Biện pháp quản lý góp phần nâng cao chất lượng đội ngũ giáo viên ở trường trung cấp nghề nga sơn, huyện nga sơn, tỉnh thanh hoá

1

Bộ giáo dục và đào tạo
Tr-ờng đại học Vinh

Nguyễn ngọc minh

Chuyên ngành: quản lý giáo dục
MÃ số: 60.14.05

Tóm tắt Luận văn thạc sĩ khoa học giáo dục

Vinh - 2009


2

Mở đầu
1. Lí do chọn đề tài
1.1. Về lí luận
Luật Giáo dục, điều 2,4.2 đà ghi rõ: Giáo dục phổ thông phải phát huy
tính tích cực, tự giác, chủ động, sáng tạo của học sinh; phù hợp với đặc điểm
của từng lớp học, môn học; bồi d-ỡng ph-ơng pháp tự học, rèn luyện kỹ năng
vận dụng kiễn thức vào thực tiễn, tác động đến tình cảm, đem lại niềm vui,
hứng thú học tập cho học sinh [3,tr.34] và mục tiêu giáo dục là Đào tạo con
ng-ời Việt Nam phát triển toàn diện, có đạo đức, tri thức sức khoẻ, thẩm mĩ
và nghề nghiệp, trung thành với lí t-ởng độc lập dân tộc và chủ nghĩa xà hội;
hình thành và bồi d-ỡng nhân cách, phẩm chất và năng lực công dân, đáp ứng
yêu cầu xây dựng và bảo vệ tổ quốc[3, tr.32]
Nghị quyết 4 BCH TW Đảng khóa 7 khẳng định: Cùng với khoa học
công nghệ, giáo dục và đào tạo đ-ợc xem là quốc sách hàng đầu...phải coi

trọng đầu t- cho giáo dục là một trong những định h-ớng chính của đầu tphát triển, tạo điều kiện cho giáo dục đi tr-ớc và phục vụ đắc lực cho sự
nghiệp phát triển KT-XH. ... Phát triển giáo dục phải nhằm nâng cao dân trí,
đào tạo nhân lực, bồi d-ỡng nhân tài, đào tạo những con ng-ời có kiến thức
văn hóa, khoa học, có kỹ năng nghề nghiệp, lao động tự chủ, sáng tạo và có kỷ
luật, giàu lòng nhân ái, yêu n-ớc, yêu chủ nghĩa xà hội, sống lành mạnh, đáp
ứng nhu cầu phát triển đất n-ớc những năm 90 và chuẩn bị cho t-ơng lai.
Phải mở rộng qui mô, đồng thời chú trọng nâng cao chất l-ợng, hiệu quả giáo
dục, gắn học đi đôi với hành, tài với đức.
Chiến l-ợc phát triển kinh tế xà hội giai đoạn 2001-2010 cũng nhấn
mạnh: Bồi dưỡng thế hệ trẻ tinh thần yêu nước, yêu quê h-ơng, gia đình và
tự tôn dân tộc, lí tr-ởng xà hội, lòng nhân ái, ý thức tôn trọng pháp luật, tinh
thần hiếu học, chí tiến thủ lập nghịêp, quan tâm hiệu quả thiết thực, nhạy cảm
với cái mới, có ý thức vươn lên về khoa học và công nghệ.


3

Trong diễn văn khai mạc Hội nghị Trung -ơng 2 (Khóa VIII), Nguyên
tổng Bí th- Đỗ M-ời nêu rõ: Giáo dục, đào tạo phải theo hướng cân đối giữa
Dạy ng-ời; Dạy chữ; Dạy nghề, trong đó Dạy người là mục tiêu cao nhất.
Hơn nữa, trong Chỉ thị số 40/2008/CT BGDĐT ngày 22/7/2008 của
Phó thủ t-ớng Chính phủ kiêm Bộ tr-ởng Bộ GD&ĐT Nguyễn Thiện Nhân về
việc phát động phong trào thi đua Xây dựng tr-ờng học thân thiện, học sinh
tích cực trong các nhà tr-ờng THPT giai đoạn 2008-2013 xác định: tăng
c-ờng sự tham một cách hứng thú của học sinh trong các hoạt động giáo dục
trong nhà tr-ờng và tại cộng đồng, với thái độ tự giác, chủ động và ý thức
sáng tạo và Huy động và tạo điều kiện để có sự tham gia hoạt động đâ dạng
và phong phú của các tổ chức, cá nhân trong việc giáo dục văn hoá, truyền
thống lịch sử cách mạng cho học sinh với mục tiêu Xây dựng môi trường
giáo dục an toàn, thân thiện, hiệu quả, phù hợp với điều kiện của địa ph-ơng

và đáp ứng nhu cầu xà hội
Đó là những giá trị đạo đức cơ bản và năng lực nghề nghiệp cần có ở
con ng-ời lao động của thời kì Công nghiệp hoá (CNH), Hiện đại hoá (HĐH).
Những giá trị đạo đức và năng lực nghề nghiệp của ng-ời lao động đ-ợc hình
thành không chỉ bằng giờ học trên lớp mà còn đ-ợc rèn luyện, củng cố và phát
triển thông qua các họat động giáo dục, trong đó hoạt động giáo dục ngoài giờ
lên lớp (HĐ GDNGLL) có vai trò vô cùng quan trọng.
Hoạt động ngoài giờ lên lớp (HĐ NGLL) là một hoạt động giáo dục cơ
bản đ-ợc thực hiện một cách có mục đích, có kế hoạch, có tổ chức nhằm góp
phần thực thi quá trình đào tạo nhân cách học sinh, đáp ứng nhu cầu đa dạng
của đời sống xà hội.. Thông qua hoạt động sẽ góp phần củng cố, mở rộng tri
thức, rèn luyện kỹ năng, phát triển xúc cảm, tình cảm ở học sinh...bằng sự
giáo tiếp trong tập thể, giữa các tập thể và xà hội. Từ đó hình thành ở học sinh
khả năng tự quản và tổ chức các hoạt động. Đặc biệt hình thành ở các em tính
năng động sáng tạo và tích cực trong hoạt động xà hội.


4

Mặt khác, xét về ph-ơng diện tâm lí thì: Trong mội con ng-ời tồn tại 2
bản năng rất mạnh và chúng có thể sử dụng trong giáo dục. Bản năng thứ
nhất là con ng-ời cần có một cuộc sống cộng đồng. Bản năng thứ hai là con
ng-ời thích đựơc vui chơi thoải mái [14,tr 36]. Chính HĐ GDNGLL là một
ph-ơng thức giáo dục phù hợp với cả 2 bản năng trên, đồng thời đáp ứng đ-ợc
nhu cầu họat động của tuổi trẻ.
HĐ GDNGLL với nội dung, hình thức đa dạng và phong phú sẽ là
ph-ơng thức để thực hiện nguyên lí giáo dục của Đảng Học đi đôi với hành,
giáo dục kết hợp với lao động sản xuất, nhà tr-ờng gắn với xà hội, góp phần
h-ớng nghiệp và phân luồng häc sinh ë bËc trung häc phỉ th«ng.
1.2. VỊ thùc tiễn

Triệu Sơn là một huyện nằm cách thành phố Thanh Hoá 20 km về phía
Tây, ở vị trí chuyển tiếp giữa các huyện đồng bằng với các huyện trung du,
miền núi: Phía Bắc giáp huyện Thọ Xuân; phía Nam giáp huyện Nh- Thanh,
huyện Nông Cống; phía Tây giáp huyện Th-ờng Xuân; phía Đông giáp huyện
Đông Sơn. Có quốc lộ 47 và hệ thống tỉnh lộ chạy qua thuận lợi cho giao l-u
kinh tế văn hoá với các huyện trong tỉnh và cả n-ớc. Địa hình thấp dần từ Tây
sang Đông, chia hun lµm 2 vïng trung du miỊn nói vµ đồng bằng. Có 2
sông chính chảy qua là sông Hoàng dài 40 km và sông Nhơm dài 31 km,
thuận lợi cho giao thông đ-ờng thuỷ. Diện tích tự nhiên là 29.221 ha với số
dân là 211.372 ng-ời.
Tuy nhiên, đời sống cuả nhân dân huyện Triệu Sơn vẫn còn thấp, nền
kinh tế ch-a phát triển, các tệ nạn xà hội vẫn th-ờng xuyên xảy ra và ngày
càng gia tăng, từ đó ảnh h-ởng không nhỏ đến sự phát triển của ngành giáo
dục nói chung trong đó có giáo dục THPT nói riêng.
Xuất phát từ nhiều nguyên nhân khác nhau về kinh tế, chính trị, xà hội;
về cơ sở vật chất, về các ph-ơng tiện dạy học, về nhận thức v.v. mà một số nhà
tr-ờng còn xem nhẹ công tác giáo dục toàn diện trong đó có công tác giáo dục


