SKKN Rèn kĩ năng viết đúng viết đẹp cho HS lớp 1

ĐỀ TÀI
RÈN KĨ NĂNG VIẾT ĐÚNG, VIẾT ĐẸP
CHO HỌC SINH LỚP 1



DẠY
TỐT

HỌC
TỐT

I. TÍNH MỤC ĐÍCH CỦA ĐỀ TÀI
Trong q trình lao động và phát triển lồi người cần ngơn ngữ để giao tiếp.
Ngơn ngữ là một sáng tạo kì diệu của lồi người. Có hai loại ngơn ngữ giao tiếp
chính: Ngơn ngữ nói và ngơn ngữ viết. Đặc biệt hơn con người đã biết dùng hệ
thống các kí tự để ghi lại lời nói, hệ thống các kí tự đó chính là chữ viết. Từ khi có
chữ viết mọi thơng tin liên lạc và giao lưu của con người đã vượt khơng gian và
thời gian. Chữ viết cịn giúp người thế hệ sau có thể giao tiếp với người thế hệ
trước, người ở xa có thể dễ dàng giao tiếp với nhau nên chữ viết góp phần quan
trọng trong việc bảo tồn, trao đổi phát triển văn hóa, thúc đẩy sự phát triển của
ngơn ngữ. Chữ viết cịn có tác dụng trong các trường hợp không dùng ngôn ngữ
bằng lời được. Theo đó là sự phát triển như vũ bão của khoa học và công nghệ chữ
viết đã giúp lưu giữ những tri thức của nhân loại.
Trên thế giới có nhiều hệ thống ngơn ngữ cũng như có nhiều kiểu chữ viết
khác nhau. Song dù là kiểu chữ viết nào thì yêu cầu quan trọng nhất vẫn là sự
chuẩn xác. Sự chuẩn xác của chữ viết giúp người đọc hiểu đúng nội dung, đúng ý
người viết. Do đó yêu cầu “viết đúng, viết đẹp” được xem là nhu cầu không thể
thiếu trong hoạt động dạy và học.
Tiểu học là bậc học nền tảng, dạy Tiếng Việt và tập viết Tiếng Việt là
chúng ta đã trao cho các em chìa khóa để mở ra những cánh cửa bước vào tương

lai, là công cụ để các em vận dụng suốt đời.
Chữ viết và dạy viết được cả xã hội quan tâm. Nhiều thế hệ thầy cơ giáo đã
trăn trở, góp cơng, góp sức để cải tiến kiểu chữ, nội dung cũng như phương pháp
dạy học chữ viết. Tuy vậy, nhiều học sinh vẫn viết sai, viết xấu, viết chậm. Điều
đó ảnh hưởng không nhỏ tới các môn học khác.
Thực tế qua 6 năm giảng dạy và có 4 năm trực tiếp gắn bó với khối lớp 1,
khối lớp đầu cấp của bậc tiểu học. Vì lớp một là lớp đầu cấp của bậc tiểu học việc
1


giảng dạy cũng gặp nhiều khó khăn nên tơi ln băn khoăn trăn trở với câu hỏi
“Làm thế nào để rèn kĩ năng viết đúng, viết đẹp cho học sinh lớp 1?”. Nhìn
chung một học sinh muốn học giỏi thì chữ viết cũng góp phần rất là quan trọng vì
khi có viết đúng và đẹp thì các các em mới hiểu rõ nội dung bài học, không hiểu
sai, hiểu nhầm nội dung kiến thức đã học cũng từ đó sẽ thúc đẩy việc học tập của
các em ở tất cả các môn học trở nên tốt hơn…
Nhận thức được tầm quan trọng đó, tơi đã mạnh dạn chọn đề tài “Rèn kĩ
năng viết đúng, viết đẹp cho học sinh lớp 1” để nâng cao chất lượng vở sạch chữ
đẹp đồng thời thúc đẩy việc học tập của các em được tốt hơn.
Đề tài tập trung nghiên cứu về các biện pháp để rèn kĩ năng viết đúng, viết
đẹp cho học sinh lớp 1.

II. TÍNH KHOA HỌC
1. Thực trạng ban đầu của vấn đề
Hiện nay chữ viết của học sinh Trường Tiểu học A Vĩnh Xương nói chung
và học sinh lớp 1 nói riêng cịn chưa đúng và chưa đẹp lắm. Do đó ảnh hưởng
nhiều đến chất lượng học tập của các em, cụ thể là:
Kết quả khảo sát viết chữ và chữ viết học sinh lớp 1D đầu năm học
2013 – 2014 như sau:
HS viết được

HS viết được
HS viết chưa
Tổng số học sinh
HS viết được
nhưng chưa
nhưng xấu
được
29
đẹp
đẹp
Đầu năm học: 29
5
11
9
4
2. Các biện pháp tiến hành giải quyết vần đề
Để nâng cao chất lượng chữ viết đúng, viết đẹp cho học sinh, người giáo
viên cần có biện pháp giúp học sinh nắm vững yêu cầu cụ thể như sau:
2.1 Xác định các kĩ năng cơ bản khi viết trên giấy
2.1. 1 Tư thế ngồi viết
Ngồi ngay ngắn, lưng thẳng, không tỳ ngực vào cạnh bàn, đầu hơi cúi, và
nghiêng sang trái, mắt cách vở từ 25 – 30cm. Cánh tay trái đặt trên mặt bàn bên
trái lề vở, bàn tay trái tỳ vào mép vở, giữ vở không xê dịch khi viết. Cánh tay phải
cùng ở trên mặt bàn; khi viết bàn tay và cánh tay phải có thể dịch chuyển từ trái
sang phải và từ phải sang trái dễ dàng. Hai chân để song song phía trước cho thoải
mái.

2

2.1. 2 Cách để vở
Vở để mở không gập đôi, để hoàn toàn trên mặt bàn, hơi nghiêng về bên
trái sao cho mép vở song song với cánh tay.

2.1. 3 Cách cầm bút
Cầm bút bằng 3 ngón tay của bàn tay phải: ngón trỏ, ngón cái và ngón
giữa. Đầu ngón trỏ đặt trên thân bút, đầu ngón cái giữ bên trái thân bút; đầu ngón
giữa đặt phía dưới tựa vào thân bút. Khi viết 3 ngón tay này giữ bút, điều khiển
bút dịch chuyển. Ngoài ra cần sự phối hợp của cổ tay, cánh tay, khuỷu tay khi viết.

