Những giải pháp đẩy nhanh cổ phần hoá doanh nghiệp nhà nước

Những giải pháp đẩy nhanh cổ phần hoá doanh nghiệp Nhà nớc ở nớc ta hiện nay

Mục lục

Mở đầu

trang
4

Chơng

Cơ sở lý luận thực tiễn về

trang

I:

CPH.DNNN

6

I.

Cổ phần hoá DNNN- Một chủ chơng lớn của

trang

Đảng và NN ta hiện nay

6

I-1

I-1.2

I-1.3

I-2

I-2.1

I-2.2

I-2.3

I-2.4

Khái niệm cổ phần hoá

trang

DNNN

6

Sự cần thết và tính tất yếu của cổ phần

trang

hoá DNNN

7

Vai trò quan trọng của

trang

CPH

8

Nội dung CPH-

trang

DNNN

10

Mục tiêu CPH-

trang

DNNN

10

Hình thức CPH-

trang

DNNN

11

Đối tợng CPH-

trang

DNNN

11

Môi trờng CPH-

trang

2


Những giải pháp đẩy nhanh cổ phần hoá doanh nghiệp Nhµ níc ë níc ta hiƯn nay

I.3

I-3.1

I-3.2

DNNN………………………………..

12

Kinh nghiƯm CPH ë Trung

trang1

Quốc

5

Quá trình CPH-DNNN ở Trung

trang1

Quốc

5

Một số kinh nghiệm rút ra từ quá trình CPH- trang1
DNNN ở Trung

7

Quốc
Chơng

Thực trạng CPH-DNNN ở nớc ta

trang

II:



21

II-1

Giai đoạn thí

trang

điểm

21

Chủ trơng định hớng của Đảng và Nhà n-

trang

ớc

21

Những nội dung cơ bản của Quyết định

trang

202/CP ngày 8/6/1992

22

II-1.1

II-1.2


II-1.3

Những kết quả giai đoạn thực hiện Quyết

trang

định 202/CP ngày 8/6/1992

23


II-1.4

Nguyên nhân làm cho giai đoạn thí điểm

trang

CPH không đạt kết quả nh mong

24

muốn
II -2

II-2.1

Giai đoạn triển khai thực hiện

trang



25

Thời gian thực hiện theo Nghị định 28/CP

trang

2


Những giải pháp đẩy nhanh cổ phần hoá doanh nghiệp Nhµ níc ë níc ta hiƯn nay

II-2.2

II- 3

II-3.1

II-3.2

……………

25

Thêi gian thùc hiện theo Nghị định 44/CP

trang

đến nay

25

Một số đánh giá tiến trình CPH hiện nay

trang



31

Kết quả tiến trình

trang

CPH

31

Một số tồn tại cụ thể cần hoàn thiện giải

trang

quyết

31

Nguyên nhân hạn chế tiến trình

trang

CPH

33

Ch-

Những giải pháp đẩy nhanh CPH-

trang

ơngIII

DNNN

35

III-1

Tiếp tục đổi mới nhận thức

trang

35

II-3.3

III-2

Tăng cờng sự lÃnh đạo, chỉ đạo trực tiêp của trang
Đảng với quá trình CPH Nhà n-

36

ớc
III-3

III-3.1

III-3.2

III- 3.3

Hoàn thiện tiêu chí xác định DNNN cần

trang

CPH

37

Xác định giá trị DNNN

trang

CPH

37

Quy mô DNNN phải

trang

CPH

38

Ngành nghề sản xuất

trang

2


Những giải pháp đẩy nhanh cổ phần hoá doanh nghiệp Nhà nớc ở nớc ta hiện nay

III- 4

kinhdoanh

39

Hoàn thiện môi trờng pháp lý để phục vụ

trang 39

quá trình CPH-DNNN

III-5

III-5.1

III-5.2

III-5.3

III-6

III-6.1

III- 6.2

III-6.3

Kết

Giải quyết lợi ích kinh tế khi CPH

trang

DNNN

41

Giải quyết lợi ích Nhà N-

trang

ớc

41

Giải quyết lợi ích

trang

DN.CPH

42

Giải quyết lợi ích ngời lao

trang

động

42

Lựa chọn cán bộ kinh doanh

trang

43

Tiêu chuẩn chọn cán bộ kinh

trang

doanh

43

Tuyển chọn cán bộ kinh

trang

doanh

44

Giao cơng vị cho cán bộ kinh

trang

doanh

44

trang

luận

46

Tài liệu tham

trang

khảo...

