skkn ứng dụng CNTT trong dạy học địa lí lớp 9 ở trường THCS

SKKN: Ứng dụng công nghệ thông tin trong dạy học Địa lí lớp 9 ở trường THCS

ĐỀ TÀI:
ỨNG DỤNG CÔNG NGHỆ THÔNG TIN TRONG DẠY HỌC
ĐỊA LÍ LỚP 9 Ở TRƯỜNG THCS

I. PHẦN MỞ ĐẦU:
I.1. Lý do chọn đề tài.
Từ những năm cuối của thế kỷ XX, đầu thế kỷ XXI, công nghệ thông tin đã
thâm nhập sâu vào nhiều lĩnh vực khoa học, đời sống, làm thay đổi căn bản, sâu
sắc và tạo ra những bước phát triển vượt bậc trong mọi mặt của đời sống kinh tế xã hội trong đó có lĩnh vực giáo dục.
Sự bùng nổ của công nghệ thông tin đã tạo điều kiện vô cùng thuận lợi cho
quá trình học tập của học sinh nhưng cũng đem lại những thách thức đối với việc
giảng dạy của giáo viên. Điều này đòi hỏi cần một sự thay đổi về phương pháp
giảng dạy của người giáo viên và học tập của học sinh. Người giáo viên lúc này
không chỉ có nhiệm vụ truyền đạt tri thức, mà còn phải là người hướng dẫn cho
học sinh phương pháp tự học, tự nghiên cứu để bắt kịp sự phát triển của xã hội.
Hiện nay nước ta đang đẩy nhanh quá trình công nghiệp hóa hiện đại hóa và
mở rộng quan hệ hợp tác quốc tế để tiến tới hội nhập với nền kinh tế - xã hội thế
giới, nhằm tạo ra một sự phát triển vượt bậc vì mục tiêu nâng cao toàn diện đời
sống nhân dân và nâng cao vị thế của đất nước trên trường quốc tế. Để đạt được
điều đó nhất thiết phải nâng cao năng lực về mọi mặt nguồn lực con người. Vì thế,
nhiệm vụ đặt ra cho ngành Giáo dục là phải đào tạo ra những con người lao động
mới, có thể đáp ứng nhu cầu ngày càng cao của thời kì đổi mới.
Trước tình hình đó, Bộ giáo dục và đào tạo đã có những bước thay đổi cơ
bản về phương pháp dạy học. Phương pháp mới hiện nay trong quá trình dạy học
là “Lấy học sinh làm trung tâm”, tức là người dạy học phải phát huy tối đa tính tích
cực chủ động của người học trong quá trình dạy học, phải đề cao vai trò chủ thể
Người thực hiện: Trần Thị Thơm

1

SKKN: Ứng dụng công nghệ thông tin trong dạy học Địa lí lớp 9 ở trường THCS

của người học trong quá trình nhận thức. Tạo điều kiên cho học sinh làm việc
nhiều hơn để tự nắm kiến thức, tự tìm ra chân lí thông qua sự hướng dẫn của giáo
viên và việc sử dụng các phương tiện thiết bị dạy học hiện đại. Vì thế, công nghệ
thông tin ngày càng đóng vai trò quan trong quá trình dạy và học. Quan điểm của
Đảng và Nhà nước ta cũng đã chỉ rõ: Phải xác định rõ mục tiêu, nội dung, đổi mới
phương pháp giáo dục đào tạo. Từng bước áp dụng các phương pháp tiên tiến và
phương tiện hiện đại vào quá trình dạy học để đào tạo được những con người lao
động tự chủ, năng động và sáng tạo, có năng lực giải quyết các vấn đề do thực tiễn
đặt ra, tự lo được việc làm, lập nghiệp, và thăng tiến trong cuộc sống, qua đó góp
phần xây dựng đất nước giàu mạnh, xã hội công bằng, dân chủ, văn minh.
Môn Địa lí trong trường học có vai trò rất quan trọng, là một môn văn hóa
không thể thiếu trong hệ thống các môn học ở nhà trường phổ thông bởi vì: Nó
cung cấp cho học sinh những kiến thức phổ thông, cơ bản, cần thiết nhằm bước
đầu hình thành nên thế giới quan khoa học, tư tưởng tình cảm đúng đắn, góp phần
đáng kể cho việc hình thành các năng lực cần thiết cho người lao động trong thời
đại thông tin, thực hiện 4 yêu cầu cơ bản của giáo dục: học để biết, học để làm, học
cách cùng chung sống và học cách tự khẳng định mình. Đối tượng nghiên cứu của
khoa học Địa lí là các vấn đề tự nhiên và kinh tế- xã hội, trong đó các kiến thức về
kinh tế - xã hội luôn thay đổi và được tăng lên hàng ngày, hàng giờ, nếu không bắt
kịp sự biến đổi đó thì sẽ nhanh chóng bị tụt hậu.
Chính vì thế, hơn bất kỳ môn học nào, Địa lí phải là môn đi đầu trong việc
ứng dụng công nghệ thông tin vào dạy học nhằm thực hiện đổi mới phương pháp
và nâng cao hiệu quả dạy – học với phương châm: Học ở mọi lúc, học ở mọi nơi,
học suốt đời. Đó là lí do tôi tiến hành nghiên cứu và triển khai thực hiện việc ứng
dụng công nghệ thông tin trong dạy học trong Địa lí lớp 9 (phần địa lí kinh tế - xã
hội) ở trường THCS.

I.2. Mục tiêu, nhiệm vụ của đề tài.
Là một giáo viên dạy Địa lí ở trường THCS bản thân thân tôi nhận thấy
rằng: Những thành tựu của ngành công nghệ thông tin đã góp phần quan trọng vào
Người thực hiện: Trần Thị Thơm

2


SKKN: Ứng dụng công nghệ thông tin trong dạy học Địa lí lớp 9 ở trường THCS

sự thành công của quá trình dạy - học. Việc ứng dụng công nghệ thông tin trong
dạy - học đã đem lại hiệu cao cho cả người dạy và người học. Tuy nhiên, bất kì vấn
đề gì cũng có mặt trái của nó, việc lạm dụng công nghệ thông tin quá mức cũng sẽ
không mang lại hiệu quả cao trong dạy học và sẽ dẫn đến những suy nghĩ lệch lạc.
Ở nước ta, vấn đề nâng cao chất lượng dạy - học (nói chung), dạy - học môn
Địa lí (nói riêng) được Đảng, Nhà nước và xã hội rất quan tâm .Chính vì thế, tôi
thực hiện đề tài này với mục tiêu là : Phát huy tính tích cực của công nghệ thông
tin trong dạy học Địa lí, thực hiện đổi mới phương pháp dạy học theo hướng tích
cực, tạo hứng thú học tập cho học sinh, nâng cao hiệu quả dạy - học.
Nhiệm vụ của đề tài là: Tìm hiểu cơ sở lí luận và thực tiễn của việc ứng
dụng công nghệ thông tin vào dạy học địa lí kinh tế - xã hội Việt Nam ở lớp 9.
Nghiên cứu một số phần mềm phục vụ cho việc thiết kế xây dựng bài giảng. Thiết
kế một số bài giảng cụ thể trong phần địa lí kinh tế - xã hội Việt Nam trong
chương trình địa lí 9 THCS có ứng dụng công nghệ thông tin, tiến hành thực
nghiệm trong thực tế giảng dạy nhằm đánh giá những thuận lợi, khó khăn và đưa ra
một số giải pháp cụ thể về việc ứng dụng công nghệ thông tin trong dạy học địa lí
ở các trường THCS .
I.3. Đối tượng nghiên cứu :
Học sinh lớp 9, trường THCS Dur Kmăn, xã Dur Kmăn, huyện Krông Ana,
tỉnh Đăk Lăk.

