1
A.TÍCH PHÂN
PHẦN 1: TĨM TẮT LÝ THUYẾT
I.Ngun hàm
1.Định nghĩa. Cho hàm số f(x) xác định trên K (K là đoạn, khoảng, nửa khoảng). Hàm số F(x) được gọi là
nguyên hàm của hàm số f(x) trên K, nếu F'(x) = f(x), với mọi x K .
Định lý. Giả sử F(x) là một nguyên hàm của hàm số f(x) trên khoảng K. Khi đó
a. Với mỗi hằng số C, hàm số G(x) = F(x) + C cũng là một nguyên hàm của f(x).
b. Ngược lại, nếu G(x) là một nguyên hàm của f(x) thì tồn tại hằng số C sao cho G(x) = F(x) + C
c. Họ tất cả các nguyên hàm của f(x) là
f(x)dx F(x) C , trong đó F(x) là một nguyên hàm của
f(x), C là hằng số bất kỳ.
d. Bảng nguyên hàm cơ bản.
Nguyên hàm của một số hàm số thường gặp
Nguyên hàm các hàm số sơ cấp thường gặp
kdx=kx C, k R
1
dx
.x 1 C( 1)
1
dx
x ln x C(x 0)
dx
x 2 x C
x
x
e dx e C
x
Nguyên hàm của hàm số hợp u=u(x)
kdu=ku C, k R
1
du
.u 1 C( 1)
1
du
u ln u C(x 0)
du
u 2 u C
u
u
e du e C
u
ax
a dx ln a C(0 a 1)
cos xdx sin x C
au
a du ln a C(0 a 1)
cosu du sinu C
sin xdx cos x C
sinudu cosu C
x
dx
cos
2
dx
tan x C; 2 cot x C
x
sin x
u
du
cos
2
dx
tanu C; 2 cotu C
u
sin x
Ngồi ra cịn một số cơng thức thường gặp là.
1 (ax b)k 1
(ax b) dx a k 1 C,(a 0, k 1);
1 ax b
ax b
e
dx
e
C;
a
1
sin(ax b)dx a cos(ax b) C
k
1
1
ax b dx a ln ax b C,a 0.
1
cos(ax
b)dx
sin(ax b) C
a
2. Một số tính chất của nguyên hàm
Định lý. Nếu F(x), G(x) tương ứng là một nguyên hàm của f(x), g(x) thì
a.
f '(x)dx f(x) C
– Website chuyên đề thi – tài liệu file word mới nhất
2
f(x) g(x) dx f(x)dx g(x)dx F(x) G(x) C ;
c. a.f(x)dx a f(x)dx=aF(x)+C(a 0).
b.
3. Một số phương pháp đổi nguyên hàm
a. Phương pháp đổi biến số
Cơ sở của phương pháp đổi biến số là định lý sau: Cho hàm số u = u(x) có đạo hàm liên tục trên K và hàm
số y = f(u) liên tục sao cho f[u(x)] xác định trên K. Khi đó nếu F là một nguyên hàm của f, tức là
f(u)du F(u) C thì f[u(x)]dx F[u(x)] C .
b. Phương pháp tích phân từng phần
Một số dạng thường gặp:
Dạng 1.
P(x).e
ax b
dx, P(x)sin(ax b)dx, P(x)cos(ax b)dx
Cách giải: Đặt u = P(x), dv eax bdx (dv = sin(ax+b)dx, dv = cos(ax+b)dx)
Dạng 2.
P(x)ln(ax b)dx
Cách giải: Đặt u = ln(ax+b), dv = P(x)dx.
II. Tích phân
1. Định nghĩa Cho hàm f(x) liên tục trên khoảng K và a, b là hai số bất kỳ thuộc K. Nếu F(x) là một
nguyên hàm của f(x) thì hiệu số F(b) – F(a) được gọi là tích phân của f(x) từ a đến b và ký hiệu là
b
b
a
a
f(x)dx . Trong trường hợp a < b thì f(x)dx là tích phân của f trên [a;b].
2. Tính chất Cho các hàm số f(x), g(x) liên tục trên K và a,b,c là ba số thuộc K.
a
f(x)dx 0
a
b
b
f(x)dx f(x)dx f(x)dx
a
c
a
c
b
b
b
a
a
a
b
a
a
b
f(x)dx f(x)dx
b
b
a
a
k.f(x)dx k f(x)dx
[f(x) g(x)]dx f(x)dx g(x)dx
3. Một số phương pháp tính tích phân
Phương pháp đổi biến số: Cơng thức đổi biến số
b
u(b)
a
u(a)
f[u(x)]u'(x)dx f(u)du . Trong đó f(x) là
hàm số liên tục và u(x) có đạo hàm liên tục trên khoảng J sao cho hàm hợp f[u(x)] xác định trên J;
a, b J .
