Mối quan hệ biện chứng giữa vấn đề dân tộc và giai cấp trong tư tưởng hồ chí minh

Mối quan hệ biện chứng giữa vấn đề dân tộc và giai cấp trong tư tưởng Hồ Chí
Minh

LỜI MỞ ĐẦU
Mối quan hệ biện chứng giữa vấn đề giai cấp và dân tộc trong tư tưởng
Hồ Chí Minh là mối quan hệ cơ bản và có tác động mạnh mẽ đối với cơng cuộc
giải phóng dân tộc cũng như sự phát triển của tồn xã hội. Vì vậy, trong q trình
nghiên cứu tư tưởng Hồ Chí Minh, nghiên cứu vấn đề giai cấp, dân tộc và mối
quan hệ giữa chúng là điều hết sức cần thiết.
Nhìn lại lịch sử dân tộc ta trong thế kỷ XX, một thế kỷ vận động và phát
triển mau lẹ và phức tạp của tình hình quốc tế, chúng ta càng thấy sự đúng đắn,
sáng tạo của tư tưởng Hồ Chí Minh về vấn đề dân tộc và giai cấp. Vấn đề đó đã
được kiểm nghiệm bằng thực tế, cả trong chiến tranh ác liệt lẫn trong những khó
khăn của hồ bình xây dựng và bảo vệ Tổ quốc. Thực tiễn cách mạng Việt Nam
đã chỉ ra rằng khi nào và ở đâu, vấn đề giai cấp và dân tộc không được kết hợp
một cách đúng đắn; quan điểm giai cấp và dân tộc được vận dụng một cách cứng
nhắc, giáo điều hoặc bị coi nhẹ thì ở đó cách mạng sẽ khơng chỉ gặp khó khăn
mà thậm chí cịn bị tổn thất nặng nề. Qua đó, chúng ta có thể rút ra được bài học
trong việc vận dụng xem xét vấn đề giai cấp, đấu tranh giai cấp và mối quan hệ
của chúng với vấn đề dân tộc trong tình hình hiện nay và trong giai đoạn sắp tới
của thời kì quá độ khi mà nền kinh tế nước nhà phát triển mạnh mẽ theo hướng
thị trường và hội nhập quốc tế, sự phát triển chắc chắn sẽ đem lại cho chúng ta
nhiều cơ hội nhưng cũng kéo theo khơng ít những nguy cơ, thách thức cũng như
mn vàn khó khăn.

Đinh Thị Phương Thanh – Tiếng Anh thương mại 49A – TTHCM3


Mối quan hệ biện chứng giữa vấn đề dân tộc và giai cấp trong tư tưởng Hồ Chí
Minh

NỘI DUNG
I. Lý luận của chủ nghĩa Mác-Lênin về vấn đề giai cấp và dân tộc
1. Quan điểm chủ nghĩa Mác-Lênin về vấn đề giai cấp
1.1. Khái niệm giai cấp
Trong tác phẩm “Phát kiến vĩ đại”, Lênin định nghĩa: Người ta gọi là giai
cấp, những tập đoàn to lớn gồm những người khác nhau về địa vị của họ trong
một hệ thống sản xuất xã hội nhất định trong lịch sử, khác nhau về quan hệ của
họ đối với những tư liệu sản xuất, về vai trò của họ trong tổ chức lao động xã hội,
và như vậy là khác nhau về cách hưởng thụ và về phần của cải xã hội ít nhiều mà
họ được hưởng. Giai cấp là những tập đoàn người, mà tập đồn này có thể chiếm
đoạt lao động của tập đồn khác, do chỗ các tập đồn đó có địa vị khác nhau
trong một chế độ kinh tế xã hội nhất định”.

1.2. Đặc trưng của giai cấp
Mỗi giai cấp có những đặc trưng riêng, giai cấp khơng phải là sản phẩm
của sản xuất nói chung mà là sản phẩm của hệ thống sản xuất xã hội nhất định
trong lịch sử. Đặc trưng cơ bản của giai cấp là khác nhau về việc nắm giữ tư liệu
sản xuất trong cùng xã hội, khác nhau về vai trò quản lý, phân công lao động xã
hội, khác nhau về phân phối sản phẩm, khác nhau về địa vị trong nền sản xuất.
Như vậy giai cấp không phải là phạm trù xã hội thông thường mà là phạm trù
kinh tế - xã hội có tính chất lịch sử.
Giai cấp được hình thành từ hai nguồn gốc. Nguồn gốc trực tiếp của sự
hình thành giai cấp là sự ra đời của chế độ chiếm hữu tư nhân về tư liệu sản xuất.
Về sâu xa, đó là do sự phát triển của lực lượng sản xuất ở trình độ nhất định.

