Giáo án Sinh học 10 - Chủ đề 11: Chu kỳ tế bào và nguyên phân - Chương trình GDPT 2018

MẪU KẾ HOẠCH BÀI DẠY
Chủ đề: CHU KÌ TẾ BÀO VÀ NGUYÊN PHÂN
Số tiết: 04 tiết
1. MỤC TIÊU
Ma trận phân bố năng lực của học sinh
Kiến thức,
Phẩm chất,
Mục tiêu
năng lực
Kiến thức
I

Khái niệm, đặc điểm của chu kỳ tế bào

II

Đặc điểm Quá trình nguyên phân

III

Khái niệm và nguyên nhân ung thư

Năng lực đặc thù
1. Nêu được khái niệm chu kì tế bào, tên và đặc điểm các pha ở kì trung
gian.
Nhận thức
sinh học

2. Nêu được các giai đoạn và kết quả quá trình nguyên phân
3. Trình bày được các giai đoạn và mối quan hệ giữa các giai đoạn trong
chu kì tế bào

4. Trình bày được một số thơng tin về bệnh ung thư ở Việt Nam

Tìm hiểu thế
giới sống

5. Thực hiện tìm hiểu được một số bệnh ung thư thường gặp ung thư vú,
ung thư cổ tử cung, ung thư gan, ung thư thanh quản...
6. Thực hiện tìm hiểu biện pháp phòng tránh ung thư vú, ung thư cổ tử
cung, ung thư gan, ung thư thanh quản...
7.Vận dụng hiểu biết q trình phân bào ngun phân giải thích cơ chế
sinh sản của cơ chế sinh sản của tế bào.

Vận dụng kiến
8. Vận dụng được hiểu biết về phân bào để quan sát nhận diện các kì của
thức, kĩ năng
quá trình nguyên phân
đã học
9. Vận dụng hiểu biết quá trình phân bào nguyên phân giải thích cơ chế
gây bệnh ung thư
Năng lực chung
Tự chủ và tự
học

10.Tự phân công nhiệm vụ cho các thành viên nhóm trước khi hợp tác;
tự quyết định nhiệm vụ thực hiện trước khi hợp tác; tự đánh giá về quá
trình và kết quả thực hiện nhiệm vụ khi hợp tác.

Giải quyết vấn 11.Giải thích được sự phân chia tế bào một cách khơng bình thường có
đề và sáng tạo thể dẫn đến ung thư và đề xuất được một số biện pháp phòng tránh ung
thư.

12.Trao đổi ý kiếnvới các thành viên trong nhóm khi thực hiện các
Giao tiếp và
nhiệm vụ có tính hợp tác; tham gia báo cáo, chấp vấn, phản biện với các
hợp tác
nhóm khác và GV khi được yêu cầu
Phẩm chất chủ yếu


Nhân ái

13. Có ý thức tơn trọng ý kiến của các thành viên trong nhóm khi hợp
tác.

Chăm chỉ

14. Thường xuyên theo dõi thực hiện nhiệm vụ khi được phân công.

Trung thực

15.Tìm hiểu và báo cáo kết quả các thơng tin thu thập được về một số
bệnh ung thư thường gặp và biện pháp phòng tránhmột cách trung thực.
16. Đánh giá cho điểm các bạn và các nhóm bạn một cách khách quan và
trung thực
17.Tham gia thực hiện đầy đủ các nhiệm vụ được GV và nhóm phân
cơng.

Trách nhiệm

18. Từ những hiểu biết về biện pháp phòng tránh ung thư vú, ung thư cổ
tử cung, ung thư gan, ung thư thanh quản...có thể áp dụng để phịng tránh

bệnh giữ gìn sức khỏe bản thân
19. Chia sẽ những những hiểu biết về biện pháp phòng tránh ung thư vú,
ung thư cổ tử cung, ung thư gan, ung thư thanh quản...cho gia đình
người thân để cùng nhau pháp phòng tránh bệnh

2.PHƯƠNG TIỆN THIẾT BỊ DẠY HỌC
Hoạt động
Hoạt động 1
Khởi động
(5 phút)

Tên phương tiện, thiết bị
- Máy tính, máy chiếu.
- Video thơng tin số liệu về bệnh
ung thư ở Việt Nam

- Giấy A0
- Bút lơng hoặc phấn màu
- Máy tính, máy chiếu.
- Video về Chu kì tế bào và quá
trình nguyên phân
Hoạt động 2 - Một số hình ảnh về chu kì tế bào
và quá trình phân chia TB chất
(40 phút)
Tìm hiểu về trong nguyên phân TBĐV - TBTV
chu kì tế bào
và quá trình - Phiếu học tập cá nhân thiết kế trên
nguyên phân giấy A4.
- Phiếu học tập nhóm thiết kế trên
giấy A3

- Bút lông hoặc phấn màu
- Nam châm
Hoạt động 3
(45 phút)
Thực
hành
làm tiêu bản
và quan sát

- Video hướng dẫn cách làm tiêu
bản, phiếu yêu cầu thực hiện nhiệm
vụ trong lúc thực hành
- Kính hiển vi quang học có vật
kính 10, 40
- Lam , lame, đĩa đồng hồ, kẹp gấp,

Số lượng, yêu
cầu
- 01
- 01 chất lượng
video, tốt, rõ
ràng, dễ quan sát.
- 08 tờ
- 08 cây
- 01
- 01 chất lượng
video có phụ đề,
tốt, rõ ràng, dễ
quan sát.

