Môn kỹ năng dạy học kỹ năng kiểm tra, đánh giá kết quả học tập môn lý luận chính trị của học viên ở khoa xây dựng đảng – trường chính trị nguyễn văn cừ

TIỂU LUẬN
MÔN : KỸ NĂNG DẠY HỌC
Đề tài :
KỸ NĂNG KIỂM TRA, ĐÁNH GIÁ KẾT QUẢ HỌC TẬP MÔN LÝ
LUẬN CHÍNH TRỊ CỦA HỌC VIÊN Ở KHOA XÂY DỰNG ĐẢNG –
TRƯỜNG CHÍNH TRỊ NGUYỄN VĂN CỪ


MỤC LỤC
MỞ ĐẦU..........................................................................................................1
NỘI DUNG.......................................................................................................3
Chương 1 MỘT SỐ VẤN ĐỀ LÝ LUẬN VỀ KỸ NĂNG KIỂM TRA,
ĐÁNH GIÁ KẾT QUẢ HỌC TẬP...................................................................3
1.1. Khái niệm kỹ năng dạy học........................................................................3
1.2. Kỹ năng kiểm tra, đánh giá kiến thức của người học.................................6
1.3. Vai trò của kiểm tra, đánh giá kết quả học tập của người học..................7
1.4. Yêu cầu, nội dung, cách thức kiểm tra, đánh giá kết quả học tập của học
viên các trường chính trị hiện nay.....................................................................8
Chương 2 THỰC TRẠNG VÀ GIẢI PHÁP NÂNG CAO KỸ NĂNG KIỂM
TRA, ĐÁNH GIÁ KẾT QUẢ HỌC TẬP CỦA GIẢNG VIÊN Ở TRƯỜNG
CHÍNH TRỊ NGUYỄN VĂN CỪ..................................................................14
2.1. Thực trạng công tác kiểm tra, đánh giá....................................................14
2.2. Kỹ năng kiểm tra, đánh giá kết quả học tập ở Khoa Xây dựng Đảng –
Trường Chính trị Nguyễn Văn Cừ..................................................................18
1.3. Giải pháp nâng cao kỹ năng kiểm tra, đánh giá kết quả học tập bằng hình
thức thi tiểu luận ở Khoa Xây dựng Đảng......................................................22
KẾT LUẬN....................................................................................................28
DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO.....................................................29


MỞ ĐẦU

Đội ngũ nhà giáo là một trong những nhân tố quyết định thành công của sự
nghiệp đổi mới giáo dục. Văn kiện Đại hội Đảng toàn quốc lần thứ XII khẳng
định: “Phát triển đội ngũ nhà giáo và cán bộ quản lý giáo dục, đáp ứng yêu cầu
đổi mới giáo dục và đào tạo. Thực hiện chuẩn hóa đội ngũ nhà giáo theo từng
cấp học và trình độ đào tạo” [3, tr.117]. Trong xu thế hội nhập quốc tế đã đặt ra
cho giáo dục, đào tạo ở Việt Nam cần đổi mới nhằm đáp ứng với sự phát triển
của đất nước, nhằm đạt tới chất lượng hiệu quả, đáp ứng được yêu cầu của sự
phát triển kinh tế - xã hội, đáp ứng được yêu cầu đổi mới của đất nước.
Trường Chính trị Nguyễn Văn Cừ - tỉnh Bắc Nịnh, nơi đào tạo, cung
cấp giảng viên lý luận và cán bộ cho hệ thống chính trị của tỉnh. Trước đòi
hỏi của thực tiễn và yêu cầu, nhiệm vụ, Khoa Xây dựng Đảng đã chủ động
đổi mới các thành tố của quá trình dạy học, đặc biệt là đổi mới nội dung, hình
thức, phương pháp dạy học và phương tiện dạy học hiện đại; đổi mới cách
kiểm tra, đánh giá năng lực người học...Đặc biệt đối với các môn học thuộc
bộ mơn lý luận chính trị kết quả học tập được đánh giá nguyên lí gắn lí luận
với thực tiễn, phù hợp với hồn cảnh, đặc điểm cụ thể.
Chính vì vậy vấn đề kiểm tra, đánh giá kết quả học tập của học viên
nhằm tạo cơ hội cho học viên vận dụng các kiến thức và kĩ năng đã học vào
việc giải quyết các vấn đề do giảng viên đặt ra trong dạy học lí luận chính trị
là hết sức quan trọng, đòi hỏi kỹ năng đánh giá của giảng viên. Để tìm hiểu kỹ
hơn về vấn đề này nên em đã chọn vấn đề “Kỹ năng kiểm tra, đánh giá kết
quả học tập mơn Lý luận Chính trị của học viên ở Khoa Xây dựng Đảng –
Trường Chính trị Nguyễn Văn Cừ” để làm đề tài tiểu luận môn học Kỹ năng
dạy học đại học của mình.
2. Mục đích và nhiệm vụ nghiên cứu
2.1. Mục đích nghiên cứu
Trên cơ sở nghiên cứu lý luận và thực tiễn về kỹ năng dạy học, kỹ năng
đánh giá kết quả học tập tác giả đề xuất một số giải pháp nâng cao kỹ năng
1