1.3. Đấu tranh giai cấp
Trong xã hội có giai cấp tất yếu nảy sinh đấu tranh giai cấp. Lênin định
nghĩa đấu tranh giai cấp là cuộc đấu tranh của quần chúng bị tước đoạt hết quyền,
bị áp bức và lao động chống bọn có đặc quyền, đặc lợi, bọn áp bức và bọn ăn

Đinh Thị Phương Thanh – Tiếng Anh thương mại 49A – TTHCM3


Mối quan hệ biện chứng giữa vấn đề dân tộc và giai cấp trong tư tưởng Hồ Chí
Minh

bám, cuộc đấu tranh của những người công nhân làm thuê hay những người vô
sản chống lại những người hữu sản hay giai cấp tư sản.
Trong xã hội có giai cấp, giai cấp thống trị chiếm đoạt lao động của các
giai cấp và tầng lớp bị trị khơng chỉ về lợi ích kinh tế mà cịn về chính trị, tinh
thần. Lợi ích của giai cấp bị trị hoàn toàn đối lập với lợi ích của giai cấp thống
trị. Có áp bức thì tất có đấu tranh chống áp bức. Vì vậy đấu tranh giai cấp không
do một lý thuyết xã hội nào tạo ra mà là động lực phát triển và là hiện tượng tất
yếu khơng thể thiếu được trong xã hội có áp bức.

2. Quan điểm chủ nghĩa Mác-Lênin về vấn đề dân tộc
Khái niệm dân tộc được dung để chỉ một cộng đồng người ổn định làm
thành nhân dân một nước có lãnh thổ quốc gia, nền kinh tế thống nhất, quốc ngữ
chung, có ý thức về sự thống nhất của mình, gắn bó với nhau bởi những quyền
lợi về chính trị, kinh tế, truyền thống, văn hóa, truyền thống đấu tranh chung
trong suốt quá trình dựng nước và bảo vệ đất nước.
Dân tộc có tính thống nhất cao thể hiện ở sự cộng đồng về lãnh thổ, về
kinh tế, về ngơn ngữ và về văn hóa. Dân tộc có tính ổn định, bền vững, đảm bảo
bởi nguyên tắc pháp lý cao, tôn trọng quyền tự quyết của mỗi dân tộc.
Dân tộc là một vấn đề rất rộng lớn mà C.Mác và Ph.Ăngghen đã khơng đi
sâu giải quyết vì thời đó ở Tây Âu, vấn đề dân tộc đã được giải quyết trong cách
mạng tư sản. Trong giai đoạn đế quốc chủ nghĩa, cách mạng giải phóng dân tộc
trở thành một bộ phận của cách mạng vô sản thế giới, Lênin có cơ sở thực tiễn để
phát triển vấn đề dân tộc thuộc địa thành một hệ thống lý luận. Tuy cả C.Mác,
Ph.Ăngghen và Lênin đã nêu lên những quan điểm cơ bản về mối quan hệ biện

chứng giữa vấn đề giai cấp và vấn đề dân tộc nhưng từ thực tiễn cách mạng vô
sản ở Châu Âu, các ông vẫn tập trung nhiều hơn vào vấn đề giai cấp. Điều kiện
những năm đầu thế kỉ XX trở đi đặt ra yêu cầu vận dụng và phát triển sang tạo lý
luận Mác-Lênin cho phù hợp với thực tiễn ở các nước thuộc địa. Chính Hồ Chí
Minh là người đã đáp ứng được yêu cầu đó.

Đinh Thị Phương Thanh – Tiếng Anh thương mại 49A – TTHCM3


Mối quan hệ biện chứng giữa vấn đề dân tộc và giai cấp trong tư tưởng Hồ Chí
Minh

II. TƯ TƯỞNG HỒ CHÍ MINH VỀ VẤN ĐỀ GIAI CẤP
VÀ VẤN ĐỀ DÂN TỘC
1. Khái quát về tư tưởng Hồ Chí Minh
Đại hội Đảng lần thứ IX (2001) đã đưa ra khái niệm: “Tư tưởng Hồ Chí
Minh là một hệ thống quan điểm toàn diện và sâu sắc về vấn đề cơ bản của Cách
mạng Việt Nam, là kết quả của sự vận dụng và phát triển các giá trị truyền thống
tốt đẹp của dân tộc, tiếp thu tinh hoa văn hóa của nhân loại. Tư tưởng Hồ Chí
Minh soi đường cho cuộc đấu tranh của nhân dân ta giành thắng lợi, là tài sản
tinh thần to lớn của Đảng và dân tộc ta”.
Tư tưởng Hồ Chí Minh là sản phẩm của sự tổng hòa và phát triển biện
chứng tư tưởng văn hóa truyền thống của dân tộc, tinh hoa tư tưởng văn hóa của
phương Đơng và phương Tây với chủ nghĩa Mác-Lênin làm nền tảng cùng thực
tiễn của dân tộc và thời đại qua sự tiếp biến và phát triển của Hồ Chí Minh – một
con người có tư duy sáng tạo, có phương pháp biện chứng, có nhân cách, phẩm
chất cách mạng cao đẹp tạo nên.