3


2.2 Xác định các nét cơ bản
Giáo viên cần cung cấp tất cả những nét cơ bản ngay từ đầu năm học trước
khi các em bước vào viết chữ.
- Nét ngang
- Nét sổ
- Nét xiên trái
- Nét xiên phải
- Nét móc xi
- Nét móc ngược
- Nét móc hai đầu
- Nét cong hở trái
- Nét cong hở phải
- Nét cong kín
- Nét khuyết trên
- Nét khuyết dưới
- Nét thắt
2.3 Xác định quy trình viết

Khi viết nét, chữ cái hay tiếng, từ…ta đều phải quan tâm đến quy trình viết.
Quy trình viết bao gồm điểm đặt bút, hướng dẫn di chuyển của nét viết (lên trên,
xuống dưới, sang phải, sang trái, nét thẳng hay nét cong…) và điểm dừng bút. Để
viết đúng quy trình cần nắm chắc hình dáng, cấu tạo, kích thước của từng chữ.
2.4 Phương pháp dạy học sinh học tập viết
2.4.1 Phương pháp trực quan
Giáo viên khắc sâu biểu tượng về chữ cho các em bằng nhiều con đường: kết
hợp mắt nhìn, tai nghe, tay luyện tập. Điều này giúp các em chủ động phân tích
hình dáng, kích thước và cấu tạo theo mẫu chữ, tìm sự giống nhau và khác nhau
của chữ cái đã học trước đó trong cùng một nhóm bằng thao tác so sánh tương
đồng.
Chữ viết mẫu là hình thức trực quan ở tất cả các bài tập viết. Đây là điều
kiện đầu tiên để các em viết đúng. Có các hình thức chữ mẫu: chữ mẫu in sẵn, chữ
phóng to trên bảng hoặc trên máy chiếu, chữ mẫu trong vở tập viết, hộp chữ
mẫu… Tiêu chuẩn cơ bản của chữ mẫu là phải đúng mẫu quy định, rõ ràng và đẹp.
Chữ mẫu có tác dụng:

4


- Chữ mẫu phóng to trên bảng hoặc trên máy chiếu sẽ giúp học sinh dễ
quan sát, từ đó tạo điều kiện để các em phân tích hình dáng và các nét chữ cơ bản,
cấu tạo chữ cái cần viết trong bài học.

- Chữ mẫu của giáo viên viết trên bảng sẽ giúp học sinh nắm được thứ tự
các nét chữ của từng chữ cái, cách nối các chữ cái trong 1 chữ nhằm đảm bảo yêu
cầu viết liền mạch, viết nhanh.

- Chữ của giáo viên khi chữa bài, chấm bài cũng được quan sát như một
loại chữ mẫu, vì thế giáo viên cần ý thức viết chữ đẹp, đúng mẫu, rõ ràng.

Ngồi ra, để việc dạy chữ khơng đơn điệu, giáo viên cần coi trọng việc xử
lý quan hệ giữa âm và chữ, tức là giữa đọc và viết. Do đó trong tiến trình dạy tập
viết, nhất là những âm mà địa phương hay lẫn, giáo viên cần đọc mẫu. Việc viết
5


đúng củng cố việc đọc đúng và đọc đúng đóng góp vai trị quan trọng để đảm bảo
viết đúng.
2.4.2 Phương pháp đàm thoại gợi mở
Phương pháp này được sử dụng chủ yếu ở giai đoạn đầu của tiết học. Giáo
viên dẫn dắt học sinh tiếp xúc với các chữ cái sẽ học bằng một hệ thống câu hỏi, từ
việc hỏi về các nét cấu tạo chữ cái, độ cao, kích thước chữ cái đến việc so sánh nét
giống nhau và nét khác biệt giữa các chữ cái đã học với chữ cái đã phân tích.

a, giáo viên có thể đặt câu hỏi: Chữ a gồm có bao
nhiêu nét? là những nét nào? chữ a cao mấy ô? độ rộng của chữ là bao nhiêu?…
Ví dụ: Khi dạy chữ

Với những câu hỏi khó, giáo viên cần định hướng cách trả lời cho các em.
Vai trò của giáo viên ở đây là người tổ chức hướng dẫn học sinh phân tích cấu tạo
chữ cái chuẩn bị cho giai đoạn luyện tập viết ở phần sau.
2.4.3 Phương pháp luyện tập
Giáo viên cần chú ý đến các giai đoạn của quá trình tập viết chữ. Việc
hướng dẫn học sinh luyện tập phải tiến hành từ thấp đến cao để học sinh dễ tiếp
thu. Lúc đầu là việc viết đúng hình dáng, cấu tạo kích thước các cỡ chữ, sau đó là
viết đúng dịng và đúng tốc độ quy định. Việc rèn luyện kỹ năng viết chữ phải
được tiến hành đồng bộ ở lớp cũng như ở nhà, ở phân môn tập viết cũng như ở các
phân môn của bộ môn Tiếng Việt và các môn học khác.
Khi học sinh luyện tập chữ viết, giáo viên cần luôn luôn uốn nắn cách ngồi
viết. Cần lưu ý các hình thức luyện tập cơ bản sau:

2.4.3.1 Tập viết chữ (Chữ cái, chữ số, từ ngữ, câu) trên bảng lớp.
Hình thức tập viết trên bảng có tác dụng kiểm tra sự tiếp thu cách viết và
bước đầu đánh giá kỹ năng viết chữ của học sinh. Hình thức này dùng để kiểm tra
bài cũ hoặc sau bước giải thích cách viết chữ, bước luyện tập viết chữ ở lớp. Từ
đó, giáo viên phát hiện những chỗ sai của học sinh để uốn nắn (sai về kích cỡ, hình
dáng, thứ tự các nét viết).
2.4.3.2 Luyện viết trên không
Việc học sinh luyện viết trên không là bước giúp học sinh rèn luyện đơi tay
và rèn luyện quy trình viết các nét để học sinh khỏi ngỡ ngàng khi viết. Giáo viên
cũng có thể cho học sinh tì đầu ngón tay trên mặt bàn để hình thành dần kỹ năng
viết các nét cho đều đặn. Bước này có thể lặp lại từ 2 – 3 lần.
2.4.3.3 Tập viết chữ vào bảng con của học sinh
Học sinh luyện tập viết bằng phấn (hoặc bút bảng) vào bảng con trước khi
viết vào vở. Học sinh có thể viết chữ cái, vần, chữ khó vào bảng. Khi sử dụng
bảng, giáo viên phải hướng dẫn học sinh cả cách lau bảng, cách giơ bảng, cách sử
dụng và bảo quản phấn…

