(Skkn 2023) Ứng Dựng Infographic Trong Dạy Học Địa Lí Ở Trường Huỳnh Thúc Kháng.pdf

lu
an
va
n
t
to
ng
ep
hi
sk
kn

SỞ GD & ĐT NGHỆ AN
TRƯỜNG THPT HUỲNH THÚC KHÁNG

qu
an
ly
nl

w

do
oa
d
lu

nf

va

an

SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM

lm

ul

ĐỀ TÀI :

oi

ỨNG DỰNG INFOGRAPHIC

a
nh

TRONG DẠY HỌC ĐỊA LÍ Ở TRƯỜNG HUỲNH THÚC KHÁNG

tz
z
l.c
ai

gm

LĨNH VỰC: ĐỊA LÍ

om
an

Lu
n
va
th

ac

Năm học 2022 – 2023


lu
an
va
n
t
to
ng
ep
hi

2

sk
kn

SỞ GD & ĐT NGHỆ AN
TRƯỜNG THPT HUỲNH THÚC KHÁNG

qu

an
ly
nl

w

do
oa

d

SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM

an

lu
nf

va

ĐỀ TÀI :

lm

ul

ỨNG DỰNG INFOGRAPHIC

oi

TRONG DẠY HỌC ĐỊA LÍ Ở TRƯỜNG HUỲNH THÚC KHÁNG

tz

a
nh
z
l.c
ai

gm
om
an

Lu
n
va
th

LĨNH VỰC: ĐỊA LÍ

ac

Tác giả: VŨ THỊ LÊ
GV: THPT Huỳnh Thúc Kháng
Số ĐT: 0912847892

Năm học 2022 – 2023

lu
an
va
n
t
to
ng
ep
hi

MỤC LỤC

sk

PHẦN I. ĐẶT VẤN ĐỀ ........................................................................................ 1

kn

1- Lí do chọn đề tài ................................................................................................ 1

qu

2. Mục đích nghiên cứu......................................................................................... 1

an

ly

3. Khách thể và đối tượng nghiên cứu ................................................................ 2

do

3 1. Khách thể nghiên cứu ...................................................................................... 2

nl

w

3.2. Đối tựợng nghiên cứu ..................................................................................... 2

oa

4. Nhiệm vụ nghiên cứu. ....................................................................................... 2

d

an

lu

5. Phạm vi nghiên cứu........................................................................................... 2

va

6. Phương pháp nghiên cứu ................................................................................. 2

nf

7. Những luận điểm cần bảo vệ của đề tài .......................................................... 3

ul

lm

8. Đóng góp mới của đề tài ................................................................................... 3

oi

PHẦN II. NỘI DUNG NGHIÊN CỨU................................................................ 4

a
nh

Chương 1. Cơ sở lý luận ....................................................................................... 4

tz

z

1. Khái quát về infographic .................................................................................. 5

l.c
ai

gm

1.1 Khái niệm .......................................................................................................... 5
1.2. Đặc điểm .......................................................................................................... 6

om

1.3. Ưu điểm............................................................................................................ 6

an

Lu

1.4. Lợi ích .............................................................................................................. 7

n
va

1.5. Bố cục............................................................................................................... 8
2. Các bước xây dựng một infographic ............................................................... 8

3.2. Ý nghĩa ............................................................................................................. 10
CHƯƠNG 2. CƠ SỞ THỰC TIỄN ..................................................................... 13
1. Khái quát tình hình sử dụng infographic trong các trường phổ thông hiện
nay........................................................................................................................... 13
2. Thực trạng sử dụng infographic trong dạy học Địa lí ở trường THPT
Huỳnh Thúc Kháng ............................................................................................. 14
2.1. Khái quát về đặc điểm của trường THPT Huỳnh Thúc Kháng ....................... 14
2.2. Thực trạng sử dụng infographic Địa lí ở trường Huỳnh Thúc Kháng ............. 14
2.3. Định hướng sử dụng infographic trong dạy học Địa lí ở trường THPT Huỳnh
Thúc Kháng ............................................................................................................. 18

ac

3.1. Vai trò............................................................................................................... 10

th

3. Vai trò và ý nghĩa của việc sử dụng infographic Địa lí ở trường THPT ..... 10


lu
an
va
n
t
to
ng

ep
hi

CHƯƠNG 3. THIẾT KẾ VÀ ỨNG DỤNG INFOGRAPHIC TRONG DẠY
HỌC ĐỊA LÍ Ở TRƯỜNG HUỲNH THÚC KHÁNG ...................................... 21

sk

kn

1. Vị trí, mục tiêu, nội dung của Địa lí THPT .................................................... 21

qu

1.1. Vị trí ................................................................................................................. 21

an

1.2. Mục tiêu ........................................................................................................... 21

ly

1.3 . Nội dung cơ bản của Địa lí THPT có thể và cần thiết sử dụng infographic ... 21

do

nl

w

2. Qui trình thiết kế infographic trong dạy học Địa lí ở trường THPT ........... 22

oa

3. Minh họa một số infographic trong dạy học Địa lí 10 và 12 ......................... 24

d

4. Các giải pháp sử dụng infographic trong dạy học Địa lí ở trường Huỳnh
Thúc Kháng. .......................................................................................................... 29

an

lu

nf

va

4.1. Sử dụng infographic để tạo động cơ và hứng thú học tập cho học sinh. ......... 29

lm

ul

4.2. Sử dụng infographic để tổ chức cho học sinh hình thành kiến thức mới ........ 31

oi

4.3. Sử dụng infographic trong củng cố kiến thức. ................................................. 32

a
nh

4.4. Sử dụng infographic trong kiểm tra hoạt động nhận thức của học sinh .......... 35

tz

5. Khảo sát sự cấp thiết và tính khả thi của các giải pháp đề xuất. ................. 36

z

5.1. Mục đích khảo sát ............................................................................................ 36

gm

l.c

ai

5.2. Nội dung và phương pháp khảo sát ................................................................. 37

om

5.2.1. Nội dung khảo sát ......................................................................................... 37

Lu

5.2.2. Phương pháp khảo sát và thang đánh giá...................................................... 37

an

5.3. Đối tượng khảo sát ........................................................................................... 38

n
va

5.4. Kết quả khảo sát về sự cấp thiết và tính khả thi của các giải pháp đã đề xuất ...... 38

6. Thực nghiệm sư phạm ...................................................................................... 40
6.1. Mục tiêu thực nghiệm sư phạm........................................................................ 40
6.2. Nội dung thực nghiệm sư phạm ....................................................................... 40
6.3. Đối tượng thực nghiệm sư phạm ..................................................................... 41
6.4. Kết quả thực nghiệm sư phạm ......................................................................... 41
PHẦN III. KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ ........................................................... 44
1. Kết luận .............................................................................................................. 44
2. Kiến nghị ............................................................................................................ 45
TÀI LIỆU THAM KHẢO

PHỤ LỤC

ac

5.4.2. Tính khả thi của các giải pháp đề xuất.......................................................... 39

th

5.4.1. Sự cấp thiết của các giải pháp đã đề xuất ..................................................... 38


lu

C.33.44.55.54.78.65.5.43.22.2.4..22.Tai lieu. Luan 66.55.77.99. van. Luan an.77.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.C.33.44.55.54.78.655.43.22.2.4.55.22. Do an.Tai lieu. Luan van. Luan an. Do an.Tai lieu. Luan van. Luan an. Do an

an
va
n
t
to
ng
ep
hi

DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT

sk

Từ/cụm từ đầy đủ

kn

Các chữ viết tắt

Công nghệ thông tin

ly
do

GV

an

CNTT

Trung học phổ thông

qu

THPT

Giáo viên

w
d

Dạy học

an

lu

Trung bình

va

TB

oa

DH

Học sinh

nl

HS

Đồng bằng sơng Hồng

SGK

Sách giáo khoa

LTTP

Lương thực thực phẩm

TN

Tốt nghiệp

nf

ĐBSH

oi

lm

ul

tz

a
nh

z
l.c
ai

gm
om
an

Lu
n
va
th

ac

@edu.gmail.com.vn.bkc19134.hmu.edu.vn


lu

C.33.44.55.54.78.65.5.43.22.2.4..22.Tai lieu. Luan 66.55.77.99. van. Luan an.77.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.C.33.44.55.54.78.655.43.22.2.4.55.22. Do an.Tai lieu. Luan van. Luan an. Do an.Tai lieu. Luan van. Luan an. Do an

an
va
n
t
to
ng
ep
hi

PHẦN I. ĐẶT VẤN ĐỀ

sk

1- Lí do chọn đề tài

kn

Trong thời đại số hiện nay, việc đưa khoa học kĩ thuật, công nghệ các phương
tiện truyền thông hiện đại trở nên phổ biến trong rất nhiều lĩnh vực của đời sống,
trong đó có giáo dục. Việc sử dụng kết hợp, hỗ trợ của máy chiếu, thiết bị nghiên
cứu và các ứng dụng, phần mềm (như PowerPoint, Kahoot, Menti)… đang góp

phần khơng nhỏ trong việc nâng cao chất lượng dạy học. Do vậy, ứng dụng công
nghệ trong dạy học đã và đang là vấn đề quan tâm, thực nghiệm, thực hiện của rất
nhiều quốc gia trên thế giới và là một xu thế tất yếu. Tuy nhiên, với lượng thông
tin quá lớn yêu cầu học sinh cần ghi nhớ, vận dụng trong các môn học như hiện
nay, rõ ràng việc cần có những phương tiện dạy học mới nhằm đơn giản hóa cách
thức thể hiện thơng tin để hỗ trợ đắc lực cho việc tiếp nhận của người học là một
yêu cầu cấp thiết và infographic là một giải pháp hợp lý cho yêu cầu đó.

