Cải cách thủ tục hành chính theo cơ chế một cửa hiện đại tại ủy ban nhân dân cấp huyện tỉnh bắc ninh hiện nay
Bạn đang xem bản rút gọn của tài liệu. Xem và tải ngay bản đầy đủ của tài liệu tại đây (858.16 KB, 101 trang )
BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
HỌC VIỆN CHÍNH TRỊ QUỐC GIA
HỒ CHÍ MINH
HỌC VIỆN BÁO CHÍ VÀ TUYÊN TRUYỀN
NGUYỄN THẾ CƠNG
CẢI CÁCH THỦ TỤC HÀNH CHÍNH THEO CƠ CHẾ
MỘT CỬA HIỆN ĐẠI TẠI ỦY BAN NHÂN DÂN CẤP HUYỆN
Ở TỈNH BẮC NINH HIỆN NAY
Ngành: Xây dựng Đảng và Chính quyền nhà nước
Mã số : 60310203
LUẬN VĂN THẠC SĨ
XÂY DỰNG ĐẢNG VÀ CHÍNH QUYỀN NHÀ NƯỚC
NGƯỜI HƯỚNG DẪN KHOA HỌC: PGS, TS. Đặng Khắc Ánh
HÀ NỘI - 2014
LỜI CAM ĐOAN
Tơi xin cam đoan đây là cơng trình nghiên cứu của riêng tôi.
Các số liệu, kết quả nêu trong luận văn là trung thực. Những kết
luận khoa học của luận văn chưa từng được công bố trong bất kỳ
cơng trình nào.
TÁC GIẢ LUẬN VĂN
Nguyễn Thế Cơng
MỤC LỤC
MỞ ĐẦU....................................................................................................... 1
CHƯƠNG 1: CẢI CÁCH THỦ TỤC HÀNH CHÍNH THEO CƠ CHẾ
MỘT CỬA HIỆN ĐẠI – MỘT SỐ VẤN ĐỀ LÝ LUẬN ........................... 6
1.1. Thủ tục hành chính và hành chính một cửa......................................... 6
1.2. Cải cách thủ tục hành chính theo cơ chế một cửa hiện đại ................ 17
CHƯƠNG 2: THỰC TRẠNG CẢI CÁCH THỦ TỤC HÀNH CHÍNH
THEO CƠ CHẾ MỘT CỬA HIỆN ĐẠI TẠI ỦY BAN NHÂN DÂN
CẤP HUYỆN Ở TỈNH BẮC NINH HIỆN NAY ...................................... 33
2.1. Đặc điểm tự nhiên, xã hội và thực trạng cải cách thủ tục hành
chính tỉnh Bắc Ninh trước khi thực hiện cơ chế một cửa hiện đại .... 33
2.2. Thực trạng cải cách thủ tục hành chính theo cơ chế một cửa hiện
đại tại Ủy ban nhân dân cấp huyện, tỉnh Bắc Ninh........................... 36
CHƯƠNG 3: QUAN ĐIỂM, PHƯƠNG HƯỚNG VÀ GIẢI PHÁP
NÂNG CAO HIỆU QUẢ CẢI CÁCH THỦ TỤC HÀNH CHÍNH
THEO CƠ CHẾ MỘT CỬA HIỆN ĐẠI TẠI ỦY BAN NHÂN DÂN
CẤP HUYỆN, TỈNH BẮC NINH ĐẾN NĂM 2020................................. 61
3.1. Quan điểm, phương hướng cải cách thủ tục hành chính theo cơ
chế một cửa hiện đại tại Ủy ban nhân dân cấp huyện tỉnh Bắc
Ninh đến năm 2020.......................................................................... 61
3.2. Giải pháp nâng cao hiệu quả cải cách thủ tục hành chính theo cơ
chế một cửa hiện đại tại Ủy ban nhân dân cấp huyện tỉnh Bắc
Ninh đến năm 2020.......................................................................... 69
KẾT LUẬN................................................................................................. 89
TÀI LIỆU THAM KHẢO.......................................................................... 90
CÁC KÝ HIỆU VIẾT TẮT
CCHC
Cải cách hành chính
HCNN
Hành chính nhà nước
HS
Hồ sơ
HTX
Hợp tác xã
MCHĐ
Một cửa hiện đại
TN & TKQ
Tiếp nhận và trả kết quả
TTHC
Thủ tục hành chính
UBND
Ủy ban nhân dân
1
MỞ ĐẦU
1. Lý do chọn đề tài
Ngày nay, cải cách hành chính là vấn đề mang tính tồn cầu. Cả các
nước đang phát triển và các nước phát triển đều xem cải cách hành chính như
một động lực mạnh mẽ để thúc đẩy tăng trưởng kinh tế, phát triển dân chủ và
các mặt khác của đời sống xã hội.
