skkn một vài kinh nghiệm để nâng cao hiệu quả một tiết dạy -học môn địa lý 8 theo phương pháp đổi mới

Trờng trung học cơ sở Diễn Tháp
MT VI KINH NGHIM NNG CAO HIU QU MT TIT DY
-HC MễN A Lí 8 THEO PHNG PHP I MI
A. T VN
Nm hc 2006-2007 l nm hc th 5 thc hin chng trỡnh v SGK mi,
cng l nm hc th 3 i vi lp 8, ng thi cng l nm thc hin cuc vn
ng hai khụng ca B trng B GD v T "Núi khụng vi tiờu cc trong thi c
v bnh thnh tớch trong giỏo dc". thc hin tt chng trỡnh v SGK mi
ng thi thc hin tt cuc vn ng ca B trng B GD v T a ra, cỏc
trng ph thụng ó dy lờn phong tro ci tin, i mi PPDH nhm phỏt huy tớnh
tớch cc, ch ng trong hc tp ca hc sinh. Nhiu cuc hi tho ó c t chc
xoay quanh vn i mi phng phỏp dy hc nh th no mang li hiu qu
cao nht. ú l mt vn ang c quan tõm hng u trong quỏ trỡnh dy hc
hin nay.
Hng i mi ca phng phỏp hin nay l tớch cc hoỏ hot ng hc tp
ca hc sinh, khi dy v phỏt trin kh nng t hc nhm hỡnh thnh cho hc sinh
t duy tớch cc, c lp, sỏng to, nõng cao nng lc phỏt hin v gii quyt vn ,
rốn luyn k nng vn dng kin thc ó hc vo thc tin, tỏc ng n tỡnh cm
em li nim tin, hng thỳ hc tp cho hc sinh.
Theo chng trỡnh biờn son ca SGK mi hin nay ó th hin rừ cỏch hc
mi ca hc sinh. T nhng hỡnh nh trc quan sinh ng n t duy tru tng
n thc tin, hỡnh thnh nờn khỏi nim, quy lut, mi quan h nhõn qu t ú
tỡm ra c kin thc bi hc. iu ú ũi hi giỏo viờn mt vn dng cỏc
phng phỏp dy hc mi.
i vi ni dung SGK mi a lý núi chung v a lý 8 núi riờng, ni dung
c chỳ trng th hin ng b trờn c kờnh hỡnh v kờnh ch. Nhng tranh nh,
nhng hỡnh v trong SGK khụng hon ton ch l minh ho cho bi ging m chỳng
Giáo viên
: Tăng Thị Hoa
Trờng trung học cơ sở Diễn Tháp
gn bú hu c vi bi hc, l mt phn khụng th thiu c ca ni dung bi hc.

Bờn cnh ú cũn cú cỏc bi c thờm, bi thc hnh, cỏc cõu hi cui bi
Thc t hin nay cỏc trng THCS, vic thc hin ging dy theo phng
phỏp mi cũn nhiu khú khn, cú khụng ớt giỏo viờn vn theo np c, trỡnh by theo
phng phỏp truyn thng, hc sinh khụng ch ng lnh hi kin thc. Chớnh vỡ
vy m hiu qu ca mt gi dy hc ca hc sinh v giỏo viờn t hiu qu
khụng cao . c bit trong quỏ trỡnh thc hin i mi PPDH hin nay ũi hi
ngi GV phi cú mt qui trỡnh tht vng chc v phng phỏp, kin thc, k
nng. Vy lm th no t c mt gi dy hc a lớ 8 cú hiu qu cao nht.
ú l mt cõu hi m hin nay c rt nhiu giỏo viờn quan tõm. Theo tụi, cú
kinh nghim dy tt mt tit a lớ 8 theo phng phỏp i mi cng l mt vn
rt ỏng a ra trao i, tham kho.
B. NI DUNG:
I. C s lớ lun
i mi phng phỏp dy hc theo nh hng tớch cc hoỏ hot ng hc
tp ca hc sinh khụng cú ngha l loi b cỏc phng phỏp dy hc hin cú v
thay vo ú l cỏc phng phỏp mi hin i, bi cỏc phng phỏp hin cú nh
thuyt trỡnh, ging gii, vỏn ỏp vn rt cn thit trong quỏ trỡnh dy hc. Vn
l phi tỡm ra cỏch vn dng v phi hp cỏc PPDH mt cỏch linh hot nhm phỏt
huy tớnh tớch cc, ch ng, sỏng to ca hc sinh trong hc tp. Cn k tha v
phỏt huy nhng mt tớch cc cỏc phng phỏp dy hc truyn thng ng thi phi
hc hi, vn dng mt s PPDH mi phự hp vi hon cnh, iu kin dy hc
nc ta hin nay. t c mc ớch ú thỡ ngi giỏo viờn v hc sinh cn phi
thc hin tt cỏc vn sau:
1. i vi giỏo viờn
Trong son, ging phi cú s vn dng linh hot cỏc PPDH, phi bit kt hp
nhun nhuyn cỏc PPDH mi sao cho phự hp, logic, th hin c vai trũ ca
Giáo viên
: Tăng Thị Hoa
Trờng trung học cơ sở Diễn Tháp
ngi giỏo viờn khụng phi n thun l truyn t kin thc m phi tr thnh

