đề tài một vài nghệ thuật quản lý lớp chủ nhiệm có hiệu quả

Sáng kiến kinh nghiệm – Lê Thò Thu Thuỷ Trường
THPT Đồng Xoài
"Tạo vật tốt đẹp nhất ở trên thế gian này là con người được hấp thụ một nền giáo
dục tốt đẹp"(Epictét)
ĐỀ TÀI:
MỘT VÀI NGHỆ THUẬT QUẢN LÝ LỚP CHỦ NHIỆM CĨ HIỆU QUẢ
"Kinh nghiệm là một ơng thầy tốt nhất trong những ơng thầy, chỉ có điều là học
phí đã phải trả q nặng"(CácLil).
MỘT SỐ QUY ƯỚC VỀ VIẾT TẮT TRONG SÁNG KIẾN NÀY
- GVCN : Giáo viên chủ nhiệm
- HS : học sinh
Trang 1
Sáng kiến kinh nghiệm – Lê Thò Thu Thuỷ Trường
THPT Đồng Xoài
- XHCN : Xã hội chủ nghĩa
- ĐHBK : Đại học bách khoa
- GV : Giáo viên
- GVBM : Giáo viên bộ mơn
- BCS : Ban cán sự
- PHT : Phó học tập
- BCH : Ban chấp hành
- SLL : Sổ liên lạc
- KT : Kiểm tra
- ĐTDĐ : Điện thoại di động
- X-S-Đ : xanh - sạch - đẹp
- CP, KP : Có phép, khơng phép
- HK : Hạnh kiểm
Trang 2
Sáng kiến kinh nghiệm – Lê Thò Thu Thuỷ Trường
THPT Đồng Xoài
A. PHẦN MỞ ĐẦU

I. LÝ DO CHỌN ĐỀ TÀI:
E.Laboulaye từng nói: "Mọi người sinh ra trên đời đều có quyền tuyệt đối
được giáo dục. Khơng giáo dục một đứa trẻ là nhốt nó vào cảnh ngu đần, khốn
nạn". Thiết nghĩ, một đứa trẻ sinh ra vốn đã được quyền sống, quyền làm người
và tất sẽ được quyền giáo dục thành người.
Như ta biết, một dân tộc muốn tiến bộ thì phải cần dân trí và dân tâm. Dân
trí là để phát triển và mở mang đất nước; Dân tâm là để hướng về chân, thiện,
mỹ. Muốn khai mang và phát triển đất nước cũng như bảo vệ trường tồn những
giá trị văn hóa truyền thống của dân tộc thì ắt phải có giáo dục. Thế nhưng, giáo
dục như thế nào để con người khơng rơi vào cảnh thiếu ý thức về nhân phẩm,
mất tính nhân văn, suy đồi về đạo đức ? Đó là cả một vấn đề lớn của tồn xã hội
nói chung và của ngành giáo dục nói riêng. Bởi một con vật sinh ra đã có tất cả
những gì thuộc về nó, còn con người thì như chủ tịch Hồ Chí Minh đã từng
nói:"Hiền dữ do đâu là tính sẵn, phần nhiều do giáo dục mà nên".
"Lý tưởng của giáo dục là phải dạy con người khơng chạy theo tình trạng
hiện thời của nhân loại mà theo lý tưởng đẹp đẽ về tương lai, nghĩa là lý tưởng
của nhân loại và định mệnh hồn bị"(Kant). Vậy, để hướng đến việc giáo dục
tồn diện cho học sinh, chúng ta -những chủ nhân "trồng người" phải đào luyện
cho trẻ cả về đạo đức(tâm hồn), trí tuệ, thể dục và mỹ dục. Trí là học để biết;
đức là học để thực hiện sự sống, thanh lọc tâm hồn; mỹ là học để biết trân trọng
những giá trị văn hóa truyền thống của dân tộc, làm đẹp q hương, làm giàu
cho đất nước; thể là học để rèn luyện thân thể khỏe mạnh, cho tinh thần tráng
kiệt, cho trí óc minh mẫn. Cái biết ở nhà trường là hành trang bước vào đời, là
Trang 3
Sáng kiến kinh nghiệm – Lê Thò Thu Thuỷ Trường
THPT Đồng Xoài
nhịp cầu đưa vào ngưỡng cửa cuộc đời mn mặt. Thế nhưng, từ học đường ra
xã hội khơng chỉ có bằng cấp, danh vọng, địa vị mà cần phải có đức hạnh thì giá
trị con người mới được nâng cao tồn diện. Có như vậy, xã hội mới mong được
tốt đẹp.

Tiếc thay, thực tế tỉ lệ nghịch với lý tưởng giáo dục mà xã hội đặt ra. Khi
nền kinh tế chuyển biến, nâng đời sống vật chất và tinh thần của người dân lên
thì hiện tượng học sinh vi phạm nội quy trường lớp, thậm chí vi phạm pháp luật
ngày một tăng lên. Lớp học có lúc khơng còn là nơi để các em hàng ngày rèn
luyện bản thân mà là một khối hỗn hợp, một nơi tụ tập để học đòi, ăn chơi, lêu
lỏng Tính trung thực, ý thức vẹ sinh cá nhân, ý thức bảo vệ mơi trường sạch
đẹp, ý thức rèn luyện nói lời hay làm việc tốt, tn thủ nề nếp, kỷ luật kỷ cương,
xây dựng tình thương và trách nhiệm ở các em dường như ngày một xa vời.
Những tiếng thở dài ngao ngán, những cái lắc đầu chán chường, những khn
mặt buồn rầu giận dữ, những bước đi nặng nề của thầy cơ giáo từ trong lớp học
bước ra đã nói lên điều này.
Ngun nhân nào đã gây nên tình trạng như thế ?
-Nhìn từ phía gia đình: Vì nhu cầu vật chất, vì hồn cảnh xã hội đặt căn bản
tiền tài trên lợi danh. Tất cả điều lệ thuộc vào đồng tiền. Vì vậy, có khơng ít
người đã dùng mọi cách, mọi phương tiện để đạt được mục đích. Trong đó có
người làm ngày làm đêm vất vả để tạo ra đồng tiền, có ngưòi phạm pháp để mưu
cầu trục lợi cho bản thân và gia đình. Chính vì vấn đề mưu sinh q nặng trong
bối cảnh kinh tế thị trường như hiện nay mà đa số cha mẹ, gia tộc ít quan tâm,
gần gũi, chia sẻ, động viên và dạy dỗ con cái nên người.
- Về phía xã hội: Thời buổi cơng nghệ, máy móc thay thế sức người cũng
như óc sáng tạo của con người ngày càng tinh vi hơn. Thay vì những buổi rong
chơi nơi nơi đầu làng cuối xóm để nghe, để thấy những phong tục tập qn,
những trò chơi dân gian thì các em chỉ qy quần bên máy vi tính, Internet, ti vi,
Trang 4
Sáng kiến kinh nghiệm – Lê Thò Thu Thuỷ Trường
THPT Đồng Xoài
game,đời sống bị thu hẹp trong bốn bức tường, cộng với nếp sống tự do Tây Tàu
thâm nhập, các em sớm tiếp xúc với các hình ảnh mang tính chất khiêu dâm từ
sách báo, phim ảnh, lời quảng cáo láo kht, các kiểu quần áo hở hang, nếp sống
chạy theo khoa bảng,v.v Biết bao nhiêu bất cơng và bất lương trong cuộc sống