I.4. Giới hạn phạm vi nghiên cứu :
Nghiên cứu những ứng dụng của công nghệ thông tin trong dạy học phần địa
lí kinh tế - xã hội Việt Nam( Địa lí 9) ở trường THCS Dur Kmăn.
I.5. Phương pháp nghiên cứu :
1. Phương pháp thu thập, nghiên cứu tài liệu: Căn cứ vào mục tiêu, nhiệm
vụ của đề tài, tôi đã tiến hành thu thập, nghiên cứu, phân tích tài liệu từ các nguồn
khác nhau: sách giáo khoa địa lí 9 hiện hành; chuẩn kiến thức kĩ năng địa lí; các tài
liệu liên quan đến kiến thức địa lí kinh tế xã hội Việt Nam; các tài liệu có liên quan
Người thực hiện: Trần Thị Thơm

3


SKKN: Ứng dụng công nghệ thông tin trong dạy học Địa lí lớp 9 ở trường THCS

đến phương pháp dạy học và đổi mới phương pháp dạy học địa lí THCS, các tài
liệu Lý luận dạy học địa lí, Tâm lí học sư phạm, Tâm lí học lứa tuổi … để làm cơ
sở lí luận của đề tài. Đồng thời định hướng phương pháp, cách thức đưa công nghệ
thông tin vào dạy – học địa lí kinh tế xã hội Việt Nam đạt hiệu quả cao.
2. Phương pháp điều tra, quan sát, tổng kết kinh nghiệm :
- Tìm hiểu thực tế việc dạy học Địa lí kinh tế xã hội ở trường THCS, đặc
biệt là những chương trình có sử dụng công nghệ thông tin trong dạy học.
- Dự giờ một số tiết dạy địa lí 9 ở tại trường THCS Dur Kmăn và các trường
THCS khác có sử dụng công nghệ thông tin, từ đó rút ra kinh nghiệm và bổ sung
những vấn đề có liên quan vào đề tài nghiên cứu. Việc ứng dụng công nghệ thông
tin trong dạy học phải trải qua một quá trình thử nghiệm lâu dài, đòi hỏi nhiều kinh
nghiệm của GV thì mới mang lại sự thành công.
- Để việc ứng dụng công nghệ thông tin trong giảng dạy Địa lí ở trường
THCS đạt hiệu quả tốt thì cần tìm hiểu thái độ của GV và HS về vấn đề này, tìm
hiểu tình hình thực tế của nhà trường mà nhất là học hỏi kinh nghiệm của những

người đi trước trong lĩnh vực này để rút ra những bài học kinh nghiệm.
3.Phương pháp thực nghiệm sư phạm: Tiến hành ứng dụng công nghệ thông
tin để thiết kế bài giảng và thực hiện các giờ dạy ở trường THCS . Sử dụng phiếu
thăm dò để kiểm tra kết quả từ phía HS và lấy ý kiến của GV nhằm đánh giá mức
độ khả thi của đề tài, đồng thời thấy được những thiếu sót và chưa hợp lí để từ đó
có những phương hướng điều chỉnh cho hợp lí làm tăng tính khả thi của đề tài.
4.Phương pháp toán thống kê được dùng trong việc xử lý kết quả số liệu
thống kê sau khi tiến hành điều tra, thực nghiệm sư phạm
II. PHẦN NỘI DUNG
II.1. Cơ sở lý luận:
a) Lí luận chung
* Công nghệ thông tin là gì?
Người thực hiện: Trần Thị Thơm

4


SKKN: Ứng dụng công nghệ thông tin trong dạy học Địa lí lớp 9 ở trường THCS

Công

nghệ

Thông

tin,

viết

tắt CNTT,

(tiếng

Anh: Information

Technology hay là IT) là một nhánh ngành kỹ thuật sử dụng máy tính và phần mềm
máy tính để chuyển đổi, lưu trữ, bảo vệ, xử lý, truyền tải và thu thập thông tin.
Ở Việt Nam, khái niệm Công nghệ Thông tin được hiểu và định nghĩa trong
nghị quyết Chính phủ 49/CP kí ngày 04/08/1993: "Công nghệ thông tin là tập hợp
các phương pháp khoa học, các phương tiện và công cụ kĩ thuật hiện đại - chủ yếu
là kĩ thuật máy tính và viễn thông - nhằm tổ chức khai thác và sử dụng có hiệu quả
các nguồn tài nguyên thông tin rất phong phú và tiềm năng trong mọi lĩnh vực
hoạt động của con người và xã hội".
Các lĩnh vực chính của công nghệ thông tin bao gồm quá trình tiếp thu, xử
lý, lưu trữ và phổ biến hóa âm thanh,phim ảnh, văn bản và thông tin số bởi các vi
điện tử dựa trên sự kết hợp giữa máy tính và truyền thông.
* Thế nào là ứng dụng công nghệ thông tin vào dạy học:
Ứng dụng công nghệ thông tin trong dạy học có nghĩa là sử dụng các lĩnh
vực của công nghệ thông tin phục vụ cho quá trình dạy và học.
* Ứng dụng công nghệ thông tin vào dạy học như thế nào?
Sử dụng máy tính, các phần mềm chuyên dụng và các công cụ tìm kiếm để
tìm kiếm thông tin, tranh ảnh, bản đồ, biểu đồ, các dữ liệu cần thiết ... phục vụ cho
việc dạy và học, thiết kế bài dạy và tổ chức tiết dạy trên lớp bằng các phần mềm
chuyên biệt và các phương tiện kĩ thuật hiện đại ( Máy tính, máy chiếu, bảng thông
minh...). Ngoài ra, còn có chương trình dạy học trực tuyến trên Internet.
* Sự cần thiết phải ứng dụng công nghệ thông tin vào dạy học Địa lí lớp 9 ở
trường THCS là vì:
Chương trình địa lí lớp 9 ở trường THCS bao gồm các kiến thức về dân cư,
kinh tế của nước ta gọi là địa lí kinh tế - xã hội. Cơ sở dữ liệu của kiến thức địa lí
kinh tế xã - hội luôn luôn có sự thay đổi hàng ngày, hàng giờ, nếu không bắt kịp sự

biến đổi đó thì các kiến thức trở thành cũ, lạc hậu và đôi khi không còn đúng,
không phù hợp với thực tiễn. Vì thế đòi hỏi người học và người dạy cần cập nhật
Người thực hiện: Trần Thị Thơm