5

NGLL. Hầu hết các tr-ờng trên địa bàn huyện chỉ quan tâm chú trọng đến
giáo dục văn hoá, đạo đức thuần tuý còn những vấn đề khác chỉ mang tính
chiếu lệ.
Hơn nữa, do điều kiện cơ sở vật chất còn hạn chế, trong các tr-ờng THPT
hiện nay hầu hết vẫn chØ chó träng ®Õn viƯc cung cÊp tri thøc ®Ĩ hình thành
nhận thức, thái độ, ch-a coi trọng đúng mức và ch-a có đủ điều kiện để rèn
luyện kỹ năng, trau dồi những cảm xúc, tình cảm, phẩm chất đạo đức thẩm
mĩ. Giáo sự viện sĩ Phạm Minh Hạc đà dánh giá: Ngành giáo dục Việt Nam
có phần lệch về dạy chữ, ít dạy nghề, không chú trọng dạy người. Mà dạy

ng-ời mới thật sự là cơ bản cho t-ơng lai của đất n-ớc. Chính vì không coi
trọng dạy người nên một bộ phận không nhỏ học sinh, thanh niên thờ ơ với
thời cuộc, chạy theo bằng cấp, giảm sút về mặt đạo đức, bị lôi cuốn vào lối
sống thực dụng và các tệ nạn xà hội.
Qua tìm hiểu thực tiễn cho thấy, ở các tr-ờng THPT có chất l-ợng giáo
dục tốt đều là những tr-ờng thực hiện tốt giáo dục toàn diện. Các nhà tr-ờng
không chỉ chăm lo hoạt động Dạy Học, lao động h-ớng nghiệp và dạy nghề
mà còn rất quan tâm tổ chức quản lí có hiệu quả hoạt động GDNGLL. Ng-ợc
lại, cũng có không ít nhà tr-ờng tổ chức hoạt động GDGNLL với hình thức và
nội dung nghèo nàn, không thu hút đ-ợc sự tham gia đông đảo của học sinh,
không tạo đ-ợc sân chơi lành mạnh đối với học sinh. Từ đó, hiệu quả giáo dục
không cao.
Qua thực tiễn nhiều năm công tác tại tr-ờng THPT Triệu Sơn 2, qua tiếp
xúc và trao đổi với đồng nghiệp làm công tác quản lí ở các tr-ờng bạn, bản
thân tôi rất trăn trở tr-ớc thực trạng tổ chức quản lí HĐ GDNGLL hiện nay ở
các tr-ờng THPT. Điều đó đà thúc đẩy tôi tìm đến và nghiên cứu đề tài: Biện
pháp quản lí Hoạt động Giáo dục ngoài giờ lên lớp ở các tr-ờng Trung học
phổ thông huyện Triệu Sơn, tỉnh Thanh Hoá.


6

2. Mục đích nghiên cứu
Nghiên cứu thực trạng quản lí hoạt động GDNGLL ở các tr-ờng THPT
Huyện Triệu Sơn, tỉnh Thanh Hoá trong giai đoạn hiện nay, đối chiếu với lý
luận Quản lí giáo dục, kết hợp với đặc điểm kinh tế xà hội khu vực của các
tr-ờng để đề xuất các biện pháp quản lí Hoạt động GDNGLL nhằm nâng cao
chất l-ợng giáo dục toàn diện, góp phần x©y dùng “Tr-êng häc th©n thiƯn,
häc sinh tÝch cùc” ë các tr-ờng THPT trên địa bàn huyện.
3. Khách thể và đối t-ợng nghiên cứu

3.1. Khách thể nghiên cứu: Quản lí hoạt động GDNGLL ở các tr-ờng
THPT huyện Triệu Sơn, tỉnh thanh Hoá.
3.2. Đối t-ợng nghiên cứu: Các biện pháp quản lí hoạt động GDNGLL ở
các tr-ờng THPT huyện Triệu Sơn, tỉnh Thanh Hoá.
4. Giả thuyết khoa học
Nếu đề tài nghiên cứu và đề xuất đ-ợc các biện pháp quản lí hoạt động
GDNGLL có tính thực tiễn và khả thi thì sẽ làm cho công tác quản lí HĐ
GDNGLL ở các nhà tr-ờng đạt hiệu quả, từ đó nâng cao chất l-ợng giáo dục
toàn diện, đồng thời góp phần xây dựng Tr-ờng học thân thiện, học sinh tích
cực ở các tr-ờng THPT Huyện Triệu Sơn, tỉnh Thanh Hoá.
5. Nhiệm vụ nghiên cứu
Nhằm đạt đ-ợc mục đích nghiên cứu trên, đề tài tập trung nghiên cứu các
vấn đề sau:
5.1. Cơ sở lí luận về công tác quản lí HĐ GDNGLL ở tr-ờng THPT cũng
nh- Chỉ thị số 40/2008/CT-BGD&ĐTvề việc phát động phong trào thi đua
Xây dựng trường học thân thiện, học sinh tích cực trong các nhà tr-ờng
THPT giai đoạn 2008-2013 của Phó thủ t-ớng Chính phủ kiêm Bộ tr-ởng Bộ
GD&ĐT.
5.2. Khảo sát và phân tích thực trạng quản lí hoạt động giáo dục NGLL ở
các tr-ờng THPT Huyện Triệu Sơn, tỉnh Thanh Ho¸.


7

5.3. Đề xuất một số biện pháp quản lí hoạt động NGLL ở các tr-ờng
THPT Huyện Triệu Sơn, tỉnh Thanh Hoá.
6- Giới hạn của đề tài
- Nghiên cứu công tác quản lí HĐ GDNGLL ở các tr-ờng THPT Huyện
Triệu Sơn, tỉnh Thanh Hoá trong giai đoạn hiện nay (Từ năm học 2007-2008
đến năm học 2008-2009).

- Khảo sát, lấy số liệu từ CBQL, giáo viên và học sinh ở các tr-ờng THPT
trên địa bàn huyện
7- Ph-ơng pháp nghiên cứu
Đề tài đ-ợc nghiên của dựa trên các nhóm ph-ơng pháp sau đây:
1. Nhóm ph-ơng pháp nghiên cứu lý luận
Dựa trên cơ sở s-u tầm và phân tích tài liệu nhằm tìm hiểu cơ sở lí luận,
cơ sở pháp lí, lịch sử nghiên cứu của đề tài.
2. Nhóm ph-ơng pháp nghiên cứu thực tiễn
+Tr-ớc hết thông qua đàm thoại.
- Để tìm hiểu thực trạng quản lí hoạt động GDNGLL ở các tr-ờng THPT
huyện Triệu Sơn, tỉnh Thanh Hoá, chúng tôi tổ chức đàm thoại với cán bộ
quản lí, giáo viên và học sinh của các nhà tr-ờng khảo sát. Qua đàm thoại,
chúng tôi hiểu đ-ợc thực trạng quản lí hoạt động GDNGLL ở khu vực khác
nhau, những khó khăn mà các nhà tr-ờng đang phải đối mặt hàng ngày khi tổ
chức hoạt động GDNGLL.
- Mặt khác, chúng tôi tiến hành thảo luận với cán bộ quản lí, giáo viên và
học sinh ở các tr-ờng THPT để tìm hiểu về chất l-ợng hoạt động GDNGL ở
các nhà tr-ờng.
+ Tìm hiểu thực tiễn thông qua điều tra bằng phiếu.
Chúng tôi tìm hiểu thực trạng quản lý hoạt động GDNGLL thông qua các
phiếu khảo sát xin ý kiến các cán bộ quản lí, giáo viên và học sinh. Từ đó có
đ-ợc bức tranh toàn diện về thực trạng quản lí hoạt động GDNGLL ở nhà
tr-ờng THPT huyện Triệu Sơn, tỉnh Thanh Hoá.


