một số biện pháp giúp trẻ 4 - 5 tuổi học môn khám phá khoa học môi trường xung quanh đạt kết quả cao

SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM
MỘT SỐ BIỆN PHÁP GIÚP TRẺ 4-5 TUỔI HỌC MÔN KHÁM
PHÁ KHOA HỌC MÔI TRƯỜNG XUNG QUANH ĐẠT KẾT QUẢ
CAO
Tác giả sáng kiến: ………………………
Chức vụ: Giáo viên
Đơn vị công tác: Trường mầm non …………………
NỘI DUNG SÁNG KIẾN
I. Giải pháp cũ thường làm
Những nghiên cứu về đặc điểm tâm sinh lý lứa tuổi trẻ mầm non
cho thấy: Tâm hồn trẻ rất ngây thơ và trong sáng, trẻ “Chơi mà học và
học bằng chơi” thế giới xung quanh qua “lăng kính chủ quan” của trẻ, tất
cả đều mới lạ “với biết bao điều kỳ diệu!” và “Vì sao lại thế?” hay “Vì
sao thế nhỉ?”…luôn là những câu hỏi thắc mắc, là những điều trẻ luôn
khao khát muốn biết, muốn tìm hiểu và khám phá!
Có lẽ ngay từ lúc cất tiếng khóc chào đời cho tới khi biết cầm nắm
các vật trên tay, hay khi trẻ biết bước những bước đi chập chững đầu tiên
của cuộc đời, trẻ đã muốn tìm hiểu và khám phá về thế giới xung quanh?
Quả thực! Hoạt động khám phá khoa học về môi trường xung quanh
có tầm quan trọng đặc biệt đối với sự phát triển tâm lý của trẻ lứa tuổi
mầm non nói chung và độ tuổi mẫu giáo 4-5tuổi nói riêng. Vì vậy cho
1
trẻ khám phá khoa học về môi trường xung quanh chính là tạo điều kiện,
cơ hội và tổ chức các hoạt động đế trẻ tích cực tìm tòi phát hiện về các
hiện tượng sự vật xung quanh. Đây thực chất là quá trình tạo ra môi
trường hoạt động, tạo ra các tình huống và tổ chức các hoạt động cho trẻ
tiếp xúc, trải nghiệm với các sự vật hiện tượng của môi trường xung
quanh, qua đó trẻ hiểu biết về đặc điểm, tính chất, các mối quan hệ, sự
thay đổi và phát triển của chúng giúp trẻ học được các kỹ năng quan sát,
phân nhóm, phân loại, đo lường, phán đoán và giải quyêt vấn đề, chuyển
tải ý kiến của mình và đưa ra kêt luận về các sự vât hiện tượng đã quan

sát, tiếp xúc. Hoạt động cho trẻ tiếp xúc tìm tòi, khám phá môi trường
xung quanh giúp trẻ được tiếp xúc với môi trường tự nhiên và môi trường
xã hội, trẻ lình hội những kiến thức sơ đẳng, những hiểu biết, những kinh
nghiệm để trẻ học cách làm người chính vì thế khi hướng dẫn cho trẻ làm
quen với bất kỳ một đối tượng nào của môi trường xung quanh tôi luôn
cho trẻ quan sát, tiếp xúc vào các hoạt động đối tượng nhiều lần bằng
nhiều giác quan ( nhìn, nghe, ngửi sờ, nếm ).Trên cơ sở đó trẻ mới hiểu
biết đúng đắn về đối tượng.Cho trẻ tự nói lên những hiểu biếi về đối
tượng. Qua đó, hiểu biết của trẻ về đối tượng được củng cố và chính xác
hơn ngôn ngữ được phát triển.
Cho trẻ vận dụng những kinh nghiệm và những hiểu biết đã có về
đối tượng và các hoạt động hàng ngày ,vui chơi lao động và các hoạt
động khác .Nhờ vậy, trẻ sẽ có nhiều hiểu biết đầy đủ, sâu sắc về đối
tượng đã làm quen .
2
Do đó cho trẻ khám phá khoa học về môi trường xung quanh sẽ
phát triển ở trẻ kỹ năng nhận thức, kỹ năng xã hội đồng thời giáo dục thái
độ ứng xử và thái độ khoa học , trẻ biết cách học, cách nghĩ cách hành
động khám phá môi trường xung quanh.
Trên thực tiễn hiện nay các tiết học “ Khám phá khoa học môi
trường xung quanh ” cho trẻ 4-5 tuổi còn nhiều hạn chế các tiết dạy phần
lớn còn thụ động, dập khuôn theo gợi ý hướng dẫn của chương trình nên
trẻ chưa hứng thú học tập.Vì thế, là một giáo trực tiếp giảng dạy, tôi luôn
suy nghĩ, tìm tòi để tìm ra các biện pháp giúp trẻ 4-5 tuổi lớp tôi học môn
khám phá khoa học môi trường xung quanh đạt kết quả cao.
Chẳng hạn như khi dạy trẻ tiết khám phá khoa học đề tài: Một số
loại quả
Chủ điểm: Thế giới thực vật
Đối tượng: Trẻ 4-5 tuổi
Tôi thường tiến hành

