Một số biện pháp xây dựng văn hóa tổ chức ở trường trung cấp xây dựng thành phố hồ chí minh
Bạn đang xem bản rút gọn của tài liệu. Xem và tải ngay bản đầy đủ của tài liệu tại đây (1.43 MB, 132 trang )
BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
TRƢỜNG ĐẠI HỌC VINH
NGUYỄN THỊ KIM THANH
MỘT SỐ BIỆN PHÁP
XÂY DỰNG VĂN HÓA TỔ CHỨC
Ở TRƢỜNG TRUNG CẤP XÂY DỰNG
THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH
LUẬN VĂN THẠC SĨ KHOA HỌC GIÁO DỤC
NGHỆ AN, 2014
BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
TRƢỜNG ĐẠI HỌC VINH
NGUYỄN THỊ KIM THANH
MỘT SỐ BIỆN PHÁP
XÂY DỰNG VĂN HÓA TỔ CHỨC
Ở TRƢỜNG TRUNG CẤP XÂY DỰNG
THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH
Chuyên ngành: Quản lý giáo dục
Mã số
: 60.14.01.14
LUẬN VĂN THẠC SĨ KHOA HỌC GIÁO DỤC
Ngƣời hƣớng dẫn khoa học: TS. PHAN QUỐC LÂM
NGHỆ AN, 2014
1
LỜI CẢM ƠN
Sau một thời gian học tập nghiên cứu và triển khai đề tài: “Một số
biện pháp xây dựng văn hóa tổ chức ở Trƣờng Trung cấp Xây dựng thành
phố Hồ Chí Minh”. Đến nay tơi đã hồn thành đề tài nghiên cứu của mình.
Tơi xin chân thành cảm ơn lãnh đạo nhà trƣờng, Khoa Đào tạo sau đại
học Trƣờng Đại học Vinh, các thầy cô trực tiếp tham gia giảng dạy đã quan
tâm và tạo mọi điều kiện thuận lợi cho chúng tơi hồn thành khố học.
Đặc biệt, xin cho tơi đƣợc bày tỏ lịng biết ơn chân thành đến TS. Phan
Quốc Lâm - ngƣời thầy đã tận tình hƣớng dẫn, giúp đỡ tơi nghiên cứu và
hồn thành luận văn tốt nghiệp Thạc sĩ chuyên ngành Quản lý giáo dục.
Tôi cũng xin gửi lời cảm ơn tới lãnh đạo, bạn bè đồng nghiệp, các thầy
cô giáo và học sinh trƣờng Trung cấp Xây dựng Thành phố Hồ Chí Minh đã
tạo mọi điều kiện thuận lợi, giúp tơi có những tài liệu để hoàn thành luận văn.
Do thời gian nghiên cứu có hạn, kết quả nghiên cứu có thể cịn nhiều hạn
chế và thiếu xót. Tác giả kính mong nhận đƣợc sự chỉ dẫn và góp ý thêm của
các thầy giáo, cô giáo và các bạn đồng nghiệp để luận văn trở nên hoàn thiện
hơn.
Tác giả
Nguyễn Thị Kim Thanh
2
MỤC LỤC
Lời cảm ơn ..................................................................................................... 1
Mục lục ............................................................................................................ 2
Danh mục các chữ viết tắt trong luận văn ........................................................ 6
Danh mục các bảng .......................................................................................... 7
Danh mục các hình vẽ ...................................................................................... 7
PHẦN MỞ ĐẦU ............................................................................................ 8
1. Lý do chọn đề tài .......................................................................................... 8
2. Mục đích nghiên cứu .................................................................................. 10
3. Khách thể và đối tƣợng nghiên cứu ........................................................... 10
4. Giả thiết khoa học ...................................................................................... 10
5. Nhiệm vụ nghiên cứu ................................................................................. 10
6. Phƣơng pháp nghiên cứu............................................................................ 11
7. Dự kiến đóng góp của luận văn.................................................................. 12
8. Cấu trúc luận văn ....................................................................................... 12
Chƣơng 1. CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ XÂY DỰNG VĂN HÓA TỔ CHỨC
Ở TRƯỜNG TRUNG CẤP XÂY DỰNG THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH . 13
1.1. LỊCH SỬ NGHIÊN CỨU VẤN ĐỀ ..................................................... 13
1.1.1. Các cơng trình nghiên cứu ngồi nƣớc .............................................. 13
1.1.2. Các cơng trình nghiên cứu trong nƣớc ................................................ 13
1.2. CÁC KHÁI NIỆM CƠ BẢN CỦA ĐỀ TÀI ........................................... 15
1.2.1. Tổ chức ................................................................................................ 15
1.2.2. Văn hóa và văn hố tổ chức ................................................................ 15
1.2.3. Xây dựng và xây dựng văn hoá tổ chức .............................................. 18
1.2.4. Quản lý và quản lý xây dựng văn hoá tổ chức ..................................... 19
1.2.5. Biện pháp và biện pháp xây dựng văn hoá tổ chức ............................. 20
1.3. MỘT SỐ VẤN ĐỀ CƠ BẢN VỀ XÂY DỰNG VĂN HÓA TỔ CHỨC ..... 23
3
1.3.1. Vai trò và mục tiêu của xây dựng văn hóa tổ chức ....................................... 23
1.3.2. Các yếu tố cấu thành văn hóa tổ chức............................................................. 26
1.3.3. Tầm quan trọng của văn hoá tổ chức nhà trƣờng với chất lƣợng giáo dục . 30
1.3.4. Vai trò của lãnh đạo trong việc xây dựng và phát triển văn hóa
tổ chức trong nhà trƣờng ........................................................................................... 33
1.4. MỘT SỐ VẤN ĐỀ VỀ XÂY DỰNG VĂN HOÁ TỔ CHỨC
TRONG NHÀ TRƢỜNG TRUNG CẤP CHUYÊN NGHIỆP............................. 34
1.4.1. Trƣờng Trung cấp chuyên nghiệp và những thách thức
đối với nhà trƣờng trong giai đoạn hiện nay ................................................. 34
1.4.2. Văn hóa tổ chức ở trƣờng Trung cấp chuyên nghiệp........................... 35
1.4.3. Các yếu tố ảnh hƣởng đến việc xây dựng văn hóa tổ chức
của trƣờng Trung cấp chuyên nghiệp............................................................. 37
Kết luận chƣơng 1 .......................................................................................... 44
Chƣơng 2. THỰC TRẠNG CÔNG TÁC XÂY DỰNG VĂN HÓA
TỔ CHỨC Ở TRƯỜNG TRUNG CẤP XÂY DỰNG THÀNH PHỐ
HỒ CHÍ MINH ............................................................................................ 45
2.1. KHÁI QUÁT LỊCH SỬ PHÁT TRIỂN CỦA TRƢỜNG
TRUNG CẤP XÂY DỰNG THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH ........................ 45
2.1.1. Lịch sử hình thành và phát triển của nhà trƣờng .............................. 45
2.1.2. Phƣơng hƣớng phát triển của nhà trƣờng đến năm 2020 ................... 49
2.2. THỰC TRẠNG VĂN HÓA TỔ CHỨC Ở TRƢỜNG TRUNG CẤP
XÂY DỰNG THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH ............................................... 52
2.2.1. Nhận thức của đội ngũ cán bộ viên chức – ngƣời lao động
và giáo viên về văn hóa tổ chức trong nhà trƣờng ........................................ 52
2.2.2. Nhận thức của đội ngũ cán bộ viên chức – ngƣời lao động,
giáo viên và học sinh đối với cơng tác xây dựng văn hóa tổ chức
của nhà trƣờng ................................................................................................ 71
4