Giáo
viên
X
X

- Tương ứng với
số HS của lớp dạy
–08 HS Dán lên
bảng
- 08
- 16

X
X
X

Học
sinh

X
X
X
X

X

X
X
X

- 01 chất lượng
tốt
- 08 cái

X
X


nhiễm sắc thể giấy thắm, lưỡi lam, kim mũi mác... - 08 bộ
X
trong nguyên - Rễ hành đã nhuộm màu
- 16 cái
phân
- 8 cái chất lượng
- Điện thoại thông minh,
tốt có tính năng
khăn giấy.
quay phim chụp
hình,có giá đỡ.
Hoạt động 4 - Máy tính, máy chiếu.
- 01 chất X
(45 phút)
lượng tốt
- Báo cáo kết
- 08 bài thu hoạch
của các nhóm.
quả thực hành
(40 phút)
- Giao nhiệm
- 04 phát X

- Thiết kế phiếu u cầu trên giấy
vụ tìm hiểu
cho nhóm HS
A4 phân cơng nhiệm vụ cho từng
thơng tin về nhóm
bệnh ung thư
ở Việt Nam,
biện
pháp
phịng tránh
ung thư (5
phút)
Hoạt động 5 - Máy tính, máy chiếu.
- 01chất lượng tốt
X
(45 phút)
- 04,
Báo cáo kết - Phiếu đánh giá thiết kế trên giấy
X
quả tìm hiểu A3
- 04 nộp cho GV
thông tin về
bệnh ung thư - Bài báo cáo bằng PowerPoint
- 16
ở Việt Nam,
X
Nam
châm
biện
pháp

phịng tránh
ung thư
3. TIẾN TRÌNH DẠY HỌC
Hoạt động
Mục Nội dung dạy học
học tập
tiêu
trọng tâm

Hoạt động 1
Khởi động
(5 phút)

Kết
nối
vào
chủ
đề

Hoạt động 2 (1)
(2)
(40 phút)
Tìm hiểu về (3)

HS xem video https://
www.youtube.com/wa
tch?
v=vQdmpLcopGIa
- HS xem video về
chu kì TB và các kì

trong nguyên phân.

PP, KTDH
chủ đạo

Sản
phẩm
học tập

- PP:
dạy học trực SP1:
Bảng
quan
KWL
- Kĩ thuật:
KWL
-Phương
pháp: Dạy
học hợp tác.

X

X

X

Công cụ
đánh giá

Không đánh

giá


(10)
chu kì tế bào (12)
và quá trình (13)
(14)
nguyên phân (17)
Hoạt động 3
(45 phút)
Thực
hành
làm tiêu bản
và quan sát
nhiễm sắc thể
trong nguyên
phân

Hoạt động 4
(45 phút)
- Báo cáo kết
quả thực hành
(40 phút)
- Giao nhiệm
vụ tìm hiểu
thơng tin về
bệnh ung thư
ở Việt Nam,
biện
pháp

phịng tránh
ung thư (5
phút)
Hoạt động 5
(45 phút)
Báo cáo kết
quả tìm hiểu
thơng tin về
bệnh ung thư
ở Việt Nam,
biện
pháp
phòng tránh
ung thư

(7)
(10)
(13)
(14)

(8)
(15)
(16)
(17)

(5)
(6)
(9)
(10)
(11)

(12)
(13)
(14)
(15)
(16)
(17)
(18)
(19)

tube.
com/watch?
v=CxBFCl0BXaQ
- Kĩ thuật dạy
- Trả lời các gợi ý
học: khăn trải
như PHT của cá nhân
bàn
và PHT nhóm.
- HS xem video
hướng dẫn cách làm
tiêu bản
tube.
com/watch?
v=qMsmIr5ENGY
- HS thực hành
làm tiêu bản và quan
sát nhiễm sắc thể
trong nguyên phân
- HS đại diện cho 08
nhóm báo cáo lại kết

quả thực hành của
từng nhóm.

