytokinin
1. Giới thiệu
2. Vai trị sinh lý
Nội
dung:
Hoạt hóa sự phân chia tb
Hoocmon hình thành chồi
Hoocmon hóa trẻ
Hiệu quả phân hóa giới tính cái
Kích thích sự nảy mầm củ, hạt
3. Cơ chế tác động
GVHD: ThS Phạm Văn Lộc
Bộ mơn: Sinh lý thực vật
1.
Giới
thiệu
Cytokini
n
Nhóm phytohocmon thứ 3, dẫn xuất
của base Adenine.
Nhóm chất hoạt hóa sự pchia tb, thiếu
chúng nuôi cấy mô không thành công
Cytokinnin chủ yếu trong cây:
Cytokinnin tổng hợp sd nuôi cấy mô tb
GVHD: ThS Phạm Văn Lộc
Bộ môn: Sinh lý thực vật
1.
Giới
thiệu
Cơ quan tổng hợp cytokinnin là rễ
Từ rễ, Cytokinin được vận chuyển lên các
bộ phận trên mặt đất (ngược chiều auxin)
Ngoài rễ, 1 số cơ quan non đang
sinh trưởng cũng tổng hợp 1 lượng nhỏ,
bổ sung cho nguồn cytokinin của rễ.
GVHD: ThS Phạm Văn Lộc
Bộ môn: Sinh lý thực vật
Các
loại
Cytokynin
GVHD: ThS Phạm Văn Lộc
Bộ môn: Sinh lý thực vật
Các
loại
Cytokynin
GVHD: ThS Phạm Văn Lộc
Bộ mơn: Sinh lý thực vật
2. Vai
trị sinh
lý
2.1 Hiệu quả sinh lý đặc trưng nhất của Cytokinin là
hoạt hóa sự phân chia trong tế bào.
- Do nó kích thích sự tổng hợp acid nucleic,
protein và có mặt trong tARN.
Bổ sung Cytokinin vào MT nuôi cấy mô để mô có
thể phân chia hình thành các tb mới.
- Chất hay sd là: Kinetin, BA hoặc nước dừa.
GVHD: ThS Phạm Văn Lộc
Bộ mơn: Sinh lý thực vật
2. Vai
trị sinh
lý
Kích thích mạnh mẽ sự phân hóa chồi.
Điều chỉnh hiện tượng ưu thế ngọn.
Giải phóng chồi bên khỏi sự ức chế tương quan của chồi ngọn
Đối kháng với auxin (cân bằng auxin/ cytokinin)
2.2 Cytokinin là hoocmon hình thành
chồi
Tăng sự hình thành chồi trong ni cấy mơ tăng hệ số
nhân giống
Trong nhân giống invitro:
- Giai đoạn đầu: tạo thật nhiều chồi bằng cho cytokinin.
- Giai đoạn sau: tạo cây hoàn chỉnh bằng xử lý auxin.
GVHD: ThS Phạm Văn Lộc
Bộ mơn: Sinh lý thực vật
2. Vai
trị sinh
lý
2.3 Cytokinin là hoocmon hóa trẻ
-
Kìm hãm sự hóa già và kéo dài tuổi thọ cây.
Ức chế QT phân hủy, tăng QT tổng hợp protein, acid
nucleic, diệp lục,...
Kích thích sự PT của bộ rễ (nước, dd,...) tổng hợp
cytokinin kéo dài tuổi thọ cây.
2.4 Cytokinin có hiệu quả lên sự phân hóa giới
tính cái
- Tăng tỉ lệ hoa cái ở cây đơn tính (bầu bí, cây có hoa
đực,...)
Ngồi ra, có thể điề chỉnh bằng Etylen.
GVHD: ThS Phạm Văn Lộc
2. Vai
trị sinh
lý
Bộ mơn: Sinh lý thực vật
2.5 Cytokinin kích thích sự nảy mầm của hạt,
củ.