2. Quá trình hình thành tư tưởng Hồ Chí Minh về vấn đề giai
cấp và dân tộc

Quá trình hình thành tư tưởng về vấn đề giai cấp và vấn đề dân tộc của Hồ
Chí Minh đã gắn liền với cuộc đời hoạt động cách mạng của Người ngay từ
những năm cuối thế kỷ XIX, đầu thế kỷ XX. Trước khi học thuyết Mác – Lênin
được truyền bá vào Việt Nam thì các phong trào yêu nước của người Việt Nam
chống thực dân Pháp liên tục nổ ra, nhưng kết cục đều thất bại. Nguyên nhân
quan trọng nhất khiến cho các phong trào đó thất bại chính là do bế tắc về đường
lối. Mặc dù các bậc lãnh tụ của những phong trào yêu nước ấy đã dành nhiều tâm
huyết cho sự nghiệp của mình, nhưng do họ không nhận thức được xu thế của
thời đại, nên không thấy được giai cấp trung tâm của thời đại lúc này là giai cấp
công nhân - giai cấp đại biểu cho một phương thức sản xuất mới, một lực lượng

Đinh Thị Phương Thanh – Tiếng Anh thương mại 49A – TTHCM3


Mối quan hệ biện chứng giữa vấn đề dân tộc và giai cấp trong tư tưởng Hồ Chí
Minh

tiến bộ xã hội. Do đó, mục tiêu đi tới của những phong trào ấy không phản ánh
đúng xu thế vận động của lịch sử và thời đại, nên không thể đem lại kết quả và
triển vọng tốt đẹp cho sự phát triển của xã hội Việt Nam.
Trước yêu cầu bức xúc của vấn đề giải phóng dân tộc, từ chủ nghĩa yêu
nước, người thanh niên yêu nước Nguyễn Tất Thành đã quyết định ra đi tìm
đường cứu nước. “Cơng lao to lớn đầu tiên của Bác đối với sự nghiệp cách mạng
Việt Nam là đã tìm ra con đường cứu nước, khai phá con đường giải phóng dân
tộc và các dân tộc bị áp bức trên thế giới”.
Trong quá trình ra đi tìm đường cứu nước, qua khảo sát thực tế ở các nước
trên các châu lục Âu, Phi, Mỹ và ngay cả trên đất Pháp, Nguyễn Ái Quốc đã rút
ra nhận xét: chủ nghĩa tư bản, chủ nghĩa thực dân là nguồn gốc mọi sự đau khổ
của công nhân, nông dân lao động ở cả “chính quốc” cũng như ở thuộc địa.
Nghiên cứu các cuộc cách mạng dân chủ tư sản Mỹ (1776); Pháp (1789), Nguyễn

Ái Quốc nhận thấy các cuộc cách mạng này tuy nêu khẩu hiệu “tự do”, “bình
đẳng”, nhưng khơng đưa lại tự do, bình đẳng thực sự cho quần chúng lao động.
Người viết: Tiếng là cộng hoà, dân chủ kì thực trong thì nó bóc lột cơng nơng,
ngồi thì nó áp bức thuộc địa. Tuy khâm phục các cuộc cách mạng ấy, nhưng
Nguyễn Ái Quốc cho rằng đó là cách mạng chưa đến nơi. Vì thế, Nguyễn Ái
Quốc đã tích cực tham gia hoạt động đấu tranh trong phong trào giải phóng của
các dân tộc bị áp bức, phong trào giải phóng giai cấp cơng nhân ở các nước tư
bản. Chính vì vậy mà Nguyễn Ái Quốc đã tìm đến với cách mạng Tháng Mười
Nga, đến với V.I. Lênin; như một tất yếu lịch sử. Cách mạng Tháng Mười Nga
thắng lợi là một sự kiện chính trị đặc biệt quan trọng trong quá trình hoạt động
tìm đường cứu nước của Nguyễn Ái Quốc. Đặc biệt, sau khi đọc “Sơ thảo lần thứ
nhất Luận cương về dân tộc và thuộc địa” của V.I. Lênin, Nguyễn Ái Quốc đã
thấy rõ hơn con đường đúng đắn mà cách mạng Việt Nam sẽ trải qua. Người
khẳng định: “Chỉ có chủ nghĩa xã hội, chủ nghĩa cộng sản mới giải phóng được
các dân tộc bị áp bức và những người lao động trên thế giới khỏi ách nô lệ”;
rằng: “Muốn cứu nước và giải phóng dân tộc khơng có con đường nào khác con
đường cách mạng vô sản”. Kết luận trên đây của Nguyễn Ái Quốc là sự khẳng
Đinh Thị Phương Thanh – Tiếng Anh thương mại 49A – TTHCM3