5


SKKN: Ứng dụng công nghệ thông tin trong dạy học Địa lí lớp 9 ở trường THCS

thông tin thường thường xuyên, nắm bắt sự thay đổi và biết đánh giá vấn đề một
cách đúng đắn. Công nghệ thông tin có thể đáp ứng được điều này.
Trong một tiết học có sử dụng công nghệ thông tin nhất là sử dụng giáo án
điện tử thì sẽ dễ dàng thực hiện các phương pháp dạy học tích cực như trực quanvấn đáp-nêu vấn đề, tạo hứng thú cho học sinh. Bài học trở lên sinh động, dễ hiểu
hơn khi kiến thức được truyền tải thông qua các hình ảnh, bản đồ, biểu đồ, các
video, phóng sự… Vì thế ứng dụng công nghệ thông tin vào dạy học là một giải
pháp hiệu quả.
b) Cơ sở thực tiễn:
* Căn cứ vào tình hình thực tế về vấn đề ứng dụng công nghệ thông tin trong
dạy học:
Trên thế giới, việc ứng dụng công nghệ thông tin vào dạy học được thực
hiện từ rất sớm nhằm tối ưu hóa các phương pháp dạy học tích cực, phát huy vai
trò chủ thể của người học. Các hệ thống thông tin, tranh ảnh, bản đồ, biểu đồ, các
đồ họa... được các thiết bị đa phương tiện truyền tải đến người học, tạo nên tính
trực quan sinh động và tạo hứng thú cho người học.
Ở Việt Nam, việc ứng dụng công nghệ thông tin vào dạy học mới được quan
tâm trong những năm gần đây nhưng đã được giáo viên và học sinh hưởng ứng
nhiệt tình, nhất là đội ngũ giáo viên trẻ, góp phần quan trọng vào quá trình đổi mới
phương pháp dạy học theo hướng tích cực, nâng cao chất lượng dạy học. Công
nghệ thông tin được ứng dụng trong tất cả các môn học từ tự nhiên đến xã hội.
* Căn cứ vào các văn bản chỉ đạo :

- Chỉ thị 58-CT/UW của Bộ Chính Trị ngày 07 tháng 10 năm 2000 về việc
đẩy mạnh ứng dụng CNTT phục vụ sự nghiệp Công nghiệp hóa và Hiện đại hóa. Ở
nước ta, vấn đề ứng dụng ICT trong giáo dục, đào tạo được Đảng và Nhà nước rất
coi trọng, coi yêu cầu đổi mới PPDH có sự hỗ trợ của các phương tiện kỹ thuật
hiện đại là điều hết sức cần thiết. Các Văn kiện, Nghị quyết, Chỉ thị của Đảng,
Chính phủ, Bộ Giáo dục – Đào tạo đã thể hiện rõ điều này, như: Nghị quyết CP
Người thực hiện: Trần Thị Thơm

6


SKKN: Ứng dụng công nghệ thông tin trong dạy học Địa lí lớp 9 ở trường THCS

của Chính phủ về chương trình quốc gia đưa công nghệ thông tin (CNTT) vào giáo
dục đào tạo (1993), Nghị quyết Trung ương 2 khóa VIII, Luật giáo dục (1998) và
Luật giáo dục sửa đổi (2005), Nghị quyết 81 của Thủ tướng Chính phủ, Chỉ thị 29
của Bộ Giáo dục – Đào tạo, Chiến lược phát triển giáo dục 2001 – 2010,…
- Chỉ thị số 29 của Bộ Giáo dục – Đào tạo (ngày 30/7/2001/CT) về tăng
cường giảng dạy, đào tạo và ứng dụng CNTT trong ngành giáo dục giai đoạn 2001
– 2005 nêu rõ “CNTT là phương tiện để tiến tới một xã hội hóa học tập”, nhưng
“giáo dục và đào tạo phải đóng vai trò quan trọng bậc nhất thúc đẩy sự phát triển
của CNTT ”.
Trong “Chiến lược phát triển giáo dục – đào tạo đến năm 2010” của Bộ Giáo dục –
Đào tạo đã yêu cầu ngành giáo dục phải từng bước phát triển giáo dục dựa trên
CNTT, vì “CNTT và đa phương tiện sẽ tạo ra những thay đổi lớn trong quản lý hệ
thống giáo dục, trong chuyển tải nội dung chương trình đến người học, thúc đẩy
cuộc cách mạng về phương pháp dạy và học”
- Chỉ thị số 55/2008/CT-BGDĐT ngày 30/9/2008 của Bộ trưởng Bộ GDĐT
về tăng cường giảng dạy, đào tạo và ứng dụng công nghệ thông tin trong ngành
giáo dục giai đoạn 2008-2012;

- Thông tư số 08/2010/TT-BGDĐT ngày 01/03/2010 của Bộ trưởng Bộ Giáo
dục và Đào tạo quy định về sử dụng phần mềm tự do mã nguồn mở trong các cơ sở
giáo dục.
II.2.Thực trạng
a)Thuận lợi – khó khăn
* Thuận lợi:
- Bản thân là một giáo viên còn khá trẻ, đã được đào tạo chuyên môn
nghiệp vụ một cách bài bản, được tiếp cận và bồi dưỡng về công nghệ thông tin
nên năng lực sư phạm và khả năng ứng dụng công nghệ thông tin vào dạy học khá
tốt. Nhiều năm qua tôi đã rất tích cực tự học hỏi, tự trau dồi trình độ CNTT, tích

Người thực hiện: Trần Thị Thơm

7


SKKN: Ứng dụng công nghệ thông tin trong dạy học Địa lí lớp 9 ở trường THCS

lũy được khá nhiều kinh nghiệm và tích cực ủng hộ phong trào dạy học có sử dụng
công nghệ thông tin.
- Việc soạn và dạy học có ứng dụng công nghệ thông tin được giáo viên thực
hiện ở nhiều môn học nên học sinh không còn lạ lẫm với cách học này. Học sinh
rất hào hứng với những tiết học bằng giáo án điện tử, các em học tập tích cực và
sôi nổi hơn, chủ động nắm bắt kiến thức.
- Được sự quan tâm của Phòng giáo dục và chính quyền địa phương nên
trường THCS Dur Kmăn đã có những trang bị cơ bản và cần thiết cho việc ứng
dụng công nghệ thông tin vào dạy học như : Máy tính, máy chiếu, phòng học thông
minh, mạng Internet và các phần mềm hỗ trợ dạy học.
- Kho thông tin, tranh ảnh và các tư liệu về địa lí kinh tế xã hội Việt Nam
trên Internet rất phong phú đã tạo điều kiện thuận lợi cho giáo viên trong việc tìm

kiếm, lựa chọn và đưa vào bài học.
* Khó khăn:
- Việc tiếp cận và bồi dưỡng CNTT chủ yếu bằng con đường tự học và
thông qua các buổi tập huấn của giáo viên Tin học trong trường. Vì thế trình độ
CNTT còn hạn chế nên việc tìm kiếm thông tin, soạn và dạy bằng giáo án điện tử
gặp nhiều khó khăn.
- Việc soạn giáo án điện tử mất nhiều thời gian nên không thể thực hiện
thường xuyên, hàng ngày mà mới chỉ dừng lại ở các tiết học, bài học tiêu biểu(
Thao giảng, thi giáo viên dạy giỏi và một số bài học có nội dung khó )
- Nhiều học sinh còn ỷ lại, chưa chủ động trong học tập vì thế các em coi
những hình ảnh, phim, video được giáo viên chiếu lên chỉ là để xem cho vui mắt.
b)Thành công - hạn chế
* Thành công :
Ứng dụng công nghệ thông tin vào dạy học địa lí nói chung và địa lí kinh tếxã hội nói riêng ở trường THCS bước đầu đã có những thành công nhất định:
Người thực hiện: Trần Thị Thơm