47

2


Những giải pháp đẩy nhanh cổ phần hoá doanh nghiệp Nhà nớc ở nớc ta hiện nay

Mở Đầu
I - Tính cấp thiết của đề tài
Hệ thống các doanh nghiệp nhà níc ë níc ta cã vai trß
quan träng trong nỊn kinh tế quốc dân. Các doanh nghiệp
nhà nớc trớc đây là các xí nghiệp quốc doanh đà đóng góp
rất lớn trong sù nghiƯp x©y dùng Chđ nghÜa x· héi ë miền
Bắc, đấu tranh giảI phóng miền Nam thống nhât đất nứơc.
Từ khi đổi mới, nền kinh tế nớc ta chuyển từ nền kinh tế kế
hoạch hoá tập trung quan liêu bao cấp sang nền kinh tế thị trờng định hớng xà hội chủ nghĩa. Hệ thống các doanh nghiệp
nhà nớc

ta vận

hành trong cơ chế kinh tế mới đà bộc lộ

những yếu kém trong sản xuất kinh doanh, từ đó mất dần
vai trò chủ đạo của nó với nền kinh tế quèc d©n, thËm chÝ ë
2


Những giải pháp đẩy nhanh cổ phần hoá doanh nghiệp Nhà nớc ở nớc ta hiện nay

một số nơi còn cản trở sự phát triển kinh tế nói chung, Đảng
và Nhà nớc ta chủ truơng đổi mới các doanh nghiệp Nhà nớc
theo nhiều hớng khác nhau, trong đó có chủ trơng lớn là
chuyển một số doanh nghiệp nhà nớc thành công ty cổ phần.
Cổ phần hoá là giải pháp cơ bản để cấu trúc lại khu vực
doanh nghiệp nhà nớc, làm cho hệ thống doanh nghiệp nhà nớc hoạt động có hiệu quả, thực sự giữ vai trò to lớn trong nền
kinh tế thị trờng nhà nớc ta.
Thực hiện chủ trơng lớn này, các cơ quan hành chính
Nhà nớc đà có nhiều quyết định để triển khai quá trình cổ
phần hoá doanh nghiệp nhà nớc. Tuy nhiên quá trình cổ phần
hoá doanh nghiệp nhà nớc diễn ra không đồng đều, cha đáp
ứng đợc mong mỏi của Đảng và Nhà nớc. Nhìn chung kết quả
còn chập và kết quả không cao.
Tốc độ chậm và hiệu quả không cao của quá trình cổ
phần hoá là vấn đề bức xúc nhất hiện nay trong việc cấu
trúc lại các doanh nghiệp nhà nớc để phát huy ở mức

cao

nhất hiệu quả của khối doanh nghiệp nhà nớc vào sự phát
triển kinh tế đất nớc. Giải quyết đợc vấn đề này sẽ góp phần
thực hiện chủ trơng lớn của Đảng và Nhà Nuớc trong việc cổ
phần hoá các doanh nghiệp nhà nớc.
ĐÃ có nhiều nhà khoa học, nhiều cán bộ nghiên cứu đáng
giá, đa ra nhìêu ý kiến, các biện pháp để phục vụ cho quá
trình cổ phần hoá doanh nghiệp nhà nớc.

2


Những giải pháp đẩy nhanh cổ phần hoá doanh nghiệp Nhà nớc ở nớc ta hiện nay

Là một cán bộ đang công tác tại một doanh nghiệp nhà
nứơc, trớc vấn đề bức xúc này, tôi chọn đề tài Những giải
pháp đẩy nhanh cổ phần hoá doanh nghiệp nhà nớc
làm chuyên ®Ị tèt nghiƯp cao cÊp lý ln chÝnh trÞ, víi mong
muốn góp phần nhỏ phục vụ tiến trình cổ phần hoá doanh
nghiệp nhà nớc, thực hiện thành công chủ trơng của Đảng và
Nhà nớc.
II. Mục đích, đối tợng và phạm vi nghiên cứu:
1.Mục đích nghiên cứu:
-

Hoàn thành nhịêm vụ của một học viên khoá đào

tạo cao cấp lý luận chính trị.
-

Góp phần nghiên cú về lý luận và tổ chức thực hiện

cổ phần hoá doanh nghiệp nhà nớc.
2.