kiểm tra, đánh giá kết quả học tập môn Lý luận Chính trị của học viên ở Khoa
Xây dựng Đảng – Trường Chính trị Nguyễn Văn Cừ
2.2. Nhiệm vụ nghiên cứu
Làm rõ cơ sở lý luận về kỹ năng dạy học nói chung và kỹ năng đánh giá
kết quả học tập lý luận chính trị nói riêng.
Khảo sát, đánh giá thực trạng hoạt động kiểm tra, đánh giá kết quả học
tập ở Khoa Xây dựng Đảng – Trường Chính trị Nguyễn Văn Cừ
Đề xuất biện pháp nâng cao kỹ năng kiểm tra, đánh giá kết quả học tập ở
Khoa Xây dựng Đảng – Trường Chính trị Nguyễn Văn Cừ
3. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu
3.1. Đối tượng nghiên cứu
Kỹ năng kiểm tra, đánh giá kết quả học tập môn lý luận chính trị
3.2. Phạm vi nghiên cứu
Khoa Xây dựng Đảng – Trường chính trị Nguyễn Văn Cừ- tỉnh Bắc
Ninh
4. Cơ sở lý luận và phương pháp nghiên cứu
4.1. Cơ sở lý luận
Tiểu luận dựa trên cơ sở lý luận của chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng
Hồ Chí Minh, quan điểm, đường lối của Đảng và nhà nước về cơng tác giảng
dạy ở các trường chính trị
4.2. Phương pháp nghiên cứu
Đề tài sử dụng tổng hợp các phương pháp nghiên cứu lý luận, thực tiễn
và các phương pháp phân tích, tổng hợp, hệ thống hóa, khái qt hóa các tài
liệu có liên quan để rút ra những nội dung liên quan trực tiếp đến rèn luyện kỹ
năng sư phạm, kỹ năng đánh giá kết quả học tập theo chuẩn giáo viên các
trường chính trị.
5. Kết cấu của tiểu luận
Ngồi phần Mở đầu, Kết luận, Danh mục tài liệu tham khảo, đề tài
được kết cấu thành 2 chương, 7 tiết

2


NỘI DUNG
Chương 1
MỘT SỐ VẤN ĐỀ LÝ LUẬN VỀ KỸ NĂNG KIỂM TRA, ĐÁNH GIÁ
KẾT QUẢ HỌC TẬP
1.1. Khái niệm kỹ năng dạy học
- Kỹ năng
Theo Từ điển Giáo dục học: Kỹ năng là khả năng thực hiện có kết quả
những hành động trên cơ sở những tri thức có được đối với việc giải quyết
những nhiệm vụ đặt ra cho phù hợp với điều kiện cho phép. Nói cách khác, kỹ
năng là tri thức trong hành động, là khả năng vận dụng kiến thức để giải quyết
một nhiệm vụ mới một cách sáng tạo [2, tr.169].
Tác giả Nguyễn Thu Nga quan niệm: “Kỹ năng là khả năng của con
người thực hiện có kết quả một hoạt động nào đó trên cơ sở vận dụng những
kiến thức đã biết vào việc giải quyết nhiệm vụ cụ thể” [6, tr.35].
Theo tác giả Đăng Thành Hưng: “Kỹ năng là một dạng hành động được
thực hiện tự giác dựa trên tri thức về công việc, khả năng vận động và những
điều kiện của học viên,... để đạt được kết quả theo mục đích hay tiêu chí đã
định, hoặc mức độ thành cơng theo chuẩn hay quy định” [4, tr.21].
Có thể thấy, kỹ năng là hình thức biểu hiện của khả năng hay năng lực,
được cá nhân thực hiện tự giác theo những yêu cầu, quy tắc, tiêu chuẩn nhất
định. Đó có thể là những yêu cầu, quy tắc, tiêu chuẩn về trình tự thực hiện, về
kết quả thực hiện, về tốc độ hay nhịp độ thực hiện và tính đúng đắn của hành
động. Kỹ năng địi hỏi con người phải có tri thức về hành động, hoạt động và
những kinh nghiệm cần thiết. Muốn có kỹ năng con người phải vận dụng tri
thức đó vào thực tiễn phù hợp với mục đích và có kết quả. Tuy nhiên, khơng
phải việc vận dụng những kiến thức lý luận, lý thuyết vào một lĩnh vực, một
cơng việc nào đó là đã có kỹ năng. Mà kỹ năng chỉ hình thành và phát triển

trên cơ sở được rèn luyện và thực hành trong thực tiễn. Do vậy, chủ thể được
coi là có kỹ năng khi cá nhân biết vận dụng một cách thành thạo, thuần thục
3


những kiến thức lý luận, lý thuyết vào giải quyết thành công những vấn đề đặt
ra, mang lại hiệu quả cao và có giá trị trong thực tiễn.
Trên cơ sở nghiên cứu các quan niệm về kỹ năng, có thể thấy nổi lên ở
những đặc trưng sau: Một là, kỹ năng luôn được biểu hiện trong hành động và
hoạt động của cá nhân thông qua các thao tác. Hai là, kỹ năng là sự vận dụng
những tri thức, kỹ xảo phù hợp với điều kiện hoạt động cụ thể. Ba là, sự vận
dụng kỹ năng bao giờ cũng mang lại kết quả cho hành động một cách thuần
thục, ít sai sót, linh hoạt, sáng tạo.
- Kỹ năng dạy học
Là khả năng tổ chức thực hiện các hoạt động dạy học có hiệu quả trong
điều kiện nhất định, dựa trên sự lựa chọn phương pháp, cách thức đúng đắn
trong thời gian nhất định.
Cũng như kỹ năng nói chung kỹ năng dạy học được xây dựng trên cơ
sở của những tri thức về chuyên môn, tri thức sư phạm, nhũng tri thức xã hội
và những kỹ xảo chuyên biệt.
Kỹ năng dạy học đối với giáo viên là cần thiết và nó là cơ sở để giáo
viên thực hiện tốt nhiệm vụ dạy học và giáo dục, thực hiện tốt các công việc
dạy học.
Kỹ năng dạy học được hình thành trong quá trình hoạt động sư phạm,
thơng qua huấn luyện và tích luỹ kinh nghiệm sống, và nó cũng có đầy đủ các
đặc điểm cảu kỹ năng nói chung như : Tính chính xác, tính linh hoạt......tính
hiệu quả...vv.
Khi nghiên cứu vai trị của kỹ năng trong hoạt động nghề nghiệp nói
chung và trong lĩnh vực dạy học nói riêng, đã có nhiều tác giả quan tâm đến vai
trò của kỹ năng trong dạy học. Kỹ năng là một thuật ngữ được sử dụng phổ biến

trong các lĩnh vực hoạt động của con người, là: “Khả năng vận dụng những kiến
thức thu nhận được trong một lĩnh vực nào đó vào thực tế” [2, tr.501].
Kỹ năng dạy học là tổ hợp các hành động - hoạt động đã được người
dạy nắm vững, nó vừa biểu hiện kỹ thuật, thao tác của hành động dạy học linh
4