thường nhật xảy ra. Bao nhiêu đó thơi cũng đủ cho các em thấy rằng mình như
đang đứng trước ngã năm ngã bảy đường, nếu như khơng có người hướng đạo
tốt chỉ đường cho các em đi thì sẽ vấp ngã ngay trên đường đời tấp nập xơ bồ
trong cuộc sống hiện tại và tương lai. Bởi vì, mỗi ngã rẽ là một bước ngoặt
quyết định cho cuộc đời. Và giáo viên chủ nhiệm chính là người hướng đường,
hướng đạo cho các em đi đúng lối để rèn luyện các em thành tài-thành người
hữu dụng cho gia đình và xã hội.
- Về phía nhà trường: Nhìn chung giáo viên đứng lớp chỉ chú trọng đầu tư
cơng sức cũng như thời gian cho việc truyền đạt kiến thức. Giáo viên chỉ băn
khoăn lo lắng làm sao để "rót" cho hết một khối lượng kiến thức khổng lồ với
với thời gian có hạn ? Làm sao để học sinh vừa nắm được bài vừa khơng trễ
chương trình ? Giáo viên chưa thật sự chú trọng đến việc "dạy người". Giáo
viên chủ nhiệm, bên cạnh một số ít người có lòng nhiệt huyết, u nghề, u
người, coi việc dạy chữ như dạy người thì đa số giáo viên hoặc vì gánh nặng gia
đình, hoặc vì sự tha hóa của cuộc sống, hoặc vì bất lực trước tình trạng đạo đức
xuống cấp của học sinh, hoặc thờ ơ, hoặc rất nhiệt tình nhưng khơng có nghệ
thuật ứng xử, khơng có biện pháp giáo dục thích hợp, khơng có kỹ thuật quản lý
lớp chủ nhiệm có hiệu quả cho nên dẫn đến tình trạng lớp học trì trệ, lộn xộn, vơ
tổ chức, vơ kỷ luật, vắng học, bỏ học nhiều, nói tục, chửi thề, lừa thầy dối bạn
v.v dường như đã trở thành thói quen tật xấu in hằn trong nếp sống và nếp nghĩ
của các em.
Tơi khơng chắc khẳng định từ phía ngun nhân nào dẫn tới tình trạng như
trên. Nhưng là một giáo viên trong nghề có tâm huyết, có lòng u nghề, u
Trang 5
Sáng kiến kinh nghiệm – Lê Thò Thu Thuỷ Trường
THPT Đồng Xoài
người, tơi đây khơng khỏi chạnh lòng nhức nhối về thực trạng trên. Thế nhưng,
tơi vẫn tin rằng về bản chất con người, dù học sinh có hư hỏng, có bị tiêm nhiễm
tật xấu đến đâu nhưng trong sâu thẳm tâm hồn còn non nớt ấy các em vẫn tìm ẩn
những ước mơ, những nguyện vọng thầm kín đầy nhân bản và hồn nhiên. Các

em cần sự đồng cảm, sự u thương, sự uốn nắn, sự dạy dỗ từ cha mẹ, thầy cơ,
đặc biệt là vai trò của giáo viên chủ nhiệm là hết sức quan trọng và cần thiết. Họ
thực sự là cố vấn cho học sinh xây dựng lớp học thành đơn vị tập thể XHCN
mang tính chất giáo dục tồn diện, phát huy những khả năng tiềm ẩn của học
sinh.
Kính thưa q vị đồng nghiệp !
Giáo dục nhân cách cho học sinh là một vấn đề rất được quan tâm của nền
giáo dục nước nhà. Là một giáo viên chủ nhiệm tốt, khơng chỉ là mong muốn
của riêng tơi mà là mong muốn của tất cả giáo viên dạy ở trường phổ thơng.
Trong cuộc mưu sinh, con người phải vật lộn với cuộc sống vì gánh nặng gia
đình có bao nhiêu người đi dạy kiếm tiền nhưng cũng có biết bao nhiêu người đi
dạy vì tình u nghề nghiệp. Họ phấn đấu dạy thật tốt, hướng dẫn học sinh học
thật giỏi. Điều nàykhơng chỉ học sinh mà chính họ cũng tìm thấy niềm vui và
hạnh phúc lớn lao khi học sinh mình thành đạt.
Xuất phát từ những mong muốn trên, trong q trình giảng dạy tơi ln tìm
tòi, học hỏi ở những bậc vĩ nhân, thiện nhân, học ở đồng nghiệp, ở học sinh thân
u sau mỗi tiết dạy, học ở mọi lúc mọi nơi để tích lũy cho mình vốn sống thật
phong phú, phương pháp giáo dục và quản lý lớp có hiệu qủa. Ap dụng vào thực
tiễn chủ nhiệm, tơi đã đạt được nhiều kết quả cao như mong muốn. Từ đó rút ra
thành sáng kiến kinh nghiệm. Hy vọng rằng qua "MỘT VÀI NGHỆ THUẬT
QUẢN LÝ LỚP CHỦ NHIỆM CĨ HIỆU QUẢ" này sẽ giúp cho đồng nghiệp
có thêm tư liệu tham khảo, đồng thời giúp ích phần nào cho mục tiêu nâng cao
Trang 6
Sáng kiến kinh nghiệm – Lê Thò Thu Thuỷ Trường
THPT Đồng Xoài
chất lượng giáo và quản lý học sinh của trường ta nói riêng và của ngành giáo
dục nói chung.
Tuy nhiên, đây chỉ là kinh nghiệm mang tính chủ quan của bản thân người
viết nên những phiếm khuyết chắc chắn là điều khơng tránh khỏi. Mong rắng sẽ
nhận được sự đóng góp ý kiến cũng như lời phê bình chân tình từ phía đồng

nghiệp, ban chỉ đạo chun mơn để đề tài này ngày một hồn thiện hơn. Xin
chân thành cảm ơn!
II GIỚI HẠN ĐỀ TÀI:
Xy dựng một lớp học tiên tiến vững mạnh trên tinh thần đồn kết u
thương giúp đỡ nhau trong học tập hẵn là mơ ước của tất cả những ai làm cơng
tác chủ nhiệm. Thiết nghĩ, xây dựng một lớp học có nề nếp tổ chức cao cũng
giống như gieo trồng một mầm xanh, Ta khơng phải một sớm một chiều là
mong hưởng được những hoa thơm trái ngot. Trái lại phải trải qua q trình dày
cơng chăm bón, tỉa xới cũng như cách thức vun trồng. Có hạnh phúc nào bằng
khi thấy học trò của mình trưởng thành khơn lớn? Thế nhưng giáo dục một học
sinh nên người cũng như xây dựng một lớp học vững mạnh khơng phải là
chuyện đơn giản nhưng cũng khơng q khó đối vơí chúng ta. Chỉ cần có
phương pháp giáo giục thích hợp, chỉ cần có nghệ thuật giáo dục trong ứng xử
với học sinh và chỉ cần có kỹ thuật giáo dục và quản lí lớp có hiệu quả, thì ta sẽ
làm được điều này.
Như vậy, để quản lý lớp chủ nhiệm có hiệu quả ta cần kết hợp rất nhiều
nghệ thuật, nhiều phương pháp khác nhau. Ở đây, vì tính chất cơng việc, vì thời
gian có hạn, nên tơi chỉ đề cập đến "MỘT VÀI NGHỆ THUẬT QUẢN LÝ LỚP
CHỦ NHIỆM CĨ HIỆU QUA" trong số rất nhiều nghệ thuật quản lý lớp có
hiệu quả. Hy vọng q đồng nghiệp hết sức cảm thơng và chấp nhận cho tơi
cũng như tạo điều kiện thuận lợi để tơi hồn thành tốt đề tài này. Xin chân thành
cảm ơn !
Trang 7
Sáng kiến kinh nghiệm – Lê Thò Thu Thuỷ Trường
THPT Đồng Xoài

