(Skkn 2023) một số biện pháp giáo dục kĩ năng sống cho trẻ mẫu giáo bé 3 4 tuổi ở trường mầm non

Một số biện pháp giáo dục kĩ năng sống cho trẻ mẫu giáo bé 3-4 tuổi ở trường
Mầm non

PHẦN I: ĐẶT VẤN ĐỀ
Như chúng ta đã biết, trẻ em là những mầm non tương lai của đất nước,
đất nước có phồn vinh, phát triển hay khơng chính là nhờ vào thế hệ trẻ. Xu
hướng giáo dục trên thế giới đang quan tâm đến vấn đề trang bị cho thế hệ trẻ
các kỹ năng sống. Vậy kỹ năng sống là gì? Kỹ năng sống là khả năng tự chủ,
khả năng tự đưa ra quyết định, khả năng nói khơng và khả năng thích nghi, biết
chấp nhận và hố giải được những tác động tiêu cực trong cuộc sống xung
quanh.
Đối với trẻ mầm non, mà đặc biệt là lứa tuổi mẫu giáo bé “điểm khởi đầu”
của quá trình hình thành nhân cách con người thì việc giáo dục kỹ năng sống
cho trẻ là quan trọng và rất cần thiết. Bởi trẻ đang chập chững bước những bước
đầu tiên vào đời, đang từng bước “học làm người”. Nếu các kỹ năng sớm được
hình thành thì trẻ sẽ có nhân cách phát triển tồn diện và bền vững. Có nhiều
cơng trình khoa học đã chứng minh rằng: “Giáo dục kỹ năng sống cho trẻ từ lúc
đầu đời là chìa khố thành cơng cho tương lai của mỗi đứa trẻ.”
Tuy nhiên hiện nay vẫn còn nhiều giáo viên, phụ huynh chưa nhận thức rõ
ràng về việc dạy kỹ năng sống cho trẻ. Trên thực tế có rất nhiều trẻ thiếu kỹ
năng sống. Trẻ sống thụ động, khơng biết ứng phó trong những hồn cảnh nguy
cấp, khơng biết cách tự chăm sóc, tự bảo vệ bản thân trước nguy hiểm, ln tìm
kiếm sự giúp đỡ của người lớn…( Bảng khảo sát chi tiết về kỹ năng của trẻ:
Bảng 1 - Phụ lục )

1/15


Một số biện pháp giáo dục kĩ năng sống cho trẻ mẫu giáo bé 3-4 tuổi ở trường
Mầm non

Từ kết quả khảo sát trên, tôi đã trăn trở suy nghĩ nếu chúng ta làm tốt việc
giáo dục kỹ năng sống cho trẻ chính là giúp trẻ trở thành con người mới, năng
động, sáng tạo. Giúp trẻ có được những kinh nghiệm trong cuộc sống, biết được
những điều nên làm và không nên làm giúp trẻ tự tin, chủ động và biết cách ứng
xử trong cuộc sống, khơi gợi khả năng tư duy sáng tạo của trẻ. Do nhận thấy
hoạt động này có ý nghĩa quan trọng đối với trẻ nên tơi đã cố gắng để tìm biện
pháp khắc phục thực trạng trên. Tôi xin mạnh dạn trao đổi cùng các bạn đồng
nghiệp một số kinh nghiệm mà tôi cho là tâm đắc với đề tài “ Một số biện pháp
giáo dục kỹ năng sống cho trẻ mẫu giáo bé 3 - 4 tuổi ở trường mầm non ”
* Đối tượng nghiên cứu: Giáo dục kỹ năng sống cho trẻ mẫu giáo bé 3-4 tuổi.
* Phạm vi nghiên cứu: Một số biện pháp giáo dục kỹ năng sống cho trẻ trong
lớp mẫu giáo bé 3-4 tuổi ở trường mầm non.
* Thời gian nghiên cứu: Từ tháng 8/2019 - tháng 4/2020