hoạt, sáng tạo đồng thời thể hiện năng lực cá nhân. Kỹ năng dạy học ln thể
hiện được tính mục đích trong hoạt động dạy học, người giáo viên có KNDH
tốt là người thể hiện hiệu quả cao trong quá trình dạy học.
Tác giả Nguyễn Như An quan niệm về kỹ năng dạy học (kỹ năng sư
phạm): “Là khả năng thực hiện có kết quả một số thao tác, hay một loạt các
thao tác phức tạp của một hành động sư phạm, bằng cách lựa chọn và vận
dụng những tri thức, cách thức, quy trình đúng đắn”, tác giả chia kỹ năng sư
phạm thành 2 nhóm, nhóm kỹ năng nền tảng và nhóm kỹ năng chuyên biệt.
Nhóm kỹ năng chuyên biệt gồm: kỹ năng dạy học, kỹ năng giáo dục, kỹ năng
nghiên cứu khoa học, kỹ năng tự học bồi dưỡng, kỹ năng hoạt động xã hội [1,
tr.20].
Theo tác giả Trương Tuyết Minh: “Kỹ năng dạy học là khả năng tổ
chức thực hiện các hoạt động dạy học có hiệu quả trong điều kiện nhất định,
dựa trên sự lựa chọn phương pháp, cách thức đúng đắn trong thời gian nhất
định” [5, tr.9].
Dạy học là quá trình tác động qua lại giữa người dạy và người học mà
kết quả là hình thành được những tri thức, kỹ năng và kỹ xảo nhất định ở
người học. Để đáp ứng nhiệm vụ giáo dục, đào tạo ở nhà trường, trong quá
trình dạy học, người giáo viên cần thực hiện có kết quả các thao tác của hành
động giảng dạy trên cơ sở lựa chọn và vận dụng những tri thức chuyên môn,
nghiệp vụ cần thiết vào các tình huống dạy học xác định.
Từ khái niệm kỹ năng và khái niệm dạy học cho thấy, KNDH được
quan niệm một cách đầy đủ khi xem xét nó dưới góc độ hoạt động dạy học.

Trong quá trình nghiên cứu, KNDH có bản chất hoạt động, vừa được xem xét,
đánh giá về mặt kỹ thuật, thao tác vừa được đánh giá về mặt năng lực của cá
nhân. Kỹ năng dạy học xác định là kỹ năng phức tạp, gắn liền với sự vận
dụng thành thục, linh hoạt kiến thức chuyên môn và kỹ xảo, kinh nghiệm của
người dạy trong các nội dung dạy học.

5


Từ cách tiếp cận trên, có thể quan niệm: Kỹ năng dạy học là sự vận
dụng hệ thống kiến thức vào việc giải quyết một cách hiệu quả nhiệm vụ dạy
học, nhằm đạt được mục tiêu dạy học.
1.2. Kỹ năng kiểm tra, đánh giá kiến thức của người học
Là sự vận dụng hệ thống kiến thức, kỹ xảo, kinh nghiệm chun mơn
nghiệp vụ cần thiết vào thực hiện có hiệu quả việc kiểm tra, đánh giá kiến
thức của người học trên lớp. Trong quá trình dạy học, kiểm tra, đánh giá được
xem như là một khâu của quá trình dạy học, nó phản ánh chất lượng dạy học
và thơng qua đó để khơng ngừng hồn thiện những khâu yếu, mặt yếu của quá
trình dạy học. Kiểm tra, đánh giá ở các trường chính trị hiện nay ln được
coi trọng. Một trong những nhiệm vụ, giải pháp chủ yếu của các trường là:
Đổi mới phương pháp đánh giá kết quả học tập, rèn luyện, bảo đảm tính
khách quan, phản ánh đúng thực chất trình độ của người học.
Biết xác định nội dung và cách thức kiểm tra, thời gian kiểm tra: Là sự
vận dụng hệ thống kiến thức, kỹ xảo, kinh nghiệm trong quá trình lựa chọn
nội dung cũng như đề xuất phương pháp, xác định thời gian kiểm tra cho từng
nội dung môn học. Tùy theo mỗi nội dung môn học mà giảng viên lựa chọn
nội dung nào cho phù hợp. Tất nhiên, trong mỗi môn học, nội dung nào là
trọng tâm, trọng điểm đều được xác định ngay từ đầu. Tùy vào tưng đối tượng
khác nhau mà nội dung kiểm tra cũng khác nhau. Song, các nội dung này đều
giúp học viên có thể nâng cao hiểu biết, thái độ tích cực và biết vận dụng vào

thực tiễn. Trên cơ sở nội dung được xác định mà giảng viên xác định cách
thức kiểm tra, như kiểm tra viết, kiểm tra vấn đáp...Đồng thời cũng xác định
là thời gian kiểm tra sao cho phù hợp với nội dung và trình độ hiện có của học
viên.
Biết đặt câu hỏi kiểm tra: Là sự vận dụng hệ thống kiến thức, kỹ xảo,
kinh nghiệm trong việc xây dựng, sàng lọc và lựa chọn câu hỏi kiểm tra dành
cho người học đảm bảo tính hiệu quả. Tùy vào mục đích nội dung mơn học
đặt ra để xác định hệ thống câu hỏi phù hợp, đó là dạng câu hỏi mang tính vận
6