qu

an

ly

nl

w

do

oa

d

nf

va

an

lu

ul

oi

lm

Infographic có đặc điểm nổi bật là khả năng tổng hợp, khái quát hóa, tính
thẩm mĩ, tính sáng tạo cao. Nên infographic có thể trở thành một công cụ, một
phương tiện và một giải pháp mới, góp phần nâng cao hứng thú và hiệu quả học
tập bộ môn. Những trang infographic ngắn gọn về nội dung, màu sắc và hình ảnh
bắt mắt sẽ thu hút học sinh và hỗ trợ học sinh tốt hơn trong q trình học mơn Địa
lí. Mặc dù có nhiều ưu thế nổi trội trong việc truyền tải thông tin, có tiềm năng
trong việc cải thiện hứng thú học tập của học sinh nhưng trên thực tế, nghiên cứu
và ứng dụng infographic trong dạy học Địa lí vẫn cịn là một vấn đề mới mẻ, chưa
được khai thác hiệu quả. Đây là cơ sở để giáo viên có thể sử dụng infographic
trong dạy học để tối ưu hóa về mặt thời gian và gây hứng thú với người học.

tz

a
nh

z

l.c
ai

gm

om

Lu

an

Chương trình Địa lí THPT gắn liền với những kiến thức về tự nhiên, dân cư
xã hội, các ngành kinh tế của thế giới, của các nước và Việt Nam. Hiểu biết về Địa
lí THPT có vai trị đặc biệt quan trọng trong việc giúp học sinh hiểu biết về tự
nhiên, dân cư xã hội kinh tế của thế giới, các nước cũng như Việt Nam. Phần Địa lí
THPT có một lượng kiến thức lớn và nhiều phần nội dung rất hấp dẫn nhưng thời
gian trên lớp bị hạn chế. Việc sử dụng infographic trong dạy học Địa lí là một giải
pháp hiệu quả khắc phục được hạn chế về thời gian, tiết học trở nên hấp dẫn, sinh
động hơn, học sinh chú ý nhiều hơn đến bài học, học sinh nhớ nhanh, nhớ lâu và
tổng hợp được kiến thức tốt, giảm bớt đi căng thẳng, buồn chán mà vẫn đạt được
mục tiêu học tập đề ra.

n
va

Trên cơ sở tìm hiểu bản chất, khẳng định vai trò của infographic. Đề tài đi sâu
vào vận dụng một số biện pháp sử dụng có hiệu quả infographic trong dạy học Địa
lí ở trường phổ thơng. Từ đó góp phần nâng cao chất lượng, hiệu quả giảng dạy và
@edu.gmail.com.vn.bkc19134.hmu.edu.vn

1

ac

2. Mục đích nghiên cứu.

th

Xuất phát từ thực tế trên cùng với điều kiện nghiên cứu của bản thân, tôi chọn
đề tài “Ứng dụng infographic trong dạy học Địa lí ở trường Huỳnh Thúc Kháng
” để làm đề tài nghiên cứu của mình.


lu

C.33.44.55.54.78.65.5.43.22.2.4..22.Tai lieu. Luan 66.55.77.99. van. Luan an.77.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.C.33.44.55.54.78.655.43.22.2.4.55.22. Do an.Tai lieu. Luan van. Luan an. Do an.Tai lieu. Luan van. Luan an. Do an

an
va
n
t
to
ng

ep
hi

giáo dục học sinh, hình thành và phát triển một số phẩm chất và năng lực nói
chung cho học sinh trong quá trình dạy học.

sk

kn

3. Khách thể và đối tượng nghiên cứu

qu

3 1. Khách thể nghiên cứu

an

Khách thể nghiên cứu: tồn bộ q trình dạy học Địa lí

ly

do

3.2. Đối tựợng nghiên cứu

nl

w

Đối tượng nghiên cứu của đề tài là quá trình tổ chức các hoạt động dạy học có
sử dụng infographic cho học sinh trong dạy học Địa lí trường THPT Huỳnh Thúc
Kháng Nghệ An.

oa

d

an

lu

4. Nhiệm vụ nghiên cứu.

nf

va

Nghiên cứu cơ sở lý luận và thực tiễn của việc ứng dụng infographic trong
dạy học Địa lí.

ul

oi

lm

Nghiên cứu về thực trạng dạy học bộ mơn địa lí ở trường phổ thơng và sử dụng
infographic trong dạy học Địa lí THPT ở trường Huỳnh Thúc Kháng.

tz

a
nh

5. Phạm vi nghiên cứu.

z

- Về nội dung: Sử dụng infographic trong dạy học một số bài Địa lí 10 và 12

+ Khơng gian thực nghiệm: Trường THPT Huỳnh Thúc Kháng.

an

Lu

6. Phương pháp nghiên cứu

om

+ Thời gian: Từ năm học 2021-2022 và năm học 2022-2023.

l.c
ai

gm

- Về không gian, thời gian:

n
va

- Phương pháp thu thập, nghiên cứu tài liệu: Nguồn tài liệu được sử dụng có thể
gồm các dạng: các văn bản Nghị định, Nghị quyết; các tài liệu tập huấn chuyên
môn của Bộ giáo dục và đào tạo; các tài liệu, sách báo chuyên ngành của các tác
giả, một số trang báo điện tử về giáo dục, sử dụng infograpphic trong dạy học, sách
giáo khoa Địa lí 10,12...nhằm thu thập thơng tin, số liệu liên quan phục vụ cho việc
nghiên cứu đề tài.

@edu.gmail.com.vn.bkc19134.hmu.edu.vn

2

ac

- Phương pháp quan sát: Trong quá trình thực hiện đề tài, giáo viên trực tiếp quan
sát quá trình học sinh học tập tại lớp, trong giờ kiểm tra để tìm hiểu thái độ, hứng
thú, tính tích cực học tập, kĩ năng làm bài, kĩ năng giải quyết vấn đề của học sinh

th

- Phương pháp phát phiếu điều tra, khảo sát: Tiến hành các cuộc nói chuyện dưới
dạng hỏi - đáp trực tiếp và lấy phiếu thăm dò giáo viên và học sinh lớp 10 và 12 về
hiệu quả của việc ứng dụng cơng nghệ thơng tin qua mơn Địa lí để xây dựng kế
hoạch dạy học theo hướng sử dụng infograpphic nhằm phát huy năng lực công
nghệ cho học sinh thông qua chương trình Địa lí lớp 10, 12. Đây là một cơ sở quan
trọng để có thể rút ra kết luận về tính hiệu quả của đề tài nghiên cứu.


lu

C.33.44.55.54.78.65.5.43.22.2.4..22.Tai lieu. Luan 66.55.77.99. van. Luan an.77.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.C.33.44.55.54.78.655.43.22.2.4.55.22. Do an.Tai lieu. Luan van. Luan an. Do an.Tai lieu. Luan van. Luan an. Do an

an
va
n
t
to
ng

ep
hi

để từ đó rút ra được ưu khuyết điểm mà phương pháp mình đang áp dụng, trên cơ
sở đó điều chỉnh để đạt được kết quả như đề tài mong muốn.

sk

kn

- Phương pháp chuyên gia: Việc xây dựng thiết kế infograpphic, làm phiếu khảo sát
điều tra học sinh, giáo viên và phương pháp dạy bằng infograpphic tác giả đã tham
khảo ý kiến của một số giảng viên bộ mơn phương pháp dạy học Địa lí ở trường Đại
học Vinh, những giáo viên có nhiều kinh nghiệm trong các trường phổ thông ở tỉnh
Nghệ An.