C.33.44.55.54.78.65.5.43.22.2.4..22.Tai lieu. Luan 66.55.77.99. van. Luan an.77.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.C.33.44.55.54.78.655.43.22.2.4.55.22. Do an.Tai lieu. Luan van. Luan an. Do an.Tai lieu. Luan van. Luan an. Do an

8

3. Nhóm ph-ơng pháp nghiên cứu bổ trợ : Ph-ơng pháp thống kê toán

học, xử lý số liệu thu đ-ợc bằng cách tính trị trung bình, tính tỷ lệ %.v.v.
8- Đóng góp của đề tài
- Với việc nghiên cứu cơ sở lí luận, đề tài đà hệ thống lại lý luận về Hoạt
động GDNGLL cũng nh- hiểu rõ hơn Chỉ thị số 40/2008/CT BGDĐT ngày
22/7/2008 của Phó thủ t-ớng Chính phủ kiêm Bộ tr-ởng Bộ GD&ĐT Nguyễn
Thiện Nhân về việc phát động phong trào thi đua Xây dựng tr-ờng học thân
thiện, học sinh tích cực trong các nhà tr-ờng THPT giai đoạn 2008-2013.
- Qua nghiên cứu thực tiễn về hoạt động GDNGLL trong các tr-ờng
THPT huyện Triệu Sơn, tỉnh Thanh Hoá, đề tài đ-a ra đ-ợc bức tranh toàn
cảnh về quản lí hoạt động GDNGLL ở các tr-ờng THPT huyện Triệu Sơn
trong giai đoạn hiện nay.
- Đề xuất đ-ợc một số biện pháp quản lí hoạt động GDNGLL nhằm nâng
cao chất l-ợng giáo dục toàn diện, góp phần Xây dựng tr-ờng học thân thiện,
học sinh tích cực trong các nhà tr-ờng THPT huyện Triệu Sơn, tỉnh Thanh Hoá.
9. Cấu trúc của luận văn
Luận văn bao gồm 3 phần:
Mở đầu
Nội dung: Gồm 3 ch-ơng
Ch-ơng I: Cơ sở lí luận của đề tài nghiên cứu
Ch-ơng II: Thực trạng quản lí Hoạt động GDNGLL ở các
tr-ờng THPT huyện Triệu Sơn, tỉnh Thanh Hoá
Ch-ơng III: biện pháp quản lí Hoạt động gdngll ở các
tr-ờng THPT huyện Triệu Sơn, tỉnh Thanh Hoá
Một số kết luận và kiến nghị

@edu.gmail.com.vn.bkc19134.hmu.edu.vn


C.33.44.55.54.78.65.5.43.22.2.4..22.Tai lieu. Luan 66.55.77.99. van. Luan an.77.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.C.33.44.55.54.78.655.43.22.2.4.55.22. Do an.Tai lieu. Luan van. Luan an. Do an.Tai lieu. Luan van. Luan an. Do an

9

Ch-ơng 1
Cơ sở lí luận về quản lý
hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp
ở các tr-ờng trung học phổ thông
1.1. Sơ l-ợc lịch sử vấn đề nghiên cứu

1.1.1. ở n-ớc ngoài
Tìm hiểu lịch sử khoa học giáo dục nhân loại chúng ta thấy rằng, hoạt
động dạy học đ-ợc nghiên cứu một cách có hệ thống từ rất sớm nh-ng hoạt
động GDNGLL d-ờng nh- không đ-ợc sự quan tâm của các nhà khoa học.
Tuy nhiên, cũng có một số nghiên cứu đà đề cập tới vấn đề này:
- Rabơle (1494-1553) là một trong những đại biểu xuất sắc của chủ nghĩa
nhân đạo Pháp và t- t-ởng giáo dục thời kì Phục h-ng. Ông đòi hỏi việc giáo
dục phải bao hàm các nội dung: trí dục, đức dục, thể chất và thẩm mỹ. Ông
đà có sáng kiến tổ chức các hình thức giáo dục nh- ngoài việc học ở lớp và ở
nhà, còn có các buổi tham quan các x-ởng thợ, các cửa hàng, tiếp xúc với các
nhà văn, các nghị sĩ, đặc biệt là mỗi tháng một lần thầy và trò về sống ở nông
thôn một ngày.
- A.S. Makarencô - nhà s- phạm nổi tiếng của n-ớc Nga Xô Viết vào
thập niên 20,30 của thế kỷ XX - đà nói về tầm quan trọng của công tác giáo
dục học sinh ngoài giờ lên lớp: Tôi kiên trì nói rằng các vấn đề giáo dục,
ph-ơng pháp giáo dục không thể hạn chế trong các vấn đề giảng dạy, lại càng
không thể để cho quá trình giáo dục chỉ thực hiện trên lớp học, mà đáng ra
phải là trên mỗi mét vuông của đất nước chúng ta nghĩa là trong bất kỳ
hoàn cảnh nào cũng không đ-ợc quan niệm rằng công tác giáo dục chỉ đ-ợc
tiến hành trong lớp học. Công tác giáo dục chỉ đạo toàn bộ cuộc sống của
trẻ[12,tr.63]. Trong thực tiễn công tác của mình, Makarencô đà tổ chức các
hoạt động ngoại khoá, câu lạc bộ cho học sinh ở các trại M.Gorki và Công xÃ

@edu.gmail.com.vn.bkc19134.hmu.edu.vn


C.33.44.55.54.78.65.5.43.22.2.4..22.Tai lieu. Luan 66.55.77.99. van. Luan an.77.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.C.33.44.55.54.78.655.43.22.2.4.55.22. Do an.Tai lieu. Luan van. Luan an. Do an.Tai lieu. Luan van. Luan an. Do an

10

F.E.Dzerjinski nh-: Tổ đồng ca, tổ văn học Nga, tỉ khiªu vị tù do, tỉ thư
nghiƯm khoa häc tự nhiên, tổ vật lí- hoá học, tổ thể thaoViệc phân phối các
em học sinh vào các tổ ngoại khoá, câu lạc bộ đ-ợc tổ chức trên cơ sở hoàn
toàn tù ngun, c¸c em cã thĨ xin ra khái tỉ bất cứ lúc nào, nh-ng các tổ phải
có kỷ luật trong suốt quá trình hoạt động[26,tr. 173,174].
-Trong cuốn sách Tổ chức và lÃnh đạo công tác giáo dục ở trường phổ
thông, tác giả I.X.Marienco đà trình bày sự thống nhất của công tác giáo dục
và ngoài giờ học, nội dung và các hình thức tổ chức hoạt động GDNGLL, vị
trí của ng-ời hiệu tr-ởng trong việc lÃnh đạo hoạt động giáo dục và các tổ
chức Đoàn, Đội trong nhà tr-ờng.
1.1.2. ở Việt Nam
Nằm trong đặc điểm chung của khoa học giáo dục thế giới, ghiên cứu về
hoạt động GDNGLL ở Việt Nam cũng đà đ-ợc đề cập tới song ch- rõ ràng.
Tuy nhiên, nội hàm cơ bản của khái niệm đà đ-ợc thể hiện qua một số văn
kiện chính trị của Đảng, các văn bản pháp qui và các bài viết của các nhà lÃnh
đạo đất n-ớc.
Trong Thư gửi cho học sinh nhân ngày khai tr-ờng tháng 9 năm 1945
của Hồ Chủ Tịch, có đoạn:Nh-ng các em cũng nên, ngoài giờ học ở
tr-ờng, tham gia vào các Hội cứu quốc ®Ĩ tËp lun thªm cho quen víi ®êi
sèng chiÕn sÜ và để giúp đỡ một vài việc nhẹ nhàng trong cuộc phòng thủ đất
nước. Trong Thư gửi Hội nghị các cán bộ phụ trách nhi đồng toàn quốc,
Ng-ời lại nhắc tới một khía cạnh khác của nội hàm khái niệm:Trong lúc học,

cũng cần làm cho chúng vui, trong lúc vui cũng cần làm cho chúng học. ở
trong nhà, trong tr-ờng, trong xà hội chúng đều vui đều học [21,tr.101].
Điều lệ nhà tr-ờng THPT tháng 6 năm 1976, tại điều 7 có ghi:Việc
giảng dạy và giáo dục đ-ợc tiến hành thông qua các hoạt động : Giảng dạy
trên lớp, lao động sản xuất và hoạt động tập thể. Các mặt hoạt ®éng ®ã ph¶i

@edu.gmail.com.vn.bkc19134.hmu.edu.vn


C.33.44.55.54.78.65.5.43.22.2.4..22.Tai lieu. Luan 66.55.77.99. van. Luan an.77.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.C.33.44.55.54.78.655.43.22.2.4.55.22. Do an.Tai lieu. Luan van. Luan an. Do an.Tai lieu. Luan van. Luan an. Do an