ngi thit k, phi hỡnh dung c thit k bi dy ca mỡnh mt cỏch tng tn,
chi tit.
Tu vo tng ni dung tit hc giỏo viờn cú mt cỏch thit k giỏo ỏn
riờng. Phi bit cỏch t chc lp hc nh hot ng cỏ nhõn, hot ng chung c
lp, hot dng theo nhúm nh L ngi dn dt hc sinh gii quyt nhng tỡnh
hung cú vn , bit khi dy v kớch thớch trớ tũ mũ, lũng ham mun cỏc kin
thc a lớ. Bờn cnh ú, trong quỏ trỡnh dy hc cng phi s dng nhiu phng
tin dy hc phự hp vi ni dung bi dy, ng thi hng dn hc sinh cỏch khai
thỏc kin thc t cỏc phng tiờnh hc tp a lớ khỏc nhau nh bn , biu ũ,
tranh nh, bng hỡnh , khuyn khớch , ng viờn thnh tớch hc tp ca hc sinh.
.2. i vi hc sinh:
Cn phi cú s i mi trong cỏch hc, phi giỏc ng mc ớch hc tp, ch
ng, sỏng to, cú ý thc trỏch nhim v hot ng hc tp ca mỡnh, phi bit t
hc v hc mi ni, mi lỳc khi cm thy cn thit.
Cn bit rừ mc ớch, yờu cu ca gi hc, khụng ch v kin thc m cũn c
v k nng a lớ v nhng thao tỏc t duy cn vn dng nh t duy bin chng, t
duy logic, nm bt c cỏc s vt hin tng, mi quan h nhõn qu Phi lm
quen dn vi cỏch c lp suy ngh chim lnh kin thc bi hc.
Dnh thi gian thớch ỏng t lm vic, nghiờn cu vi SGK (kờnh hỡnh,
kờnh ch), vi tp bn , qua cỏc thụng tin i chỳng nh tranh nh, i bỏo v
cỏc ngun cung cp kin thc khỏc theo s hng dn ca giỏo viờn, qua ú hc
sinh rốn luyn v k nng v phng phỏp hc tp b mụn a lớ nhiu hn.
Hc sinh bit cỏch lm vic theo nhúm, hp tỏc vi bn hon thnh nhim
v giỏo viờn giao cho, qua ú cú c hi c th hin mỡnh, c trỡnh by li kt
qu qua cỏc phng tin hc tp.
II. C s thc tin
Giáo viên
: Tăng Thị Hoa
Trờng trung học cơ sở Diễn Tháp
Cú th núi, trong nhng nm gn õy, vic thc hin chng trtỡnh v SGK

mi cng ng ngha vi vic ci tin, i mi PPDH ó dy lờn phong tro thi ua
din ra sụi ni cỏc trng THCS. Cú th núi i a s giỏo viờn cú tõm huyt vi
ngh nghip, cú hiu bit sõu sc v b mụn a lớ ó s dng cỏc PPDH mi khỏ
tt, khờu gi c s suy ngh, tỡm tũi t lc ca hc sinh. Tuy nhiờn, bờn cnh ú
do cha hiu thu ỏo c tinh thn i mi ca phng phỏp nờn mt s ớt giỏo
viờn ó th hin s quỏ ti trong vic i mi, vỡ vy ó lm cho tit hc tr nờn
cng thng, mt mi.
1. V giỏo viờn:
Vic thay i SGK a lớ 8 mi khin giỏo viờn cng gp ớt nhiu khú khn
trong khi ging dy. Mc dự õy l nm th ba thc hin chng trỡnh thay sỏch
i vi lp 8, song dy tt mt tit a lớ theo phng phỏp i mi giỏo viờn
cũn nhiu lỳng tỳng v cha hiu qu. Trong mt tit dy, nhiu giỏo viờn vn ch
s dng c mt phng phỏp, vỡ th cỏch hc ca hc sinh vn nhm chỏn, ớt
quan tõm n vic phỏt huy tớnh tớch cc hc tp ca hc sinh. Cú nhng ni dung
giỏo viờn cn thuyt trỡnh, ging gii thỡ li yờu cu hc sinh t nghiờn cu. Vỡ vy
lm cho tit hc nhm chỏn, nhiu bi cú ni dung di, nng n cng hc sinh
lm vic nhiu nờn ni dung bi khụng thc hin ht trong mt tit.
.2. V hc sinh:
õy l nm hc th ba thc hin chng trỡnh v SGK a lớ 8 mi. Nhỡn
chung i a s hc sinh dó tip cn c vi ni dung, kin thc, chng trỡnh v
phng phỏp hc tp mi, song quỏ trỡnh tip thu ca hc sinh cha ng u, cha
linh hot trong quỏ trỡnh hot ng ca mỡnh, vic tip cn vi cỏc phng phỏp
dy hc mi v thit b dy hc mi i vi mt s hc sinh cũn khú khn do ú
kt qu tip thu ca hc sinh cha t hiu qu cao nht.
Bờn cnh ú mt s ớt hc sinh cha chu khú rốn luyn k nng, hc tp mt
cỏch th ng, cha ch ng tỡm tũi, suy ngh v gii quyt vn dt ra trong bi
hc. Hn na cú mt s ớt hc sinh cũn cú tõm lớ phõn bit cỏc mụn hc "chớnh",
Giáo viên
: Tăng Thị Hoa
Trờng trung học cơ sở Diễn Tháp

"ph" do ú xem nh, khụng chỳ trng n cỏc mụn hc ph dn n kt qu hc
tp ca hc sinh cha cao.
3. V c s vt chtv phng tin dy hc.
Mt s trng phng tin dy hc cha y , c s vt cht cha m
bo, phũng hc b mụn a lý cũn thiu. Cỏc bn , tranh , nh, bng hỡnh cha
y . Vic hc sinh quỏ ụng trong mt lp hc dn n khú khn trong vic
phõn chia nhúm cng nh hng rt ln n quỏ trỡnh dy hc
4. Kho sỏt thc t nm k kh nng tiộp thu kin thc ca hc sinh.
Vo hc kỡ II ca nm hc 2005-2006 tụi ó tin hnh kho sỏt quỏ trỡnh tip
thu bi ca hc sinh lp 8 trũng THCS Kin Giang, qua vic kim tra kin thc
hc sinh qua bi 3. Sụng ngũi v cnh quan chõu ỏ.
kim tra: 15
/