2.3. THỰC TRẠNG CƠNG TÁC XÂY DỰNG VĂN HĨA
TỔ CHỨC Ở TRƢỜNG TRUNG CẤP XÂY DỰNG THÀNH PHỐ
HỒ CHÍ MINH............................................................................................... 73
2.3.1. Các biện pháp xây dựng văn hóa tổ chức ở trƣờng Trung cấp
Xây dựng thành phố Hồ Chí Minh của đội ngũ lãnh đạo và bộ quản lý ....... 73
2.3.2. Các biện pháp xây dựng văn hóa tổ chức ở trƣờng Trung cấp
Xây dựng thành phố Hồ Chí Minh của đội ngũ cán bộ viên chức –
ngƣời lao động và giáo viên .......................................................................... 76
2.4. ĐÁNH GIÁ CHUNG VỀ THỰC TRẠNG VÀ NGUYÊN NHÂN ....... 78
2.4.1. Đánh giá chung về thực trạng ............................................................. 78
2.4.2. Nguyên nhân ..................................................................................... 79
Kết luận chƣơng 2 ......................................................................................... 80
Chƣơng 3. MỘT SỐ BIỆN PHÁP XÂY DỰNG VĂN HÓA
TỔ CHỨC Ở TRƢỜNG TRUNG CẤP XÂY DỰNG THÀNH PHỐ
HỒ CHÍ MINH............................................................................................ 81
3.1. CÁC NGUYÊN TẮC ĐỀ XUẤT BIỆN PHÁP XÂY DỰNG
VĂN HÓA TỔ CHỨC Ở TRƢỜNG TRUNG CẤP XÂY DỰNG
THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH ..................................................................... 81
3.1.1. Nguyên tắc đảm bảo tính mục tiêu....................................................... 81
3.1.2. Nguyên tắc đảm bảo tính tồn diện..................................................... 81
3.1.3. Ngun tắc đảm bảo tính hiệu quả ....................................................... 81
3.1.4. Nguyên tắc đảm bảo tính khả thi ......................................................... 82
3.2. MỘT SỐ BIỆN PHÁP XÂY DỰNG VĂN HÓA
TỔ CHỨC Ở TRƢỜNG TRUNG CẤP XÂY DỰNG
THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH .................................................................... 82
3.2.1. Xây dựng văn hóa tổ chức nhà trƣờng trên cơ sở chuyển đổi
cách tƣ duy của đội ngũ cán bộ viên chức – ngƣời lao động, giáo viên
5
và học sinh đối với các hoạt động giáo dục và đào tạo của nhà trƣờng ...... 82
3.2.2. Định hƣớng nhận thức của đội ngũ cán bộ viên chức – ngƣời
lao động, giáo viên và học sinh về văn hóa tổ chức trong nhà trƣờng ......... 85
3.2.3. Rà sốt, hồn chỉnh hệ thống văn bản quản lý hành chính,
các quy trình, thủ tục làm việc, hệ thống thơng tin quản lý để xây dựng
nề nếp hành chính và văn hóa quản lý ......................................................... 87
3.2.4. Xây dựng các chuẩn mực đạo đức, chuẩn hành vi trong giao tiếp
đối với đội ngũ cán bộ viên chức – ngƣời lao động, giáo viên và học sinh . 90
3.2.5. Tổ chức hiệu quả các hoạt động thi đua, phong trào nhằm
tạo sự đoàn kết, gắn bó trong nhà trƣờng ...................................................... 95
3.2.6. Xây dựng các hình mẫu tiên tiến trong cơng tác xây dựng
văn hóa tổ chức trong nhà trƣờng .................................................................. 97
3.2.7. Tăng cƣờng công tác hợp tác doanh nghiệp, liên kết đào tạo, tạo cơ
hội học hỏi, chia sẻ kinh nghiệm trong việc xây dựng văn hóa tổ chức ........ 99
3.3. THĂM DỊ TÍNH CẦN THIẾT VÀ TÍNH KHẢ THI CỦA GIẢI PHÁP ..... 101
Tổng kết chƣơng 3 ....................................................................................... 104
KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ ..................................................................... 105
1. Kết luận .................................................................................................... 105
2. Kiến nghị .................................................................................................. 106
TÀI LIỆU THAM KHẢO ........................................................................... 109
PHỤ LỤC
6
DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT TRONG LUẬN VĂN
CBQL
: Cán bộ quản lý
CBVC-NLĐ : Cán bộ viên chức – ngƣời lao động
CNH-HĐH : Cơng nghiệp hóa, hiện đại hóa
GD
: Giáo dục
GDĐT
: Giáo dục và đào tạo
GV
: Giáo viên
HS
: Học sinh
QLGD
: Quản lý giáo dục
TCCN
: Trung cấp chuyên nghiệp
TP.HCM
: Thành phố Hồ Chí Minh
VH
: Văn hóa
VHTC
: Văn hóa tổ chức
XHCN
: Xã hội chủ nghĩa
C.33.44.55.54.78.65.5.43.22.2.4..22.Tai lieu. Luan 66.55.77.99. van. Luan an.77.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.C.33.44.55.54.78.655.43.22.2.4.55.22. Do an.Tai lieu. Luan van. Luan an. Do an.Tai lieu. Luan van. Luan an. Do an
7
DANH MỤC CÁC BẢNG
Bảng 2.1:
Danh mục các phòng chức năng của trƣờng Trung cấp
Xây dựng TP.HCM................................................................... 46
Bảng 2.2:
Danh mục các Khoa của trƣờng Trung cấp Xây dựng TP.HCM.... 47
Bảng 2.3:
Thống kê quan niệm của đội ngũ CBQL, CBVC-NLĐ và
GV về văn hóa tổ chức nhà trƣờng........................................... 54
Bảng 2.4:
Thống kê nhận thức của đội ngũ CBQL, CBVC-NLĐ và
GV về các biểu hiện văn hóa tổ chức nhà trƣờng..................... 56
Bảng 2.5:
Đánh giá của đội ngũ CBQL về hành vi thực hiện
nề nếp hành chính, nề nếp dạy học........................................... 59
Bảng 2.6:
Đánh giá của CBVC-NLĐ về hành vi thực hiện nề nếp làm việc... 61
Bảng 2.7:
Đánh giá của GV về hành vi thực hiện nề nếp dạy học............ 63
Bảng 2.8:
Đánh giá của HS về hành vi thực hiện nề nếp học tập..............67
Bảng 2.9:
Đánh giá mối quan hệ giữa các thành viên trong nhà trƣờng... 70
Bảng 2.10:
Đánh giá mức độ nhận thức của CBQL, CBVC-NLĐ, GV
và HS về tầm quan trọng và mức độ thể hiện của việc
xây dựng VHTC nhà trƣờng.................................................... 72
Bảng 2.11:
Đánh giá của CBVC-NLĐ và GV về các biện pháp của
đội ngũ lãnh đạo và CBQL để xây dựng VHTC ở trƣờng
Trung cấp Xây dựng TP. HCM................................................ 75
Bảng 2.12:
Các biện pháp xây dựng VHTC của CBVC-NLĐ và GV........ 77
Bảng 3.1:
Kết quả đánh giá về mức độ cần thiết, tính khả thi
của những biện pháp xây dựng VHTC ở trƣờng
Trung cấp Xây dựng thành phố Hồ Chí Minh........................ 101
DANH MỤC CÁC HÌNH VẼ
Hình 1. Mơ hình tảng băng về văn hóa nhà trƣờng ................................ 25
Hình 2. Bản đồ hệ giá trị......................................................................... 29
@edu.gmail.com.vn.bkc19134.hmu.edu.vn
C.33.44.55.54.78.65.5.43.22.2.4..22.Tai lieu. Luan 66.55.77.99. van. Luan an.77.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.C.33.44.55.54.78.655.43.22.2.4.55.22. Do an.Tai lieu. Luan van. Luan an. Do an.Tai lieu. Luan van. Luan an. Do an
8
PHẦN MỞ ĐẦU
1. Lý do chọn đề tài
Hơn 20 năm qua, Đảng ta đã nêu ra nhiều quan điểm về giáo dục và coi
đầu tƣ cho giáo dục là một trong những hƣớng chính của đầu tƣ phát triển, tạo
điều kiện để giáo dục đi trƣớc và phục vụ đắc lực sự phát triển kinh tế, xã hội.