* Chuẩn bị: Vẽ tranh, làm mô hình vườn cây ăn quả.
+ Một số loại quả thật: Táo, cam, mít, chuối.
+ Một số tranh ảnh các loại quả khác
(+ Thiết kế trò chơi tìm quả cho cây:
* Tiến hành
- Hoạt động 1: Ổn định tổ chức và gây hứng thú
3
- Cho trẻ thăm quan vườn cây ăn quả trong đó có các quả như quả táo,
quả dưa hấu, quả cam, quả mít, quả chuối,…(khoảng 3 phút), trò chuyện
cùng trẻ về các loại quả
- Hoạt động 2: Tìm hiểu về một số loại quả: Cam, táo, chuối, mít
+ Cô chia lớp thành 4 nhóm nhỏ cô tặng cho mỗi nóm 1 loại quả (Nhóm
1 quả táo, nhóm 2 quả cam, nhóm 3 quả mít, nhóm 4 nải chuối) cho trẻ
tìm hiểu khoảng 3 phút
+ Lần lượt cho từng nhóm trình bày sự hiểu biết của mình về loại quả
của đội mình (Tên gọi, đặc điểm, màu sắc, hình dạng, ích lợi…) cho
các bạn nhóm khác biết, khi trẻ trình bày xong cô gợi ý để trẻ trong
nhóm, hay nhóm khác bổ sung
+ Cô khái quát lại
+ Cho trẻ so sánh quả cam và quả táo, quả mít và quả chuối
+ Mở rộng cho trẻ kể tên các loại quả khác mà trẻ biết. Khi trẻ kể cô cho
trẻ xem hình ảnh của một số loại quả khác
+ Giáo dục trẻ thích ăn các loại quả, biết cách ăn các loại quả, biết trồng
và chăm sóc cây
- Hoạt động 3: Củng cố
+ Trò chơi 1: Hái quả
-Tìm và hái đúng các lọai quả theo yêu cầu của cô. Chơi theo luật tiếp
sức
+ Trò chơi 2: Tìm quả cho cây ( hoạt động nhóm)
4

- Cho trẻ lên tìm quả và treo lên trên cây, trong thời gian 1 bài hát đội
nào chọn đúng và treo được nhiều qủa hơn sẽ chiến thắng
- Với những tiết học khác tôi cũng tìm tòi tương tự và tiến hành dạy trẻ
Bằng cách tiến hành các tiết học như trên tôi thấy có những ưu và khuyết
điểm sau:
* Ưu điểm:
+ Giờ học tiến hành nhẹ nhàng và đạt kết quả
+ Trẻ thu nhận kiến thức, kỹ năng cần đạt
+ Mở rộng vốn hiểu biết cho trẻ
+ Cô giáo có kinh nghiệm nâng cao trình độ chuyên môn, nghiệp vụ
* Khuyết điểm:
+ Trẻ chưa thực sự hứng thú tham gia các hoạt động,
+ Trang thiết bị đồ dùng, đồ chơi phục vụ cho việc dạy học đã có song
chưa phong phú về chủng loại, thiếu những hình ảnh đẹp, sinh động và
hấp dẫn trẻ quan sát. Môi trường không gian cho trẻ hoạt động còn hẹp
về diện tích.
+ Nhận thức của của một số phụ huynh còn chưa đồng đều nên sự quan
tâm đến việc học của trẻ còn hạn chế.
+ Số trẻ trong lớp vẫn chưa đồng đều vế chất lượng, số ít còn nhút nhát
trong việc tiếp xúc, khám phá các thí nghiệm các sự vật hiện tượng…
Trong thế giới xung quanh trẻ.
II. Giải pháp mới cải tiến
5
Là một giáo viên đã có thâm niên nhiều năm công tác, trực tiếp
chăm sóc và giảng dạy trẻ, nắm bắt được những hạn chế nêu trên tôi luôn
trăn trở làm thế nào để tìm ra các biện pháp giúp trẻ 4-5 tuổi lớp tôi học
môn khám phá khoa học môi trường xung quanh đạt kết quả cao. Để giúp
trẻ khám phá khoa học đạt kết quả, tôi nhận thấy trước hết cần phải:
1. Xây dựng môi trường học tập cho trẻ.
Như chúng ta đều biết: Trẻ mầm non nói chung và đặc biệt là trẻ 4-5