Da vo H3.1 sgk. Em hóy cho bit s thay i cỏc cnh quan t nhiờn t tõy
sang ụng theo v tuyn 40
o
B v gii thớch vỡ sao cú s thay i nh vy?
Kt qu kho sỏt nh sau:
S lng
HS
Gii % Khỏ % TB % Yu %
46 04 8,7 14 30,4 16 34,8 12 26,0
T vic nm c thc trng dy hc mụn a lớ ca hc sinh v giỏo viờn,
tụi ó rỳt ra c mt s kinh nghim nh sau.
III. Mt s kinh nghim nõng cao hiu qu dy - hc mt tit a lý 8.
1. i vi giỏo viờn:
dy tt mt tit hc a lớ 8 theo phng phỏp i mi cn c quỏn
trit tt c cỏc khõu, t khõu chun b bi ca giỏo viờn, tin hnh dy hc trờn
lp n vic ỏnh giỏ kt qu hc tp ca hc sinh.

Giáo viên
: Tăng Thị Hoa
Trờng trung học cơ sở Diễn Tháp
a. u t nhiu hn vo vic son bi theo tinh thn dy hc thụng qua t
chc cỏc hot ng hc tp cho hc sinh.
- Xõy dng c k hoch hot ng ca giỏo viờn v hc sinh mt cỏch hp
lớ, k hoch ny c th hin giỏo ỏn ca giỏo viờn. Vic son giỏo ỏn phi theo
mt quy trỡnh gm nhiu bc nhm nh ra cỏc hot ng v d kin thc hin cỏc
hot ng ú.
- Trc ht giỏo viờn cu k bi hc trong SGK (c kờnh hỡnh v kờnh ch )
xỏc nh kin thc v k nng c bn ca bi, xỏc nh c mc tiờu bi hc.
Mc tiờu ra l cho hc sinh, do hc sinh thc hin, chớnh hc sinh thụng qua cỏc
hot ng hc tp tớch cc phi t c nhng mc tiờu ỏy. Giỏo viờn l ngi ch
o, t chc, hng dón, tr giỳp hc sinh t ti ớch d kin ca bi hc.
- Cn c vo mc tiờu, ni dung ca bi, trỡnh ca hc sinh v cỏc phng
tin dy hc hin cú, giỏo viờn cn d kin cỏc hot ng giỳp hc sinh t lc
chim lnh ni dung bi hc. Trc ht giỏo viờn cn xem xột ni dung no cú th
cho hc sinh t lc tỡm tũi, khai thỏc i n kin thc mi. cú th phỏt huy
tớnh tớch cc hc tp ca hc sinh trong khõu son bi cn coi trng vic chun b
cỏc cõu hi, cn trỏnh khuynh hng hỡnh thc, t cỏc cõu hi d, vn vt hoc
cỏc cõu hi quỏ khú.
- Giỏo viờn d kin cỏc hot ng ca hc sinh (s dng bn , lc , mụ
hỡnh ) gii quyt cỏc vn , tr li cỏc cõu hi, hỡnh thnh cỏc bi tp do giỏo
viờn nờu ra. D kin nhng gi ý hc sinh cú th tip cn v phỏt hin kin thc
mi.
- D kin hỡnh thc t chc hc tp ca hc sinh (cỏ nhõn hay theo nhúm,
lp ) v thi gian lm vic ca hc sinh. Tu theo ni dung cỏc vn , cỏc bi
tp, cỏc cõu hi t ra d hay khú, n gin hay phc tp m giỏo viờn yờu cu hc
sinh lm vic cỏ nhõn hay theo nhúm v thi gian dnh cho mi hot ng nhiu
hay ớt.

Giáo viên
: Tăng Thị Hoa
Trờng trung học cơ sở Diễn Tháp
Vớ d: Bi 1 a lớ 8 "V trớ a lớ, a hỡnh v khoỏng sn chõu "
Bi ny gm hai phn: 1. V trớ a lớ v kớch thc ca chõu lc.
2. c im a hỡnh v khoỏng sn
C hai phn ny u cú th hng dón hc sinh t lc khai thỏc v chim
lnh kin thc mi
Phn 1: V trớ a lớ v kớch thc chõu lc:
- Vn t ra cho hc sinh: xỏc nh v trớ a lớ v kớch thc ca chõu
trờn bn .
- D kin hot ng ca hc sinh: Xỏc nh v trớ a lớ v kớch thc ca
chõu , cỏc im cc Bc, Nam, ụng, Tõy trờn lc SGK v trờn bn treo
tng.
- D kin hỡnh thc hot ng: Hc sinh lm vic cỏ nhõn, thi gian 3 phỳt
Phn 2: c im a hỡnh v khoỏng sn:
- Cõu hi t ra cho hc sinh: c im a hỡnh v khoỏng sn chõu ?
- D kin hot ng ca hc sinh: Tỡm hiu c im a hỡnh v khoỏng sn
qua hỡnh 1.2 SGK.
- D kin hỡnh thc hot ng: Hc sinh lm vic theo nhúm, thi gian 5
phỳt.
Túm li: Bi son ca giỏo viờn c th hin giỏo ỏn gm ba phn: (Mc
tiờu bi hc, phng tin dy hc, hot ng ca giỏo viờn v hc sinh trờn lp).
b. y mnh vic i mi hot ng dy v hc trờn lp:
b.1. Dy hc thụng qua t chc cỏc hot ng ca hc sinh
* T chc v hng dn hc sinh hot ng vi cỏc phng tin dy hc a
lớ nh bn , mụ hỡnh, tranh nh a lớ, bng hỡnh , giỏo viờn hng dn hc sinh
khai thỏc kin thc t cỏc phng tin dy hc qua ú hc sinh va rốn luyn cỏc
k nng, va cú kin thc mi:
C th:

Giáo viên
: Tăng Thị Hoa
Trờng trung học cơ sở Diễn Tháp
- i vi bn , lc : ú l ngun kin thc quan trng v oc coi nh
cun sỏch a lớ th hai ca hc sinh. T chc cho hc sinh lm vic vi bn ,
biu , giỏo viờn cn lu ý hng dn hc sinh khai thỏc kin thc t bn d, biu
: nh c tờn trờn bn bit i tng a lớ th hin trờn bn l gỡ. c
bng chỳ gii bit ngi ta th hin i tng ú trờn bn nh th no. Da
vo cỏc kớ hiu, mu sc trờn bn xỏc nh v trớ cỏc i tng a lớ. Da vo
bn kt hp vi cỏc kin thc a lớ, vn dng cỏc thao tỏc t duy phỏt hin
mi quan h a lớ khụng th hin trc tip trờn bn :
Vớ d: Húng dn hc sinh khai thỏc kin thc t bn "T nhiờn chõu "
trong SGK a lớ 8
- Tờn bn : T nhiờn chõu
- Cỏch th hin: cỏc min a hỡnh c th hin bng thang mu. Mu nõu
m a hỡnh nỳi cao, mu vng a hỡnh nỳi thp, mu xanh lỏ a hỡnh ng
bng
- Da vo mu sc th hin trờn bn xỏc nh v trớ cỏc nỳi cao, cỏc cao
nguyờn, cỏc ng bng
- Da vo bn kt hp vi cỏc kin thc ó hc xỏc lp mi quan h
gia cỏc yu t v , v trớ a lớ, a hỡnh, khớ hu, sụng ngũi, ng thc vt t
ú tỡm ra dc mi quan h nhõn qu.
* i vi biu : Giỏo viờn cn hng dn hc sinh phõn tớch biu theo
cỏc bc: c tiờu ca biu xem biờu th hin hin tng gỡ? Xem cỏc i
lng th hin trờn biu l gỡ? Da vo cỏc s liu thụng kờ ó c trc quan
hoỏ trờn biu i chiu, so sỏnh chỳng vi nhau v rỳt ra nhn xột v cỏc i
tng v hin tng a lớ c th hin.
* i vi tranh nh: Nờu tờn bc nh, xỏc nh xem bc nh ú th hin i
tng a lớ no, õu.
* i vi bng s liu thng kờ: Hng dn hc sinh khai thỏc kin thc cỏc

bng s liu thng kờ khụng b sút s liu no. Phõn tớch cỏc s liu tng quỏt
Giáo viên
: Tăng Thị Hoa
Trờng trung học cơ sở Diễn Tháp
trc khi i vo s liu c th, tỡm cỏc tr s ln nht, nh nht, trung bỡnh, xỏc lp
mi quan h gia cỏc s liu. So sỏnh, i chiu cỏc s liu. t ra cỏc cõu hi
gii ỏp trong khi phõn tớch, tng hp cỏc s liu nhm tỡm ra kin thc mi.
b.2. T chc hng dn hc sinh thu thp, x lớ thụng tin trong SGk v
trỡnh by li:
- Giỏo viờn hng dn hc sinh thu thp x lớ thụng tin trong SGK a lớ 8:
+ Thu thp thong tin ca hc sinh c tin hnh qua vic quan sỏt cỏc kờnh
hỡnh v kờnh ch trong SGK, song cng cú th cho hc sinh thu thp thụng tin qua
vic ụn li kin thc ó hc cỏc lp trc.
+ X lớ thụng tin thụng qua cỏc cõu hi, bi tp, giỏo viờn hng dn hc
sinh cn c vo cỏc thụng tin ó thu thp rỳt ra nhng kt lun cn thit v mt
n v kin thc c bn.
b.3: T chc hot ng ca hc sinh theo nhng hỡnh thc hc tp khỏc
nhau:
* Hỡnh thc hc tp cỏ nhõn cú th c tin hnh nh sau.
Giỏo viờn nờn vn , xỏc nh nghim v nhn thc chung cho c lp v
hng dn hc sinh lm vic.
+ Lm vic cỏ nhõn ( ghi kt qu ra giy hoc tr li vo phiu hc tp)
+ Giỏo viờn ch nh mt vi hc sinh bỏo cỏo kt qu, cỏc hc sinh khỏc
theo dừi, gúp ý b sung.
+ Giỏo viờn túm tt , cng c v chun xỏc kin thc.
* Hỡnh thc hc tp theo nhúm. Tu theo s lng hc sinh trong mi lp
m giỏo viờn chia thnh bao nhiờu nhúm,thụng thng mi nhúm t 4-6 hc sinh.
Cỏc nhúm cú th c duy trỡ n nh trong c tit hc hoc thay i theo tng hot
ng, tng phn ca tit hc. Cỏc nhúm c giao cựng mt nhim v hoc nhng
nhim v khỏc nhau.