Phương pháp đổi biến số thường áp dụng theo hai cách
Cách 1: Đặt ẩn phụ u = u(x) (u là một hàm của x)
Cách 2: Đặt ẩn phụ x = x(t) (x là một hàm số của t)
Đối với nguyên hàm nói chung và tích phân nói riêng cần chú ý một số dấu hiệu dẫn tới việc lựa chọn ẩn
phụ như sau :
Dấu hiệu
Có thể chọn
Hàm số có mẫu
Đặt t là mẫu
– Website chuyên đề thi – tài liệu file word mới nhất
3
Hàm f (x, (x))
Đặt t (x)
Hàm f (x, n (x), m (x))
Đặt t mn (x)
Hàm f (x)
a sin x b cos x
csin x d cos x e
Đặt t tan
x
2
Hàm lẻ với sinx
Đặt t = cos x
Hàm lẻ với cosx
Đặt t = sin x
Hàm chẵn với sinx và cosx
t = tan x
2
a x
x a sin t, 2 t 2
x a cos t, 0 t
2
a
, t ; t 0
x
sin t 2
2
a
, 0 t ; t
x
cos t
2
x a tan t, 2 t 2
x a cot t, 0 t
x2 a2
x2 a2
ax
a x
hoặc
a x
ax
Đặt x = a cos 2t
(x a)(b x)
Đặt x a (b a) sin 2 t
Phương pháp tích phân từng phần.
Định lý. Nếu u(x), v(x) là hai hàm số có đạo hàm liên tục trên khoảng K và a,b là hai số thuộc K thì
b
b b
u(x)v '(x) dx u(x)v(x) v(x)u '(x) dx .
a a
a
4. Ứng dụng của tích phân
Tính diện tích hình phẳng
Nếu hàm số y = f(x) liên tục trên [a ;b] thì diện tích S của hình phẳng giới hạn bởi đồ thị hàm số y =
b
f(x), trục hoành và hai đường thẳng x = a, x = b là S f (x) dx .
a
Diện tích hình phẳng giới hạn bởi các đồ thị hàm số y = f(x), y = g(x) và hai đường thẳng x = a, x =
b
b là S f (x) g(x) dx
a
Để tính diện tích S ta phải tính tích phân (1), muốn vậy ta phải "phá" dấu giá trị tuyệt đối.
b
a
Nếu f (x) 0; x [a; b ] thì S f (x) dx f (x)dx
a
b
– Website chuyên đề thi – tài liệu file word mới nhất
4
b
b
Nếu f (x) 0; x [a; b ] thì S f (x) dx (f (x))dx
a
a
Chú ý: Muốn "phá" dấu giá trị tuyệt đối ta phải xét dấu của biểu thức f(x). Thường có hai cách làm như
sau:
- Cách 1: Dùng định lí "dấu của nhị thức bậc nhất", định lý "dấu của tam thức bậc hai" để xét dấu các biểu
thức f(x); đôi khi phải giải các bất phương trình f (x) 0, f (x) 0 trên đoạn [a;b].
- Cách 2: Dựa vào đồ thị của hàm số y = f(x) trên đoạn [a;b] để suy ra dấu của f(x) trên đoạn đó.
Nếu trên đoạn [a;b] đồ thị hàm số y = f(x) nằm phía "trên" trục hồnh thì f (x) 0; x [a; b ]
Nếu trên đoạn [a;b] đồ thị hàm số y = f(x) nằm phía "dưới" trục hồnh thì f (x) 0; x [a; b ]
b
b
- Cách 3: Nếu f(x) khơng đổi dấu trên [a;b] thì ta có S f (x) dx f (x)dx
a
a
Tính thể tích vật thể. Thể tích vật thể B giới hạn bởi hai mặt phẳng vng góc với trục Ox tại các
b
điểm a, b là V S(x)dx . Trong đó S(x) là diện tích thiết diện của vật thể bị cắt bởi mặt phẳng
a
vng góc với trục Ox tại điểm có hồnh độ là x [a; b] và S(x) là một hàm liên tục.
Tính thể tích khối trịn xoay.
Hàm số y = f(x) liên tục và không âm trên [a; b]. Hình phẳng giới hạn bởi đồ thị hàm số y = f(x),
trục hoành và hai đường thẳng x = a, x = b quay quanh trục hoành tạo nên một khối trịn xoay. Thể
b
2
tích V được tính bởi cơng thức V f (x)dx .
a
Hình phẳng giới hạn bởi đồ thị hàm số x = g(y), trục tung và hai đường thẳng y = c, y = d quay
d
2
quanh trục tung tạo nên một khối trịn xoay. Thể tích V được tính bởi cơng thức V g (y)dy .
c
PHẦN 2: BÀI TẬP MINH HỌA
– Website chuyên đề thi – tài liệu file word mới nhất
5
Dạng 1: Tích phân hàm hữu tỷ
2
2
x
dx
Bài 1: Tính tích phân I 2
x 7x 12
1
2
Hướng dẫn: I (1
1
2
16
9
)dx (x 16 ln x 4 9 ln x 3 ) 1 25ln 2 16ln 3 .