Quá trình tồn cầu hóa đã và đang diễn ra càng thấy rằng, tốc độ phát
triển của xã hội diễn ra không ngừng nhưng phần quan trọng là do sự tác động
của khoa học cơng nghệ làm biến đổi tồn diện đời sống kinh tế xã hội. Cho
nên, trước sự biến đổi như vũ bão của khoa học công nghệ, kinh tế thị trường
và tồn cầu hóa ấy, hoạt động quản lý nhà nước phải thích nghi với điều kiện
phát triển xã hội.
Nền hành chính nếu lạc hậu hơn sự phát triển xã hội hay tổ chức không
đúng, hoạt động sai sẽ kìm hãm và phá hoại sự phát triển. Cải cách nền hành
chính nhà nước khi ấy như là một tất yếu với tất cả các quốc gia.
Bắc Ninh với nhiều điều kiện thuận lợi về chủ quan và khách quan đã
và đang có những lợi thế phát triển so với nhiều địa phương khác trong cả
nước. Thành tựu về kinh tế, xã hội, an ninh, quốc phòng 18 năm qua kể từ khi
tách tỉnh là minh chứng rõ ràng nhất về những điều đó. Mặc dù vậy, những
tiềm năng, thế mạnh, tinh thần năng động, sáng tạo của tỉnh Bắc Ninh vẫn
chưa được khai thác một cách tốt nhất. Có nhiều nguyên nhân, nhưng trong
đó có nguyên nhân từ cải cách thủ tục hành chính làm nên những hạn chế,
chậm chạp trong quá trình phát triển. Việc cải cách thủ tục hành chính vẫn
cịn nhiều bất cập, chưa đáp ứng được nhu cầu phát triển kinh tế và phục vụ
nhân dân, chưa theo kịp với đòi hỏi của cuộc sống.
Bắc Ninh muốn phát triển thì phải tiếp tục tạo được sự chuyển biến căn
bản trong công cuộc cải cách hành chính, mà trọng tâm là cải cách thủ tục hành
2
chính góp phần xây dựng nền hành chính hiệu lực và hiệu quả, trong sạch,
vững mạnh, ngày càng phù hợp hơn với yêu cầu quản lý kinh tế thị trường định
hướng xã hội chủ nghĩa, xây dựng một xã hội dân chủ, kỷ cương, đẩy mạnh
cơng nghiệp hóa, hiện đại hóa, hội nhập quốc tế, phát triển bền vững.
Bởi vậy mà, tác giả đã lựa chọn đề tài: “Cải cách thủ tục hành chính
theo cơ chế một cửa hiện đại tại Ủy ban nhân dân cấp huyện ở tỉnh Bắc
Ninh hiện nay” làm đề tài luận văn Thạc sĩ chuyên ngành Xây dựng Đảng và
Chính quyền Nhà nước của mình.
2. Tình hình nghiên cứu của đề tài
Sách: “Cải cách hành chính vấn đề bức thiết cải cách bộ máy nhà nước”,
thực hiện Trung tâm Nghiên cứu khoa học tổ chức hành chính, Nxb
Tổng hợp TP. Hồ Chí Minh, xuất bản 2004.
Sách: “Cải cách và sự phát triển”, tác giả Nguyễn Trần Bạt, Nxb Hội Nhà
văn Việt Nam, Hà Nội, xuất bản 2007.
Đề tài: “Cải cách hành chính cấp quận, huyện tại thành phố Hồ Chí Minh”, tác
giả Trương Quang Vinh (2005), Học viện Chính trị Quốc gia Hồ Chí
Minh, Hà Nội, thời gian thực hiện 2005.
Đề tài: “Cải cách hành chính phục vụ phát triển kinh tế xã hội thành phố Hồ Chí
Minh và Bình Dương”, tác giả Trịnh Đức Thảo (chủ nhiệm) Học viện
Chính trị Quốc gia Hồ Chí Minh, Hà Nội, thời gian thực hiện 2007.