8


SKKN: Ứng dụng công nghệ thông tin trong dạy học Địa lí lớp 9 ở trường THCS

- Đây là một giải pháp nhằm thực hiện đổi mới phương pháp dạy học theo
hướng tích cực vì thế đã nhận được sự quan tâm và ủng hộ nhiệt tình từ phía Nhà
trường, các đồng nghiệp và các em học sinh.
- Nhờ việc tìm kiếm thông tin để đưa vào bài dạy mà giáo viên đã tích lũy
được một khối kiến thức ngày càng lớn và phong phú.
- Rèn luyện cho học sinh năng lực và ý thức tự học thông qua mạng Internet.
* Hạn chế:
- Khối lượng thông tin, tư liệu trên Internet rất nhiều nhưng không phải
nguồn thông tin nào cũng đã được kiểm chứng nên có những thông tin thiếu tính

chính xác, vì vậy việc lựa chọn để đưa vào dạy học gặp nhiều khó khăn.
- Nhiều học sinh có hoàn cảnh gia đình khó khăn nên các em chưa có điều
kiện tiếp cận công nghệ thông tin và tự học qua các Internet một cách thường
xuyên.
c) Mặt mạnh - mặt yếu
- Một tiết học có ứng dụng công nghệ thông tin sẽ sinh động hơn, phong phú
hơn bởi hệ thống hình ảnh, video, âm thanh và các kênh hình khác. Khi dạy bằng
giáo án điện tử thì giáo viên không phải mất thời gian viết nội dung bài học lên
bảng nên có thêm giời gian để hướng dẫn học sinh học tập.
- Tuy công nghệ thông tin và các thiết bị hiện đại mang lại rất nhiều thuận
lợi cho việc dạy học nhưng trong một mức độ nào đó, thì công cụ hiện đại này
cũng không thể hỗ trợ giáo viên hoàn toàn trong các bài giảng của họ. Những mạch
kiến thức “ vận dụng” đòi hỏi giáo viên phải kết hợp với phấn trắng bảng đen và
các phương pháp dạy học truyền thống mới rèn luyện được kĩ năng cho học sinh.
d) Các nguyên nhân, các yếu tố tác động
Thế kỉ XXI là thế kỉ của công nghệ thông tin, việc ứng dụng công nghệ
thông tin vào dạy học được Đảng, Nhà nước và toàn ngành giáo dục quan tâm,
giáo viên và học sinh hưởng ứng nhiệt tình, vì thế đề tài bước đầu đã có những
thành công nhất định.
Người thực hiện: Trần Thị Thơm

9


SKKN: Ứng dụng công nghệ thông tin trong dạy học Địa lí lớp 9 ở trường THCS

Việc ứng dụng CNTT vào dạy học chỉ thực hiện được khi có đủ điều kiện về
cơ sở vật chất như : Máy tính, máy chiếu, mạng Internet và các thiết bị hỗ trợ khác.
e) Phân tích, đánh giá các vấn đề về thực trang mà đề tài đã đặt ra.
Công nghệ thông tin đã hỗ trợ rất nhiều cho giáo viên trong quá trình chuẩn

bị và thực hiện tiết dạy trên lớp và đã đem lại nhiều thành công hơn trong quá trình
dạy học, vì thế đưa CNTT vào dạy học là một giải pháp nhằm nâng cao chất lượng
và thực hiện đổi mới phương pháp dạy học theo hướng tích cực.
Bất cứ vấn đề nào cũng có những mặt tích cực và hạn chế. Việc cập nhật tin
tức nhanh và kịp thời của các báo và các phương tiện truyền thông đã giúp cho bản
thân giáo viên và học sinh có thể cập nhật thông tin một cách dễ dàng nhằm làm
phong phú thêm cho bài học. Tuy nhiên trên thực tế có quá nhiều trang báo và các
Webside đưa cùng một thông tin nhưng cách thức và nội dung có nhiều điểm khác
nhau. Vì thế cần lựa chọn kênh thông tin chính xác và đáng tin cậy.
Kiến thức của nhiều bài học Địa lí kinh tế xã hội ở lớp 9 khá nặng và xa vời
đối với các em, vì thế dạy học bằng giáo án điện tử sẽ mang đến sự trực quan sinh
động hơn cho bài học. Việc sử dụng giáo án điện tử để dạy học Địa lí có nhiều
thuận lợi cho giáo viên, đồng thời có hiệu quả khá cao. Tuy nhiên nếu sử dụng
không đúng cách thì nó có thể sẽ biến một tiết học thành trình chiếu bài học cho
học sinh xem, nội dung sẽ trở nên sáo rỗng và thiếu sâu sắc. Vì thế giáo viên cần
lựu chọn cách thiết kế bài dạy và thực hiện giảng dạy phù hợp nhằm đạt hiệu quả
cao.
II.3. Giải pháp, biện pháp:
a) Mục tiêu của giải pháp, biện pháp
Đề tài nghiên cứu, tổng hợp, hệ thống hoá và làm sáng tỏ cũng như tiếp thu
những cơ sở lý luận, cơ sở thực tiễn của việc ứng dụng CNTT trong dạy học (nói
chung) và dạy học Địa lí kinh tế-xã hội (nói riêng).