dụng hay dạng câu hỏi mang tính củng cố, hệ thống kiến thức đã học…Mỗi
loại câu hỏi cần phải ngắn gọn, dễ hiểu và hỏi đúng vấn đề cần hỏi, tránh
dạng câu hỏi chung chung, thiếu từ để hỏi.
Biết phân tích, xác lập tiêu chí đánh giá kiến thức: Là sự vận dụng hệ
thống kiến thức, kỹ xảo, kinh nghiệm trong việc xây dựng tiêu chí đánh giá
kết quả trên cơ sở năng lực của người học. Kỹ năng kiểm tra, đánh giá kiến
thức của người học trên lớp đạt yêu cầu cao hay thấp phụ thuộc vào trình độ
phân tích, xác lập tiêu chí đánh giá kiến thức. Song, mỗi nội dung môn học
bao giờ cũng hướng người học đến các mục tiêu chung nhất là kiến thức, thái
độ và kỹ năng. Đối với học viên ở các trường chính trị, trong q trình học tập
phải hướng tới mục đích là hiểu biết kiến thức chuyên ngành, liên ngành, chủ
động tích cực và biết vận dụng sau khi ra trường đảm nhiệm trên các cương vị
được giao.
Biết nhận xét, đánh giá kiến thức: Là sự vận dụng hệ thống kiến thức,
kỹ xảo, kinh nghiệm đã có của giảng viên trong việc nhận xét, đánh giá trình
độ nhận thức của người học thơng qua q trình kiểm tra tại lớp. Đánh giá
kiến thức của người học luôn phải đảm bảo tính khách quan, trung thực và
hướng đến sự phát triển của người học. Nhận xét, đánh giá kết quả là cơ sở để
giảng viên phát huy ưu điểm của người học và khắc phục những hạn chế,

khuyết điểm.
Như vậy, trong mỗi kỹ năng đều có các nội dung biểu hiện cụ thể. Các
kỹ năng này trong một hệ thống của quá trình dạy học trên lớp, gắn liền với
quá trình tổ chức, điều khiển hoạt động nhận thức của người học.
1.3. Vai trò của kiểm tra, đánh giá kết quả học tập của người học
Kiểm tra, đánh giá là hai mặt của một quá trình, là hai khâu trong quá
trình đào tạo, có quan hệ mật thiết với nhau. Kiểm tra là thu thập thông tin, số
liệu, bằng chứng về kết quả đạt được. Đánh giá là so sánh, đối chiếu với mục
tiêu dạy học, đưa ra những phán đoán, kết luận về thực trạng và nguyên nhân
của kết quả đó. Đánh giá gắn liền với kiểm tra, nằm trong chu trình kín của
7


quy trình dạy học, được tiến hành có hệ thống, để xác định mức độ đạt được
về kiến thức, kỹ năng và thái độ, qua đó xác định mức độ phát triển tư duy và
trình độ được đào tạo của người học trong quá trình dạy - học. Việc kiểm tra,
đánh giá kết quả học tập của người học còn cung cấp thông tin ngược để đánh
giá chất lượng, phương pháp quản lý, đào tạo của người dạy nói riêng và nhà
trường nói chung. Do đó, việc kiểm tra, đánh giá kết quả học tập của người
học có quan hệ chặt chẽ với hoạt động giảng dạy và tổ chức học tập.
Kiểm tra, đánh giá kết quả học tập của người học nhằm hướng tới
những mục đích, yêu cầu sau:
- Làm rõ mức độ đạt được và chưa đạt được so với mục tiêu đào tạo về
kiến thức, kỹ năng và thái độ của người học, từ đó xác định mức độ chất
lượng, hiệu quả hoạt động dạy - học.
- Kịp thời phát hiện những hạn chế, bất cập trong q trình dạy - học,
từ đó điều chỉnh để đạt mục đích đề ra.
- Tìm ra những hạn chế, yếu kém về kiến thức, kỹ năng, thái độ của
người học trong quá trình học tập, tìm ra những nguyên nhân để kịp thời điều
chỉnh quá trình học tập.

- Giúp người dạy có thơng tin để xác định được những điểm mạnh,
điểm yếu của học viên để kịp thời điều chỉnh, hoàn thiện hơn hoạt động dạy,
đồng thời tạo cơ sở cho những dự đoán phát triển trong tương lai. Từ đó, điều
chỉnh mục tiêu, nội dung, phương pháp dạy - học, thơng qua đó để điều chỉnh
hoạt động quản lý dạy - học.
1.4. Yêu cầu, nội dung, cách thức kiểm tra, đánh giá kết quả học
tập của học viên các trường chính trị hiện nay
Đại hội XII của Đảng xác định phương hướng, nhiệm vụ: “Tiếp tục đổi
mới mạnh mẽ và đồng bộ các yếu tố cơ bản của giáo dục, đào tạo theo hướng
coi trọng phát triển phẩm chất, năng lực của người học”, “Tiếp tục đổi mới
mạnh mẽ phương pháp dạy và học, hình thức và phương pháp thi, kiểm tra và
đánh giá kết quả giáo dục, đào tạo, bảo đảm trung thực, khách quan”. Đây là
8


đòi hỏi cấp bách trong sự nghiệp đổi mới giáo dục, đào tạo ở nước ta nói
chung và trong đào tạo, bồi dưỡng cán bộ ở các trường chính trị nói riêng.
Về nội dung kiểm tra, đánh giá người học trong các Trường Chính trị
cần chú trọng 5 cấp độ: (1) Kiểm tra, đánh giá khả năng ghi nhớ và nhận diện
nội dung kiến thức được truyền thụ từ người dạy; (2) Kiểm tra, đánh giá khả
năng hiểu nội dung kiến thức, giải thích hoặc suy diễn. Đó là khả năng tái
hiện kiến thức: hiểu nội dung thông tin được truyền đạt, dự đoán được kết quả
và ảnh hưởng của kiến thức đó trong thực tế; (3) Kiểm tra, đánh giá khả năng
phân tích và tổng hợp kiến thức. Đó chính là khả năng nhận biết, phát hiện và
phân biệt các bộ phận cấu thành của kiến thức hay tình huống và khả năng
khái quát, hợp nhất kiến thức đó; (4) Kiểm tra, đánh giá khả năng sử dụng
kiến thức đó trong điều kiện thực tế. Kiểm tra, đánh giá khả năng vận dụng
đúng kiến thức trong điều kiện, hoàn cảnh thực tế xã hội, tức là những kiến
thức lý thuyết đã được chuyển hóa thành những kỹ năng, vận dụng những kỹ
năng đó vào thực tiễn cơng tác của người học và (5) Kiểm tra, đánh giá khả