1
x 4 x 3
2
dx
Bài 2: Tính tích phân I 5
.
x x3
1
1
1 1
x
3 2
Hướng dẫn: Ta có 3 2
x (x 1)
x x x 1
1
1
3
1
3
2
I ln x
ln(x 2 1) ln 2 ln 5 .
2
2x
2
2
2
8
1
1 xdx
Bài 3: Tính tích phân I
0 (x 1) 3
Hướng dẫn:
1
x
x 1 1
1
(x 1) 2 (x 1) 3 I (x 1) 2 (x 1) 3 dx .
Ta có:
3
3
0
(x 1)
(x 1)
8
(x 1) 2
dx
Bài 4: Tính nguyên hàm I
(2x 1) 4
1 x1
Hướng dẫn: Ta có: f (x) .
3 2x 1
1
x7
dx
Bài 5: Tính tích phân I
(1 x 2 )5
0
2
'
3
1 x 1
x 1
.
I
C
9 2x 1
2x 1
2
2
Hướng dẫn: Đặt t 1 x dt 2xdx I
1 (t 1)3
1 1
dt . 5 .
5
21 t
4 2
1
5
3 6
Bài 6: Tính tích phân I x (1 x ) dx
0
1
dt
1 6
1 t 7 t8
1
Hướng dẫn: Đặt t 1 x dt 3x dx dx 2 I t (1 t)dt
.
3x
30
3 7 8 168
3
2
1
5
3 6
Bài 7: Tính tích phân I x (1 x ) dx
0
1
dt
1 6
1 t 7 t8
1
Hướng dẫn: Đặt t 1 x dt 3x dx dx 2 I t (1 t)dt
.
3x
30
3 7 8 168
2
x 2001
I
.dx
Bài 8: Tính tích phân
2 1002
1 1 x
3
2
1
Hướng dẫn: Ta có: I
1
x 2000 .2xdx
2
2 2000
2 2 . Đặt t 1 x dt 2xdx
2
(1
x
)
(1
x
)
0
– Website chuyên đề thi – tài liệu file word mới nhất
6
2
2
1 (t 1)1000
1
I 1000 2 dt 1
21 t t
2 1
1
t
1000
d 1
1
1
.
t 2002.21001
1 5
2
x 2 1
dx
x 4 x 2 1
1
1
1 2
2
x 1
1
1
x
Hướng dẫn: Ta có 4
. Đặt t x dt 1 2 dx
2
x x 1 x 2 1 1
x
x
2
x
Bài 9: Tính tích phân I
1
4
dt
I 2
. Đặt t tan u dt du I du .
4
t 1
0
cos 2 u
0
Dạng 2: Tích phân hàm vơ tỷ
x
dx .
Bài 1: Tính ngun hàm I
3x 9x 2 1
x
dx x(3x
Hướng dẫn: Ta có I
3x 9x 2 1
2
3
Lại có I1 3x dx x C1
9x 2 1)dx 3x 2dx x 9x 2 1dx
3
1
1
I 2 x 9x 2 1dx 9x 2 1d(9x 2 1) (9x 2 1) 2 C 2
18
27
3
1
I (9x 2 1) 2 x 3 C .
27
Bài 2: Tính nguyên hàm I
Hướng dẫn: Ta có
Lại có: I1
x
x2 x
1 x x
x2 x
1 x x
2
1 x x
dx
dx
x2
1 x x
dx
x
1 x x
dx.
dx
4
3
Đặt t 1 x x t 2 1 x x x 3 (t 2 1)2 x 2dx= t(t 2 1)dt
3
4 2
4 3 4
4
4
3 (t 1)dt 9 t 3 t C 9 1 x x 3 1 x x C1
Đối với I 2
x
1 x x
dx
2 d(1 x x) 4
1 x x C2
3 1 x x
3
3
4
Vậy I 1 x x C
9
– Website chuyên đề thi – tài liệu file word mới nhất
7
Bài 3: Tính tích phân I
3
3
0
x 3
x 1 x 3
dx
Hướng dẫn:
2
2
2
2t 3 8t
1
3
dt (2t 6)dt 6 dt 3 6 ln
Đặt t x 1 2tdu dx I 2
t 1
2
1 t 3t 2
1
1
Bài 4: Tính tích phân I
3
2x2 x 1
0
x 1
dx
x 1 t x t 2 1 dx 2tdt
Hướng dẫn: Đặt
2
2
4t 5
2 54
2(t 2 1) (t 2 1) 1
I
2tdt 2 (2t 4 3t 2 )dt
2t 3
t
1
1
5
1 5
Bài 5: Tính tích phân I
5
x
1
x2 1
3x 1
dx
Hướng dẫn: Đặt t 3x 1 dx
3tdt
3
2
t2 1
1
4
3
2tdt 2 1 3
I 2
.
t
3
9 3
t
1
2
.t
3
4
t 1 4 100
9
t ln
ln
t 1 2 27
5
2
1
3
2
Bài 6: Tính tích phân I (x 1) 2x x dx
0
1
1
0
0
3
2
2
2
Hướng dẫn: I (x 1) 2x x dx (x 2x 1) 2x x (x 1)dx .
