Mô tả các lĩnh vực đàm phán chính của hiệp định đối tác xuyên thái bình dương

MÔ TẢ CÁC LĨNH VỰC ĐÀM PHÁN CHÍNH
CỦA HIỆP ĐỊNH ĐỐI TÁC XUYÊN THÁI BÌNH DƯƠNG:
THÚC ĐẨY THƯƠNG MẠI VÀ ĐẦU TƯ, HỖ TRỢ VIỆC LÀM,
KÍCH THÍCH TĂNG TRƯỞNG KINH TẾ VÀ PHÁT TRIỂN
Ngày 12 tháng 11 năm 2011, các nhà lãnh đạo 9 nước thành viên tham gia Hiệp định
Đối tác xuyên Thái Bình Dương (TPP) gồm Ôt-xtrây-li-a, Bru-nây, Chi- lê, Ma-lay-xi-a,
Niu Di-lân, Pê-ru, Xinh-ga-po, Việt Nam và Hoa Kỳ đã tuyên bố đạt được Bản mô tả
các lĩnh vực đàm phán chính của Hiệp định Đối tác xuyên Thái Bình Dương, một hiệp
định nhiều kỳ vọng và của thế kỷ 21, với mục tiêu tăng cường thương mại và đầu tư
giữa các nước thành viên TPP, thúc đẩy sự đổi mới, tăng trưởng kinh tế và phát triển, và
hỗ trợ tạo thêm và duy trì việc làm.
Sau đây là các lĩnh vực đàm phán chính của Hiệp định:
Những đặc điểm chính:
Để báo cáo lên các nhà lãnh đạo về những nội dung chính của Hiệp định, các Bộ trưởng
Thương mại đã xác định 5 đặc trưng giúp đưa Hiệp định TPP trở thành một hiệp định
mang tính bước ngoặt về thương mại của thế kỷ 21, thiết lập một tiêu chuẩn mới cho
thương mại toàn cầu và đưa những vấn đề thuộc thế hệ mới có khả năng tăng cường
năng lực cạnh tranh của các nước thành viên TPP trong nền kinh tế toàn cầu.
• Tiếp cận thị trường toàn diện: bãi bỏ thuế và các rào cản thương mại hàng hóa, dịch
vụ và đầu tư, nhằm tạo ra những cơ hội mới cho người lao động và doanh nghiệp
cũng như những lợi ích trực tiếp cho người tiêu dùng.
• Hiệp định khu vực toàn diện: tạo thuận lợi cho phát triển sản xuất và chuỗi cung
ứng giữa các thành viên TPP, hỗ trợ mục tiêu tạo việc làm, nâng cao mức sống, cải
thiện phúc lợi xã hội và tăng cường phát triển bền vững ở các nước thành viên.
• Các vấn đề thương mại xuyên suốt: hình thành trên cơ sở những thỏa thuận đã
được thực hiện trong khuôn khổ APEC và các diễn đàn khác, và thông qua việc đưa
vào Hiệp định TPP 4 vấn đề mới, xuyên suốt, gồm:
- Gắn kết môi trường chính sách . Các cam kết sẽ thúc đẩy thương mại giữa các
nước thành viên thông qua việc tạo ra môi trường trao đổi thương mại gắn kết
và hiệu quả.
- Tạo thuận lợi thúc đẩy năng lực cạnh tranh và kinh doanh” . Các cam kết sẽ

nâng cao năng lực cạnh tranh trong nước và khu vực của từng nền kinh tế
TPP và thúc đẩy hội nhập kinh tế và tạo thêm việc làm trong khu vực thông
qua phát triển chuỗi sản xuất và chuỗi cung ứng khu vực.
- Doanh nghiệp vừa và nhỏ . Các cam kết sẽ giải quyết những quan ngại của
doanh nghiệp vừa và nhỏ về khó khăn trong việc hiểu và vận dụng các hiệp
định thương mại, khuyến khích các doanh nghiệp vừa và nhỏ giao thương
quốc tế.
