KẾ HOẠCH BÀI DẠY CHUYÊN ĐỀ THÀNH TỰU ENYME SINH HỌC 10

KẾ HOẠCH BÀI DẠY
CHUYÊN ĐỀ 2: CÔNG NGHỆ ENZYME VÀ ỨNG DỤNG
TÊN BÀI DẠY: THÀNH TỰU CỦA CÔNG NGHỆ ENZYME
I. MỤC TIÊU
Phẩm chất, năng lực

YÊU CẦU CẦN ĐẠT

Mã hoá

1. Về năng lực
1.1. Năng lực sinh học

Tìm hiểu thế giới sống

Vận dụng kiến thức,
kĩ năng đã học

- Nêu được khái niệmcông nghệ enzyme.

SH1.1

- Trình bày được một số thành tựu của cơng nghệ
enzyme.

SH1.2

- Phân tích được triển vọng cơng nghệ enzyme trong
tương lai.

SH1.4

- Đề xuất được việc dùng enzyme để giải quyết các
vấn đề trong đời sống.

SH2.1

- Đề xuất được các giải pháp ứng dụng công nghệ
enzyme để giải quyết các vấn đề môi trường hiện nay
(ô nhiễm rác thải, ô nhiễm nguồn nước,…).

SH3.2

1.2. Năng lực chung

Năng lực tự chủ và tự
học

Năng lực giao tiếp và
hợp tác

- Ln chủ động, tích cực tìm hiểu và thực hiện
những cơng việc của bản thân khi học tập và nghiên
cứu về công nghệ của enzyme.

TCTH6.1

- Xác định được hướng phát triển phù hợp sau trung
học phổ thông; lập được kế hoạch, lựa chọn học các
môn học phù hợp với định hướng nghề nghiệp liên
quan đến công nghệ enzyme và ứng dụng công nghệ

enzyme.

TCTH5.3

- Sử dụng ngôn ngữ khoa học kết hợp với các loại
phương tiện để trình bày những vấn đề liên quan đến
cơng nghệ enzyme; ý tưởng và thảo luận các vấn đề
về công nghệ enzyme phù hợp với khả năng và định
hướng nghề nghiệp trong tương lai.

GHHT1.
4

- Tích cực học tập, rèn luyện để chuẩn bị cho nghề
nghiệp tương lai.

CC2.3

2. Về phẩm chất
Phẩm chất chăm chỉ

II. THIẾT BỊ DẠY HỌC VÀ HỌC LIỆU

1


Hoạt động

Giáo viên

Hoạt động 1. Mở đầu

Hoạt động 2. Khám phá

Học sinh

- Đoạn phim ngắn về quy trình xét
nghiệm PCR.
- Các sơ đồ, hình ảnh, phim tư liệu về - Vở ghi chép, bút
thành tựu công nghệ enzyme.
- Biên bản thảo luận
- Các câu hỏi liên quan đến bài học.
nhóm.
- Máy tính, máy chiếu.

Hoạt động 3. Luyện tập

- Bộ câu hỏi củng cố kiến thức về
- Vở, bút
thành tựu công nghệ enzyme.

Hoạt động 4. Vận dụng

- Thang đánh giá.

- Vở, bút
- Điện thoại, ipad,..

III. TIẾN TRÌNH DẠY HỌC
A. TIẾN TRÌNH DẠY HỌC

Hoạt động học

Mục tiêu

Nội dung dạy học

PP/KTDH

(thời gian)

(Mã hoá)

trọng tâm

chủ đạo

Hoạt động 1.
Mở đầu

Phương án
đánh giá

Xem đoạn về quy
Trực quan trình xét nghiệm
thuyết trình
PCR.

(10 phút)
Hoạt động 2.
Khám phá

(60 phút)

Hoạt động 2.1.
Tìm hiểu khái
thành tựu của
cơng
nghệ
enzyme.
(30
phút)

Hoạt động 2.2.
Tìm hiểu triển
vọng của công
nghệ enzyme
trong tương lai.

- Thành tựu trong
công nghệ thực
phẩm.
SH1.1, SH1.2,
SH2.1,
TCTH6.1,
GHHT1.4

SH1.4, SH3.2,
TCTH5.3
GHHT1.4
CC2.3

(30 phút)
Hoạt động 3. SH1.1
Luyện tập
SH1.2

- Thành tựu trong y
học.
- Thành tựu trong
sản xuất các chế
phẩm sinh học

- Triển vọng và xu
hướng phát triển
công nghệ enzyme
trong tương lai.
- Chuẩn bị cho nghề
nghiệp tương lai.