tuổi nói chung, môi trường học tập có vị trí to lớn trong việc nhận thức
của trẻ, vì môi trường học tập là nơi để trẻ tiếp xúc hằng ngày, hàng giờ.
Bởi vậy, tôi đã tổ chức xây dựng môi trường có tác dụng mạnh mẽ lên
trẻ, tạo cho trẻ hứng thú, thích thú, thích tò mò, thích tìm hiểu khám phá
thế giới xung quanh trẻ. Từ đó giúp trẻ học tốt.
Thực tế lớp tôi đã được nhà trường trang bị đồ dùng đồ chơi song vẫn
còn thiếu một số đồ dùng như: ti vi, đàn, các mẫu đồ chơi chưa hấp dẫn
trẻ góc thiên nhiên còn nghèo số cây ít, các loại cây chưa phong phú nhất
là các đồ dùng cho trẻ làm thí nghiệm thực hành, không gian để trẻ thực
hành còn chật hẹp…Trước yêu cầu thực tế trong quá trình giảng dạy môn
khám phá khoa học môi trường tôi luôn băn khoăn trăn trở muốn giờ học
đạt kết quả cao thì yêu cầu giáo viên phải có đầy đủ đồ dùng học tập và
tạo ra môi trường học tập của trẻ phải thật tốt từ đó tôi đã đặt ra cho mình
kế hoạch làm đồ dùng đồ chơi phục vụ cho giảng dạy bằng các biện pháp
sau:
6
Ngay từ đầu năm học tôi mạnh dạn đề xuất với ban giám hiệu nhà
trường trang bị thêm cho các lớp các thiết bị đồ dùng dạy học như ti vi,
bảng, tranh ảnh lô tô, và một số các mô hình mô phỏng để phục vụ dạy
học . Tôi đã thay đổi lại môi trường học tập trong lớp tạo ra môi trường
đẹp hấp dẫn trẻ bằng cách tôi tìm hiểu yêu cầu của các chủ đề căn cứ vào
cấu trúc phòng học của lớp mình đặc điểm tâm sinh lý của lứa tuổi 4-5
tuổi để tạo môi trường đẹp xung quanh trẻ. Để gây ấn tượng cho trẻ tôi
sưu tầm thiết kế các hình ảnh ngộ nghĩnh đáng yêu có mầu sắc đẹp, bố cục
hợp lý và đặt tên thật ngộ nghĩnh phù hợp với tâm lý của trẻ.
Ví dụ: Mảng chủ đề tôi trang trí ở vị trí chính để trẻ dễ nhìn thấy,
nội dung của các mảng chủ đề thường tổng hợp các hình ảnh về chủ như
chủ đề thế giơi động vật có động vật nuôi trong gia đình, có động sống
trong rừng, các con vật sống dưới nước…
Để gây hứng thú cho trẻ trong các góc tuỳ theo từng chủ điểm mà

tôi có thể chuẩn bị mảng kiến thức và các đồ dùng nguyên vật liệu, phù
hợp để trang trí các góc phù hợp với nội dung của góc đó. Ví dụ: Giấy
màu, tranh ảnh cũ, báo, tạp chí, sáp màu, màu nước, đất nặn, vải vụn, len
sợi, lá cây, vỏ hạt dưa… Những nguyên vật liệu này tôi sắp xếp ở góc tạo
hình và luôn để ở các trạng thái mở giúp trẻ dễ lấy, dễ sử dụng khi vào
hoạt động… Hay góc học tập, góc sách tôi bố trí trên giá chủ yếu là sách
vẽ về các con vật, cây cối, hoa, lá, quả và các loại tranh ảnh vừa tầm với
trẻ để trẻ dễ xem, với các đồ dùng dưới các dạng hột hạt, sỏi, vỏ hến …
7
tôi đều đựng vào các hộp và mỗi hộp đều gắn mác bằng các hình ảnh rõ
ràng để trẻ dẽ nhìn thấy và dễ lấy khi chơi, các tranh lô tô được phân loại
để vào các ô giá vừa dễ lấy vừa dễ tìm như lô tô con vật vào một ô, lô tô
các loại hoa quả vào một ô, đối với tranh đều có các ký hiêụ tương ứng
để trẻ dễ nhận biết.
Để tạo cho trẻ có môi trường và không gian tiếp xúc với các sự vật
hiện tượng một cách tốt nhất tôi đã chú trọng đến việc xây dựng góc
thiên nhiên cho trẻ. Cho trẻ được hoạt động chăm sóc cây , nhặt cỏ, tưới
nước, làm các thí nghiệm… Tôi đã sưu tầm các vỏ cóng xà phòng, hộp
bia, hộp kem, và mua các chậu gốm bé, để trẻ trồng các loại cây xanh,
cây hoa, rau, …và lớp tôi đã trồng được giàn cây leo bằng các cây vạn
liên thanh, cây hoa thiên lý… Hàng ngày trẻ chăm sóc cây tưới nước, lau
lá cây … Để giúp trẻ làm các thí nghiệm tôi sưu tầm các hòn bi, hòn sỏi,
các miếng gỗ, các ống thổi, các màu nước… bằng công tác xã hội hoá
giáo dục lớp tôi đã có được một bể cá cảnh, chậu cây cảnh…
Qua góc thiên nhiên này tôi thấy trẻ được trực tiếp với các sự vật
trẻ hứng thú học tập và nhận thức sâu sắc về các hiện tượng .
Ngoài việc trang trí xắp xếp lại lớp học những lúc rảnh dỗi tôi cùng
các đồng nghiệp còn làm đồ dùng đồ chơi từ các nguyên vật liệu sẵn có của
địa phương như từ các sợi rơm bện thành các con tôm, hay từ các vải vụn
tạo ra các con vật, quấn các loại cây… Sau một thời gian làm đồ dùng đồ