11

cïng tiÕn hµnh, bỉ sung cho nhau theo một kế hoạchthống nhất, trong đó phải
coi trọng hình thức giảng dạy trên lớp. Đặc biệt ở khoản 3 nhấn mạnh:
Hoạt động tập thể của học sinh do nhà trường phối hợp với Đoàn thanh niên
lao động Hồ Chí Minh và Đội Thiếu niên tiền phong Hồ Chí Minh tổ chức,
bao gồm các hoạt động văn hoá, chính trị xà hội của Đoàn và Đội và các hoạt
động ngoại khoá về khoa học kỹ thuật, văn nghệ, thể dục thể thao của nhà
tr-ờng và của địa ph-ơng. Thông qua hoạt động tập thể để giáo dục ý thức
chính trị, khả năng công tác độc lập của học sinh, góp phần củng cố, mở rộng
kiến thức và phát triển mọi năng khiếu của họ theo ch-ơng trình và kế hoạch
thống nhất.
Nh- vậy, hoạt động tập thể đ-ợc xác định là một trong ba hoạt động giáo
dục cơ bản thực hiện trong tr-ờng THPT nhằm hình thành và phát triển toàn
diện nhân cách ng-ời học.
- Tại Điều 10 Điều lệ tr-ờng THPT tháng 4 năm 1979, có viết: Công tác
giáo dục ở tr-ờng THPT tiến hành thống nhất theo đúng nội dung và trình tự
trong ch-ơng trình, kế hoạch đào tạo và sách giáo khoa do Bộ giáo dục ban
hành và đ-ợc thực hiện thông qua các hoạt động giáo dục học tập văn hoá,

lao động sản xuất, thực nghiệm khoa học và các hoạt động xà hội và tại
khoản 3 Điều 10 xác định: các hoạt động xà hội do nhà tr-êng tỉ chøc cho
häc sinh tham gia víi møc ®é thích hợp, là nhằm củng cố tri thức đà học
đ-ợc, bồi d-ỡng tình cảm đối với nhân dân lao động, xây dựng thái độ tích
cực tham gia công tác xà hội, góp phần xây dựng địa ph-ơng và rèn luyện học
sinh về ý thức và năng lực làm chủ tập thể, hình thành nhân sinh quan cách
mạng. Ngoài các hoạt động giáo dục trên đây, cần tổ chức thêm các hoạt
động ngoại khóa khác nh- thể dục thể thao, văn hoá văn nghệ để công tác
giáo dục đ-ợc thêm phong phú
Nh- vậy, so với khoản 3, điều 7 của điều lệ 1976 thì khoản 3 điều 10 của
điều lệ 1979 có nội dung thiên về giáo dục tình cảm, t- t-ởng chính trị và đạo
đức cách mạng, xem nhẹ các hoạt động ngoại khoá.

@edu.gmail.com.vn.bkc19134.hmu.edu.vn


C.33.44.55.54.78.65.5.43.22.2.4..22.Tai lieu. Luan 66.55.77.99. van. Luan an.77.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.C.33.44.55.54.78.655.43.22.2.4.55.22. Do an.Tai lieu. Luan van. Luan an. Do an.Tai lieu. Luan van. Luan an. Do an

12

Nghị quyết 14/TW ngày 11 tháng 01 năm 1979 của Bộ chính trị về cải
cách giáo dục đà khẳng định: Nội dung giáo dục ở các trường phổ thông
trung hoc mang tính chất toàn diện và kỹ thuật tổng hợp nh-ng có chú ý hơn
đến việc phát huy sở tr-ờng và năng khiếu cá nhân. ở tr-ờng phổ thông trung
học, cần coi trọng giáo dục thẩm mỹ (âm nhạc, mỹ thuật, ..), giáo dục và rèn
luyện thể chất, hoạt động văn hoá nghệ thuật, thể dục thể thao và luyện tập
quân sự.
Đề cập đến giải pháp cho giáo dục trong giai đoạn CNH-HĐH, Nghị
quyết hội nghị lần thứ 2 BCH TW Đảng khóa VIII ngày 24 tháng 12 năm
1998 nhấn mạnh:Tổ chức cho học sinh tham gia các hoạt động xà hội, văn

hóa-thể thao phù hợp với lứa tuổi và với yêu cầu giáo dục toàn diện[8,tr.41]
Nhìn chung, để đáp ứng yêu cầu cải cách giáo dục của Đảng, đà có nhiều
nghiên cứu xoay quanh việc xác định khái niệm Hoạt động GDNGLL cũng
nh- những nghiên cứu nhằm tổ chức có chất l-ợng hoạt động GDNGLL trong
nhà tr-ờng. Cã thĨ chia ra hai h-íng chÝnh sau:
* H-íng thø nhất: Các nghiên cứu cơ bản mang tính lý luận nhằm xác
định nội hàm của khái niệm hoạt động GDNGLL, xác định mục tiêu, vị trí,
vai trò, nhiệm vụ, nội dung, hình thức của hoạt động GDNGLL. Có các công
trình nghiên cứu sau:
- Từ năm 1979, viện khoa học giáo dục thực hiện đề tài dài hạn nghiên
cứu giáo dục đạo đức chủ trì. Đề tài đà đ-ợc thực nghiệm từ năm 1979-1980
tại một số tr-ờng cấp 1, cấp 2, cấp 3 ở Hà Nội, sau đó kết quả thực nghiệm
đ-ợc thể hiện ở loạt bài trên tạp chí Nghiên cứu giáo dục và tạp trí Thông tin
khoa học giáo dục của một số nhà nghiên cứu nh-: Đặng Thuý Anh, Phạm
Hoàng Gia, Lê Trung Trấn, Phạm Lăng.
- Một số nghiên cứu thực nghiệm cải tiến nội dung, ph-ơng pháp tổ chức
nhằm nâng cao chất l-ợng GDNGLL do nhóm cán bé nghiªn cøu cđa ViƯn

@edu.gmail.com.vn.bkc19134.hmu.edu.vn


C.33.44.55.54.78.65.5.43.22.2.4..22.Tai lieu. Luan 66.55.77.99. van. Luan an.77.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.C.33.44.55.54.78.655.43.22.2.4.55.22. Do an.Tai lieu. Luan van. Luan an. Do an.Tai lieu. Luan van. Luan an. Do an

13

khoa häc gi¸o dơc thùc hiƯn nh-: Ngun Lê Đắc, Hoàng Mạnh Phú, Lê
Trung Trấn, Nguyễn Dục Quang, Hà Nhật Thăng
- Một số cuốn sách viết về hoạt động GDNGLL trong thời gian đầu
những năm 80 của một số tác giả nh-: Đặng Vũ Hoạt, Hà Nhật Thăng,
Nguyễn Hữu Hợp, Nguyễn Dục Quang, Nguyễn Đăng Thìn, Nguyễn Thị

Kỷvà gần đây nhất, năm 2003, hai tác giả: Hoàng Minh Thao-Hà Thế
Truyền (Tr-ờng Cán bộ quản lí giáo dục và Đào tạo Trung -ơng) đà đề cập
đến HĐ GDNGLL trong cuốn Quản lí giáo dục theo định hướng CNHHĐH
* H-íng thø hai: Mét sè bµi viÕt vỊ kinh nghiƯm thực tiễn của một số
tr-ờng THPT tổ chức hoạt động GDNGLL mà tác giả là giáo viên cán bộ quản
lý tr-ờng phổ thông.
Qua hệ thống các nghiên cứu nói trên, cho thấy các tác giả đà đi sâu vào
nghiên cứu cơ bản về hoạt động GDNGLL, nghiên cứu thực nghiệm tổng kết
kinh nghiệm thực tiễn nhằm xây dựng quy trình tổ chức và đổi mới nội dung
ph-ơng pháp hoạt động GDNGLL. Các nghiên cứu về quản lí hoạt động
GDNGLL hầu nh- ch-a đ-ợc thực hiện. Cho tới năm 1999, thạc sĩ Ngô Văn
Ph-ớc bảo vệ luận văn: Người Hiệu trưởng tổ chức hoạt động GDNGLL ở
tr-ờng THPT; năm 2005 Thạc sĩ Nguyễn Nh- ý bảo vệ luận văn: Một số
biện pháp quản lí hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp của hiệu tr-ởng các
tr-ờng THPT huyện Phú Xuyên, tỉnh Hà Tây trong giai đoạn hiện nay.... Tại
địa bàn tỉnh Thanh Hoá nói chung và huyện Triệu Sơn nói riêng, qua tìm hiểu
chúng tôi thấy ch-a có đề tài nào nghiên cứu sâu về quản lí hoạt động
GDNGLL. Chính vì vậy, trong điều kiện công tác của bản thân, chúng tôi cho
rằng cần có sự nghiên cứu cơ bản về thực trạng quản lí hoạt động GDNGLL ở
các tr-ờng THPT huyện Triệu Sơn, tỉnh Thanh Hoá. Từ đó, đề xuất một số
biện pháp quản lí hoạt động GDNGLL ở các tr-ờng THPT trên địa bàn huyện.