B. PHẦN NỘI DUNG
Trang 8
Sáng kiến kinh nghiệm – Lê Thò Thu Thuỷ Trường
THPT Đồng Xoài

I/ GIÁO VIÊN CHỦ NHIỆM
Giáo viên : Người giảng dạy ở bậc phổ thơng.
Chủ nhiệm: Người đứng đầu và chịu trách nhiệm chính trong một cơ quan,
một tổ chức (Từ điển Tiếng Việt ).
Trang 9
Sáng kiến kinh nghiệm – Lê Thò Thu Thuỷ Trường
THPT Đồng Xoài
Nhiệm vụ của giáo viên chủ nhiệm:
Gữi gìn phẩm chất, danh dự, uy tín của nhà giáo; gương mẫu trước học
sinh; thương u, tơn trọng học sinh; đối xử cơng bằng với học sinh; bảo vệ
các quyền và lợi ích chính đáng của học sinh; đồn kết, giúp đỡ các bạn đồng
nghiệp.
Tìm hiểu và nắm vững học sinh trong lớp về mọi mặt để có biện pháp tổ
chức giáo dục sát đối tượng, nhằm thúc đẩy sự tiến bộ của lớp.
Cộng tác chặt chẽ với phụ huynh học sinh; chủ động phối hợp với các
giáo viên bộ mơn, Đồn Thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh, các tổ chức xã hội
có liên quan trong hoạt động giảng dạy và giáo dục học sinh (Chương IV Điều
Lệ Trường Trung Học-theo quyết định số:23/2000-BGD&ĐT).
Như vậy,GVCN là người khơng chỉ giảng dạy truyền đạt kiến thức văn
hóa cho HS mà còn chịu trách nhiệm chính trong q trình tổ chức lớp học,
trong q trình hình thành phát triển tồn diện nhân cách của HS. Hiểu được
điều này, mỗi chúng ta phải nỗ lực hết mình vì HS thân u, vì sự nghiệp
"trồng người" thì mới đem lại những kết quả cao trong việc quản lý và dạy dỗ
HS lớp chủ nhiệm. Thế thì dạy điều gì ? Và dạy như thế nào?
1. Dạy trò nên người trước hết bằng tấm giương sinh động ,trong sáng của
chính người thầy :
Thế nhưng "Nên người "có nghĩa là như thế nào? Là biết tự kiếm sống bằng
lao động của chính mình, khơng ỷ lại, khơng trơng chờ vào kết quả của người
khác, có khả năng phán đóan suy luận cao trong cuộc sống, biết trọng nghĩa
khinh tài, biết phân biệt đúng sai, chính tà, biết tơn trọng kỷ cương phép nước, lệ

làng, gia đạo, gia phong, làm đẹp q hương, làm giàu đất nước v.v
Giáo dục một học sinh nên người, đó khơng chỉ là mong muốn mà là trách
nhiệm của khơng chỉ riêng giáo viên nào đang đứng trên bục giảng. Thế nhưng
Trang 10
Sáng kiến kinh nghiệm – Lê Thò Thu Thuỷ Trường
THPT Đồng Xoài
giáo dục như thế nào? Đó là một câu hỏi khó khơng phải một sớm một chiều ta
sẽ tìm được lời giải đáp ngay.
Thầy giáo trước hết phải mẫu mực về nhân cách, mẫu mực về hành vi ngơn
ngữ ,thái độ chân tình, thiện cảm đối với học sinh, hết lòng vì học sinh mà nâng
cao chất lượng giáo dục. Có như vậy, thầy mới đạt được uy tín cao trong nghề
nghiệp. Uy tín là phương tiện tinh thần giúp cho thầy hành nghề đạt kết quả cao.
Tơi còn nhớ như in cái lần Duy Trường (học sinh cũ của tơi chủ nhiệm
cách đây 4 năm) sắp bỏ học vì hồn cảnh gia đình: Nhà có 3 anh em, Duy
Trường là con đầu trong gia đình, chaDuy Trường là một người tàn tật, đã
khơng làm ra tiền mà còn rượu che, bài bạc suốt ngày rồi đánh đập vợ con, bạo
hành trong gia đình. Mọi việc trong nhà đều do một tay người đàn bà gầy gò bất
hạnh lo cả. Nay mẹ ngã bệnh, Duy Trường phần vì mặc cảm gia đình, phần phải
ở nhà đi chợ lo cho mẹ và ni em. Nhận được thơng tin này từ một cán bộ lớp
tơi đến thăm mẹ Duy Trường và động viên em đi học tiếp. Tơi nói :"Cơ rất cảm
kích tấm lòng hiếu nghĩa của em, trong hồn cảnh này đúng là em khơng thể làm
gì khác được ngồi nghỉ học, nhưng em cứ n tâm cơ và các bạn trong lớp sẽ
giúp em vượt qua những khó khăn này". Khơng chỉ động viên bằng tinh thần mà
tập thể đã góp tiền rồi thay phiên nhau chăm sóc mẹ bạn ấy, chép bài, giúp bạn
đuổi kịp chương trình. Nhờ vậy ma lực học của Duy Trường đã khá nay lại khá
hơn. Hiện nay em đang là sinh viên của trường ĐHBK nhưng thỉnh thoảng em
về vẫn thường ghé thăm tơi với nụ cười ln nở trên khn mặt hiền hòa mà
khắc khổ kia.
Rồi học sinh Võ Thi Liên năm tơi chủ nhiệm lớp 10A8(2003-2004) Liên có
một hồn cảnh rất đáng thương : Gia đình em ở tận ngồi Bắc. Em được sinh ra

trong một gia đình đơng con nhưng cuộc sống nhà nơng hết sức khó khăn, cả
mười miệng ăn mà chỉ trơng chờ vào dăm ba sào ruộng, cơm khơng đủ ăn lấy
đâu lo cho con cái học hành. Hiểu được điều đó,Liên học hành rất chăm chỉ, và
Trang 11
Sáng kiến kinh nghiệm – Lê Thò Thu Thuỷ Trường
THPT Đồng Xoài
có tinh thần vượt khó rất cao. Chín năm liền em điều đạt danh hiệu tiên tiến .Thế
nhưng, vì khơng có tiền cho con ăn học nên bố mẹ Liên định cho em nghỉ học.
Với bản tính ham học và sự chịu đựng rất cao, em nài nỉ ba mẹ cho em vào ở với
chú giữ em, làm cơng việc nhà phụ chú thiếm để xin chú thiếm cho đi học tiếp.
Dù biết rằng thiếm rất khó tính nhưng vì thương cháu nên chú khơng có cách
nào khác. Và Liên đã vào Bình Phước ở với chú thiếm, buổi đi học, buổi phụ
chú thiếm trơng coi cửa hàng và giữ em. Dù rất nặng nhọc nhưng được đến
trường là một niềm vui lớn đối với em .Ở lớp em là một học sinh năng nỗ,nhanh
nhẹn nên đã được tập thể tín nhiệm bầu chọn làm bí thư của chi đồn 10A
8
. Tuy
nhiên, cơng việc này kéo dài khơng được bao lâu thì một hơm em đến gặp tơi
ngặn ngào trong nước mắt :"Thưa cơ, cơ tha lỗi cho em, em khơng thể đáp lại
lòng tin của cơ và tập thể. Bởi vì em em chắc em nghỉ học thơi cơ ạ!".Nói
vừa dứt lời đã thấy em chạy tít ngồi cổng. Lúc này, vì q cảm động nên tơi
khơng hỏi em được câu gì. Đêm đó tơi thấy thời gian trơi qua thật chập chạp,
nằm trằn trọc mãi mà sao trời vẫn chưa sáng. Cuối cùng việc gì đến sẽ đến. Sáng
hơm sau tìm đến nhà chú, Gặp Liên tơi khơng cầm được nước mắt khi nghe em
kể về cuộc sống của em: Nhà chú có hai em nhỏ, Liên vừa kèm cặp chỉ bài cho
em lớn, vừa trơng coi em nhỏ.Thiếm rất khó tính, mỗi lần về nhà chưa kịp nấu
cơm, hay nhà cửa bề bộn là khó có thể ở được n với thiếm rồi. Trong mắt của
thiếm thì Liên chỉ là một đứa ở đợ khơng cơng, Làm chỉ đủ ni thân lấy đâu
tiền học phí mà tiếp tục đi học bây giờ. Chú thì hay vắng nhà, tiền bạc thiếm
điều giữ cả nên mỗi lần cần đến tiền để đóng học phí hay mua sách vở là Liên