8
chơi đến nay lớp tôi đã có thêm nhiều các đồ dùng đồ chơi và đã phong phú
về chủng loại.
Qua việc tạo môi trường học tập cho trẻ tôi đã thu được kết quả
lớp học khang trang sắp xếp bố cục ở các góc gọn gàng trẻ hứng thú
tham gia hoạt động có đồ dùng đồ chơi đưa vào sử dụng trong các tiết
học đã giúp trẻ được quan sát tri giác các đồ vật một cách trực tiếp từ đó
trẻ hiểu biết nhiều , quan sát tốt, tìm rất nhanh các vật mẫu mà cô đưa ra,
so sánh và phân loại rõ ràng, ngôn ngữ phát triển tốt, tư duy của trẻ
nhanh nhậy và chính xác hơn.
Bên cạnh việc tạo ra môi trường học tập tích cực đối với trẻ, tôi luôn
quan tâm đến việc:
Hình ảnh: Góc thiên nhiên
9
2. Tạo điều kiện cho trẻ thường xuyên được tiếp xúc với các sự
vật hiện tượng xung quanh trẻ giúp trẻ mở rộng hiểu biết kích thích
ham học ở trẻ .
Tạo điều kiện cho trẻ thường xuyên tiếp xúc với các sự vật hiện
tượng chính là cho trẻ thường xuyên hoạt động với các sự vật hiện tượng
xung quanh một cách trực tiếp như nhìn, sờ, nắn, ngửi ,nếm, nghe, chơi
với chúng…Trong quá trình hoạt động đó trẻ được bộc lộ mình vừa được
hình thành và phát triển tâm lý, khi tiếp xúc với các sự vật hiện tượng
xung quanh trẻ được lĩnh hội những kinh nghiệm xã hội của loài người
chứa trong các sự vật hiện tượng, các mối quan hệ của con người trẻ học
được cách gọi tên, cách sử dụng, biết được các đặc điểm thuộc tính, mối
quan hệ của các sự vật hiện tượng rộng phát triển mở mở rộng vốn từ
của trẻ. Xuất phát từ đặc điểm trên trong quá trình giảng dậy hàng ngày
tôi luôn tạo cho trẻ các cơ hội để trẻ được tiếp xúc với các sự vật hiện
tượng một cách tốt nhất thông qua các hoạt động hàng ngày của trẻ như
giờ đón trả trẻ, giờ dạo chơi thăm quan, hoạt động ngoài trời và các hoạt

động khác bằng các hình thức cho trẻ quan sát vật thật, tranh ảnh, băng
hình, hoặc thăm quan trưc tiếp như trong giờ đón trẻ, trả trẻ tôi trò
chuyện với trẻ về các công viêc hàng ngày của trẻ ở nhà, những người
thân trong gia đình, công việc của bố mẹ của cô giáo, các phương tiện
hàng ngày bố mẹ đưa trẻ đến lớp. hàng tháng tôi tôi tổ chức cho trẻ thăm
quan các công việc của bác cấp dưỡng của cô giáo. Tổ chức cô trẻ cùng
nhau lao động lau chùi dồ dùng đồ chơi,chăm sóc góc thiên nhiên trẻ
10
biết tác dụng của đất và nước đối với cây, giúp đỡ bạn khi bạn gặp khó
khăn. Qua các công việc này trẻ rất hứng thú tham gia qua đó giúp trẻ
hiểu sâu sắc về con người lao động: Đó là ai? làm gì? ở đâu? Trẻ phải có
thái độ như thế nào với người đó và sản phẩm của họ. trong hoạt động
ngoài tròi đây là cơ hội trẻ được tiếp xúc với các sự vật hiện tượng và
được trải nghiệm nhiều nhất ở hoạt động này tôi luôn chuẩn bị tốt các đồ
dùng cho trẻ quan sát trực tiếp hoặc qua tranh ảnh
Ví dụ: Khi thực hiện về chủ điểm thực vật tôi cho trẻ đi thăm quan
khu vườn trường tạo cơ hội cho trẻ được quan sát và tri giác các loại cây,
hoa, rau trong vườn trường qua các buổi học tôi đều đặt ra cho trẻ các
nhiệm vụ và yêu cầu cho trẻ như trẻ phải nêu được tên gọi, đặc điểm của
các, sự giống và khác nhau của các cây, hoa… Sau khi giao nhiệm vụ tôi
thấy các cháu chú ý nhìn quan sát và sờ, ngửi sau đó trả lời các câu hỏi
một cách tích cực và hứng thú học tập giờ học đạt kết quả cao. Trong các
buổi chơi cũng là cơ hội giúp trẻ tiếp xúc và quan sát, tri giác rất nhiều
các sự vật các công việc làm, mối quan hệ của con người trong xã hội
như thông qua trò chơi phân vai, hoăc trò chơi học tập như chiếc túi kỳ lạ
hoặc trò chơi “ Hoa nào quả ấy ” trẻ quan sát và đoán tên hoặc chọn quả
tương ứng hay trò chơi " tôi là ai " tập cho trẻ tả bạn trai hay bạn gái dựa
vào việc quan sát và trả lời của bạn…
Mặt khác, tôi luôn tận dụng các điều kiện, hoàn cảnh cụ thể diền ra
hàng ngày cho trẻ quan sát và nhận biết các hiện tượng thời tiết như “