Người thực hiện: Trần Thị Thơm

10


SKKN: Ứng dụng công nghệ thông tin trong dạy học Địa lí lớp 9 ở trường THCS

Qua nghiên cứu, điều tra thực tế bước đầu đánh giá được thực trạng việc ứng
dụng CNTT trong dạy học Địa lí ở một số trường THCS trên địa bàn huyện và ở
trường THCS Dur Kmăn.
Đưa ra những nguyên tắc, quy trình cụ thể về ứng dụng CNTT trong dạy học
địa lí kinh tế-xã hội nhằm góp phần đổi mới phương pháp và nâng cao hiệu quả
trong dạy học Địa lí lớp 9 ở trường THCS hiện nay.
b) Nội dung và cách thức thực hiện giải pháp, biện pháp:
b1) Tìm kiếm tư liệu dạy học:
- Tư liệu dạy học địa lí là hệ thống thông tin, bảng số liệu thống kê, tranh
ảnh, bản đồ, biểu đồ, sơ đồ về các đối tượng địa lí.
- Trong dạy học địa lí kinh tế - xã hội thì việc thường xuyên cập nhật và làm
mới thông tin là hết sức cần thiết, các dữ liệu thay đổi từng ngày, từng giờ, vì thế
cần cập nhật, bổ xung kịp thời để phù hợp với tình hình thực tế. Trong sách giáo
khoa địa lí đã cung cấp các tư liệu cần thiết phục vụ cho việc dạy và học nhưng
còn rất ít ỏi, vì thế dù dạy học bằng giáo án điện tử hay giáo án work thì giáo viên
cũng cần tìm và bổ xung những tư liệu mới sao cho phù hợp.
- Các bước tìm kiếm tư liệu và đưa vào bài học:
+ Xác định loại tư liệu cần tìm kiếm ( thông tin, số liệu, hình ảnh …), nội
dung tư liệu nói về vấn đề gì.
+ Sử dụng công cụ tìm kiếm trên Internet như Google, Youtube hay các
phần mềm chuyên dụng như Microsft Encarta (Bộ bách khoa toàn thư số hóa đa
phương tiện), hệ thống thông tin địa lí (Greographic Information System – GIS)
+ Sau khi đã tìm kiếm được tư liệu, giáo viên cần lựa chọn và đưa vào bài
học sao cho phù hợp.
* Lưu ý:
+ Tư liệu là thông tin hay số liệu thì cũng cần đảm bảo tính chính xác, khoa
hoc. Địa chỉ tin cậy là Wikipedia –Bách khoa toàn thư mở.
Người thực hiện: Trần Thị Thơm

11

SKKN: Ứng dụng công nghệ thông tin trong dạy học Địa lí lớp 9 ở trường THCS

+ Tư liệu là hình ảnh, bản đồ, biểu đồ thì phải đảm bảo tính chính xác, tính
thẩm mỹ, trực quan và tính giáo dục cao.
+ Tư liệu đưa vào bài học phải phù hợp, tránh tình trạng đưa vào quá nhiều
dẫn đến quá tải.
* Ví dụ cụ thể :
Bài 2: Dân số và gia tăng dân số
Trong sách giáo khoa cung cấp số liệu dân số nước ta là 79,7 triệu người –
thống kê năm 2002. Số liệu này đã cũ ( cách năm 2014 là 12 năm) và không còn
phù hợp.Vì thế giáo viên có thể cung cấp cho học sinh số liệu mới hơn nhờ tìm
kiếm trên Google thông qua trang Wikipedia –Bách khoa toàn thư mở ( Dân số
Việt Nam năm 2014 là 90.493.352 người )
b2) Thiết kế giáo án có sử dụng công nghệ thông tin
Ứng dụng CNTT trong soạn giáo án tức là sử dụng những tiến bộ của ngành
CNTT để xây dựng giáo án, bao gồm giáo án đánh máy ( giáo án Word) và giáo án
điện tử.
* Giáo án Word là loại giáo án đơn giản, sử dụng phần mềm Microsoft word
để tạo giáo án thay cho cách viết bằng tay trên giấy như trước đây. Sau khi nhập
thông tin theo tiến trình lên lớp thì lưu lại và in ra, đóng thành tập để dạy học và
lưu giữ.
* Giáo án điện tử: Là giáo án sử dụng các phần mềm chuyên dụng để thiết
kế.
Các phần mềm thường sử dụng để soạn giáo án điện tử gồm: Microsoft
office Power Point, Lecture MAKER, Violet, Presenter, IQ Board … Trong đó
hiện nay sử dụng nhiều nhất là Microsoft office Power Point vì dễ soạn, dễ dạy.
Các phần mềm Lecture MAKER, Violet, Presenter là chuẩn ROM nhưng sử dụng
còn ít.

- Cần lựa chọn phương án thiết kế, tư liệu trình chiếu sao cho phù hợp với
tiến trình bài giảng và các nội dung khó để học sinh dễ hiểu, từ các hình ảnh trực
Người thực hiện: Trần Thị Thơm

12


SKKN: Ứng dụng công nghệ thông tin trong dạy học Địa lí lớp 9 ở trường THCS

quan sinh động học sinh có thể tự nắm bắt được nội dung kiến thức. Trong công
đoạn này thầy cô đóng vai trò như một người viết kịch bản. Kịch bản tốt là yếu tố
vô cùng quan trọng giúp cho một giờ dạy thành công. Chính vì vậy, cần đầu tư khá
nhiều thời gian cho việc này vì nó sẽ ảnh hưởng đến các công đoạn tiếp theo.
- Một file trình chiếu không nên có quá nhiều Slide, nhiều hiệu ứng và đặc
biệt không nên quá nhiều chữ. Nó sẽ làm thầy cô bị lệ thuộc quá nhiều vào giáo án
điện tử và nếu có sự cố về thiết bị hoắc mất điện thì thầy cô sẽ lâm vào tình trạng
rất khó xử
* CÁC BƯỚC SOẠN GIÁO ÁN ĐIỆN TỬ BẰNG PHẦN MỀM :
Microsoft office Power Point
Bước 1: Nghiên cứu nội dung bài học, xác định chuẩn kiến thức cần đạt.
Bước 2: Tìm tư liệu cần thiết cho mỗi đơn vị kiến thức
Bước 3: Các thao tác, kĩ thuật cơ bản sử dụng Powerpoint trong thiết kế bài dạy
học :
- Khởi động chương trình Powerpoint, định dạng và tạo file mới : Khởi động
chương trình Powerpoint: chọn Start/Program/Microsoft Powerpoint, hoặc có thể
nhấp trên thanh biểu tượng Office bar hoặc trên màn hình Windows.
- Nhập nội dung văn bản, đồ họa cho từng slide Trước tiên cần dự kiến số
slide và nội dung cụ thể cho từng slide. Có rất nhiều cách khác nhau để nhập nội
dung văn bản vào các slide. Cách thuận tiện có được từ thanh Menu Drawing cuối
màn hình, nhấp trỏ chuột vào ô cuối màn hình. Sau đó vẽ vào màn hình, nhấp

chuột phải vào trong ô, chọn Add text để nhập văn bản.
- Hiệu chỉnh định dạng kí tự: vào Format/Font, xuất hiện hộp thoại font.
Trong hộp thoại font có các mục chọn sau: font (cách tạo font chữ), font style
(dạng chữ), size (cỡ chữ), color (màu chữ), underline (gạch dưới), shadow (tạo
bóng mờ), emboss (tạo chữ nổi), superscript (chữ ở chỉ số trên), underscript (chữ ở
chỉ số dưới). Những cách định dạng trên có thể dùng phím tắt hoặc các biểu tượng
trên màn hình.
Người thực hiện: Trần Thị Thơm