qu

an

ly

do

nl

w

- Phương pháp thực nghiệm sư phạm: Để khẳng định kết quả của đề tài chúng tôi
tiến hành dạy thực nghiệm sư phạm. Ở lớp thực nghiệm chúng tôi tiến hành dạy

học theo phương pháp của đề tài. Cịn ở lớp đối chứng chúng tơi tiến hành dạy học
theo các phương pháp dạy học truyền thống. Sau đó chúng tơi tiến hành cho các
lớp làm bài kiểm tra 10 phút để đánh giá được thái độ, ý thức, hiệu quả học tập của
học sinh, là cơ sở khẳng định tính hiệu quả của đề tài nghiên cứu.

oa

d

nf

va

an

lu

lm

ul

7. Những luận điểm cần bảo vệ của đề tài

oi

- Thực trạng sử dụng infograpphic ở trường Huỳnh Thúc Kháng .

tz

a

nh

- Những giải pháp sử dụng infograpphic trong dạy học Địa lí ở trường Huỳnh Thúc
Kháng.

z
gm

8. Đóng góp mới của đề tài

l.c
ai

- Việc tổ chức dạy học ứng dụng infographic nhằm phát triển năng lực công nghệ
thông tin cho cả giáo viên - học sinh THPT thông qua chương trình Địa lí góp phần
đổi mới phương pháp dạy học, đáp ứng u cầu chương trình giáo dục phổ thơng
tổng thể theo định hướng vận dụng kiến thức vào thực tiễn, chú trọng phát triển
phẩm chất và năng lực người học.

om

an

Lu

n
va

- Phản ánh thực trạng việc dạy học và nhu cầu ứng dụng infographic trong dạy học
hiện nay, phân tích được khả năng của học sinh và giáo viên ứng dụng infographic

trong tổ chức dạy học nói chung và mơn Địa lí nói riêng, thấy được tính ưu việt
của infographic so với các thiết bị dạy học khác.

3

ac

@edu.gmail.com.vn.bkc19134.hmu.edu.vn

th

- Giúp bản thân hiểu sâu sắc hơn về phương pháp dạy học Địa lí, rèn luyện kĩ
năng nghiên cứu khoa học, kĩ năng vận dụng lý luận vào dạy học của bản thân.
Thiết kế một bộ các infographic Địa lí sử dụng trong thực tiễn dạy học. Đề xuất
một số giải pháp sử dụng infographic hiệu quả có thể vận dụng vào thực tiễn dạy
học Địa lí ở các trường phổ thơng.


lu

C.33.44.55.54.78.65.5.43.22.2.4..22.Tai lieu. Luan 66.55.77.99. van. Luan an.77.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.C.33.44.55.54.78.655.43.22.2.4.55.22. Do an.Tai lieu. Luan van. Luan an. Do an.Tai lieu. Luan van. Luan an. Do an

an
va
n
t
to
ng
ep
hi

PHẦN II. NỘI DUNG NGHIÊN CỨU

sk

CHƯƠNG 1. CƠ SỞ LÝ LUẬN

kn

Chương trình giáo dục phổ thơng năm 2018 được xây dựng theo mơ hình
phát triển năng lực, thơng qua những kiến thức cơ bản, thiết thực, hiện đại và các
phương pháp tích cực hóa hoạt động của người học, giúp học sinh hình thành và
phát triển những phẩm chất và năng lực mà nhà trường và xã hội kì vọng. Quan
điểm này được thể hiện nhất quán ở nội dung giáo dục, phương pháp giáo dục và
đánh giá kết quả giáo dục của các môn học.

qu

an

ly

nl

w

do

oa

Theo Quyết định số 117/QĐ-TTg ngày 25/01/2017 của Thủ tướng Chính
phủ Phê duyệt Đề án “Tăng cường ứng dụng công nghệ thông tin trong quản lý và
hỗ trợ các hoạt động dạy - học, nghiên cứu khoa học góp phần nâng cao chất lượng
giáo dục và đào tạo giai đoạn 2016 - 2020 định hướng đến năm 2025. Ứng dụng và
đẩy mạnh CNTT hỗ trợ đổi mới nội dung, phương pháp dạy và học, kiểm tra đánh
giá trong tất cả các môn học. Ưu tiên triển khai việc sử dụng thiết bị công nghệ
hiện đại và việc sử dụng đó phải thiết thực, có hiệu quả.

d

nf

va

an

lu

oi

lm

ul

tz

a
nh

Dựa vào cơng văn số: 2289/SGDĐT-KTKĐ về việc hướng dẫn thực hiện

nhiệm vụ đổi mới dạy học năm học 2019 - 2020. Tiếp tục đẩy mạnh ứng dụng
CNTT; củng cố, bồi dưỡng kiến thức, phát huy năng lực đội ngũ cốt cán CNTT và
đội ngũ giáo viên Tin học; khai thác hiệu quả phòng họp trực tuyến, các phần mềm
quản lý, phần mềm dạy học và thiết bị CNTT đặc biệt là các thiết bị hỗ trợ dạy học
thông minh. Đẩy mạnh ứng dụng CNTT hỗ trợ đổi mới nội dung, phương pháp dạy
và học, kiểm tra đánh giá trong tất cả các môn học. Ưu tiên triển khai các giải pháp
có tính đồng bộ cao (bao gồm kho học liệu số, bài giảng e-learning, phần mềm
thiết kế bài giảng điện tử, phần mềm mơ phỏng, thí nghiệm ảo và phần mềm dạy
học); triển khai ứng dụng CNTT phải thiết thực, có hiệu quả. Với sự phát triển
nhanh chóng của CNTT, sự xuất hiện của các phần mềm đồ họa hiện đại,
infographic ngày càng xuất hiện nhiều, phát huy sự sáng tạo và nhanh chóng phổ
biến trong mọi lĩnh vực. Infographic phát triển dưới nhiều dạng khác nhau và trở
thành phương tiện truyền tải thông tin dữ liệu trực quan, có tính biểu thị dữ liệu
theo cách có cấu trúc, đảm bảo tính ngắn gọn trong mục tiêu truyền tải thơng tin.

z

l.c
ai

gm

om

an

Lu

n
va

@edu.gmail.com.vn.bkc19134.hmu.edu.vn

4

ac

Sử dụng infographic trong dạy học nói chung, dạy học mơn Địa lí cịn là một
cách tiếp cận của nền giáo dục với xu hướng chung của thời đại, nhằm góp phần
tạo ra những thế hệ học sinh không chỉ giỏi kiến thức, tư duy sáng tạo mà cịn có
khả năng bắt kịp cơng nghệ, vận dụng kiến thức vào thực tiễn cuộc sống.

th

Vì thế, việc sử dụng infographic trong dạy học sẽ là một phương pháp dạy
học trực quan mới, nhằm bắt kịp xu hướng của giáo dục hiện đại. Ngồi ra, cịn có
thể xem là một biện pháp hữu hiệu để nâng cao hứng thú học tập của học sinh trên
lớp, định hướng hoạt động tự học ở nhà và góp phần rèn luyện các năng lực thực
hành cho học sinh trong học tập.