Đối tợng và phạm vi nghiên cứu:
Chuyên đề lấy quá trình cổ phần hoá doanh nghiệp nhà

nớc làm đối tợng nghiên cứu, trong đó:
-

Phân tích làm rõ thêm nhận thức lý luận về cổ

phần hoá doanh nghiệp nhà nớc
-

Đánh giá kết quả quá trình cổ phần hoá

doanh

nghiệp nhà nớc.
-Đa ra một số giải pháp nhằm đẩy nhanh quá trình cổ
phần hoá doanh nghiệp nhà nớc.
III. Phơng pháp nghiên cứu:
2


Những giải pháp đẩy nhanh cổ phần hoá doanh nghiệp Nhà nớc ở nớc ta hiện nay

- Chuyên đề đợc triển khai trên cơ sở vận dụng phép

biện chứng duy vật Mác xít, đờng lối chủ trơng của Đảng và
pháp lt cđa Nhµ Níc.
-

VËn dơng lý ln vỊ kinh tÕ, quản lý nhà nớc về

kinh tế, quản lý nhà nớc về doanh nghiệp.
-

Vận dụng phơng pháp lô gíc, phân tích thống kê,

sử dụng tài liệu kết hợp với thực tiễn.
IV. Cấu trúc chuyên đề:
Ngoài phần mở đầu và kết luận, chuyên đề có ba chơng:
-

Chơng I: Cơ sở lý luận thực tiến về cổ phần hoá

doanh nghiệp nhà nớc.
-

Chơng II: Thực trạng cổ phần hoá doanh nghiệp

nhà nớc ở nớc ta trong thời gian qua.
-

Chơng III: Những giải pháp đẩy nhanh cổ phần hoá

doanh nghiệp nhà nớc.

CHƯƠNG I
Cơ sở lý luận thực tiễn về cổ phần hoá doanh
nghiệp nhà nớc.
2


Những giải pháp đẩy nhanh cổ phần hoá doanh nghiệp Nhà nớc ở nớc ta hiện nay

I.1 Cổ phần hoá doanh nghiệp nhà nớc - Một chủ trơng lớn của
Đảng và Nhà nớc ta hiện nay:
I- 1.1 Khái niệm cổ phần hoá doanh nghiệp nhà nớc:
Trong thời kỳ phát triển kinh tế thị trờng định hớng xà hội
chủ nghĩa ở nớc ta hiện nay, hệ thống các doanh nghiệp nhà
nớc hoạt động trong cơ chế kinh tế mới đà bộc lộ nhiều bất
cập, không giữ và phát huy đợc vai

trò quan träng cđa nã víi

nỊn kinh tÕ qc d©n. Tríc thực trạng đó, Đảng và Nhà nớc ta
đà chủ trơng thực hiện sắp xếp và đổi mới doanh nghiệp
nhà nớc. Nhiều giảI pháp quan trọng đợc tiến hành nh: cổ
phần hoá doanh nghiệp nhà nớc, giao, bán, khón, cho thuê
doanh nghiệp nhà nớc, trong đó giải pháp cổ phần hoá doanh
nghiệp nhà nớc là giải pháp quan trọng nhằm đáp ứng nhu
cầu bức thiết trong quá trình sắp xếp và đổi mới doanh
nghiệp nhà nớc.
Để hiểu thực chất cổ phần hoá doanh nghiệp nhà nớc trớc
hết phải phân biệt hai quá trình cổ phần hoá và t nhân
hoá. Có quan niệm rằng:t nhân hóa là sự biến tơng quan
nhà nớc và thị trờng trong đời sống kinh tế của một quốc gia

theo hớng u tiên thị trờng. Trong quan niệm nêu trên mong
muốn giảm bớt sự can thiệp trực tiếp của nhà nớc vào hoạt
động xản xuất kinh doanh của doanh nghiệp, để cho thị trờng có vai trò điều tiết thông qua tự do hoá giá cả, từ đó làm
cho các doanh nghiệp nhà nớc phải chịu sức ép trực tiếp của
thị trờng. Việc giảm bớt via trò của nhµ níc cã thĨ thùc hiƯn
2