- Cỏc bc tin hnh t chc hc tp theo nhúm cú th lm vic chung c
lp, lm vic theo nhúm. Giỏo viờn nờu vn xỏc nh nhim v, trong nhúm
Giáo viên
: Tăng Thị Hoa
Trờng trung học cơ sở Diễn Tháp
c nhúm trng, th ký, cỏc thnh viờn trao i tho lun, ghi kt qu, i din
nhúm trỡnh by, cỏc nhúm khỏc nhn xột b sung.
- Giỏo viờn tng kt, chun xỏc kin thc.
c. Mt s PPDH cn c quan tõm nhiu hn trong dy hc a lý 8.
c.1: Phng phỏp s dng bn :
cú th giỳp hc sinh s dng cú hiu qu cỏc loi bn , GV cn chỳ ý
mt s im sau:
- Cn chỳ trng hn vo vic tip tc phỏt trin hc sinh cỏc k nng c v
phõn tớch bn : Hc sinh bit kt hp vn hiu bit v bn v cỏc kin thc
a lý ó cú tỡm ra nhng kin thc cha ng trong mi bn theo yờu cu bi
hc. Vic hỡnh thnh cỏc k nng ny cú mc t thp ờn cao nh t vic c
bit tờn bn , da vo bng chỳ gii cú cỏc ký hiu tỡm v trớ cỏc i tng a
lý trờn bn n vic da vo bn tỡm ra mt s c im ca i tng,
phi bit xỏc lp mi quan h rỳt ra nhng iu m trờn .bn khụng th hin
trc tip.
Vớ d: Khi da vo bn tỡm c im ũng bng ven bin min Trung
( ý b mc 2 bi 9sgk a lý 8 ) u tiờn hc sinh phi da vo mu sc, ch vit
trờn bn t nhiờn tỡm v trớ cỏc ng bng ven bin min Trung trờn bn ,
tip theo hc sinh phi da vo bn so sỏnh ln ca cỏc ng bng min
Trung vi cỏc ng bng khỏc trong nc, t ú hc sinh rỳt ra c c im
ng bng min Trung.
c.2: Phng phỏp so sỏnh:
cú th t hiu qu cao trong vic s dng phng phỏp so sỏnh, GV cn
chỳ ý nhng im sau:
- Cn xỏc nh rừ mc ớch ca vic so sỏnh, GV cn tr li cỏc cõu hi: So

sỏnh nhm mc ớch gỡ?
- Cn chn k cỏc i tng cn so sỏnh v lm ni bt lờn nhng vn cn
so sỏnh.
Giáo viên
: Tăng Thị Hoa
Trờng trung học cơ sở Diễn Tháp
- Phi bit kt hp cỏc phng phỏp so sỏnh vi cỏc PPDH khỏc ( nh
phng phỏp s dng bn , hỡnh v, cỏc biu hoc phng phỏp tho lun, trũ
chi ).
- Cn phỏt huy cao tớnh tớch cc ca hc sinh trong so sỏnh.
c.3 : Dy hc gii quyt vn .
õy l phng phỏp t ra trc hc sinh cỏc vn nhn htc cú cha ng
mõu thun gia cỏi ó bit v cỏi cha bit, a hc sinh vo tỡnh hung cú vn ,
kớch thớch h t lc, t ch, ch ng v cú nhu cu mong mun gii quyt vn .
Dy hc gii quyt vn cú th c tin hnh nh sau;
-t vn ố ( to tỡnh hung cú vn )
- Gii quyt vn ( xut cỏc gi thuyt, lp k hoch gi thuyt )
-Kt lun ( khng nh hay bỏc b gi thuyt ó nờu ).
Vớ d: Bi 9 a lý 8 KHU VC TY NAM
- t vn : Vỡ sao khu vc Tõy Nam ỏ nm sỏt bin nhng cú khớ hu núng
v khụ hn?
- Gii quyt vn.
+ Hc sinh nờu cỏc gi thuyt v nguyờn nhõn lm cho khớ hu Tõy Nam ỏ
núng v khụ hn( do yu t a hỡnh, cú nhiu nỳi cao bao quanh khu vc, chu nh
hng giú Mu dch khụ núng thi quang nm t lc a ra, lng ma rt nh
di 300mm/nm )
+ Giỏo viờn hng dn hc sinh tho lun: Nờu lờn lý lun bo v gi
thuyờt ca mỡnh
+ GV cho hc sinh quan sỏt v phõn tớch lc t nhiờn khu vc TNA kt
hp vi kin thc ó hc tỡm ra nguyờn nhõn dn n khu vc TNA cú khớ hu

núng v khụ hn.
c.4: Dy hc hp tỏc trong nhúm nh.
Tu theo s lng hc sinh, GV chia thnh cỏc nhúm, mi nhúm t 4-6 hc sinh.
Cỏc bc ca mt hot ng theo nhúm cú th l nh sau.
Giáo viên
: Tăng Thị Hoa
Trờng trung học cơ sở Diễn Tháp
* Lm vic chung c lp:
- Nờu vn , xỏc nh nhim v nhn thc
- Phõn cụng nhúm, giao nhim v cho cỏc nhúm
- Hng dn cỏch lm vic theo nhúm
* Lm vic theo nhúm.
- Trong nhúm c nhúm trng, th ký. tng cỏ nhõn lm vic c lp.
- Trao i ý kin tho lun trong nhúm
- i din nhúm trỡnh by kt qu
* Tho lun tng kt trc ton lp:
- Cỏc nhúm ln lt bỏo cỏo kt qu
- Tho lun chung
- GV tng kt ỏnh giỏ kt qu hc tp ca hc sinh
d. i mi ỏnh giỏ kt qu hc tp ca hc sinh.
d.1: ỏnh giỏ kt qu hc tp ca hc sinh phi m bo cỏc yờu cu ca
dy hc b mụn, gm c cỏc kin thc, k nng, thỏi .
- Kin thc: ỏnh giỏ vic nm kin thc ca hc sinh theo 3 mc :
+ Mc nhn biột (ghi nh, tỏi hin )
+ Mc hiu: Gii thớch, chng minh,phõn tớch c cỏc mi quan h a
lý
+ Mc vn dng: Vn dng kin thc ó hc vo tỡnh hung mi hoc
gii thớch mt s vn thng gp trong thc tin cú liờn quan kin thc ó
hc.
- K nng: S dng bn , lc , cỏc bng s liu khai thỏc, trỡnh by