2
15
2
2x3 3x 2 x
Đặt t 2x x 2 I
Bài 7: Tính tích phân I
0
x x 1
2
dx
Hướng dẫn:
1
1
1 x 1 x2
1 x 1 x2
1 1
dx
dx 1 dx
2
2
2x
2 1 x
1 (1 x) (1 x )
1
Ta có: I
1
1
1
1 x2
dx
2x
1
1
1 1
1
1
+ I1 1 dx ln x x
2 1 x
2
1
+ I2
1
1
2
t 2dt
1 x2
2
2
2
0
dx . Đặt t 1 x t 1 x 2tdt 2xdx I 2 2
2(t 1)
2x
2
– Website chuyên đề thi – tài liệu file word mới nhất
8
Vậy I = 1.
Bài 8: Tính tích phân I
2
4 x2
dx
x
1
Hướng dẫn: Ta có: I
2
4 x2
xdx . Đặt t 4 x 2 t 2 4 x 2 tdt xdx
x2
1
0
0
0
t( tdt)
t2
4
t 2
I
dt
(1
)dt
t
ln
t 2 4 t 2 4
t 2
4 t2
3
3
3
0
3
2 3
3 ln
2
3
3
x2
I
dx
Bài 9: Tính tích phân
2
2
(1
1
x
)
(2
1
x)
0
4
Hướng dẫn: Đặt 2 1 x t I 2t 16
3
Bài 10: Tính tích phân I
1
dx
(1 x ).
3
0
3
3
3
42 36
4
2 dt 12 42 ln
t
3
t
Hướng dẫn: Đặt t 1 x I
3
1 x3
2
2
dt
dt
2
4
3
1 2 3
t .(t 1)
t (t 1) 3
1
3
t2
2
3
2
3
3
=
2
1
3
dt
2
1 3
t2. t3 1 3
t
2
dt
1
1
1 3
t
4 dt
t
1
3
2
1 3
t4 1 3
t
2
1
3dt
u
1
1
Đặt u 1 3 du 4 I du u du
3
30
3
t
t
0
1
2
2
3
1
2
2
3
1
u3
1
3
1 1
1
1
2 u 3 2 3
2
0
0
2 2
x4
I
dx
Bài 11: Tính tích phân
1 2
3
x x x 1
Hướng dẫn: Đặt t x 2 1
3
3 4
3
3
(t 2 1)2
t 2t 2 1
1
19
2 4 2
I 2
dt 2
dt t 2dt 2
dt
ln
3
4
t
2
t
2
t
2
4
2
2
2
2
2
27
Bài 12: tính tích phân I
x 2
x
1
3
x
2
dx
– Website chuyên đề thi – tài liệu file word mới nhất
9
Hướng dẫn:
3
3
2
t3 2
2t
1
2 5
Đặt t x I 5 2
dt 5 1 2
2 dt 5 3 1 ln
t t 1 t 1
3 12
1 t(t 1)
1
6
2
5
2
2
Bài 13: Tính tích phân I (x x ) 4 x dx
2
2
2
2
5
2
2
5
2
2
2
Hướng dẫn: I (x x ) 4 x dx x 4 x dx x 4 x dx A B.
2
2
2
2
+ Tính B =
x
2
5
4 x 2 dx . Đặt t = -x. Tính được A = 0.
2
4 x 2 dx . Đặt x = 2sint. Tính được B 2 .
x
+ Tính A =
2
2
Vậy: I 2 .
3
Bài 14: Tính tích phân I
2
1
Hướng dẫn: I
+ Tính I1
2
1
+ Tính I 2
2
1
I2
2
2
3
dx
4
1 2x
3
2x
2
4
dx
1
4 x 2 dx
2x 4
4 x 2 dx
2x 4
2
3 4
7
x dx .
21
16
4 x2
dx . Đặt x = 2sint dx = 2costdt.