Những giải pháp đẩy nhanh cổ phần hoá doanh nghiệp Nhà nớc ở nớc ta hiện nay

bằng nhiều cách trong đó có biện pháp bán doanh nghiệp
nhà nớc dới hình thức bán cổ phần cho ngời lao động trong
và ngoaì doanh nghiệp hay còn gọi là cổ phần hoá doanh
nghiệp nhà nớc. Cổ phần hoá không chỉ diễn ra ở doanh
nghiệp t nhân, liên doanh mà còn diễn ra taị các doanh
nghiệp nhà nớc. Đây là quá trình thực hiện xà hội hoá sở hữu
tại doanh nghiệp. Các doanh nghiệp nhà nớc chuyển thành
Công ty cổ phần thông qua hai cách:
Cách thứ nhất: Bán toàn bộ hoặc một phần tài sản hiện có
thuộc sở hữu Nhà nớc tại Doanh nghiệp phát hành cổ phiếu ra
thị trờng để thu hút vốn mở rộng doanh nghiệp.
Cách thứ hai: Giữ nguyên toàn bộ giá trị vốn hiện có của
nhà nớc ti doanh nghiệp phát hành cổ phiếu để thu hút vốn.
Đồng thời với việc chuyển sở hữu nhà nớc sang sở hữu của tập
thể cổ đông. Có nghĩa là việc chuyển sở hữu doanh nghiệp
nhà nớc từ trục tiếp của chủ sở hữu Nhà nớc sang của các cổ
đông thông qua Hội đồng quản trị.
Không thể quan niệm cổ phần hoá doanh nghiệp nhà nớc
là t nhân hoá và cũng không thể cho rằng cổ phần hoá
doanh nghiệp nhà nớc là quá trình chuyển tài sản thuộc sở

hữu nhà nớc sang sở hữu cổ đông bởi bên cạnh hình thức
này còn có hình thức doanh nghiệp nhà nớc thu hút thêm vốn
để trở thành công ty cổ phần. Về hình thức: Cổ phần hoá
doanh nghiệp nhà nớc là quá trình nhà nớc bán toàn bộ hoặc
một phần tài sản của nhà nớc tại doanh nghiệp nhà nớc cho các

2


Những giải pháp đẩy nhanh cổ phần hoá doanh nghiệp Nhà nớc ở nớc ta hiện nay

đối tợng có nhu cầu mua thông qua thị trờng chứng khóan
hay đấu giá để hình thành công ty cổ phần.
Vấn đề mấu chốt để phân biệt cổ phần hoá với t nhân
hoá doanh nghiệp nhà nớc là sự phân biệt quyền sở hữu,
quyền sử dụng và cơ chế quản lý doanh nghiệp sau khi
chuyển thành công ty cổ phần hay công ty t nhân. ở nớc ta
các doanh nghiệp nhà nớc sau khi cổ phần hoá vẫn hoạt động
dới sự quản lý của nhà nớc theo đúng định hớng xà hội chủ
nghĩa. Ngời lao động vừa là cổ đông, vừa là chủ thực sự của
doanh nghiệp, cùng Hội đồng quản trị quản lý doanh nghiệp.
Cổ phần hoá nhằm củng cố và phát triển khu vực kinh tế
mhà nớc theo đúng định hớng xà hội chủ nghĩa.
Nh vậy, Cổ phần hoá doanh nghiệp nhà nớc là phơng
thức xà hội hoá sở hữu chuyển hình thái kinh doanh một chủ
với sử hữu nhà nớc là duy nhất trong doanh nghiệp thành công
ty cổ phần với nhiều chủ sở hữu.
I-1.2 Sự cần thết và tính tất yếu của cổ phần hoá
doanh nghiệp nhà nớc để phát triển kinh tế:
Các doanh nghiệp nhà nớc ở nớc ta đợc thành lập từ thời kỳ

quản lý tập trung quan liêu bao cấp hoặc trong thời kỳ đầu
khi chuyển sang cơ chế thị trờng định hớng xà hội chủ
nghĩa. Thực trạng các doanh nghiệp đa phần đều có bộ máy
quản lý cồng kềnh, không hiệu quả và chồng chéo, vốn thiếu,
trang thiết bị lạc hậu, quy cách quản lý mang nặng tính bao
cấp.

Trong khi môi trờng thể chế cha đầy ®đ hc cha
2


Những giải pháp đẩy nhanh cổ phần hoá doanh nghiệp Nhµ níc ë níc ta hiƯn nay

hoµn thiƯn céng víi thị trờng mới phát triển, sức mua còn
thấp, cạnh tranh không lành mạnh. Từ đó, khiến cho các
doanh nghiệp nhà nớc hoạt động rất khó khăn, không phát huy
đợc hiệu quả sản xuất kinh doanh. Từ thực tế đó, cổ phần
hoá doanh nghiệp nhà nớc là giải pháp đúng đắn và sẽ mang
lại hiệu quả trong việc thúc đẩy phát triển kinh tế đất nớc lý
do bởi vì khi chuyển doanh nghiệp nhà nớc thành công ty cổ
phần, các công ty cổ phần do huy động và nắm giữ đợc
vốn thật do bán cổ phần nên sẽ chủ động hơn rất nhiều
trong quản lý và sử dụng vốn. Thêm nữa, do có vốn huy động
nên các công ty cổ phần sẽ ít phải vay hoặc giảm phần vốn
phải vay (từ ngân hàng hoặc đối tác kinh doanh) trong việc
đầu t và sản xuất kinh doanh.
Cổ phần hoá là hình thức tổ chức doanh nghiệp mang
tính xà hội, đợc triển khai trong phạm vi toàn quốc phù hợp với
xu thế phát triển vì vậy có những tác động tích cực đến
quyền lời và nghĩa vụ của ngời lao động khi họ làm việc