Mối quan hệ biện chứng giữa vấn đề dân tộc và giai cấp trong tư tưởng Hồ Chí
Minh

định một hướng đi mới, nguyên tắc chiến lược mới, mục tiêu và giải pháp hoàn
toàn mới, khác về căn bản so với các lãnh tụ của các phong trào yêu nước trước
đó ở Việt Nam; đưa cách mạng giải phóng dân tộc vào quỹ đạo của cách mạng
vô sản, tức là sự nghiệp cách mạng ấy phải do Đảng của giai cấp công nhân lãnh
đạo, lấy hệ tư tưởng của chủ nghĩa Mác - Lênin làm nền tảng. Vì vậy, con đường
phát triển tất yếu của cách mạng giải phóng dân tộc phải phát triển thành cách
mạng XHCN. Người chỉ rõ: “Cách mạng giải phóng dân tộc phải phát triển thành

cách mạng xã hội chủ nghĩa thì mới giành được thắng lợi hồn tồn”.

3. Tư tưởng Hồ Chí Minh về mối quan hệ biện chứng giữa vấn
đề giai cấp và vấn đề dân tộc
3.1. Khái quát về mối quan hệ giữa giai cấp và dân tộc
Giai cấp và dân tộc có mối quan hệ mật thiết với nhau, song đó là phạm
trù chỉ các quan hệ xã hội khác nhau. Do đó giai cấp và dân tộc không thể thay
thế được cho nhau. Trong dân tộc thì có giai cấp và quan hệ giai cấp có vai trị
quyết định tới sự hình thành xu hướng phát triển, bản chất xã hội của dân tộc,
tính chất quan hệ giữa các dân tộc với nhau. Phương thức sản xuất sinh ra giai
cấp nên phương thức sản xuất gián tiếp quy định bản chất của dân tộc. Giai cấp
nào lãnh đạo dân tộc thì dân tộc đó mang bản chất của giai cấp đó.
Trong xã hội ln có hiện tượng dân tộc này áp bức dân tộc khác. Việc
các nước đế quốc đi xâm chiếm thuộc địa thực chất do giai cấp tư sản các nước
này đến đàn áp, bóc lột các dân tộc, các nước thuộc địa nhằm vơ vét tài nguyên,
bóc lột sức lao động của nhân dân bản địa.
Nhân tố giai cấp ảnh hưởng một cách cơ bản đến dân tộc song nhân tố dân
tộc cũng tác động sâu sắc tới nhân tố giai cấp. Đấu tranh dân tộc do đó cũng tác
động tới đấu tranh giai cấp.

Đinh Thị Phương Thanh – Tiếng Anh thương mại 49A – TTHCM3


Mối quan hệ biện chứng giữa vấn đề dân tộc và giai cấp trong tư tưởng Hồ Chí
Minh

3.2. Tư tưởng Hồ Chí Minh về mối quan hệ biện chứng giữa giai cấp
và dân tộc
Trong quá trình hoạt động thực tiễn cách mạng, Nguyễn Ái Quốc đã đấu
tranh và chỉ đạo giải quyết mối quan hệ giữa giải phóng dân tộc và giải phóng

giai cấp, bền bỉ chống các quan điểm không đúng về vấn đề dân tộc và thuộc địa,
đã phát triển lý luận về cách mạng giải phóng dân tộc. Ngay từ khi hoạt động
trong phong trào công nhân ở Pháp, Người đã nhận thấy một hố sâu ngăn cách
giữa giai cấp công nhân và nhân dân lao động “chính quốc” với giai cấp cơng
nhân và nhân dân lao động thuộc địa. Đó là chủ nghĩa sơ-vanh nước lớn của các
dân tộc đi thống trị và chủ nghĩa dân tộc hẹp hòi đối với các dân tộc bị thống trị.
Trong Đại hội Tua, thành lập Đảng Cộng sản Pháp (1920), Nguyễn Ái
Quốc đã kêu gọi những người xã hội ủng hộ phong trào giải phóng ở các thuộc
địa và lên án phái nghị viện đi theo đường lối cơ hội của Đệ nhị quốc tế, theo
đuổi bọn thực dân phản động, từ chối yêu cầu giải phóng của các dân tộc thuộc
địa. Trong nhiều tham luận tại các Đại hội quốc tế và các bài viết, Nguyễn Ái
Quốc đã bảo vệ chủ nghĩa Mác - Lênin, phê bình một cách kiên quyết và chân
thành những sai lầm, khuyết điểm của các Đảng Cộng sản chính quốc. Các Đảng
Cộng sản này, tuy thừa nhận 21 điều kiện của Quốc tế cộng sản, trong đó Điều 8
quy định các Đảng Cộng sản ở chính quốc phải ủng hộ và hoạt động một cách
thiết thực giúp đỡ phong trào giải phóng dân tộc; nhưng trên thực tế hoạt động rất
ít, do khơng nhận thức đúng tầm quan trọng của vấn đề thuộc địa.
Đối với Đảng Cộng sản Việt Nam, ngay từ khi mới thành lập, trong
“Chính cương vắn tắt” do Nguyễn Ái Quốc khởi thảo đã khẳng định: “Chủ
trương làm tư sản dân quyền cách mạng và thổ địa cách mạng để đi tới xã hội
cộng sản”. Như vậy là, lần đầu tiên trong lịch sử cách mạng Việt Nam, với Hồ
Chí Minh, sự nghiệp đấu tranh giải phóng dân tộc gắn liền với cách mạng
XHCN. Cuộc cách mạng này kết hợp trong bản thân nó tiến trình của hai sự
nghiệp giải phóng: giải phóng dân tộc khỏi ách nơ lệ thực dân và giải phóng giai