Trực quan,
hỏi – đáp.

Câu trả lời

Trực quan,
thảo luận
nhóm, vấn
đáp, giải
quyết vấn đề.

Rubrics đánh

giá phiếu học
tập.

Hoạt động trị chơi Hoạt động
củng cố kiến thức đã nhóm – trò
học.
chơi.
2

Câu hỏi kiểm
tra


(10 phút)
SH1.2, SH2.1,
Hoạt động 4. TCTH6.1,
Vận dụng
TCTH5.3
GHHT1.4
(10 phút)
CC2.3

Vận dụng được kiến
thức đã học để giải
quyết các tình huống
thực tiễn.

Hoạt động
nhóm, thảo
luận.

Bài báo cáo

B. CÁC HOẠT ĐỘNG HỌC
Hoạt động 1. Mở đầu (10 phút)
a) Mục tiêu
Tạo hứng thú cho học sinh đối với bài học.
b) Nội dung
HS xem đoạn phim ngắn về quy trình cơng nghệ nhân giống bằng ni cấy mô tế bào để
thảo luận và trả lời câu hỏi.
c) Sản phẩm
- Kết quả thảo luận nhóm.
- Tâm thế hứng thú bắt đầu bài học mới.
d) Tổ chức thực hiện
* Giao nhiệm vụ học tập:
- GV cho HS xem đoạn phim ngắn về quy trình xét nghiệm PCR.
- Qua đoạn phim, GV đặt câu hỏi: Xét nghiệm PCR là một trong các phương pháp xác định
một cách hiệu quả sự tồn tại của virus corona trong cơ thể người. Nguyên lí cơ bản của
phương pháp này là tạo ra một số lượng lớn trình tự DNA mục tiêu dưới sự xúc tác của
enzym DNA polymerase ở nhiệt độ cao. điều này cho thấy, bên cạnh những ứng dụng trong
việc tạo ra các loại thực phẩm, chất tẩy rửa,…enzyme còn được ứng dụng trong y học. Liệu
trong tương lai, enzyme có được ứng dụng để phát hiện ra các bệnh ở người?
* Thực hiện nhiệm vụ:
HS xem đoạn phim và thảo luận nhóm đơi để trả lời câu hỏi.
* Báo cáo, thảo luận:
GV chọn 1 nhóm bất kì trả lời câu hỏi, các nhóm cịn lại nhận xét.
* Kết luận, nhận định:
GV nhận xét, dẫn dắt vào chủ đề  Để giải đáp cho câu hỏi trên, chúng ta sẽ tìm hiểu bài
6: “Thành tựu của công nghệ enzyme”.
Hoạt động 2. Khám phá (60 phút)

Hoạt động 2.1. Tìm hiểu khái thành tựu của công nghệ enzyme. (30 phút)
a) Mục tiêu
SH1.1, SH1.2, SH2.1, TCTH6.1, GHHT1.4
b) Nội dung
GV sử dụng phương pháp trực quan, kỹ thuật mảnh ghép để hướng dẫn và tổ chức cho HS
hoạt động thảo luận các nội dung trong SGK.
3


c) Sản phẩm
- Kết quả thảo luận.
- Nội dung trọng tâm.
d) Tổ chức thực hiện
* Giao nhiệm vụ học tập:
-Vòng 1: Nhóm chuyên gia
GV chia lớp thành 4 nhóm, mỗi nhóm thực hiện các cơng việc độc lập:
+ Nhóm 1: Tìm hiểu về thành tựu của enzym trong cơng nghệ thực phẩm.
+ Nhóm 2: Tìm hiểu về thành tựu của enzym trong y học.
+ Nhóm 3: Tìm hiểu về thành tựu của enzym trong sản xuất các chế phẩm sinh học.
+ Nhóm 4: Tìm hiểu về một thành tựu khác.
Các nhóm làm việc trong vịng 5 phút, sau khi tìm hiểu, thống nhất ý kiến, mỗi thành viên
phải trình bày trước nhóm của mình một lượt (như là chun gia)
- Vịng 2: Nhóm các mảnh ghép
+ Thành lập nhóm các mảnh ghép: mỗi nhóm được thành từ ít nhất một thành viên của
nhóm chuyên gia.
+ Nhóm mảnh ghép thực hiện nhiệm vụ chung: Nếu em là một nhà nghiên cứu , em sẽ
nghiên cứu để ứng dụng enzyme vào lĩnh vực nào? Tại sao?
* Thực hiện nhiệm vụ:
HS thảo luận theo sự hướng dẫn của GV và trả lời câu hỏi.
* Báo cáo, thảo luận:

Các nhóm lần lượt trình bày tóm tắt các ý kiến chung của nhóm.
* Kết luận, nhận định:
- Giáo viên nhận xét và kết luận:
+ Việc ứng dụng công nghệ enzyme đã đạt được thành tựu trong những lĩnh vực nào? Cho
ví dụ?
Hiện nay, các chế phẩm enzyme được ứng dụng rộng rãi và đạt được nhiều thành tựu trong
các lĩnh vực khác nhau như y học, hóa học, thực phẩm, mĩ phẩm, nơng nghiệp, mơi trường,
…
Ví dụ:




Cơng nghệ thực phẩm: Sử dụng enzyme amylase từ Aspergillus oryzae hoặc
Aspergillus awamori trong công nghiệp sản xuất bánh mì làm bánh mì nở đều, tăng
hương vị thơm ngon.
Y học: Enzyme Taq DNA polymerase tách chiết từ vi khuẩn Thermus aquaticus
được dùng trong kỹ thuật PCR giúp chuẩn đoán bệnh và nghiên cứu sinh học phẩn
tủ.

+ Kể tên một vài sản phẩm ứng dụng enzyme trong đời sống hằng ngày?
Bột giặt sinh học, chất tẩy rửa, men tiêu hóa,…
+ Tại sao người ta thường sử dụng vi sinh vật trong sản xuất các chế phẩm sinh học?
Do vi sinh vật có tốc độ sinh trưởng và sinh sản nhanh, môi trường nuôi cấy đơn giản nên
4


việc thu nhận các chế phẩm sinh học đạt hiệu quả cao.
- GV cho HS ghi bài.
Hoạt động 2.2. Tìm hiểu công nghệ tế bào thực vật và thành tựu (20 phút)

a) Mục tiêu
SH1.4, SH3.2, TCTH5.3 GHHT1.4 CC2.3
b) Nội dung
GV sử dụng phương pháp trực quan, hỏi – đáp nêu vấn đề kết hợp kĩ thuật khăn trải bàn
(mỗi HS viết ra giấy nháp; ý kiến thống nhất của nhóm được viết vào 1 tờ giấy A4) tổ chức
cho HS hoạt động thảo luận các nội dung trong SGK.
c) Sản phẩm
- Kết quả thảo luận.
- Nội dung trọng tâm.
d) Tổ chức thực hiện
* Giao nhiệm vụ học tập:
- GV yêu cầu HS nghiên cứu SGK, thảo luận cặp đôi trả lời câu hỏi: Hãy phân tích những
triển vọng của cơng nghệ enzyme trong tương lai?
* Thực hiện nhiệm vụ:
HS thảo luận theo sự hướng dẫn của GV và trả lời câu hỏi.
* Báo cáo, thảo luận:
GV chọn 1 nhóm bất kì trả lời câu hỏi, các nhóm cịn lại nhận xét.
* Kết luận, nhận định:
- Giáo viên nhận xét và kết luận:
+ Trong tương lai, sản xuất enzyme hứa hẹn sẽ trở thành ngành công nghiệp dẫn đầu trong
cung cấp nguồn nguyên vật liệu cho nhiều ngành công nghiệp khác.
+ Công nghệ enzyme sẽ tiếp tục phát triển dựa trên một số xu hướng như: cải biến nguồn
enzyme hiện có, tìm kiếm hoặc tạo nguồn enzyme mới và cải tiến quy trình sản xuất.
+ Những triển vọng của cơng nghệ enzyme sẽ góp phần nâng cao chất lượng đời sống, bảo
vệ sức khỏe, đảm bảo an nhinh lương thực, giải quyết vấn đề việc làm và cải thiện chấ
lượng cuộc sống cho con người.
- GV cho HS ghi bài.
Hoạt động 3. Luyện tập (10 phút)
a) Mục tiêu
Củng cố các kiến thức đã học trong chủ đề

b) Nội dung
Học sinh thảo luận và vận dụng kiến thức đã học để trả lời câu hỏi.
c) Sản phẩm
Kết quả trả lời câu hỏi.
d) Tổ chức thực hiện
5