6


2.4.3.4 Luyện viết trong vở tập viết
Muốn cho học sinh sử dụng có hiệu quả vở tập viết, giáo viên cần hướng
dẫn tỉ mỉ nội dung và yêu cầu về kĩ năng viết của từng bài (chữ mẫu, các dấu chỉ
khoảng cách giữa các chữ, dấu chỉ vị trí đặt bút, thứ tự viết nét…) giúp các em viết
đủ, viết đúng số dòng đầu tiên ở mỗi phần bài viết.
2.4.3.5 Luyện viết chữ hoa
Viết hoa là một nội dung chính rất quan trọng của chữ viết Tiếng Việt. Viết
hoa yêu cầu tuân theo những nguyên tắc hiện hành chữ không thể tuỳ tiện. Về
nguyên tắc càng gây ý thức về kỹ năng viết hoa cho các em càng sớm càng tốt.
Chương trình Tiếng Việt 1 cũng chỉ yêu cầu “làm quen với chữ viết hoa với cỡ

chữ lớn và vừa”. Điều này có lý do vì khơng thể cùng một lúc bắt các em học
nhiều thứ được, nhất là chữ viết hoa rất mới và rất khó đối với học sinh lớp 1. Tuy
vậy, khơng phải nói học sinh lớp 1 là không thể viết được chữ hoa trong chừng
mực nào đấy các em vẫn bảo đảm viết được, viết đúng (có thể chưa đẹp các chữ
cái hoa). Sau đây, tơi xin trình bày một số cách hướng dẫn víêt hoa có hiệu quả ở
lớp tơi:
- Khi dạy viết chữ hoa, giáo viên phải vẽ khung chữ mẫu trên bảng.
- Có đồ dùng trực quan: chữ mẫu (phấn màu)…để học sinh dễ quan sát.
- Hướng dẫn học sinh quan sát chữ hoa và nhận xét về số lượng nét, kiểu
nét, độ cao, độ rộng của con chữ. (giáo viên có thể gợi ý cho học sinh nắm).
- Giáo viên qui định viết; lưu ý: viết chữ chậm rãi, sử dụng phấn màu cho
học sinh quan sát thuận lợi, điểm đặt bút, dừng bút.
- Học sinh tập viết hoa trên bảng con.
Ví dụ: Dạy học sinh viết chữ D hoa.
- Giáo viên cho học sinh xem chữ mẫu D hoa nằm trong khung chữ.
- Học sinh quan sát và nhận xét:
+ Chữ D hoa độ cao mấy ô li? (5 ô li)
+ Độ rộng? (4 ô li)
+ Chữ D hoa gồm mấy nét? (1 nét)
+ Em nào có thể nêu đó là nét gì? (giáo viên gợi ý cho học sinh trả lời)
+ Giáo viên hướng dẫn quy trình viết: chữ D hoa độ cao 5 ô li, bắt đầu đặt
bút trên đường kẻ ngang 6 kéo thẳng xuống bên dưới đường kẻ ngang 2 tạo nét
thăt nắm sát đường kẻ ngang 1, (độ rộng nét thắt 2 ô li) tiếp tục viết nét cong phải

7


(độ rộng 2 ô li) từ dưới đi lên và kết thúc bằng nét cong trái. Điểm dừng bút nằm
trên đường kẻ ngang 5 gần sát đường kẻ dọc 3 về phía trái.
* Giáo viên lưu ý ký hiệu bằng mũi tên (phấn màu) để học sinh biết được

kiểu nét phải viết từ đâu đến đâu.
+ Học sinh tập viết nhiều lần trên bảng con.
- Để học sinh thuận lợi trong việc rèn chữ hoa giáo viên nên khuyến khích
các em sử dụng vở trắng 5 dòng li để làm vở rèn viết chữ hoa. Khi cho bài về nhà,
giáo viên nên chấm mẫu điểm đặt bút để các em dựa vào đó mà viết cho chính xác.
Ví dụ: Chữ A
- Luyện viết chữ hoa không cần nhiều, mỗi bài chữ hoa học trên lớp về nhà
giáo viên cho các em khoảng 3-4 dòng là đủ nhưng đòi hỏi phải thường xuyên
nghĩa là: học ngày nào thì khi về nhà các em đều được rèn luyện chữ hoa của bài
học đó. Ví dụ: Học chữ A hoa thì giáo viên cho bài về nhà là A (khoảng 3-4 dòng).
- Trong quá trình viết ban đầu chắc hẳn phần lớn các em khó mà viết được
chính xác từng nét, vì vậy tôi dặn các em trước khi viết thạo cho quen nét rồi mới
cho viết vào vở.
- Khi chấm, chữa bài cho các em giáo viên phải sửa sai cụ thể cho các em
nắm; đồng thời chọn một số chữ viết hoa cịn sai sót (khơng nêu tên các em viết)
để học sinh rút kinh nghiệm, khắc phục lỗi viết sai của mình. Mặt khác, giáo viên
chọn 1 số bài viết đúng, viết đẹp để tuyên dương và trưng bày cho các em khác
xem để làm bài mẫu. Thơng qua đó, các em sẽ hiểu thêm thế nào là viết đúng, viết
đẹp.
- Muốn viết hoa đẹp, nhất là các nét uốn lượn phải đòi hỏi cổ tay của người
viết phải mềm mại, không cứng nhắc, tôi hướng đẫn các em mỗi buổi sáng nên tập
thể dục và tập xoay cổ tay, cổ chân để cổ tay phát triển mềm dẻo, không cứng
nhắc. Khi viết hoa các nét uốn lượn như chữ: R, S, X,... tôi động viên các em viết
chậm rãi, nhẹ nhàng, các nét uốn lượn không viết nhanh để tránh viết thành nét
thẳng, viết dối, không đẹp chữ. Để viết đúng chữ hoa nhất là đúng độ rộng, đòi hỏi
học sinh phải viết thật tỉ mỉ, phải xem chữ mẫu của giáo viên để viết thật chính
xác, tốt nhất là dùng vở 5 dòng li. Nhờ các cách hướng dẫn trên, ở Lớp 1 của tơi,
đã có những em viết chữ hoa đều, đúng nét, khá đẹp. Đối với 1 số em có năng
khiếu viết chữ hoa đẹp, tơi còn bồi dưỡng thêm cho các em viết nét thanh, nét đậm
để làm nền tảng vững chắc cho các em thi “Vở sạch, chữ đẹp” ở các lớp trên.