2x 4
2
2
6
6
1 cos tdt 1
1
1
3
2
2
cot
t
dt
cot
t.d(cot
t)
2
8 sin 4 t
8
8
8
sin t
2
6
1
(7 2 3)
16
Vậy: I
Bài 15: Tính tích phân I
3
x 2 1dx
2
x
u x 2 1 du
dx
2
Hướng dẫn: Đặt
x 1
dv dx
v x
3
3
3
x
1
2
x x 1
x.
dx 5 2 x2 1
dx
2
2 2
x2 1
x
1
2
– Website chuyên đề thi – tài liệu file word mới nhất
10
= 5 2
3
2
I
x 2 1dx
3
2
dx
x2 1
5 2 1 ln x x 2 1
3
2
5 2
1
ln( 2 1) ln 2
2
4
Dạng 3: Tích phân hàm lượng tam giác
8cos2 x sin 2x 3
Bài 1: Tính nguyên hàm I
dx
sin x cos x
– Website chuyên đề thi – tài liệu file word mới nhất
11
Hướng dẫn:
(sinx cosx)2 4 cos2x
I
dx (sinx cosx 4(sinx cosx) dx 3cos x 5sin x C
sin x cos x
cot x t 2 tan 2x
Bài 2: Tính nguyên hàm I
dx
sin 4x
2 cot 2x 2 tan 2x
2 cot 4x
cos 4x
1
Hướng dẫn: I
dx
dx 2 2 dx
C
sin 4x
sin 4x
2sin 4x
sin 4x
cos2 x
8
Bài 3: Tính nguyên hàm
I
dx
sin 2x cos2 x 2
Hướng dẫn
1 cos 2x
cos 2x
4
1
4
1
dx
I
dx =
dx
2
2 2 1 sin 2x
2 2 1 sin 2x
sin
x
cos
x
4
4
8
8
cos 2x
4
1
1
dx
= 1 ln 1 sin 2x cot x 3 C
dx
4
8
2 2
3 4 2
2 2 1 sin 2x
sin
x
4
8
dx
Bài 4: Tính tích phân I
2 3 sinx cosx
3
1
dx
1
dx
1
I
I
Hướng dẫn:
2
4
4 3
2 x
1
cos
x
2sin
3
3
3
2 6
Bài 5: Tính tích phân I
6
2sinx
0
6
1
3
dx
6
1
2
6
cos
3
1
1
dx
dx
dx
20
0 sin x sin
0 sin x sin
sin x sin
3
3
3
x x
x
x
cos
cos
sin
6
6
6
2 6
2 6
1
1
2 6 2 6
dx
dx
dx
20
20
x
x
x
x
0
2 cos .sin
sin
cos
2 6
2 6
2 6
2 6
Hướng dẫn: I
– Website chuyên đề thi – tài liệu file word mới nhất
12
x
x
ln sin 6 ln cos 6 .....
2 6 0
2 6 0
2
Bài 6: Tính tích phân I cos2x(sin 4 x cos 4 x)dx
0
2
2
Hướng dẫn: I cos2x 2 1 sin 2 2x dx 1 1 1 sin 2 2x d(sin 2x) 0
2
0
Bài 7: Tính tích phân I
2
0
2
4sin3 x
1 cos x dx
2
0
Hướng dẫn:
Ta có
4sin3 x 4sin3 (1 cosx)
4sin x 4sin x cos x 4sin x 2sin 2x
1 cos x
sin 2 x
2
0
I (4sin x 2sin 2x)dx 2
2
Bài 8: Tính tích phân I 1 sin xdx
0
2
2
2
2
x
x
x
x
x
Hướng dẫn: I sin cos dx sin cos dx 2 sin dx
2
2
2
2
2 4
0
0
0
32
2
x
x
2 sin dx sin dx 4 2
2 4
2 4
3
0
2
sin 2xdx
Bài 9: Tính nguyên hàm I
3 4sinx cos2 x
2sin x cos x
1
Hướng dẫn: Ta có I
dx . Đặt t = sin x I ln sin x 1
C
2
sin x 1
2sin x 4sin x 2
dx
Bài 10: Tính nguyên hàm I 3
sin x.cos5 x
dx
dx
Hướng dẫn: I 3
8 3
3
2
sin x.cos x.cos x
sin 2x.cos2 2x
3
3 3
1
3 2
1
4
C
Đặt t = tan x. I t 3t t dt tan x tan x 3ln tan x
t
4
2
2 tan 2 x
Bài 11: Tính nguyên hàm I
Hướng dẫn:
2011
sin 2011 x sin2009 x
cot xdx
sin 5 x
– Website chuyên đề thi – tài liệu file word mới nhất
13
1
2011
Ta có:
cot 2 x
sin 2 x cot xdx
I
sin4 x cot xdx
sin 4 x
2
2011 4024
2011 8046
2011
Đặt t = cotx I t 2011 (1 t 2 )tdt
t
t 2011 C
4024
8046
4024
2011
2011 8046
2011
cot
x
cot 2011 x C .
