Bài Giảng Ô Nhiểm Không Khí

TỔNG QUAN

GIỚI THIỆU CHUNG
CÁC KHÁI NIỆM
NGUỒN GỐC GÂY ÔNKK
HIỆN TRẠNG ÔNKK
TÁC ĐỘNG CỦA ÔNKK
GIẢI PHÁP VÀ KHẮC PHỤC


I/GIỚI THIỆU CHUNG


Khơng khí nó có ý nghĩa vơ cùng to lớn với con
người và sinh vật. Bởi vì khơng khí là một nhu
cầu bức thiết mà khơng thể khơng có. Con người
ta có thể nhịn ăn, nhịn uống vài ngày chứ không
thể nhịn thở trong vài phút.


Từ xưa môi trường thiên nhiên vốn rất trong sạch, yên
tĩnh. Nó có thể tự điều chỉnh cân bằng và không bị ô
nhiễm.


Ngày nay với sự phát triển của XH, KT đi đôi với sự phát triển
công nghiệp, giao thông vận tải đã làm cho mơi trường khơng khí
bị ơ nhiễm và ngày càng ô nhiễm trầm trọng.




Nhận thấy trước những thiệt hại do ô nhiễm môi trường gây ra cho nên hội nghị
LIÊN HIỆP QUỐC về “Con người và môi trường xung quanh” quyết định
lấy ngày 5/6 hàng năm là ngày môi trường thế giới.

Ngày 5/6 là ngày môi trường thế giới


SƠ LƯỢC LỊCH SỬ
Ơ NHIỄM KHƠNG KHÍ


CÁC THẢM HỌA ÔNKK
TỪ NĂM 1930




1930, hiện
tượng nghịch
đảo nhiệt ở
Masen- Bỉ.
Tương tự ở
Mononghela
vào 1948 làm
hàng trăm
người chết


Donora - 1948

www.themegallery.com

 Đường phố tại Donora bị chìm ngập trong khói và quang cảnh
khơng khí bị ơ nhiễm của khu công nghiệp gần Donora năm
1948.
 Nguyên nhân của thảm hoạ này được cho là do ơ nhiễm của
các khí SO2, CO và bụi kim loại từ khu công nghiệp gần đó
(các nhà máy nhiệt điện, luyện quặng...), các chất ô nhiễm
không khí này đã bị giữ lại, không được lưu chuyển đi do thiếu
gió trong thời tiết ấm.




1952, hiện tượng
nghịch đảo nhiệt
xảy ra ở Luân Đôn
do bị ơ nhiễm một
lượng SO2 và
khói lên tới hàng
nghìn gam/m3 làm
chết và bị thương
4000- 5000 người.




1984, rị rỉ khí MIC (Methyl iso Cyanate) ở Ấn Độ
làm 2 triệu người bị nhiễm độc, trong đó có 5000

người chết, 50000 người để lại di chứng sau này.




1992, tại Mêhico
có khoảng 2,5triệu
xe hơi và khoảng
30000 xí nghiệp
cơng nghiệp thải
vào khơng khí mỗi
năm 4,3 triệu chất
bẩn. Làm nồng O3
lớm gấp 3 lần
nồng độ cho phép




Ở nước ta một số khu công nghiệp, nhà máy
gây ô nhiễm như : Nhà máy Nhiệt Ninh Bình
(đã tỏa khối bụi bao trùm cả thị xã), nhà máy xi
măng Hồng Thạch (nổ bộ lọc buị do vậy mỗi
ngày có khoản 100 tấn bui tỏa ra môi trường
gây ô nhiễm một vùng rộng lớn từ Quảng Ninh
cho đến Hưng Yên), hay nhà máy Super
photphat Lâm Thao (đã làm cho rau cỏ gần
nhà máy bị vàng úa, gia súc ăn cỏ nhiều con bị
nhiệm bệnh mà chết)…

NHỮNG KHÁI NIỆM CƠ BẢN VỀ KHÍ TƯỢNG TRONG
LĨNH VỰC Ơ NHIỄM KHƠNG KHÍ
Khí quyển của Trái đất có chứa khoảng 78% nitơ, 21% ôxi, 0,9% Argon
0,03% CO2, 0 - 4% hơi nước và một số khí khác ở dạng vết. Phần lớn
các chất ơ nhiễm khơng khí thâm nhập vào tầng đối lưu (cao chừng 8 12 km trên bề mặt quả đất).Tại đây, chúng hòa trộn theo phương vng
góc hoặc nằm ngang và thường tác động qua lại với nhau hoặc với
các thành phần tự nhiên khác trong khí quyển như khí ơzơn.
Hai thơng số quan trọng nhất để đánh giá khí tượng và các ảnh hưởng đến
khí tượng trong lĩnh vực ƠNKK.

Tính ổn định
của khí quyển

1

Gió (hướng
gió và vận
tốc gió).