11
nắng, mưa, gió, mây” và cảnh vật xung quanh trẻ, nhận xét các dấu hiệu
đặc trưng của các mùa qua hình thức giải câu đố về các mùa hay các trò
chơi “ hãy nói nhanh hay trò chơi đúng thứ tự của các mùa” để củng cố
hiểu biết của trẻ về các mùa hoặc qua các buổi làm thí nghiệm như làm
thí nghiệm về nẩy mầm của các hạt đậu, ngô… hoặc thí nghiệm về vật
nổi vật chìn dưới nước…
Ví dụ : Thí nghiệm về vật nổi vật chìm dưới nước.
-Chuẩn bị:
+ Đồ dùng: Các mẩu gỗ hình chữ nhật mỏng, dày khác nhau.
Bi sắt đường kính 3-4cm, thìa inox, sắt nam châm, một miếng xốp, giấy,
chậu đựng nước sạch
+Đồ chơi: Thuyền giấy, lá mít trẻ đã gấp, bóng nhựa, đồ chơi nhựa.
-Tiến hành : Cho trẻ tự lấy đồ chơi đã chuẩn bị sẵn thả vào chậu nước ,
và yêu cầu trẻ nhận xét vật nào chìm? vật nào nổi tại sao ?
Kết quả: Đồ vật nặng như bi sắt chìm rất nhanh, Bát thìa inox chìm
từ từ. Miếng gỗ có diện tích hẹp, dầy hơn chìm nhanh hơn miếng gỗ
mỏng bề mặt rộng, bóng xốp, giấy nổi trên mặt nước.
Qua thí nghiệm này giúp trẻ hiểu được những vật có tính chât kim
loại như săt rế chìm những vật nhẹ, mỏng, xốp khó chìm trong nước.
Qua việc tạo các điều kiện cho trẻ tiếp xúc các sự vật hiện tượng và môi
trường xunh quanh trẻ tôi thấy nhận thức của trẻ được mở rộng, khả
năng quan sát, tri giác của trẻ phát triển tốt đa số trẻ thể hiện được tính
12
tích cực chủ động khi quan sát đối tượng trong quá trình quan sát trẻ tỏ ra
nhanh nhẹn linh hoạt và phát triển nhiều vốn kinh nghiệm và vốn từ của
trẻ trở nên phong phú hơn khả năng diễn đạt tổt hơn

Hình ảnh: Cô và trẻ quan sát cây vườn trường
Từ đó tôi lại tiếp tục linh hoạt để:

3. Thay đổi các hình thức cho trẻ khám phá khoa học MTXQ
dưới nhiều hình thức khác nhau.
Với đặc điểm tâm lý “Học bằng chơi, chơi mà học”. Trẻ 4-5 tuổi tư duy
của trẻ là tư duy trực quan hành động, trẻ tri giác dưới đồ vật, sự vật qua
các hình ảnh, vật thật và nếu tổ chức cho trẻ tri giác quan sát các sự vật
dưới nhiều hình thức khác nhau thì trẻ hứng thú học tập và tiếp thu bài
học tôt hơn, bằng kinh nghiệm giảng dạy của bản thân tôi thấy nếu một
tiết học đơn thuần cô chỉ cung cấp kiến thức cô đưa tranh ra cho trẻ quan
sát, đàm thoại và cung cấp kiến thức cho trẻ thì tiết học trẻ học buồn
13
chán, trẻ không tập trung, nhưng cũng tiết học đó mà thay đổi hình thức
dạy dưới các dạng trò chơi hay các hình thức thi đua trẻ học tốt hơn nhất
là môn khám phá khoa học thì yêu cầu cần phải chuẩn bị tốt các điều
kiện như đồ dùng dạy học và các không gian để để trẻ được thực hành và
trải nghiệm nhiều. Xuất phát từ tình hình trên tôi luôn luôn đặt ra cho
mình là phải luôn đổi mới các hình thức tổ chức và các thủ thuật khác
nhau khi cho trẻ làm quen MTXQ. Tuỳ vào mỗi yêu cầu bài dạy tôi tổ
chức các dạy tiết học dưới các hình thức khác nhau. Như với bài cho trẻ
quan sát các con vật, các cây, các loại hoa quả thì tôi có thể chuẩn bị
bằng vật thật hoặc tranh ảnh và tổ chức dưới các dạng trò chơi để trẻ vừa
chơi vừa quan sát tri giác các sự vật hiện tượng một cách tôt nhất.Hay tổ
chức cho trẻ làm các thí nghiệm thì tôi chia trẻ về các nhóm để trẻ cùng
nhau làm và khi tiến hành làm thí nghiệm tôi cho trẻ dự đoán hiện tượng
gì sẽ sảy ra trước, trong và sau khi làm thí nghiệm. Như thế sẽ phát huy
được tính mò, chủ động, khả năng tích cực hoạt động và lòng ham hiểu
biết của trẻ.
Chẳng hạn: Cho trẻ làm thí nghiệm “ không khí quanh chúng ta”tổ
chức dưới dạng trò chơi.
Trò chơi bịt mũi:
Cho trẻ bịt mũi, hỏi trẻ có thở được không?