@edu.gmail.com.vn.bkc19134.hmu.edu.vn


C.33.44.55.54.78.65.5.43.22.2.4..22.Tai lieu. Luan 66.55.77.99. van. Luan an.77.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.C.33.44.55.54.78.655.43.22.2.4.55.22. Do an.Tai lieu. Luan van. Luan an. Do an.Tai lieu. Luan van. Luan an. Do an

14

1.2. Mét sè kh¸i niƯm chđ u cđa vấn đề nghiên cứu

1.2.1. Khái niệm quản lí, quản lí giáo dục
a. Khái niệm quản lí
Trong quá trình phát triển của lý luận quản lý, có nhiều cách định nghĩa
khác nhau về khái niệm quản lý do các nhà nghiên cứu lý luận cũng nh- thực
hành quản lý đ-a ra:
- Bách khoa toàn th- Liên Xô (cũ) : Quản lí là chức năng của những hệ
thống có tổ chức với những bản chất khác nhau ( kỹ thuật, sinh vật, xà hội) nó
bảo toàn cấu trúc xác định của chúng, duy trì chế độ hoạt động, thực hiện
những ch-ơng trình, mục đích hoạt động.
- Khi đề cập vai trò của quản lí, Các Mác đà viết: Một nghệ sĩ cầm vĩ
cầm thì tự điều khiển bản thân, còn dàn nhạc thì cần nhạc trưởng [11, tr.31].
Quản lí - đó là hoạt động chăm sóc, gìn giữ, sửa sang và sắp xếp để cho cộng
đồng theo sự phân công hợp tác lao động đ-ợc ổn định và phát triển.
- Haroold Koontz, ng-ời đ-ợc coi là cha đẻ của lý luận quản lí hiện đại
đà viết: Quản lý là một hoạt động thiết yếu, nó đảm bảo phối hợp nỗ lữ cá
nhân nhằm đạt đ-ợc các mục tiêucủa nhóm. Mục tiêu của mọi cá thể đạt đ-ợc
các mục đích của nhóm với thời gian tiền bạc, vật chất và sự bất mÃn cá nhân
ít nhất [15, tr 29].
- Theo từ điển Tiếng Việt do trung tâm từ điển học biên soạn 1998, khái
niệm quản lí đ-ợc định nghĩa là:
1. Trông coi và gìn giữ theo yêu cầu nhất định.
2. Tổ chức và điều khiển các hoạt động theo những yêu cầu nhất định.
- PGS-TS Đặng Quốc Bảo cho rằng: hoạt động quản lý là hoạt động bao
gồm hai quá trình Quản và Lý tích hợp vào nhau, trong đó, Quản
gồm sự coi sóc giữ gìn để duy trì tổ chức ở trạng thái ổn định, qúa trình Lý
gồm sự sửa sang, sắp xếp đổi mới, đ-a hệ vào thế phát triển. [16,tr.31]. Nh-

@edu.gmail.com.vn.bkc19134.hmu.edu.vn

C.33.44.55.54.78.65.5.43.22.2.4..22.Tai lieu. Luan 66.55.77.99. van. Luan an.77.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.C.33.44.55.54.78.655.43.22.2.4.55.22. Do an.Tai lieu. Luan van. Luan an. Do an.Tai lieu. Luan van. Luan an. Do an

15

vậy quản lí chính là hoạt động tạo ra sự ổn định và thúc đẩy sự phát triển của
tổ chức đến một trạng thái mới có chất l-ợng cao hơn.
- PGS.TS Nguyễn Thị Mỹ Lộc và TS Nguyễn Quốc Chí khi nhấn mạnh
đến chức năng của hoạt động quản lý cho rằng: Quản lý là quá trình đạt đến
mục tiêu của tổ chức bằng cách vận dụng các chức năng kế hoạch hóa, tổ
chức, chỉ đạo và kiểm tra. [25,tr.12]
-Tác giả Nguyễn Bá Sơn- 2000 định nghĩa: Quản lý là sự tác động có
h-ớng đích của chủ thể quản lý đến đối t-ợng quản lý bằng một hệ thống các
giải pháp nhằm thay đổi trạng thái của đối t-ợng quản lý, đ-a hệ thống tiếp
cận mục tiêu cuối cùng, phục vụ lợi ích của con ng-ời.
Có nhiều cách định nghĩa khác nhau, song chúng ta có thể hiểu một cách
khái quát nh- sau: Quản lý là một quá trình tác động có định h-ớng, có chủ
đích của chủ thể quản lý tới khách thể quản lý trong một tổ chức, nhằm làm
cho tổ chức vận hành và đạt ®­ỵc mơc ®Ých ®· ®Ị ra”. Do vËy thùc tÕ quản lý
ở tr-ờng học chính là sự tác động một cách khoa học, cụ thể của chủ thể quản
lý đến hệ thống giáo dục trong nhà tr-ờng, nhằm làm cho hệ vận hành giáo
dục đạt đến một trạng thái mới phù hợp và có chất l-ợng hơn.
b. Khái niệm quản lý giáo dục.
Quản lí giáo dục nằm trong quản lí văn hóa tinh thần. Các nhà lý luận
về quản lý giáo dục Liên Xô (cũ) đà đ-a ra một số định nghĩa về khái niệm
quản lý giáo dục. Điển hình nh- M.M.Mechti Zađe đà nêu: Quản lý giáo dục
là tập hợp những biện pháp (tổ chức,ph-ơng pháp, cán bộ, giáo dục, kế hoạch
hoá, tài chính, cung tiêu..)nhằm bảo đảm sự vận hành bình th-ờng của các cơ
quan trong hệ thống giáo dục, bảo đảm sự tiếp tục phát triển và mở rộng hệ
thống cả về mặt số l-ợng cũng nh- về mặt chất l-ợng[23,tr.34].

ở Việt Nam, tác giả Hoàng Minh Thao đà viết: Quản lí giáo dục theo
nghĩa tổng quan là hệ điều hành, phối hợp các lực l-ợng x· héi nh»m ®Èy

@edu.gmail.com.vn.bkc19134.hmu.edu.vn


C.33.44.55.54.78.65.5.43.22.2.4..22.Tai lieu. Luan 66.55.77.99. van. Luan an.77.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.C.33.44.55.54.78.655.43.22.2.4.55.22. Do an.Tai lieu. Luan van. Luan an. Do an.Tai lieu. Luan van. Luan an. Do an

16

mạnh công tác đào tạo thế hệ trẻ theo yêu cầu phát triển xà hội. Ngày nay,
với sứ mệnh phát triển giáo dục th-ờng xuyên, công tác giáo dục không chỉ
giới hạn ở thế hệ trẻ mở rộng cho mọi ng-ời (tuy nhiên trọng tâm vẫn là thế hệ
trẻ) cho nên Quản lí giáo dục đ-ợc hiểu là sự điều hành hệ thống giáo dục
quốc dân, các nhà trường trong hệ thống giáo dục quốc dân.[22,tr.5]
Hơn nữa, giáo dơc lµ bé phËn cđa kinh tÕ x· héi, hƯ thống giáo dục,
mạng l-ới nhà tr-ờng là bộ phận kết cấu hạ tầng xà hội. Do vậy, quản lí giáo
dục là quản lí một loại quá trình kinh tế xà hội nhằm thực hiện đồng bộ, hài
hoà sự phân hoá xà hội để tái sản xuất sức lao động có kĩ thuật, phục vụ các
yêu cầu phát triển kinh tế-xà hội. Quản lí giáo dục là hệ thống những tác động
có mục đích, có kế hoạch , hợp qui luật của chủ thể quản lí ở các cấp khác
nhau đến tất cả các khâu của hệ thống nhằm đảm bảo sự vận hành bình
th-ờng của các cơ quan trong hệ thống giáo dục, đảm bảo sự tiếp tục phát
triển và mở rộng hệ thống cả về mặt số l-ợng cũng nh- chất l-ợng.
1.2.2. Khái niệm quản lý nhà tr-ờng
Quản lí nhà tr-ờng là quản lí vi mô, nó là hệ thống con của quản lí vĩ
mô: QLGD, QLNT có thể hiểu là một chuỗi tác động hợp lí (có mục đích, tự
giác, hệ thống, có kế hoạch) mang tình tổ chức s- phạm của chủ thể quản lí
đến tập thể giáo viên và học sinh, đến những lực l-ợng giáo dục trong và ngời
nhà tr-ờng nhằm huy động học cùng cộng tác, phối hợp, tham gia vào mọi

hoạt động của nhà tr-ờng nhằm làm cho quá trình này vận hành tối -u tới việc
hoàn thành những mục tiêu dự kiến.
Nhà tr-ờng là đối t-ợng cuối cùng và cơ bản nhất của quản lý giáo dục.
Dạy học và giáo dục trong sự thống nhất là hoạt động trung tâm của nhà
tr-ờng. Mọi hoạt động đa dạng và phức tạp khác của nhà tr-ờng đều h-ớng
vào tiêu điểm này. Vì vậy, quản lý nhà tr-ờng thực chất là quản lý quá trình
lao động s- phạm của thầy, hoạt động học tập tự giáo dục của trò diễn ra