- Phân cơng nhiệm vụ
cho từng nhóm, gợi ý
cách thu thập thơng
tin và giải đáp thắc
mắc của học sinh sau
khi nhận nhiệm vụ
(nếu có)

HS đại diện cho 04
nhóm báo cáo lại kết
quả thực hành của
từng nhóm.

SP2: PHT
1.Thang đo
cá nhân.
SP3: PHT
nhóm

- Phương
pháp: dạy học
thực hành
- Kĩ thuật:
SP4:Tiêu
phịng tranh
bản

Phương
pháp: dạy học
trực quan
- Kĩ thuật:
phịng tranh

SP5:Bài
thu hoạch
SP6: bài

tập tình
huống

2.Rubrics

3.Bảng
kiểm.
4. Đáp án
câu hỏi bài
tập tình
huống

-Khơng.

- Phương
pháp: dự án

- Kĩ thuật:
phịng tranh

SP7:Bài
báo cáo.

SP8:
Bảng
KWL

5.Bảng
kiểm.

-Không.


4. TỔ CHỨC HOẠT ĐỘNG HỌC TẬP
Tiết 1: Tìm hiểu về chu kì tế bào và quá trình nguyên phân
4.1. Hoạt động 1. KHỞI ĐỘNG (5 phút)
- HS xem video, thảo luận điền các thông tin vào cột K – W vào giấy A 0 và dán
vào góc học tập của nhóm.
Bảng KWL
K

W

L

- Dựa vào một số điều biết về bệnh ung thư mà các em liệt kê GV giới thiệu nội
dung liên quan giới thiệu về chủ đề CHU KÌ TẾ BÀO VÀ NGUYÊN PHÂN
d) Sản phẩm học tập
SP 1: Bảng KWL
Hoạt động 2: Tìm hiểu về chu kì tế bào và quá trình nguyên phân(40 phút)

a) Mục tiêu: (1),(2), (3), (10), (12), (13), (14), (17)
b) Nội dung hoạt động:
Cho HS quan sát hình, sơ đồ thảo luận tìm hiểu về chu kỳ tế bào, mối quan hệ giữa
các giai đoạn trong chu kì tế bào, diễn biến của quá trình nguyên phân đồng thời dựa vào
cơ chế nhân đôi và phân li của nhiễm sắc thể để giải thích được q trình ngun phân là
cơ chế sinh sản của tế bào.
c) Tổ chức hoạt động
Hoạt động của GV
Hoạt động của HS
Chuyển giao nhiệm vụ (2 phút)
- Phát phiếu học tập (PHT) cá nhân và hướng - HS tiếp nhận nhiệm vụ được giao.
dẫn học sinh thực hiện nhiệm vụ. (Phụ lục 1)
- Phát phiếu học tập nhóm và hướng dẫn (Phụ - HS thảo luận lấy ý kiến từ PHT cá
lục 2). (Chia HS thành 08 nhóm; 5 – 6 HS/1
nhân thống nhất để điền vào PHT của
nhóm)
nhóm.
Thực hiện nhiệm vụ (15 phút)
- HS xem video và hoàn thành nội dung PHT. - HS hoàn thành phiếu học tập cá nhân
- HS hồn thành phiếu học tập nhóm
Báo cáo kết quả (8 phút)
- GV cho HS đổi PHT cá nhân và chấm đồng - HS chấm bài của bạn bên cạnh xong
cấp theo hướng dẫn chấm có trong PHT.
trả PHT về cho bạn.
- GV cho các HS đổi PHT và chấm đồng cấp - 04 nhóm sẽ mang sản phẩm dán lên
theo hướng dẫn chấm. (Phụ lục 1); Gọi 4
bảng; 04 cịn lại giữ tại vị trí nhóm
nhóm ngẫu nhiên mang bài chấm dán lên
chấm.
bảng

Kết luận, nhận định (20 phút)
- Các nhóm khác cùng nhận xét, đóng góp ý kiến.
- GV chốt kiến thức bằng hỏi đáp, hoàn chỉnh nôi dung kiến thức.
- Cho HS đường dẫn video hướng dẫn cách làm tiêu bản, dặn xem trướcđể tiết sau thực
hành ( mang theo khăn giấy, điện
thoại...


d) Sản phẩm học tập
SP 2,3: Phiếu học tập số 1, 2.
Tiết 2: Thực hành làm tiêu bản và quan sát nhiễm sắc thể trong nguyên phân
Hoạt động 3:Thực hành làm tiêu bản và quan sát nhiễm sắc thể trong nguyên
phân (40 phút)
a) Mục tiêu: (7), (10), (13), (14)
b) Nội dung hoạt động
- Làm được tiêu bản
- Quan sát được các kì của nguyên phân
c) Tổ chức hoạt động
Hoạt động của GV
Hoạt động của HS
Chuyển giao nhiệm vụ (3 phút)
- Chuẩn bị kính hiển vi, nguyên vật liệu thực - Nhóm trưởng nhận nguyên vật
hành.Chia HS thành 08 nhóm (5 – 6 HS/1
liệu,dụng cụ thực hành.
nhóm)
- Phân cơng nhiệm vụ cho các thành viên
- Phát phiếu yêu cầu thực hiện nhiệm vụ
trong lúc thực hành
Thực hiện nhiệm vụ (40 phút)
- Tiến hành làm mẫu, quan sát mẫu nhận