Tuy nhiên, nền giáo dục nƣớc nhà vẫn chƣa thực sự chuyển biến, tình trạng
yếu kém, lạc hậu về giáo dục vẫn bộc lộ rõ nét và hiện nay đang là nỗi bức
xúc của cả xã hội và là nguyên nhân sâu xa dẫn đến sự yếu kém, lạc hậu trong
phát triển kinh tế, xã hội nói chung. Thấy rõ sự cấp bách và bức xúc của vấn
đề này, Đại hội XI đã đặt vấn đề: đổi mới căn bản, toàn diện nền giáo dục.
Đảng và Nhà nƣớc xác định mục tiêu của đổi mới lần này là: “Tạo chuyển
biến căn bản, mạnh mẽ về chất lƣợng, hiệu quả giáo dục, đào tạo; đáp ứng
ngày càng tốt hơn công cuộc xây dựng, bảo vệ Tổ quốc và nhu cầu học tập
của nhân dân. Giáo dục con ngƣời Việt Nam phát triển toàn diện và phát huy
tốt nhất tiềm năng, khả năng sáng tạo của mỗi cá nhân; yêu gia đình, yêu Tổ
quốc, yêu đồng bào; sống tốt và làm việc hiệu quả”. “Đổi mới căn bản và toàn
diện nền giáo dục không chỉ nhằm nâng cao chất lƣợng nguồn lực con ngƣời
mà kết quả sẽ góp phần quan trọng vào cơng cuộc chấn hƣng đạo đức và văn
hóa xã hội” [3].
Đại hội cũng đã xác định rõ mục tiêu cho từng cấp học. Đối với giáo dục
nghề nghiệp, tập trung đào tạo nhân lực có kiến thức, kỹ năng và trách nhiệm
nghề nghiệp. Hình thành hệ thống giáo dục nghề nghiệp với nhiều phƣơng
thức và trình độ đào tạo kỹ năng nghề nghiệp theo hƣớng ứng dụng, thực
hành, bảo đảm đáp ứng nhu cầu nhân lực kỹ thuật công nghệ của thị trƣờng
lao động trong nƣớc và quốc tế.
Ngày nay, trong bối cảnh tồn cầu hóa và hội nhập quốc tế sâu rộng, giữa
@edu.gmail.com.vn.bkc19134.hmu.edu.vn
C.33.44.55.54.78.65.5.43.22.2.4..22.Tai lieu. Luan 66.55.77.99. van. Luan an.77.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.C.33.44.55.54.78.655.43.22.2.4.55.22. Do an.Tai lieu. Luan van. Luan an. Do an.Tai lieu. Luan van. Luan an. Do an
9
một thế giới đầy biến động, nhiều cơ hội và nhiều thách thức, mỗi ngƣời Việt
Nam và cả dân tộc Việt Nam đang đối mặt với những yêu cầu gay gắt về chủ
quyền quốc gia, kinh tế, văn hóa, khoa học, cơng nghệ, quốc phịng, an
ninh… Việc xây dựng và hoàn thiện nhân cách con ngƣời Việt Nam là nhiệm
vụ của toàn xã hội, nhƣng nhà trƣờng phải đóng vai trị tiên phong và nền
tảng. Đặc biệt đối với các trƣờng trung cấp chuyên nghiệp và trƣờng dạy
nghề, nhiệm vụ chính là đào tạo nguồn nhân lực có chất lƣợng, thì trong nội
dung chất lƣợng đó cũng phải bao hàm hai yếu tố hồng và chuyên.
Để thực hiện đƣợc nhiệm vụ và mục tiêu trên, đòi hỏi các cơ sở giáo dục
nói chung và các trƣờng trung cấp chuyên nghiệp nói riêng phải thực hiện một
cách đồng bộ nhiều nội dung để nâng cao chất lƣợng đào tạo của đơn vị, góp
phần thực hiện cơng cuộc đổi mới căn bản, tồn diện nền giáo dục nƣớc nhà.
Trong đó xây dựng văn hóa tổ chức trong nhà trƣờng là một yếu tố vơ cùng
quan trọng vì văn hóa tổ chức là một công cụ quan trọng ảnh hƣởng đến nhận
thức và hành vi của các thành viên trong tổ chức, là nhân tố trừu tƣợng bao
trùm và ảnh hƣởng sâu xa lên tất cả các vấn đề trong nhà trƣờng.
Văn hoá tổ chức của nhà trƣờng giúp đội ngũ cán bộ viên chức, ngƣời
lao động, giáo viên và HS (CBVC-NLĐ, GV và HS) thấy rõ mục tiêu, định
hƣớng và bản chất cơng việc mình làm, tích cực tạo ra các mối quan hệ tốt
đẹp giữa các các thành viên trong tập thể sƣ phạm, giữa giáo viên và HS, tạo
động lực cho hoạt động dạy học và hoạt động giáo dục phát triển, góp phần
làm tăng hiệu quả các hoạt động trong nhà trƣờng. Do đó, chất lƣợng văn hóa
tổ chức, văn hóa nhà trƣờng trong các cơ sở giáo dục hiện nay đang là một
trong những vấn đề mà những ngƣời làm công tác quản lý giáo dục rất quan
tâm. Văn hóa tổ chức của nhà trƣờng cịn là yếu tố rất quan trọng để rèn luyện
nhân cách và giáo dục thế hệ trẻ - những chủ nhân tƣơng lai của đất nƣớc trở
thành những con ngƣời sống có hồi bão, có lý tƣởng tốt đẹp, có nhân cách
@edu.gmail.com.vn.bkc19134.hmu.edu.vn
C.33.44.55.54.78.65.5.43.22.2.4..22.Tai lieu. Luan 66.55.77.99. van. Luan an.77.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.C.33.44.55.54.78.655.43.22.2.4.55.22. Do an.Tai lieu. Luan van. Luan an. Do an.Tai lieu. Luan van. Luan an. Do an
10
tốt, có đủ tri thức để trở thành những cơng dân tốt, đóng góp vào sự nghiệp
xây dựng đất nƣớc. Vì vậy, xây dựng văn hóa tổ chức của nhà trƣờng là vấn
đề mang tính cấp bách và thiết thực đối với từng nhà trƣờng, vì nếu học
đƣờng mà thiếu văn hóa thì khơng thể làm tốt đƣợc chức năng chuyển tải
những giá trị kiến thức và nhân văn cho thế hệ trẻ.
Tại trƣờng Trung cấp xây dựng thành phố Hồ Chí Minh, cơng tác xây
dựng văn hóa tổ chức đã đƣợc thực hiện song cơ sở lý luận, nội dung triển
khai và cách thức tổ chức thực hiện trong thời gian qua chƣa đƣợc đầu tƣ
nghiên cứu và chƣa đem lại hiệu quả cho sự phát triển chung của nhà trƣờng.