rất khổ sở. Liên còn nói:"Từ lúc vào đây, em chưa có bữa cơm nào cho tử tế và
ngon lành ". Thật đáng thương biết dường nào! Mới chừng này tuổi mà em đã
khổ sở thế. Biết được điều này, tơi ln động viên em cố giắng lên em ạ ! "Sau
cơn mưa trời lại sáng", rồi tất cả sẽ qua thơi. Cơ và tập thể sẽ tìm mọi cách để
giúp đỡ em. Lúc này giá gì điều ước có thể thành hiện thực thì tơi sẽ ước có thật
Trang 12
Sáng kiến kinh nghiệm – Lê Thò Thu Thuỷ Trường
THPT Đồng Xoài
nhiều tiền để giúp đỡ em bởi vì cuộc sống tha phương của tơi lúc ấy lương
khơng đủ sống, hàng ngày tơi phải đi dạy bằng xe đạp thì lấy tiền đâu mà giúp
đỡ cho em bây giờ. Dù vậy nhưng tơi vẫn tìm mọi cách để giúp đỡ em tiếp tục
theo học. Tơi phát động phong trào ni heo đất trong lớp để ủng hộ và giúp đỡ
bạn vượt qua khó khăn. Kêu gọi sự giúp đỡ của các phụ huynh có điều kiện khá
giả cùng chia sẻ với nỗi khó khăn và hồn cảnh của em. Bởi vì tơi biết :"Người
có lòng nhân khơng thể chịu đựng nỗi khi nhìn nỗi đau của người khác"(Men
XiuT) Và" Khơng có một tấm lòng giàu thì giàu có chỉ là một tên ăn mày đê
tiện"(Emoxon). Như vậy, trong mọi hồn cảnh thì cái đẹp của lòng nhân ái, của
sự quan tâm, của những trái tim biết đập vì nhau có thể cứu vớt một con người,
một số phận bất hạnh vượt lên trên hòan cảnh để đi đến bến bờ của ước mơ.
Trong truyền thống giao tiếp của dân tộc ta có biết bao tấm gương sáng
nhắc con người đồng cảm, u thương, nhạy cảm với nhau trong tiếp xúc -đã trở
thành lẽ sống của dân tộc ta.
Khép lại chuyện của Liên tơi lại nhớ đến một tình huống khác cũng mang
tính giáo dục cao bằng phương pháp nêu gương mà tơi đã áp dụng thành cơng.
Năm đó(2004-2005) tơi chủ nhiệm lớp 10A2 nay là 12A2. Nhìn chung các em
đã q quen thuộc với cách quản lý chủ nhiệm của tơi bằng phương pháp nêu
gương. Tơi rất ít sử dụng ngơn ngữ để giáo dục và điều tối kỵ nhất là dùng
những lời lẽ để miệt thị học sinh, chửi rủa HS dốt như thế này lười như thế
kia( bởi có dốt, có lười thì mới cần sự giáo dục, sự dạy dỗ của thầy cơ ) mà chỉ
áp dụng quan hệ "phi ngơn ngữ "để giáo dục HS. Bởi HS khơng chỉ nhận thức

tri thức khoa học mà còn học hỏi những phong cách ứng xử, tiếp xúc với mọi
người, cách ăn nói dịu dàng, cách đối xử nhân ái, bao dung, hành vi mẫu mực
của thầy cơ. Lần đó tơi dặn học sinh đi học bù vì trễ chương trình vào chiều thứ
năm(cả trường đều nghỉ ). Khơng nói ra nhưng tơi vẫn đọc được trong ý nghĩ
của các em nữ đang hoang mang khơng biết ăn bận như thế nào? Quần tây áo
Trang 13
Sáng kiến kinh nghiệm – Lê Thò Thu Thuỷ Trường
THPT Đồng Xoài
trắng hay quần áo dài? Nhưng khơng em nào dám hỏi cả. Chiều hơm đó tơi lên
trường với bộ trang phục áo dài rất lịch sự. Lúc đầu tơi khơng hiểu sao khi tơi
vừa đến cổng trường thì học sinh lại nhốn nháo lên :Em thì ra ngồi gọi điện, em
thì mượn xe máy của bạn chạy về nhà, còn một số em thì vào lớp với trang phục
rất gọn gàng ,chỉnh tề. Hỏi ra mới biết những học sinh kia khơng mặc áo dài vì
nghĩ rằng đây là một buổi học bù nên cơ khơng "chiếu cố". Khơng ngờ cơ ăn
mặc lịch sự như vậy thì khơng cớ gì chúng ta lại khác đi. Chỉ cần một hành vi
mẫu mực như thế nó đáng giá gấp nhiều lần lý thuyết sng kia .
Thầy giáo ln sống thanh bạch, mẫu mực khun bảo ân tình,suốt đời làm
việc nhân đức thì mới khai trí, khai tâm, rèn đức cho lớp trẻ sau này.Bởi "Con
trẻ cần gương tốt hơn là chỉ trích ".
Thí dụ :Với một cử chỉ nhặt từng viên phấn rơi trên bục giảng khi ta viết bị
gãy cũng đủ thay cho lời giáo dục nặng nề rằng "các em nên giữ gìn mơi trường
cho sạch sẽ; với cách viết cẩn thận, nắn nót dậm tơ từng nét chữ trên bảng cũng
đủ cho các em hiểu rằng viết cẩu thả là một thói quen xấu cần được khắc phục,
sửa chữa và cẩn thận hơn; với sự thăm hỏi ân cần, sự quan tâm động viên giúp
đỡ vật chất lẫn tinh thần những học sinh khó khăn trong lớp của thầy cơ có giá
trị gấp vạn lần lời giáo huấn HS rằng:"Thương người như thể thương thân", "Lá
lành đùm la rách" hay "Bầu ơi thương lấy bí cùng, tuy rằng khác giống nhưng
chung một giàn " Như vậy, tính giáo dục bằng tấm gương của người thầy đã
được nâng cao.
Khơng chỉ giáo dục HS bằng chính tấm gương của mình mà thơng qua các

