Phân tích dòng sông Hương trong lòng thành phố Huế

Đề bài: Phân tích dịng sơng Hương khi ở trong lịng thành phố Huế. (Ai đã đặt
tên cho dịng sơng?)

Là một người con nơi xứ Huế mộng mơ, có vốn kiến thức phong phú sâu
rộng trên mọi lĩnh vực về văn hóa, lịch sử, địa lý, triết học; chuyên về thể loại
bút kí. Hồng Phủ Ngọc Tường đã được Nguyễn Tn-một bậc thầy về kí cho
rằng kí của ơng có rất nhiều ánh lửa. Nét đặc sắc trong sáng tác của ông nằm ở
sự kết hợp nhuần nhuyễn giữa chất trí tuệ và chất trữ tình, giữa nghị luận sắc
bén với tư tưởng đa chiều được tổng hợp từ vốn kiến thức phong phú. Tất cả
được thể hiện qua lối hành văn hướng nội, súc tích, mê đắm và tài hoa. Đặc
biệt, qua tác phẩm “Ai đã đặt tên cho dịng sơng?”, người đọc đã được cảm
nhận bút pháp tài hoa của tác giả khi miêu tả những cung bậc về vẻ đẹp của
dịng sơng Hương, nhất là khi ở trong lịng thành phố Huế.

Điểm nhìn của tác giả đối với sơng Hương kéo dài theo suốt cuộc hành
trình của con sông. Sau sự khởi nguồn ở vùng thượng lưu, sơng Hương tiếp tục
hành trình cam go của mình để đến với Huế. Trước khi chảy vào lòng thành phố
thân thương, nó cũng đã kịp để lại dấu ấn riêng của mình và sẵn sàng cho
chặng tiếp theo. Sơng Hương khi chảy vào thành phố Huế thân yêu, có lẽ đây là
đoạn tác giả nói về vẻ đẹp của dịng sơng đẹp nhất, dun dáng, trữ tình nhất.
Nó như tìm thấy chính mình, từ chùa Thiên Mụ trở đi, tác giả đã thấy “sông
Hương vui tươi hẳn lên giữa những biền bãi xanh biếc...”. chi tiết nàylàm ta nhớ
đến những câu thơ trong bài “Bên kia sơng Đuống” của Hồng Cầm nói về dịng
sơng ra đi giữa đơi bờ xanh bãi mía bờ dâu. Nhưng nếu Hồng Cầm chỉ gửi gắm
nỗi niềm kín đáo thì Hồng Phủ Ngọc Tường lại nói rõ dịng sơng vui tươi hẳn
lên vì nó đã tìm đúng đường về. Cái vui tươi của dịng sơng lại làm ta liên
tưởng đến sự vui tươi của con người, đến cuộc sống yên bình của người dân
nơi bờ xanh biếc màu mỡ... Dịng sơng n tâm kéo một nét thẳng theo hướng
tây bắc – đơng nam, ở đó tác giả đã thấy hình bóng chiếc cầu trắng với hình
bán nguyệt in trên nền trời, nhỏ nhắn như những vành trăng non. Trong sự so
sánh và liên tưởng này ta có thể thấy sự hợp lý và nét độc đáo của nó bởi nó đã

nói lên được hình dáng màu sắc của cây cầu và dường như nhịp cầu có phản
chiếu một ít ánh sáng. Niềm vui khi gặp cầu Tràng Tiền khơng ồn ào mà có gì đó
lặng lẽ. Khi đến với Cồn Giã Viên sông Hương uốn một cánh cung rất nhẹ sang
đến cồn Hến, nét cong mềm mại ấy đã được so sánh, nhìn nhận: “như một
tiếng “vâng” khơng nói ra của tình u”. Tác giả đã so sánh với những cái khá


mơ hồ, gợi liên tưởng rằng: cô gái ấy thuận tình nhưng lại khơng nói ra vì e lệ.
Đây như vẻ đẹp của cơ gái xứ Huế tình tứ, dun dáng mà vẫn thẹn thùng kín
đáo. Hàn Mặc Tử cũng đã khéo léo miêu tả người con gái xứ Huế qua câu “Sao
anh không về chơi thôn Vĩ?” (Đây thôn Vĩ Dạ).
Tiếp, sông Hương lại được so sánh với sông Xen của Pa-ri, Đa-np của Bu-đapét. Những dịng sơng ấy vừa giống lalị vừa khác với sông Hương. Giống ở chỗ
đều gắn liền với thủ đô, kinh đô và khác ở chỗ sơng Hương khơng hồn tồn
gắn với những gì hiện đại mà còn gắn với những cây đa, cây dừa cổ thụ, với
những xóm thuyền, với ánh lửa thuyền chài, với một linh hồn mô tê xưa cũ mà
không thành phố hiện đại nào nhìn thấy được. Sơng Hương chảy giữa lịng
thành phố, có sự đan cài giữa q khứ và hiện đại, sự cận kề và đan xen ấy tạo
nên nét đặc thù cho xứ Huế và sông Hương.
Dịng sơng nơi hạ nguồn đã chảy chậm hơn dường như chỉ cịn mặt hồ n
tĩnh, khác hẳn với sơng Nê-va, nó chảy q nhanh, q xiết. Sơng Hương bây
giờ lại lặng lờ, êm đềm trơi; khơng cịn vũ điệu cuồng nhiệt của cơ gái Di-gan,
chẳng cịn nữa những gì là rầm rộ, mãnh liệt. Điệu chảy khác thường ấy của
sông Hương lại được tác giả gọi là “điệu slow tình cảm dành riêng cho Huế”:
chạm rãi, sâu lắng trữ tình dưới cái nhìn đắm say của một trái tim đa tình, sơng
Hương là người tình dịu dàng và chung thủy.
“Ai đã đặt tên cho dịng sơng?” của Hồng Phủ Ngọc Tường là bài văn
xuôi đắc sắc đầy chất thơ về dịng sơng Hương. Với văn phong tao nhã, hướng
nội, tinh tế, ngơn ngữ phong phú, gợi hình gợi cảm, câu văn giàu nhạc điệu,
uyển chuyển. Sử dụng nhuần nhuyễn nghệ thuật so sánh, nhân hóa độc đáo,
liên tưởng bất ngờ, thú vị... Nhà văn đã cống hiến cho người đọc một ấn tượng

sâu đậm về vẻ đẹp của dòng sơng xứ Huế mộng mơ, nhất là đoạn chảy trong
lịng thành phố Huế. Sơng Hương ở ngồi vốn đã đẹp nhưng trong những trang
viết của tác giả, dịng sơng đẹp như một bức họa đồ, nhẹ nhàng êm ái như điệu
slow, hay dịu dàng cuốn hút như ngườ tình trong mộng. Dịng sơng đúng là một
cơng trình nghệ thuật mà tác giả để lại cho chúng ta.