kin thc a lý.
- Thỏi : Xem xột mc th hin s tụn trng, trong bo v thiờn nhiờn,
cuc sng quờ hng t nc
d.2: Phng phỏp ỏnh giỏ.
Giáo viên
: Tăng Thị Hoa
Trờng trung học cơ sở Diễn Tháp
ỏnh giỏ kt qu hc tp ca hc sinh phi ton din, khỏch quan v chớnh
xỏc.
Vỡ vy cn kt hp cỏc phng phỏp trc nghim t lun vi cỏc cõu hi m v
phng phỏp trc nghim khỏch quan vi cỏc cõu hi nh ỳng, sai, in khuyt,
cõu hi nhiu la chn .
Cỏc cõu hi trc nghim cn to iu kin hc sinh bc l c cỏc nng lc ca
bn thõn. GV cng to iu kin hc sinh t ỏnh giỏv hc sinh tham gia t
ỏnh gia ln nhau.
2: i vi hc sinh:
- Trc ht phi to c cho hc sinh s ham mờ hc tp mụn a lý
- Phi rốn luyn thúi quen hc tp b mụn a lý theo phng phỏp i mi
+ Cú tớnh c lp, t duy, nng ng, sỏng to
+ Bit hp tỏc vi nhau hot ng trong mt tit hc
+ Kt hp ng b c kờnh hỡnh v kờnh ch
- Rốn luyn k nng khai thỏc qua kờnh hỡnh
- Rốn k nng vn dng nhng kin thc v k nng vn cú gii quyt mt
vn a lý c th, thụng qua cỏc bi tp, cõu hi ca giỏo viờn t ra
trong mt tit dy.
- c bit yu t quan trng hc tt mt tit hc a lý l hc sinh phi cú
s chun b bi mi chu ỏo theo hng dn ca giỏo viờn v h thng cõu
hi trong bi SGK. Su tm trnh, nh, cỏc ti liu cú liờn quan n ni
dung bi hc.
- Tỡm ra phng phỏp hc ti u nht nhanh chng chim lnh, lnh hi

c kin thc mi.
Di õy l mt bi son minh ho v mt n v kin thc, dy tt mt
tit hc a lý theo phng phỏp i mi
.
Bi 3: SễNG NGềI V CNH QUAN CHU .
Giáo viên
: Tăng Thị Hoa
Trờng trung học cơ sở Diễn Tháp
I/ Mc tiờu bi hc.
1: Kin thc: Sau bi hc,. Hc sinh cn nm c
- Mng li sụng ngũi Chõu khỏ phỏt trin, cú nhiu h thng sụng ln.
- c im ca mt h thng sụng ln v gii thớch nguyờn nhõn.
- S phõn hoỏ a dng ca cỏc cnh quan, nguyờn nhõn ca s phõn hoỏ ú.
- Thun li v khú khn ca t nhiờn Chõu .
2. K nng:
- Bit s dng bn tỡm c im sụng ngúi v cnh quan Chõu
- Xỏc nh trờn bn v trớ cỏc cnh quan t nhiờn, cỏc h thng sụng ln.
- Xỏc lp mi quan h gia khớ hu, a hỡnh vi sụng ngũi v cnh quan t
nhiờn.
3. Thỏi : í thc c s cn thit phi bo v t nhiờn.
II/ Cỏc phng tin dy hc.
- Bn t nhiờn Chõu
- Bn cỏnh quan t nhiờn Chõu
- Tranh, nh v cỏc cnh quan t nhiờn Chõu (su tm ).
III/ Tin trỡnh trờn lp:
1: n nh lp:
2: Bi c: ( 5
/
)
* Khớ hu Chõu ph bin l cỏc kiu khớ hu no? S phõn b v c im

ca cỏc kiu khớ hu ú?
3: Bi mi.
Hot ng Thy Hot ng trũ Ni dung chớnh
* Hot ng 1: (15
/
) Tỡm hiu
c im sụng ngũi Chõu .
Hot ng nhúm.
* Nhúm1,2,3:
I/ c im sụng ngũi
Giáo viên
: Tăng Thị Hoa
Trờng trung học cơ sở Diễn Tháp
- Quan sỏt bn t nhiờn
Chõu ỏ v H1.21sgk, hóy .
+ Nhn xột chung v mng li
sụng ngũi Chõu ?
+ Tờn cỏc sụng ln khu vc
Bc , ụng , Tõy nam ?
+ Ni bt ngun t khu vc
no? vo bin v i dng
no?
* Nhúm4,5,6:
Da vo bn t nhiờn Chõu
v kin thc ó hc, hóy cho
bit:
+ c im mng li sụng
ngũi 3 khu vc Bc , ụng
, TNA?
+ S phõn b v ch nc

sụng ngũi 3 khu vc trờn?
Gii thớch nguyờn nhõn?
+ Gi h/s lờn xỏc nh cỏc sụng
ln ca 3 khu vc trờn bn ?
=>GVnhn xột, kt lun, chun
xỏc kớờn thc trờn bn .
( GV nhn mnh s nh hng
ca a hỡnh, khớ hu i vi
sụng ngũi tng khu vc)
- Q/sỏt bn v
H1.2sgk
- Tho lun trao
i ý kin, tng
hp kt qu vo
phiu H nhúm
- i din tr li
- Nhúm khỏc nhn
xột b sung
- Quan sỏt bn
Tho lun trao i
ý kin, ghi kt qu
vo phiu H
nhúm
- i din tr li
- Nhúm khỏc nhõn
xột b sung
-H/S lờn xỏc nh,
lp nhn xột
- Chõu cú mng li
sụng ngũi khỏ phỏt trin,

nhng phõn b khụng
u, ch nc phc
tp
- Bc :
+ Mng li sụng ngũi
dy
+ Mựa ụng sụng úng
bng, mựa xuõn cú l do
bng tuyt tan.
- Tõy Nam v Trung
Giáo viên
: Tăng Thị Hoa
Trờng trung học cơ sở Diễn Tháp
-Gv m rng thờm kin thc v
h Chõu
+ Yờu cu h/s xỏc nh cỏc h
ln nc mn, nc ngt ca
Chõu trờn bn ?
+ Liờn h n giỏ tr kinh t
ca sụng v h Vnam?
=>GV nhn xột, cht kin thc
* Hot ng 2: (13
/
) Tỡm hiu
cỏc i cnh quan t nhiờn.
Hot ng cỏ nhõn/ cp .
- Da vo H3.1 sgk cho bit.
+ Tờn cỏc i cnh quan Chõu
theo th t t Bc xung
Nam dc theo kinh tuyn