- Quan sát, nhắc nhỡ,hỗ trợ các nhóm thực
dạng các kì ghi nhận lại kết quả hình ảnh
hành, giữ trật tự, chụp lại kết quả lên mẫu
qua điện thoại và phiếu yêu cầu.
của các nhóm.
- Cử các thành viên sang nhóm khác tham
khảo.
- Thu nhận thiết bị thực hành, chấm điểm
- Vệ sinh, nộp lại thiết bị thực hành.
phần vệ sinh các nhóm khi xong thực hành
Dặn dò về nhà (2 phút)
Thiết kế bài báo cáo thực hành trên giấy A0, chuẩn bị các câu hỏi chấp vấn, phản biện
tiết sau báo cáo.
d) Sản phẩm học tập
SP 4: Ảnh chụp tiêu bản.
Tiết 3: Báo cáo kết quả thực hành
Hoạt động 4: Báo cáo kết quả thực hành(45 phút)
a) Mục tiêu: (8), (15), (16), (17).
b) Nội dung hoạt động:
- Báo cáo kết quả thực hành.
- Giao nhiệm vụ tìm hiểu thơng tin về bệnh ung thư ở Việt Nam, biện pháp phòng
tránh ung thư.


c) Tổ chức hoạt động
Hoạt động của GV
Chuyển giao nhiệm vụ (5 phút)
- Yêu cầu 8 nhóm dán báo cáo kết quả thực
hành (hình ảnh chụp được) trong tiết thực hành
trên tờ giấy A0 lên các vị trí qui định.

- u cầu các nhóm trưởng phân cơng nhiệm
vụ cho các thành viên phản biện và trả lời các
câu hỏi chấp vấn
- Phân cơng nhóm 1 tham quan và nhận xét
nhóm 2; nhóm 2 tham quan và nhận xét nhóm
3- nhóm 3 tham quan và nhận xét nhóm 4;
nhóm 4 tham quan và nhận xét nhóm 5; nhóm
5 tham quan và nhận xét nhóm 6; nhóm 6 tham
quan và nhận xét nhóm 7; nhóm 7 tham quan
và nhận xét nhóm 8; nhóm 8 tham quan và
nhận xét nhóm 1.
- Đưa bài tập tình huống “ Ai nhanh hơn” cho
các nhóm
Thực hiện nhiệm vụ (10 phút)
Cùng tham quan, quan sát ghi nhận hoạt động
của các nhóm

Hoạt động của HS
- HS tiếp nhận nhiệm vụ được giao.
- Nhóm trưởng phân cơng nhiệm vụ
cho các thành viên và được phép sử
dụng điện thoại thông minh trợ giúp
cho bài tập tình huống.

- HS đến các nhóm khác để xem đặt
câu hỏi và hồn thành nhận xét đánh
giá cho nhóm bạn
- HS hồn thành bài tập tình huống của
nhóm

Báo cáo kết quả (20 phút)
- GV cho HS nộp lại bảng kiểm đánh giá đồng - HS chấm bài của bạn bên cạnh xong
cấp theo hướng dẫn.
trả PHT về cho bạn.
- GV gọi 4 nhóm ngẫu nhiên mang bảng kiểm - 04 nhóm sẽ mang bảng kiểm dán lên
đánh giá nhóm khác dán lên bảng cùng nhau
bảng.
nhận xét.
Kết luận, nhận định (10 phút)
- Các nhóm khác cùng nhận xét, đóng góp ý kiến.
- GV chốt kiến thức bằng hỏi đáp, hình ảnh thực tế GV làm cho HS xem và hồn chỉnh
nơi dung kiến thức.
- Dặn các nhóm báo cáo lại kết quả tìm hiểu thơng tin về bệnh ung thư ở Việt Nam, biện
pháp phòng tránh ung thư qua Zalo, Gmail của GV trước khi lên lớp 1 ngày, phiếu yêu
cầu chuẩn bị cho báo cáo kết quả.
d) Sản phẩm học tập
SP 5: Bài thu hoạch của học sinh;
SP 6: Bài tập tình huống.
Tiết 4: Báo cáo kết quả tìm hiểu thơng tin về bệnh ung thư ở Việt Nam, biện pháp
phòng tránh ung thư
Hoạt động 5: Báo cáo kết quả tìm hiểu thơng tin về bệnh ung thư ở Việt Nam,
biện pháp phòng tránh ung thư(45 phút)


a) Mục tiêu: (5), (6), (9), (10), (11), (12), (13), (14), (15), (16), (17), (18), (19)
b) Nội dung hoạt động:
- Giải thích sự phân chia tế bào một cách khơng bình thường có thể dẫn đến ung
thư.
- Trình bày được một số thông tin về bệnh ung thư ở Việt Nam.
- Nêu được một số biện pháp phòng tránh ung thư.