trong công ty cổ phần.
Cổ phần hoá trao quyền làm chủ thực sự doanh nghiệp
cho ngời lao động thông qua qun biĨu qut b»ng sè cỉ
phÇn hä mua (ngêi lao động là chủ sở hữu) trong công ty. Họ
có quyền giám sát, kiến nghị, chất vấn những vấn đề cụ thể
trong hoạt động sản xuât kinh doanh của công ty. Họ có
quyền bầu và bÃi miễn (theo điều lệ công ty) Giám đốc,
thành viên Hội đồng quản trị công ty nếu những đối tợng
này không đap ứng đợc các yêu cầu về taì đức, không hoàn
thành đợc nhiệm vụ ®ỵc giao.
2


Những giải pháp đẩy nhanh cổ phần hoá doanh nghiệp Nhà nớc ở nớc ta hiện nay

Ngời lao động đợc hởng lơng theo hiệu qủa sản xuât kinh
doanh của công ty cổ phần, Đồng thời họ còn đợc hởng cổ
tức thờng niên (thông thờng cổ tức ở các công ty cổ phần có
sức thu hút hơn gửi tiết kiệm lấy lÃi suất ngân hàng vì cổ
tức thờng cao hơn lÃi ngân hàng).
Ngời lao động thực sự phát huy quyền làm chủ, thực sự có
trách nhiệm trong mọi công việc mà mình thực thi. Mọi suy
nghĩ và hành động của họ để vì chính bản thân họ và vì
chính công ty cổ phần. Từ đó tạo thành một khối đoàn kết
chặt chẽ, khớng tới việc thực hiện bằng đợc mọi công việc
nhằm nâng cao hiệu quả sản xuất kinh doanh, thu lợi nhuận
cao nhất cho công ty.
Ngời lao động là cổ đông sẽ gắn bó chặt chẽ với công ty
do họ có công ăn việc làm ổn định cho hiện tại và cho cả tơng lai con cháu họ(những ngời sẽ kế thừa cổ phần của họ).
Sự ổn định và phát triển của công ty gắn kết chặt chẽ với sự

đóng góp tài lực của ngời lao động và ngợc lại ngời lao động
phảI phát huy hết tài lực của mình cho công ty để duy trì
sự ổn định và phát triển của công ty vì mục tiêu chung.
I-1.3 Vai trò quan trọng của cổ phần hoá:
Cổ phần hoá doanh nghiệp nhà nớc nhằm phân vổ lại và
chuyển dịch vốn nhà nớc trong nền kinh tế. Cổ phần hoá
doanh nghiệp nhà nớc làm vốn nhà nớc trở thành hạt nhân
trung tâm thu hót, kÝnh thÝch mäi ngn vèn kh¸c bao
2


Những giải pháp đẩy nhanh cổ phần hoá doanh nghiệp Nhà nớc ở nớc ta hiện nay

quanh. Cổ phần hoá doanh nghiệp nhà nớc nhằm bố trí ảnh
hởng của nhà nớc đối với ngời lao động trong bớc đầu làm chủ
tài sản của mình. Cổ phần hoá doanh nghiệp nhà nớc tạo
điều kiện tạo nên nhng công ty cổ phần thực sự mạnh trên
nhiều phơng diện từ đó thúc đẩy phát triển kinh tế, tạo cơ
hội cho nền kinh tế nớc ta đóng vai trò hết sức quan trọng.
Làm cho quy mô sản xuất mở rộng nhanh, mạnh và vững
chắc nhờ thông qua việc tập trung đợc nguồn vốn thực sự
một cách nhanh chóng bằng cách phát hành cổ phiếu ®Ĩ huy
®éng vèn.
Thu hót ®ỵc vèn x· héi, vèn trong dân để mở rộng sản
xúât kinh doanh. Việc tạo nên mạch vốn qua cổ phần khoá là
phản ánh sự xà hội hoá các hoạt động đầu t sản xuất kinh
doanh để phát triển kinh tế.
Đợc hình thành trên cơ sở xà hội hoá, các công ty cổ phần
hoạt động phát triển lại thúc đẩy xà hội hoá sản xuât, nân
cao vai trò quản lý, thu hút mọi lực lợng xà hội vào quản lý. Từ