2.5 Rèn nếp viết chữ rõ ràng sạch đẹp
Chất lượng về chữ viết của học sinh không chỉ phụ thuộc vào điều kiện chủ
quan (năng lực cá nhân, sự luyện tập kiên trì, trình độ sư phạm của giáo viên…)
mà cịn có sự tác động của những yếu tố khách quan (điều kiện, phương tiện phục
vụ cho việc dạy và học Tập viết). Do vậy, muốn rèn cho học sinh nếp viết rõ ràng,
sạch đẹp, giáo viên cần quan tâm hướng dẫn, nhắc nhở các em thường xuyên về
các mặt chủ yếu dưới đây:
2.5.1 Chuẩn bị và sử dụng đồ dùng học tập
Dưới sự hướng dẫn của giáo viên, học sinh được thực hành luyện viết thơng
qua 2 hình thức: viết trên bảng (bảng cá nhân – bảng con, bảng lớp) bằng phấn và
8


viết trong vở tập viết (tài liệu học tập chính thức do Bộ GD&ĐT qui định đối với
lớp 1) bằng bút chì, bút mực. Do vậy, để thực hành luyện viết đạt kết quả tốt, học
sinh cần có ý thức chuẩn bị và sử dụng có hiệu quả một số đồ dùng học tập thiết
yếu sau:
*Bảng con, phấn trắng (hoặc bút dạ), khăn lau
Bảng con màu đen, bề mặt có độ nhám vừa phải, dịng kẻ ơ rõ ràng, đều
đặn (thể hiện được 5 dòng kẻ) tạo điều kiện thuận lợi cho học sinh viết phấn. Phấn
trắng có chất liệu tốt làm nổi rõ hình chữ trên bảng. Bút dạ viết trên bảng phc
trắng có dịng kẻ, cầm vừa tay, đầu viết nhỏ, ra mực đều mới viết được dễ dàng.
Khăn lau sạch sẽ, có độ ẩm vừa phải, giúp cho việc xố bảng vừa đảm bảo vệ sinh,
vừa khơng ảnh hưởng đến chữ viết.
Thông qua việc thực hành luyện viết của học sinh trên bảng con, giáo viên
nhanh chóng nắm được những thơng tin phản hồi trong q trình dạy học để kịp
thời xử lí, tác động nhằm đạt được mục đích dạy học đề ra.
Để việc sử dụng các đồ dùng học tập nói trên trong giờ Tập viết đạt hiệu
quả tốt, giáo viên cần hướng dẫn học sinh thực hiện một số điểm sau:
- Chuẩn bị bảng con, phấn, khăn lau đúng qui định.

+ Bảng con có dòng kẻ đồng dạng với dòng kẻ li trong vở tập viết.
+ Phấn viết có độ dài vừa phải.
+ Khăn lau sạch.
- Sử dụng bảng con hợp lí và đảm bảo vệ sinh:
+ Ngồi viết đúng tư thế.
+ Cầm và điều khiển viên phấn đúng cách.
+ Viết xong cần kiểm tra lại. Tự nhận xét và bổ sung chỗ còn thiếu, giơ
bảng ngay ngắn để giáo viên kiểm tra nhận xét.
+ Đọc lại chữ đã viết trước khi xoá bảng.
*Vở tập viết, bút chì, bút mực
Vở tập viết lớp 1 cần được giữ gìn sạch sẽ, khơng để quăn góc hoặc giây
bẩn. Bút chì dùng ở 3 tuần đầu lớp 1 cần được bọc cho cẩn thận, đầu chì khơng
nhọn quá hay dày quá để dễ viết rõ nét chữ. Riêng về bút mực, trước đây địi hỏi
học sinh hồn tồn sử dụng loại bút có rãnh, ngịi bút nhọn đầu viết được nét thanh
nét đậm. Từ khi loại bút bi được sử dụng phổ biến thay thế cho bút chấm mực,
việc học tập viết của học sinh có phần tiện lợi (viết nhanh, đỡ giây mực…) song
chất lượng chữ viết có phần giảm sút.
2.6 Đổi mới phương pháp dạy học
Muốn cải tiến quy trình dạy tập viết, điều khơng thể thiếu được là phải đổi
mới phương pháp dạy học, tiết tập viết càng cần phải tạo điều kiện để học sinh chủ
động tiếp nhận kiến thức (tự quan sát, nhận xét, ghi nhớ), tự giác luyện tập và rút
kinh nghiệm qua thực hành luyện viết dưới sự hướng dẫn của giáo viên. Có thể
thực hiện những yêu cầu trên theo quy trình tiết tập viết như sau:
2.6. 1 Soạn giảng theo hướng phân hóa đối tượng cụ thể
Việc soạn giảng theo hướng phân hóa đối tượng cụ thể phải bám sát “Chuẩn
kiến thức kĩ năng” nhưng có phân hóa đối tượng cụ thể (giỏi, khá, trung bình, yếu)
9


