Bài giảng nhiễm độc hóa chất bảo vệ thực vật

HC trong Nong nghiep 1
Nhiễm độc hóa chất
bảo vệ thực vật
HC trong Nong nghiep 2
Mục tiêu
• Liệt kê được các loại thuốc BVTV
• Nêu được cơ chế tác dụng, độc tính trên
người và độc tính môi trường của các loại
thuốc này.
• Trình bày được các đường xâm nhập của
hóa chất và phương pháp dự phòng ngộ
độc do hóa chất nông nghiệp
HC trong Nong nghiep 3
• I Đại cương
• Sau 50 năm sử dụng HCBVTV đã trở nên
đa dạng về số lượng và chủng loại
HC trong Nong nghiep 4
• Việc sử dụng mang lại hiệu quả đáng khích lệ
• Tuy nhiên tác hại không nhỏ
+ 1-5 triệu người nhiễm độc/năm, tử vong là
20.000 người
+ Gây ô nhiễm môi trường, rối loạn cân bằng sinh
thái
+ Gây ung thư, rối loạn đặc tính di truyền, đột biến
nhiễm sắc thể
Ngày nay người ta nói đến ” phạm vi toàn cầu “
HC trong Nong nghiep 5
ĐỊNH NGHĨA
• Định nghĩa: Chất trừ vật hại ( Chất BVTV, chất
trừ sâu) được FAO định nghĩa là:
Bất cứ chất nào hay hỗn hợp các chất nào

được dùng để phòng ngừa, tiêu diệt hoặc khống
chế bất kỳ vật nào bao gồm cả vector truyền
bệnh cho người hoặc súc vật, các loài cây cỏ và
động vật vô ích gây hại hoặc cản trở trong quá
trình sản xuất, lưu kho, vận chuyển hoặc mua
bán lương thực, thực phẩm, gỗ …chất đó có thể
được dùng để khống chế các côn trùng hoặc
các vật hại khác bên trong hoặc bên trên cơ thể
súc vật
HC trong Nong nghiep 6
• Sử dụng và tiếp xúc
* Sử dụng
- Trong nông nghiệp
- Trong nghành y
- Trong lĩnh vực khác
* Tiếp xúc :
- Tiếp xúc cố ý
- Tiếp xúc không cố ý
HC trong Nong nghiep 7
Sự nguy hiểm =
Phơi nhiễm+ độc tính
• Phơi nhiễm
Hóa chất vào cơ thể như thế nào?
• Độc tính
Khả năng gây độc của 1 hóa chất.
HC trong Nong nghiep 8
*
Đường xâm nhập :
HC trong Nong nghiep 9
Pesticide Hazards

Agrochemicals and Security: Homeland Security and Pesticides Pest-09
Mãn tính
Cấp tính
Đường hô hấp
Thấm qua da
Qua thức ăn và nước
Hóa chất trừ sâu xâm
nhập như thế nào
Mức độ phơi nhiễm
Hệ thống thần kinh
Kích thích da
Kích thích mắt
ảnh hưởng tới sức khỏe
(dựa vào từng loại thuốc)
Mất cân bằng hocmon
Ung thư
Tổn thương gan
Ảnh hưởng đến khả
năng sinh sản
HC trong Nong nghiep 10
• Tích luỹ:
Các HCBVTV tan trong mỡ sẽ tích luỹ trong
mô mỡ
Ví dụ: DDT
* Chuyển hoá: Gan, thận
HC trong Nong nghiep 11
• Thành phần, các dạng hoá chất BVTV và phương pháp
sử dụng
*Thành phần:Thành phần chính là HCTS và các phụ gia (
Là các dung môi hữu cơ không có hại cho sức khoẻ)