Đinh Thị Phương Thanh – Tiếng Anh thương mại 49A – TTHCM3


Mối quan hệ biện chứng giữa vấn đề dân tộc và giai cấp trong tư tưởng Hồ Chí
Minh

cấp khỏi ách áp bức bóc lột. Vấn đề dân tộc được giải quyết trên lập trường của
giai cấp công nhân - điều đó phù hợp với xu thế thời đại và lợi ích của các giai
cấp và lực lượng tiến bộ trong dân tộc. Sức mạnh đi tới thắng lợi của cách mạng
Việt Nam khơng phải là cái gì khác mà là mục tiêu dân tộc luôn thống nhất với
mục tiêu dân chủ trên cơ sở định hướng XHCN. Đặc điểm nổi bật của cách mạng
Việt Nam là cách mạng dân tộc dân chủ nhân dân triệt để, tạo tiền đề cho bước
chuyển sang thời kỳ quá độ lên CNXH; tức là, cách mạng XHCN là bước kế tiếp
ngay khi cách mạng dân tộc dân chủ nhân dân thắng lợi và giữa hai cuộc cách
mạng này khơng có một bức tường nào ngăn cách. Đây là quan điểm hết sức căn
bản của tư tưởng Hồ Chí Minh: chỉ có hồn thành cách mạng giải phóng dân tộc
mới có điều kiện để tiến lên CNXH và chỉ có cách mạng XHCN mới giữ vững
được thành quả cách mạng giải phóng dân tộc, mới mang lại cuộc sống ấm no, tự
do, hạnh phúc cho mọi tầng lớp nhân dân, mới có độc lập dân tộc thực sự.
Như chúng ta đều biết, Hồ Chí Minh đã đi từ chủ nghĩa yêu nước đến với
chủ nghĩa Mác - Lênin. Từ đó, Người đã phát huy cao độ chủ nghĩa yêu nước
truyền thống Việt Nam, trong sự thống nhất với chủ nghĩa quốc tế vô sản. Bởi
vậy, trong tư tưởng Hồ Chí Minh, đúng như Ph. Ăng-Ghen đã nói: Những tư
tưởng dân tộc chân chính... đồng thời cũng là những tư tưởng quốc tế chân chính.
Sự phát triển tự tưởng Hồ Chí Minh đã chỉ đạo sự phát triển của thực tiễn cách
mạng Việt Nam, trong sự thúc đẩy lẫn nhau giữa dân tộc và giai cấp, ý thức giác
ngộ về cuộc đấu tranh giải phóng dân tộc là tiền đề quyết định nhất, cũng là động
lực chủ yếu để Nguyễn Ái Quốc đến với chủ nghĩa Mác - Lênin và tiếp thu quan
điểm mác-xít về giai cấp. Đó chính là nhân tố đảm bảo tính khoa học và cách
mạng cho sự phát triển tinh thần dân tộc đúng đắn ở người chiến sĩ cộng sản
Nguyễn Ái Quốc - Hồ Chí Minh.
Tư tưởng Hồ Chí Minh về sự kết hợp, gắn bó hữu cơ giữa hai quá trình
đấu tranh cách mạng: giải phóng dân tộc và cách mạng vô sản không phải chỉ là
chứng minh cho sự đúng đắn của chủ nghĩa Mác - Lênin, mà còn là sự phát triển
sáng tạo và có giá trị định hướng rất cơ bản. Qua thực tiễn đấu tranh và lãnh đạo

cách mạng Việt Nam, luôn bám sát đặc điểm thực tiễn Việt Nam và tham khảo
Đinh Thị Phương Thanh – Tiếng Anh thương mại 49A – TTHCM3