PHẦN II. GIẢI QUYẾT VẤN ĐỀ
1. Cơ sở lý luận của vấn đề cần nghiên cứu.
Khi xây dựng một toà nhà cao tầng thì việc xử lý nền móng là hết sức quan
trọng. Mà nền móng ngơi nhà lại là phần nằm sâu trong lịng đất, người ta chỉ
nhìn thấy những tầng cao ở trên. Chỉ có người xây dựng, người có chun mơn
mới thấy rõ tầm quan trọng, giá trị đích thực của nền móng đó. Bậc học mầm
non, nhất là lứa tuổi mẫu giáo bé cũng được coi như nền móng của “Ngơi nhà
2/15


Một số biện pháp giáo dục kĩ năng sống cho trẻ mẫu giáo bé 3-4 tuổi ở trường
Mầm non

nhân cách trẻ”. “Ngôi nhà nhân cách” ấy sẽ không phát triển bền vững nếu
không được giáo dục kỹ năng sống. Do vậy cần phải có một số giải pháp thích
hợp để nâng cao hiệu quả trong việc giáo dục kỹ năng sống cho trẻ.

Trước tình hình này, các nhà giáo dục thế giới đã cùng tìm cách giáo dục để
tạo cho trẻ năng lực tâm lý xã hội, nhằm ứng phó với những yêu cầu và thách
thức của cuộc sống hàng ngày. Phương pháp giáo dục là đặt trẻ trước những tình
huống khó giải quyết để trẻ giải quyết theo nhóm thơng qua thảo luận, trị chơi,
sắm vai, vẽ tranh hay hành động cụ thể. Qua đó, trẻ học bằng hành động và tự
quyết định với sự góp ý của nhóm bạn. Nếu sức ép của nhóm bạn xấu có thể
khiến trẻ chấp nhận làm chuyện sai trái, thì giáo viên cũng có thể biến sức ép
này thành tích cực để giúp cá nhân trẻ có những quyết định lành mạnh.
Tuy nhiên, giáo dục kỹ năng sống không dễ chút nào, vì nó nằm ngồi cách
suy nghĩ và thói quen của ta từ trước đến nay. Việc đầu tiên là tin vào khả năng
của trẻ để suy nghĩ và có hành động đúng. Người lớn không nên áp đặt ý kiến
của mình mà cần khơi dậy tiềm năng trẻ, hỗ trợ sự phát triển tiềm năng này bằng
thái độ thông cảm và tơn trọng. Lịng tự tin của trẻ sẽ lớn rất nhanh nếu người
lớn nhìn chúng bằng con mắt mới và sáng tạo, đồng thời với thái độ kiên nhẫn.
Đối với lứa tuổi mẫu giáo bé 3-4 tuổi khả năng nhận thức của trẻ cịn có
nhiều hạn chế, trẻ dễ nhớ, dễ quên và hay hành động theo ý muốn. Vì vậy để dạy
những kỹ năng sống cho trẻ chỉ là những bước đầu giúp trẻ các kỹ năng như:
biết về bản thân mình, mạnh dạn tự tin, kỹ năng giao tiếp, tự phục vụ bản thân,
biết hợp tác chơi với các bạn, kỹ năng thích nghi với mơi trường,... Để trẻ có
3/15


Một số biện pháp giáo dục kĩ năng sống cho trẻ mẫu giáo bé 3-4 tuổi ở trường
Mầm non