- Phát triển . Tự do hóa thị trường một cách toàn diện và mạnh mẽ, cải thiện
thương mại và đầu tư, tăng cường kỷ cương và những cam kết khác, bao gồm
việc thiết lập cơ chế giúp các thành viênTPP thực thi hiệu quả và tận dụng
được tối đa những lợi ích mà Hiệp định mang lại, qua đó góp phần tăng
cường vai trò của những thể chế quan trọng đối với quản lý và phát triển kinh
tế, và từ đó góp phần đáng kể vào việc thúc đẩy những ưu tiên phát triển kinh
tế của từng thành viên TPP.
• Những vấn đề mới trong thương mại: thúc đẩy thương mại và đầu tư đối với các
sản phẩm và dịch vụ mang tính sáng tạo, trong đó có nền kinh tế kỹ thuật số và
công nghệ xanh, và đảm bảo một môi trường kinh doanh cạnh tranh trong toàn
bộ khu vực TPP.
• Hiệp định mở: cho phép cập nhật hiệp định khi phù hợp để giải quyết các vấn đề
thương mại nảy sinh trong tương lai cũng như các vấn đề mới phát sinh trong quá
trình mở rộng Hiệp định để kết nạp thêm những thành viên mới.
Phạm vi
• Hiệp định đang được đàm phán theo cách tiếp cận cả gói, bao gồm toàn bộ các
lĩnh vực then chốt về thương mại và có liên quan đến thương mại. Bên cạnh việc
cập nhật các cách tiếp cận truyền thống đối với những vấn đề đã có trong các
Hiệp định mậu dịch tự do (FTAs) trước đây, Hiệp định TPP bao gồm thêm
những vấn đề thương mại mới, đang nổi và những vấn đề xuyên suốt.
• Hơn hai mươi nhóm đàm phán đã trải qua 9 phiên đàm phán nhằm hoàn tất
những nội dung pháp lý của Hiệp định và các cam kết tiếp cận thị trường cụ thể
mà các thành viên TPP sẽ thực hiện nhằm mở cửa thị trường của từng thành viên

cho các hàng hóa, dịch vụ và mua sắm chính phủ của các thành viên TPP khác.
• Tất cả chín nước thành viên cũng nhất trí thông qua những tiêu chuẩn cao nhằm
đảm bảo các bên sẽ cùng chia sẻ tất cả lợi ích và nghĩa vụ của Hiệp định. Các
thành viên thừa nhận nhu cầu giải quyết hợp lý những vấn đề nhạy cảm và các
thách thức đặc thù mà các thành viên đang phát triển phải đối mặt, thông qua xây
dựng năng lực thương mại, hỗ trợ kỹ thuật và dành linh hoạt về lộ trình thực hiện
các cam kết nếu phù hợp.
• Một bộ các cam kết mới, xuyên suốt nhằm mục tiêu cắt giảm chi phí, tạo thuận
lợi phát triển dòng chảy và mạng lưới thương mại thông thoáng hơn giữa các
thành viên TPP, khuyến khích sự tham gia của các doanh nghiệp vừa và nhỏ
trong thương mại quốc tế, và thúc đẩy tăng trưởng kinh tế và nâng cao mức sống.
• Các nhóm đàm phán đã đề xuất những cam kết mới về những vấn đề xuyên suốt
trong các chương truyền thống và đồng thời đạt được những tiến bộ thực chất
hướng tới thỏa thuận về những cam kết riêng, độc lập để giải quyết các vấn đề
xuyên suốt này.
Lời văn của Hiệp định
• Các nhóm đàm phán đã hoàn thành dự thảo lời văn tổng hợp trên gần như toàn
bộ các nội dung đàm phán. Một số lĩnh vực hầu như đã hoàn thành lời văn, một
số lĩnh vực khác cần tiếp tục thương lượng để hoàn tất lời văn đối với một số vấn
đề cụ thể. Các văn bản có nội dung trong dấu ngoặc cho thấy những điểm còn
khác biệt giữa các thành viên.