Mối quan hệ biện chứng giữa vấn đề dân tộc và giai cấp trong tư tưởng Hồ Chí
Minh

kinh nghiệm các nước khác, Hồ Chí Minh đã có những giải pháp đúng đắn, sáng
tạo, đáp ứng đòi hỏi của lịch sử, góp phần làm phong phú thêm kho tàng lý luận
của chủ nghĩa Mác - Lênin; đó cũng chính là nguồn gốc sức mạnh của cách mạng
nước ta trong suốt bảy thập kỷ qua. Bởi lẽ:
Một là, cách mạng giải phóng dân tộc trong thời đại ngày nay muốn thành
công triệt để nhất định phải đi theo quỹ đạo và là một bộ phận khăng khít của
cách mạng vơ sản. Cuộc cách mạng đó phải dựa vào lực lượng của nhân dân,
nịng cốt là liên minh cơng nơng, do chính Đảng của giai cấp cơng nhân lãnh đạo.
Hồ Chí Minh nhận thức rất rõ, nếu chỉ đưa vào lực lượng của riêng giai cấp cơng
nhân, thậm chí cả giai cấp nơng dân là hồn tồn khơng đủ, mà theo Người, chỉ
có phát động cả dân tộc tham gia mới biến sức mạnh dân tộc thành lực lượng vô
địch.
Hai là, cuộc đấu tranh giải quyết mâu thuẫn giai cấp trong nội bộ dân tộc
(mâu thuẫn địa chủ - nông dân, mâu thuẫn tư sản - vô sản) không tách rời cuộc
đấu tranh giải quyết mâu thuẫn giữa toàn thể dân tộc với các thế lực đế quốc xâm
lược. Ở giai đoạn đầu của cách mạng cần đặt vấn đề dân tộc, độc lập dân tộc lên
trên hết. “Nếu không giải quyết được vấn đề dân tộc, khơng địi được độc lập tự
do cho tồn thể dân tộc, thì chẳng những tồn thể dân tộc còn chịu mãi kiếp ngựa
trâu mà quyền lợi của bộ phận giai cấp đến vạn năm cũng không địi lại được”.
“Chính lập trường và lợi ích giai cấp cơng nhân địi hỏi trước hết phải giải phóng
dân tộc”. Ở đây rõ ràng cái giai cấp được biểu hiện ở cái dân tộc, cái dân tộc
được giải quyết theo lập trường giai cấp công nhân, chứ đâu phải là “hy sinh cái
nọ cho cái kia” như có người từng cố chứng minh.

Ba là, cách mạng giải phóng dân tộc và cách mạng vơ sản ở chính quốc
như ''hai cánh của một con chim'', phải thực hiện sự liên minh giữa vơ sản ở
chính quốc với vơ sản và nhân dân các nước thuộc địa thì cách mạng mới thắng
lợi. Cách mạng giải phóng dân tộc ở các nước thuộc địa không phụ thuộc một
chiều vào cách mạng vô sản ở chính quốc, mà có thể và phải chủ động tiến lên
giành thắng lợi, thậm chí có thể giành thắng lợi trước, từ đó góp phần tích cực hỗ

Đinh Thị Phương Thanh – Tiếng Anh thương mại 49A – TTHCM3


Mối quan hệ biện chứng giữa vấn đề dân tộc và giai cấp trong tư tưởng Hồ Chí
Minh

trợ cho cách mạng ở các nước tư bản. Đó là nhận định hết sức đúng đắn, táo bạo
và sáng tạo của Hồ Chí Minh. Đáng tiếc là có lúc quan điểm này của Hồ Chí
Minh khơng được một số người, trong đó có một vài người của Quốc tế cộng sản
cũng khơng thừa nhận.
Bốn là, sau khi giải phóng dân tộc khỏi ách thống trị ngoại bang, khỏi chế
độ thuộc địa, dân tộc vừa được giải phóng phải quá độ lên CNXH và trong bước
q độ ấy phải tự mình tìm tịi con đường, phương thức riêng phù hợp với tình
hình và đặc điểm đất nước, tránh giáo điều, dập khuôn những hình thức, bước đi,
biện pháp của nước khác.

Đinh Thị Phương Thanh – Tiếng Anh thương mại 49A – TTHCM3


Mối quan hệ biện chứng giữa vấn đề dân tộc và giai cấp trong tư tưởng Hồ Chí
Minh