13


SKKN: Ứng dụng công nghệ thông tin trong dạy học Địa lí lớp 9 ở trường THCS

- Canh đầu dòng (Alignment): chọn Format/Alignment làm xuất hiện các lựa
chọn: Align Left (Ctr+F) (canh đều trái), Center (Ctrl+E) (canh giữa), Align Right
(Ctrl+R) (canh đều phải), Justify (Ctrl+S) (canh đều hai bên).
- Thay đổi khoảng cách giữa các dòng (Line Spacing): chọn mục
Format/Line Spacing, xuất hiện hộp thoại có các khung hiệu chỉnh sau: Line
spacing (khoảng cách giữa các dòng), Before paragraph (khoảng cách phía trên
đoạn văn bản), After paragraph (khoảng cách phía dưới đoạn văn bản).
- Định thời gian trình diễn: chọn Menu Show/Slide Transition sẽ xuất hiện
hộp thoại, định thời gian vào ô seconds, nhấp vào nút Apply nếu định thời gian cho
slide đó, hoặc nút Apply All cho tất cả các slide.
- Thực hiện liên kết giữa các Slide, các File, chương trình Để thực hiện liên,
kết cần chèn các nút điều khiển bằng cách: chọn Slide Show/Action Buttons, sau
đó chọn loại buttons và drag trên màn hình để tạo buttons. Sau khi tạo buttons
xong, xuất hiện cửa sổ action setting để thiết lập công dụng cho buttons. Trong
action setting, có hai bảng lựa chọn để thiết kế biến cố: Mouse (biến cố chuột):
nhấn chuột trên đối tượng thì lệnh sẽ thực hiện. Mouse over (đưa trỏ chuột đến):

chỉ cần đưa trỏ chuột đến đối tượng để thực hiện lệnh. Trong khung Action on
(Mouse over), có các lệnh sau: Hyperlink to (liên kết đến): mở khung liên kết để
lựa chọn lệnh Next Slide (đến trang sau), Previous Slide (về trang trước), First
Slide (về trang đầu), Last Slide (đến trang cuối), End Show (kết thúc trình diễn),
…Run program (chạy chương trình khác): nhập đường dẫn vào tên tập tin chạy
chương trình, hoặc từ nút Browse để tìm chọn tập tin. Object Action (tùy chọn các
loại đối tượng nào mà sẽ có các lệnh khác nhau). Play sound (âm thanh): mở khung
để chọn loại âm thanh.
Chạy thử chương trình và sửa chữa: sau khi hoàn tất việc thiết kế chọn nút
Slide Show nằm ở phía trái trên thanh công cụ, phía trên màn hình để trình diễn
các tài liệu đã thiết kế. Kiểm tra lại hình ảnh, liên kết giữa các Slide

Người thực hiện: Trần Thị Thơm

14


SKKN: Ứng dụng công nghệ thông tin trong dạy học Địa lí lớp 9 ở trường THCS

Bước4: Lưu và đóng gói bài dạy: Đối với những bài có chèn video, phim,
âm thanh thì phải coppy toàn bộ những tư liệu trên vào một Folders trong đó có bài
Power Point sau đó xuất sang đuôi RAR
* CÁC BƯỚC SOẠN GIÁO ÁN ĐIỆN TỬ BẰNG PHẦN MỀM: Lecture
MAKER
Bước 1: Nghiên cứu nội dung bài học, xác định chuẩn kiến thức cần đạt.
Bước 2: Tìm tư liệu cần thiết cho mỗi đơn vị kiến thức
Bước 3: Thiết kế tiến trình lên lớp theo từng slide, chèn hình ảnh, phim, video,
nhạc …đã lựa chọn.
+ Khởi động phần mềm: Nhấn đúp chuột trái vào biểu tượng Lecture
MAKER

+ Chọn Slide - Slide Master để tạo Title Master (trang bìa) và Body Master
(các trang tiếp theo) có Design và tiêu đề cố định.
+ Tạo các text box, nhập thông tin vào các text đó. Chú ý màu chữ, kiểu chữ
không rườm rà.
+ Chèn hình ảnh , phim, video, nhạc : Insert – chọn biểu tượng – chọn tệp
lưu tư liệu – chọn tư liệu - open
Giáo viên có thể sử dụng các phần mềm để cắt đoạn video cần thiết và đổi
đuôi như : FLV to AVI MPEG, và phần mềm nối đoạn video như : Boilsoft video
Joiner
Bước 4: Tạo hiệu ứng xuất hiện cho từng phần theo tiến trình bài học.
- Chọn lệnh Pause giữa các test và hình ảnh để xuất hiện lần lượt theo tiến
trình.
Bước 5: Lưu và đóng gói bài dạy: Chọn biểu tượng tròn trên góc trái của giao diện
–chọn save as – chọn save exe.
b3) Tổ chức dạy học trên lớp có sử dụng công nghệ thông tin
* Điều kiện:
Người thực hiện: Trần Thị Thơm

15


SKKN: Ứng dụng công nghệ thông tin trong dạy học Địa lí lớp 9 ở trường THCS

- Giáo viên phải có kĩ năng dạy học bằng giáo án điện tử
- Giáo án phải được chuẩn bị kĩ lưỡng, hợp lí.
- Phòng học phải có máy chiếu, màn chiếu, máy tính
* Lưu ý :
- Thầy cô vẫn nên sử dụng bảng và các đồ dùng dạy học truyền thống khác
nếu thấy cần thiết. Việc này cũng giúp thầy cô trong trường hợp có các sự cố kỹ
thuật thì việc có sử dụng máy tính tiếp hay không cũng không ảnh hưởng nhiều

lắm đến giờ dạy.
- Trong quá trình giảng dạy, thầy cô không nên đọc lại các nội dung được
trình chiếu trên màn hình. Việc đó hoàn toàn không cần thiết. Trái lại, nó mang lại
cho người học có cảm giác là thầy cô không thuộc giáo án
- Để phát huy hiệu quả của giáo án điện tử, người giáo viên phải sử dụng
thành thạo máy tính, sử dụng linh hoạt các tư liệu đã thiết kế, chuẩn bị sao cho phù
hợp với với diễn biến trên lớp, hướng dẫn học sinh tìm hiểu kiến thức một cách
logic, tự nhiên, khoa học.
b4) Hướng dẫn học sinh tự học qua công nghệ thông tin.
Hệ thống kiến thức địa lí kinh tế xã hội rất phong phú và đa dạng, khi học
trên lớp, giáo viên chỉ có thể giúp học sinh tìm ra những kiến thức cơ bản, việc mở
rộng rất hạn chế. Vì thế giáo viên cần hướng dẫn học sinh tự tìm hiểu, cập nhật
thêm thông tin thông qua mạng Internet bằng công cụ tìm kiếm Google và các
Wesside khác, từ đó sẽ kích thích các em lòng say mê học tập và ham hiểu biết.
b5) Giáo án mẫu:
* Giáo án Power Point

Người thực hiện: Trần Thị Thơm

16


SKKN: Ứng dụng công nghệ thông tin trong dạy học Địa lí lớp 9 ở trường THCS

Cho học
sinh nghe
Slide

một đoạn

2

nhạc để
giới thiệu
bài

Hoạt động

I. VỊ TRÍ ĐỊA LÍ VÀ GIỚI
HẠN LÃNH THỔ

1: Học

-Nằm ở phía tây vùng Đông Nam Bộ.
-Phía Bắc giáp với Cam-pu-chia

Slide
3

sinh quan

Phía đông nam giáp với Biển Đông

sát lược đồ

Phía tây nam giáp với vịnh Thái Lan.
* Ý nghĩa:
- Thuận lợi cho giao lưu trên đất
liền và trên biển với các vùng
trong nước và các nước trong

khu vực.
- Thuận
lợi cho phát triển tổng hợp
kinh tế trên đất liền và trên biển.

và xác
Hãy xác định vị trí, ranh giới của
vùng đồng bằng sông Cửu Long ?