• Lời văn của Hiệp định sẽ bao trùm toàn bộ các khía cạnh của quan hệ thương
mại giữa các thành viên TPP. Sau đây là các vấn đề đang được đàm phán và tóm
tắt những tiến bộ đã đạt được :
- Cạnh tranh : Lời văn của Chương Cạnh tranh sẽ giúp thúc đẩy môi trường
kinh doanh cạnh tranh, bảo vệ người tiêu dùng và đảm bảo một sân chơi
bình đẳng cho các doanh nghiệp của các thành viên TPP. Các nhà đàm
phán đã đạt được tiến bộ quan trọng về lời văn, bao gồm các cam kết về
việc thiết lập và duy trì các luật và các cơ quan quản lý cạnh tranh, thủ
tục công bằng trong việc thực thi luật cạnh tranh, minh bạch hóa, bảo vệ

người tiêu dùng, quyền riêng tư về hành động và hợp tác kỹ thuật.
- Hợp tác và Nâng cao năng lực : Các thành viên TPP nhất trí rằng việc
nâng cao năng lực và các hình thức hợp tác khác là hết sức quan trọng, cả
trong giai đoạn đàm phán và giai đoạn sau khi kết thúc đàm phán, trong
việc hỗ trợ các nước thành viên nâng cao khả năng thực thi và tận dụng
lợi ích của Hiệp định. Các thành viên thừa nhận các hoạt động nâng cao
năng lực có thể là công cụ hiệu quả giúp giải quyết những nhu cầu cụ thể
của các nước đang phát triển nhằm đáp ứng những các tiêu chuẩn cao của
Hiệp định mà các thành viên TPP đã nhất trí hướng tới. Với tinh thần đó,
các thành viên đã triển khai một số hoạt động hợp tác và nâng cao năng
lực nhằm đáp ứng các yêu cầu cụ thể và đang lên kế hoạch về những hoạt
động bổ sungnhằm hỗ trợ các nước đang phát triển đạt được các mục tiêu
của Hiệp định. Các thành viên TPP cũng đang trong quá trình thảo luận
lời văn về xây dựng một cơ chế dựa trên nhu cầu và linh hoạt về thể chế
nhằm điều phối hiệu quả và hợp tác, hỗ trợ nâng cao năng lực sau khi
TPP đi vào thực thi.
- Cung cấp dịch vụ qua biên giới : Các thành viên TPP đã nhất trí về phần
lớn các vấn đề cốt lõi của lời văn liên quan đến cung cấp dịch vụ qua biên
giới. Sự đồng thuận này tạo cơ sở cho việc đảm bảo các thị trường công
bằng, mở và minh bạch cho thương mại dịch vụ, bao gồm dịch vụ qua
giao dịch điện tử và do các doanh nghiệp vừa và nhỏ cung cấp, đồng thời
vẫn đảm bảo quyền của chính phủ trong việc điều tiết lợi ích công cộng.
- Hải quan: Các nhà đàm phán TPP đã đạt được thỏa thuận về các vấn đề
chính trong lời văn về hải quan cũng như về tầm quan trọng của việc xây
dựng các thủ tục hải quan dễ dự báo, minh bạch, góp phần đẩy nhanh và
tạo thuận lợi cho thương mại, qua đó giúp gắn kết các doanh nghiệp TPP
vào chuỗi sản xuất và chuỗi cung ứng khu vực. Cam kết về hải quan sẽ
giúp đảm bảo rằng hàng hóa được thông quan nhanh chóng, đồng thời
vẫn duy trì khả năng của các cơ quan hải quan trong việc thực thi nghiêm
túc các quy định và luật hải quan. Các thành viên TPP cũng nhất trí về

tầm quan trọng của việc hợp tác chặt chẽ giữa các cơ quan hải quan của
các thành viên nhằm đảm bảo việc triển khai và áp dụng hiệu quả thỏa
thuận này cũng như các vấn đề hải quan khác.