Vậy làm thế nào để thở được ?
Cho trẻ đứng vào chỗ cô quy định, hỏi trẻ: con có thở được không?
14
Cho trẻ đứng góc khác cùng với vài bạn nữa, hỏi trẻ: con có thở
được không?
Cho trẻ đứng tự do trong lớp, hỏi trẻ:con có thở được không?
Lúc này tôi mới đặt vấn đề: chúng ta thở được là nhờ là nhờ có
không khí, vậy không khí có ở đâu?( không khí có ở xung quanh
chúng ta)
Tôi kết luận: Như vậy không khí có ở quang chúng ta.
Tôi tiếp tục đặt tình hình huống: thế không khí có bắt được không
( Có trẻ nói được, có trẻ nói không)
Tôi hỏi tiếp: Làm thế nào để bắt được không khí ( lúc này các trẻ
đưa ra rất nhiều ý kiến lấy ly, lấy chai, lấy hộp, để bắt không khí )
- Tôi lấy cho mỗi trẻ một cái túi ni lon và yêu cầu “ Hãy lấy và bắt
không khí vào túi ” mỗi trẻ có thể thực hiện một cách khác nhau : nắm
bắt không khí xung quanh bỏ vào túi, vời không khí cho vào túi … nhưng
các trẻ vẫn chưa thấy gì trong túi.Tôi tiếp tục gợi ý “ Các con hãy làm
cách nào để túi phồng lên đi” trẻ phát hiện là mình phải thổi hơi vào túi
và muốn giữ hơi trong túi thì phải xoắn hay cột túi lại )
Sau đó tôi giải thích: Không khí đang ở trong túi các con đấy!
Tiếp theo tôi cho các trẻ chơi với túi không khí.lấy kéo cắt túi để
thấy không khí xì ra, lấy kim nhọn đâm nhẹ sẽ thấy hơi thoát ra đó là
không khí.
15
Tiết học sôi động và vui vẻ hẳn lên các cháu hiểu biết thêm là:
không khí luôn luôn ở bên cạnh con người, con người phải có không khí
thì mới sống , mới thở được.
Qua đó tôi thấy nếu cho trẻ tự khám phá trẻ sẽ rất hứng thú, kiến
thức đến với trẻ nhẹ nhàng mà khắc sâu phù hợp với đặc điểm tâm sinh

lý của trẻ, để trẻ tự đừng đánh mất cái tôi của trẻ.
Trong tiết học khám phá khoa học tôi lồng ghép tích hợp các môn học
khác như toán, âm nhạc, tạo hình văn học để trẻ thêm hứng thú , ghi nhớ
tốt hơn vấn đề sâu rộng hơn. Ví dụ:Với đề tài “ Tìm hiểu các con vật
sống trong gia đình ”theo chủ đề thế giới động vật tôi hướng dẫn phụ
huynh cho trẻ quan sát và trò chuyện bằng cách đặt câu hỏi: Đây là con
gì?
Con vật này có mấy chân?
Được nuôi ở đâu?
Ví dụ: Trong tiết dạy làm quen với động vật sống dưới nước tôi cho trẻ
thi đố vui hai đội ra câu đố cho nhau và giải câu đố của đội bạn
“ Nhà hình xoắn, ở dưới ao
Chỉ có một cửa ra vào mà thôi
Mang nhà đi khắp mọi nơi
Không đóng cửa nghỉ ngơi một mình”( Con ốc)
“ Con gì đầu bẹp
Hai ngạnh hai bên
16
Râu ngắn vểnh lên
Mình trơn bóng nhờn”
( con cá trê)
Như vậy trẻ đọc câu đố rất vui vẻ hào hứng kích thích tư duy và
làm phong phú vốn từ cho trẻ.
Trong các tiết học khám phá môi trường xung quanh tôi luôn thay đổi
các thủ thuật để đưa các đối tượng ra cho trẻ quan sát và mối bài tuỳ
thuộc vào đối tượng cho trẻ làm quen, tôi tìm cách vào bài khác nhau
cũng có bài cho trẻ quan sát tri giác bằng vật thật, cũng có bài dùng tranh
ảnh, băng hình, hoặc dùng câu đố để đưa ra giúp trẻ không bị nhàm chán
lại dễ tiếp thu để trẻ ghi nhớ và chính xác hoá các biểu tượng của mình.