c) Tổ chức hoạt động
Hoạt động của GV
Chuyển giao nhiệm vụ (2 phút)
-Yêu cầu các nhóm cử đại diện lên trình bày sản
phẩm của mình, đại diện ghi lại thời gian báo cáo
của các nhóm bạn, mỗi nhóm chuẩn bị 1 câu hỏi để
hỏi các nhóm báo cáo và các nội dung liên qua đến
bài báo cáo để phản biện khi được hỏi, thời gian
trình bày tối đa 4 phút/1 nhóm.(yêu câu này đã nhắc
từ tiết trước)
- Phát phiếu đánh giá cho các nhóm đánh giá lẩn
nhau. (nhóm 1 đánh giá nhận xét nhóm 2; nhóm 2
đánh giá nhận xét nhóm 3; nhóm 3 đánh giá nhận
xét nhóm 4; nhóm 4 đánh giá nhận xét nhóm 1)
Báo cáo kết quả (35 phút)
GV bao quát lớp học theo dõi hoạt động của các
nhóm, ghi nhận lại câu hỏi, đáp của các nhóm...

Hoạt động của HS
- HS tiếp nhận nhiệm vụ được
giao.
- Nhóm trưởng phân cơng nhiệm
vụ cho các thành viên thực hiện

- Đại diện các nhóm lên trình bày
sản phẩm của mình
- Các thành viên cịn lại làm các
nhiệm vụ được nhóm phân cơng.
- Nộp lại phiếu đánh giá sau phần
báo cáo (dán lên bảng)

Kết luận, nhận định (8 phút)
- Các nhóm khác cùng nhận xét, đóng góp ý kiến.
- GV chốt kiến thức bằng hỏi đáp, cung cấp thêm các thông tin bổ sung (nếu chưa thấy
các em đề cập trong phần báo cáo) và hồn chỉnh nơi dung kiến thức.
d) Sản phẩm học tập
SP7: Bài báo cáo kết quả tìm hiểu thơng tin ung thư ở VN;
SP 8: Bảng KWL (bổ sung SP1)


5. KẾ HOẠCH KIỂM TRA ĐÁNH GIÁ
HOẠT
ĐỘN
SẢN PHẨM
PHƯƠNG PHÁP ĐÁNH GIÁ
G
HỌC TẬP
HỌC
1
Sản phẩm 1
Nhận xét
Sản phẩm 2
Đánh giá qua sản phẩm học tập
2
Sản phẩm 3
Đánh giá qua sản phẩm học tập
3
Sản phẩm 4
Đánh giá qua sản phẩm học tập
Sản phẩm 5

Đánh giá qua sản phẩm học tập
4
Sản phẩm 6
Đánh giá qua sản phẩm học tập
Sản phẩm 7
Đánh giá qua sản phẩm học tập
5
Sản phẩm 8
Nhận xét
Tổng cộng

CÔNG CỤ
ĐÁNH GIÁ
1
1
2
3
4
5

Tỉ lệ
điể
m
(%)
0
20
20
20
10
30

0
100

6/. HỒ SƠ HỌC TẬP
6.1. Nội dung cốt lõi
CHỦ ĐỀ - CHU KÌ TẾ BÀO VÀ NGUYÊN PHÂN
1. CHU KÌ TẾ BÀO
1.1. Chu kì tế bào gồm thời kì: Là khoảng thời gian giữa 2 lần phân bào.
1.2. Đặc điểm chu kì tế bào
Kì trung gian

Nguyên phân

Thời gian

Dài, chiếm gần hết thời gian chu kì

Ngắn

Đặc điểm

3 pha
2 giai đoạn
- Pha G1: là thời kì sinh trưởng chủ yếu của tế - Phân chia nhân gồm 4 kì
bào, tổng hợp các chất cần thiết cho sự sinh - Phân chia tế bào chất
trưởng.
- Pha S: nhân đôi ADN và nhiễm sắc thể.
- Pha G2: tế bào tổng hợp các chất còn lại cần
cho q trình phân bào)

2. Q TRÌNH NGUN PHÂN
Đặc điểm

Phân
chia
nhân

Phân
chia
tếbào

Kì đầu

Các NST kép sau khi nhân đôi ở kỳ trung gian dần được co xoắn.
Màng nhân dần tiêu biến, thoi phân bào xuất hiện.