80
o
?
+ Tờn cỏc cnh quan phõn b
khu vc khớ hu giú mựa v
cnh quan khu vc khớ hu
H/S lờn xỏc nh,
h/s khỏc nhn xột
b sung
-H/S liờn h
- Quan sỏt H3.1
- N/C c lp
- H/S tr li, h/s
khỏc nhn xột, b
sung
.
+ Rt ớt sụng
+ Ngun cung cp nc
cho sụng l bng tan,
lng nc gim dn v
h lu
- ụng , NA, Nam
.
+ Cú nhiu sụng, sụng
nhiu nc, lờn xung
theo mựa
- Sụng ngũi v h Chõu
cú giỏ tr rt ln trong
i sng vn hoỏ, du
lch

2: Cỏc i cnh quan
t nhiờn
Giáo viên
: Tăng Thị Hoa
Trờng trung học cơ sở Diễn Tháp
khụ hn?
+ Gi HS lờn xỏc nh cỏc cnh
quan Chõu trờn bn ?
=>GV kt lun, cht kin thc.
( Nhn mnh s phan hoỏ cnh
quan t B-N v t -T, nh
hng ca s thay i khớ hõu
t ven bin vo ni a, thay
i theo v )
* Hot ng 3: ( 6
/
) Thun li
v khú khn ca thiờn nhiờn
Chõu .
Hot ng c lp.
- Da vo bn t nhiờn
Chõu v vn hiu bit.
+ Chõu cú nhng thun li
v khú khn gỡ v t nhiờn i
vi sn xut v i sng?
=>GV nhn xột cht kin thc.
- H/S lờn xỏc nh,
lp nhn xột
N/C cỏ nhõn
- H/S tr li

- h/S khỏc nhn
xột b sung
- Cnh quan t nhiờn
Chõu phõn hoỏ rt a
dng.
+ Rng lỏ kim phõn b
ch yu Xi- bia
+Rng cn nhit, nhit
i m cú nhiu phớa
ụng Trung Quc, ụng
Nam ỏ v Nam ỏ
3: Nhng thun li v
khú khn ca thiờn
nhiờn Chõu
- Thun li.
+ Ngun ti nguyờn
phong phỳ, nhiu loi
khoỏng sn cú tr lng
ln( than, du khớ, st )
+ Thiờn nhiờn a dng
- Khú khn.
+ a hỡnh nỳi cao him
tr, khớ hu khc nghit.
+ Thiờn tai bt thng
4: Cng c v dn dũ.(6
/
)
a/ Hon thnh ni dungvo bng di õy:
Giáo viên
: Tăng Thị Hoa

Trờng trung học cơ sở Diễn Tháp
Khu vc Tờn sụng ln Ngun cung cp nc Mựa l
Bc
ụng
NA v Nam
TNA v Trung
b/ Ni cỏc ý ct A Vi ct B sao cho ỳng.
A (Khớ hu ) B (Cnh quan )
1. Cc v cn cc a. Rng cn nhit i m
2. ễn i lc a b. Rng nhit i m
3. ễn i giú mựa c. Rng cõy bi lỏ cng TH
4. Cn nhit lc a, nhit i d. i nguyờn
5. Cn nhit giú mựa e. Rng lỏ kim Tai ga
6. Nhit i giú mựa f. Rng hn hp v rng lỏ rng
7. Cn nhit a Trung Hi g. Hoang mc v bỏn hoang mc

* Dn dũ:
- Hc bi , tr li cỏc cõu hi sgk
- Chun b ni dung bi thc hnh
- ễn tp li kin thc lp 7 Mụi trng nhit i giú mựa
- ễn tp lai khớ hu Chõu
IV/ KT QU
Qua quỏ trỡnh ỏp dng kinh nghim dy hc theo phng phỏp mi vo mt tit
hc a lý 8 nm hc 2006-2007, tụi nhn thy nh sau.
- V tõm lý: ó tng bc to c s hng thỳ, khi dy lũng say mờ hc
tp mụn a lý hc sinh. Chớnh vỡ vy m cỏc em khụng cũn xem nh mụn hc
ny.
- V kin thc: Hc sinh hot ng tớch cc ch ng hn, a phn hc sinh
ó chim lnh c kin thc mt cỏch nhanh chng v chc chn
Giáo viên

: Tăng Thị Hoa
Trờng trung học cơ sở Diễn Tháp
- V k nng : K nng trc quan, t duy, phõn tớch, tng hp ca hc sinh
c nõng cao hn v hon thin hn. Qua ú hỡnh thnh v nõng cao k nng xỏc
lp mi quan h qui lut, bin chng, mi quan h nhõn qu hc sinh. ng thi
hc sinh vn dng c cỏc lin thc a lý vo cuc sng thc tin mt cỏch d
dng v hiu qu.
Chớnh vỡ vy m sau khi tin hnh vn dng mt s kinh nghim dy hc
theo PP mi trong nm hc 2006-2007 Tụi tin hnh kho sỏt cht lng ca hc
sinh ( thi gian 15
/
) cng qua bi Sụng ngũi v cnh quan Chõu ỏ . Kt qu l
s hc sinh khỏ gii tng lờn v s hc sinh yu- kộm gim hn i so vi nm
trc
* Kt qu c th:
S lng HS Gii % Khỏ % TB % Yu %
43 8 18,6 16 37,2 16 37,2 3 7,0
V/ BI HC KINH NGHIM.
Qua quỏ trỡnh tỡm tũi, nghiờn cu dy hc theo phng phỏp i mi mụn
a lý 8 núi chung v trong mt tit dy a lý 8 núi riờng tụi rỳt ra c bi hc
kinh nghim nh sau.
1/ i vi giỏo viờn:
+ Phi cú tõm huyyột vi ngh, luụn luụn nghiờn cu SGK, SGV, ti liu
tham kho v cỏc dựng trc quan cú liờn quan ni dung bi hc.
+ Luụn luụn hc hi ng nghip, trau di kin thc, nõng cao nghip v
chuyờn mụn.
Giáo viên
: Tăng Thị Hoa
Trờng trung học cơ sở Diễn Tháp
+ u t nhiu hn vo vic son bi theo tinh thn dy hc thụng qua t