Đề tài: “Cải cách thủ tục hành chính ở tỉnh Tuyên Quang hiện nay”, tác giả Mai
Quang Thắng Luận văn Thạc sĩ chuyên ngành Lý luận Lịch sử Nhà nước
và pháp luật, Học viện Chính trị - Hành chính Quốc gia Hồ Chí Minh, Hà
Nội, thời gian thực hiện 2011.
Đề tài: “Đánh giá hiệu quả thực hiện cải cách thủ tục hành chính theo cơ chế
một cửa, một cửa liên thông của Ủy ban nhân dân phường qua thực
tiễn ở Quận Hoàng Mai, Thành phố Hà Nội”, của tác giả Nguyễn Thị
C.33.44.55.54.78.65.5.43.22.2.4..22.Tai lieu. Luan 66.55.77.99. van. Luan an.77.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.C.33.44.55.54.78.655.43.22.2.4.55.22. Do an.Tai lieu. Luan van. Luan an. Do an.Tai lieu. Luan van. Luan an. Do an
3
Ngà, Luận văn Thạc sĩ chuyên ngành Lý luận Nhà nước và pháp luật
Hà Nội, thời gian thực hiện 2010.
Đề tài: “Tiếp tục cải cách bộ máy hành chính Nhà nước cấp tỉnh ở Hà Tây theo yêu
cầu cải cách nền hành chính Nhà nước”, tác giả Nguyễn Hữu Phúc, Luận
văn thạc sỹ Luật học, Học viện Chính trị Quốc gia Hồ Chí Minh, Hà Nội,
thời gian thực hiện 2001.
Bài viết: “Bàn về xây dựng Chính phủ điện tử ở Việt Nam”, tác giả Trần Cao
Tùng, Tạp chí Quản lý Nhà nước số 204 (2013).
Bài viết: “Cải cách hành chính – động lực thu hút đầu tư tại tỉnh Bắc Ninh”,
tác giả Khổng Văn Thắng, Tạp chí Tổ chức Nhà nước số 6 (2013).
Bài viết: “Hoàn thiện thể chế về cơng khai, minh bạch trong quản lý hành
chính nhà nước”, tác giả Nguyễn Văn Tiếc, Tạp chí Tổ chức Nhà
nước số 7 (2013).
Và rất nhiều cơng trình nghiên cứu khác.
Có thể thấy các cơng trình trên làm rõ được tầm quan trọng của việc cải
cách nói chung, cải cách hành chính và cải cách thủ tục hành chính nói riêng
đối với u cầu của thời đại. Có cơng trình làm rõ về cải cách, cải cách hành
chính, cải cách thủ tục hành chính, cải cách thủ tục hành chính theo cơ chế
một cửa và một cửa liên thơng đối với sự hồn thiện của bộ máy hành chính
nhà nước, sự phát triển kinh tế, xã hội của địa phương cũng như đáp ứng nhu
cầu hội nhập và phát triển đi lên của đất nước. Có cơng trình đi sâu phân tích
cải cách hành chính là nguồn động lực lớn thu hút vốn đầu tư, có cơng trình đi
sâu nghiên cứu về hành chính điện tử, hiện đại – xu thế tất yếu của tương lai
và có cơng trình phân tích cụ thể cải cách hành chính theo hướng hiện đại sẽ
là một trong những yếu tố góp phần quan trọng trong việc cơng khai và minh
bạch hóa hoạt động quản lý hành chính nhà nước, góp phần làm giảm tệ quan
liêu, tham nhũng, sách nhiễu nhân dân.
Những công trình nghiên cứu khoa học trên là nguồn tài liệu tham khảo
vơ cùng q báu trong q trình tác giả hồn thiện luận văn của mình. Tuy
@edu.gmail.com.vn.bkc19134.hmu.edu.vn
C.33.44.55.54.78.65.5.43.22.2.4..22.Tai lieu. Luan 66.55.77.99. van. Luan an.77.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.C.33.44.55.54.78.655.43.22.2.4.55.22. Do an.Tai lieu. Luan van. Luan an. Do an.Tai lieu. Luan van. Luan an. Do an
4
nhiên, chưa có một cơng trình nghiên cứu khoa học nào nghiên cứu về công
tác cải cách thủ tục hành chính theo cơ chế một cửa hiện đại tại UBND cấp
huyện ở tỉnh Bắc Ninh hiện nay. Trong quá trình tìm hiểu và nghiên cứu, tác
giả luận văn mong muốn được góp phần làm sáng tỏ một số vấn đề về lý luận,
đề xuất các quan điểm, phương hướng và giải pháp nhằm nâng cao hiệu quả
công tác cải cách thủ tục hành chính theo cơ chế một cửa hiện đại tại UBND
cấp huyện ở tỉnh Bắc Ninh trong thời gian tới.