III. VẤN ĐỀ GIAI CẤP – DÂN TỘC TRONG THỰC TIỄN

VIỆT NAM HIỆN NAY
Trong thực tiễn công cuộc xây dựng CNXH và bảo vệ Tổ quốc XHCN
hiện nay, việc vận dụng và phát triển sáng tạo tư tưởng Hố Chí Minh về mối
quan hệ biện chứng giữa vấn đề dân tộc và vấn đề giai cấp càng có ý nghĩa cực
kỳ quan trọng hết sức cấp thiết. Bởi vì, thực tế cho ta bài học là, có thời kỳ, khi
triển khai các nhiệm vụ xây dựng CNXH, đã có lúc Đảng ta phạm sai lầm nóng
vội, chủ quan, duy ý chí, q nhấn mạnh vấn đề giai cấp nên đã xem nhẹ vấn đề
dân tộc trong việc hoạch định và thực hiện chiến lược phát triển kinh tế xã hội,
dẫn đến lợi ích các giai cấp, tầng lớp khơng được tính đến đầy đủ và kết hợp hài
hồ, sức mạnh dân tộc khơng được phát huy như một trong những động lực chủ
yếu nhất. Nhưng ngay sau đó, Đảng ta đã kịp thời khắc phục có hiệu quả cả về
phương điện nhận thức lý luận cũng như trong hoạt động thực tiễn về vấn đề này.
Thực tiễn cách mạng Việt Nam từ Đại hội Đảng toàn quốc lần thứ VI đến
nay, Đảng ta đã ngày càng cụ thể hố và hồn thiện đường lối đổi mới toàn diện,
mà thực chất là nhận thức đúng đắn và sâu sắc hơn về chủ nghĩa Mác - Lênin và
tư tưởng Hồ Chí Minh, kết hợp đúng đắn vấn đề dân tộc với vấn đề giai cấp trong
công cuộc xây đựng CNXH ở nước ta.
Văn kiện của Đảng ta tại Đại hội lần thứ IX đã xác định rõ: “Mối quan hệ
giữa các giai cấp, các tầng lớp xã hội là quan hệ hợp tác và đấu tranh trong nội bộ
nhân dân, đoàn kết và hợp tác lâu dài trong sự nghiệp xây đựng và bảo vệ Tổ
quốc được sự lãnh đạo của Đảng. Lợi ích giai cấp cơng nhân thống nhất với lợi
ích tồn dân tộc trong mục tiêu chung là: độc lập dân tộc gắn liền với chủ nghĩa
xã hội”. Điều này đã thể hiẹn rõ quan điểm biện chứng về sự thống nhất giữa vấn
đề giai cấp và vấn đề dân tộc , giữa lợi ích giai cấp và lợi ích dân tộc. Mục tiêu
này vừa thể hiện vừa đáp ứng nguyện vọng của toàn thể dân tộc, của các giai cấp
và của mỗi người dân yêu nước.

Đinh Thị Phương Thanh – Tiếng Anh thương mại 49A – TTHCM3

Mối quan hệ biện chứng giữa vấn đề dân tộc và giai cấp trong tư tưởng Hồ Chí
Minh

Mặc dù tình hình đã có nhiều thay đổi so với trước đây nhưng cả hiện nay
và trong giai đoạn sắp tới của thời kỳ quá độ không thể chỉ chú ý đến lợi ích của
một giai cấp riêng biệt nào đó, kể cả lợi ích của giai cấp cơng nhân ra khỏi lợi ích
của tồn thể dân tộc. Tuy nhiên khơng thể không nhận thấy rằng trong bối cảnh
hiện nay của đất nước và thế giới, nội dung, tính chất và mức độ của cuộc đấu
tranh này trên đất nước ta không hồn tồn giống như trước đây. Khơng thể để
lặp lại một quan niệm sai lầm cho rằng khi đã có độc lập dân tộc hồn tồn rồi thì
chỉ cần tập trung vào việc giải quyết mâu thuẫn giai cấp. Nhận thức được điều đó
chúng ta sẽ thấy được sự cần thiết phải tập trung toàn bộ sức mạnh của các thành
phần kinh tế, của các giai cấp và của toàn dân tộc vào nhiêm vụ trung tâm của cả
thời kỳ quá độ là nhanh chóng phát triển lực lượng sản xuất, thực hiện thắng lợi
sự nghiệp cơng nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước.
Thực hiện được nhiệm vụ phát triển kinh tế khơng chỉ là hiện thực hóa nội
dung của con đường xã hội chủ nghĩa mang tính giai cấp cơng nhân sâu sắc mà
cịn là hiện thực hóa nội dung mang tính dân tộc, là nhiệm vụ cơ bản của toàn
dân tộc, của mọi thành phần kinh tế. Lúc này đây, cả giai cấp cơng nhân và tồn
thể dân tộc Việt Nam khơng có nhiệm vụ nào quan trọng hơn nhiệm vụ từng
bước thực hiện thành công sự nghiệp cơng nghiêpk hóa, hiện đại hóa giống như
trước đây cả dân tộc đã tập trung vào nhiệm vụ giải phóng dân tộc. Chính vì lẽ đó
mà trong nhiệm vụ phát triển đất nước, tính giai cấp và tính dân tộc hòa quyện
vào nhau.
Đảng ta cũng đã chỉ rõ trong quá trình thực hiện chính sách dân tộc cần
nhận thức và giải quyết thỏa đáng mối quan hệ giữa cái chung và cái riêng, giữa
cái thống nhất và cái đa dạng, giữ gìn và phát huy truyền thống của dân tộc cũng
như tiếp thu tinh hoa văn hóa của nhân loại.

