Bài giảng cách khám phụ khoa

CÁCH KHÁM PHỤ KHOA
CÁC BỆNH LÝ PHỤ KHOA
THƯỜNG GẶP

1
07/24/2023


A. CÁCH KHÁM PHỤ KHOA

Khám phụ khoa nhằm:
Chẩn đoán và điều trị các bệnh phụ khoa sau:
1.
2.
3.
4.
5.

Rối loạn kinh nguyệt
Viêm nhiễm phụ khoa (NKĐSS/ LTQĐTD)
Khối u phụ khoa
Khám trước khi cung cấp các dịch vụ kế hoạch hóa gia đình
Kiểm tra sức khỏe

2
07/24/2023


Khám phụ khoa bao gồm các bước chính
1.
2.

3.
4.
5.
6.

Chuẩn bị
Khám bụng và bẹn
Khám bộ phận sinh dục ngoài
Khám âm đạo bằng mỏ vịt
Khám âm đạo phối hợp với nắn bụng (khám bằng hai tay) -TV
Trong trường hợp bn chưa quan hệ tình dục thì khám trực
tràng phối hợp với nắn bụng - TR

3

.

.

.


1. Chuẩn bị
― Bệnh nhân đi tiểu
― Hướng dẫn bỏ quần và giúp lên bàn khám
― Chuẩn bị dụng cụ:
- Bàn khám hoặc giường
- Đèn chiếu sáng
- Mỏ vịt
- Kìm kẹp bông, Bông vô khuẩn

- Que lấy bệnh phẩm, ống nghiệm, lam kính
- Các dung dịch nước muối sinh lý, acetic 3 %, Lugol và dầu
bôi trơn
― Chuẩn bị cán bộ y tế: mặc áo choàng, đội mũ
4
07/24/2023

.


Bàn khám phụ khoa

5

.

.

.


Bô dụng cụ khám phụ khoa

6
07/24/2023

.


Đèn chiếu sáng, Que lấy bệnh phẩm, ống nghiệm, lam

kính

7

.

.

.


2. Hỏi bệnh

• Lý do đến khám:
 Đau bụng hạ vị
 RLKN
 Ra khí hư
 Kiểm tra phụ khoa
• Quan hệ tình dục?
• Tiền sử sản phụ khoa
• Tiền sử bệnh tật chung

8

.

.

.

3. Khám
3.1. Khám vùng bụng dưới và vùng bẹn

• Bệnh nhân nằm tư thế sản khoa
• Bộc lộ tồn bộ vùng bụng
9

.

.

.


3. Khám
3.1. Khám vùng bụng dưới và vùng bẹn
• Nhìn bụng: để phát hiện sẹo phẫu thuật, dịch
cổ chướng, tuần hồn bàng hệ.
• Dùng mặt trong của bàn tay: ấn nhẹ nhàng các vùng
của bụng, xác định xem có khối u khơng. Nếu có cần
xác định vị trí, kích thước, mật độ, di động, đau
• Nếu có UXTC lớn, u buồng trứng lớn: có thể sờ thấy
• Nếu có đau bụng: xác định điểm đau, phản ứng
thành bụng
• Sờ nắn hai bẹn: để xác định hạch, khối u hay sưng
• Vết loét vùng bẹn

10

.

.

.


3.2. Khám bộ phận sinh dục ngồi
• Kiểm tra vùng mu, âm vật và vùng tầng sinh mơn
• Khám hai mơi lớn, môi nhỏ, âm vật, lỗ niệu đạo,
lỗ âm đạo và các tuyến tiết dịch.
• Nếu nghi viêm nhiễm: xét nghiệm chất dịch
• Hướng dẫn người bệnh rặn mạnh để kiểm tra
xem có sa thành trước hay sau của âm đạo
khơng
• Nhìn kỹ vùng tầng sinh mơn: kiểm tra xem có
sẹo, tổn thương, viêm nhiễm hay có trầy trợt
trên da

11

.