3. Mục đích, nhiệm vụ nghiên cứu
3.1. Mục đích
Mục đích của luận văn là: trên cơ sở làm rõ những vấn đề lý luận và thực
tiễn của vấn đề, đưa ra một số giải pháp cải cách thủ tục hành chính theo cơ chế
một cửa hiện đại tại UBND cấp huyện ở tỉnh Bắc Ninh trong thời gian tới.
3.2. Nhiệm vụ
- Làm rõ những vấn đề lý luận về thủ tục hành chính, hành chính một
cửa, cải cách thủ tục hành chính theo cơ chế một cửa hiện đại.
- Khảo sát, phân tích, đánh giá đúng thực trạng cơng cải cách thủ tục
hành chính theo cơ chế một cửa hiện đại tại UBND cấp huyện ở tỉnh Bắc
Ninh hiện nay.
- Trên cơ sở lý luận, thực tiễn về những nhu cầu khách quan đề xuất
một số giải pháp cơ bản có tính khả thi nhằm nâng cao hiệu quả cơng tác cải
cách thủ tục hành chính theo cơ chế một cửa hiện đại tại UBND cấp huyện ở
tỉnh Bắc Ninh trong thời gian tới.
4. Đối tượng, phạm vi nghiên cứu
- Đối tượng của luận văn này là cải cách thủ tục hành chính theo cơ chế
một cửa hiện đại tại UBND cấp huyện ở tỉnh Bắc Ninh.
- Phạm vi nghiên cứu của luận văn này là cải cách thủ tục hành chính
theo cơ chế một cửa hiện đại tại UBND cấp huyện trên địa bàn tỉnh Bắc Ninh
từ năm 2009 đến nay.
@edu.gmail.com.vn.bkc19134.hmu.edu.vn
C.33.44.55.54.78.65.5.43.22.2.4..22.Tai lieu. Luan 66.55.77.99. van. Luan an.77.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.C.33.44.55.54.78.655.43.22.2.4.55.22. Do an.Tai lieu. Luan van. Luan an. Do an.Tai lieu. Luan van. Luan an. Do an
5
5. Phương pháp luận và phương pháp nghiên cứu
- Phương pháp luận: sử dụng phương pháp luận duy vật biện chứng và
duy vật lịch sử.
- Phương pháp nghiên cứu cụ thể: luận văn sử dụng kết hợp các phương
pháp thống kê, so sánh, phân tích và tổng hợp, khảo sát thực tiễn…
6. Đóng góp mới của luận văn
- Về lý luận: luận văn góp phần vào việc hệ thống hóa những cơ sở lý
luận về thủ tục hành chính, hành chính một cửa và cải cách thủ tục hành chính
theo cơ chế một cửa hiện đại.
- Về thực tiễn: Đánh giá đúng thực trạng cải cách thủ tục hành chính
theo cơ chế một cửa hiện đại tại UBND cấp huyện, tỉnh Bắc Ninh. Đồng thời
chỉ ra những căn cứ lý luận và thực tiễn và đưa ra phương hướng, mục tiêu, đề
xuất các giải pháp phù hợp với đặc điểm tình hình¸ điều kiện kinh tế - xã hội
ở địa phương, sự phát triển chung của đất nước nhằm nâng cao hiệu quả cải
cách thủ tục hành chính theo cơ chế một cửa hiện đại tại UBND cấp huyện,
tỉnh Bắc Ninh trong thời gian tới.
7. Ý nghĩa thực tiễn của luận văn.
- Những kết quả nghiên cứu của luận văn này góp phần nâng cao hiệu
quả cơng tác cải cách thủ tục hành chính theo cơ chế một cửa hiện đại tại
UBND cấp huyện, tỉnh Bắc Ninh hiện nay.
- Luận văn còn là nguồn tài liệu tham khảo phục vụ cho các cấp chính
quyền của các địa phương có điều kiện tương tự tỉnh Bắc Ninh.