đó tạo nên quan hệ kinh tế đa dạng, tiếp tục nâng cao trình
độ xà hội hoá.
Các chủ tiền tệ luôn có hớng đầu t vào các doanh nghiệp
hoạt động hiệu quả nhằm bảo toàn vốn và lợi nhuận. Do đó
họ thờng chỉ mua cổ phiếu ở những doanh nghiệp có chỉ số
lợi nhuận ổn định và hiệu ích. Có thể thấy, cổ phiếu là
công cụ tài chính quan trọng, định hớng của đầu t xà hội vào
các lĩnh vự, ngành kinh tế có sức sống.
2


Những giải pháp đẩy nhanh cổ phần hoá doanh nghiệp Nhà nớc ở nớc ta hiện nay

Hoạt động của Công ty cổ phần làm cho sự dịch chuyển
lu thông nguồn vốn xà hội qua nó thêm mạnh mẽ, bên cạnh công
ty cổ phần cần phát triển thị trờng chứng khoán. Qua thị trờng chứng khoán ngời chủ tiền tệ sẽ có đủ thông tin cập nhật
để lựa cọn và quyết định đầu t mua loại cổ phiếu của công
ty cổ phần mình tin tởng nhất và nhờ đó có tác động thúc
đẩy sự phát thị trờng chứng khoán. Đây chính là sự phát
triển thị trờng vốn( XÃ hội hoá vốn).
Chủ sở hữu của công ty cổ phần là các cổ đông. Cách
huy động vốn bằng cách phát hành các cổ phiếu của các
công ty cổ phần làm cho một chủ tiền tệ có thể rải vốn của
mình ở nhiều công ty khác nhau trên nhiều ngành nghề, lĩnh
vực kinh doanh. Đây là điều kiện khả dĩ để giảm thiểu tổn
thất tài chính nếu chẳng may có công ty cổ phần nào đó
bị thua lỗ. Nh vậy công ty cổ phần đà tạo ra cơ chế phân
bổ, hạn chế rủi ro mà các loại doanh nghiệp khác không thể
có.
Công ty cổ phần là hình thức biểu hiện mới của sự xà hội

hoá về quan hệ sản xuất. Đồng thời cách quản lý, điều hành
hoạt động của công ty cổ phần góp phần làm lực lợng sản
xuất trong xà hội phát triển mạnh phù hợp với quan hệ sản xuất
đó theo định hớng xà hội chủ nghĩa.
Tóm lại: Cổ phần hoá doanh nghiệp nhà nớc không chỉ là giải
pháp nhằm nâng cao hiƯu qu¶ s¶n xt kinh doanh cđa khu
vùc doanh nghiƯp nhà nớc mà còn có tác dụng giảm bớt gánh
2


Những giải pháp đẩy nhanh cổ phần hoá doanh nghiệp Nhà nớc ở nớc ta hiện nay

nặng cho Ngân sách Nhà nớc. Cổ phần hoá doanh nghiệp
nhà nớc là do tính xà hội hoá của sản xuất trong nền kinh tế
thị trờng quyết định. Đây là quá trình diễn ra hoàn toàn
theo quy luật khách quan, không

phụ thuộc vào ý chÝ chđ

quan cđa bÊt kú tỉ chøc hay con ngêi nào. Nhận định chính
xác và đúng đắn vấn đề này, Đảng và Nhà nớc ta đà đề ra
chủ trơng chuyển hoá một số doanh nghiệp Nhà nứơc thành
công ty cổ phần.
I-2 Nội dung cổ phần hoá doanh nghiệp nhà nớc:
I-2.1 Mục tiêu cổ phần hoá doanh nghiệp nhà nớc:
Cổ phần hoá doanh nghiệp nhà nớc nhằm điều chỉnh,
sắp xếp lại cơ cấu nền kinh tế và toạ lập cơ chế quản lý mới
thích ứng với nền kinh tế thị trờng định hớng xà hội chủ
nghĩa. Với các nhiệm vụ cụ thể:
Chuyển một phần tài sản thuộc sở hữu nhà nớc thành tài

sản do các cổ đông sở hữu tạo điều kiện cho ngời lao động
thực sự làm chủ doanh nghiệp để từ đó đổi mới căn bản cơ
chế quản lý doanh nghiệp.
Hạt nhân là phần vốn sở hữu Nhà nớc còn lại sẽ đóng vai
trò là cực thu hút vốn trong xà hội để đầu t, nâng cao hiệu
quả sản xuất kinh doanh cho các doanh nghiệp Nhà nớc.
Mục tiêu hàng đầu của cổ phần hoá là nhằm nâng cao
hiệu quả xản xuất kinh doanh trên cơ sở đảm bảo vai trò làm
2