buổi sinh hoạt ta có thể kể cho học sinh nghe về những tấm gương đạo đức hoặc
những tấm gương tự sửa mình của các bậc hiền nhân, danh nhân .Bởi
vì :"Khơng biết đến cuộc đời của các danh nhân lừng lẫy xưa kia, là tiếp tục
sống trong trạng thái nhi đồng trọn kiếp"(PLUTÁC). Đây cũng là một nghệ
Trang 14
Sáng kiến kinh nghiệm – Lê Thò Thu Thuỷ Trường
THPT Đồng Xoài
thuật giáo dục đạo đức nhân cách học sinh, nâng tâm hồn các em lên tầm cao
mới.
Ví dụ tấm gương về "Thầy Mạnh Tử bỏ học giữa chừng chạy về nhà. Mạnh
mẫu đang dệt vải bèn cắt ra làm đơi. Mạnh Tử hỏi :"Tại sao mẹ làm thế ?"Mạnh
Mẫu trả lời :"Khúc vải này bị cắt làm đơi đã trở thành vơ dụng .Con đi học lại
bỏ nửa chừng ,chạy về nhà chơi thì có khác gì khúc vải này đâu". Thầy Mạnh
Tử hiểu, học hành siêng năng.
Tấm gương về binh tướng dưới quyền Trần Hưng Đạo biết sửa mình, bỏ thú
chọi gà, cờ bạc để siêng năng luyện tập binh thư, đồn kết. Giỏi võ nghệ ,mạnh
tinh thần nên thắng giặc Ngun.
Tấm gương về việc tự kiểm điểm như Trình Tử ngày trước dùng hai cái lọ để
bỏ vào hạt đậu trắng (điều thiện ),đậu đen (điều sai )để tự sửa mình "(Nghị luận
xã hội -Bùi thức Phước ).
Tấm gương về Nguyễn Qn Nho."Nhân dân vẫn truyền tụng câu chuyện:
Buổi đầu nguyễn Qn Nho được bổ làm quan tri nhậm vùng Ninh Bình. Tuy
đường xá khơng lấy gì làm xa, nhưng vì q lo lắng đến việc cơng, nên ơng
khơng có thì giờ về thăm mẹ. Kịp khi ngày tết đến,ơng vội vàng dùng số tiền
lương dành dụm được, may một chiếc áo lụa thật tốt, nhờ người mang về q
biếu mẹ. Mấy hơm sau người đưa áo trở ra, mang cho ơng một "gói q"mẹ gởi,
kèm theo lời nhắn nhủ sau: "Con mới ra làm quan chưa đầy năm mà đẫ có áo lụa
q gởi mẹ. Nếu làm quan đến chục năm thì chắc còn nhiều thứ q nữa gửi
về ? Mẹ ở nhà tự làm lấy đủ sống, cần gì đến thứ của vơ vét ? Con đã học sách
thánh hiền, mà sao khơng hiểu lời dạy :"Bổng lộc của quan là máu, mỡ của dân"

hay sao? .Đến khi bóc "gói q" mẹ gửi, Nguyễn Qn Nho sững cả người, vì
chỉ thấy có mỗi nắm tro gởi trả, để nhắc nhở con mình làm quan phải gữi được
phẩm chất thanh liêm(Chuyện thi cử và lập nghiệp của học trò xưa-NXB Giáo
Dục). Qua câu chuyện này, GV có thể giáo dục cho học sinh về sự thanh liêm
Trang 15
Sáng kiến kinh nghiệm – Lê Thò Thu Thuỷ Trường
THPT Đồng Xoài
chính trực của con người trong mọi hồn cảnh "Thể xác cần sạch sẽ cũng như
linh hồn cần thanh khiết"(ÊPICTÉT).
Tấm gương về Nguyễn Đăng Đạo 16 tuổi thi đỗ tam trường(tú tài). Đến khi
19 tuổi, thi đỗ đầu Hương cống(Cử nhân), đựoc triều đình cho vào học trường
Quốc tử giám. Tuy nhà ở xa trường, nhưng Đăng Đạo rất chun cần và chịu
khó. Sáng nào ơng cũng dậy sớm , tự nấu lấy ăn, rồi đi học, khơng buổi nào
vắng mặt hoặc chậm trễ. Bấy giờ có người bạn cùng học là Vũ Thanh, vốn cũng
nổi tiếng học giỏi,đỗ đầu kỳ thi Hương trước Đăng Đạo ít năm. Nhận thấy Đăng
Đạo là người có học lực phi thường, Vũ Thanh đã mang trầu cau đến tận nhà
ơng, xin được nhận làm học trò. Đăng Đạo khiêm tốn chối từ mãi khơng được,
bèn phải nhận lời kèm cặp Vũ thanh. Sau này, khi đỗ thám hoa,vũ Thanh vẫn
thường nhắc: "Tơi học hành thành tài là nhờ gặp được thầy giỏi",và trong số
người giỏi đó có người bạn Nguyễn Đăng Đạo. Vậy là ngay từ khi còn ngồi trên
ghé nhà trường, Đăng Đạo đã học giỏi thật sự, vượt trên trình độ của bạn hữu
cùng lớp, nên ơng vừa là học trò, vừa làm thầy giáo giúp bạn bè học
tập"(Chuyện thi cử và lập nghiệp của học trò xưa -NXB Giáo Dục).Qua câu
chuyện, giáo viên giáo dục cho học sinh ý chí tự học tự rèn, tinh thần học hỏi để
vượt lên chính mình. Làm cho học sinh thấy được rằng: "Ở đời có một cái thú
hay hơn cả khối lạc
vật chất, hơn cả phú q, hơn cả khang kiện của cơ thể, ấy là sự ham học"(A.
TTERI).
Tấm gương về Vũ Duy Thanh người Ninh Bình. Bố mất sớm, Vũ Duy
Thanh ở với mẹ và người anh trai là Vũ Duy Đề. Mẹ ơng cam chịu phận góa,để

chăm lo ni dạy cho hai con thành đạt. Bà ln khun bảo các con cần trau
dồi đức hạnh bởi tuổi trẻ bồng bột, nhẹ dạ, dễ bị kẻ khác rủ r, chơi bời, hư hỏng.
Chuyện kể, một lần bà cho anh em Duy Thanh mấy quan tiền đi Nam Định để
mua sách học. Trên chuyến đò dọc, thấy mấy người khách bn chơi sóc đĩa
Trang 16
Sáng kiến kinh nghiệm – Lê Thò Thu Thuỷ Trường
THPT Đồng Xoài
vui,nên hai ơng ngồi xem, rồi dần dần bị cuốn hút vào cuộc. Do khơng hiểu
mánh khóe cờ bạc, nên chẳng mấy chốc hai người đã thua cháy túi. Số tiền mẹ
cho thế là hết nhẵn, buộc hai anh em phải quay về thú tội với mẹvà hứa khơng
bao giờ dám chơi cờ bạc nữa. Bà mẹ khơng hề đánh mắng, còn ơn tồn phân tích
cho hai con hiểu hết lẻ phải, trái, sai đúng. Bà nói:"Các con bảo đánh bạc vì thú
vui, nhưng thực lòng là muốn có được nhiều tiền bạc, mà khơng cần làm lụng
phải khơng? ".Thấy các con mình lặng thinh, như cơng nhận lời mẹ là đúng, bà
nói tiếp:"Trên đời này ai muốn có nhiều tiền điều phải cật lực làm việc. Kẻ nào
"Ngồi mát ăn bát vàng " thì chỉ có lừa lọc lấy của người khác. Thứ tiền bạc
khơng do mình làm ra chẳng bao giờ giữ được lâu cả, có khi lại làm hại cả đời
mình nữa. Các con chỉ có một con đường chính đáng là cố giắng học tập đỗ đạt,
đễ rồi đem tài sức ra thi thố với đời, vừa ni sống mình và vợ con, vừa làm
rạng danh cho ơng cha tiên tổ!".Hai anh em Duy Thanh nghe mẹ ân cần khun
nhủ, đã thấm thía nhận thấy lỗi lầm của mình và hứa khơng bao giờ học hành
chểnh mảng, đua đòi ăn chơi nữa(Chuyện thi cử và lập nghiệp-NXB Giáo Dục).
Qua câu chuyện này, học sinh có thể nâng cao hơn tầm hiểu biết hơn về các thú
vui có thể làm hư hỏng một con người. Đồng thời giáo dục cho học sinh biết làm
chủ chính mình để vượt qua những cám dỗ của cuộc đời. "Vì đời là một câu
chuyện nên điều cần thiết khơng phải là nó dài hay nó ngắn mà là hay hay
dở"(XêNêCa)
Như vậy từ chuyện nhỏ đến chuyện lớn, từ việc ăn, ngủ, vui chơi, rèn luyện
học tập cho đến những việc tiếp xúc ngồi xã hội ta đều phải giáo dục từng li
từng tí cho học sinh, để các em nhận ra chân lý hướng tới việc rèn luyện hồn

