nguy cơ rối loạn tâm thần và hành vi khi dùng thuốc corticosteroid dạng hít và dạng dùng qua đường mũi

Nguy cơ rối loạn tâm thần và hành vi khi dùng thuốc corticosteroid
dạng hít và dạng dùng qua đường mũi
Tác dụng không mong muốn trên tâm thần và hành vi có thể xảy ra khi sử
dụng corticosteroid dạng hít và dạng dùng qua đường mũi.
Corticosteroid dạng hít được sử dụng trong dự phòng hen suyễn. Corticosteroid
dạng dùng qua đường mũi được sử dụng trong điều trị sốt hay dị ứng và một số
bệnh liên quan đến mũi.
Các cán bộ y tế đã khuyến cáo về tác dụng không mong muốn trên tâm thần có thể
xảy ra với tất cả các thuốc thuộc nhóm steroid trên tạp chí Drug Safety Update số 1
(2), năm 2007. Theo đó, một số phản ứng về tâm thần khi sử dụng corticosteroid đã
được báo cáo như sau:
- Rối loạn cảm xúc (dễ cáu kỉnh, khoan khoái, chán nản, tâm trạng không ổn
định và có ý nghĩ tự tử).
- Phản ứng loạn thần (cơn hưng cảm, ảo tưởng, ảo giác và tăng tâm thần
phân liệt
- Rối loạn hành vi; khó chịu; lo âu; rối loạn giấc ngủ và rối loạn chức năng
nhận thức (bao gồm cả sự nhầm lẫn và mất trí nhớ). (Drug Safety Update 2007, 1
(2): 9)
Sau khi bắt đầu điều trị với corticosteroid khoảng một vài ngày hoặc một vài
tuần có thể xuất hiện các triệu chứng tâm thần. Khi sử dụng liều cao thì nguy cơ
xảy phản ra phản ứng tăng lên, mặc dù không có mối liên hệ rõ ràng giữa liều
lượng và loại thuốc, mức độ nghiêm trọng hay thời gian phản ứng. Hầu hết những
bệnh nhân phục hồi sau khi giảm liều hoặc ngừng sử dụng thuốc. (Drug Safety
Update 2007, 1 (2): 9)
Một nghiên cứu đánh giá các dữ liệu về corticosteroid dạng hít và dạng dùng
qua đường mũi cho thấy, ngoài những tác dụng không mong muốn đã được biết
đến của nhóm thuốc này thì một loạt tác dụng không mong muốn về tâm thần và
hành vi cũng có thể xảy ra. Các phản ứng có thể xảy ra bao gồm tâm lý hiếu động
thái quá, rối loạn giấc ngủ, lo âu, trầm cảm, hành vi xâm hại (đặc biệt ở trẻ em).
Nguy cơ rối loạn cảm xúc xảy ra thường xuyên hơn ở những bệnh nhân bị hen
suyễn hoặc dị ứng. Việc điều trị bằng corticosteroid khá phổ biến ở nhóm bệnh

nhân này, tuy nhiên cũng cần lưu ý là rối loạn liên quan tới hành vi và rối loạn giấc
ngủ cũng đã được ghi nhận với một số nhóm thuốc khác sử dụng để điều trị bệnh lý
này như các thuốc chủ vận β
2
.

Lời khuyên cho các cán bộ y tế
- Bệnh nhân (hoặc người chăm sóc bệnh nhân) cần được thông báo về những
lợi ích quan trọng của việc điều trị bằng steroid mang lại và cần được thông báo về
vấn đề an toàn thuốc liên quan.
- Bệnh nhân (hoặc người chăm sóc bệnh nhân) khi lĩnh steroid sẽ cần nhận
kèm một tờ hướng dẫn cung cấp thông tin (bao gồmthông tin cụ thể về cách sử
dụng thuốc, liều lượng, tác dụng phụ của thuốc) và cần được khuyến khích đọc các
thông tin này.
- Bệnh nhân nên duy trì sử dụng thuốc steroid của họ, đồng thời nên hỏi ý
kiến tư vấn của cán bộ y tế trong trường hợp có triệu chứng bất thường trong thời
gian dùng thuốc steroid.
Trung tâm DI & ADR Quôc gia - DS. Trần Ngân Hà dịch
Nguồn: Drug Safety Update (MHRA) 2010, 4 (2): A4