Những giải pháp đẩy nhanh cổ phần hoá doanh nghiệp Nhµ níc ë níc ta hiƯn nay

chđ thËt sù cđa những ngời chủ sở hữu tài sản. Đảng ta đà các
định rõ rành mục tiêu này tại Nghị quyết 10NQ/TƯ ngày17
tháng 3 năm 1995 của Bộ chính trị, trong đó đà nêu rõ:Thực
hiện từng bớc vững chắc việc cổ phần hoá một bộ phận
doanh nghiệp không cần nhà nớc đầu t 100% vốn. Tuỳ tính
chất loại hình doanh nghiệp mà tiến hành bán một tỷ lệ cổ
phần cho công nhân viên chức làm việc toại doanh nghiệp
để tạo động cơ bên trong trực tiếp thúc đẩy phát triển và
bán cổ phần cho tổ chức hay cá nhân ngoà doanh nghiệp
để thu hút vốn mở rộng quy mô kinh doanh.
Nghị định 44/1998/NĐ-CP ngày 29/6/1998 của Chính phủ
về việc chuyển một số doanh nghiệp nhà nớc thành công ty
cổ phần nhằm các mục tiêu sau:
-

Huy động vốn của toàn xà hội, bao gồm các cá nhân, các

tổ chức kinh tế, tổ chức xà hội trong nớc và nớc ngoài để
đầu t đổi mới công nghệ tạo thêm việc làm, phát triển doanh
nghiêp, nâng cao sức cạnh tranh thay đổi cơ cấu doanh
nghiệp Nhà nớc.
-

Tạo điều kiện để ngời lao động trong doanh nghiệp có

cổ phần và những ngời đà góp vốn đợc làm chủ thực sự, thay
đổi phơng thức quản lý, tạo ®éng lùc thóc ®Èy doanh
nghiƯp kinh doanh cã hiƯu qu¶, nâng cao thu nhập của ngời
lao động, góp phần tăng trởng kinh tế đất nớc.
-

Mục tiêu cổ phần hoá doanh nghiệp nhà nớc là nhằm tạo ra

loại hình doanh nghiệp có nhiều chủ sở hữu, trong đó có số
lợng lớn ngời lao động, để sử dụng có hiệu quả vốn, tài sản
của Nhà nứơc và huy động thêm vốn xà hội vào phát triển
2


Những giải pháp đẩy nhanh cổ phần hoá doanh nghiệp Nhà nớc ở nớc ta hiện nay

đầu t sản suất kinh doanh. Tạo ra động lực mạnh và cơ chế
quản lý thích ứng năng động, hiệu quả cho doanh nghiệp
nhà nớc sau cổ phần hoá. Để ngời lao động, cổ đông thực sự
làm chủ doanh nghiệp và tăng cờng mức độ giám sát của xÃ
hội đối với doanh nghiệp. Bảo đảm haì hoà lợi ích Nhà nớc,
doanh nghiệp và ngời lao động. Cổ phần hoá doanh nghiệp

nhà nớc không đợc biến thành t nhân hoá doanh nghiệp nhà
nớc.
I-2.2 Hình thức cổ phần hoá doanh nghiệp nhà nớc:
Nghị định 44/1998/NĐ-CP ngày 29/6/1998 cđa ChÝnh phđ
vỊ chun mét sè doanh nghiƯp nhµ nớc thành công ty cổ
phần và Thông t 104/TT-BTC quy định 4 hình thức cổ phần
hoá nh sau:
Giữ nguyên giá trị phần vốn Nhà nớc hiện có tại doanh
nghiệp, phát hành cổ phiếu thu hút thêm vốn để phát triển
doanh nghiệp. Theo hình thức này thì giá trị cổ phần của
Nhà nớc góp vào công ty cổ phần bằng giá trị thực tế phần
vốn Nhà nớc tại doanh nghiệp trừ cho phí cổ phần hoá, giá trị
u đÃi cho ngời lao động và giá trị phần trả dần của ngời lao
đông nghèo theo quy định của Nhà nớc.
Bán một phần giá trị vốn Nhà nớc hiện có tại doanh nghiệp:
Theo hình thức này thì Nhà nớc sử dụng một phần giá trị
thực tế vốn Nhà nớc tại doanh nghiệp để bán cho các cổ
đông.