lu

C.33.44.55.54.78.65.5.43.22.2.4..22.Tai lieu. Luan 66.55.77.99. van. Luan an.77.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.C.33.44.55.54.78.655.43.22.2.4.55.22. Do an.Tai lieu. Luan van. Luan an. Do an.Tai lieu. Luan van. Luan an. Do an

an
va
n
t
to

ng

ep
hi

Điểm khác biệt so với các công cụ trình chiếu trực quan khác là infographic
cho phép thể hiện các thơng tin qua hình ảnh và các kí hiệu trực quan. Sự phát triển
nhanh chóng của internet và điện thoại thông minh ngày nay đã rất phổ biến với
học sinh THPT, infographic cũng trở nên thông dụng hơn. Bên cạnh những
nfographic có sẵn đã được thiết kế trên internet, giáo viên và học sinh có thể tìm
kiếm, in ra giấy để trở thành công cụ hỗ trợ học tập, giáo viên hoặc học sinh cũng
có thể tự thiết kế infographic tùy theo mục đích sử dụng hoặc phong cách của riêng
mình trong q trình học tập bộ mơn. Thao tác dễ dàng, phát huy tính sáng tạo của
cá nhân, tiết kiệm thời gian, nâng cao hiệu quả dạy và học… chính là những ưu thế
infographic có thể đáp ứng được với các đối tượng học tập khác nhau, trong các
khơng gian học tập mở và hồn tồn khơng bị giới hạn bởi cơ sở vật chất nhà
trường như các biện pháp ứng dụng công nghệ thông tin khác như vậy. Có thể nói,
sử dụng infographic vào dạy học Địa lí sẽ giúp người dạy giảm bớt việc mơ tả
thơng tin, số liệu mà tập trung vào phân tích nội dung để bài học được truyền tải
trực quan hơn, thu hút hơn; giúp người học tiếp thu nhanh, dễ dàng và hứng khởi
hơn. Những lợi thế nói trên của infographic là những điểm cần thiết đối với một
phương tiện dạy học mới mà bộ mơn Địa lí có thể sử dụng để góp phần thay đổi
phương pháp học tập và nâng cao hứng thú học tập bộ môn. Về bản chất,
infographic là hình thức dùng hình ảnh để trình bày truyền tải thông tin – thường là
những thống kê trên số lượng lớn. Những infographic thường được bố trí khoa học,
đẹp mắt và theo một cách dễ hiểu nhất nhằm giúp người đọc có thể hiểu được. Tuy
nhiên thời gian và công sức để làm ra một sản phẩm infographic có thể mất nhiều
hơn so với sử dụng văn bản hoặc sơ đồ tư duy nhưng những lợi ích mà nó mang lại
thì vượt trội hơn rất nhiều. Thay vì phải đọc nhiều thông tin, xem qua nhiều trang
web, hay thiết kế, các bảng thống kê phức tạp đơn điệu,… giờ đây, học sinh chỉ

cần xem một trang hình ảnh infographic là có đầy đủ thơng tin cần thiết và biết
cách logic các thơng tin đó với nhau.

sk

kn

qu

an

ly

nl

w

do

oa

d

nf

va

an

lu

oi

lm

ul

tz

a
nh

z

l.c
ai

gm

om

an

Lu

n
va

1.1 Khái niệm
Infographic là từ ghép giữa information (thông tin) và graphic (đồ họa).

Hiện nay, có nhiều định nghĩa infographic khác nhau: infographic là hình ảnh đồ
họa thể hiện thơng tin, dữ liệu hoặc kiến thức nhằm thể hiện thông tin phức tạp một
cách nhanh chóng và rõ ràng. Đồ họa có thể được tăng cường bởi các biểu tượng,
hình dạng, màu sắc và các yếu tố hình ảnh khác nhưng nhìn chung, từ ngữ vẫn là
yếu tố được nhấn mạnh bởi loại info này. Hay theo từ điển Oxford, infographic là
cách thể hiện trực quan thông tin hoặc dữ liệu như dạng biểu đồ, sơ đồ.
@edu.gmail.com.vn.bkc19134.hmu.edu.vn

5

ac

1. Khái quát về infographic

th

Đây là những nguyên nhân cơ bản để có thể ưu tiên sử dụng infographic
trong dạy học thay vì các văn bản truyền thống. Trong các thế mạnh của
infographic, có những điểm có thể hỗ trợ tốt cho giáo dục để đưa infographic vào
dạy học Địa lí như một phương tiện dạy học mới, đáp ứng được những yêu cầu
trong dạy học hiện nay.


lu

C.33.44.55.54.78.65.5.43.22.2.4..22.Tai lieu. Luan 66.55.77.99. van. Luan an.77.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.C.33.44.55.54.78.655.43.22.2.4.55.22. Do an.Tai lieu. Luan van. Luan an. Do an.Tai lieu. Luan van. Luan an. Do an

an
va
n

t
to
ng

ep
hi

Như vậy, infographic được hiểu đơn giản là thiết kế đồ họa thơng tin, cụ thể
chính là dạng thức thể hiện các thông tin, dữ liệu hoặc kiến thức bằng hình ảnh
trực quan. Đây là sản phẩm đồ họa mô tả thông tin về một lĩnh vực, vấn đề nào đó.
Thơng tin trong infographic được giải thích một cách trực quan thơng qua các hình
ảnh.

sk

kn

qu

an
ly

1.2. Đặc điểm

nl

w

do

Infographic là một sản phẩm độc đáo, thường mang dấu ấn cá nhân, đa dạng
về màu sắc và cách trình bày. Mỗi infographic gồm có bố cục 3 phần là hình ảnh,
nội dung và kiến thức. Hình ảnh là sản phẩm của sự phối hợp màu sắc và đồ họa.
Mỗi một sản phẩm infographic là một sản phẩm thể hiện đồ họa riêng của người
thiết kế. Cùng một nội dung, thông tin, nhưng cách thể hiện của mỗi người là hoàn
toàn khác nhau tùy vào góc nhìn của mỗi người cũng như mục đích thành lập
infographic đó. Nhưng nhìn chung, các infographic đều có chung các đặc điểm sau:

oa

d

nf

va

an

lu

oi

lm

ul

- Đầu tiên ta thấy infographic mang tính khái quát cao: Tính khái quát của
infographic được đảm bảo bởi hệ thống hình ảnh biểu tượng cho phép cung cấp
một lượng lớn thông tin; vừa làm rõ những dữ liệu phức tạp, vừa tổng hợp thông
tin thông qua cách sắp xếp các nội dung và biểu tượng. Cung cấp thông tin phức

tạp qua các biểu tượng phù hợp; vừa làm rõ những dữ liệu phức tạp, vừa cho phép
truyền tải một lượng lớn thông tin thơng qua các biểu tượng.

tz

a
nh

z

gm

l.c
ai

- Thứ hai, infographic có tính logic: Thông qua infographic, các thông tin sẽ
trở thành một nội dung có giá trị được đơn giản hóa mà bất kì một người nào cũng
có thể hiểu. Việc logic các nội dung kiến thức và hệ thống hóa theo một trật tự nhất
định, được thể hiện trên một trang giấy thể hiện tính khoa học và logic của
infographic.

om

an

Lu

n
va

- Thứ ba, infographic có tính sáng tạo: Infographic là một sản phẩm độc đáo,
mang đậm dấu ấn cá nhân của người thiết kế, đa dạng về màu sắc và ý tưởng trình
bày. Mỗi một sản phẩm infographic là một sản phẩm thể hiện ý đồ riêng của người
thiết kế.

Thông tin trực quan: Infographic mang rất nhiều ưu điểm nổi bật so với hình
thức trình bày thơng tin như truyền thống. Bởi lẽ, thay vì trình bày thơng tin dài,
khơ khan, khó tiếp thu và gây nhàm chán cho người đọc, chúng ta có thể thay thế
thơng tin đó bằng những hình ảnh sống động và cụ thể. Những infographic thường
được bố trí khoa học, đẹp mắt và theo một cách dễ hiểu nhất nhằm giúp người đọc
có thể hiểu được.
@edu.gmail.com.vn.bkc19134.hmu.edu.vn

6

ac

1.3. Ưu điểm

th

- Thứ tư, infographic có tính thẩm mĩ: So với cách truyền tải nội dung thông
thường bẳng các đoạn văn bản, infographic gây ấn tượng và hứng thú với người
đọc về màu sắc, cách thức thể hiện sáng tạo các nội dung. Sự sắp xếp hợp lý các
hình ảnh, số liệu, thông tin ngắn gọn trong các bố cục hài hịa chính là cơ sở tạo
nên tính thẩm mĩ của infographic.


lu

C.33.44.55.54.78.65.5.43.22.2.4..22.Tai lieu. Luan 66.55.77.99. van. Luan an.77.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.C.33.44.55.54.78.655.43.22.2.4.55.22. Do an.Tai lieu. Luan van. Luan an. Do an.Tai lieu. Luan van. Luan an. Do an

an
va
n
t
to
ng

ep
hi

Trình bày thơng tin quan trọng: Infographic khơng chỉ được biết đến là các
tác phẩm nghệ thuật, điều quan trọng mà người xem muốn biết chính là lượng
thơng tin từ thiết kế infographic. Có thể khi nhìn vào, bạn sẽ bị ấn tượng bởi cách
trình bày, nhưng sau đó sẽ bị thu hút bởi nội dụng mà nó truyền tải.

sk

kn

qu

an

Thu hút người xem: Với cách trình bày ấn tương và độc đáo của infographic,
bạn sẽ chú ý vào những hình ảnh, màu sắc, đường nét đó. Dù chưa biết gì về nó
nhưng chắc chắn ánh mắt của bạn không thể nào bỏ qua những mẫu thiết kế này dù
ở trên máy chiếu, mặt giấy hay màn hình điện thoại.