Vì vậy chúng tơi lựa chọn đề tài:“ Một số biện pháp xây dựng văn hóa tổ
chức ở trường Trung cấp Xây dựng thành phố Hồ Chí Minh”.
2. Mục đích nghiên cứu
Trên cơ sở nghiên cứu lý luận và thực tiễn, đề xuất một số biện pháp xây
dựng văn hóa tổ chức tại trƣờng Trung cấp Xây dựng thành phố Hồ Chí Minh
nhằm nâng cao hiệu quả hoạt động của nhà trƣờng.
3. Khách thể và đối tƣợng nghiên cứu
3.1. Khách thể nghiên cứu
Công tác xây dựng văn hóa tổ chức ở trƣờng Trung cấp chuyên nghiệp.
3.2. Đối tƣợng nghiên cứu
Biện pháp xây dựng văn hóa tổ chức ở trƣờng Trung cấp Xây dựng thành
phố Hồ Chí Minh.
4. Giả thiết khoa học
Nếu đề xuất đƣợc các biện pháp xây dựng văn hóa tổ chức một cách khả
thi sẽ góp phần nâng cao hiệu quả hoạt động của trƣờng Trung cấp Xây dựng
thành phố Hồ Chí Minh về mọi mặt.
5. Nhiệm vụ nghiên cứu
Để đạt đƣợc mục đích nêu trên, đề tài đặt ra những nhiệm vụ cụ thể sau đây:
@edu.gmail.com.vn.bkc19134.hmu.edu.vn
C.33.44.55.54.78.65.5.43.22.2.4..22.Tai lieu. Luan 66.55.77.99. van. Luan an.77.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.C.33.44.55.54.78.655.43.22.2.4.55.22. Do an.Tai lieu. Luan van. Luan an. Do an.Tai lieu. Luan van. Luan an. Do an
11
5.1 Nghiên cứu cơ sở lý luận các vấn đề xây dựng văn hóa tổ chức của
trƣờng Trung cấp chuyên nghiệp.
5.2 Nghiên cứu thực trạng môi trƣờng văn hóa và cơng tác xây dựng văn hóa
tổ chức tại trƣờng Trung cấp Xây dựng thành phố Hồ Chí Minh.
5.3 Đề xuất một số biện pháp xây dựng văn hóa tổ chức tại trƣờng Trung cấp
Xây dựng thành phố Hồ Chí Minh.
6. Phƣơng pháp nghiên cứu
6.1. Phƣơng pháp nghiên cứu lý luận, tổng hợp và phân tích tài liệu:
Phân tích, tổng hợp, khái quát hóa các tài liệu lý thuyết về cơng tác quản
lý giáo dục nói chung và cơng tác xây dựng văn hoá tổ chức trƣờng Trung cấp
chuyên nghiệp nói riêng nhằm xây dựng cơ sở lý luận cho việc đề ra các giải
pháp xây dựng văn hóa tổ chức của nhà trƣờng.
6.2. Phƣơng pháp nghiên cứu thực tiễn
- Phƣơng pháp quan sát sƣ phạm để thu thập thêm thông tin thực tế về đối
tƣợng nghiên cứu.
- Điều tra bằng bảng hỏi, phỏng vấn để khảo sát thực trạng về văn hóa tổ
chức; về nhận thức và nhu cầu của đội ngũ cán bộ viên chức, ngƣời lao động,
giáo viên và HS đối với việc xây dựng văn hóa tổ chức của nhà trƣờng.
- Phƣơng pháp lấy ý kiến chuyên gia để đề xuất các biện pháp xây dựng
văn hóa tổ chức.
- Phƣơng pháp tổng kết kinh nghiệm quản lý giáo dục từ các tài liệu liên
quan đến cơng tác xây dựng văn hóa tổ chức, xây dựng văn hóa nhà trƣờng từ
đó đúc rút các kinh nghiệm để đƣa ra các biện pháp xây dựng văn hóa tổ chức
một cách có hiệu quả.
6.3. Phƣơng pháp thống kê toán để xử lý các số liệu thu đƣợc về mặt định
lƣợng.
@edu.gmail.com.vn.bkc19134.hmu.edu.vn
C.33.44.55.54.78.65.5.43.22.2.4..22.Tai lieu. Luan 66.55.77.99. van. Luan an.77.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.C.33.44.55.54.78.655.43.22.2.4.55.22. Do an.Tai lieu. Luan van. Luan an. Do an.Tai lieu. Luan van. Luan an. Do an
12
7. Dự kiến đóng góp của luận văn
7.1. Về mặt lý luận
Góp phần hệ thống hóa các cơ sở lý luận về văn hóa tổ chức và cơng
tác xây dựng văn hóa tổ chức tại các cơ sở giáo dục chuyên nghiệp.
7.2. Về mặt thực tiễn
- Đánh giá đƣợc thực trạng công tác xây dựng và thực hiện văn hóa tổ
chức tại trƣờng Trung cấp Xây dựng thành phố Hồ Chí Minh.
- Đề xuất đƣợc một số biện pháp nhằm xây dựng văn hóa tổ chức tại
trƣờng Trung cấp Xây dựng thành phố Hồ Chí Minh, góp phần tạo sự phát
triển bền vững của nhà trƣờng.
8. Cấu trúc luận văn
Ngoài phần mở đầu, kết luận và kiến nghị, tài liệu tham khảo, phụ lục,
nội dung chính của luận văn đƣợc trình bày trong 3 chƣơng:
Chƣơng l: Cơ sở lý luận về xây dựng văn hoá tổ chức ở Trƣờng trung cấp
Xây dựng thành phố Hồ Chí Minh.
Chƣơng 2: Thực trạng cơng tác xây dựng văn hố tổ chức ở Trƣờng trung
cấp Xây dựng thành phố Hồ Chí Minh.
Chƣơng 3: Một số biện pháp xây dựng văn hoá tổ chức ở Trƣờng trung cấp
Xây dựng thành phố Hồ Chí Minh.
@edu.gmail.com.vn.bkc19134.hmu.edu.vn
C.33.44.55.54.78.65.5.43.22.2.4..22.Tai lieu. Luan 66.55.77.99. van. Luan an.77.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.C.33.44.55.54.78.655.43.22.2.4.55.22. Do an.Tai lieu. Luan van. Luan an. Do an.Tai lieu. Luan van. Luan an. Do an
13
Chƣơng 1
CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ XÂY DỰNG VĂN HÓA TỔ CHỨC
Ở TRƢỜNG TRUNG CẤP XÂY DỰNG THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH
1.1.
LỊCH SỬ NGHIÊN CỨU VẤN ĐỀ
1.1.1. Các cơng trình nghiên cứu ngồi nƣớc
Trong bối cảnh hiện nay, văn hóa nhà trƣờng và cơng tác xây dựng văn
hóa nhà trƣờng là một vấn đề cấp thiết, đƣợc nhiều nhà quản lý quan tâm và
thu hút sự nghiên cứu của nhiều tổ chức, nhiều nhà khoa học trong và ngồi
nƣớc. Đã có những thành tựu nổi bật về nội dung nghiên cứu này.
Ở các nƣớc ngồi có các cơng trình nghiên cứu và bài viết về văn hố tổ
chức và văn hóa nhà trƣờng tiêu biểu của các tác giả nhƣ: Brenda Bertrand,
Transformation Within Organizational Culture: The Gap Between Paper and
Reality (Bản dịch - Sự chuyển đổi trong văn hóa tổ chức: khoảng cách giữa
lí thuyết và thực tiễn).