định vị trí

THẢO LUẬN NHANH THEO CẶP:
Hãy nêu ý nghĩa vị trí địa lí của vùng Đồng
bằng Sông Cửu Long ?

của vùng

I. VỊ TRÍ ĐỊA LÍ VÀ GIỚI
HẠN LÃNH THỔ
II. ĐIỀU KIỆN TỰ NHIÊN VÀ
TÀI NGUYÊN THIÊN NHIÊN

Slide

Hoạt động

4

2

Người thực hiện: Trần Thị Thơm

17


SKKN: Ứng dụng công nghệ thông tin trong dạy học Địa lí lớp 9 ở trường THCS

GV yêu
II. ĐIỀU KIỆN TỰ NHIÊN VÀ TÀI NGUYÊN THIÊN NHIÊN

cầu HS
quan sát

Slide

lược đồ để

5

nêu khái
Quan sát lược đồ trên, em hãy nêu khái quát đặc điểm tự nhiên và tài
nguyên thiên nhiên của vùng đồng bằng sông Cửu Long ? ( Địa hình, đất
đai, khí hậu, sông ngòi, sinh vật, biển …)

quát về tự
nhiên của
vùng
GV yêu

II. ĐIỀU KIỆN TỰ NHIÊN VÀ TÀI NGUYÊN THIÊN NHIÊN

cầu HS
quan sát

Slide

lược đồ để

6

phân tích
Đặc điểm tự nhiên và tài nguyên thiên nhiên của vùng đồng bằng sông
Cửu Long có thuận lợi gì cho sự phát triển của ngành nông nghiệp ?

nhưng thế
mạnh của
vùng

II. ĐIỀU KIỆN TỰ NHIÊN VÀ TÀI NGUYÊN THIÊN NHIÊN

Slide

GV mở

7

rộng
Là vùng đồng bằng rộng lớn với diện tích khoảng 4 triệu ha, đây là vùng
nông nghiệp trù phú nhất nước ta.

Người thực hiện: Trần Thị Thơm

18


SKKN: Ứng dụng công nghệ thông tin trong dạy học Địa lí lớp 9 ở trường THCS

Tài nguyên đất

HS quan
Slide

sát hình

8

ảnh

Tài nguyên khí hậu, nước

Slide

GV mở

9

rộng

Hình ảnh
Slide

sông Mê

10

Kông
Hãy nêu vai trò của sông Mê Kông đối với vùng đồng bằng sông Cửu Long

Người thực hiện: Trần Thị Thơm

19


SKKN: Ứng dụng công nghệ thông tin trong dạy học Địa lí lớp 9 ở trường THCS

Tài nguyên sinh vật phong phú

Slide

HS quan

11

sát ảnh

Vùng biển rộng lớn, có nhiều đảo , biển ấm, có nhiều ngư trường lớn,
nguồn hải sản phong phú

Slide

HS quan

12

sát ảnh

HS quan
I. VỊ TRÍ ĐỊA LÍ VÀ GIỚI
HẠN LÃNH THỔ

sát lược

II. ĐIỀU KIỆN TỰ NHIÊN VÀ
TÀI NGUYÊN THIÊN NHIÊN

Slide
13

đồ, phân

* Thuận lợi: Giàu tài nguyên để phát
triển nông nghiệp: Đ ồng bằng rộng,
đất phù sa màu mỡ, khí hậu nóng
ẩm, nguồn nước dồi dào, sinh vật
phong phú đa d ạng(hệ sinh thái rừng
ngập mặn, thủy hải sản…)
* Khó khăn : Diện tích đất phèn mặn
lớn, mùa mưa thường có lũ lụt, mùa
khô thiếu nước ngọt.

tích những
Hãy nêu một số khó khăn về mặt
tự nhiên ở Đồng bằng sông Cửu
Long ?

khó khăn
về tự nhiên
của vùng

Người thực hiện: Trần Thị Thơm

20


SKKN: Ứng dụng công nghệ thông tin trong dạy học Địa lí lớp 9 ở trường THCS

Slide

HS xem

14

ảnh

Lũ lụt ở Đồng bằng sông Cửu Long

Slide

HS xem

15

ảnh

Hạn hán và nguy cơ thiếu nước ngọt trong mùa khô

II. ĐIỀU KIỆN TỰ NHIÊN VÀ
TÀI NGUYÊN THIÊN NHIÊN

Slide
16

* Thuận lợi: Giàu tài nguyên để phát
triển nông nghiệp: Đ ồng bằng rộng,
đất phù sa màu mỡ, khí hậu nóng
ẩm, nguồn nước dồi dào, sinh vật
phong phú đa d ạng(hệ sinh thái rừng
ngập mặn, thủy hải sản…)
* Khó khăn : Diện tích đất phèn mặn
lớn, mùa mưa thường có lũ lụt, mùa
khô thiếu nước ngọt.
* Giải pháp: Cải tạo và sử dụng hợp
lí đ ất phèn mặn, xây dựng dự án
thoát lũ, thực hiện sống chung với
lũ..

Người thực hiện: Trần Thị Thơm

Giải pháp
Hãy nêu giải pháp khắc phục

những khó khăn về mặt tự nhiên
ở Đồng bằng sông Cửu Long ?

21


SKKN: Ứng dụng công nghệ thông tin trong dạy học Địa lí lớp 9 ở trường THCS

Lũ lụt gây nhiều thiệt hại nhưng cũng mang lại những nguồn
lợi rất lớn cho người dân ở vùng này. Cho nên người dân đã
thực hiện sống chung với lũ

Hình ảnh
về : sống

Slide

chung với

17

lũ ở Đồng
bằng Sông
Đánh bắt cá

Đi học bằng bè

Làm nhà nổi để tránh lũ

Cửu Long

III. ĐẶC ĐIỂM DÂN CƯ, XÃ HỘI
* Đặc
điểm:
Là một vùng đông dân, chủ yếu là
người Kinh, còn có người Khơ-me,
người Chăm, người Hoa

? Hãy nêu khái quát về đăc điểm
dân cư ở vùng Đồng bằng sông
Cửu long ?