ly

w

do

nl

Thơng tin dễ hiểu: Các thơng tin khi trình bày trên infographic đều được đơn
giản hóa. Nếu là một người thích thu thập thơng tin từ đồ thị, biểu đồ, chắc hẳn bạn
sẽ cảm thấy hứng thú hơn khi chúng được trình bày bằng những hình ảnh thú vị.
Bạn khơng cần mất thời gian suy nghĩ mỗi khi đọc tài liệu nhưng vẫn có thể nắm
bắt thơng tin chính xác với infographic.

oa

d

nf

va

an

lu

oi

lm

ul

Không bị nhàm chán: Nhiều thông tin phức tạp trong chương trình học gây
nhàm chán cho người học. Rất ít học sinh có thể học và ghi nhớ được hết những
nội dung đã được học.

a
nh

tz

Dễ dàng tiếp cận: Bước vào thời đại công nghệ 4.0, internet bùng nổ mạnh
mẽ đã khiến infographic trở nên phổ biến hơn. Khi dùng cơng cụ tìm kiếm, bạn có
thể thấy chúng xuất hiện rất nhiều, thậm chí chúng cịn được in hẳn ra giấy giúp
mọi người tiếp cận dễ hơn.

z

l.c
ai

gm

om

Thuyết phục người xem: Nhờ vào sự sáng tạo trong thiết kế, mọi thông tin
đều được sắp xếp theo một cách súc tích và rõ ràng. Nhờ đó mà infographic tăng
thêm sự thuyết phục người đọc, những người thường nghi ngờ về sự chính xác của
những số liệu được trình bày trên đó.

an

Lu

n
va

Trong các thế mạnh của infographic, có những điểm có thể hỗ trợ tốt cho
giáo dục để đưa infographic vào dạy học Địa lí như một phương tiện dạy học mới,
đáp ứng được những yêu cầu trong giảng dạy Địa lí hiện nay. Cụ thể:
Giúp nhó lâu: infographic với hệ thống thơng tin tổng hợp hoặc theo từng
chủ đề riêng biệt, nhờ đó người xem có khả năng ghi nhớ lâu hơn do trình bày
chun sâu về một nội dung nào đó. Khoa học đã chứng minh, với dữ liệu rời rạc,
não chỉ đơn giản giải mã ý nghĩa của chúng mà khơng có chức năng ghi nhớ. Trái
lại, thơng tin đã được hệ thống sẽ kích thích các khái niệm có sẵn trong não, liên hệ
đến cảm xúc, suy nghĩ và để lại ấn tượng lâu dài. Việc sử dụng những màu sắc tươi
sáng, biểu đồ, hình ảnh đa dạng…làm cho người xem nhớ đến infographic một
@edu.gmail.com.vn.bkc19134.hmu.edu.vn

7

ac

1.4. Lợi ích

th

Nội dung rõ ràng: Vì trình bày theo một cách khoa học nên thông tin được
sắp xếp vô cùng dễ hiểu, mạch lạc, ít xảy ra hiểu lầm. Vậy nên khi xem
infographic, người dùng hạn chế được sự khó hiểu của người xem hay mắc phải

khi đọc quá nhiều trang văn bản.


lu

C.33.44.55.54.78.65.5.43.22.2.4..22.Tai lieu. Luan 66.55.77.99. van. Luan an.77.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.C.33.44.55.54.78.655.43.22.2.4.55.22. Do an.Tai lieu. Luan van. Luan an. Do an.Tai lieu. Luan van. Luan an. Do an

an
va
n
t
to
ng

ep
hi

cách dễ dàng. Bạn nên nhớ rằng con người thường lưu lại trong trí nhớ hình ảnh tốt
hơn là từ ngữ. Tương tự như những mẩu quảng cáo trên truyền hình, hiệu quả tác
động lên khách hàng là cao hơn thơng qua ngơn ngữ hình ảnh.

sk

kn

qu

Hình ảnh trực quan là thế mạnh vượt trội của infographic. Để tiết kiệm thời
gian, đồng thời giúp học sinh tránh nhàm chán và nhớ lâu hơn, infographic hỗ trợ
xử lý và sắp xếp một cách hợp lý các thông tin cần thiết khiến học sinh chú ý vào

cách trình bày ấn tượng của infographic và tự hỏi xem những biểu đồ, màu sắc,
đường nét, hình ảnh… Bằng cách này, học sinh có thể tiếp thu được nhiều thông
tin chỉ trong một thời gian rất ngắn.

an

ly

nl

w

do

oa

d

Tạo sự hứng thú cho người học: hình ảnh giúp người xem cảm thấy dữ liệu
hấp dẫn và thu hút hơn. Giữa rất nhiều thông tin cập nhật mới liên tục trên internet,
một infographic có khả năng được chọn đọc nhiều gấp 30 lần so với bài viết hoặc
biểu đồ đơn giản.

nf

va

an

lu

oi

lm

ul

Cung cấp nhiều thông tin trong thời gian ngắn: Con người không mất nhiều
thời gian để đọc những thông tin dài thể hiện dưới một trang giấy.

tz

a
nh

Những lợi thế trên là những điểm cần thiết đối với một phương tiện dạy học
mới mà bộ mơn Địa lí có thể sử dụng. Có thể nói, sử dụng infpgraphic vào giảng
dạy Địa lí sẽ giúp người dạy giảm bớt việc mô tả thông tin, số liệu mà tập trung
vào phân tích nội dung. Đồng thời nội dung bài học được sẽ được truyền tải
“mềm” hơn, thu hút hơn, giúp người học tiếp thu nhanh hơn, dễ dàng nắm bắt
thông tin quan trọng trong bài học.

z

l.c
ai

gm

om

1.5. Bố cục

Lu

an

Bố cục cơ bản của một infographic bao gồm ba phần: chủ đề, kênh hình và
kênh chữ. Trong đó, chủ đề là tên bao quát nội dung sẽ thể hiện; kênh hình là
những hình ảnh, biểu tượng, biểu đồ, bản đồ và kênh chữ có thể là nội dung chính
hoặc bổ trợ làm rõ các biểu tượng.

n
va

2. Các bước xây dựng một infographic
Lựa chọn nội dung chủ đề của infographic: Trước hết bạn cần lựa chọn được
nội dung và chủ đề mình muốn truyền tải, từ đó hình mới hình dung được các yếu
tố như phong cách thiết kế, màu sắc, nội dung… sẽ sử dụng. Việc chọn chủ đề cho
infographic không hề đơn giản, tốt nhất hãy tìm một lĩnh vực nào đó cụ thể giúp
mang đến nhiều kiến thức cho người xem. Bên cạnh đó, để chọn được chủ đề vừa
@edu.gmail.com.vn.bkc19134.hmu.edu.vn

8

ac

Tuy nhiên, một infographic có nhiều thơng tin nếu khơng được sắp xếp bố
cục một cách hợp lí sẽ dễ dẫn đến tác dụng ngược, gây rối loạn cho người đọc
không thể tập trung vào những nội dung quan trọng và có thể gây hiệu ứng ngược

trong việc tiếp nhận thơng tin.

th

Infographic thể hiện bằng các yếu tố đồ họa và hình ảnh thu hút sự chú ý
bằng cách sắp xếp các nội dung, thông tin một cách khoa học và độc đáo nhất theo
ý đồ mong muốn của người dạy.


lu

C.33.44.55.54.78.65.5.43.22.2.4..22.Tai lieu. Luan 66.55.77.99. van. Luan an.77.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.C.33.44.55.54.78.655.43.22.2.4.55.22. Do an.Tai lieu. Luan van. Luan an. Do an.Tai lieu. Luan van. Luan an. Do an

an
va
n
t
to
ng

ep
hi

thu hút người đọc và vừa là lĩnh vực bạn am hiểu khơng phải dễ. Ví dụ như bạn là
một người yêu ẩm thực, chắc chắn bạn sẽ có rất nhiều thơng tin để nói về những
đặc sản của từng vùng miền.

sk

kn

qu

Xây dựng ý tưởng: Mục đích của việc lên ý tưởng sẽ giúp bạn dễ chọn lọc
những số liệu, hình ảnh và từ ngữ phù hợp để dùng cho infographic. Bạn có thể
phác thảo sơ qua bố cục trình bày, nếu muốn xây dựng infographic theo dạng
website hoặc video thì nên có một kịch bản chi tiết để không bỡ ngỡ khi làm.