Hình ảnh: Cô đóng vai nữ cảnh sát giao thông trong giờ học
17
Hình ảnh: Cô và trẻ trong giờ học
Thông qua việc thay đổi các hình thức tổ chức tiết học tôi thấy tiết học có
hiệu quả hơn tiết học trở nên sôi nổi và trẻ hứng thú học bài hơn. Cùng
với việc linh hoạt, sáng tạo trong hình thức tổ chức, đổi mới và nâng cao
chất lượng trong phương pháp giảng dạy,tôi nhận thấy cần tạo điều kiện
cho trẻ được tiếp xúc nhiều hơn với môi trường xung quanh, vì vậy tôi
đã:
4. Phối kết hợp với phụ huynh.
Để nâng cao chất lượng hoạt động của trẻ trong trường mầm non
để có sự giáo dục toàn bộ giữa gia đình và nhà trường là một việc làm hết
sức cần thiết tôi thấy rằng tất cả mọi khó khăn trong học tập không thể
thiếu được vai trò giải quyết khó khăn của phụ huynh vì thế ngay từ đầu
năm học để phụ huynh hiểu thêm về các hoạt động của trẻ trong trường
18
mầm non trường tôi đã tổ chức họp phụ huynh và tuyên truyền đến các
bậc phụ huynh.
Bản thân tôi là một cộng tác viên tuyên truyền của nhà trường
ngoài việc tuyên truyền các chuyên đề của nhà trường giao về lớp tôi đã
làm tốt công tác tuyên truyền tới các bậc phụ huynh như thường xuyên
trao đổi về tình hình sức khoẻ của trẻ, tình hình học tập của trẻ đặc biệt
qua các buổi đón trả trẻ tôi đã trao đổi với các bậc phụ huynh về trang
thiết bị đồ dùng đồ chơi mà nhà trường đã cấp nhu cầu lớp còn thiếu
những gì từ đó vân động các bậc phụ huynh cùng tham gia đóng góp
thêm các loại đồ dùng như có phụ huynh đã sưu tầm các loại tranh ảnh về
các con vật hoa quả, một số lanh lan thắng cảnh để ủng hộ, có bậc phụ
huynh đã ủng hộ các cây cảnh, cây hoa và một số loại cây ăn quả để
trồng ở vườn trường và góc thiên nhiên. Qua tìm hiểu về nghề nghiệp của
bố mẹ trẻ tôi đã nắm được nghề của bố mẹ trẻ từ đó tôi có kế hoạch gặp

gỡ và trao đổi nhờ các bậc phụ huynh sưu tầm những vật liệu hỏng bỏ đi
để gom lại mang về làm đồ chơi như bố cháu Thắng làm nghề sửa chữa
điện tử nhờ bác sưu tầm những cục mam châm những hòn bi sắt để cho
trẻ làm thí nghiệm, bác Nam làm thợ mộc nhờ bác sưu tầm các khối gỗ
để làm đồ chơi xếp nhà, xếp ô tô Hàng ngày trước khi dạy một bài tìm
hiểu nào tôi thường xuyên trao đổi với các bậc phụ huynh về bài học
ngày hôm nay về nhà các bậc phụ huynh cùng trò chuyện với trẻ về bài
học hoặc có thể cung cấp cho trẻ một số kiến thức để cho trẻ học tập tốt
hơn.
19
Hình ảnh các bậc phụ huynh và giáo viên
Như vậy với biện pháp trên tôi đã giúp phụ huynh nhận thức đúng đắn về
tầm quan trọng của môn học từ đó tôi đã khuyến khích phụ huynh mua
thêm một số tranh ảnh, sách, bút vẽ cho trẻ học ở nhà. Nhắc nhở phụ
huynh động viên khuyến khích trẻ kịp thời khi trẻ có sự cố gắng
IV. KẾT QUẢ ĐẠT ĐƯỢC
Qua thực hiện một số biện pháp trên tôi đã đạt được kết quả như
sau.
Bản thân tôi linh hoạt, tự tin hơn khi tiến hành hoạt động, bên cạnh đó tôi
được trau dồi kiến thức, kỹ năng, nghệ thuật chăm sóc và giảng dạy trẻ.
- Tạo được môi trường học phong phú với nội dung của từng chủ
đề, đồ dùng đồ chơi và trang thiết bị cũng đã được trang bị đầy đủ hấp
dẫn trẻ.
20
- Các hoạt động khám phá khoa học không còn tẻ nhạt, khô khan
đối với trẻ mà trẻ tích cực tham gia hoạt động phát huy tính sáng tạo và
khả năng tư duy khi khám phá khoa học cụ thể trẻ có tiến bộ rõ rệt trong
từng hoạt động. Trẻ có kỹ năng quan sát, so sánh, phân loại tốt, hiểu biét
rộng về tự nhiên cũng như xã hội …
- Các bậc phụ huynh đã nhận thức rõ được tầm quan trọng của việc