thiện nhân cách ngày một cao hơn.
Hãy thắp lên sự hy vọng, một niềm tin vào một nền giáo dục mới và tình
u non trẻ của con thơ. Trọng thầy mơí được làm thầy, bạn sẽ nhận được sự tơn
kính nếu chính mình là tấm giương đáng được tơn kính nhất của học sinh .
Trang 17
Sáng kiến kinh nghiệm – Lê Thò Thu Thuỷ Trường
THPT Đồng Xoài
2. .Giáo viên chủ nhiệm phải đảm bảo sự cơng bằng trong giảng dạy và trong
quản lý .
Trong xã hội chúng ta ngày càng cần thiết giải quyết vấn đề bất bình đẳng
càng sớm càng tốt. Đặc biệt trong ngành giáo dục nếu đối xử khơng cơng bằng
thì phản tác dụng.Tức có thể xảy ra sự chia bè rẽ phái trong lớp. Việc cơ giáo
u bạn này khơng thích bạn kia là điều khó có thể tránh khỏi trong một lớp học.
Nhưng cách cư xử như thế nào để trở thành một GVCN tốt đã khó mà đòi hỏi
người thầy phải có phương pháp và nghệ thuật ứng xử cơng bằng, phù hợp với
từng HS, từng lứa tuổi lại càng khó hơn. Học sinh thời nay dám nghĩ dám làm-
đơi lúc có chút thái q, có chút hiểu nhầm từ phía HS là có thể xảy ra việc bất
đồng giữa trò với trò, giữa trò với thầy. Tuy nhiên khơng phải khơng có những
giải pháp nào ứng phó những trường hợp bất đồng đó nếu như giáo viên dân chủ
và cơng tâm thực sự.
Ví dụ tình huống của một giáo viên ứng xử hay: Khi trả bài kiểm tra 1 tiết,em
Đ. (10E) ngồi bàn cuối lớp, đập tay mạnh lên bàn và nói lớn "Thầy khơng cơng
bằng". GV bình tĩnh gọi em lên và hỏi :"Sao khơng cơng bằng em nói thầy nghe
coi ". Em Đ. nói :"Bài của em và bạn H làm đúng như nhau mà bài em chỉ có 6
điểm, trong khi bài bạn lại 7 điểm?". GV bảo:"Hai em đưa bài thầy coi xem ".
Cả Đ và H đều đưa bài cho thầy giáo xem. Thầy giáo đọc kỹ hai bài kiểm tra,
phát hiện bài của emĐ. thiếu đi một chữ cơ bản của nội dung bài. Thầy giáo đem
2 bài chỉ cho em Đ -lúc này em bắt đầu tái mặt -em xin lỗi thầy. Thầy
nói:"Muốn nói điều gì phải suy nghĩ cho kỹ, thầy tha lỗi cho em ". Từ đó về sau
em học bình thường,(Sự giao tiếp sư phạm -NXB Giáo Dục 1995).

Sau đây là một vài mẹo vặt giúp bạn ứng xử cơng bằng trong giáo dục :
2.1. Hãy kiểm tra xem bạn có đối xử với tất cả học sinh như nhau khơng?
Hãy đảm bảo rằng bạn khơng phân biệt nguồn gốc xã hội của học sinh khi đặt
câu hỏi hoặc u cầu học sinh nhận xét.
Trang 18
Sáng kiến kinh nghiệm – Lê Thò Thu Thuỷ Trường
THPT Đồng Xoài
2.2. Hãy chia nhóm làm việc cho cả nam và nữ vì học sinh ở độ tuổi này
có nhu cầu bình đẳng hóa, có tư tưởng, có trí tuệ như nhau nên phải đối xử như
nhau.
2.3. Hãy đảm bảo rằng bạn khơng phân cơng nhiệm vụ theo dân tộ, giới
tính, sức khỏe, thành phần gia đình. Cũng tránh xu hướng chỉ phân cơng những
học sinh nam di chuyển đồ đạc còn học sinh nữ thì qt sàn, lau ghế
2.4. Hãy khen thưởng và kỷ luật như nhau, khơng thiên vị học sinh có
thành tích mà chê bai những học sinh thường xun vi phạm vì như thế học sinh
này sẽ tự ti về bản thân, cũng khơng nể phục bạn, đó chưa kể gây sự bất hòa
trong lớp. Bạn nên biết học sinh nào cũng thích được khen, nhất là những học
sinh hay mắc lỗi. Các em sẽ háo hức mong tới giờ của giáo viên chủ nhiêm để
được khen vì hơm nay vưà được điểm tốt hoặc vừa gở điểm"trứng ngỗng". Ta
tưởng tượng nếu ta bỏ qua những lời khen đáng có này thì điều gì sẽ xảy ra với
học sinh này? Thất vọng, buồn chán vì mình đã hết sức cố giắng nhưng khơng ai
ghi nhận thành tích này.
2.5. Hãy thu thập thơng tin từ phía học sinh để thăm dò thái độ của học
sinh bị đối xử khơng cơng bằng trong lĩnh vực nào. GVCN là người gần gũi,
quan tâm có thể giúp đỡ học sinh tháo gỡ những uất ức, uẩn khúc trong lòng
cũng như khuynh hướng lệch lạc. Giúp các em có thái độ đúng thể hiện giá trị
cơng bằng. Nếu như có sự hiểu lầm nào đó từ phía HS thì GV phải là người bên
cạnh nhắc nhở, dạy bảo đúng với nghĩa của người GVCN, có cái tâm như người
mẹ thứ hai ở trường để các em có một kết quả tốt nhất, những kỷ niệm đẹp nhất
làm hành trang bước vào đời .