Nghiên cứu gần đây của GS Trƣơng Yên Minh - Học viện Giáo dục
NIE, Singapore (2007) chỉ rõ 8 giá trị xếp thứ hạng cao trong giá trị văn hóa
nhà trƣờng và nội dung của xây dựng văn hóa nhà trƣờng, vai trò của hiệu
trƣởng nhà trƣờng, vai trò của giáo viên, học sinh trong việc xây dựng và
phát triển VHNT.
1.1.2. Các cơng trình nghiên cứu trong nƣớc
Ở nƣớc ta, cho đến nay, đa số những nghiên cứu quản lý trƣờng học
thƣờng dành cho những vấn đề chính sách, quản lý nhân sự, quản lý
chƣơng trình giáo dục, tổ chức các hoạt động giáo dục và xã hội trong nhà
trƣờng, quản lý tài chính, v.v... Quản lý nhà trƣờng dƣới quan điểm của tiếp
cận văn hóa tổ chức thực sự là một vấn đề mới. Có rất ít tác giả quan tâm và
đi sâu nghiên cứu một cách có hệ thống về việc xây dựng văn hoá tổ chức
nhà trƣờng. Một số cuốn sách hoặc bài viết gần đây mới chỉ đề cập tới
@edu.gmail.com.vn.bkc19134.hmu.edu.vn
C.33.44.55.54.78.65.5.43.22.2.4..22.Tai lieu. Luan 66.55.77.99. van. Luan an.77.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.C.33.44.55.54.78.655.43.22.2.4.55.22. Do an.Tai lieu. Luan van. Luan an. Do an.Tai lieu. Luan van. Luan an. Do an
14
những khía cạnh nhất định của cơng tác xây dựng văn hố học đƣờng, mơi
trƣờng văn hố cơ sở, chẳng hạn:
- Văn Đức Thanh, Xây dựng môi trƣờng văn hố cơ sở, Nhà xuất
bản chính trị quốc gia, Hà Nội, 2001
- Nguyễn Thị Kim Ngân (2011), Văn hóa giao tiếp trong nhà trƣờng,
Nhà xuất bản Đại học sƣ phạm TP. HCM.
- Hồng Thị Nhị Hà, Xây dựng mơi trƣờng và chuẩn mực văn hóa giao
tiếp sƣ phạm đặc trƣng
Gần đây có một số cơng trình nghiên cứu của sinh viên và học viên cao
học về vấn đề văn hố nhà trƣờng dƣới các góc độ khai thác khác nhau:
Nguyễn Thị Ngát (2008) trong việc xây dựng văn hoá chia sẻ ở Trƣờng
đại học Sƣ phạm, Đại học Thái Nguyên, khảo sát trên đối tƣợng là sinh viên
chuyên ngành Tâm lý - Giáo dục và khai thác về vấn đề văn hoá chia sẻ
trong học tập của sinh viên.
Tác giả Lê Thị Ngoãn (2009), với đề tài luận văn tốt nghiệp về xây
dựng văn hoá nhà trƣờng ở trƣờng Cao đẳng Công nghiệp Nam Định đã làm
rõ cơ sở lý luận và thực trạng xây dựng văn hoá nhà trƣờng ở trƣờng Cao
đẳng chuyên nghiệp.
Tác giả Lê Hồng Sinh (2012), có cơng trình nghiên cứu với đề tài về
xây dựng văn hoá tổ chức ở Trung tâm Giáo dục thƣờng xuyên và Đào tạo
cán bộ tỉnh Quảng Ninh đã nêu lên vai trị văn hố tổ chức đối với quá trình
hình thành và phát triển nhân cách ngƣời học và tạo điều kiện thuận lợi trong
việc hỗ trợ công tác giảng dạy của giáo viên.
Nhìn chung, các cơng trình trên chỉ mới chuyên sâu vào các nội dung
trong các nhà trƣờng nói chung, chƣa đề cập đến cơng tác xây dựng VHTC
riêng ở các trƣờng Trung cấp chuyên nghiệp.
@edu.gmail.com.vn.bkc19134.hmu.edu.vn
C.33.44.55.54.78.65.5.43.22.2.4..22.Tai lieu. Luan 66.55.77.99. van. Luan an.77.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.C.33.44.55.54.78.655.43.22.2.4.55.22. Do an.Tai lieu. Luan van. Luan an. Do an.Tai lieu. Luan van. Luan an. Do an
15
Vì vậy, tác giả chọn nghiên cứu đề tài này với hy vọng để làm sáng tỏ
cơ sở lý luận về xây dựng VHTC ở trƣờng TCCN đồng thời đề xuất những
biện pháp thực hiện công tác xây dựng VHTC nhà trƣờng có hiệu quả, góp
phần xây dựng một mơi trƣờng cơng tác tích cực nhằm thực hiện tốt mục
tiêu đào tạo của Trƣờng Trung cấp Xây dựng thành phố Hồ Chí Minh trong
giai đoạn phát triển hiện nay.
1.2. CÁC KHÁI NIỆM CƠ BẢN CỦA ĐỀ TÀI
1.2.1. Tổ chức
Khi quan niệm về tổ chức có nhiều cách tiếp cận khác nhau, đứng dƣới
mỗi góc độ tiếp cận, ngƣời ta lại có những định nghĩa khác nhau về tổ chức.
Dƣới góc độ Triết học, tổ chức là cơ cấu tồn tại của sự vật, là thuộc tính
của bản thân sự vật. Tổ chức khi vận hành tỏ ra kém hiệu quả ngƣời ta chủ
yếu tập trung đổi mới cơ cấu tổ chức dẫn đến sự sát nhập, chia tách.
Dƣới góc độ Tâm lý học, tổ chức là một nhóm chính thức của cá nhân
hoặc là những hệ thống tƣơng tác xử lý thông tin và đƣa ra quyết định.
Xét về mặt xã hội, tổ chức là một cơ cấu do con ngƣời tạo ra. Theo định
nghĩa thơng thƣờng thì tổ chức là một khái niệm vừa đƣợc áp dụng đối với
những hiện tƣợng về cơ cấu, vừa đƣợc áp dụng đối với những hiện tƣợng về
văn hóa. Đó là sự sắp đặt mang tính tổng thể, tồn bộ, một sự phối hợp của
nhiều nhân tố trong một phạm vị nhất định. Trong phạm vi đó, sự sắp đặt và
phối hợp các nhân tố sẽ tạo nên một đơn vị có thể phân biệt đƣợc. Đơn vị
này có tính chất đặc thù, khác với tính chất của những nhân tố cấu thành nó
[21].
1.2.2. Văn hóa và văn hố tổ chức
1.2.2.1. Khái niệm “ Văn hóa”
Văn hóa là một từ cổ trong tiếng Pháp, xuất hiện vào khoảng cuối thế kỷ
XIII có nguồn gốc từ tiếng Latinh (cultura). Từ VH đƣợc khai sinh trong tiếng
@edu.gmail.com.vn.bkc19134.hmu.edu.vn
C.33.44.55.54.78.65.5.43.22.2.4..22.Tai lieu. Luan 66.55.77.99. van. Luan an.77.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.C.33.44.55.54.78.655.43.22.2.4.55.22. Do an.Tai lieu. Luan van. Luan an. Do an.Tai lieu. Luan van. Luan an. Do an
16
Pháp, rồi truyền bá sang tiếng Anh (culture), tiếng Đức dƣới hình thức vay
mƣợn ngơn ngữ. Nghĩa gốc của nó là “vun trồng, chăm sóc” sau đó cịn có
thêm ý nghĩa ẩn dụ là “hình thành, GD tinh thần”.