Kì giữa

Các NST kép co xoắn cực đại và tập trung thành 1 hàng ở mặt phẳng
xích đạo. Thoi phân bào được đính ở 2 phía của NST tại tâm động

Kì sau

Mỗi NST kép tách nhau tại tâm động thành 2 NST đơn và di chuyển
trên thoi phân bào về 2 cực của tế bào.

Kì cuối

NST dãn xoắn dần, màng nhân, nhân con xuất hiện. Hình thành 2
nhân mới trong tế bào

TB
Động phần giữa tế bào thắt lại chia tế bào mẹ thành 2 tế bào con
vật
TB thực vật hình thành vách ngăn từ trong ra phân chia tế bào mẹ thành 2 tế bào


mới.
chất
Kết
quả

Từ 1 tế bào mẹ thành 2 tế bào con có bộ NST giống nhau và giống tế bào mẹ.

3. THỰC HÀNH LÀM TIÊU BẢN VÀ QUAN SÁT NHIỄM SẮC THỂ
TRONG NGUYÊN PHÂN
Bước 1: Làm tiêu bản (vệ sinh lame và lamell → lấy 1 rễ hành ta đã được cố định
và nhuộm → cắt lấy đầu chóp rễ (mẫu) → đặt mẫu lên lame → ép nhẹ → đậy lamell)
Bước 2: Chuẩn bị kính hiển vi (lau kính → định vị trí kính: vật kính 10x → lấy
ánh sáng vào thị trường kính).
Bước 3: Đưa tiêu bản lên kính hiển vi (hạ mâm kính → đặt tiêu bản vào mâm
kính → điều chỉnh mẫu vào vùng ánh sáng → chuyển ví trí kính: vật kính 40x → chỉnh
bằng ốc vi cấp đến khi nhìn rõ các nhiễm sắc thể trong tế bào)
Bước 4: Quan sát tế bào và chụp hình các tế bào trong thị trường kính đủ 4 kì: Đầu
– Giữa – Sau – Cuối vào bài thu hoạch và vận dụng kiến thức đã học về nguyên phân để
giải quyết bài tập thực tiễn của Bác Lê Đức Giáp (thơn Bãi, Cao Viên,Thanh Oai, Hà Nội)
có khả năng cho 5 loại quả (cam canh, cam Mã Lai, bưởi, quất, phật thủ) trên một gốc cây
bưởi Diễn.
4. TÌM HIỂU VỀ BỆNH UNG THƯ
4.1 Khái niệm

- Ung thư là một loại bệnh được đặc trưng bởi sự tăng sinh khơng kiểm sốt được
của một số tế bào cơ thể dẫn đến hình thành các khối u chèn ép các cơ quan trong cơ thể.
- Khối u là ác tính nếu tế bào khối u có khả năng tách khỏi mô đi vào máu → tạo
khối u ở nhiều nơi → gây chết cho bệnh nhân.
- Khối u là lành tính nếu tế bào khối u khơng có khả năng di chuyển vào máu để đi
tới các vị trí khác nhau của cơ thể.
4.2 Nguyên nhân
- Tác nhân bên ngoài : Vật lý, hóa học, sinh học gây ung thư (tiếp xúc với các tác
nhân phóng xạ, hóa học, virus → các tế bào có thể bị đột biến khác nhau → gây ung thư...)
- Tác nhân bên trong: Do các đột biến gen, đột biến NST...
4.3.Các bệnh ung thư thường gặp ở Việt Nam.


Bệnh viện K – Theo thống kê Ghi nhận ung thư 2018 tại Việt Nam, 5 bệnh ung thư
thường gặp nhất ở cả 2 giới là ung thư gan (15,4%); ung thư phổi (14,4%); ung thư dạ dày
(10,6%); ung thư vú (9,2%); ung thư đại trực tràng (8,9%). Năm 2018, Việt Nam có hơn
164 ngàn ca mắc mới và gần 115 ngàn ca tử vong do ung thư.
4.4 Cơ chế dẫn đến ung thư.

- Cơ thể được cấu tạo từ rất nhiều loại tế bào, các tế bào này hình thành, phát triển
và phân chia một cách có kiểm sốt thơng qua sự tự chết theo chương trình giáng hóa tế
bào (Apoptosis) .Các tế bào khỏe mạnh mới được hình thành để tiếp tục duy trì các chức
năng của cơ thể.
- Khi có sự tác động của các tác nhân vật lý hoặc hóa học sinh học ... làm cho các tế
bào bình thường bị đột biến nhiễm sắc thể hay đột biến gen khiến cho sự phân chia, liên
kết của tế bào bị mất kiểm sốt, cơ chế hình thành tế bào ung thư xuất hiện ADN của một
tế bào sẽ thay đổi hoặc bị hỏng, làm cho các tế bào lỗi (tế bào ung thư) phát triển một cách
nhanh chóng và “vơ tổ chức”.
Các tế bào ung thư này khơng tự chết đi như các tế bào bình thường khác theo
chương trình đã được lập sẵn mà tiếp tục phát triển và nhân lên một cách vô độ, mất kiểm