Thí dụ GVCN vừa thu nhận nguồn tin từ trong lớp là: Dạo này bạn Duy rất
trầm cảm, lại học sút nhiều mơn, đặc biệt mơn Văn. Một số bạn cho biết bạn bất
bình về cách cho điểm và đánh giá của thầy giáo mơn Văn. Tại sao bài làm của
Duy và của Mạnh có sườn ý giống nhau nhưng điểm số lại khác nhau, phaỉ
Trang 19
Sáng kiến kinh nghiệm – Lê Thò Thu Thuỷ Trường
THPT Đồng Xoài
chăng thầy thiên vị bạn Mạnh chỉ vì ba của bạn ấy là cơng an? hay là nhà của
bạn ấy giàu có đủ điều kiện thường tới lui thăm thầy mà mình thì khơng? Đằng
nào thầycũng khơng cơng bằng.Trong trường hợp này GVCN phải tìm hiểu
ngọn nguồn, thu thập bài làm của học sinh, trao đổi lịch sự với GVBM hoăc gặp
riêng học sinhgiải thích cho các em hiểu rằng :Đặc thù của mơn văn ngồi ý tứ
ra còn cần chất văn. Người ta thường nói "Văn hay chữ đẹp". Một bài văn hay là
bài văn vừa đủ ý vừa có chất văn vừa trình bày rõ ràng, mạch lạc, khoa hoc,
ngơn ngữ trong sáng chuẩn mực Và nói rõ cho học sinh biết khơng có thầy cơ
nào là ghét bỏ hay thiên vị cả. Lúc nào thầy cơ cũng muốn giúp đỡ các em học
thật tốt. Có thể bài này em điểm kém nhưng bài sau điểm sẽ cao hơn nếu biết
nhận ra những hạn chế và khắc phục. Khơng nên bi lụy, khơng nên suy nghĩ sai
lệch méo mó về thầy cơ của mình. Qua lần tâm sự này học sinh như tìm được sự
động viên, sự chia sẻ từ phía thầy cơ, đặc biệt được giải tỏa những uẩn khúc
trong lòng, lấy lại cân bằng trong học tập và trong cuộc sống.
Giáo viên chủ nhiệm hãy nâng cao nhận thức của học sinh về vấn đề cơng
bằng .

II. NHỮNG NGHỆ THUẬT QUẢN LÝ LỚP CHỦ NHIỆM CĨ
HIỆU QUẢ :
Nghệ thuật: Là hình thái đặc thù của ý thức xã hội và của các hoạt động
con người, một phương thức quan trọng để con người chiếm lĩnh các giá trị tinh
thần của hiện thực, nhằm mục đích tạo thành và phát triển các năng lực chiếm
lĩnh, cải tạo bản thân và thế giới xung quanh theo quy luật của cái đẹp. Nghệ

thuật giúp cho con người hướng tới đối tượng trong tính tồn vẹn, sinh động(Từ
điển thuật ngữ văn học-NXB Giáo Dục 1992).
Trang 20
Sáng kiến kinh nghiệm – Lê Thò Thu Thuỷ Trường
THPT Đồng Xoài
Quản lý: Là trơng nom, coi sóc việc gì(Từ điển Tiếng Việt-Nhà xuất bản
Trẻ).
Giáo dục và quản lý học sinh cấp III khơng giống như học sinh mầm non
và tiểu học. Ta khơng thể bắt trẻ phải ăn những thứ mà nó khơng muốn, khơng
thể bắt trẻ uống những thứ mà nó khơng ưa. Khơng thể bắt trẻ phải nghe, tiếp
nhận những điều trái với ln thường đạo lý. Nó có thể kháng cự lại bằng mọi
cách. Bởi vì, học sinh ở lứa tuổi này đang trong giai đoạn hồn thiện nhân cách.
Nhưng chúng chưa đủ trưởng thành để làm chu những hành vi của mình. Chưa
có những phương thức tiếp cận tri thức tối ưu, những cách thức chiếm lĩnh các
giá trị tinh thần hữu hiệu để tự hồn thiện mình. Vì vậy nên giáo viên chủ nhiệm
khơng chỉ là người trơng nom, chăm sóc mà còn có những phương thức hướng
dẫn học sinh tự lĩnh hội tri thức, tự điều chỉnh những hành vi đạo đức xấu ảnh
hưởng đến việc hình thành nhân cách con người. Điều quan trọng khơng phải
làhình thức tiến hành cơng việc như thế nào mà là làm thế nào để phát triển và
cải tạo cơng việc "dạy người" theo quy luật của cái đẹp và các chuẩn mực mà xã
hội đặt ra để hồn thiện con người. Ay chính là nghệ thuật quản lý và giáo dục
học sinh có hiệu quả. Sau đây tơi xin trình bày một vài nghệ thuật quản lý lớp
chủ nhiệm có hiệu quả.
1. NGHỆ THUẬT TRONG LẦN ĐẦU TIẾP XÚC VỚI LỚP

Những ấn tượng ban đầu là rất quan trọng và bạn sẽ khơng có cơ hội thứ hai
để lặp lại.Vì vậy hãy cố giắng tỏ ra thân thiện và lưu lại hình ảnh đẹp trong mắt
học trò. Nói như thế khơng có nghĩa ta q dễ dãi để học sinh muốn làm gì thì
làm mà ta thật nghiêm khắc nói rõ với học sinh cách làm việc của mìn, mục đích
cụ thể khuyến khích các em nói về những mong muốn của bản thân mình. Như

vậy sẽ giúp cơng việc của ta thuận tiên hơn sau này.
Trang 21
Sáng kiến kinh nghiệm – Lê Thò Thu Thuỷ Trường
THPT Đồng Xoài
1.1. Khơng được qn giới thiệu bản thân :Tên tuổi ,q qn ,sở thích ,cách
làm việc
. 1.2. Nói rõ những gì bạn muốn ở học sinh: Những gì các em có thể hoặc
khơng thể làm được trong lớp. Những gì nên và khơng nên làm khi ra khỏi lớp
và về nhà, để học sinh biết rằng bạn khơng chỉ quan tâm các em ở trường mà
quan tâm mọi lúc, mọi nơi .
1.3. Thuộc nhanh tên học sinh : Lời nói của bạn sẽ thuyết phục hơn, cơng việc
sẽ hiệu quả hơn nếu bạn hướng trực tiếp vào từng cá nhân .
1.4. Nói rõ những gì các em phải chuẩn bị, phải làm trong tuần này và tuần tới,
giải thích cho các em rõ vì sao phải làm những việc ấy .
1.5. Trong những ngày đầu, tuần đầu bạn hơi vất vả và tốn rất nhiều thời gian
thì mới nhanh chóng đưa lớp vào nề nếp. Bạn hãy thật nghiêm khắc nếu có quy
tắc nào về hành vi bị vi phạm: Hãy cho lớp thấy rằng bạn khơng bỏ qua bất cứ
một chuyện nào cả. Tuy nhiên bạn phải thận trọng chớ làm tổn thương khi tiếp
xúc với những học sinh dễ xúc động, dễ tự ái và có lòng tự trọng cao.
2. NGHỆ THUẬT BẦU CHỌN BAN CÁN SỰ LỚP
Tập thể có tiến bộ, có vững mạnh hay khơng phần lớn phụ thuộc vào
những cán cân, những đầu não của lớp. Thế nhưng GVCN khơng có nghệ thuật
tổ chức lớp thì khơng những gây mất đồn kết nội bộ, ganh tị, ghen ghét nhau,
khơng giúp nhau trong học tập, khơng cùng nhau xây dựng một tập thể vững
mạnh mà còn dẫn đến tình trạng trì trệ,thụt lùi so với lớp bạn .
Thơng thường khi bầu chọn BCS của lớp, GVCN chỉ nhằm vào những HS
có học lực Khá Giỏi mà ít chú ý đến các đặc điểm khác. Những học sinh khá
giỏi thường là những học sinh ngoan ngỗn, chăm chỉ có độ tin cậy cao đối với
GV nhưng chưa hẳn những HS sinh đó có sức thuyết phục các bạn trong lớp,
chưa hẳn là tấm gương sáng cho tập thể noi theo. Bởi theo tâm lý thì những HS "