Trong tiếng Việt, từ văn hóa có rất nhiều nghĩa. Văn hóa đƣợc dùng theo
nghĩa thơng dụng để chỉ học thức, lối sống. Theo nghĩa chuyên biệt để chỉ
trình độ phát triển của một giai đoạn. Trong khi theo nghĩa rộng, thì văn hóa
bao gồm tất cả, từ những sản phẩm tinh vi, hiện đại, cho đến tín ngƣỡng,
phong tục, lối sống...
Cho đến nay, khi nói đến văn hóa có rất nhiều khái niệm và nhiều cách
tiếp cận khác nhau. Vì vậy, rất khó hình dung hay đƣa ra một khái niệm văn
hóa nào là chính xác nhất.
Năm 2002, Tổ chức Giáo dục, Khoa học và Văn hóa Liên Hiệp Quốc
UNESCO đã đƣa ra định nghĩa về văn hóa nhƣ sau: “Văn hóa nên đƣợc đề
cập đến nhƣ là một tập hợp của những đặc trƣng về tâm hồn, vật chất, tri thức
và xúc cảm của một xã hội hay một nhóm ngƣời trong xã hội và nó chứa
đựng, ngồi văn học và nghệ thuật, cả cách sống, phƣơng thức chung sống, hệ
thống giá trị, truyền thống và đức tin”.
Dƣới góc độ tâm lý học thì văn hóa là q trình thích nghi với mơi
trƣờng, q trình học hỏi, hình thành thói quen, lối ứng xử của con ngƣời.
Dƣới góc độ của xã hội học thì văn hố là sản phẩm của con ngƣời, là
quan niệm về cuộc sống, tổ chức cuộc sống và là toàn bộ cách ứng xử của con
ngƣời trong cuộc sống đó. Văn hố chính là điểm hội tụ sáng nhất, là tinh hoa
của trí tuệ lồi ngƣời.
Có thể nói rằng, văn hóa đƣợc dùng để chỉ thuộc tính tồn tại trong sự
vật, hiện tƣợng và những hoạt động của sự sống có liên quan đến con ngƣời,
nói chính xác hơn là liên quan đến tính xã hội của con ngƣời. Bất kể sự vật,
@edu.gmail.com.vn.bkc19134.hmu.edu.vn
C.33.44.55.54.78.65.5.43.22.2.4..22.Tai lieu. Luan 66.55.77.99. van. Luan an.77.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.C.33.44.55.54.78.655.43.22.2.4.55.22. Do an.Tai lieu. Luan van. Luan an. Do an.Tai lieu. Luan van. Luan an. Do an
17
hiện tƣợng và quá trình vận động thuộc về vật chất hay tƣ duy, những gì có
tác động đến hoạt động của con ngƣời cũng đều liên quan đến văn hóa.
Nhƣ vậy, nói đến văn hóa là nói đến những giá trị vật chất, tinh thần do
con ngƣời sáng tạo và tích lũy qua q trình hoạt động thực tiễn ra trong lịch
sử. Văn hóa đƣợc tạo ra và phát triển trong quan hệ qua lại giữa con ngƣời và
xã hội. Văn hóa thể hiện trình độ phát triển của xã hội, những quan niệm về
đạo lý nhân sinh, thẩm mỹ, tôn giáo, lối sống của một dân tộc và đấu ấn đặc
trƣng ở mỗi ngƣời trong cộng đồng. Văn hóa đƣợc truyền từ thế hệ này sang
thế hệ khác thơng qua q trình xã hội hóa. Sự phát triển văn hóa khơng mang
tính ngẫu nhiên, đột biến, mà trong q trình vận động nó phải đƣợc phát triển
một cách tuần tự từ thấp đến cao. Có thể nói văn hóa đồng nghĩa với cuộc
sống và sự phát triển. Con ngƣời sản sinh ra văn hóa, trƣởng thành từ văn hóa,
tắm mình trong mơi trƣờng văn hóa và nắm chắc tƣơng lai bằng văn hóa.
1.2.2.2. Văn hóa tổ chức
Thuật ngữ “văn hóa tổ chức” (organisational culture) xuất hiện lần đầu
tiên trên báo chí Mỹ vào khoảng thập niên 1960. Hiện nay có rất nhiều định
nghĩa về văn hóa tổ chức, trong đó có một số đã đƣợc cơng bố và sử dụng phổ
biến nhƣ:
- Theo Tunstall (1983): Văn hóa tổ chức có thể đƣợc mơ tả nhƣ một tập
hợp chung các tín ngƣỡng, thơng lệ, hệ thống giá trị, quy chuẩn hành vi ứng
xử và cách thức hoạt động riêng của từng tổ chức. Các mặt đó quy định mơ
hình hoạt động của tổ chức và cách ứng xử của các thành viên trong tổ chức
đó.
- Theo Farmar (1990): Văn hóa tổ chức đƣợc hiểu là tổng của các quan
niệm, niềm tin, giá trị - những yếu tố mà các thành viên của tổ chức chia sẻ,
chuyển tải thơng qua: "Làm cái gì ? Làm nhƣ thế nào ? và Ai làm ?".
@edu.gmail.com.vn.bkc19134.hmu.edu.vn
C.33.44.55.54.78.65.5.43.22.2.4..22.Tai lieu. Luan 66.55.77.99. van. Luan an.77.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.C.33.44.55.54.78.655.43.22.2.4.55.22. Do an.Tai lieu. Luan van. Luan an. Do an.Tai lieu. Luan van. Luan an. Do an
18
- Văn hố tổ chức là tồn bộ các giá trị, niềm tin, truyền thống và thói
quen có khả năng quy định hành vi của mỗi thành viên trong tổ chức, mang
lại cho tổ chức một bản sắc riêng, ngày càng phong phú thêm và có thể thay
đổi theo thời gian. (Michel Amiel, Prancis Bonnet, Joseph Jacobs – 1993).
Chủ đề về văn hóa tổ chức đã đƣợc nghiên cứu bởi các nhà nghiên cứu
thuộc các lĩnh vực khác nhau, từ lĩnh vực học thuật nhƣ xã hội học và nhân
chủng học cũng nhƣ các ngành ứng dụng nhƣ khoa học quản lý.... Mặc dù
không thể đƣa ra một định nghĩa cho phù hợp với tất cả các lĩnh vực, song từ
những định nghĩa trên có thể hiểu văn hóa tổ chức là hệ thống những giá trị,
những niềm tin, những quy phạm đƣợc chia sẻ bởi các thành viên trong tổ
chức và hƣớng dẫn hành vi của những ngƣời lao động trong tổ chức. Văn hóa
của tổ chức đƣợc xem là một nhận thức chỉ tồn tại trong một tổ chức chứ
khơng phải trong một cá nhân. Vì vậy, các cá nhân có những nền tảng văn
hóa, lối sống, nhận thức khác nhau, ở những vị trí làm việc khác nhau trong
một tổ chức, có khuynh hƣớng hiển thị văn hóa tổ chức đó theo cùng một
cách. Văn hóa của tổ chức có liên quan đến cách nhận thức và lối hành xử của
các thành viên đối với bên trong và bên ngồi tổ chức đó. Đồng thời, văn hóa
của tổ chức chính là sự hiện diện sinh động và cụ thể nhất của tổ chức đó mà
mọi ngƣời có thể dễ dàng nhận ra. Hình ảnh đó có thể do nhiều yếu tố cấu
thành nên. Vì thế, chỉ cần một yếu tố có sự thay đổi, thì về lý thuyết, hình ảnh
về tổ chức đó sẽ bị khác đi. Do đó, trên phƣơng diện lý thuyết, sẽ khơng có tổ
chức này có văn hóa giống tổ chức kia, dù họ có thể giống nhau nhiều điểm.