* Giao nhiệm vụ học tập:
GV yêu cầu HS trả lời câu hỏi luyện tập sau: Nếu em là một nhà nghiên cứu , em sẽ nghiên
cứu để ứng dụng enzyme vào lĩnh vực nào? Tại sao?
* Thực hiện nhiệm vụ:
HS thảo luận và trả lời câu hỏi.
* Báo cáo, thảo luận:
GV cho HS xung phong trả lời câu hỏi, ghi nhận điểm cộng nếu trả lời đúng.
* Kết luận, nhận định:
GV nhận xét, giải thích và kết luận.
Hoạt động 4. Vận dụng (10 phút)
a) Mục tiêu
SH1.2, SH2.1, TCTH6.1, TCTH5.3 GHHT1.4 CC2.3
b) Nội dung
HS trả lời câu hỏi phần bài tập.
c) Sản phẩm
Kết quả thảo luận nhóm.
d) Tổ chức thực hiện
* Giao nhiệm vụ học tập:
- GV yêu cầu HS về nhà hoàn thành các câu hỏi sau:
1. Hãy đề xuất một ý tưởng ứng dụng enzyme để giải quyết vấn đề môi trường hiện nay (ô
nhiễm rác thải, ô nhiễm nguồn nước,…)?
2. Hãy một ngành nghề có liên quan đến cơng nghệ enzyme. Phân tích triển vọng của ngành

nghề đó trong tương lai?
3. Có ý kiến cho rằng: “một trong những xu hướng bảo vệ môi trường là sử dụng enzyme vì
mục đích cơng nghiệp bền vững”. Em có đồng tình với ý kiến này khơng? Tại sao?
* Thực hiện nhiệm vụ:
HS thảo luận trả lời câu hỏi và trình bày bài báo cáo vào giấy.
* Báo cáo, thảo luận:
GV thu bài báo cáo, chấm và nhận xét trước lớp, GV có thể chia sẻ qua trang facbook của
lớp những bài báo cáo của học sinh để cả lớp cùng tham khảo.
* Kết luận, nhận định:
GV nhận xét, hoàn thiện bài báo cáo, đồng thời chốt lại kiến thức trọng tâm của bài:
Hiện nay, các chế phẩm enzyme được ứng dụng rộng rãi và đạt được nhiều thành tựu trong
các lĩnh vực khác nhau như y học, hóa học, thực phẩm, mĩ phẩm, nông nghiệp, môi trường,
…
Trong tương lai, sản xuất enzyme hứa hẹn sẽ trở thành ngành công nghiệp dẫn đầu trong
cung cấp nguồn nguyên vật liệu cho nhiều ngành công nghiệp khác.
Công nghệ enzyme sẽ tiếp tục phát triển dựa trên một số xu hướng như: cải biến nguồn
enzyme hiện có, tìm kiếm hoặc tạo nguồn enzyme mới và cải tiến quy trình sản xuất.
6


Những triển vọng của cơng nghệ enzyme sẽ góp phần nâng cao chất lượng đời sống, bảo vệ
sức khỏe, đảm bảo an nhinh lương thực, giải quyết vấn đề việc làm và cải thiện chấ lượng
cuộc sống cho con người.
IV. HỒ SƠ DẠY HỌC
1. Phiếu đánh giá làm việc nhóm (nhóm trưởng)
Tên nhóm:
STT

Tên thành viên

Phân cơng nhiệm vụ

1
2
3
4
5
6
…
Các mức độ đánh giá:
Mức 1: Chưa tích cực, chưa hợp tác (0 điểm)
Mức 2: Tích cực, hợp tác (1 điểm)
Mức 3: Khá tích cực, khá hợp tác (2 điểm)
Mức 4: Rất tích cực, hợp tác tốt (3 điểm)
2. Phiếu đánh giá quá trình báo cáo sản phẩm của học sinh (giáo viên):
STT

Tiêu chí

Điểm
tối đa

1

Diễn đạt mạch lạc, rõ ràng, súc tích, dễ hiểu

2

2

Có sự kết hợp giữa nội dung và hình ảnh minh
họa

1

3

Đủ nội dung, đúng

2

4

Sử dụng thành thạo thiết bị báo cáo

1

5

Báo cáo đúng thời gian quy định

1

Tổng

7

-

7

Nhóm
1

2

3

4

5

6