- Là tài liệu tham khảo phục vụ học tập, nghiên cứu,… công tác cải cách,
cải cách hành chính và cải cách thủ tục hành chính theo cơ chế “Một cửa”, “Một
cửa hiện đại”, “Một cửa liên thông” và “Một cửa liên thông hiện đại”.
8. Kết cấu của luận văn
Ngoài phần mở đầu, kết luận, tài liệu tham khảo, luận văn này gồm có
3 chương, 6 tiết.
@edu.gmail.com.vn.bkc19134.hmu.edu.vn
C.33.44.55.54.78.65.5.43.22.2.4..22.Tai lieu. Luan 66.55.77.99. van. Luan an.77.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.C.33.44.55.54.78.655.43.22.2.4.55.22. Do an.Tai lieu. Luan van. Luan an. Do an.Tai lieu. Luan van. Luan an. Do an
6
CHƯƠNG 1
CẢI CÁCH THỦ TỤC HÀNH CHÍNH THEO CƠ CHẾ
MỘT CỬA HIỆN ĐẠI – MỘT SỐ VẤN ĐỀ LÝ LUẬN
1.1. Thủ tục hành chính và hành chính một cửa
1.1.1. Thủ tục hành chính
1.1.1.1. Khái niệm, đặc điểm, ý nghĩa của thủ tục hành chính
* Khái niệm thủ tục hành chính
Theo Đại từ điển Tiếng Việt (2013) do Nguyễn Như Ý (chủ biên), Nxb
Đại học Quốc gia TP. Hồ Chí Minh thì: thủ tục là “cách thức tiến hành một
cơng việc với nội dung, trình tự nhất định, theo quy định của nhà nước”
[32,tr.1535]. Thủ tục hành chính đóng vai trò quan trọng trong việc điều hành
bộ máy nhà nước cũng như đảm bảo quyền lợi và lợi ích của người dân. Hoạt
động quản lý nhà nước được tiến hành trên ba lĩnh vực: Lập pháp, hành pháp
và tư pháp thì gắn liền với những hoạt động ấy là ba nhóm thủ tục tương ứng:
thủ tục lập pháp, thủ tục hành chính và thủ tục tư pháp.
Thủ tục lập pháp là thủ tục làm hiến pháp và làm luật, do các chủ thể
lập pháp tiến hành. Thủ tục tư pháp là thủ tục giải quyết các vụ án hình sự,
dân sự, hành chính, lao động, kinh tế, do các chủ thể sử dụng quyền tư pháp
tiến hành. Thủ tục hành chính là thủ tục tiến hành các hoạt động quản lý hành
chính nhà nước được thực hiện bởi các chủ thể sử dụng quyền hành pháp.
Theo quy định của pháp luật và thực tiễn hoạt động quản lý nhà nước
ở nước ta, hoạt động chấp hành và điều hành của hệ thống cơ quan hành
chính nhà nước được thực hiện bằng hành động liên tục theo một trình tự
nhất định nhằm đạt mục đích quản lý đã được đề ra được gọi là thủ tục
hành chính.
@edu.gmail.com.vn.bkc19134.hmu.edu.vn
C.33.44.55.54.78.65.5.43.22.2.4..22.Tai lieu. Luan 66.55.77.99. van. Luan an.77.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.C.33.44.55.54.78.655.43.22.2.4.55.22. Do an.Tai lieu. Luan van. Luan an. Do an.Tai lieu. Luan van. Luan an. Do an
7
Trong cuốn luận văn thạc sĩ Luật chuyên ngành Lý luận Lịch sử nhà
nước và pháp luật của tác giả Mai Quang Thắng, 2011, Học viện Chính trị Hành chính Quốc gia Hồ Chí Minh đã tổng kết những quan niệm về thủ tục
hành chính như sau:
Quan niệm thứ nhất cho rằng: thủ tục hành chính là trình tự mà các cơ
quan quản lý nhà nước giải quyết trong lĩnh vực trách nhiệm hành
chính và xử lý vi phạm pháp luật.
Quan niệm thứ hai thì cho rằng: thủ tục hành chính là trình tự mà cơ quan
quản lý hành chính nhà nước giải quyết bất kỳ một vụ việc cá biệt, cụ thể
nào trong lĩnh vực quản lý hành chính nhà nước. Như vậy, ngồi thủ tục
xử lý các vi phạm hành chính, thì thủ tục cấp giấy phép, đăng ký và giải
quyết khiếu nại, tố cáo,… cũng được coi là thủ tục hành chính.