4024
8046
2011
1
2
Bài 12: Tính tích phân I sin x(2
1 cos2x )dx
2
Hướng dẫn:
2
2
2
2
Ta có: I 2sin xdx sin x 1 cos2xdx H K
+ H = 2sin
2
2
xdx (1 cos2x)dx
2
2
2
sin x 2 cos x 2 sin x cos xdx 2 sin xd(sin x)
2
2 2
2
2
2
2
2
3
2
I
2
3
Bài 13: Tính tích phân I
2
sin 2x
(2 sinx)
2
0
Hướng dẫn: I
2
2
sin 2x
(2 sinx)
0
dx
2
sin xcosx
dx 2
dx
2
(2
sinx)
0
3
3
1 2
t 2
2 3
3 2
I
2
dt
2
dt
2
ln
t
2
ln
Đặt t = 2 + sinx
2
2
t
t
2
3
t
t
2
2
2
Bài14: Tính tích phân I
4
sin
0
4
Hướng dẫn: I
0
sin 4x
6
x cos6 x
dx
1
4
1
dx. Đặt t 1 3 sin 2 2x I 2 1 dt 4 t 2
1
3
4
3 t
3
3
1
1 sin 2 2x
4
4
sin 4x
– Website chuyên đề thi – tài liệu file word mới nhất
14
4
sinx 1 cos2 x
I
Bài 15: Tính tích phân
cos2 x dx
3
Hướng dẫn:
4
4
4
0
sin x
sin x
sin x
sin x
I 2
1 cos2 x.dx 2 sin x .dx 2 sin x .dx 2 sin x .dx
cos x
cos x
cos x
0 cos x
3
3
4
0
sin 2 x
sin 2 x
7
= 2 dx 2 dx
12
cos x
0 cos x
3
3 1
3
2
Bài 16: Tính tích phân I 3sinx 2 cosx dx
3
(sin x cos x)
0
Hướng dẫn:
2
2
(cos t sin t)
(cosx sinx)
Đặt x t dx dt I 3cos t 2sin t dt 3cosx 2sinx dx
3
3
2
0
2
0
2
2
3sinx 2 cosx
3cosx 2sinx
1
1
2I I I
dx
dx
dx 1 I
3
3
2
2
0 (sin x cos x)
0 (cos x sin x)
0 (sin x cos x)
xsinx
dx
2
0 1 cos x
Bài 17: Tính tích phân I
Hướng dẫn:
( t)sin t
sin t
dt
dt 1
Đặt x t dx dt I
2
2
1
cos
t
1
cos
t
0
0
sin t
d(cos t)
2
2I
dt
I
2
2
8
4 4
0 1 cos t
0 1 cos t
Bài 18: Tính tích phân I
3
cos x
0
sinx
3 sin 2 x
dx
Hướng dẫn:
Đặt t 3 sin 2 x 4 cos2 x. Ta có: cos2 x 4 t 2 và dt
3
3
sin x
sin x.cos x
I
dx
dx
2
2
2
0 cos x 3 sin x
0 cos x 3 sin x
15
2
dt
4 t
3
2
sin x cos x
3 sin x
2
1
4
15
2
1
dx
t 2
3
1
dt
t 2
– Website chuyên đề thi – tài liệu file word mới nhất
15
1 t 2
ln
4 t 2
15
1
15 4
ln
2 ln
4
15
4
3
Bài 19: Tính tích phân I
4
3 2 1
(ln( 15 4) ln( 3 2))
3 2 2
tan x
cos x
1 cos2 x
6
dx
Hướng dẫn:
4
Ta có: I
cos2 x
6
4
tan x
1
1
cos2 x
tan x
dx
dx
2
2
cos x tan x 2
6
1
1
u
u
2
du 2 dx I
dx
t
u
2
dt
du
Đặt u = tan x
.