an

ly

do

nl

w

Thu thập thông tin: Khi đã xác định được chủ đề cần thực hiện, bạn hãy tiến
hành tìm kiếm thơng tin từ sách báo, internet hoặc những nguồn khác. Dựa trên ý
tưởng, cách sắp xếp mà chọn những số liệu, ngôn từ và tài liệu cần thiết. Bí kíp giúp
infographic ln thành cơng đó là “càng đơn giản càng tốt”. Bởi vì nếu muốn xem,
người dùng có thể chọn các trang khác thay vì infographic của bạn. Khi họ chọn
bạn, tức là thiết kế infographic của bạn có sự khác biệt so với những nơi khác.

oa

d

nf

va

an

lu

oi

lm

ul

Thu thập hình ảnh, icon, kí hiệu: Mỗi infographic nên sử dụng một loại Icon
cùng phong cách, cùng màu sắc để trơng hài hịa về mặt thẩm mỹ và khơng bị “rối
mắt” khiến việc theo dõi dễ dàng hơn. Ví dụ như sử dụng Icon phẳng, đơn màu hay
nhiều màu sắc, hay Icon minh họa 3D với nhiều chi tiết hơn. Như chúng ta có thể thấy
trong infographic này, nhiều icon chung phong cách có thể được kết hợp để tạo ra một
hình ảnh có sức ảnh hưởng để truyền đạt và minh họa cho một nội dung nào đó.

tz

a
nh

z

gm

l.c

ai

Lựa chọn bố cục infographic: Khi xác định mục đích thiết kế, cần hình dung
một cách rõ nét về nhiệm vụ thiết kế: thiết kế infographic về đất nước, đặc điểm
hay so sánh, giải thích…? xác định chủ đề và nội dung muốn truyền tải trong
infographic để có thể hình dung được các yếu tố như màu sắc, phong cách thiết
kế… sẽ sử dụng. Từ nhiệm vụ và mục đích, lựa chọn bố cục (có sẵn hoặc tự thiết
kế) sao cho phù hợp với nội dung và cá tính sáng tạo của cá nhân.

om

an

Lu

n
va

Sử dụng các công cụ để thiết kế infographic: Sử dụng phần mềm Adobe
Illustrator, Adobe Photoshop, Microsoft Powerpoint hoặc Canva.
Adobelà bộ phần mềm thiết kế đồ họa đẹp việc sử dụng Adobe Illustrator
với các biểu tượng hoặc thậm chí hình ảnh minh họa. Phần mềm có thể trình bày
các thông tin một cách rõ ràng, dễ hiểu hơn.
Powerpoint: Đây là một trong những công cụ truyền thống và phổ biến, cũng
đồng thời là phương tiện có thể sử dụng để thiết kế infographic, nhất là khi các
@edu.gmail.com.vn.bkc19134.hmu.edu.vn

9

ac

Thực hiện thiết kế infographic: Bước này sẽ bắt tay vào thiết kế infographic
khi đã chuẩn bị đầy đủ những gì cần có để tạo ra infographic. Khi sử dụng những
con số trên biểu đồ, bạn hãy cân nhắc xem nên dùng loại nào cho thích hợp.

th

Các ứng dụng thiết kế infographic sẵn sàng cung cấp một kho dữ liệu về các
bản thiết kế mẫu với những bộ khung, những bảng màu được phân loại và sắp xếp
sẵn để hình dung con đường thiết kế dễ dàng hơn. Điều quan trọng là cần lựa chọn
trong số những bộ khung đó, mẫu nào thực sự phù hợp với nội dung chủ đề thiết kế.


lu

C.33.44.55.54.78.65.5.43.22.2.4..22.Tai lieu. Luan 66.55.77.99. van. Luan an.77.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.C.33.44.55.54.78.655.43.22.2.4.55.22. Do an.Tai lieu. Luan van. Luan an. Do an.Tai lieu. Luan van. Luan an. Do an

an
va
n
t
to
ng

ep
hi

thao tác với Powerpoint của hầu hết mọi người đều thuần thục. Powerpoint có hệ
thống các mẫu trình bày với màu sắc hài hòa, kĩ thuật tinh tế hỗ trợ cho việc thiết
kế Infographic một cách dễ dàng nhất.

sk

kn

qu

Canva: Là một công cụ thiết kế trực tuyến dễ sử dụng, phù hợp cho nhiều
đối tượng. Với hàng loạt những mẫu infographic miễn phí cùng rất nhiều những
biểu tượng, biểu đồ, phông chữ đẹp mắt,... Canva cũng cung cấp cho người dùng
một thư viện hình ảnh, biểu tượng, phơng chữ và tính năng rộng lớn để lựa chọn.
Canva cịn cung cấp một hệ thống bảng thiết kế có sẵn, đã được phối màu và chỉ
cần những cú click chuột đơn giản đã có thể tạo ra các infographic bắt mắt như
thiết kế chuyên nghiệp. Giao diện trang web khá trực quan và dễ dàng sử dụng, thư
viện hình ảnh cũng vơ cùng phong phú. Học sinh cũng có thể tải ứng dụng Canva
vào thao tác thuận lợi trên các thiết bị di động.

an

ly

nl

w

do

oa

d

va

an

lu

nf

3. Vai trò và ý nghĩa của việc sử dụng infographic Địa lí ở trường THPT

lm

ul

3.1. Vai trị

oi

Ở góc độ cá nhân việc sử dụng infographic là một phương pháp dạy học mới,
có vai trị quan trọng trong việc góp phần nâng cao hiệu quả dạy học Địa lí ở
trường THPT. Sử dụng infographic với tư cách là một cơng cụ hổ trợ có tính trực
quan trên nền tảng ứng dụng công nghệ thông tin được xem là phương pháp dạy
học mới không chỉ nâng cao chất lượng dạy học Địa lí ngồi ra cịn tăng tính hứng
thú học tập cho học sinh, tăng khả năng vận dụng kiến thức đã học vào thực tiễn
cuộc sống từ đó hình thành nên các năng lục cho người học và khuyến khích sự
sáng tạo say mê nghề của giáo viên trong quá trình dạy học.

tz

a
nh

z

l.c
ai

gm

om

an

Lu

3.2. Ý nghĩa

n
va

Sử dụng infographic khơng chỉ là một phương pháp mới, góp phần đổi mới
phương pháp dạy học Địa lí ở trường phổ thơng mà còn tạo cơ hội cho học sinh
phát huy các sở trường và năng lực của mình, đồng thời trở nên hứng thú, say mê
học tập hơn. Cụ thể, sử dụng infographic có ý nghĩa sư phạm to lớn, đặc biệt trong
việc dạy học Địa lí trên các mặt: kiến thức, kỹ năng và thái độ, phát triển năng lực
và hình thành phẩm chất cho học sinh.

@edu.gmail.com.vn.bkc19134.hmu.edu.vn

10

ac

Về kĩ năng: khi khai thác một infographic tức là học sinh được tiếp cận với
hệ thống những thông tin đã được tổng hợp, khái quát hóa ở mức cao. Để có thể
khai thác tốt infographic, đòi hỏi học sinh cũng cần huy động các kĩ năng của tư
duy: phân tích, so sánh, đánh giá… Trong trường hợp học sinh là người được giao

th

Về kiến thức: infographic giúp học sinh có khả năng nắm bắt thơng tin bài
học nhanh hơn, có trọng tâm hơn. Sự thay đổi từ cách học bị động nghiên cứu sách
giáo khoa truyền thống được thay thế bằng việc học sinh được tự do chọn lựa
nghiên cứu các kiến thức (được chỉ dẫn nguồn chính xác), tự tổng hợp và ghi nhớ
thống tin cần thiết trong thời gian ngắn sẽ khiến học sinh có cảm giác tự chủ hơn
với việc học tập.


lu

C.33.44.55.54.78.65.5.43.22.2.4..22.Tai lieu. Luan 66.55.77.99. van. Luan an.77.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.C.33.44.55.54.78.655.43.22.2.4.55.22. Do an.Tai lieu. Luan van. Luan an. Do an.Tai lieu. Luan van. Luan an. Do an

an
va
n
t
to
ng

ep
hi

nhiệm vụ thiết kế infographic thì các kĩ năng tổng hợp sẽ được phát huy tối đa
trong quá trình thực hiện nhiệm vụ.