được những kỹ năng ở lứa tuổi này, cô giáo cần nhẹ nhàng, linh hoạt, sáng tạo,
lồng ghép các hoạt động để truyền thụ các kỹ năng cho trẻ.
2. Cơ sở thực tiễn
a. Đặc điểm tình hình.
- Trường gồm có hai điểm trường: Cả hai điểm trường đều được xây dựng

khang trang, lớp học rộng rãi, sân chơi thoáng mát.
- Vào đầu năm học 2019 – 2020 tôi được nhà trường phân công chủ nhiệm
lớp mẫu giáo bé với sô cháu là 22 trong đó có 11 cháu nam và 11 cháu nữ, do 2
cô giáo phụ trách.
b. Thuận lợi.
- Bản thân tôi cũng như các bạn đồng nghiệp luôn được sự chỉ đạo sát sao
của tổ chuyên môn và sự quan tâm tạo điều kiện của nhà trường về cơ sở vật
chất.
- Các tài liệu về việc giáo dục kĩ năng sống cho trẻ đã được ban giám hiệu
nhà trường quan tâm đầu tư kịp thời.
- Lớp học sạch sẽ, thoáng mát, các góc lớp được trang trí thuận tiện, khoa
học.
- Đặc biệt nhà trường có dàn máy vi tính kết nối internet tạo điều kiện cho
giáo viên cập nhật thông tin mới một cách nhanh chóng và thuận tiện.
- Bản thân tơi và đồng ngiệp của tơi đều có lịng yêu nghề, mến trẻ, có ý
thức tự học hỏi, bồi dưỡng để nâng cao trình độ chun mơn, ln phối hợp nhịp
nhàng trong việc chăm sóc, giáo dục trẻ.
4/15


Một số biện pháp giáo dục kĩ năng sống cho trẻ mẫu giáo bé 3-4 tuổi ở trường
Mầm non

- Là giáo viên được công tác tại địa phương nên tôi nắm rõ điều kiện,
hồn cảnh trẻ. Từ đó, tơi đưa ra biện pháp giáo dục phù hợp để dạy trẻ.
c. Khó khăn.
- Bên cạnh những thuận lợi trên khi đi vào thực tế quá trình giáo dục kỹ
năng sống cho trẻ mẫu giáo bé 3 - 4 tuổi còn gặp nhiều khó khăn:
- Địa phương tơi là một địa phương thuần nông nên đa số các bậc phụ
huynh đều là nơng dân, trình độ dân trí thấp và hầu như khơng có điều kiện để

quan tâm đến trẻ. Nhiều phụ huynh vẫn có suy nghĩ rằng ở độ tuổi mẫu giáo bé
thì trẻ đến trường chỉ cần cơ chăm sóc giấc ăn, giấc ngủ, biết múa, biết hát vậy
là đủ. Họ cũng thấy được hết tầm quan trọng trong việc giáo dục kĩ năng sống
để hình thành nhân cách cho trẻ. Chính vì vậy việc phối hợp với các bậc phụ
huynh trong việc giáo dục kỹ năng sống cho trẻ quả thật hết sức khó khăn.
- Đồ dùng đồ chơi, trang thiết bị, đồ dùng phục vụ hoạt động đã có sự đầu
tư nhưng chưa đa dạng, phong phú. Vì vậy không thu hút được hứng thú của trẻ,
làm hạn chế kết quả của hoạt động. Từ các khó khăn và thuận lợi trên nhằm giúp
trẻ có các kỹ năng sống một cách tốt nhất, bản thân tôi luôn trăn trở, tìm tịi,
nghiên cứu và tìm ra một số biện pháp giáo dục kĩ năng sống cho trẻ 3 -4 tuổi
như sau:

3. Các biện pháp:

5/15


Một số biện pháp giáo dục kĩ năng sống cho trẻ mẫu giáo bé 3-4 tuổi ở trường
Mầm non

3.1. Biện pháp 1: Xác định và lựa chọn các loại kỹ năng sống phù hợp để
giáo dục trẻ:
3.2. Biện pháp 2: Lồng ghép giáo dục kỹ năng sống của trẻ trong các hoạt
động:
* Giáo dục trẻ kỹ năng sống thông qua hoạt động vui chơi:
3.3.Biện pháp 3: Sưu tầm, lựa chọn một số hoạt động, trò chơi giúp trẻ phát
triển kỹ năng sống.