@edu.gmail.com.vn.bkc19134.hmu.edu.vn


C.33.44.55.54.78.65.5.43.22.2.4..22.Tai lieu. Luan 66.55.77.99. van. Luan an.77.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.C.33.44.55.54.78.655.43.22.2.4.55.22. Do an.Tai lieu. Luan van. Luan an. Do an.Tai lieu. Luan van. Luan an. Do an

17

trong quá trình dạy học giáo dục. Có thể nói rằng quản lý nhà tr-ờng thực
chất là quản lý quá trình dạy học giáo dục.
Quản lý nhà tr-ờng bao gồm hai loại:
+ Tác động của những chủ thể quản lí bên trên và bên ngoài nhà tr-ờng:
- Quản lí nhà tr-ờng là những tác động quản lí của các cơ quan quản
lígiáo dục cấp trên nhằm h-ớng dẫn và tạo điều kiện cho hoạt động giáo dục
của nhà tr-ờng.
- Quản lí nhà tr-ờng cũng gồm những chỉ dẫn, quyết định của các thực
thể bên ngoàinhà tr-ờng nh-ng có liên quan trực tiếp đến nhà tr-ờng nh- cộng
đồng đ-ợc đại diện d-ới hình thức là Hội đồng giáo dục nhằm định h-ớng sự
phát triển của nhà tr-ờng và hỗ trợ, tạo điều kiện cho việc thực hiện ph-ơng
h-ớng phát triển đó.
+ Tác động của những chủ thể quản lí bên trong nhà tr-ờng
Quản lí nhà tr-ờng do chủ thể quản lí bên trong nhà tr-ờng bao gồm
các hoạt động sau:

- Quản lí giáo viên;
- Quản lí học sinh;
- Quản lí quá trình dạy học giáo dục;
- Quản lí cơ sở vật chất trang thiết bị tr-ờng học
- Quản lí tài chính tr-ờng học;
- Quản lí mối quan hệ giữa nhà tr-ờng và cộng đồng
Quản lí giáo viên: Chỉ đạo tốt các hoạt động chuyên môn theo ch-ơng
trình giáo dục của Bộ, của nhà tr-ờng. Làm sao để ch-ơng trình đ-ợc thực
hiện nghiêm túc và các ph-ơng pháp giáo dục luôn đ-ợc cải tiến, chất l-ợng
dạy và học ngày càng đ-ợc nâng cao. Trong quá trình quản lý giáo dục, điều
quan trọng nhất là quản lý chuyên môn, bao gồm quản lý ch-ơng trình, quản
lý thời gian, quản lý chất l-ợng. Biện pháp quản lý là theo dõi sát sao mọi
công việc, kiểm tra kịp thời, thanh tra để uốn nắnTổ chức tốt việc tự giám

@edu.gmail.com.vn.bkc19134.hmu.edu.vn


C.33.44.55.54.78.65.5.43.22.2.4..22.Tai lieu. Luan 66.55.77.99. van. Luan an.77.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.C.33.44.55.54.78.655.43.22.2.4.55.22. Do an.Tai lieu. Luan van. Luan an. Do an.Tai lieu. Luan van. Luan an. Do an

18

s¸t, tù kiĨm tra c¸c bé phËn, c¸c tổ chuyên môn là biện pháp quản lý tốt và có
hiệu quả nhất.Tổ chức đội ngũ các thầy giáo, cán bộ công nhân viên và tập thể
học sinh thực hiện tốt các nhiệm vụ trong ch-ơng trình công tác của nhà
tr-ờng. Động viên, giáo dục tập thể s- phạm trở thành một tập thể đoàn kết,
nhất trí, g-ơng mẫu và hợp tác t-ơng trợ nhau làm việc
Quản lí học sinh: Qu¶n lý tèt viƯc häc tËp cđa häc sinh theo quy chế
của Bộ Giáo dục và Đào tạo. Quản lý học sinh bao hàm quản lý cả về thời
gian và chất l-ợng học tập, quản lý tinh thần thái độ và ph-ơng pháp học tập.
Quản lý học sinh tốt là nội dung quản lý quan trọng.

Quản lí cơ sở vật chất trang thiết bị tr-ờng học: Quản lý toàn bộ cơ sở
vật chất và thiết bị nhà tr-ờng nhằm phục vụ tốt nhất cho việc giảng dạy, học
tập và giáo dục học sinh. Quản lý tốt cơ sở vật chất nhà tr-ờng không đơn
thuần chỉ là bảo quản tốt, mà phải phát huy hết năng lực của chúng cho dạy
học và giáo dục, đồng thời còn làm sao để có thể th-ờng xuyên bổ sung thêm
những thiết bị mới và có giá trị.
Quản lí tài chính tr-ờng học: Quản lý tốt nguồn tài chính hiện có của
nhà tr-ờng theo đúng nguyên tắc quản lý tài chính của Nhà n-ớc và của ngành
Giáo dục. Đồng thời biết động viên , thu hút các nguồn tài chính khác nhằm
xây dựng cơ sở vật chất, mua sắm thiết bị phục vụ các hoạt động giaó dục và
dạy học.
Nói tóm lại: Quản lí nhà tr-ờng là hoạt động của các cơ quan quản lý
nhằm tập hợp và tổ chức các hoạt động của giáo viên, học sinh và các lực
l-ợng giáo dục khác, cũng nh- huy động tối đa các nguồn lực giáo dục để
nâng cao chất l-ợng giáo dục và đào tạo trong nhà tr-ờng.
Có nhiều cấp quản lý tr-ờng học: Cấp cao nhất là Bộ Giáo dục và Đào
tạo, nới quản lý nhà tr-ờng bằng các biện pháp vĩ mô. Có hai cấp trung gian
quản lý tr-ờng học là Sở Giáo dục và Đào tạo ở tỉnh và Phòng Giáo dục ở c¸c

@edu.gmail.com.vn.bkc19134.hmu.edu.vn


C.33.44.55.54.78.65.5.43.22.2.4..22.Tai lieu. Luan 66.55.77.99. van. Luan an.77.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.C.33.44.55.54.78.655.43.22.2.4.55.22. Do an.Tai lieu. Luan van. Luan an. Do an.Tai lieu. Luan van. Luan an. Do an

19

hun. CÊp qu¶n lý quan träng trùc tiÕp cuả hoạt động giáo dục là cơ quan
quản lý trong các nhà tr-ờng.
Mục đích của quản lý nhà tr-ờng là đ-a nhà tr-ờng từ trạng thái đang
có, tiến lên một trạng thái phát triển mới. Bằng ph-ơng thức xây dựng và phát

triển mạnh mẽ các nguồn lực giáo dục và h-ớng các nguồn lực đó vào phục vụ
cho việc tăng c-ờng chất l-ợng giáo dục. Mục đích cuối cùng của quản lý
giáo dục là tổ chức quá trình có hiệu quả để đào tạo lớp thanh niên thông
minh, sáng tạo, năng động tự chủ, biết sống và phấn đấu vì mục đích của bản
thân và của xà hội.
1.2.3. Hoạt động GDNGLL ë trong tr-êng THPT
1.2.3.1. Tr-êng THPT
a. VÞ trÝ.
Tr-êng THPT là cơ sở giáo dục của bậc trung học, bậc häc nèi tiÕp bËc
tiĨu hä vµ THCS trong hƯ thèng giáo dục quốc dân nhằm hoàn chỉnh học vấn
phổ thông. Tr-ờng THPT có t- cách pháp nhân và có con dấu riêng.
b. Nhiệm vụ và quyền hạn của tr-ờng THPT.
1. Tổ chức giảng dạy, học tập và các hoạt động giáo dục khác theo mục
tiêu, ch-ơng trình giáo dục trung học do Bộ tr-ởng Bộ Giáo dục và Đào tạo
ban hành.
2. Tiếp nhận học sinh, vận động học sinh bỏ học đến tr-ờng, thực hiện
kế hoạch phổ cập giáo dục THCS trong phạm vi cộng đồng theo qui định của
Nhà n-ớc.
3. Quản lý giáo viên, nhân viên và học sinh.
4. Quản lý và sử dụng đất đai, tr-ờng sở, trang thiết bị và tài chính theo
qui định của pháp luật.
5. Phối hợp với gia đình học sinh, tổ chức và cá nhân trong cộng đồng
thự hiện các hoạt động giáo dôc.