để tổ chức hoạt động phù hợp nhằm giúp học sinh yếu đạt chuẩn kiến thức kĩ năng

(được học và học được) đồng thời giúp học sinh giỏi phát triển hơn.
Để thực hiện được điều đó thì kế hoạch bài học là thứ không thể thiếu trong
việc soạn giảng của giáo viên vì kế hoạch bài học là một trong những nội dung
trọng tâm mà giáo viên cần hướng dẫn học sinh thực hiện.
2.6.2 Tổ chức hướng dẫn học sinh luyện viết trên vở ô li ở nhà
Luyện viết là một yêu cầu cần thiết cho việc cải thiện chữ viết ngày càng tốt
hơn. Do đó sau mỗi bài hay tiết học âm, học vần cho học sinh viết lại âm, vần,
tiếng hoặc từ ở trên vở luyện viết giúp các em ở nhà cũng có thời gian để rèn lại
chữ viết của mình.
2.6.3 Quan sát chất lượng chữ viết tất cả các môn học
Rèn chữ viết không chỉ ở vở tập viết, vở luyện viết, mà phải cần được áp
dụng rộng rãi tất cả các mơn học. Vì làm được như vậy các em sẽ quen dần với
cách viết đúng và đẹp mọi lúc, mọi nơi. Có như thế các em sẽ khơng cịn tâm lí là
chỉ ở tiết tập viết, hoặc là luyện viết thì mới cần viết đúng và đẹp, cịn tất cả các
mơn học khác thì không cần viết đúng và đẹp. Muốn làm được điều đó thì người
giáo viên phải thường xun kiểm tra chữ viết học sinh ở tất cả các môn học và
phải nhắc nhở thường xuyên kịp thời để các em luôn ý thức được rèn chữ viết của
mình.
2.6.4 Kiểm tra chữ viết học sinh
Làm bất cứ việc gì thì cũng cần kiểm tra để biết được kết quả đã thực hiện
được tới đâu. Do đó việc rèn luyện chữ viết cũng cần có kiểm tra để nhận ra chỗ
đúng, chỗ sai, chỗ còn thiếu để nhằm giúp học sinh khắc phục và làm tốt hơn.
Hằng tuần tổ chức các em thi viết chữ đẹp trên giấy ô li ngay tại lớp để kiểm
tra chữ viết đẹp của các em.
2.6. 5 Tổ chức thi đua khen thưởng
Để thực hiện phương pháp này phải đảm bảo các yêu cầu sau:
+ Thi đua khen thưởng phải đảm bảo tính cơng bằng khách quan, trung
thực và động viên khen thưởng học sinh phải kịp thời, kịp lúc.
+ Thi đua phải xuất phát từ động cơ học tập đúng đắn của các em.
+ Tránh trường hợp “thi đua biến thành ranh đua” trong học sinh.

+ Khi động viên học sinh, giáo viên phải hết sức mềm dẻo, gần gũi, yêu
thương và quan tâm giúp đỡ các em, tránh trường hợp động viên “suông” chỉ động
viên mà không quan tâm uốn nắn sửa sai cho các em.
* Đặc biệt, để phương pháp thi đua, động viên, khen thưởng có hiệu quả,
tơi sẵn sàng dành những món q nhỏ như: viết chì, viết mực, thước kẻ, vở
trắng….để tặng thưởng cho các em (viết đúng) biết giữ vở sạch viết chữ đẹp; các
em viết có tiến bộ, các em đạt thành tích xuất sắc trong cuộc thi “Vở sạch chữ
đẹp” vịng trường …
Về thi đua, tơi phát động phong trào thi đua giữ vở sạch viết chữ đẹp của
lớp hai lần / tháng; định kỳ 1lần /tuần; thi dưới nhiều hình thức; viết bảng con, viết
vở trắng hoặc chọn một bài tập viết ở tiểu học bất kỳ nào đó cho các em làm nội

10


dung thi đua. Thi đua theo nhóm, tổ và cá nhân. Trong q trình thi đua, tơi chọn
ra những bài viết đúng, đẹp, đều nét của các em để trưng bày cho cả lớp cùng xem.
Qua trưng bày sản phẩm viết vở sạch đẹp các em rất vui và hào hứng sôi
nổi, một số em nhờ tiếp thu các sản phẩm trưng bày mà tự mình đúc kết kinh
nghiệm hay của bạn mà tự mình đã sửa sai được chữ, lỗi viết của bản thân như:
(sai độ cao, viết nguệch ngoạc, viết dối…..) ngay từ những đợt thi đua đầu năm tôi
đã phát hiện ra các em này được tôi quan tâm, tập trung sửa sai cho các em nhiều
hơn, tôi thường xuyên động viên các em cố gắng kiên trì rèn từng chữ một, viết
chậm rãi, đều nét, khơng nên viết dối, viết nhanh. Khi bài viết các em có tiến bộ
tơi sẵn sàng tun dương các em trước lớp và khen tặng các em một số quà nhỏ
cho thành tích cố gắng rèn viết chữ của mình. Qua cách làm như vậy, học sinh lớp
tôi, nhất là các em viết cịn yếu, viết sai… đã tích cực hơn, hăng hái hơn và tự giác
hơn trong việc rèn chữ viết của mình dần dần đi tới hồn thiện chữ viết cho đúng,
đẹp, ngay hàng, sạch sẽ,… Còn các em viết khá, giỏi sau khi được chọn trưng bày
“Vở sạch, chữ đẹp” thì càng cố gắng, chăm chỉ rèn viết hơn nữa các em ấy tích

cực (sơi nổi) viết đến nổi tranh giành nhau: “Thầy ơi! Cho con xin thêm mấy bài
viết nhà nữa”.
* Những lời động viên nhỏ nhẹ, những cử chỉ gần gũi quan tâm học sinh
trong việc rèn chữ viết của giáo viên, cùng với những món quà khen tặng nho nhỏ
đã có tác dụng to lớn trong việc khích lệ tinh thần ham học, rèn luyện chữ viết của
các em. Từ đó dẫn đến việc hình thành ý thức về “Vở sạch, chữ đẹp” cho học sinh,
xa hơn nữa đó là các em có kỹ năng, thói quen về giữ vở sạch, viết chữ đẹp góp
phần nâng cao chất lượng chữ viết ở các lớp học sau này.
2.6. 6 Trang trí bảng chữ cái trong lớp
Trong lớp học của tơi được trang trí các bảng chữ cái viết thường, viết hoa
(kiểu chữ mới hiện nay để tiện cho phụ huynh học sinh và các em học sinh xem.

11


Mặc khác lớp học của tơi cịn dành một góc trưng bày vở sạch chữ đẹp của
học sinh, những bài viết đẹp có chất lượng của năm học trước.