(phá ngủ như GA)
- Ngồi ra, Cytokinin cịn có mối QH tương tác với auxin,
Cytokinin làm yếu HT ưu thế ngọn, làm phân cành nhiều.
- Cytokinin cịn ảnh hưởng lên các q trình trao đổi chất như QT
tổng hợp axit nucleic, protein, chlorophin và vì vậy ảnh hưởng đến
các quá trình sinh lý của cây
Tùy từng nhu cầu mà điều chỉnh lượng
Cytokinin phù hợp.
GVHD: ThS Phạm Văn Lộc
Bộ môn: Sinh lý thực vật
3. Cơ
chế tác
động
Tác dụng chủ yếu của Cytokinin là kích thích sự tổng hợp
ADN, ARN trong tế bào.
Thông qua cơ chế di truyền, Cytokinin tác động lên QT sinh
TH protein ảnh hưởng đến TH protein enzyme cần thiết cho sự
phân chia và ST của TB.
Hiệu quả của Cytokinin trong việc ngăn chặn sự già hóa, có
liên quan nhiều đến khả năng ngăn chặn sự phân hủy protein,
axit nucleic và chlorophin hơn là khả năng kích thích TH chúng.
Cytokinin ngăn chặn sự tổng hợp mARN điều khiển sự
TH nên các enzyme thủy phân.
GVHD: ThS Phạm Văn Lộc
Bộ môn: Sinh lý thực vật
Một
số
ứng
dụn
g
của
Cyto
kinin
tron
g
trồn
g
trọt
Trên cây táo, việc áp dụng cytokinin có tác dụng thúc
đẩy sự hình thành mầm hoa rất mạnh (Lucwill,
1970;Bruinsma, 1979)
Trên cây xoài, việc phun BA (N-(phenylmetyl)-1Hpurin-6-amin) lên chồi trưởng thành cũng có tác
dụng thúc đẩy sự hình thành mầm hoa ở một số
trường hợp(Chen, 1985)
Ni cấy mô tế bào: Ðể nhân nhanh invitro, trong giai
đoạn đầu cần phải điều khiển mô nuôi cấy phát sinh
nhiều chồi để tăng hệ số nhân bằng cách tăng nồng độ
xytokinin trong môi trường nuôi cấy
GVHD: ThS Phạm Văn Lộc
Bộ môn: Sinh lý thực vật
Một số SP thương mại có chứa Cytokinin trên thị
trường
• Agrispon 0.56 SL: Kích thích sinh trưởng bắp cải;
liều lượng 1.0lit/ha; tổ chức xin đăng kí_Cali Parimex Inc.
• 3 G Giá giịn giịn 1.5 WP: kích thích sinh trưởng giá
dậu xanh; liều lượng 20g/25kg; tổ chức xin đăng
kí_Doanh nghiệp Tư nhân Tân Quy.
• Agsmix 0.56SL: kích thích ST bắp cải, chè; tổ chức
xin đăng kí_Cơng ty TNHH BVTV An Hưng Phát .
GVHD: ThS Phạm Văn Lộc
Bộ môn: Sinh lý thực vật
TÀI LIỆU THAM KHẢO
1. Bùi Trang Việt, Sinh lý thực vật đại cương, NXB
ĐH quốc gia Tp. Hồ Chí Minh, 1998.
2. Hồng Minh Tấn - Nguyễn Quang Thạch - Vũ
Quang Sáng, Giáo trình Sinh lý học thực vật, Trường
ĐH Nông nghiệp I Hà Nội, 2006.
3. Nguyễn Như Khanh, Sinh lý học sinh trưởng và
phát triển thực vật, NXBGG Hà Nội, 1996.
4. Phạm Văn Lộc, Bài giảng sinh lý thực vật, Trường
ĐH Công nghiệp Thực phẩm TPHCM, 2014.
GVHD: ThS Phạm Văn Lộc