@edu.gmail.com.vn.bkc19134.hmu.edu.vn


C.33.44.55.54.78.65.5.43.22.2.4..22.Tai lieu. Luan 66.55.77.99. van. Luan an.77.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.C.33.44.55.54.78.655.43.22.2.4.55.22. Do an.Tai lieu. Luan van. Luan an. Do an.Tai lieu. Luan van. Luan an. Do an

20

6. Tổ chức giáo viên, nhân viên và học sinh tham gia các hoạt động xÃ
hội trong phạm vi cộng đồng.
7. Thực hiện các nhiệm vụ và quyền hạn khác theo qui định của pháp luật.
Nh- vậy, nhiệm vụ thứ nhất của tr-ờng THPT đà xác định: Tr-ờng
THPT có nhiệm vụ tổ chức giảng dạy, học tập và các hoạt động giáo dục khác,
trong đó, các hoạt động giáo dục khác đ-ợc tổ chức chủ yếu d-ới hình thức
hoạt động GDNGLL.
1.2.3.2. Hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp
a. Khái niệm hoạt động GDNGLL.
* Quá trình giáo dục học sinh nhằm hình thành nhân cách con ng-ời
phát triển toàn diện theo yêu cầu phát triển của đất n-ớc là quá trình vận dụng
nhiều con đ-ờng và nhiều lực l-ợng giáo dục. Song song với quá trình giáo
dục trong các giờ lên lớp, còn diễn ra quá trình GDNGLL. Vậy hoạt động
GDNGLL là gì ?
Theo T.A.Ilina: Công tác giáo dục học sinh ngoài giờ học th-ờng đ-ợc
coi là công tác giáo dục ngoại khoá. Công tác này bổ sung và làm giàu thêm
công tác giáo dục nội khoá. Tr-ớc tiên là ph-ơng tiện để phát hiện đầy đủ tài
năng và năng lực của trẻ em, làm thức tỉnh hứng thú và thiên h-ớng của học
sinh đối với một hoạt động nào đó; đó là một hình thức tổ chức việc thực tập
về hành vi đạo đức, để xây dựng kinh nghiệm cuả hành vi này[13,tr61.62].
Tác giả Lê Trung Tấn cho rằng hoạt động GDNGLL là những hoạt
động giáo dục đ-ợc thực hiện ngoài thời gian học tập, nhằm lôi cuốn đông đảo
học sinh tham gia để mở rộng sự hiểu biết, tạo không khí vui t-ơi lành mạnh,
tạo cơ hội để học sinh tự chọn các chuẩn mực đạo ®øc, nghƯ tht, rÌn lun
thãi quen sèng trong céng ®ång và phát huy tối đa năng lực, sở thích của từng
cá nhân.
Tác giả Đặng Vũ Hoạt quan niệm: Hoạt động GDNGLL là việc tổ
chức giáo dục thông qua hoạt động thùc tiƠn cđa häc sinh vỊ khoa häc – kü

@edu.gmail.com.vn.bkc19134.hmu.edu.vn


C.33.44.55.54.78.65.5.43.22.2.4..22.Tai lieu. Luan 66.55.77.99. van. Luan an.77.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.C.33.44.55.54.78.655.43.22.2.4.55.22. Do an.Tai lieu. Luan van. Luan an. Do an.Tai lieu. Luan van. Luan an. Do an

21

thuật, lao động công ích, hoạt động xà hội, hoạt động nhân đạo, văn hoá văn
nghệ, thẩm mỹ, thể dục thể thao, vui chơi giải trí để giúp các em hình thành
và phát triển nhân cách (đạo đức, năng lực, sở trường)[17,tr7].
Từ các định nghĩa trên, có thể thấy rằng: Hoạt động GDNGLL là một
hoạt động giáo dục đ-ợc tổ chức ngoài thời gian học tập trên lớp. Đây là một
trong hai hoạt động giáo dục cơ bản, đ-ợc thực hiện một cách có tổ chức, có
mục đích theo kế hoạch của nhà tr-ờng, hoạt động tiếp nối và thống nhất hữu
cơ với các hoạt động học tập trên lớp, nhằm góp phần hình thành và phát triển
nhân cách học sinh theo mục tiêu đào tạo, đáp ứng những yêu cầu đa dạng của
xà hội đối với thế hệ trẻ.
Hoạt động GDNGLL do nhà tr-ờng tổ chức và quản lý với sự tham gia
của các lực l-ợng xà hội. Nó đ-ợc tiến hành xen kẽ hoặc tiếp nối ch-ơng trình
dạy học trong phạm vi nhà tr-ờng hoặc trong đời sống xà hội do nhà tr-ờng
chỉ đạo, diễn ra trong suốt năm học và cả thời gian nghỉ hè để khép kín quá
trình giáo dục, làm cho quá trình đó có thể đ-ợc thựuc hiện mọi nơi, mọi lúc.
b. Mục tiêu, vị trí, nhiệm vụ của hoạt động GDNGLL
*Mục tiêu: Hoạt động GDNGLL nhằm vào một số mục tiêu sau đây:
- Củng cố và mở rộng kiến thức cơ bản, phổ thông mà học sinh đà học trên
lớp; đồng thêi më réng vèn sèng, vèn hiĨu biÕt thùc tiƠn xà hội của các em.
- Rèn luyện các kỹ năng cơ bản của con ng-ời Việt Nam (phù hợp với
lứa tuổi và xu thế phát triển của thời đại) nh-: Kỹ năng t- duy, tự quản, tổ
chức, giao l-u, hoạt động xà hội, hoạt động tập thể, kiểm tra đánh giá, tự hoàn
thiện, kỹ năng sử dụng ngôn ngữ,

- Hình thành, củng cố hệ thống thái độ đúng đắn, phẩm chất đạo đức
trong sáng, có xúc cảm, tình cảm sâu sắc đối với con ng-ời, quê h-ơng đất
n-ớc, đối với nghĩa vụ công dân t-ơng lai, với Đảng, với dân tộc.
* Vị trí.
+ Hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp là một bộ phận cấu thành trong
hoạt động dạy häc gi¸o dơc

@edu.gmail.com.vn.bkc19134.hmu.edu.vn


C.33.44.55.54.78.65.5.43.22.2.4..22.Tai lieu. Luan 66.55.77.99. van. Luan an.77.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.C.33.44.55.54.78.655.43.22.2.4.55.22. Do an.Tai lieu. Luan van. Luan an. Do an.Tai lieu. Luan van. Luan an. Do an

22

Quá trình giáo dục và quá trình dạy học là những bộ phận của quá trình
s- phạm toàn diện, thống nhất. Trong quá trình dạy học, ngoài việc trun thơ
cho häc sinh nh÷ng kiÕn thøc khoa häc mét cách có hệ thống, còn phải luôn
luôn có hiệu quả giáo dục (giáo dục nhân cách cho học sinh qua các môn học)
và tạo cơ sở cho toàn bộ quá trình giáo dục đạt hiệu quả. Trong quá trình giáo
dục , ngoài việc hình thành cho học sinh ý thức, hành vi, kỹ năng hoạt động và
ứng sử trong các quan hệ xà hội về chính trị, đạo đức, pháp luật,còn phải tạo
cơ sở cho các em bổ sung và hoàn thiện những tri thức đà học trên lớp. Vì vậy,
quá trình giáo dục không những đ-ợc thực hiện qua các hoạt động giáo dục
trên lớp mà còn qua các hoạt động GDNGLL. Chính vì vậy, Hoạt động
GDNGLL không phải là một hoạt động phụ khoá trong nhà trường mà nó thực
sự là một bộ phận quan trọng trong hoạt động giáo dục của nhà tr-ờng THPT
Thật vậy, kết quả giáo dục cuối cùng đ-ợc đánh giá qua hành vi, kỹ
năng của học sinh. Qua học tập trên lớp, việc hình thành hành vi, rèn luyện
các kỹ năng gặp nhiều khó khăn. Đó là do hạn chế về môi tr-ờng hoạt động và
giao tiếp, hạn chế về tình huống thực tê, hạn chế về thời gianvà các em khó

có khả năng thể nghiệm tri thức thu nhận đ-ợc qua các bài học. Vì vậy, việc
nhà tr-ờng tổ chức các hoạt động, các mối quan hệ khác nhau vào thời gian
NGLL là điều kiện quan trọng để hình thành thái độ, rèn luyện hành vi, kỹ
năng cho học sinh.
Ngoài ra, trong tr-ờng THPT, vấn đề h-ớng nghiệp cho học sinh trở
thành một vấn đề bức xúc trong công tác giáo dục. Vì vậy, các nhà tr-ờng đÃ
tách công tác h-ớng nghiệp ra thành một nhiệm vụ riêng trong quá trình giáo
dục học sinh, góp phần tạo nguồn nhân lực cho công cuộc công nghiệp hoá,
hiện đại hoá đất n-ớc. Hoạt động này cũng đ-ợc tiến hành thông qua hai dạng
hoạt động cơ bản nói trên và một số mặt hoạt dộng bổ sung khác. Nh- vậy, vị
trí của HĐ GDNGLL trong quá trình giáo dục ngày càng đ-ợc củng cố và
chức năng của nó cũng đ-ợc mở rộng thêm.