năng phán xét giá trị hoặc sử dụng kiến thức theo các tiêu chí thích hợp. Điều
đó có nghĩa là kiểm tra được thái độ của người học đã hình thành đối với
những kiến thức được người thầy truyền thụ.
Để làm được điều đó cần xác định các chuẩn mục tiêu kiến thức cần
kiểm tra, sao cho vừa có tính bao qt, phản ánh chính xác năng lực của
người học, phù hợp với các chuẩn mực khoa học theo từng phần học và mang
tính thống nhất. Trên cơ sở đó, tùy theo yêu cầu của mỗi giai đoạn và đặc thù
riêng có, để có thể thay đổi linh hoạt, hợp lý.
Về hình thức kiểm tra, đánh giá, chủ yếu bằng thi tự luận. Hình thức thi
vấn đáp ít được sử dụng và thi trắc nghiệm thì hầu như chưa có.
Thi tự luận ở các trường chính trị hiện nay chỉ địi hỏi người học miêu
tả lại những nội dung kiến thức (tái hiện kiến thức) và vận dụng, liên hệ
những kiến thức đã học vào thực tế công tác. Việc kiểm tra kỹ năng, thái độ
của người học còn nhiều hạn chế, thậm chí chưa thực hiện được ở một số
9


phần học. Phương pháp đánh giá truyền thống tuy chưa thể kiểm tra được đầy
đủ các cấp độ đánh giá người học nhưng vẫn có những ưu điểm vì có thể đánh
giá hiệu quả quá trình nhận thức, ghi nhớ để hiểu kiến thức, và cũng có thể tái
nhận hay tái hiện một vấn đề gì đó trong thực tiễn. Tuy nhiên, với hình thức
đánh giá tự luận truyền thống, người học ít có cơ hội để trình bày kiến thức
bằng nhiều cách khác nhau, dễ có khuynh hướng rút gọn nội dung thi của một
số khoa chuyên môn; việc đánh giá người học thiếu khách quan, chính xác,
khơng chỉ giữa những người học, mà cả giữa các khoa chuyên mơn. Để đánh
giá được người học được chính xác thì khâu ra đề thi phải được thiết kế tốt,
xác định khả năng tái hiện, vận dụng thông tin của từng người học và so với
những người học khác trong cùng một lĩnh vực. Bên cạnh đó, việc tổ chức thi
cần nghiêm túc và hiệu quả.
Thi vấn đáp là hình thức kích thích tư duy độc lập của người học, giúp

người dạy đánh giá được thái độ của người học, trên cơ sở đó định hướng,
điều chỉnh tư duy cho người học. Đề thi và người trực tiếp hỏi thi cần sử dụng
hệ thống câu hỏi gợi mở vừa mang tính suy luận, vừa bao quát được các nội
dung kiến thức. Ngồi ra, để đánh giá chính xác người học, cần có các câu hỏi
gắn với tình hình kinh tế - xã hội nhằm đánh giá khả năng vận dụng thực tiễn,
kỹ năng thực hành và thái độ của người học đối với những nội dung kiến thức
được học. Hình thức thi này yêu cầu người dạy phải chuẩn bị công phu, kiến
thức lý luận vững chắc, kinh nghiệm thực tiễn phong phú, kỹ năng vận dụng
lý luận vào thực tiễn tốt để có thể hướng dẫn và đánh giá người học chính
xác. Do đó, cần mở rộng hình thức thi này và tổ chức tốt hơn trong kiểm tra,
đánh giá người học ở các trường chính trị hiện nay.
Trắc nghiệm là cách đánh giá bằng phép lượng giá cụ thể mức độ, khả
năng thể hiện kiến thức trong một lĩnh vực nào đó. Một trong số những
phương pháp trắc nghiệm khách quan là trắc nghiệm viết, để đo lường năng
lực của con người trong nhận thức, hoạt động và cảm xúc. Trắc nghiệm khách
quan được sử dụng phổ biến tại nhiều nước trên thế giới trong các kỳ thi, nhất
10


là các kỳ thi hệ phổ thông trung học để đánh giá năng lực nhận thức của
người học. Ưu điểm căn bản của phương pháp đánh giá này là: số lượng câu
hỏi nhiều, bao quát được kiến thức của chương trình; đề thi có điều kiện phổ
rộng kiến thức; chấm thi ít tốn cơng; kết quả khách quan. Vì vậy, hình thức
thi trắc nghiệm khách quan ngày càng được áp dụng rộng rãi trong các nhà
trường. Tuy nhiên, trong hệ thống các Trường Chính trị, việc áp dụng phương
pháp này để đánh giá người học trong Chương trình trung cấp lý luận chính
trị cịn hạn chế, thậm chí là chưa được áp dụng theo đúng chuẩn. Trong một
số phần học, nhất là phần về quan điểm, đường lối, hình thức trắc nghiệm
khách quan để kiểm tra, đánh giá không phải là sự lựa chọn tốt để đánh giá
năng lực nhận thức của người học.

Thực tế hiện nay, mặc dù phương pháp đánh giá kết quả học tập của
người học đã có nhiều cải tiến, nhưng vẫn cịn nhiều bất cập, như: hình thức
thi và kiểm tra chưa phong phú, chủ yếu vẫn là thi và kiểm tra theo hình thức
tự luận; nội dung các câu hỏi thi và kiểm tra còn nhiều trùng lắp, thiếu sáng
tạo; câu hỏi chủ yếu là tái hiện kiến thức lý thuyết, thậm chí ra đúng như đề
mục trong bài; dễ dãi trong đánh giá người học; ảnh hưởng đến tính động viên
thi đua của người học và giữa các khoa bộ môn. Đặc biệt, việc kiểm tra, đánh
giá trong các Trường Chính trị thường quan tâm nhiều đến lượng kiến thức
mà người học đã thu nhận mà chưa chú trọng việc đánh giá khả năng vận
dụng những kiến thức trong thực tế. Thực tế đó địi hỏi các Trường Chính trị
cần nâng cao hiệu quả công tác đào tạo, bồi dưỡng; đổi mới cách thức kiểm
tra, đánh giá kết quả học tập và rèn luyện của học viên; nâng cao chất lượng
công tác quản lý đào tạo, bồi dưỡng.
Học viện Chính trị quốc gia Hồ Chí Minh đã ban hành khá đồng bộ các
quyết định, hướng dẫn chỉ đạo công tác đào tạo, bồi dưỡng ở các Trường
Chính trị, như: Quy chế, Quy định về thi, kiểm tra các phần học, môn học,
Hướng dẫn 02, 08 về tổ chức thi, viết khóa luận tốt nghiệp và đánh giá học
viên Trung cấp Lý luận chính trị - hành chính. Ngày 21-4-2016, Giám đốc
11