2


Sự ổn định của khí quyển
 Khi một lượng khơng khí bốc lên trong tầng đối lưu của khí
quyển, nó sẽ giảm nhiệt độ qua việc giãn nở đẳng nhiệt.
 Nếu đây là khơng khí khơ, tỉ lệ giảm nhiệt độ là 0,980 C/100m. Tỉ
lệ này được gọi là "gradient đẳng nhiệt khơ" và có giá trị ln
âm.
Khí quyển được gọi là:

Trung tính

Nếu khí quyển
có gradient
nhiệt độ
bằng
Gradient
đẳng nhiệt.

Ổn định

Nếu khí quyển
có gradient
nhiệt độ
ít âm hơn,
thậm chí dương.

Bất ổn định

Nếu khí quyển
có gradient
nhiệt độ
âm nhiều hơn
so với gradient
đẳng nhiệt.


Sự ổn định của khí quyển

www.themegallery.com

 Trong những ngày nắng, khơ, khơng mây, lặng gió; khí quyển có thể
thể hiện cả 3 trạng thái trên.
 Ở tầng bình lưu, khí quyển rất ổn định do gradient nhiệt độ bằng 0.
Các chất ô nhiễm xâm nhập vào lớp này (chủ yếu do núi lửa)sẽ bị giữ
lại lâu hơn trong trường hợp nếu như chúng vào lớp đối lưu.

Các trạng thái của khơng khí theo gradient nhiệt độ


GIĨ
 Vận tốc gió: trên bề mặt Trái đất thay đổi theo mùa,theo thời
gian trong ngày và hoàn cảnh địa lý của từng khu vực.
 Vận tốc gió tăng lên cùng với độ cao (chủ yếu trong tầng đối lưu) do giảm
ma sát với bề mặt quả đất.
 Vận tốc gió trên bề mặt Trái đất trong những thời điểm khí quyển bất ổn định
lớn hơn so với lúc khí quyển ổn định.
 Vận tốc gió lớn gia tăng khả năng hòa trộn đứng cũng như nằm ngang, đưa
gradient nhiệt độ về gradient đẳng nhiệt khơ. Khi vận tốc gió lớn hơn 6 m/s,
có thể nhận thấy khí quyển chuyển từ trạng thái ổn định sang trung tính.

www.themegallery.com

 Hướng gió: Các yếu tố địa lý của Trái đất như núi, đồi, thung
lũng, các đường bờ biển v.v... ảnh hưởng quyết định đến hướng gió
và độ lớn của chúng.
Hướng gió, vận tốc gió và tính ổn định của khí quyển có ý nghĩa sâu sắc đến
sự ơ nhiễm khơng khí và các biện pháp kiểm sốt ơ nhiễm. Khí quyển ổn định
và vận tốc gió thấp dẫn đến nồng độ chất ô nhiễm trên bề mặt Trái đất cao.
Hướng gió có ý nghĩa quan trọng trong việc qui hoạch khu dân cư và những

nguồn có khả năng gây ƠNKK (KCN, lị đốt rác, đường giao thông v.v.).


Các q trình của ơ nhiễm khơng khí
Mối quan hệ giữa sự phát sinh, lan truyền, hịa lỗng,
biến đổi và các ảnh hưởng của ơ nhiễm khơng khí.
Phát sinh chất ƠN

- Nguồn
- Đo đạc
- Kiểm sốt

Khí quyển :
+ vận chuyển
+ hịa lỗng
+ biến đổi
thành phần

Ảnh hưởng đến:
- Sức khỏe
- Cộng đồng
chung
- Khí hậuTrái Đất

Các chất ơ nhiễm bị khử bởi
các q trình tự nhiên

 Có hai loại ơ nhiễm khơng khí chính :
 Các chất ơ nhiễm cơ bản, phát sinh từ các nguồn cụ thể như các
quá trình sản xuất công nghiệp, giao thông...,

 Chất ô nhiễm phụ được tạo ra từ các chất ô nhiễm cơ bản trong khí
quyển như khí NO2, O3...


KHÁI NIỆM VỀ Ơ NHIỄM KHƠNG KHÍ
 Định nghĩa:
Ơ nhiễm khơng khí là hậu quả của sự phát thải các chất
nguy hại vào khí quyển với nồng độ vượt quá ngưỡng
chịu đựng của các quá trình tự nhiên (Yassi và các
cộng sự, 20011)
Ơ nhiễm khơng khí xảy ra khi khơng khí có chứa các thành
phần độc hại như các loại khí, bụi lơ lửng, khói, mùi mà những
chất này trong khơng khí có thể ảnh hưởng xấu tới sức khoẻ
hoặc sự thoải mái của con người, động vật hoặc có thể dẫn
đến nguy hại đối với thực vật và các vật chất khác làm thay đổi
thành phần tự nhiên của khí quyển..