- Thương mại điện tử : Lời văn về thương mại điện tử sẽ giúp nâng cao khả
năng phát triển nền kinh tế số thông qua việc đảm bảo giải quyết những
vướng mắc đối với người tiêu dùng và doanh nghiệp tham gia vào hình
thức thương mại này. Các nhà đàm phán đạt được những tiến bộ quan
trọng, trong đó có các điều khoản giải quyết vấn đề thuế hải quan trong
môi trường số, việc chứng nhận các giao dịch điện tử và bảo vệ người
tiêu dùng. Các đề xuất bổ sung về các luồng thông tin và việc xử lý các
sản phẩm số đang được tiếp tục thảo luận.
- Môi trường : Những cam kết có ý nghĩa về môi trường sẽ giúp đảm bảo
rằng Hiệp định giải quyết thỏa đáng những thách thức thương mại và môi
trường quan trọng cũng như nâng cao tính hỗ trợ lẫn nhau giữa thương
mại và môi trường. Các thành viên TPP đã nhất trí lời văn của “Chương
Môi trường” nên bao gồm những điều khoản chặt chẽ về các cấp độ bảo
vệ môi trường và việc thực thi luật, đồng thời tiếp tục thảo luận việc xây
dựng một cơ chế hiệu quả để giám sát việc triển khai và hình thành một
khuôn khổ hợp tác đặc thù nhằm đáp ứng những nhu cầu về xây dựng
năng lực. Các thành viên cũng đang thảo luận những đề xuất về những
vấn đề mới như đánh bắt thủy sản và các vấn đề bảo tồn khác, đa dạng
sinh học, sự xâm lấn của các sinh vật lạ, biến đổi khí hậu, hàng hóa và
dịch vụ môi trường.
- Dịch vụ tài chính : Lời văn của chương này đề cập đến đầu tư vào các thể
chế tài chính và thương mại qua biên giới trong dịch vụ tài chính sẽ giúp
đảm bảo tính minh bạch, không phân biệt đối xử, đối xử công bằng với
các dịch vụ tài chính mới, các biện pháp bảo vệ đầu tư và một cơ chế giải
quyết tranh chấp hiệu quả để thực hiện những biện pháp bảo vệ này.
Những cam kết này sẽ tạo ra những cơ hội mở cửa thị trường, làm lợi cho
doanh nghiệp và người tiêu dùng về các sản phẩm tài chính, đồng thời

đảm bảo quyền của các cơ quan quản lý tài chính trong việc đảm bảo tính
liêm chính và duy trì sự ổn định của các thị trường tài chính, bao gồm cả
trong tình huống khủng hoảng tài chính.
- Mua sắm Chính phủ : Lời văn “Chương Mua sắm Chính phủ” đảm bảo
rằng các hoạt động mua sắm được điều chỉnh ở chương này sẽ được thực
hiện một cách công bằng, minh bạch và không phân biệt đối xử. Các nhà
đàm phán TPP về cơ bản đã nhất trí về các nguyên tắc và các thủ tục tiến
hành các hoạt động mua sắm chính phủ được điều chỉnh bởi chương này,
và đang xây dựng các nghĩa vụ cụ thể. Các thành viên TPP đang tham
chiếu các phạm vi về mua sắm hiện hành của tất cả các nước, đồng thời
công nhận nhu cầu tạo thuận lợi cho việc mở cửa thị trường mua sắm
chính phủ của các nước đang phát triển thông qua việc sử dụng các biện
pháp mang tính quá độ.
- Sở hữu trí tuệ : Các thành viên TPP đã nhất trí tăng cường và xây dựng
các quyền và nghĩa vụ dựa trên Hiệp định của Tổ chức Thương mại Thế
giới (WTO) về những khía cạnh liên quan đến thương mại của quyền sở
hữu trí tuệ (TRIPS) nhằm đảm bảo một cách tiếp cận hiệu quả và cân
bằng đối với vấn đề quyền sở hữu trí tuệ giữa các nước thành viên TPP.