Trang 22
Sáng kiến kinh nghiệm – Lê Thò Thu Thuỷ Trường
THPT Đồng Xoài
Hơn người" thường mắc "bệnh" kiêu hãnh, tự đại, độc đốn và coi thường tất cả.
Như vậy, về phía GVCN, những cơng việc giao phó cho các em ít khi được
hồn thành. Về phía HS trong lớp sẽ khơng nghe theo sự sắp xếp của BCS, có
chăng chỉ làm theo một cách miễn cưỡng mà thơi .Như vậy chẳng phải ta đã thất
bại nặng nề trong việc quản lý lớp chủ nhiệm đó sao? Theo tơi khi bầu chọn
BCS lớp ta nên chú ý đến những vấn đề sau:
Như trên đã nói, GVCN ít chú ý lựa chọn những học sinh nghịch nghợm
hay vi phạm hoặc những em ít n để" Gởi trọn niềm tin ". Nhưng tơi nghĩ các
em này mới là những em làm được việc. Bởi nghịch ngợm chẳng qua là bản tính
hiếu động, năng động ở tuổi thiếu thời mà thơi. Còn ít nói có khi tài năng tiềm
ẩn và chúng ta phải khơi dậy để các em sống mạnh mẽ hơn. Nếu như lúc nào ta
cũng chỉ trích, la rầy thì dần dần cũng thành thói quen chai lì và lỗi ngày một
nhiều hơn. Tơi tin chắc các em sẽ ngoan hơn, có ý thức trách nhiệm về bản thân
và về tập thể hơn nếu như ta và tập thể tin tưởng để giao phó cho một việc nào
đó, ví như làm BCS lớp chẳng hạn. Có những em sửa được những thói quen
xấu như đi học muộn khi đựoc giao làm tổ trưởng tổ trực nhật; hay gây gổ đánh
nhau được giao làm lớp phó quản lý trật tự; rụt rè nhút nhát giao cho cơng việc
lớp phó phụ trách học tập hàng tuần phải đứng trước lớp để nhận xét, tổng kết về
tình hình học tập của các bạn v.v
Để hướng đến một chi đồn vững mạnh trên tinh thần đồn kết chủ động
phát huy tính tích cực ở HS, ngăn chặn tình trạng tự ái, tự ti chia bè rẻ phái dẫn
đến lớp học như một hỗn hợp ép phải ngồi chung chứ khơng phải là một tổ chức
giáo dục, theo tơi nên phân cơng cơng việc đều cho tất cả HS trong lớp để các
em thấy được rằng mình được đói xử cơng bằng như mọi người và mình cũng
được tin tưởng ,cũng có vai tro, vị trí rất quan trọng trong lớp nên khơng được
vắng học, phải phấn đấu học tập thật tốt, phải thực hiện đúng nội quy của
trường, lớp đề ra. Mình phải phấn đấu hết mình vì mình và vì mọi người, giúp

Trang 23
Sáng kiến kinh nghiệm – Lê Thò Thu Thuỷ Trường
THPT Đồng Xoài
đơi bạn cùng tiến, tự hào về lớp của mình để khơng phụ lòng tin của tất cả mọi
người đối với mình Khơng nên chỉ nhằm vào một số HS nổi trội nào đó, (có
khi một em nhưng kiêm nhiều nhiệm vụ như vừa lớp trưởng vừa bí thư và kiêm
chi hội trưởng chữ thập đỏ và kết cục vừa phải học vừa phải đảm nhiệm rất
nhiều vai trò nên làm khơng xuể, phần thì bạn bè ghen ghét ganh tị ) mà bỏ lơ và
coi như khơng có mặt những học sinh kia. Những HS khơng được chú ý đó sẽ có
cảm giác bị xem thường, bị bỏ rơi khơng có niềm tin, khơng có động lưc học tập
gây nên tâm trạng chán nản và ngày càng xa rời tập thể,đã hư ngày càng hư
thêm .
Năm tơi mới ra trường khi chưa áp dụng nghệ thuật bầu chọn BCS lớp này
nên tơi thất bại liên tục trong 2 năm. Lúc ấy, tơi khơng hiểu vì sao mình vẫn
nhiệt tình hết lòng vì HS, đổ ra khơng biết bao cơng sức mà vẫn khơng có hiệu
quả gì cả, vị thứ thi đua giữa các lớp vẫn ổn định ở 28->30 trên tổng số lớp 32.
Năm đó tơi đã giao nhiệm vụ cho 2 em có học lực khá nhất lớp nhưng 2 em này
lại khơng thuận với tập thể. Mõi lần tơi nói câu gì hay giao nhiệm vụ gì cho lớp
trửơng và lớp phó là em nọ nhìn em kia khơng trề mơi thì cũng cười nhạt tỏ ý
khơng đồng tình, thỉnh thoảng còn có đơi câu khơng được hay cho lắm ở dưới
vọng lên :''Gớm! Thứ gì cũng Trang(lớp PHT),việc gì cũng Trường (Lớp trưởng
) mà làm thì chậm chạp như rùa,nói đâu đâu trong miệng khơng ra hơi chẳng ai
nghe cả. Thậm tệ hơn một số bạn lại nói với nhau rằng :"Tụi mình xướng nhỉ !
muốn chơi lúc nào chơi muốn học lúc nào học có khi nghỉ cũng chẳng ảnh
hưởng gì đến ai cả vì cơ có lúc nào phân cơng tụi mình làm việc gì trong lớp
đâu mà lo"v.v Kết quả là lớp học xảy ra tình trạng bất hòa chia năm chia bảy
nhóm, tình trạng học sinh cúp tiết đi qn ngày một tăng, học sinh lười đi học
ngày một nhiều, số vi phạm nội quy khơng giảm.
Giáo viên chủ nhiệm giao nhiệm vụ cụ thể cho từng đối tượng ,từng chức
vụ.Thí dụ :

Trang 24
Sáng kiến kinh nghiệm – Lê Thò Thu Thuỷ Trường
THPT Đồng Xoài
• BCH chi đồn theo dõi kiểm tra nhắc nhở về nề nếp tác phong (phù
hiệu ,bảng tên ,tóc dài ,dép lê, túi đựng bài KT v.v.),lập kế hoạch hoạt
động cụ thể ví dụ như :

Thời
gian
Nội dung thực hiện
Người
thực hiện
Kết quả
Số lần
nhắc nhở
Thứ 2 Kiểm tra túi đựng
bài,SLL,dụng cụ học tập,
Minh
Vương
5HS
khơngSLL
1
Thứ 3 Kiểm tra dép lê, tóc dài,
huy hiệu đồn, bảng tên
Thị
Thường
Tốt 0
Thứ4 KT viết chữ lên bàn
,tường, xả rác trong hộc
bàn ,tưới nước cây xanh

Ngọc Huy
+Vương
Xanh
-sạch -đẹp
0
khích lệ các phong trào như văn hóa, văn nghệ, vận động tập thể tham gia nhiệt
tình sơi nổi v.v.
• Lớp phó học tập chịu trách nhiệm quản lý phụ trách về học tập. Vận
động các BCS bộ mơn hướng dẫn cách giải các bài tập khó cho các bạn
chưa hiểu. Giới thiệu sách ,báo hoặc tài liệu có liên quan đến mơn học
cũng như các mơn giải trí lành mạnh làm phong phú tâm hồn phù hợp
với lứa tuỏi. Khuyến khích ghi cơng HS mang đồ dùng học tập bằng
tranh ảnh treo ở phòng học của mình .Lập kế hoạch cụ thể về hoạt động
trong tuần ,Kết quả cụ thể sau mỗi buổi hoạt động :

Thứ Nội dung Người thực hiện
Kết quảvà rút kinh
nghiệm
2 Sửa bài tập Đại .sửa bt Hóa Thanh Hiền .Đ
Trang
3 Kiểm tra soạn Văn ,sửa bài
tập Hình
Dun ,Vương
Trang 25