1.2.3. Xây dựng và xây dựng văn hoá tổ chức
1.2.3.1. Khái niệm xây dựng
Theo Đại từ điển tiếng Việt thì xây dựng có nghĩa là làm cho hình thành
một cộng đồng, một chỉnh thể về xã hội, kinh tế, chính trị, văn hoá theo
đƣờng lối chủ trƣơng nhất định.
@edu.gmail.com.vn.bkc19134.hmu.edu.vn
C.33.44.55.54.78.65.5.43.22.2.4..22.Tai lieu. Luan 66.55.77.99. van. Luan an.77.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.C.33.44.55.54.78.655.43.22.2.4.55.22. Do an.Tai lieu. Luan van. Luan an. Do an.Tai lieu. Luan van. Luan an. Do an
19
1.2.3.2. Xây dựng văn hóa tổ chức
Văn hóa tổ chức của mỗi đơn vị đều phản ánh những đặc điểm bên trong
nhƣ phong cách quản lý, kế hoạch chiến lƣợc, bầu khơng khí của các mối
quan hệ, hệ thống khen thƣởng, những phƣơng tiện kết nối, sự lãnh đạo và
những giá trị cơ bản của đơn vị ấy. Xây dựng văn hóa tổ chức là việc xác định
những đặc điểm cốt yếu trong văn hóa của một đơn vị, những thành tố có thể
phản ánh vị trí hiện tại của văn hóa tổ chức và cách thức để có thể giải quyết
những thách thức mà tổ chức đang phải đối mặt. Muốn xây dựng văn hóa tổ
chức một cách hiệu quả thì phải xác định rõ điểm mạnh và điểm yếu của
những thành tố văn hóa ấy để từ đó xây dựng một chiến lƣợc với những thành
tố trọng yếu nhất.
Xây dựng văn hóa tổ chức chính là xây dựng lề lối, nề nếp làm việc khoa
học, có trật tự kỷ cƣơng, tuân theo những nội quy, quy định chung nhƣng
khơng mất đi tính dân chủ. Văn hóa tổ chức đƣợc hình thành trong quá trình
hoạt động của tổ chức góp phần tạo dựng niềm tin, sự đồn kết nhất trí của cả
tập thể trong việc nâng cao hiệu quả và chất lƣợng hoạt động của đơn vị. Văn
hóa tổ chức phản ánh sự nhận thức cũng nhƣ ý thức của mỗi cá nhân trong
môi trƣờng làm việc tại đơn vị. Con ngƣời tác động đến việc hình thành văn
hóa tổ chức đồng thời văn hóa với những giá trị bền vững đƣợc kế thừa và
tiếp thu có chọn lọc từ quá khứ đến hiện tại, tƣơng lai, từ mơi trƣờng bên
trong đến bên ngồi sẽ có tác động trở lại góp phần hồn thiện nhân cách,
phẩm chất, đạo đức cho từng cá nhân tại đơn vị. Xây dựng văn hóa tổ chức
chính là xây dựng một mơi trƣờng làm việc hiện đại, chuyên nghiệp, thân
thiện và hiệu quả. Từ đó tạo bầu khơng khí cởi mở giúp các thành viên hứng
khởi làm việc đƣa chất lƣợng và hiệu quả công việc lên cao.
1.2.4. Quản lý và quản lý xây dựng văn hoá tổ chức
1.2.4.1. Khái niệm “ Quản lý”
@edu.gmail.com.vn.bkc19134.hmu.edu.vn
C.33.44.55.54.78.65.5.43.22.2.4..22.Tai lieu. Luan 66.55.77.99. van. Luan an.77.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.C.33.44.55.54.78.655.43.22.2.4.55.22. Do an.Tai lieu. Luan van. Luan an. Do an.Tai lieu. Luan van. Luan an. Do an
20
Ngày nay thuật ngữ QL đã trở nên phổ biến nhƣng chƣa có một định
nghĩa thống nhất. Khái niệm QL đƣợc sử dụng rộng rãi trong nhiều lĩnh vực
của đời sống xã hội và có nhiều quan niệm khác nhau về khái niệm quản lý.
Theo Trần Kiểm: “ QL một hệ thống xã hội là tác động có mục đích đến
tập thể ngƣời - thành viên của hệ - nhằm làm cho hệ vận hành thuận lợi và đạt
đƣợc mục đích dự kiến”.
Cũng theo Trần Kiểm: “QL là những tác động của chủ thể quản lý trong
việc huy động, phát huy, kết hợp, sử dụng, điều chỉnh, điều phối các nguồn
nhân lực (nhân lực, vật lực, tài lực) trong và ngoài tổ chức ( chủ yếu là nội
lực) một cách tối ƣu nhằm đạt mục đíchcủa tổ chức với hiệu quả cao nhất”.
Theo Nguyễn Kỳ, Bùi Trọng Tuân: “ QL là những tác động có định
hƣớng, có kế hoạch của chủ thể quản lý đến đối tƣợng bị quản lý trong tổ
chức để vận hành tổ chức nhằm đạt đƣợc mục đích nhất định”.
Theo Nguyễn Bá Sơn: QL là tác động có mục đích đến tập thể những con
ngƣời để tổ chức và phối hợp hoạt động của họ trong quá trình lao động”.
Từ những khái niệm trên, chúng ta có thể hiểu: Ql là sự tác động liên tục
có tổ chức, có định hƣớng của chủ thể Ql lên khách thể Ql về các mặt chính
trị, văn hoá, kinh tế, xã hội vv…bằng một hệ thống các luật lệ, các chính sách,
các nguyên tắc, các phƣơng pháp và các biện pháp cụ thể nhằm tạo ra môi
trƣờng và điều kiện cho sự phát triển của đối tƣợng đến mục đích đã định.
1.2.4.2. Quản lý xây dựng văn hố tổ chức
Quản lý cơng tác xây dựng văn hóa tổ chức là những cách thức tác động
hƣớng vào việc tạo ra những thay đổi về chất lƣợng công tác xây dựng môi
trƣờng VH tổ chức của nhà trƣờng nhằm đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ của nhà
trƣờng.
1.2.5. Biện pháp và biện pháp xây dựng văn hoá tổ chức
1.2.5.1. Khái niệm “ Biện pháp”
@edu.gmail.com.vn.bkc19134.hmu.edu.vn
C.33.44.55.54.78.65.5.43.22.2.4..22.Tai lieu. Luan 66.55.77.99. van. Luan an.77.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.C.33.44.55.54.78.655.43.22.2.4.55.22. Do an.Tai lieu. Luan van. Luan an. Do an.Tai lieu. Luan van. Luan an. Do an
21
Theo Từ điển Tiếng Việt năm 1992 của Viện khoa học xã hội Việt Nam
thì biện pháp có nghĩa là: cách làm, cách giải quyết một vấn đề cụ thể.
Trong giáo dục biện pháp là yếu tố hợp thành của các phƣơng pháp, phụ
thuộc vào phƣơng pháp nhƣng trong tình huống cụ thể biện pháp và phƣơng
pháp có thể chuyển hóa lẫn nhau. Biện pháp đƣợc xây dựng dựa trên tính kế
thừa, tính phù hợp, tính khả thi, tính thực tiễn và tính hiệu quả của các vấn đề
cần giải quyết.
1.2.5.2. Biện pháp xây dựng văn hoá tổ chức
Biện pháp xây dựng văn hoá tổ chức là hệ thống các phƣơng pháp đƣợc
đƣa ra dựa trên cơ sở xác định những đặc điểm cốt yếu trong văn hóa của một
tổ chức, những thành tố ảnh hƣởng đến các giá trị văn hóa của tổ chức và
cách thức để có thể giải quyết những thách thức mà tổ chức đang phải đối
mặt.