Học viện Chính trị quốc gia Hồ Chí Minh ra Quyết định số 1855/QĐHVHCQG về ban hành Bộ Quy chế quản lý đào tạo của Trường Chính trị
tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương, trong đó có Quy chế đánh giá và quản
lý kết quả học tập của học viên Trung cấp lý luận chính trị - hành chính của
trường chính trị tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương. Quy chế đã tạo cơ sở
pháp lý quan trọng trong việc đổi mới quản lý, đánh giá học viên Chương
trình Trung cấp lý luận chính trị - hành chính, bảo đảm hiệu quả, thiết thực.
Để bảo đảm tính khách quan, khoa học trong việc đánh giá kết quả học
tập của người học, góp phần nâng cao hiệu quả cơng tác đào tạo, bồi dưỡng ở
các Trường Chính trị tỉnh cần xây dựng Bộ ngân hàng đề thi trong Chương

trình Trung cấp Lý luận chính trị bảo đảm các yêu cầu sau:
- Nội dung Bộ ngân hàng đề thi bảo đảm tính tồn diện, gắn lý luận với
thực tiễn, tránh tình trạng tái hiện đơn thuần lý thuyết và thiếu tính vận dụng
sáng tạo. Nhờ đó, vừa kiểm tra được kiến thức cơ bản mà người học cần nắm,
vừa tạo điều kiện cho người học được rèn luyện kỹ năng nghiệp vụ và bộc lộ
khả năng tư duy;
- Đáp ứng tốt yêu cầu đổi mới, bảo đảm tính khoa học, hiệu quả trong
cách đánh giá kết quả học tập và rèn luyện của học viên, dần hồn thiện cơng
tác quản lý đào tạo, bảo đảm nâng cao chất lượng và hiệu quả cơng tác đào
tạo, bồi dưỡng ở các Trường Chính trị hiện nay;
- Tạo điều kiện trong việc đổi mới, cải tiến trong cơng tác quản lý đào
tạo, bảo đảm tính đồng bộ, hiệu quả trong hoạt động quản lý, giảm bớt áp lực
cơng việc cho một số vị trí trong điều kiện hiện nay.
- Nội dung Bộ ngân hàng đề thi phải đảm bảo các yêu cầu sau:
+ Xác định kiến thức chuẩn mà người học cần phải thu được, khuyến
khích tự học qua các tài liệu tham khảo nhằm giúp người học có thể trao đổi,
thảo luận các quan điểm, nhận thức và cách giải quyết các vấn đề trên cơ sở
các câu hỏi đặt ra.

12


+ Nội dung bộ ngân hàng đề thi vừa phải đánh giá được người học, vừa
đánh giá chất lượng giảng dạy của giảng viên. Do đó, nội dung các câu hỏi
phải đầy đủ, hợp lý, không trùng lặp; kiểm tra được kiến thức cơ bản, khả
năng vận dụng và kỹ năng thực hành của học viên; phân hóa được người học.
- Về hình thức, bộ câu hỏi phải bảo đảm tính khoa học: lơgíc, chính
xác, chặt chẽ, rõ ràng...
+ Các câu hỏi trong bộ đề mang tính mở, phát huy khả năng tư duy,
sáng tạo trong phân tích, liên hệ giữa các vấn đề lý luận đã được học tập,

nghiên cứu với thực tiễn kinh tế, chính trị, xã hội địa phương, phát huy khả
năng, kỹ năng vận dụng lý luận vào thực tiễn tổ chức, hoạt động của cơ quan,
đơn vị nơi học viên cơng tác;
- Tạo tính chủ động, hợp lý, khoa học trong hoạt động quản lý thi, đánh
giá học viên; bảo đảm việc đánh giá kết quả học tập của học viên một cách
thực chất, giảm bớt các sai sót trong q trình quản lý thi, đánh giá học viên;
- Dự thảo bộ ngân hàng đề thi trước khi nghiệm thu đưa vào sử dụng
phải được góp ý, chỉnh sửa thơng qua hội thảo, trao đổi thống nhất cấp khoa
và cấp trường.

13


Chương 2
THỰC TRẠNG VÀ GIẢI PHÁP NÂNG CAO KỸ NĂNG KIỂM TRA,
ĐÁNH GIÁ KẾT QUẢ HỌC TẬP CỦA GIẢNG VIÊN Ở TRƯỜNG
CHÍNH TRỊ NGUYỄN VĂN CỪ
2.1. Thực trạng cơng tác kiểm tra, đánh giá
Kết luận số 117-KL/TW ngày 20-11-2015 của Ban Bí thư Trung ương
Đảng về cơng tác đào tạo, bồi dưỡng tại các trường chính trị tỉnh, thành phố
trực thuộc Trung ương khẳng định: “...cơng tác Trường Chính trị đã có nhiều
chuyển biến tích cực, góp phần nâng cao chất lượng đào tạo giáo viên chính
trị cho các trung tâm chính trị cấp huyện, bồi dưỡng cán bộ, cơng chức, lãnh
đạo, quản lý từ cấp xã đến cấp tỉnh, góp phần thúc đẩy sự phát triển kinh tế xã hội của các địa phương. Các trường chính trị tỉnh, thành phố đã thực hiện
tương đối tốt chức năng, nhiệm vụ theo Quyết định số 184-QĐ/TW của Ban
Bí thư về chức năng, nhiệm vụ, tổ chức bộ máy của Trường Chính trị tỉnh,
thành phố trực thuộc Trung ương, quan tâm củng cố, kiện toàn tổ chức bộ
máy, nâng cao chất lượng đội ngũ cán bộ, giảng viên; đổi mới chương trình,
phương pháp đào tạo, bồi dưỡng... Tuy nhiên, cơng tác đào tạo, bồi dưỡng của
các trường chính trị vẫn cịn những hạn chế, chậm đổi mới...”. Từ đó, yêu cầu:

“Tăng cường cơng tác thanh tra, khảo thí, đổi mới cách đánh giá kết quả học
tập và rèn luyện của học viên, hồn thiện cơng tác quản lý đào tạo, bảo đảm
chất lượng đào tạo, bồi dưỡng”.
Xuất phát từ thực tiễn Hoạt động đào tạo, bồi dưỡng ở các Trường
Chính trị tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương có một đặc thù chung là:
người học là các cán bộ, công chức, viên chức đang công tác trong các cơ
quan của hệ thống chính trị; có trình độ chun mơn, lý luận, kinh nghiệm
thực tiễn. Do đó, việc đánh giá kết quả học tập của học viên trong các Trường
Chính trị khơng chỉ lấy việc kiểm tra khả năng tái hiện kiến thức đã học mà
cần chú trọng khả năng vận dụng sáng tạo tri thức vào những tình huống thực
14


tiễn; phát huy tính tích cực, chủ động, sáng tạo nhằm phát triển năng lực thực
tiễn. Việc kiểm tra, đánh giá khách quan, nghiêm túc, đúng phương pháp sẽ là
động lực mạnh mẽ khích lệ sự vươn lên trong học tập của người học, thúc đẩy
sự tìm tịi sáng tạo khơng ngừng của học viên.
Có thể thấy rằng, phương pháp kiểm tra và đánh giá kết quả học tập là
một trong những vấn đề quan trọng ảnh hưởng lớn đến chất lượng giảng dạy
và học tập; kiểm tra và đánh giá là một hoạt động gắn bó hữu cơ, khơng thể
tách rời với quá trình giảng dạy và học tập. Thơng qua kiểm tra, đánh giá
người thầy có thể thu thập được những thông tin cần thiết để điều chỉnh nội
dung và phương pháp giảng dạy, từ đó góp phần nâng cao chất lượng giảng
dạy và học tập. Có thể nói kiểm tra, đánh giá là thước đo và là động lực để
thúc đẩy q trình đổi mới cơng tác giảng dạy và học tập.
Một trong những nhiệm vụ cần thực hiện được nêu trong Nghị quyết
BCH TW và Chương trình hành động của Tỉnh ủy Bắc Ninh là phải đổi mới
căn bản hình thức và phương pháp thi, kiểm tra và đánh giá kết quả giáo dục,
đào tạo, bảo đảm trung thực, khách quan
Thực hiện đổi mới căn bản tồn diện giáo dục và đào tạo, trong đó

chuyển từ việc dạy học chủ yếu là truyền thụ kiến thức sang phương pháp
giáo dục mới nhằm hình thành năng lực, phẩm chất của người học; thì hoạt
động thi, kiểm tra, đánh giá cũng phải thay đổi từ chủ yếu đánh giá ở mức biết
và hiểu sang chú trọng đánh giá năng lực vận dụng, phân tích, sáng tạo, đề
xuất các giải pháp, xây dựng một kế hoạch để giải quyết vấn đề, tạo ra mơ
hình mới dựa trên những mơ hình đã được học và có thể góp phần phát triển
lý luận. Nếu như đánh giá ở mức biết người học có thể trả lời đúng phần lớn
các câu hỏi thì từ mức độ vận dụng, yêu cầu người học phải hiểu biết sâu sắc
mới có thể trả lời đúng các câu hỏi và mức sáng tạo là bậc cao nhất, yêu cầu
người học phải suy nghĩ tìm ra “cái mới”, hồn thiện cái mới đó.
Trong hệ thống trường Chính trị, đối tượng, nội dung học tập, mục tiêu
đào tạo có tính đặc thù nhưng vẫn khơng nằm ngồi u cầu chung của quá
15


trình đổi mới căn bản và tồn diện giáo dục, đào tạo mà Nghị quyết số 29NQ/TW đã đề ra.
Việc thi, kiểm tra, chấm thi ở trường chính trị cũng là nhằm đánh giá
kết quả học tập của học viên; đánh giá mức độ tiếp nhận kiến thức lý luận,
liên hệ với thực tế và sự vận dụng kiến thức đó trong hoạt động thực tiễn của
học viên.
Việc tổ chức thi và chấm thi sẽ ảnh hưởng trực tiếp đến tính chính xác,
khách quan và thiết thực q trình học tập của học viên.
Vì vậy, trong những năm qua, cùng với đổi mới phương pháp giảng
dạy, việc đôi mới phương pháp đánh giá kết quả học tập của học viên cũng
thường xuyên được Ban giám hiệu trường Chính trị Nguyễn Văn Cừ quan
tâm thực hiện và đã đạt được những kết quả nhất định.
Đối với các lớp trung cấp Lý luận chính trị - hành chính, trường Chính
trị Nguyễn Văn Cừ đã sử dụng kết hợp nhiều hình thức thi, như: thi tự luận,
vấn đáp, trắc nghiệm và viết tiểu luận. Tuy nhiên, hình thức thi tự luận vẫn là
chủ yếu. Các hình thức thi khác ít được sử dụng, viết tiểu luận chỉ áp dụng

cho cuối khóa học và chỉ với những học viên đủ điều kiện theo quy định.
Chính vì vậy trường Chính trị Nguyễn Văn Cừ, đã quy định một số nội dung
liên quan đến hình thức thi, đánh giá kết quả học tập của học viên như sau:
Thứ nhất, về hình thức thi
- Phải thường xuyên thực hiện đa dạng các hình thức thi ở tất cả các
lớp (lớp tại chức và lớp tập trung, lớp mở tại trường và lớp mở tại các địa
phương, các lớp ở địa phương có thể khơng thi hình thức vấn đáp) và có thể ở
tất cả các phần học.
Bởi vì, mỗi hình thức thi đều có những ưu, nhược điểm khác nhau. Nếu
như thi tự luận giúp cho người học trình bày rõ ràng quá trình tư duy logic,
thể hiện khả năng diễn đạt thì trắc nghiệm có ưu điểm kiểm tra được nhiều
kiến thức, trong một thời gian ngắn, cịn vấn đáp có thể đánh giá trực tiếp
năng lực của người học thông qua giao tiếp thực tế giữa thầy và trò.