@edu.gmail.com.vn.bkc19134.hmu.edu.vn


C.33.44.55.54.78.65.5.43.22.2.4..22.Tai lieu. Luan 66.55.77.99. van. Luan an.77.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.C.33.44.55.54.78.655.43.22.2.4.55.22. Do an.Tai lieu. Luan van. Luan an. Do an.Tai lieu. Luan van. Luan an. Do an

23

+ Hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp là cầu nối tạo ra mối liên hệ hai
chiều giữa nhà tr-ờng với xà hội.
Thông qua HĐ GDNGLL, nhà tr-ờng có điều kiện phát huy vai trò tích
cực của mình đối với cuộc sống.
ở mỗi địa ph-ơng trên địa bàn quận, huyện, thị xà đều có một hoặc
nhiều tr-ờng THPT. Nhà tr-ờng thông qua các hoạt động GDNGLL nh- các
hoạt động xà hội, hoạt động lao động sản xuất, văn hoá văn nghệ, hoạt động nhân
đạo từ thiện. để phục vụ cuộc sống, xà hội, gắn nhà tr-ờng với địa ph-ơng.
Mặt khác, HĐ GDNGLL là điều kiện và ph-ơng tiện để huy động sức
mạnh của cộng đồng nhằm tham gia vào sự phát triển của nhà tr-ờng và sự

nghiệp giáo dục nói chung.
D-ới góc độ chỉ đạo chung, vị trí của hoạt động GDNGLL đ-ợc khẳng
định tại điều 24 Điều lệ THPT (ban hành ngày 11 tháng 7 năm 2000), là một
trong hai hoạt động giáo dục trong nhà tr-ờng: Hoạt động Dạy-Học trên lớp
và hoạt động GDNGLL; từ đó ng-ời nghiên cứu đề xuất mô hình d-ới đây:
Biểu đồ 1: Quan hệ giữa dạy học trên lớp và hoạt động GDNGLL
Quá trình s- phạm trong nhà tr-ờng

Hoạt động dạy và học
trên lớp

Hoạt động GDNGLL

Nhân cách học sinh
Phát triển toàn diện
* Nhiệm vụ của hoạt động GDNGLL.
- Nhiệm vụ gi¸o dơc vỊ nhËn thøc.

@edu.gmail.com.vn.bkc19134.hmu.edu.vn


C.33.44.55.54.78.65.5.43.22.2.4..22.Tai lieu. Luan 66.55.77.99. van. Luan an.77.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.C.33.44.55.54.78.655.43.22.2.4.55.22. Do an.Tai lieu. Luan van. Luan an. Do an.Tai lieu. Luan van. Luan an. Do an

24

Hoạt động GDNGLL giúp học sinh bổ sung, củng cố và hoàn thiện
những tri thức đà đ-ợc học trên lớp, đồng thời giúp các em có những hiểu biÕt
míi, më réng nh·n quan víi thÕ giíi xung quanh, với cộng đồng xà hội, đặc
biệt là những vấn đề có tính thời đại nh- bảo vệ môi tr-ờng, dân số , phòng
chống ma tuý, hoà bình

Hoạt động GDNGLL giúp häc sinh cã ®iỊu kiƯn vËn dơng tri thøc ®· học
vào hoạt động hằng ngày, biết tự điều chỉnh hành vi đạo đức, lối sống cho phù
hợp. Qua đó từng b-ớc làm giàu thêm những kinh nghiệm thực tế xà hội cho
các em.
Hoạt động GDNGLL giúp học sinh định h-ớng chính trị xà hội, có
những hiểu biết nhất định về truyền thống đấu tranh cách mạng, truyền thống
xây dựng và bảo vệ tổ quốc, truyền thống văn hoá tốt đẹp của dân tộc, của đất
nước Qua đó, tăng thêm sù hiĨu biÕt cđa c¸c em vỊ B¸c Hå, vỊ Đảng, về
Đoàn.v.v.
- Nhiệm vụ giáo dục về thái độ.
Hoạt động GDNGLL từng b-ớc hình thành cho học sinh niềm tin vào chế
độ xà hội, vào t-ơng lai của đất n-ớc, từ đó các em có lòng tự hào dân tộc, mong
muốn làm đẹp truyền thống của lớp, của tr-ờng, của quê h-ơng đất n-ớc.
Hoạt động GDNGLL từng b-ớc hình cho học sinh những tình cảm đạo
đức trong sáng (tình cảm thầy trò, tình cảm bạn bè, tình yêu quê h-ớn đất
n-ớc). Giáo dục cho học sinh tình đoàn kết hữu nghị với bạn bè thanh niên
quốc tế, với các dân tộc trên thế giới.
Hoạt động GDNGLL xây dựng cho học sinh lối sống phù hợp với đạo
đức, pháp luật, truyền thống tốt đẹp của địa ph-ơng và đât n-ớc; bồi d-ỡng
cho học sinh tính tích cực, tính năng động sẵn sàng tham gia vào các hoạt
động xà hội, hoạt động tập thể vì lợi ích chung và sự tiến bộ cuả bản thân.
- Nhiệm vụ rèn luyện kỹ năng.

@edu.gmail.com.vn.bkc19134.hmu.edu.vn


C.33.44.55.54.78.65.5.43.22.2.4..22.Tai lieu. Luan 66.55.77.99. van. Luan an.77.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.C.33.44.55.54.78.655.43.22.2.4.55.22. Do an.Tai lieu. Luan van. Luan an. Do an.Tai lieu. Luan van. Luan an. Do an

25

Hoạt động GDNGLL rèn luyện cho học sinh kỹ năng giao tiếp, ứng xử
có văn hoá, những thói quen tốt trong học tập, lao động công ích và các hoạt
động khác.
Hoạt động GDNGLL rèn luyện cho học sinh các kỹ năng tự quản, trong
đó có các kỹ năng tổ chức, điều khiển và thực hiện một số hoạt động tập thể
có kết quả; kỹ năng nhận xét, đánh giá kết quả hoạt động.
Hoạt động GDNGLL rèn luyện cho học sinh các kỹ năng giáo dục, tự
điều chỉnh, hoà nhập để thực hiện tốt các nhiệm vụ do thầy cô giáo, hoặc tập
thể lớp giao.
c. Chức năng của hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp
- Củng cố mở rộng, khơi sâu năng lực nhận thức các bộ môn văn hoá,
khoa học. Trong tr-ờng THPT, việc dạy học trên lớp đ-ợc tiến hành theo
ch-ơng trình kế hoạch của Bộ GD-ĐT ban hành. Vì thế trong khuôn khổ thời
gian có hạn, việc mở rộng, khắc sâu kiến thức gặp nhiều khó khăn, do đó
những hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp nh- sinh hoạt tổ, nhóm học tập,
câu lạc bộ...góp phần củng cố, khắc sâu, mở rộng những kiến thức đà học ở
trên lớp.
- Trực tiếp rèn luyện phẩm chất nhân cách, tính cách, tài năng và thiên
h-ớng nghề nghiệp cá nhân. Hình thành các mối quan hệ giữa con ng-ời với
đời sống xà hội, con ng-ời với thiên nhiên, với môi tr-ờng sống.
- Tạo điều kiện cho học sinh hoà nhập vào cuộc sống cộng đồng. Thông
qua các hoạt động tập thể, hoạt động xà hội giúp học sinh hoà nhập vào cuộc
sống xà hội tốt hơn.
- Phát huy tác dụng của nhà tr-ờng đối với cuộc sống, tạo điều kiện để
huy động cộng đồng tham gia xây dựng tr-ờng học và phát huy tác dụng trong
công tác gi¸o dơc.

@edu.gmail.com.vn.bkc19134.hmu.edu.vn