12


Phụ huynh học sinh khi được xem các sản phẩm “Vở sạch, chữ đẹp” của
học sinh đều trầm trồ khen ngợi, họ bàn tán, tranh luận rất sôi nổi về chữ viết của
các em. Từ đó, họ đã nẩy sinh một ý thức rất mạnh mẽ về vấn đề chữ viết của con
em mình, có những người thẳng thắn bày tỏ nổi ưu tư, lo ngại về những khó khăn
của con em mình chưa biết viết, viết khơng đẹp, viết dối, có người thì đưa ra
những cách học rèn chữ của học sinh, có người thì gặp riêng tơi để trao đổi về vấn
đề “Vở sạch, chữ đẹp” của con mình… Đều đó chứng tỏ các sản phẩm “Vở sạch,
chữ đẹp” của học sinh chính là bằng chứng sinh động và thuyết phục phụ huynh
học sinh nhất, nó gây tác động mạnh mẽ đến tầm nhận thức của họ, và buộc họ có

một cái nhìn sâu sắc và quan tâm hơn rất nhiều cho con em họ trong việc giữ gìn
tập vở sạch sẽ và nâng cao chất lượng chữ viết của con em mình. Để thắt chặt hơn
mối liên hệ giữa nhà trường và gia đình học sinh, hàng tháng ngồi phát phiếu liên
lạc cho học sinh, tơi cịn phát phiếu đánh giá “Vở sạch, chữ đẹp” của học sinh đính
kèm phiếu liên lạc cho phụ huynh nắm. Nhờ vậy, mà phụ huynh đã quan tâm hơn,
kiểm tra, uốn nắn thường xuyên hơn trong việc rèn chữ cho con cái họ ở nhà cũng
như ở lớp học. Từi đó, góp phần khơng nhỏ trong việc nâng cao chất lượng chữ
viết cho học sinh lớp tôi. Thực tế lớp tôi cho thấy: năm học 2013-2014 là em My,
em Việt, em Hà, em Linh ban đầu chữ viết các em còn chưa đẹp, hay viết dối lại
ham chơi, ở nhà ít học, ít viết bài. Thơng qua phát phiếu liên lạc và gởi phiếu đánh
13


giá, nhận xét “Vở sạch, chữ đẹp” của các em cho phụ huynh các em nêu trên mà
trong một thời gian ngắn các em đã tiến bộ vượt bậc, ở nhà các em được bố mẹ
khuyên bảo phải học bài, rèn chữ viết thêm (theo qui định của giáo viên) các em
khơng cịn ham chơi, bỏ bài viết như trước nữa, chữ viết các em dần dần chuyển
biến rõ rệt: đúng, đều nét và khá đẹp.
2.6.7 Nêu gương luyện viết thông qua mẫu truyện, bài văn, bài thơ
Sưu tầm những câu chuyện về những người có tài hoa viết chữ đẹp như
(Cao Bá Quát, Nguyễn Ngọc Ký, gương tiêu biểu của một số học sinh nghèo hiếu
học có thành tích về viết chữ đẹp….). Qua phương pháp trên nhằm giáo dục các
em tính kiên trì, nhẫn nại chịu khó trong việc rèn chữ, đừng vì viết xấu, viết chưa
đẹp mà bỏ cuộc chán nản. Khi được nghe các câu chuyện trên đặc biệt là câu
chuyện của thầy Nguyễn Ngọc Ký có tài viết chữ bằng chân do hai tay bị liệt
không viết được các em rất xúc động và thán phục. Hoặc sưu tầm một số bài thơ
chẳng hạn như bài:
Luyện chữ
Chữ đẹp nào phải hoa tay
Ta chăm luyện tập hàng ngày đâu qn

Gắng cơng ra sức chí bền
Gian nan rèn luyện mới nên con người.
Từ những câu chuyện, bài văn, bài thơ nói trên, tơi tìm cách khơi gợi lịng
hiếu học, đức tính kiên trì, ý chí nhẫn nại của các nhân vật nhằm giáo dục cho các
em đức tính chịu khó, kiên trì bền bỉ trong việc rèn chữ để các em hiểu rằng: “Chữ
dù viết xấu đến đâu nhưng rèn mãi cũng thành công”. “Rèn chữ không phải thời
gian ngắn mà đạt được kết quả tốt nó địi hỏi một thời gian dài và một đức tính
nhẫn nại”. “Người viết chữ đẹp là người ln có tính tỉ mỉ và cẩn thận”….Nhờ sử
dụng kể chuyện, nêu gương nên một số học sinh ham chơi, ít chịu khó của lớp tôi
đã chuyển biến hẳn, mỗi lần các em thiếu kiên nhẫn thì tơi lại khơi gợi những tấm
gương nêu trên làm các em như tiếp thêm ý chí, cố gắng hơn nữa để hồn thành
bài viết của chính mình. Để sử dụng phương pháp kể chuyên, nêu gương có hiệu
quả, giáo viên cịn là tấm gương sáng để học sinh noi theo, khi viết bảng, viết chữ,
chấm chữa bài cho học sinh… đều phải chính xác, rõ đẹp để các em theo đó mà
học tập làm theo. Nếu giáo viên không thật sự là tấm gương cho học sinh thì vấn
đề giáo dục những đức tính kiên trì nhẫn nại trong khi rèn chữ viết cho các em khó
mà thực hiện được.
3. Các tồn tại nảy sinh trong quá trình tổ chức thực hiện
Tài liệu tham khảo thiếu, thời gian hạn hẹp ảnh hưởng khá nhiều đến việc
sử dụng các giải pháp mới.
Một bộ phận học sinh chưa tập trung trong học tập, gia đình lại khơng quan
tâm nên việc học của các em cho dù đã được giáo viên hướng dẫn rất kĩ nhưng
chưa thể đáp ứng được yêu cầu đề ra. Hiện nay gia đình lo lập thân lập nghiệp ở
Bình Dương, Thành Phố Hồ Chí Minh nên con cái thường gởi lại cho ông bà, cô
bác… phần lớn cũng thiếu sự hướng dẫn như tận tình như cha mẹ.