sk

kn

Về thái độ: mỗi infographic được thiết kế mang đậm màu sắc cá nhân của
tác giả. Học sinh THPT đang ở độ tuổi trưởng thành, với nhu cầu khẳng định bản
thân là rất lớn sẽ hứng thú với việc tự thiết kế và biết trân trọng sản phẩm học tập
của chính mình. Q trình tìm tịi, thu thập các thông tin, tư liệu để tạo ra
infographic cũng tạo điều kiện cho học sinh được tiếp cận với các nguồn thơng tin
đa dạng, phong phú ngồi sách giáo khoa, điều này có tác dụng lớn trong việc giúp
học sinh đánh giá khách quan, nhiều chiều về những nội dung địa lí được học, từ
đó hình thành thế giới quan khoa học của học sinh.

qu

an

ly

nl

w

do

oa

d

nf

va

an

lu

Về định hướng phát triển năng lực: sử dụng infographic không chỉ hỗ trợ
phát triển các năng lực thực hành bộ mơn mà cịn phát triển các năng lực chung:
năng lực sử dụng ngôn ngữ (lựa chọn từ ngữ chính xác), năng lực sử dụng cơng
nghệ thơng tin, năng lực tự học...

lm

ul

oi

Về hình thành phẩm chất cho học sinh: từ những hiểu biết sâu sắc của các em
khi học Địa lí thế giới và Địa lí Việt Nam, từ đó bồi dưỡng thêm lịng yêu nước, tinh
thần trách nhiệm của bản thân với đất nước, nỗ lực học tập vì tương lai đất nước.

tz

a
nh

z
l.c
ai

gm
om
an

Lu
n
va
th

ac

Hình 1. Infographic về vị trí địa lí Việt Nam.
@edu.gmail.com.vn.bkc19134.hmu.edu.vn

11


lu

C.33.44.55.54.78.65.5.43.22.2.4..22.Tai lieu. Luan 66.55.77.99. van. Luan an.77.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.C.33.44.55.54.78.655.43.22.2.4.55.22. Do an.Tai lieu. Luan van. Luan an. Do an.Tai lieu. Luan van. Luan an. Do an

an
va

n
t
to
ng

ep
hi

Ví dụ: Khi dạy bài vị trí địa lí và lãnh thổ nước ta, để giúp học sinh nhanh
chóng có những hiểu biết về khái quát đất nước Việt Nam, giáo viên có thể thay
thế phần nội dung dạng chữ trong sách giáo khoa bằng một infographic như trên.

sk

kn

qu

Infographic trên tóm tắt những nét chính về vị trí địa lí, phạm vi lãnh thổ
nước ta, từ đo cho phép học sinh hình dung những thơng tin rất cơ bản qua hệ
thống hình ảnh và các từ khóa ngắn gọn: vị trí, lãnh thổ, khí hậu, địa hình; tạo cho
học sinh khả năng ghi nhớ hình ảnh nhanh, tốt và lâu dài hơn.

an

ly

do

nl

w

Không những thế, việc sử dụng các dạng lược đồ khác nhau, kết hợp sắp xếp
hài hòa các màu sắc và hình ảnh biểu tượng khiến cho cách tiếp cận nội dung trở
nên dễ dàng hơn, đồng thời gây hứng thú học tập cho học sinh

oa

d

lu

nf

va

an

Như vậy, việc sử dụng infographic trong dạy học Địa lí sẽ không chỉ là một
phương pháp dạy học mới, nhằm bắt kịp xu hướng của giáo dục hiện đại, mà cịn
có thể xem là một biện pháp hữu hiệu để nâng cao hứng thú học tập của học sinh
trên lớp, định hướng hoạt động tự học ở nhà và góp phần rèn luyện các năng lực
thực hành cho học sinh trong học tập Địa lí.

oi

lm

ul

tz

a
nh

Sử dụng infographic trong dạy học nói chung, dạy học Địa lí ở trường THPT
cịn là một bước phát triển của nền giáo dục với xu hướng chung của thời đại,
nhằm góp phần tạo ra những thế hệ học sinh không chỉ giỏi kiến thức, tư duy sáng
tạo mà cịn có khả năng bắt kịp cơng nghệ, vận dụng kiến thức vào thực tiễn cuộc
sống.

z

l.c
ai

gm

om
an

Lu
n
va
th

ac

@edu.gmail.com.vn.bkc19134.hmu.edu.vn

12


lu

C.33.44.55.54.78.65.5.43.22.2.4..22.Tai lieu. Luan 66.55.77.99. van. Luan an.77.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.C.33.44.55.54.78.655.43.22.2.4.55.22. Do an.Tai lieu. Luan van. Luan an. Do an.Tai lieu. Luan van. Luan an. Do an

an
va
n
t
to
ng
ep
hi

CHƯƠNG 2. CƠ SỞ THỰC TIỄN

sk

1. Khái quát tình hình sử dụng infographic trong các trường phổ thơng hiện nay

kn

Địa lí là một mơn học trong chương trình giáo dục phổ thông, cũng giống
như nhiều môn học khác trong hệ thống giáo dục nước ta, việc dạy học Địa lí đã có
nhiều chuyển biến tích cực nhưng vẫn chưa đáp ứng được yêu cầu của cải cách
giáo dục. Khi giải thích về lý do nhiều học sinh khơng theo học mơn Địa lí ở
trường phổ thơng hiện nay là vì mơn học có ít ngành hót, học ngành mơn đó ra xin

việc vất vả, rồi lượng kiến thức phải học thuộc trong sách giáo khoa rất nhiều...

qu

an

ly

nl

w

do

oa

Để tháo gỡ khó khăn đó, infographic với đặc trưng trực quan, sinh động, độc
đáo hồn tồn có thể tạo ra hứng thú học tập mới, đồng thời giúp đỡ học sinh được
tự do thể hiện những nhận thức Địa lí qua lăng kính của mình. Mỗi infographic với
tư cách là một sản phẩm cá nhân độc đáo, thể hiện sự sáng tạo, tư duy thẩm mĩ và
khả năng sử dụng công nghệ thơng tin của tác giả sẽ góp phần nâng cao hiệu quả
học tập bộ mơn.

d

nf

va

an

lu

lm

ul

oi

Tuy có nhiều ưu thế, nhưng hiện nay, việc sử dụng infographic trong dạy
học hiện nay hiện chưa được tiến hành rộng rãi. Theo nghiên cứu của chúng tôi,
infographic đã trở thành nội dung nghiên cứu và ứng dụng với qui mô hẹp trong
dạy học Địa lí ở một số trường THPT.

tz

a
nh

z

l.c
ai

gm

Mặc dù đã được ứng dụng tương đối hiệu quả trong bộ môn Địa lí nhưng ở
nội dung infographic mới chỉ được xuất hiện trên mạng và được giáo viên sử dụng
một cách tự phát trong các tiết học trên lớp để thay đổi khơng khí giờ học. Trong
bối cảnh thi THPT Quốc gia như hiện nay được tổ chức dưới dạng thi trắc nghiệm

khách quan, học sinh cần ghi nhớ nhiều nội dung kiến thức để đáp ứng yêu cầu của
bài thi, đáp ứng yêu cầu của phần đông học sinh về việc học tập.

om

an

Lu

n
va

@edu.gmail.com.vn.bkc19134.hmu.edu.vn

13

ac

Như vậy, có thể thấy trên thực tế, mặc dù lĩnh vực Địa lí được thiết kế và đăng
tải trên nhiều phương tiện thông tin đại chúng nhưng lại chưa được ứng dụng trong
q trình dạy học Địa lí ở trường phổ thông hiện nay với tư cách như một biện pháp
mới, góp phần làm đổi mới phương pháp dạy học. Sử dụng infographic trong dạy học
sẽ là một phương pháp mới đầy tiềm năng khi không chỉ đem đến tính mới lạ mà cịn
góp phần to lớn trong việc nâng cao hiệu quả bộ môn và gắn việc học tập với thực
tiễn, đảm bảo rèn luyện, phát triển các năng lực thực hành cho học sinh. Điều này
hoàn tồn phù hợp với mục đích của nền giáo dục Việt Nam hiện nay là hình thành
nhân cách tồn diện cho thế hệ trẻ, những người lao động tương lai của xã hội, có sức
khỏe, có trí tuệ, có tâm hồn trong sáng, biết yêu thương cộng đồng, nhân loại, có ý

th

Tại một số trường THPT ở Nghệ An một số giáo viên trẻ cũng đã tiệp cận
đến với việc sử dụng infographic trong dạy học Địa lí, tuy nhiên mức độ còn hạn
chế, bởi lẽ hầu hết các giáo viên chỉ sử dụng những infographic có sẵn trên mạng
hoặc trong các sách có sẵn, chưa tiến hành thiết kế infographic để sử dụng vì mất
nhiều thời gian và cơng sức.