.

.


3.3. Khám bằng mỏ vịt

• Giải thích cho bệnh nhân sẽ dùng mỏ
vịt để khám
• Đưa mỏ vịt vào sâu trong âm đạo, mở
mỏ vịt
• Quan sát các thành âm đạo
• Quan sát cổ tử cung, lỗ cổ tử cung để
phát hiện tổn thương
• Sàng lọc ung thư CTC
• Xét nghiệm khí hư

12

.

.

.


3.4. Khám âm đạo phối hợp nắn bụng
• Đưa 2 ngón tay trỏ và giữa bàn tay phải vào âm
đao, phối hợp với bàn tay trái đặt lên vùng hạ vị
• Xác định mật độ CTC
• Xác định kích thước tử cung, mật độ, độ di động
• Xác định phần phụ: nhỏ, có khối u, đau, dính
• Khám túi cùng sau: Bình thường, căng, đau
• Nếu có khối u vùng hạ vị, cần xác định:
+ Vị trí
+ Hình dạng
+ Kích thước

+ Mật độ
+ Đau
+ Liên quan với tử cung
13

.

.

.


2.5. Khám trực tràng phối hợp nắn bụng
• Khám trực tràng khi bệnh nhân chưa quan hệ tình dục hoặc
trong một số trường hợp có khối u ở mặt sau tử cung hay túi
cùng sau để phân biệt bệnh lý của TC buồng trứng hay của trực
tràng
• Khám kích thước tử cung, 2 phần phụ
• Khám túi cùng Douglas
(Nguồn: Hướng dẫn QG về các dịch vụ CSSKSS năm 2009)

14

.

.

.

B. CÁC BỆNH LÝ PHỤ KHOA THƯỜNG GẶP

1. Các bệnh lý của Âm hộ
2. Các bệnh lý của Âm đạo
3. Các bệnh lý của Cổ tử cung
4. Các bệnh lý của Tử cung
5. Các bệnh lý của Vòi trứng
6. Các bệnh lý của Buồng trứng

15
07/24/2023

.


1. Các bệnh lý của Âm hộ

1. Sừng hóa âm hộ (vết trắng âm hộ)
2. Viêm âm hộ
3. Nang tuyến Bartholin, Abces tuyến
Bartholin
4. Trít màng trinh (màng trinh khơng
thủng)
5. Ung thư âm hộ

16
07/24/2023

.

2. Các bệnh lý của Âm đạo

1.
2.
3.
4.

Viêm âm đạo
Vách ngăn âm đạo
Khơng có âm đạo
Nhân Chorio âm đạo (gặp trong
bệnh thai trứng)
5. Polyp âm đạo
6. Khối u âm đạo (lành tính, ác
tính)

17
07/24/2023

.


3. Các bệnh lý của Cổ tử cung
1.
2.
3.
4.
5.

Viêm CTC
Polyp CTC
Tổn thương lành tính CTC
Tổn thương nghi ngờ CTC
Ung thư CTC

18
07/24/2023

.


4. Các bệnh lý của Tử cung
1. Viêm nội mạc tử cung
2. Sót nhau sau sẩy thai, sau sinh
3. Dính buồng tử cung
4. Thủng tử cung sau nạo, sau đặt vòng
5. Quá sản nội mạc tử cung
6. Ung thư nội mạc tử cung
7. Ung thư tế bào nuôi (Chorio)
8. U xơ tử cung
9. Lạc nội mạc tử cung ở cơ tử cung
10.Ung thư tử cung

19
07/24/2023

.

5. Các bệnh lý của Vòi trứng

1.
2.
3.
4.
5.

Viêm phần phụ
Abces phần phụ
Ứ nước, ứ mủ vòi trứng
Thai lạc chỗ ở vòi trứng
Tắc vòi trứng

20
07/24/2023

.