14


Một số phụ huynh chưa hiểu rõ tầm quan trọng của chữ viết chỉ chú trọng đầu

tư học toán.
Nhân dân sống chủ yếu bằng nghề nơng, ruộng ít, thu nhập thấp, đời sống
khó khăn nên việc đầu tư cho con em học tập còn hạn chế.
Học sinh thuộc vùng xâu vùng xa nên việc học tập cũng còn rất nhiều khó
khăn.
Đối tượng học sinh trong mỗi lớp khơng đồng đều, nhiều em quá yếu. Việc
chú ý đối tượng đã ảnh hưởng nhiều đến quá trình nghiên cứu.
Phương tiện dạy học vẫn chưa thể đáp ứng tốt nhất yêu cầu của thực tiễn dạy
học hiện đại.
Từ những tồn tại nảy sinh chúng ta mới hiểu được tầm quan trọng của cơ sở
lí luận và cơ sở thực tiễncụ thể là:
3. 1 Cơ sở lí luận:
Học chữ chính là cơng việc đầu tiên của các em học sinh lớp 1 khi đến
trường. Vì vậy dạy chữ chính là dạy người.
Thủ tướng Phạm Văn Đồng đã nói: “Chữ viết cũng là một biểu hiện của nết
người. Dạy cho học sinh viết đúng, viết cẩn thận, viết đẹp là góp phần rèn luyện
cho học sinh tính cẩn thận, tính kỷ luật, lịng tự trọng đối với mình cũng như đối
với thầy, cơ và bạn đọc bài vở của mình”.
Hiện nay, chữ viết của các em học sinh tiểu học chưa được đẹp, chưa đúng
mẫu, sự liên kết giữa các nét chữ hoặc liên kết giữa các chữ cái chưa chuẩn, tốc độ
viết còn chậm. Đây là một mảng quan trọng có ảnh hưởng lớn đến chất lượng học
tập của học sinh đang được các trường quan tâm. Nâng cao chất lượng giờ dạy để
học sinh viết đúng, viết đẹp thì phong trào “vở sạch - chữ đẹp” mới có chất lượng.
Như chúng ta đã biết văn hố là chìa khố mở đầu cho việc phát triển tri
thức. Văn hoá ảnh hưởng lớn đến đời sống kinh tế, chính trị xã hội. Vậy mỗi giáo
viên phải có một trình độ nhất định, nên việc học tập giáo dục học sinh cũng như
việc “rèn kĩ năng viết đúng, viết đẹp” cho học sinh trong nhà trường đang là vấn
đề cấp bách mà chúng ta cần phải quan tâm. Tuy nhiên việc rèn chữ giữ vở cho
học sinh không những chỉ ở trên lớp giữa thầy và trị mà cịn kết hợp chặt chẽ với
gia đình để thúc đẩy mạnh mẽ nhằm phát triển tư duy nhiều cho việc học tốt môn

học khác.
3. 2 Cơ sở thực tiễn:
Đối với học sinh lớp 1 ngày đầu tiên đi học, đối với các em khi tiếp cận với
tri thức tiểu học quả thật khó các em cịn bỡ ngỡ chưa biết đọc chưa biết viết, chưa
ý thức được mình sẽ làm gì trong các tiết học. Để làm quen với chữ viết đối với
các em thật khó bởi đơi tay cịn vụng về non nớt, lóng ngóng. Là giáo viên dạy lớp
1 nhiều năm, tôi luôn trăn trở suy nghĩ một câu hỏi ở lớp 1 có nên tiến hành dạy
các em dạy các em viết đẹp ngay không? sau nhiều năm đúc rút qua việc giảng dạy
môn tập viết tôi nhận thấy rằng đối với học sinh lớp 1 nếu cùng 1 lúc đòi hỏi các
em viết đúng viết đẹp ngay là một điều khơng thực tế khó có thể thực hiện được.
Do vậy đối với từng lớp giáo viên cần lựa chọn mục tiêu trọng tâm của môn học
phù hợp với lứa tuổi để học sinh tiếp thu bài một cách vững chắc nên tôi đã xác
15


định muốn viết chữ đẹp thì việc đầu tiên cần làm ở lớp 1 là rèn cho trẻ có nề nếp kĩ
thuật viết chữ đúng thì mới có cơ sở viết chữ đẹp. Đây là u cầu có tính quyết
định trong việc rèn chữ giữ vở cho học sinh trong suốt quá trình học tập của các
em khi học ở lớp 1.
4. Kết quả đạt được
Sau khi thực hiện các biện pháp trên, ở lớp tôi số lượng học sinh “Viết
đúng, viết đẹp” ngày một tăng.
Bên cạnh đó các em học sinh viết chữ đẹp, thẳng hàng, rõ nét, không
nguệch ngoạc… cũng tăng lên rõ rệt. Kết quả kiểm tra chuyên đề “Vở sạch, chữ
đẹp” của lớp tôi luôn xếp loại tốt. Thực tế chứng minh đối chiếu như sau:
HS viết đúng,
HS viết được
HS viết chưa
Tổng số học sinh
HS viết đúng,

nhưng chưa
nhưng xấu
được
29
đẹp
đẹp
Đầu năm học: 29
Giữa học kì I: 29

5
28

11
1

9
0

4
0

III. TÍNH THỰC TIỄN
1. Tác dụng của sang kiến kinh nghiệm
Nhờ mạnh dạn áp dụng các biện pháp mà tôi đang nghiên cứu nên năm nào
lớp tơi phụ trách cũng có học sinh đạt giải trong cuộc thi viết chữ đẹp vòng
trường, cụ thể là:
+ Năm học: 2013-2014: em Bùi Như Ý, Võ Thị Ngọc Diễm, Nguyễn Thị
Thúy An, Dương Văn Tình, Trương Thúy Hiền
Mặt khác do lớp 1 khơng có thi “Viết chữ đẹp”cấp Thị xã, Tỉnh nhưng đã
tạo nền tảng cho các lớp tiếp theo.