Đinh Thị Phương Thanh – Tiếng Anh thương mại 49A – TTHCM3

Mối quan hệ biện chứng giữa vấn đề dân tộc và giai cấp trong tư tưởng Hồ Chí
Minh

KẾT BÀI
Nghiên cứu vấn đề giai cấp và dân tộc giúp chúng ta hiểu rõ về nguồn
gốc, quá trình tồn tại và xu hướng phát triển của cộng đồng các dân tộc trên thế
giới, đồng thời tìm hiểu bản chất căn nguyên của sự biến đổi và phát triển thơng
qua việc tìm hiểu về quan hệ giai cấp nội tại trong mỗi quốc gia, dân tộc. Qua đó
ta nhận thấy mối quan hệ biện chứng, gắn bó mật thiết giữa giai cấp và dân tộc.
Nhìn lại lịch sử dân tộc ta trong thế kỷ XX, một thế kỷ vận động và phát
triển mau lẹ và phức tạp của tình hình quốc tế, chúng ta càng thấy sự đúng đắn,
sáng tạo của tư tưởng Hồ Chí Minh về vấn đề dân tộc và giai cấp. Vấn đề đó đã
được kiểm nghiệm bằng thực tế, cả trong chiến tranh ác liệt lẫn trong những khó
khăn của hồ bình xây dựng và bảo vệ Tổ quốc. Ngày nay, tư tưởng Hồ Chí
Minh đang thể hiện giá trị trường tồn nhất là trong bối cảnh các dân tộc đang
đứng trước những thách thức cực kì nguy hiểm khi các thế lực hiếu chiến dựa
vào tiềm lực quân sự hiện đại tiến hành chiến tranh xâm lược những nước có chủ
quyền, bất chấp luật pháp.
Điều đó càng cho thấy sự cần thiết phải tiếp tục nghiên cứu, học tập, quán
triệt tư tưởng Hồ Chí Minh về vấn đề dân tộc và giai cấp trong tình hình mới,
làm cơ sở vững chắc cho việc vận dụng, hoạch định, tổ chức và thực hiện đường
lối, chính sách của Đảng và Nhà nước, để đưa dân tộc ta vượt qua mọi thử thách,
vững bước trong quá trình xây dựng một đất nước vì mục tiêu dân giàu, nước
mạnh, xã hội cơng bằng, dân chủ, văn minh.

Đinh Thị Phương Thanh – Tiếng Anh thương mại 49A – TTHCM3

Mối quan hệ biện chứng giữa vấn đề dân tộc và giai cấp trong tư tưởng Hồ Chí
Minh

TÀI LIỆU THAM KHẢO
1. Giáo trình triết học Mác-Lênin
2. Giáo trình tư tưởng Hồ Chí Minh
3. Tạp chí triết học
4. Tạp chí Đảng cộng sản
5. Những vấn đề lý luận đặt ra tại văn kiện đại hội IX của Đảng
6. Hồ Chí Minh toàn tập

Đinh Thị Phương Thanh – Tiếng Anh thương mại 49A – TTHCM3


Mối quan hệ biện chứng giữa vấn đề dân tộc và giai cấp trong tư tưởng Hồ Chí
Minh

MỤC LỤC
LỜI MỞ ĐẦU..............................................................................................1
NỘI DUNG...................................................................................................2
I. Lý luận của chủ nghĩa Mác-Lênin về vấn đề giai cấp và dân tộc.............2
1. Quan điểm chủ nghĩa Mác-Lênin về vấn đề giai cấp............................2
1.1. Khái niệm giai cấp.........................................................................2
1.2. Đặc trưng của giai cấp...................................................................2
1.3. Đấu tranh giai cấp.........................................................................2
2. Quan điểm chủ nghĩa Mác-Lênin về vấn đề dân tộc.............................3
II. TƯ TƯỞNG HỒ CHÍ MINH VỀ VẤN ĐỀ GIAI CẤP VÀ VẤN ĐỀ
DÂN TỘC.....................................................................................................4
1. Khái quát về tư tưởng Hồ Chí Minh.................................................4
2. Q trình hình thành tư tưởng Hồ Chí Minh về vấn đề giai cấp và

dân tộc......................................................................................................4
3. Tư tưởng Hồ Chí Minh về mối quan hệ biện chứng giữa vấn đề
giai cấp và vấn đề dân tộc.......................................................................6
3.1. Khái quát về mối quan hệ giữa giai cấp và dân tộc.......................6
3.2. Tư tưởng Hồ Chí Minh về mối quan hệ biện chứng giữa giai cấp
và dân tộc..............................................................................................7
III. VẤN ĐỀ GIAI CẤP – DÂN TỘC TRONG THỰC TIỄN VIỆT
NAM HIỆN NAY......................................................................................11
KẾT BÀI....................................................................................................13
TÀI LIỆU THAM KHẢO........................................................................14

Đinh Thị Phương Thanh – Tiếng Anh thương mại 49A – TTHCM3