lu

C.33.44.55.54.78.65.5.43.22.2.4..22.Tai lieu. Luan 66.55.77.99. van. Luan an.77.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.C.33.44.55.54.78.655.43.22.2.4.55.22. Do an.Tai lieu. Luan van. Luan an. Do an.Tai lieu. Luan van. Luan an. Do an

an
va
n
t
to
ng

ep
hi

thức cơng dân và có khả năng lao động sáng tạo, nhằm đáp ứng những yêu cầu của
thời kì cơng nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước và hội nhập quốc tế.

sk

kn

Có thể thấy, infographic Địa lí khơng cịn là khái niệm xa lạ, trái lại, nó cịn

có thể trở thành một công cụ hỗ trợ dạy học trong thời đại mới, không chỉ tạo hứng
thú, nâng cao chất lượng học tập bộ mơn mà cịn mở ra khả năng phát triển các
năng lực của người học. Tuy nhiên, việc ứng dụng infographic trong dạy học Địa lí
hiện nay vẫn còn là một vấn đề mới, chưa được triển khai áp dụng rộng rãi để phát
huy hết hiệu quả của nó.

qu

an

ly

w

do

nl

2. Thực trạng sử dụng infographic trong dạy học Địa lí ở trường THPT
Huỳnh Thúc Kháng

oa

d

lu

an

2.1. Khái quát về đặc điểm của trường THPT Huỳnh Thúc Kháng

nf

va

Trường THPT Huỳnh Thúc Kháng là ngơi trường có bề dày lịch sử hơn một
thế kỉ, nơi đào tạo nhân tài cho tỉnh cho quốc gia. Một ngôi trường trọng điểm của
Nghệ An. Khác với nhiều trường phổ thông khác, Huỳnh Thúc Kháng là một
trường qui mô lớn (45 lớp công lập và 5 lớp tiên tiến với hơn 2000 học sinh) được
xây dựng trên quê hương có truyền thống hiếu học. Nhà trường được đầu tư hiện
đại hóa cho trang thiết bị, cơ sở vật chất hiện đại. Điểm đầu vào của học sinh rất
cao, kì vọng của phụ huynh về nhà trường, giáo viên và tương lai con em mình rất
lớn. Do đó, có rất nhiều khó khăn trong vấn đề định hướng học sinh lựa chọn mơn
học của mình.

oi

lm

ul

tz

a
nh

z

l.c
ai

gm

om

Thực trạng việc dạy học Địa lí ở trường THPT Huỳnh Thúc Kháng hiện nay
cũng là một vấn đề trăn trở.

an

Lu

- Thứ nhất, số học sinh học khối xét chuyên ngành có mơn Địa lí là rất ít.

n
va

- Thứ hai, điểm đầu vào của học sinh rất cao, đa phần các em có tư duy về các mơn
tự nhiên và lựa chọn đó là mơn học u thích.

2.2. Thực trạng sử dụng infographic Địa lí ở trường Huỳnh Thúc Kháng
Trường THPT Huỳnh Thúc Kháng đã ứng dụng CNTT trong quản lý và dạy
học được quan tâm triển khai từ nhiều năm về trước, tuy nhiên hiện nay hoạt động
này được đẩy mạnh, tăng cường bằng việc thành lập ban CNTT phục vụ công tác
điều hành, quản lý và trao đổi chuyên môn; tất cả các lớp đầu tư lắp đặt máy chiếu
@edu.gmail.com.vn.bkc19134.hmu.edu.vn

14

ac

Thực tế là như vậy, việc dạy học Địa lí ở trường như thế nào để có thể lơi
cuốn học sinh say mê môn học, theo môn học và đáp ứng nhu cầu học tập của các
em, nhiệm vụ giáo dục, phát triển nhân cách toàn diện của học sinh vẫn đang là bài
toán đặt ra với các giáo viên dạy Địa lí của nhà trường.

th

- Thứ ba, một bộ phận học sinh khác đã bắt đầu đánh giá hoạt động học tập chủ
yếu theo quan điểm tương lai của mình. Các em bắt đầu có thái độ lựa chọn đối với
từng môn học, đặc biệt là những môn sẽ phục vụ cho mục tiêu vào Đại học), thờ ơ
với các “mơn phụ”, trong đó có bộ mơn nhiều kiến thức như Địa lí.


lu

C.33.44.55.54.78.65.5.43.22.2.4..22.Tai lieu. Luan 66.55.77.99. van. Luan an.77.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.C.33.44.55.54.78.655.43.22.2.4.55.22. Do an.Tai lieu. Luan van. Luan an. Do an.Tai lieu. Luan van. Luan an. Do an

an
va
n
t
to
ng

ep
hi

đa năng trong phịng học và khuyến khích giáo viên soạn giáo án điện tử ở tất cả
các đưa vào giảng dạy. Đặc biệt, để nâng cao hiệu quả trong công tác này, ban

giám hiệu nhà trường đã quán triệt tinh thần dạy và học thực chất, kiên quyết
khơng để kiểu dạy hình thức và ứng dụng CNTT cho có lệ, đồng thời, tạo điều kiện
cho giáo viên tham gia các khóa tập huấn ứng dụng CNTT trong dạy học. Từ đó,
việc khai thác sử dụng các ngữ liệu phục vụ giảng dạy bằng giáo án điện tử trong
các tiết học đã phát huy hiệu quả, tạo sự hứng thú cho học sinh tiếp thu bài giảng.
Đây được coi như một luồng gió mới trong đổi mới phương pháp, hình thức dạy
học của nhà trường.

sk

kn

qu

an

ly

nl

w

do

oa

Cùng với các phương tiện thiết bị dạy học, việc ứng dụng infograpphic đã
thúc đẩy nhu cầu ứng dụng công nghệ thông tin vào dạy học của cả GV và HS,
trong đó có mơn Địa lí. Để đánh giá được nhu cầu ứng dụng infograpphic trong
dạy học hiện nay, tôi đã tiến hành khảo sát nhu cầu ứng dụng infographic vào học

tập đối với học sinh và giảng dạy đối với giáo viên.

d

nf

va

an

lu

oi

lm

ul

- Về phía giáo viên

tz

a
nh

Với phiếu khảo sát giành cho giáo viên, chúng tơi khảo sát với giáo viên dạy
Địa lí của một số trường trong thành phố như THPT Huỳnh Thúc Kháng (3 giáo
viên), THPT Lê Viết Thuật (3 giáo viên), THPT Hà huy Tập (2 giáo viên).

z

l.c
ai

gm

Kết quả thu được như sau: Với câu hỏi: Thầy/Cô hiểu như thế nào về
infographic?, hầu hết các giáo viên đều đã nhận thức đúng được bản chất của
infographic là sử dụng hình ảnh để truyền tải thơng tin. Có 75% giáo viên hiểu chính
xác khái niệm infographic là hình thức đồ họa trực quan sử dụng hình ảnh để trình
bày thơng tin, dữ liệu hoặc kiến thức thể hiện những thông tin phức tạp một cách
nhanh và rõ ràng. Đây là cơ sở thuận lợi và quan trọng để đảm bảo khả năng tiến
hành sử dụng infographic có hiệu quả trên diện rộng. Điều đó chứng tỏ infographic
khơng cịn là một khái niệm xa lạ, mà hoàn toàn gần gũi với các giáo viên THPT.
Cũng như vậy, với câu hỏi về mức độ sử dụng infographic trong dạy học, có 75%
thầy cơ cho rằng thỉnh thoảng có sử dụng infographic. Con số này chứng tỏ,
infographic đã được đưa vào sử dụng, tuy nhiên mức độ khơng thường xun. Có
thể giải thích điều này là do chưa có một hệ thống infographic Địa lí đầy đủ làm
nguồn tài liệu để hỗ trợ giáo viên trong quá trình giảng dạy. Vì thế, việc sử dụng
infographic hoàn toàn là do khả năng và sáng tạo cá nhân của từng giáo viên.

om

an

Lu

n
va
15

ac

@edu.gmail.com.vn.bkc19134.hmu.edu.vn

th

Tuy chưa thực sự được phổ biến, nhưng 100% số thầy cô tham gia khảo sát
đều đã có nhận thức đúng về ưu thế nổi trội của infographic trong dạy học Địa lí ở
các trường THPT. Giúp học sinh có khả năng khái quát kiến thức tốt hơn; tăng tính
hình ảnh trong dạy học Địa lí, tăng tư duy sáng tạo cho học sinh,… và từ đó, giúp
học sinh tăng hứng thú học tập và tương tác.