Qua một thời gian dài áp dụng, tơi thấy học sinh lớp có những chuyển biến
rõ rệt về chữ viết. Viết nắn nót, cẩn thận đã thành thói quen của học sinh. Các em
ln tự giác trong học tập, sách vở luôn giữ sạch đẹp. Phong trào “vở sạch - chữ
đẹp” của lớp luôn được Ban thi đua đánh giá cao. Vở viết của học sinh đảm bảo
chất lượng chữ viết đúng mẫu, tốc độ viết đúng quy định. Bản thân giáo viên khi
dạy cũng thấy hứng thú, say sưa nâng cao chất lượng giờ dạy tốt hơn.
Bên cạnh đó thì với thực tế áp dụng đề tài “rèn kĩ năng viết đúng, viết đẹp”
đã giúp học sinh ngày càng cải thiện về thành tích giữ vở sạch, viết chữ đẹp của
lớp cũng như của trường ngày càng một tăng cụ thể như sau:
Xếp loại
A
B
C
Giai đoạn
Năm học: 2010-2011
90%
10%
0
Năm học: 2011-2012
92%
8%
0
Năm học: 2012-2013
93%
7%
0
Giữa học kì I : 2013-2014
96%
4%
0

2. Phạm vi tác dụng của sáng kiến kinh nghiệm

16


Từ những biện pháp đã nêu và kết quả đạt được trong việc “Rèn kĩ năng
viết đúng viết đẹp cho học sinh lớp 1” tại lớp 1 Trường Tiểu học A Vĩnh Xương
thì biện pháp này cũng sẽ dễ dàng thực hiện cho học sinh khối lớp 1 trong toàn
trường và các khối lớp khác.
Mặt khác việc viết đúng, viết đẹp chính là nhu cầu thiết yếu để các em học
sinh có thể dễ dàng học tập tốt tất cả các mơn học giúp các em cải thiện thành tích
học tập một cách có hiệu quả. Do vậy việc rèn kĩ năng viết đúng viết đẹp cho học
sinh lớp 1 khơng cịn áp dụng cụ thể cho một lớp, hay một trường mà phải được
đầu tư trong tất cả trường học nói riêng và xã hội nói chung.
3. Những bài học kinh nghiệm
Từ những kết quả trên tôi nhận thấy việc rèn kĩ năng viết đúng viết đẹp
lớp 1 là một việc làm rất cần thiết và quan trọng qua năm học 2013- 2014 và thực
tế những năm trước tôi đã có được một số kinh nghiệm sau:
Rèn luyện cho học sinh “viết đúng, viết đẹp” là q trình khơng thể một
sớm một chiều mà làm được. Vì vậy người giáo viên thực sự phải yêu nghề mến
trẻ. Phải tâm huyết với nghề. Phải thường xuyên gần gũi giúp đỡ học sinh vượt
qua khó khăn. Học hỏi đồng nghiệp để nâng cao nghiệp vụ, gây hứng thú học cho
học sinh để nâng cao chất lượng học tập tôi mạnh dạn đưa ra vài ý để mong có
được sự góp ý chân thành của bạn bè, đồng nghiệp cũng như ban lãnh đạo chuyên
môn nhà trường để công tác dạy học “rèn kĩ năng viết đúng, viết đẹp” của tôi đạt
kết quả cao hơn.

III. KẾT LUẬN
Vấn đề rèn cho học sinh “viết đúng, viết đẹp đang được các trường, ngành,
xã hội quan tâm. Ở bậc tiểu học nói riêng nhất là lớp 1 nếu học sinh khơng được

rèn chữ viết thì lên các lớp lớn hơn, các cấp học cao hơn các em sẽ khó hồn thiện
chữ viết của mình. Bác Hồ có nói: “Gốc vững thì cây mới bền” câu nói ấy đã
khẳng định rằng trong mọi việc, nền tảng vững chắc là rất cần thiết và quan trọng.
Ý thức đúng đắn câu nói trên cùng với bản thân là giáo viên dạy lớp 1 tôi đã cố
gắng học tập, khơng ngừng nâng cao chun mơn của mình để hồn thành tốt
nhiệm vụ của người giáo viên tiểu học, góp phần vào việc đào tạo con người mới,
phát triễn toàn diện nhân cách học sinh. Thông qua việc hướng dẫn học sinh biết
cách giữ gìn tập vở sạch sẽ, viết chữ đẹp sẽ bồi dưỡng cho các em tình yêu tiếng
việt, chữ việt, óc thẩm mỹ, tính cẩn thận và lịng say mê học tập. Từ đó sẽ góp
phần nâng cao chất lượng giáo dục của lớp, của trường.
Với những biện pháp trên, tơi hồn tồn tin rằng ở vùng khó khăn, các vùng
sâu, vùng xa giáo viên chúng ta có thể áp dụng rộng rãi và đạt những thành công
nhất định. Điều quan trọng để đạt được kết quả về chữ viết của học sinh là người
giáo viên chúng ta phải thật sự yêu thương, quan tâm, uốn nắn thật nhiều cho các
em về chữ viết, hướng dẫn cách giữ gìn tập, sách. Chính tình cảm u thương,
thân thiết, chân thật của giáo viên dành cho học sinh sẽ làm cho các em học sinh
hăng hái tích cực học tập và rèn luyện chữ viết, cũng như bản thân mình.
Trên đây là một vài suy nghĩ của tơi nhằm để nâng cao chất lượng “viết
đúng, viết đẹp” của lớp. Để thực hiện tốt và đạt hiệu quả trong phong trào “Viết
17


chữ đẹp” tơi rất mong sự đóng góp ý kiến nhiệt tình của các cấp lãnh đạo và các
bạn đồng nghiệp.
Vĩnh Xương, ngày 02 tháng 12 năm 2013
Người viết

Nguyễn Văn Chí

18

Tài liệu tham khảo
- Tập viết lớp 1 (tập một)
- Tập viết lớp 1 (tập hai)
- Sách giáo viên (Tiếng việt 1, 2)
- Sách giáo khoa (Tiếng việt 1, 2)
- Vở luyện chữ đẹp
- Tài liệu bồi dưỡng luyện chữ đẹp của Ban Chữ Việt 31- Trung tâm thông tin
GD&KH.
- Mẫu chữ kèm theo Quyết định 31-BGD&ĐT 14/6/2002

19


MỤC LỤC
I. TÍNH MỤC ĐÍCH CỦA ĐỀ TÀI
II. TÍNH KHOA HỌC
1. Thực trạng ban đầu của vấn đề
2. Các biện pháp tiến hành giải quyết vần đề
3. Các tồn tại nảy sinh trong quá trình tổ chức thực hiện:
4. Kết quả đạt được
III. TÍNH THỰC TIỄN
1. Tác dụng của sang kiến kinh nghiệm
2. Phạm vi tác dụng của sáng kiến kinh nghiệm
3. Những bài học kinh nghiệm
III. KẾT LUẬN

20

Trang 1
Trang 2
Trang 2
Trang 2
Trang 14
Trang 16
Trang 16
Trang 16
Trang 17
Trang 17
Trang 17