soát tạo thành một khối u lớn.
4.5 Biện pháp phòng tránh ung thư
- Xây dựng chế độ ăn hợp lý
+Nên ăn nhiều rau, củ, quả tươi và đa dạng các loại rau.
+Hạn chế ăn các loại thịt có màu đỏ như heo, bò, nên ăn nhiều cá và thịt gà.
+Hạn chế hàm lượng chất béo và muối trong bữa ăn hàng ngày.
+Nên lựa chọn thực phẩm sạch, có nguồn gốc rõ ràng.
- Khám bệnh định kì 3 – 6 tháng 1 lần.
- Kiểm soát cân nặng của cơ thể.
- Khơng sử dụng các chất kích thích như thuốc lá, rượu bia.
- Hạn chế tiếp xúc với môi trường độc hại, nên trang bị kỹ lưỡng trước khi tiếp xúc.
- Tích cực luyện tập thể dục thể thao...
6.2. Các hồ sơ khác
Phụ lục 1
Họ - tên HS ------------------------------------------ nhóm ----------- lớp 10---Họ - tên HS chấm -----------------------------------------PHIẾU HỌC TẬP 1- CÁ NHÂN
CHỦ ĐỀ - CHU KÌ TẾ BÀO VÀ NGUYÊN PHÂN
Quan sát video và điền vào PHT như bảng gợi ý bên dưới
1. CHU KÌ TẾ BÀO(3đ)
1.1Chu kì tế bào gồm thời kì?(1đ)------------------------------------------------------1.2 Đặc điểm chu kì tế bào (2đ)
Kì trung gian
Nguyên phân
Thời gian(1đ)
Đặc điểm(1đ)

Gồm mấy pha?

Gồm mấy giai đoạn?


2. Q TRÌNH NGUN PHÂN(7đ)

Đặc điểm
Kì đầu (1đ)
Phânchia nhân
(4đ)

Kì giữa (1đ)
Kì sau (1đ)
Kì cuối (1đ)

Phân chia tếbào TB Động vật (1đ)
chất (2đ)
TB thực vật (1đ)
Kết quả(1đ)
Phụ lục 2
Nhóm ----------- lớp 10---- Nhóm chấm -----------------------------------------PHIẾU HỌC TẬP SỐ 2 - NHĨM
CHỦ ĐỀ - CHU KÌ TẾ BÀO VÀ NGUYÊN PHÂN
Thảo luận hoàn thành PHT như bảng gợi ý bên dưới
1. CHU KÌ TẾ BÀO(4đ)
1.1 Khái niệm(2đ)
- Chu kì tế bào là gì?(1đ) ------------------------------------------------------------------ Chu kì tế bào gồm thời kì? (1đ) ------------------------------------------------------1.2 Đặc điểm chu kì tế bào (2đ)
Kì trung gian
Nguyên phân
Thời gian(1đ)
Đặc điểm(1đ)

Gồm mấy pha?

Gồm mấy giai đoạn?

2. QUÁ TRÌNH NGUYÊN PHÂN(6đ)

Đặc điểm
Kì đầu (1đ)
Phânchia nhân
(4đ)

Kì giữa (1đ)
Kì sau (1đ)
Kì cuối (1đ)

Phân chia tếbào TB Động vật (1đ)
chất (2đ)
TB thực vật (1đ)
Kết quả (1đ)


Hình 6.2.1 chu kì tế bào

Hình 6.2.3Biểu đồ thể hiện sự gia tăng số lượng người mắc
5 bệnh ung thư phổ biến nhấttại Việt Nam


Hình6.2.4 Các giai đoạn của tế bào ung thư

Hình 6.2.5
6.3. Cơng cụ đánh giá theo tiêu chí
6.3.1. Thang đo: Sản phẩm 3 như gợi ý ở PHT 2 - Phụ lục 2
6.3.2.Rubrics
RUBRICS ĐÁNH GIÁ QUY TRÌNH THỰC HÀNH
QUAN SÁT QUÁ TRÌNH NGUYÊN PHÂN
Nội dung

Mức 1 (5đ)

Mức 2 (4đ)
Thực hiện đúng thao
tác bước 1, 2, 3, (lên
được tiêu bản khó
quan sát)

Mức 3 (3đ)

Làm tiêu bản và
lên kính quan sát
các kỳ của quá
trình nguyên phân

Thực hiện đúng thao tác
bước 1, 2, 3, (lên được tiêu
bản tế bào dàn đều dể quan
sát)

Thực hiện chưa
thao tác bước 1,
(lên được tiêu
không quan sát
phải làm lại )

đúng
2, 3,
bản

được

Kết quả

Tìm được đúng, đủ các kỳ Tìm được đúng, đủ Tìm được ít nhất 3 kỳ
của q trình nguyên phân các kỳ của quá trình các kỳ của q trình
ảnh rõ đẹp.
ngun phân ảnh rõ. ngun phân.