Các thành viên đang thảo luận các đề xuất về các đối tượng sở hữu trí
tuệ, bao gồm nhãn hiệu hàng hóa, chỉ dẫn địa lý, quyền tác giả và các
quyền liên quan, bằng sáng chế, bí mật thương mại và các dữ liệu cần
thiết để xin phê duyệt đối với một số sản phẩm thuộc diện quản lý, cũng
như các quy định về thực thi quyền sở hữu trí tuệ, nguồn gen và tri thức
truyền thống. Các thành viên TPP đã nhất trí đưa những cam kết chung
về Tuyên bố Đô-ha liên quan tới TRIPS và Y tế công cộng vào lời văn
của chương này.
- Đầu tư : Lời văn về đầu tư sẽ quy định sự bảo vệ cơ bản về pháp lý đối
với các nhà đầu tư và các hoạt động đầu tư của mỗi quốc gia thành viên
TPP trong lãnh thổ các nước thành viên TPP khác, trong đó có các quy
định đang tiếp tục được thảo luận nhằm đảm bảo nguyên tắc không phân

biệt đối xử, tiêu chuẩn tối thiểu về đối xử, các quy định về xung công và
nghiêm cấm một số hoạt động đặc thù bóp méo thương mại và đầu tư.
Lời văn “Chương Đầu tư” cũng sẽ bao gồm các quy định về cơ chế giải
quyết tranh chấp giữa nhà đầu tư và Nhà nước một cách nhanh chóng,
công bằng và minh bạch trên cơ sở cơ chế phù hợp bảo vệ Nhà nước, với
các nội dung về phạm vi và diện đàm phán còn đang được tiếp tục thảo
luận. Lời văn Chương Đầu tư sẽ bảo vệ quyền của các nước thành viên
TPP trong việc đảm bảo lợi ích cộng đồng.
- Lao động : Các thành viên TPP đang thảo luận về các yếu tố cấu thành
của “Chương Lao động” trong đó sẽ gồm các cam kết về bảo vệ quyền
lao động và các cơ chế nhằm đảm bảo hợp tác, phối hợp và đối thoại về
các vấn đề lao động mà các thành viên cùng quan tâm. Các thành viên
TPP đã nhất trí về tầm quan trọng của sự phối hợp nhằm giải quyết
những thách thức về lực lượng lao động trong thế kỷ 21 thông qua hợp
tác song phương và khu vực về thực tiễn tại nơi làm việc nhằm cải thiện
quyền lợi và và khả năng làm việc của người lao động, cũng như thúc đẩy
phát triển nguồn nhân lực và môi trường làm việc hiệu suất cao.
- Các vấn đề pháp lý : Các thành viên TPP đã đạt được tiến bộ thực chất về
các điều khoản liên quan đến thực thi hiệp định, bao gồm các quy tắc rõ
ràng và hiệu quả nhằm giải quyết các tranh chấp và đang thảo luận một
số vấn đề cụ thể liên quan đến tiến trình này. Các thành viên TPP cũng đã
đạt được những tiến bộ về các trường hợp ngoại lệ đối với các nghĩa vụ
của hiệp định cũng như về các quy tắc xử lý vấn đề minh bạch trong việc
xây dựng các điều luật, quy định hay các quy tắc khác. Ngoài ra, các
thành viên cũng đang thảo luận về các đề xuất liên quan đến quản trị tốt
và tính công bằng trong thủ tục ở một số lĩnh vực cụ thể.
- Tiếp cận thị trường hàng hóa : Các thành viên TPP đã thống nhất xây
dựng các nguyên tắc và các nghĩa vụ liên quan đến thương mại hàng hóa
cho tất cả các nước TPP nhằm đảm bảo tiếp cận thị trường mà các nước
dành cho nhau là tham vọng, cân bằng và minh bạch. Lời văn về thương

mại hàng hóa quy định việc xóa bỏ thuế quan giữa các thành viên, trong
đó có những cam kết quan trọng cao hơn các nghĩa vụ WTO hiện nay,
cũng như xóa bỏ các biện pháp phi thuế quan đang tạo ra các rào cản
thương mại. Các thành viên TPP cũng đang cân nhắc các đề xuất liên
quan đến cấp phép nhập khẩu và xuất khẩu và hàng tân trang. Các điều