Việc xây dựng văn hóa tổ chức là một cơng việc mang tính chất lâu dài
và cần có những bƣớc đi phù hợp. Do vậy, muốn văn hóa tổ chức ngày càng
bền vững và phát triển cần lựa chọn biện pháp xây dựng văn hóa tổ chức một
cách phù hợp với các điều kiện đặc thù của đơn vị. Hiện nay, mơ hình cho xây
dựng văn hóa tổ chức đƣợc các nhà nghiên cứu đƣa ra khá nhiều. Tiêu biểu có
mơ hình xây dựng văn hóa tổ chức của hai tác giả Julie Heifetz & Richard
Hagberg đề xuất gồm 11 bƣớc nhƣ sau:
- Tìm hiểu mơi trƣờng và các yếu tố ảnh hƣởng tới hiến lƣợc phát triển
của nhà trƣờng trong tƣơng lai xem những yếu tố nào có ảnh hƣởng nhất làm
thay đổi chiến lƣợc phát triển của tổ chức;
- Xác định đâu là giá trị cốt lõi làm cơ sở cho thành công của bản thân tổ
chức. Các giá trị cốt lõi phải là các giá trị khơng phai nhịa theo thời gian;
đồng thời nó phải là sợi chỉ đỏ cho mọi hoạt động của tổ chức;
- Xây dựng tầm nhìn – một bức tranh lý tƣởng trong tƣơng lai – mục tiêu
@edu.gmail.com.vn.bkc19134.hmu.edu.vn
C.33.44.55.54.78.65.5.43.22.2.4..22.Tai lieu. Luan 66.55.77.99. van. Luan an.77.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.C.33.44.55.54.78.655.43.22.2.4.55.22. Do an.Tai lieu. Luan van. Luan an. Do an.Tai lieu. Luan van. Luan an. Do an
22
sẽ vƣơn tới. Đây là định hƣớng để xây dựng văn hóa tổ chức, thậm chí có thể
tạo lập một nền văn hóa tƣờng lai khác hẳn trạng thái hiện tại;
- Đánh giá văn hóa hiện tại và xác định những yếu tố văn hóa nào cần
thay đổi. Văn hóa thƣờng tiềm ẩn, khó thấy nên việc đánh giá là cực kỳ khó
khăn, dẽ gây nhầm lẫn vì các chủ thể văn hóa vốn đã hịa mình vào nền văn
hóa đƣơng đại, khó nhìn nhận một cách khách quan sự tồn tại của những hạn
chế và những mặt trái, mặt tiêu cực cần thay đổi;
- Tập trung nghiên cứu, đề xuất giải pháp làm gì và làm thế nào để thu
hẹp khoảng cách của những giá trị văn hóa hiện có và văn hóa tƣơng lai đã
hoạch định. Các nghiên cứu phải chỉ rõ và thống kê đƣợc những yếu tố văn
hóa làm trì hỗn hay cản trở sự thay đổi, đổi mới. Loại bỏ những yếu tố cản
trở, những yếu tố văn hóa lạc hậu chính là thu hẹp khoảng cách giữa giá trị
văn hóa hiện có và văn hóa tƣơng lai;
- Xác định vai trị của lãnh đạo trong việc dẫn dắt thay đổi và phát triển
văn hóa tổ chức. Lãnh đạo phải thực hiện vai trò là ngƣời đề xƣớng, hƣớng
dẫn các nỗ lực thay đổi; hoạch định sứ mệnh, tầm nhìn, truyền bá sứ mệnh và
tầm nhìn đó để tạo niềm tin và nỗ lực cho thực hiện;
- Soạn thảo một kế hoạch, một phƣơng án hành động cụ thể, chi tiết tới
từng đơn vị thành viên và trực thuộc, phù hợp với các điều kiện thời gian và
nguồn lực khác để có thể thực thi đƣợc kế hoạch đó;
- Phổ biến nhu cầu thay đổi, viễn cảnh tƣơng lai cho toàn thể nhân viên
để cùng chia sẻ, từ đó, động viên tinh thần, tạo động lực cho họ và để họ có
sự đồng thuận, hiểu rõ vai trị, vị trí, quyền lợi và trách nhiệm của mình trong
việc nỗ lực tham gia xây dựng, phát triển văn hóa tổ chức;
- Cần có giải pháp cụ thể giúp các đơn vị nhận thức rõ những trở ngại,
khó khăn của sự thay đổi một cách cụ thể, từ đó, động viên, khích lệ các cá
nhân mạnh dạn từ bỏ thói quen cũ khơng tốt, chấp nhận vất vả để có sự thay
@edu.gmail.com.vn.bkc19134.hmu.edu.vn
C.33.44.55.54.78.65.5.43.22.2.4..22.Tai lieu. Luan 66.55.77.99. van. Luan an.77.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.C.33.44.55.54.78.655.43.22.2.4.55.22. Do an.Tai lieu. Luan van. Luan an. Do an.Tai lieu. Luan van. Luan an. Do an
23
đổi tích cực hơn;
- Thể chế hóa, mơ hình hóa và củng cố, cải thiện liên tục sự thay đổi văn
hóa ở các đơn vị thành viên và trực thuộc; coi trọng việc xây dựng và động
viên các đơn vị noi theo các hình mẫu lý tƣởng phù hợp với mơ hình văn hóa
đang hƣớng tới. Sự khích lệ kèm theo một cơ chế khen thƣởng có sức động
viên thiết thực là rất cần thiết;
- Thƣờng xuyên đánh giá văn hóa tổ chức và thiết lập các chuẩn mực
mới, những giá trị mới mang tính thời đại; đặc biệt là các giá trị học tập
không ngừng và thay đổi thƣờng xuyên. Việc truyền bá các giá trị mới cho
mọi thành viên tổ chức cần đƣợc coi trọng song song với việc duy trì những
giá trị, chuẩn mực tốt đã xây dựng, lọc bỏ những chuẩn mực, giá trị cũ lỗi thời
hoặc gây ra ảnh hƣởng tiêu cực cho tiến trình phát triển của văn hóa tổ chức.
1.3. MỘT SỐ VẤN ĐỀ CƠ BẢN VỀ XÂY DỰNG VĂN HÓA TỔ CHỨC
1.3.1. Vai trò và mục tiêu của xây dựng văn hóa tổ chức
Trong bối cảnh hiện nay, tổ chức nào cũng có mục đích nhất định để theo
đuổi và để thực hiện đƣợc mục đích đã đề ra thì yếu tố văn hóa là một phần
khơng thể thiếu đƣợc trong một tổ chức. Tổ chức nào cũng có văn hóa riêng
của nó. Các yếu tố văn hóa đƣợc chọn lọc và tạo ra có vai trị nhƣ một cơ chế
khẳng định mục tiêu của tổ chức, hƣớng dẫn, uốn nắn những hành vi ứng xử
lẫn nhau giữa các thành viên trong tổ chức, giữa các cá nhân với tổ chức và
giữa thành viên với lãnh đạo.
Văn hóa tổ chức có vai trị quan trọng đối với q trình theo đuổi và
thực hiện mục tiêu hoạt động của tổ chức, nó quyết định sự trƣờng tồn và phát
triển của một tổ chức.
Xây dựng đƣợc văn hóa tổ chức tiến bộ, văn minh, hiện đại từ đó góp
phần tạo nên nề nếp làm việc khoa học, có kỷ cƣơng, dân chủ. Tạo đƣợc tình
đồn kết và phát huy tính tự giác của CBVC trong công việc. Môi trƣờng văn
@edu.gmail.com.vn.bkc19134.hmu.edu.vn