3.4. Biện pháp 4: Nêu gương bé ngoan, bình chọn “ ngôi sao của tuần ” vào
chiều thứ sáu hàng tuần.

3.5. Biện pháp 5: Phối hợp với phụ huynh giáo dục kỹ năng sống cho
trẻ trong gia đình:
4. Kết qu chung:
Sau một thời gian áp dụng và thực hiện các biện pháp trên vào quá trình
giáo dục KNS cho trẻ MGB 3-4 tuổi. Qua thời gian nghiên cứu, khảo sát thực
trạng và đề ra những biện pháp thực hiện, tôi đà đạt kết quả. Đó là sự nỗ lực cố
gắng của bản thân tôi. Bên cạnh đó tôi luôn nhận đợc sự chỉ đạo xát sao của ban
giám hiệu nhà trờng cùng các bạn đồng nghiệp giúp đỡ tạo điều kiện thuận lợi về
cơ sở vật chất, tinh thần, động viên cô và trò sớm hoàn thành nhiệm vụ. Tôi đÃ
thu đợc một số kết quả đáng mừng sau:
a. Giáo viên.
- Việc tổ chức hoạt động giáo dục kỹ năng sống cho trẻ tơi cũng có điều
kiện để rèn luyện các kỹ năng sống của mình,

6/15


Một số biện pháp giáo dục kĩ năng sống cho trẻ mẫu giáo bé 3-4 tuổi ở trường
Mầm non

- Có một số kinh nghiệm và tự tin hơn khi tổ chức các hoạt động giáo dục
cho trẻ trong đó có hoạt động giáo dục kỹ năng sống.
- Nâng cao trình độ chuyên môn
- Trau dồi kiến thức, kỹ năng lên lớp
- Có sự sáng tạo trong giáo dục kỹ năng sống cho trẻ
- Đa số phụ huynh hưởng ứng tích cực trong việc giáo dục kỹ năng sống
cho trẻ
- Được phụ huynh chú ý và quan tâm đến việc học ca con.
b. Hc sinhc sinh
- Trẻ lớp tôi đều khỏe m¹nh, s¹ch sÏ, m¹nh d¹n, cã ý thøc häc tËp tốt, biết

lao động tự phục vụ bản thân, có thói quen vệ sinh ở mọi lúc, mọi nơi. Nắm chắc
kiến thức yêu cầu từng độ tuổi đề ra.
- Tự tin, tự lập, chủ động, sáng tạo trong các hoạt động
- Trẻ ngoan ngoÃn, biết vâng lời ông bà, bố mẹ và ngời lớn tuổi.
- Trẻ biết giới thiệu về bản thân và gia đình mình với mọi ngời, biết mình
đang học lớp nào, thích cái gì và địa chỉ nhà mình ở đâu.
- Biết cách ứng xử với mọi ngời xung quanh. Biết cảm ơn khi nhận đợc sự
giúp đỡ từ ngời khác, khi đợc ngời khác tặng quà. Biết nói lời xin lỗi khi làm
điều sai trái. Biết lắng nghe, chia sẻ, yêu quý, giúp đỡ ông bà, bố mẹ, bạn bè, cô
giáo và những ngời xung quanh.
- Trẻ biết hợp tác, chơi với bạn, biết liên kết với các bạn khác trong lớp,
biết chia sẻ, chăm sóc, lắng nghe, trình bày và diễn đạt ý trong nhóm bạn.
- Trẻ biết nhận xét, đánh giá các u khuyết điểm của bản thân mình và
của bạn.