Slide

Hoạt động

18

3

HS xem
ảnh các
Slide

dân tộc ở

19

đồng bằng
sông Cửu

Long
Dân tộc Khơ -me

Người thực hiện: Trần Thị Thơm

Dân tộc Chăm

22


SKKN: Ứng dụng công nghệ thông tin trong dạy học Địa lí lớp 9 ở trường THCS

III. ĐẶC ĐIỂM DÂN CƯ, XÃ HỘI
* Đặc
điểm:
Là một vùng đông dân, chủ yếu là
người Kinh, còn có người Khơ-me,
người Chăm, người Hoa

Slide
20

* Thuận lợi: Nguồn lao động dồi
dào, thị trường tiêu thụ rộng lớn.
Người dân có kinh nghiệm trong sản
xuất nông nghiệp hàng hóa.
* Khó khăn: Mặt bằng dân trí chưa
cao.

? Là một vùng đông dân cư thì

Đồng bằng sông Cửu Long có
thuận lợi gì ?
? Đọc bảng 35.1/SGK, nhận xét
tình hình dân cư, xã hội ở Đồng
bằng sông Cửu Long ?
? Vì sao vùng này có thu nhập
bình quân đầu người cao và tỉ lệ
hộ nghèo thấp hơn cả nước ?
? Đặc điểm dân cư, xã hội vùng
Đồng bằng sông Cửu Long có gì
khó khăn ?

HS lên chỉ
trên lược
đồ và khái
Slide

quát lại

21

toàn bộ nội
dung bài
học.

- Học bài, làm các câu hỏi bài tập trong SGK
- Chuẩn bị bài tiếp theo: Bài 36- Vùng đồng bằng sông
Cửu Long (tiếp theo)

Slide

GV nhắc
nhở HS
học tập ở

22

nhà

c. Điều kiện thực hiện giải pháp, biện pháp
- Để có được một bài giảng điện tử hay, chính xác, đúng yêu cầu, trước hết
giáo viên phải có sự hiểu biết nhất định về công nghệ thông tin. Bên cạnh đó cần
nhiều thời gian và công sức để thiết kế bài giảng.
Người thực hiện: Trần Thị Thơm

23


SKKN: Ứng dụng công nghệ thông tin trong dạy học Địa lí lớp 9 ở trường THCS

- Giữa vô vàn hình ảnh, thông tin trên mạng, giáo viên phải lựa chọn những
tư liệu đúng, có nguồn đáng tin cậy để tránh sai sót về kiến thức.
- Giáo viên cần mạnh dạn, không ngại khó, tự thiết kế và sử dụng bài giảng
điện tử của mình sẽ giúp cho giáo viên rèn luyện được nhiều kỹ năng và phối hợp
tốt các phương pháp dạy học tích cực khác.
- Khi thiết kế Bài giảng điện tử cần chuẩn bị trước kịch bản, tư liệu (Video,
hình ảnh, bản đồ, ….), chọn giải pháp cho sử dụng công nghệ, sau đó mới bắt tay
vào soạn giảng. Nếu sử dụng MS PowerPiont làm công cụ chính cần lưu ý về Font
chữ, màu chữ và hiệu ứng thích hợp (hiệu ứng đơn giản, nhẹ nhàn tránh gây mất
tập trung vào nội dung bài giảng).

- Để tiến hành dạy học trên lớp bằng giáo án điển tử thì cần phải có đầy đủ
phương tiện thiết bị hiện đại như: Máy vi tính, máy chiếu, màn chiếu, hệ thống loa,
máy quay phim, chụp ảnh, mạng Internet.
- Học sinh tích cực, say mê học tập, có hứng thú với các tiết học Địa lí.
- Sự ủng hộ từ phía nhà trường, các giáo viên bộ môn khác và phụ huynh
học sinh cũng sẽ góp phần tạo nên sự thành công khi thực hiện đề tài này.
- Dạy học bằng giáo án điện tử sẽ dễ dàng hơn trong truyền đạt thông tin,
hình ảnh đến học sinh
d. Mối quan hệ giữa các giải pháp, biện pháp:
- Để một tiết học được thành công thì đòi hỏi phải có rất nhiều yếu tố tạo
thành mà trước hết đó là sự chuẩn bị công phu của giáo viên. Giáo viên cần tìm
hiểu, sưu tầm các tư liệu liên quan đến nội dung bài học nhằm làm phong phú hơn
cho tiết học.
- Việc thiết kế giáo án là vô cùng quan trọng, đây là định hướng cơ bản cho
những hoạt động diễn ra ở trên lớp, giáo án càng được chuẩn bị kĩ lưỡng thì mức
độ thành công càng cao .

Người thực hiện: Trần Thị Thơm

24


SKKN: Ứng dụng công nghệ thông tin trong dạy học Địa lí lớp 9 ở trường THCS

- Việc tổ chức dạy học trên lớp phải hết sức linh hoạt, thực hiện theo tiến
trình trong giáo án nhưng không cứng nhắc, tùy vào tình hình thực tế để điều chỉnh
sao cho phù hợp.
e. Kết quả khảo nghiệm, giá trị khoa học của vấn đề nghiên cứu
e.1) Kết quả khảo nghiệm:
* Kết quả thông qua các bài kiểm tra trong năm học 2014 - 2015

- Số học sinh đạt điểm tối đa cho câu hỏi nằm trong các bài học có sử dụng
công nghệ thông tin cao, đạt tỉ lệ cao: 75% , tăng so với năm học 2013 – 2014
hơn 20 %. Điểm trung bình học kì I của học sinh cao hơn so với năm học trước, tỉ
lệ trên trung bình là 95 % , tăng hơn so với năm học trước là 12 %
* Kết quả thông qua hoạt động sưu tầm tư liệu: Học sinh tích cực sưu tầm tư
liệu từ các trang wesside, nhờ vậy mà các tiết học trở lên sôi nổi hơn. Nhiều tư liệu
do các em sưu tầm có ý nghĩa lớn, góp phần tạo thành một kho tư liệu lớn về vấn
đề kinh tế xã hôi việt nam.
* Kết quả thông qua tiết học trên lớp
Học sinh rất hào hứng khi được học bằng giáo án điện tử, tiết học trở
lên sôi nổi hơn, học sinh tích cực, chủ động khai thác kiến thức từ tranh ảnh , các
số liệu…Các em hiểu bài hơn, nắm vững kiến thức và nhớ lâu hơn.
* Kết quả thông qua điều tra:
Khi hỏi học sinh câu hỏi “ Em có thích học môn địa lí bằng giáo án điện tử
không” Câu trả lời “có” là 100%.
Học sinh bày tỏ: Em rất thích học địa lí bằng máy chiếu vì được quan sát
nhiều hình ảnh thực tế nên, dễ hiểu, dễ nhớ và nhớ kiến thức nâu hơn
Tôi còn tiến hành điều tra đối với học sinh lớp 9 ở các trường khác trong
huyện cũng thu được kết quả đáng khích lệ. Đa số giáo viên đạy địa lí nói chung và
các giáo viên dạy địa lí 9 nói riêng đều rất hào hứng khi nói về công nghệ thông tin

Người thực hiện: Trần Thị Thơm

25