2


Những giải pháp đẩy nhanh cổ phần hoá doanh nghiệp Nhà nớc ở nớc ta hiện nay

Tách một bộ phận của doanh nghiệp để cổ phần hoá:
Theo hình thức này thì một bộ phận doanh nghiệp với giá trị
tài sản vốn của nó có thể tách riêng để hoạt động độc lập.
Bán toàn bộ giá trị vốn Nhà nớc hiện có tại doanh nghiệp
để chuyển thành công ty cổ phần: Theo hình thức này thì
Nhà nớc không tham gia cổ phần ở công ty cổ phần.

-

Ngoài các hình thức trên, có thể áp dụng thêm hình thức

nh thành lập công ty cổ phần mới trên cơ sở một hay một số
doanh nghiệp nhà nớc mạnh và hoạt động hiệu quả là sáng
lập viên góp phần cho công ty cổ phần mới đó và phát hành
cổ phiếu, bán cổ phiếu trên thị trờng.
Thực tế hiện nay doanh nghiệp nhà nớc đà cổ phần hóa
chủ yếu áp dụng hình thức bán phần vốn hiện có của Nhà nớc
nên cha có tác dụng thực sự trong việc khơi thông nuồn vốn xÃ
hội. Cần mở rộng phát triển cổ phiếu để huy động vốn xÃ
hội. Trong qua trình cổ phần hoá, trừ các doanh nghiệp kinh
doanh trong lĩnh vực đặc biệt, Nhà Nớc cần quản lý thì nên
áp dụng loại hình để Nhà Nớc nắm cổ phần chi phối hay cổ
phần đặc biệt còn các doanh nghiệp khác có thể bán toàn
bộ taì sản nhà nớc cho các nhà đầu t.
I-2.3 Đối tợng cổ phần
Nhằm nõng cao hiệu quả sản xut kinh doanh của các doanh
nghiệp nhà nớc, để các doanh nghiệp nhà nớc thực sự giữ vai
trò quan trọng, có đóng góp to lớn cho sự phát triển kinh tế,
Đảng và Nhà nớc đà xác định chủ trơng và ban hành hệ
thống văn bản pháp lý để hớng dẫn, chỉ đạo tổ chức thùc
2


Những giải pháp đẩy nhanh cổ phần hoá doanh nghiệp Nhà nớc ở nớc ta hiện nay

hiện cổ phần hoá doanh nghiệp nhà nớc, để sắp xếp và
điều chỉnh lại cơ cấu hệ thống các doanh nghiệp nhà nớc

cho phù hợp nhằm nâng cao hiệu qủa sản xuất kinh doanh của
hệ thống các doanh nghiệp nhà nớc trong nền kinh tế thị trờng định hớng xà hội chủ nghĩa. Từ mục tiêu và hình thức
cổ phần hoá doanh nghiệp nhà nớc đà xác định, chúng ta
nhận thức rõ tiến trình cổ phần hoá doanh nghiệp nhà nớc là
tiền trình đợc tổ chức với những đối tợng xác định.
Đối tợng cổ phần hoá là những doanh nghiệp nhà nớc hiện
nay mà không cấn giữ 100% vốn nhà nhà nớc, không phụ
thuộc voà thực trạng kết quả hoát động sản xuất kinh doanh.
Cơ quan nhà nớc có thẩm quyền căn cứ vào định hớng sắp
xếp, điều chỉnh, phát triển doanh nghiệp nhà nớc và điều
kiện thực tế của từng doanh nghiệp để quyết định chuyển
doanh nghiệp nhà nớc và điều kiện thực tế của từng doanh
nghiệp nhà nớc đó thành công ty cổ phần thông thờng hoặc
Nhà Nớc không nắm giữ cổ phần.
I-2.4 Môi trờng pháp lý cho cổ phần hoá doanh nghiệp
nhà nớc:
Thực hiện chủ trơng cổ phần hoá doanh nghiệp nhà nớc,
Chính phủ đẫ ban hành các văn bản pháp quy hớng dẫn nhằm
thúc đẩy quá trình cổ phần hoá doanh nghiệp nhà nớc:
+ Quyết định 217/HĐBT ngày 14/11/1987 đề cập đến
vấn đề cổ phần hoá doanh nghiệp nhà nớc.

2