16


Nhưng mỗi hình thức thi lại có những hạn chế, đó là: tự luận khiến học
viên ít quan tâm nghiên cứu thì vấn đáp lại buộc học viên phải học thuộc và
trắc nghiệm dẫn đến học viên học một cách máy móc, thiếu sâu sắc kiến thức.
Mặt khác, sử dụng nhiều hình thức thi sẽ địi hỏi những u cầu khác
nhau của cả học viên và giảng viên. Vì vậy, trong một khóa học, việc thực
hiện đa dạng các hình thức thi sẽ bổ sung cho nhau và như vậy việc đánh giá
sẽ tồn diện hơn đồng thời có thể giúp q trình hồn thiện kỹ năng và tri
thức của cả người dạy và người học.
Từ trước đến nay, ở trường chính trị Nguyễn Văn Cừ, hình thức thi vấn
đáp thường chỉ áp dụng đối với các lớp tập trung, trong khi, các lớp tại chức,
học viên có độ tuổi trung bình cao hơn và kinh nghiệm thực tiễn nhiều hơn lại
khơng được áp dụng hình thức thi này. Thời gian tới đề nghị cần tăng cường
hình thức thi vấn đáp với cả các lớp tại chức.

Thứ hai, Đổi mới cách ra đề thi
Cách ra đề thi cho từng hình thức thi cũng cần được hoàn thiện.
Thi tự luận nên ra đề theo hướng mở, địi hỏi học viên khơng chỉ nắm
vững lý luận mà còn phải hiểu và vận dụng mới đạt yêu cầu.Tránh được việc
học viên không nghiên cứu bài mà chỉ trơng chờ chép tài liệu có sẵn.
Đề thi trắc nghiệm phải nhiều câu hỏi, tránh lặp lại nhiều sẽ khơng có
hiệu quả cho những khóa học sau. Mỗi câu hỏi trắc nghiệm nên có nhiều đáp
án (nhiều sự lựa chọn đúng) tránh việc học viên lựa chọn theo may rủi.
Đề thi vấn đáp không nên quá nhiều và chi tiết mà nên mang tính khái
quát, lựa chọn nội dung cơ bản. Vì thi vấn đáp yêu cầu học viên không chỉ
hiểu nội dung một bài mà có thể ở những bài học khác có liên quan và chủ
yếu vẫn là sự vận dụng, liên hệ với thực tế.
Thứ 3, Bổ sung hình thức viết “tiểu luận” mơn học
Một số phần học mang tính chất tổng hợp và gắn với những lĩnh vực cụ
thể mà học viên đang cơng tác thì nên cho học viên được lựa chọn nội dung
viết tiểu luận môn học và được sử dụng để đánh giá kết quả thay cho hình
17


thức thi hết mơn. Khoa chun mơn có trách nhiệm hướng dẫn cụ thể. Việc áp
dụng hinh thức viết tiểu luận môn học được lựa chọn thực hiện ở một số lớp
cụ thể do khoa đề xuất và Ban giám hiệu quyết định.
Thứ tư, cộng điểm vào kết quả thi với các học viên tích cực học tập
Đây là hình thức khuyến khích học viên tham gia tích cực vào bài giảng
nhất là khi giảng viên sử dụng phương pháp tích cực.Tuy nhiên để thực hiện
được cần phải có một quy trình chặt chẽ và cần kết hợp với quy trình thi,
chấm thi, duyệt điểm thi và cơng bố kết quả thi. Và do đó cần xây dựng được
một quy trình cụ thể và đưa vào quy chế hoạt động của nhà trường mới có thể
thực hiện một cách khách quan và hiệu quả.
Tuy nhiên, để thực hiện được những đề xuất trên địi hỏi có sự quyết

tâm của đội ngũ giảng viên trong việc trau dồi tri thức lý luận và thực tiễn,
thường xuyên rèn luyện kỹ năng giảng dạy; đồng thời phải nâng cao nhận
thức của học viên về mục tiêu học tập và thi cử để họ có tâm lý cởi mở, tự tin
và tinh thần hợp tác với q trình đổi mới cơng tác đào tạo, bồi dưỡng của nhà
trường.
2.2. Kỹ năng kiểm tra, đánh giá kết quả học tập ở Khoa Xây dựng
Đảng – Trường Chính trị Nguyễn Văn Cừ
Trong thời gian qua Khoa Xây dựng Đảng đã xây dựng và triển khai các
kế hoạch cụ thể để góp phần đổi mới phương pháp kiểm tra, đánh giá đối với các
học phần do Khoa quản lý, trong đó quan trọng nhất là đã thay đổi phương pháp
kiểm tra, đánh giá từ hình thức thi tự luận sang hình thức thi tiểu luận.
Cần nhấn mạnh rằng, việc chuyển đổi phương pháp kiểm tra, đánh
giá từ hình thức thi tự luận sang hình thức thi tiểu luận khơng phải là vấn
đề gì q mới mẻ trong mơi trường giáo dục và đào tạo ở Việt Nam. Từ lâu
đã có rất nhiều trường đại học, cao đẳng áp dụng hình thức này đối với việc
kiểm tra, đánh giá mơn học, và ngay ở trường Chính trị Nguyễn Văn Cừ,
rất nhiều giảng viên trong trường nói chung và ở khoa Xây dựng Đảng nói

18