Phân cơng và Phân công khoa học, các Phân công các thành Có phân cơng các
nhận nhiệm vụ thành viên trong nhóm vui viên trong nhóm sẳn thành viên trong nhóm
hoạt động nhóm
vẻ sẳn sàng nhận nhiệm vụ sàng nhận nhiệm vụ thực hiện nhiệm vụ.


Thực hiện nhiệm
vụ và hỗ trợ, giúp
đỡ các thành viên
khác và tôn trọng
quyết định chung

Mọi thành viên đều cố
gắng, nỗ lực và hỗ trợ lẫn
nhau hoàn thành nhiệm vụ
của bản thân và đều tôn
trọng quyết định chung

Tổng điểm

(20đ)

Mọi thành viên hỗ Các thành viên hỗ trợ
trợ lẫn nhau hoàn lẫn nhau hoàn thành
thành nhiệm vụ của nhiệm vụ của bản thân
bản thân và đều tôn
trọng quyết định
chung
(16đ)

(12đ)

6.3.3.Bảng kiểm:Đánh giá kĩ năng báo cáo kết quả thực hành của học sinh
Nhóm được đánh giá:.........................................................................................
Nhómđánh giá:...................................................................................................
T
T

1

Tiêu chí

Trang trí bài báo cáo hình ảnh
đẹp khoa học

Nhóm
Điểm tự
tối đa đánh
giá

Đánh giá chéo

4đ

3đ

2đ

GV
đánh
giá
1đ

4

2

MC diễn đạt mạch lạc, rõ ràng,
súc tích, dễ hiểu.

4

3

Hỏi đúng nội dung trong phạm
vi bài báo cáo – Đáp đúng

2-2

4

Có sự tương tác hỗ trợ thực
hiện nhiệm vụ phản biện giữa
các thành viênmột cách linh
hoạt khoa học

4

5

Thời gian đúng qui định

4

TỔNG ĐIỂM

20

6.3.4.Tình huống 3: “Ai nhanh hơn”
Quan sát hình 6.2.5ở trên cho biết:
1. Đây là cây gì? Ai là người đã tạo được cây này? Trên cây có bao nhiêu loại quả?
2. Vận dụng kiến thức đã học em hãy cho biết vì sao người nơng dân này có thể tạo được
một cây tuyệt vời như vậy?
Trả lời:
1. Cây ngũ quả, của ông Lê Đức Giáp (thôn Bãi, Cao Viên,Thanh Oai, Hà Nội), có khả
năng cho 5 loại quả (cam canh, cam Mã Lai, bưởi, quất, phật thủ) trên một gốc cây bưởi
Diễn(3đ).
2. Bác nơng dân có thể tạo ra cây ngũ quả là nhờ phương pháp ghép cành của các loài cây
thuộc cùng một họ (4đ).
Sau khi ghép một thời gian thì ở các mối ghép sẽ liền lại dựa trên cơ sở của quá trình
nguyên phân (3đ).

6.3.5.Bảng kiểm: Đánh giá kĩ năng báo cáo kết quả tìm hiểu thơng tin về bệnh ung
thư ở Việt Nam và biện pháp phòng tránh ung thưcủa học sinh.


Nhóm được đánh giá:.........................................................................................
Nhóm đánh giá:..................................................................................................

T
T

1

Nhóm
Điểm tự
tối đa đánh
giá

Tiêu chí

MC diễn đạt mạch lạc, rõ ràng,
súc tích, dễ hiểu.

5đ

4đ

3đ

GV

đánh
giá
2đ

1đ

5

2

Báo cáo có điểm nhấn, trọng
tâm, lơi cuốn người nghe

3

Nội dung báo cáo đảm bảo
đúng yêu cầu

4

Các dung báo cáo logic, đầy đủ
có số liệu minh chứng cụ thể
phong phú

5

5

Slide có hình thức đẹp, khoa
học.

5

6

Báo cáo và trình chiếu đồng bộ, 5
đúng thời gianqui định.
TỔNG ĐIỂM

Đánh giá chéo

5
5

30

6.3.6.Bảng KWL
Bảng KWL
K
Liệt kê những điều em đã
biết về bệnh ung thư

W
Liệt kê những điều em muốn
biết về bệnh ung thư

L
Liệt kê những điều em đã học
được sau chủ đề này về bệnh ung
thư.