Đặt
2
cos x
2
u 2
1
u 2
3
3
I dt t
7
3
3
7
7 3
3
Bài 20: Tính tích phân I
3
3
3
7
3
x sinx
dx
2
x
cos
3
Hướng dẫn: Sử dụng cơng thức tích phân từng phần ta có:
1
x 3
I xd
cos x cosx
3
3
3
3
3
dx
4
dx
J
J
,
với
cosx 3
cos x
3
3
3
dx
dt
1 t 1 2
2 3
ln
ln
Để tính J ta đặt t = sinx. Khi đó J
2
2 t 1
1 t
2 3
3
cos x
3
3
2
2
3
Vậy I
3
2
4
2 3
ln
3
2 3
2
Bài 21: Tính tích phân I 1 sin x .e x dx
1 cos x
0
– Website chuyên đề thi – tài liệu file word mới nhất
16
x
x
1 sin x 1 2sin 2 cos 2
1
x
tan
Hướng dẫn: Ta có
x
x
1 cos x
2
2 cos2
2 cos2
2
2
2
2
e dx
x
I
ex tan dx e 2
x 0
2
0 2 cos2
2
x
Dạng 3: Tích phân hàm mũ logarit
Bài 1: Tính nguyên hàm I
e2x
1
ex
dx
Hướng dẫn: Đặt t ex e x t 2 ex dx 2tdt
t3
2
2
I 2
dt t 3 t 2 2t 2 ln t 1 C e x e x 2ln e x 1 C
1 t
3
3
2
x
(x x)e
Bài 2: Tính nguyên hàm I
dx
x e x
Hướng dẫn:
– Website chuyên đề thi – tài liệu file word mới nhất
17
(x 2 x)e x
xe x .(x 1)e x
x
x
x
I
dx
dx . Đặt t x.e 1 I x.e 1 ln xe 1 C
x
x
x e
xe 1
ln(1 x 2 ) x 2011x
I
dx
x 2 1
Bài 3: Tính nguyên hàm
ln ex 2 e
2 x
ln(1 x ) 2011x
dx . Đặt t ln(x 2 1) 1
Hướng dẫn: I 2
(x 1) ln(x 2 1) 1
1 t 2010
1
1
1
dt t 1005ln t C ln(x 2 1) 1005ln(ln(x 2 1) 1) C
2
t
2
2
2
e
x
xe 1
dx
Bài 4: tính tích phân J x
x(e
ln
x)
1
e
x
e
d(e ln x)
ee 1
x
J
ln
e
ln
x
ln
Hướng dẫn:
1
e x ln x
e
1
I
ln 2
2e3x e 2x 1
I
dx
Bài 5: Tính tích phân:
3x
2x
x
e
e
e
1
0
ln 2
ln 2
3e3x 2e 2x e x
3e3x 2e 2x e x (e3x e 2x e x 1)
dx
1 dx
Hướng dẫn: I
3x 2x x
3x
2x
x
e e e 1
e e e 1
0
0
ln(e3x e 2x e x 1)
ln 2
ln 2
14
x
ln11 ln 4 ln
0
0
4
3ln 2
Bài 6: Tính tích phân I
(
0
3ln 2
Hướng dẫn: I
0
x
dx
3
e x 2) 2
x
dx
e3
e 3 ( 3 e x 2) 2
ln15
Bài 7: Tính tích phân I
e
3ln 2
x
1 x
3 3 1
. Đặt t e 3 dt e 3 dx I ln
3
4 2 6
(e2x 24e x )dx
x
e x 1 5e x 3 e x 1 15
Hướng dẫn:
3
4sin 3 x 4sin x 1 cos x
Ta có
4sin x 4sin x cos x 4sin x 2sin 2x
1 cos x
sin 2 x
2
0
I (4sin x 2sin 2x)dx 2
2
Bài 8: Tính tích phân I 1 sin xdx
0
Hướng dẫn: Đặt t e x 1 t 2 1 e x e x dx 2tdt
4
4
4
(2t 2 10t)dt
3
7
I
2
dt (2t 3ln t 2 7 ln t 2 ) 3 = 2 3ln 2 7 ln 6 7 ln 5 .
2
t 4
t 2 t 2
3
3
– Website chuyên đề thi – tài liệu file word mới nhất
18
ln 3
e 2x dx
I
Bài 9: Tính tích phân
x
x
ln 2 e 1 e 2
Hướng dẫn: Đặt t e x 2 e 2x dx 2tdt
1
1
1
1
(t 2 2)tdt
2t 1
d(t 2 t 1)
I 2 2
2 t 1 2
dt
2
(t
1)dt
2
t t 1
t t 1
t 2 t 1
0
0
0
0
1
1
2
2
= (t 2t) 2 ln(t t 1) 2ln 3 1
0
0
ln 3
2e3x e 2x
dx
Bài 10: Tính tích phân I x
4e x 3 1
0 e
Hướng dẫn:
3x
2x
2
3x
2x
3x
2x
3x
2x
Đặt t 4e 3e t 4e 3e 2tdt (12e 6e ) dx (2e e ) dx
tdt
3
9
9
9 8 ln 5
1 tdt 1
1
1
1
dt (t ln t 1) 1
3 1 t 1 3 1 t 1
3
3
ln 5
e 2x
dx
Bài 11: Tính tích phân I x
e 1
ln 2
2
t3
2 20
2tdt
x
2
x
2
t
e
1
t
e
1
dx
I
2
(t
1)d
2
Hướng dẫn: Đặt
t
x
e
3
1 3
1
I
2
2x 2 x
dx
Bài 12: Tính tích phân I x
4 4 x 2
1
x
x
x
x
x
x 2
Hướng dẫn: Đặt t 2 2 4 4 2 (2 2 ) 4 I
1
81
ln
4ln 2 25
1
6x dx
I
Bài 13: Tính tích phân
9 x 3.6 x 2.4 x
0
x
3
3
1
dx
x
2
2
1
dt
ln15 ln14
Hướng dẫn: I 2x
. Đặt t 3 .I
x
2
3
0 3
ln 3 ln 2 1 t 3t 2
ln 3 ln 2
2
3 2
2
2
Bài 14: Tính tích phân I
e
ln x 3 2 ln 2 x
dx
x
1
e2
2
2
e
e
1
dx
d(ln x)
1
Hướng dẫn: I
d(ln x) 2 ln 2 ln3
x ln x(1 ln x) e ln x(1 ln x) e ln x 1 ln x
e
e2
Bài 15: Tính tích phân I
dx
x ln x ln ex
e
e2
e2
e2
dx
d(ln x)
1
1
(
)d(ln x) 2 ln 2
Hướng dẫn: I
x ln x(1 ln x) e ln x(1 ln x) e ln x 1 ln x
e
– Website chuyên đề thi – tài liệu file word mới nhất
19
Bài 16: Tính tích phân I
e
x
1
log32 x
1 3ln x
2
dx
Hướng dẫn:
3
ln x
ln 2
e
e
e
3
log2 x
1
ln 2 x
ln xdx
I
dx
dx= 3
.