chc cỏc hot ng hc tp cho hc sinh. Giỏo viờn phi th hin rừ rng mc
tiờu ,ni dung bi hc, h thng cõu hi lụgic, phõn chia thi gian hp lý.
+ y mnh vic i mi hot ng dy hc trờn lp, giỏo viờn l ngi ch
o, hng dn, hc sinh l ngi ch ng, sỏng to chim lnh kin thc.
+ Chỳ trng vic cng c v phỏt trin hc sinh cỏc k nng: K nng s
dng bn , biu , lc , k nng phõn tớch bng s liu thng kờ, k nng
xỏc lp mi quan h nhõn qu
+ Vn dng linh hot cỏc PPDH tớch cc vo trong mt tit dy. Hỡnh thnh
v phỏt trin cỏc k nng lm vic vi cỏc thit b hc tp a lý hc sinh
+ To c nim tin, s hng thỳ, ham mờ hc tp a lý hc sinh.
+ Cú thỏi ci m, thõn thin i vi hc sinh, bit khen thng v ng
viờn kp thi, phờ bỡnh mt cỏch t nh giỳp hc sinh t tin v t nhiờn hn trong
hot ng hc tp, hn ch tớnh t ti, li hot ng ca hc sinh.
+ Thng xuyờn kim tra vic hc bi, lm bi tp,chun b bi mi ca hc
sinh, quan tõm nhiu hn n hc sinh yu kộm v cú nhng bin phỏp khc phc
kp thi.
2: i vi hc sinh:
+ Yờu thớch, say mờ,hng thỳ hc tp mụn a lý.
+ Cú y cỏc phng tin hc tp; SGK, v bi tp, tp bn , tranh nh,
ti liu tham kho. Su tm ti liu tranh nh cú ni dung liờn quan n bi hc.
+ i mi trong cỏch hc, phi giỏc ng mc ớch hc tp, ch ng, sỏng
to, cú ý thc trỏch nhim v hot ng hc tp ca mỡnh.
+ Xỏc nh rừ mc ớch, yờu cu ca gi hc, khụng ch v kin thc m cũn
v c ký nng a lý ( K nng quan sỏt, t duy, phõn tớch, tng hp ).
+ Dnh thi gian thớch ỏng t lm vic, nghiờn cu vi SGK ( kờnh hỡnh,
kờnh ch ), vi cỏc ngun cung cp kin thc khỏc theo s hng dn ca giỏo
viờn.
Giáo viên
: Tăng Thị Hoa
Trờng trung học cơ sở Diễn Tháp

+ Bit cỏch hc tp, lm vic theo nhúm, hp tỏc vi bn tỡm ra kin thc
mi.
+ Luụn tỡm tũi, phỏt hin nhng s vt, hin tng xy ra trong cuc sng cú
liờn quan n kin thc a lý.
C/ KT LUN
Qua quỏ trỡnh nghiờn cu v thc hin ging dy ti trng THCS Kin Giang.
Bn thõn tụi nhn thy; Th nht vic thc hin i mi PPDH tớch cc khụng phi
l mt sm mt chiu m ũi hi ngi GV thc hin liờn tc, thụng sut trong c
quỏ trỡnh ging dy; Th hai i mi PPDH theo hng tớch cc khụng ch l vic
cung cp cỏc phng tin dy hc, iu chnh ni dung, phng phỏp ging dy m
quan trng v cn thit l trang b cho giỏo viờn v hc sinh k nng dy hc ti
u nht v t hiu qu cao nht.
Kinh nghim dy tt mt tit hc a lý 8 theo phng phỏp i mi trờn
õy cha phi l tt c nhng cng l mt kinh nghim ht sc quan trng i vi
ngi giỏo viờn. Qua quỏ trỡnh rốn luyn v tớch lu c nhng kinh nghim ú
cng l quỏ trỡnh chim lnh kin thc mi, ng thi phỏt trin cỏc thao tỏc t duy,
nng lc kin thc, tớnh tớch cc, ch ng sỏng to trong quỏ trỡnh dy hc.
Giáo viên
: Tăng Thị Hoa
Trờng trung học cơ sở Diễn Tháp
dy tt mt tit hc a lý 8 theo phng phỏp i mi- rốn luyn k
nng a lý khụng ch mi lp 8 m cn phi bt u t lp u cp v c tin
hnh liờn tc, thụng sut gia cỏc lp, phi gõy c mt phong tro dy- hc lụi
cun tt c hc sinh v giỏo viờn tham gia.
Trờn õy l mt s kinh nghim ca bn thõn tụi c rỳt ra t thc t ging
dy trng THCS trong nhng nm gn õy. Mc dự ó rt nhiu c gng song
khụng trỏnh khi s thiu sút. Rt mong s gúp ý chõn thnh c cỏc ng nghip
sỏng kin ca tụi c hon thin hn nhm a li hiu qu cao hn trong quỏ
trỡnh ging dy nhng nm hc tip theo.
Kin Giang Ngy thỏng nm 2007

Ngi vit
Xỏc nhn ca HKH
Lờ Quc Liu
Giáo viên
: Tăng Thị Hoa