dạy trẻ làm quen với môi trường xung quanh, cùng phối kết hợp với cô
giáo tạo điều kiện cho trẻ được làm quen với môi trường xung quanh đạt
kết quả cao nhất, điều đó cũng đã góp phần nâng cao chất lượng giáo dục
trẻ.
III. HIỆU QUẢ KINH TẾ VÀ XÃ HỘI DỰ KIẾN ĐẠT ĐƯỢC
Qua thực hiện một số biện pháp trên tôi đã đạt được kết quả như
sau.
- Hiệu quả kinh tế:
Hiện nay việc giáo viên linh hoạt tạo ra môi trường hoạt động và
sáng tạo ra những nghệ thuật sư phạm cung cấp kiến thức kỹ năng khoa
học và xã hội cho trẻ làm quen, khám phá môi trường xung quanh đạt
hiệu quả mà không cần dùng đến các đồ chơi, đồ dùng bằng nhựa nhàm
chán. Mặt khác lại tạo ra khuôn viên trường lớp với “hệ sinh thái” môi
trường học tập đẹp, xanh, sạch thoáng mát Thu hút được nhiều sự quan
tâm và ủng hộ của các bậc phụ huynh.
- Hiệu quả xã hội:
21
Làm tăng vốn hiểu biết cho trẻ, các cháu hứng thú tham gia các
hoạt động, sáng tạo trong mọi công việc.
Bản thân tôi linh hoạt, tự tin hơn khi tiến hành hoạt động, bên cạnh đó tôi
được trau dồi kiến thức, kỹ năng, nghệ thuật chăm sóc và giảng dạy trẻ.
- Tạo được môi trường học phong phú với nội dung của từng chủ
đề, đồ dùng đồ chơi và trang thiết bị cũng đã được trang bị đầy đủ hấp
dẫn trẻ.
- Các hoạt động khám phá khoa học không còn tẻ nhạt, khô khan
đối với trẻ mà trẻ tích cực tham gia hoạt động phát huy tính sáng tạo và
khả năng tư duy khi khám phá khoa học cụ thể trẻ có tiến bộ rõ rệt trong
từng hoạt động. Trẻ có kỹ năng quan sát, so sánh, phân loại tốt, hiểu biét
rộng về tự nhiên cũng như xã hội …
- Các bậc phụ huynh đã nhận thức rõ được tầm quan trọng của việc

dạy trẻ làm quen với môi trường xung quanh, cùng phối kết hợp với cô
giáo tạo điều kiện cho trẻ được làm quen với môi trường xung quanh đạt
kết quả cao nhất, điều đó cũng đã góp phần nâng cao chất lượng giáo dục
trẻ.
IV. ĐIỀU KIỆN VÀ KHẢ NĂNG ÁP DỤNG
1.Điều kiện
Cô giáo cần có lòng say mê khám phá khoa học, mong muốn tìm
hiểu về các sự vật hiện tượng lòng ham hiểu biết của cô giáo phải được
22
thể hiện trong mọi hoạt động để làm gương cho trẻ lôi cuốn trẻ vào các
hoạt động khám phá, tìm hiểu về môi trường xung quanh.
Giáo viên có những kiến thức cơ bản về khoa học tự nhiên và khoa
học xã hội , nắm vững nội dung chương trình và có kỹ năng sử dụng linh
hoạt các phương pháp, luôn có ý thức trong việc đổi mới phương pháp,
hình thức tổ chức cho trẻ khám phá khoa học theo hướng tích cực các
hoạt động của trẻ và lấy trẻ làm trung tâm.
Cô luôn tạo cho trẻ môi trường học tập “ Học bằng chơi, chơi mà
học”
Luôn động viên kịp thời và giúp trẻ tập luyện thường xuyên cho trẻ được
trải nghiệm khám phá và tạo các điều kiện tốt nhất để trẻ có khả năng tư
duy và phát triển tốt.
Cần có sự phối hợp chặt chẽ giữa cô giáo và gia đình trong việc tổ chức
cho trẻ thực hiện các hoạt động trong trường mầm non.
2. Khả năng áp dụng
Áp dụng cho các lớp học ở trường mầm non
V. KẾT LUẬN
Trên đây là một số kinh nghiệm được rút ra trong quá trình học tập
và công tác của bản thân tôi. Tôi xin mạnh dạn trình bày vớ các bạn đồng
nghiệp mong được sự đóng góp của các cấp lãnh đạo. Để từ đó bản thân
tôi rút ra được những bài học kinh nghiệm sâu sắc hơn khi tổ chức hoạt

động khám phá khoa học cho trẻ đạt kết quả tốt.
23
Tôi xin chân thành cảm ơn!
……………… , ngày 15 tháng 04 năm
2014
Tác giả sáng kiến
…… … … … …… .
24