2
2
x
ln 2 1 1 3ln 2 x
1 x 1 3ln x
1 x 1 3ln x
1
dx 1
Đặt: 1 3ln 2 x t ln 2 x t 2 1 ln x.
tdt
3
x 3
1 1 3 2
4
t t
Suy ra I
3
3
9 ln 2 3
1 27ln 2
Bài 17: Tính tích phân I
e
Hướng dẫn:
e
x (x 2)ln x
dx
x(1
ln
x)
1
e
e
ln x
ln x
dx
2
dx
e
1
2
dx
x(1
ln
x)
x(1
ln
x)
1
1
1
e
2
ln x
t 1
dx
J
dt 1 ln 2
.
Đặt
t
=
1
+
lnx
x(1
ln
x)
t
1
1
Vậy: I e 3 2 ln 2 .
e3
2x ln 2 x x ln x 2 3
dx
Bài 18: Tính tích phân I
x(1
ln
x)
2
e
Tính J
e3
e3
1
dx 2 ln xdx 3ln 2 4e3 2e 2
Hướng dẫn: I 3
x(1 ln x)
e2
e2
Bài 19: Tính tích phân I
5
ln( x _1 1
x 1
2
x 1
dx
Hướng dẫn: Đặt t ln( x 1 1) 2dt
e3
Bài 20: Tính tích phân I
x
1
ln x
3
1 ln x
dx
x 1 x 1
ln 3
I 2 dt ln 2 3 ln 2 2
ln 2
dx
dx
2tdt và ln3 x (t 2 1)3
x
2
2 6
2
2
3
4
2
(t 1)
t 3t 3t 1
1
15
I
dt
dt (t 5 3t 3 3t )dt ln 2
t
t
t
4
1
1
1
Hướng dẫn: Đặt t 1 ln x 1 ln x t 2
2
Bài 21: Tính tích phân I esin x .sin 2xdx
0
– Website chuyên đề thi – tài liệu file word mới nhất
20
2
u sinx
sin x
dv e cos xdx
Hướng dẫn: I 2 esin x sin x cos xdx . Đặt
0
du cos xdx
sin x
v e
I 2sin xesin x
2
sin x
sin x
2 e .cos xdx 2e 2e
2 2
0
0
0
1
2
Bài 22: Tính tích phân I x ln(x x 1)dx
0
2x 1
du 2
dx
u ln(x x 1)
x
x
1
Hướng dẫn: Đặt
2
dv xdx
v x
2
1
2
3
2
1 1 2x x
x
I ln(x 2 x 1) 2
dx
2
0 2 0 x x 1
2
1
1
1
1
1
1
2x 1
3
dx
3
3
ln 3 (2x 1)dx 2
dx 2
ln3
.
2
20
4 0 x x 1
4 0 x x 1 4
12
8
Bài 23: Tính tích phân I
3
ln x
x 1
dx
Hướng dẫn:
u ln x
Đặt
dx
dv
x 1
+ Tính J
8
3
dx
8 8 x 1
du
I
(2
x
1.ln
x)
2
dx 6 ln8 4 ln3 2J
x
x
3
3
v 2 x 1
x 1
dx
x
Đặt:
3
3
3
t
t2
1
1
t18
t x 1 J 2
2tdt 2 2
dt 2
2 ln3 ln 2
dt 2t ln
t
1
t
1
t
1
t
1
t
1
2
2
2
3
Từ đó: I = 20ln2 – 6ln3 – 4
Bài 24: Tính tích phân I
2
ln(x 1)
dx
x2
1
u ln(x 1)
Hướng dẫn: Đặt
dx
dv 2
x
dx
du
2
dx
3
x 1 I 1 ln(x 1) 2
3ln 2 ln3
x
2
1 1 (x 1)x
v 1
x
– Website chuyên đề thi – tài liệu file word mới nhất