* Dạng thường dùng
- Thuốc sữa
- Thuốc bột thấm nước
- Thuốc phun bột
- Thuốc hạt
- Thuốc dung dịch
HC trong Nong nghiep 12
• Phân loại
* Theo độc tính
Dựa vào liều độc LD50
(lethal dose 50)
mg/kg cân nặng
• Ia cực độc
• Ib rất độc
• II độc vừa
• III độc nhẹ
A Small Dose of ™ Pesticide
HC trong Nong nghiep 14
LD50 là gì?
HC trong Nong nghiep 15
afe
HC trong Nong nghiep 16
LD50 là liều chết
• Liều chí tử: (lượng chất độc cần thiết để
giết chết 50% số chuột thí nghiệm )
• 5mg/kg thể trọng tương đương với 1 số
giọt uống vào hoặc nhỏ vào mắt
• 5-50 mg/kg thể trọng tương đương với 1
thìa café đầy
• 5- 500mg/kg thể trọng tương đương với 2

thìa súp đầy
HC trong Nong nghiep 17
* Theo cấu tạo hoá học
+ Diệt côn trùng
- Các hợp chất lân hữu cơ
- Các hợp chất Clo hữu cơ
- Các hợp chất Carbamat
- Các hợp chất Pyrethoid
- Các hợp chất điều hoà sinh trưởng
+Diệt cỏ
+Diệt nấm
+Diệt các loài gặp nhấm
HC trong Nong nghiep 18
Thuốc diệt côn trùng clo hữu cơ
0.00001
0.0001
0.001
0.01
0.1
1
DDT Methyoxychlor Aldrin Cloradane Dieldrin Heptachlor Lindane
L iều hấp thu hàng ngày chấp nhận được (ADI - mg/kg/ngày)
của các hydrocarbon chlor hóa khác nhau
HC trong Nong nghiep 19
Đây là chất gì?
Cl C
H
CCl
3
HC trong Nong nghiep 20

DDT
Cl C
H
CCl
3
• Diệt côn trùng nhóm clo hữu cơ
• 1945 khống chế muỗi
• Hiệu quả nhưng rất bền vững
• Rất dễ tan trong chất béo
• Nguy hiểm cho động vật có vú
HC trong Nong nghiep 21
• Độc tính trên người:
- Là chất độc đối với tế bào thần kinh
- Rối loạn dẫn truyền các ion Na và K màng tế bào và sợi
trục
- Ức chế men ATP
• Sử dụng trong y học
– BHC và lindane : điều trị chấy rận
– Chống chỉ định trẻ sơ sinh và người có tiền sử co giật
• Triệu chứng
+ Biểu hiện ở đường tiêu hoá: Nôn tiêu chảy và đau dạ dày
+ Tại não: Nhức đầu chóng mặt
– Kích thích, bức rức, choáng váng, run rẩy và co giật
– Co giật có thể có thể kết hợp tăng thân nhiệt, mất tri giác và có
thể tử vong do liệt cơ hô hấp.
HC trong Nong nghiep 22
• Chẩn đoán
 Yếu tố tiếp xúc:
 Triệu chứng lâm sàng:
 Định lượng HCTS trong máu (16µg/100ml)

Được xem là nồng độ có thể xuất hiện các triệu chứng
nhiễm độc
Phát hiện các tổn thương sinh hoá, huyết học và bến đổi
cơ năng :ĐNĐ, XN chức năng gan
Điều trị: điều trị triệu chứng
• Đặc tính môi trường:
– Tồn lưu cao, tồn tại dai dẳng trong đất, nước đặc biệt trong
lương thực thực phẩm.
HC trong Nong nghiep 23
Thuốc diệt côn trùng
phosphor hữu cơ ( Lân hữu cơ)
• Được tổng hợp đầu tiên năm 1944 là
ester hữu cơ của phosphate
• Được dùng làm thuốc trừ sâu hệ thống
hay thuốc trừ sâu trực tiếp:
– Trừ sâu hệ thống: khả năng gây ngộ độc
thực phẩm
– Dùng trong y khoa: anti-cholinesterase hay
tiêu diệt côn trùng
HC trong Nong nghiep 24
• Đặc tính:
– Tồn lưu thấp, kém bền vững dễ bị phân huỷ
bởi tác nhân kiềm, acid.
– Không tích luỹ trong cơ thể nhưng rất độc nên
nguy hiểm.
– Dễ hấp thụ qua da
HC trong Nong nghiep 25
0.001
0.01
0.1

Azinphos-
methyl
Clorfen
vinphos
Diazinon Dichlorvos Dime
thoate
Fenitrothion Malathion Parathion Trichlorfon
Liều hấp thu hàng ngày chấp nhận được (ADI - mg/kg/ngày) của các hóa
chất diệt côn trùng chlor hữu cơ