7/15


Một số biện pháp giáo dục kĩ năng sống cho trẻ mẫu giáo bé 3-4 tuổi ở trường
Mầm non

- NhËn biết những hoàn cảnh không an toàn và cách giữ an toàn cho mình
và nơi công cộng ( trong sân trờng, ngoài đờng, trong công viên, khi gặp ngời
lạ)
Tr ó có được những kỹ năng sống cơ bản, cần thiết của lứa tuổi này.
Đồng thời cũng lĩnh hội được những kỹ năng kỹ xảo, thói quen hành vi, nếp
sống văn hoá, làm nền tảng cho việc phát triển nhân cách trẻ tồn diện, bền
vững, có khả năng thích ứng với mọi biến động của xã hội, biết tự khẳng định
mình trong xã hội. Góp phần làm cho xã hội ngày càng phát triển vững mạnh.
c. Phụ huynh.

- Sự chuyển biến tích cực từ phía trẻ đã làm cho phụ huynh cảm thấy vui mừng,
phấn khởi, tin tưởng vào kết quả giáo dục của nhà trường.
- Các bậc phụ huynh đã có thói quen phối hợp với giáo viên, tích cực tham ra
các hoạt động giáo dục trẻ ở nhà trường.

8/15


Một số biện pháp giáo dục kĩ năng sống cho trẻ mẫu giáo bé 3-4 tuổi ở trường
Mầm non

PHẦN III: KT LUN V KHUYN NGH
1. Kt lun:
Để giáo dục trẻ có KNS tốt thì:
- Giáo viên cần nắm vững khái niệm, mục đích, nội dung và phơng pháp
rèn KNS cho trẻ. Tự học và xây dựng kế hoạch cá nhân, kế hoạch rèn KNS cho
trẻ cụ thể, rõ ràng, phù hợp tình hình thực tế trẻ trong lớp.
- Giáo viên phải nắm vững tâm sinh lý trẻ, biết tính cách, sở thích của từng
trẻ để sử dụng những biện pháp rèn KNS phù hợp. Ngời giáo viên phải nhiệt tình,
yêu nghề mến trẻ, luôn tìm tòi sáng tạo những phơng pháp mới để giáo dục trẻ
đạt hiệu quả.
- Giáo viên phải linh hoạt trong quá trình tổ chức các hoạt động, phát hiện
nhanh các tình huống biết tạo các tình huống, tận dụng các tình huống xảy ra
trong cuộc sống hàng ngày và biết cách xử lý để giáo dục KNS cho trẻ.
- Giáo viên bao quát trẻ mọi lúc, mọi nơi, luôn nhắc nhở trẻ nhẹ nhàng khi
trẻ làm điều sai, động viên khen ngợi trẻ khi trẻ làm tốt.
- Giáo viên phải gơng mẫu trong lời nói, cử chỉ, hành động.
- Thờng xuyên trao đổi với phụ huynh về kết quả của trẻ để đề ra các biện
pháp giáo dục trẻ hợp lý. Vic rốn KNS cho trẻ trong trờng mầm non là việc rất
cần thiết và quan träng.

- Qua kết quả đã đạt được ở trên tôi thấy rằng để giáo dục kỹ năng sống
cho trẻ đạt kết quả tốt giáo viên cần:
- Lắng nghe ý kiến của trẻ khơng gị bó áp đặt trẻ. Cơ ln là người chỉ
dẫn, chuyền cho trẻ những kinh nghiệm sống đã được đúc kết từ lâu.
- Cần tích cực đổi mới phương pháp dạy nhằm khuyến khích sự tích cực ở
trẻ. Khai thác tiểm năng sáng tạo ở mỗi trẻ. Giáo dục trẻ như thế nào để trẻ cảm

9/15


Một số biện pháp giáo dục kĩ năng sống cho trẻ mẫu giáo bé 3-4 tuổi ở trường
Mầm non

thấy thoải mái trong mọi tình huống của cuộc sống. Ln tạo cho trẻ cơ hội để
trẻ được thể hiện mình, được bộc lộ bản thân mình trước mọi người.
- Cần thường xuyên tổ chức các hoạt động giáo dục phát huy tính tích
cực ở trẻ, giúp trẻ hứng thú chủ động khám phá, tìm tịi, biết vận dụng vốn kiến
thức, kỹ năng vào việc giải quyết các tình huống khác nhau.
- Để giáo dục trẻ kỹ năng, cô giáo cần đưa ra các tình huống cụ thể để trẻ
trải nghiệm chứ khơng nên lý thuyết dập khn hoặc chỉ “cấm đốn” như: “Con
không được làm như thế này” sẽ khiến trẻ mất đi khả năng tự phán đoán và tự
đưa ra quyết định giải quyết.
- Tuyên truyền với các bậc phụ huynh để cùng tham gia giáo dục trẻ

