Bài giảng thuốc thanh nhiệt

THUỐC THANH NHIỆT
Đònh nghóa
-Tác dụng loại trừ nhiệt độc, lập lại cân
bằng âm dương
-Sinh nhiệt  tạo ra năng lượng cần thiết
cho các quá trình chuyển hóa của các cơ
quan trong cơ thể
-Tà nhiệt  gây bệnh tật trong cơ thể
-Tà nhiệt  sốt cao, miệng khát, muốn
uống nhiều nước mát
Nặng  mê sảng, phát cuồng, mạch
hồng sác, thực, xuất huyết, phát ban
Người háo, gầy, da khô, miệng khát
Tiểu tiện nóng, sắc vàng, đại tiện bí táo
Đau nóng trong xương, mụn nhọt, sang
lở…
•Lý nhiệt  2 nhóm chính
•- Thực nhiệt : hỏa độc, nhiệt độc các bệnh
• nhiễm khuẩn, truyền nhiễm : nhiễm trùng tiết
• niệu, tiêu hóa, trúng nắng gây sốt cao, say
• nắng
•- Huyết nhiệt : do can tâm hỏa vượng, do dò
•ứng, nhiễm khuẩn, gây rối loạn thành mạch,
hao tổn tân dòch, nhiễm độc thần kinh biến
chứng trong giai đoạn toàn phát của bệnh
truyền nhiễm
THUỐC THANH NHIỆT
Phân loại
•1. Thanh nhiệt giải thử
•2- Thanh nhiệt giải độc
•2. Thanh nhiệt giáng hỏa

•3. Thanh nhiệt táo thấp
•4. Thanh nhiệt lương huyết
•Tính chất chung
•- Vò đắng hoặc ngọt, tính hàn
•- Dễ gây nê trệ, mất tân dòch
•- Liều lượng thay đổi theo khí
hậu
•- Khi dùng nên phối hợp các
thuốc khác
CHÚ Ý
@Thuốc hàn, vò đắng  táo, mất tân
dòch + thuốc dưỡng âm
@Thuốc hàn, vò ngọt  nê trệ, khó
tiêu + thuốc kiện tỳ
@Thuốc đắng, hàn  nôn mửa +
gừng, uống nóng
CHÚ Ý
@Không dùng khi bệnh còn ở biểu
@Thận trọng khi dùng cho người tỳ vò
hư nhược, tiêu chảy, ăn không ngon
@Không dùng cho bệnh nhân thiếu
máu, mất máu sau sinh, xuất huyết do
dương hư, chân hàn giả nhiệt
THANH NHIỆT GIẢI THỬ
•-Thanh trừ thử TÀ ra khỏi cơ thể
•- Biểu hiện sốt cao, choáng váng, đau
đầu
•- Say choáng, bất tỉnh, đổ mồ hôi, mất
điện giải
•- Thuốc có vò ngọt, nhạt, tính lương,

hàn
•- Sinh tân chỉ khát
•- Các vò thuốc : Hà diệp, Tây qua, Đậu
quyển
TAÂY QUA
BAÏC HAØ
ÑAÄU QUYEÅN
THANH NHIỆT GIẢI ĐỘC
-
Tác dụng loại trừ nhiệt độc
trong cơ thể do chức năng gan
suy yếu không thải độc ra ngoài
được
•- Do dò ứng các hóa chất, côn
trùng cắn
•- Vò đắng, tính hàn
THANH NHIỆT GIẢI ĐỘC
-Sốt cao do nhiễm trùng
-Các trường hợp ban sởi, mụn nhọt,
viêm tấy, đau nhức
-Cần phối hợp thuốc lợi tiểu, nhuận
tràng, giải biểu, lương huyết
-Kim ngân, bồ công anh, liên kiều,
dấp cá, xuyên tâm liên, xạ can, rau
sam, mần tưới, lưỡi rắn…
KIM NGÂN HOA
-Tên: Lonicera japonica -Caprifoliaceae
-BPD : hoa chưa nở màu trắng
-TVQK:ngọt, đắng, hàn, Phế, vò, tâm
-TPHH : glycosid (lonicerin), saponin

-TDDL : kháng khuẩn, ức chế nấm da
-CN :
Thanh nhiệt giải độc
Thanh thấp nhiệt ở vò tràng
Giải biểu, giải nhiệt
Sát trùng
Lương huyết, chỉ huyết
KIM NGÂN HOA
CD :
- chữa mụn nhọt, mẫn ngứa, dò ứng,
-kiết lỵ,
-viêm amygdale, viêm họng,
-đau mắt đỏ
-Cảm ho
-Tiểu tiện ra máu
KK: hư hàn, nhiều mồ hôi, mụn nhọt đã
vỡ, có mủ
LD : 12-20g hoa sấy khô, sắc uống
KIM NGÂN HOA
KIM NGÂN HOA
KIM NGÂN HOA
KIM NGÂN HOA
BỒ CÔNG ANH
-Tên:Taraxacum officinale –
Asteraceae
-BPD : toàn thân
-TVQK: ngọt, đắng, hàn, Can, tỳ, vò
-TPHH : glycosid đắng : taraxacine
-TDDL : lợi mật, nhuận trường, ức chế

vi khuẩn kiết lỵ
- CN : thanh nhiệt giải độc, lương
huyết, lợi thấp thông lâm, tán kết,
thanh can nhiệt, giải độc, thông nhũ,
chỉ thống, kiện vò chỉ ẩu
BỒ CÔNG ANH
CD :
-Chữa mụn nhọt, mẫn ngứa, dò ứng,
viêm tuyến vú, viêm ruột, viêm gan
vàng da
-Đau mắt đỏ
-Tiểu buốt, tiểu gắt, đau họng, tắt tia
sữa, ăn uống không tiêu, bụng chướng
-LD : 8-20g thân lá sấy khô, sắc uống
-KK : âm hư, hư hàn, ung nhọt đã vỡ
mủ
BỒ CÔNG ANH
BỒ CÔNG ANH
BỒ CÔNG ANH