2. Hiệu quả sáng kiến kinh nghiệm:
Qua một thời gian nghiên cứu và thực hiện đề tài: “ Một số kinh nghiệm
giáo dục kỹ năng sống cho trẻ mẫu giáo bé 3-4 tuổi ” và dựa trên những kết
quả đã đạt được tôi đã rút ra được một số bài học kinh nghiệm sau:
- Người giáo viên phải tận tâm yêu nghề mến trẻ, có những hiểu biết và
những kinh nghiệm trong việc tổ chức các hoạt động giáo dục nói chung và việc

dạy trẻ kỹ năng sống nói riêng. Phải hiểu rõ đặc điểm tâm sinh lý trẻ để từ đó
đưa ra các biện pháp phù hợp nhằm truyền đạt kiến thức cho trẻ một cách chính
xác và dễ hiểu nhất.
- Cơ giáo phải là tấm gương sáng, yêu thương, tôn trọng, đối xử cơng
bằng với trẻ và đảm bảo an tồn cho trẻ.
10/15


Một số biện pháp giáo dục kĩ năng sống cho trẻ mẫu giáo bé 3-4 tuổi ở trường
Mầm non

- Lồng ghép linh hoạt sáng tạo các hoạt động, trẻ nhận ra rằng học vừa
vui, vừa có ý nghĩa, đồng thời khi trẻ tham gia vào trò chơi, trẻ cần biết hợp tác
với bạn, sáng tạo với các cách chơi và đây chính là những kỹ năng cơ bản để
sống và làm việc sau này.
- Thường xuyên trao đổi và trò chuyện với trẻ ở mọi lúc, mọi nơi để giúp
trẻ tích lũy các kỹ năng, đồng thời động viên khuyến khích trẻ tạo cơ hội cho trẻ
hoạt động, khen chê đúng lúc, đúng mực.
Sau khi áp dụng các biện pháp trên, kết quả giáo dục kỹ năng sống cho trẻ
lớp tơi có những chuyển biến rõ rệt. Tơi tiến hành khảo sát trên trẻ. (Bảng khảo
sát chi tiết về kỹ năng của trẻ sau khi thực hiện giải pháp: Bảng 2, 3 - Phụ lục )
3. Khuyến nghị:
Tôi mong muốn Ban giám hiệu nhà trường tổ chức các buổi kiến tập về
kỹ năng sống nhiều hơn cho giáo viên để phục vụ cho cơng tác chăm sóc và giáo
dục trẻ được tốt hơn.
Trên đây là một số các kinh nghiệm giáo dục kỹ năng sống cho trẻ mẫu
giáo bé 3-4 tuổi mà tôi đã thực hiện trong năm học 2019 - 2020 để góp phần
giúp trẻ phát triển một cách toàn diện về mọi mặt, những con người hoàn thiện
về Đức - Trí - Thể - Mĩ làm đẹp cho đời như mục tiêu cao cả mà ngành giáo dục
hướng tới. Rất mong được sự đóng góp ý kiến của ban giám hiệu, các đồng

nghiệp để bản sáng kiến kinh nghiệm của tơi được hồn thiện hơn.
Tơi xin chân thành cảm ơn !
Hà Nội , ngày
11/15

tháng

năm 2020


Một số biện pháp giáo dục kĩ năng sống cho trẻ mẫu giáo bé 3-4 tuổi ở trường
Mầm non

Người viết

Nguyễn Thị Nguyệt

12/15