Quan niệm này đã có phạm vi rộng hơn nhưng vẫn chưa thật đầy đủ,
hợp lý, bởi lẽ ngồi trình tự giải quyết bất cứ một vụ việc cá biệt, cụ thể
nào thì hoạt động ban hành các quyết định quản lý mang tính chủ đạo
và tính quy phạm cũng phải tuân thủ nghiêm ngặt những trình tự nhất
định nhằm đảm bảo tính hợp pháp và hợp lý của các quyết định.
Vì vậy, quan niệm theo nghĩa rộng nhất khẳng định: thủ tục hành chính
là trình tự về thời gian, khơng gian các giai đoạn cần phải có để thực
hiện mọi hình thức hoạt động của các cơ quan quản lý hành chính nhà
nước, bao gồm trình tự thành lập các cơng sở, trình tự bổ nhiệm, điều
động viên chức; trình tự lập quy; áp dụng quy phạm để bảo đảm các
quyền chủ thể và xử lý vi phạm, trình tự tổ chức – tác nghiệp hành
chính. [28,tr.8]
Theo tinh thần, nội dung các văn kiện Đảng, Nghị quyết Đại hội Đảng
khóa VII, Nghị quyết Trung ương 8 khóa VII, Nghị quyết Đại hội Đảng khóa
VIII, IX, X, và gần đây nhất là của Đại hội Đảng khóa XI đã chỉ ra tầm quan
@edu.gmail.com.vn.bkc19134.hmu.edu.vn
C.33.44.55.54.78.65.5.43.22.2.4..22.Tai lieu. Luan 66.55.77.99. van. Luan an.77.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.C.33.44.55.54.78.655.43.22.2.4.55.22. Do an.Tai lieu. Luan van. Luan an. Do an.Tai lieu. Luan van. Luan an. Do an
8
trọng của cải cách thủ tục hành chính “Đẩy mạnh cải cách hành chính, nhất là
thủ tục hành chính liên quan đến tổ chức và hoạt động của doanh nghiệp, sinh
hoạt của nhân dân” là một trong những nhiệm vụ trọng tâm phát triển đất
nước. Các văn bản pháp luật khác như: Nghị quyết của Chính phủ số 38/CP
ngày 04/5/1994 về cải cách thủ tục hành chính trong việc giải quyết công việc
của công dân, tổ chức, Quyết định số 136/2001/QĐ-TTg ngày 17/9/2001 của
Thủ tướng Chính phủ phê duyệt Chương trình tổng thể cải cách hành chính nhà
nước giai đoạn 2001 – 2010 đều có mục tiêu chung là: “xây dựng một nền hành
chính dân chủ, trong sạch, vững mạnh, chuyên nghiệp, hiện đại hóa, hoạt động
có hiệu quả theo nguyên tắc của nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa dưới sự
lãnh đạo của Đảng”. Nếu như Nghị định 63/2010/NĐ-CP của Chính phủ về
kiểm sốt thủ tục hành chính ngày 08/06/2010 giải thích, làm rõ hơn về thủ tục
hành chính: “là trình tự, cách thức thực hiện, hồ sơ và yêu cầu, điều kiện do cơ
quan nhà nước, người có thẩm quyền quy định để giải quyết một công việc cụ
thể liên quan đến cá nhân, tổ chức” thì Nghị quyết số 30C/NQ-CP ngày
08/11/2011 của Chính phủ lại đưa ra nhiệm vụ chi tiết của Chương trình tổng
thể cải cách hành chính nhà nước giai đoạn 2011 – 2020 về cải cách thủ tục
hành chính như sau:
a) Cắt giảm và nâng cao chất lượng thủ tục hành chính trong tất cả các
lĩnh vực quản lý nhà nước, nhất là thủ tục hành chính liên quan tới người dân,
doanh nghiệp;
b) Trong giai đoạn 2011 - 2015, thực hiện cải cách thủ tục hành chính
để tiếp tục cải thiện mơi trường kinh doanh, giải phóng mọi nguồn lực của xã
hội và nâng cao năng lực cạnh tranh quốc gia, bảo đảm điều kiện cho nền
kinh tế của đất nước phát triển nhanh, bền vững. . .
c) Cải cách thủ tục hành chính giữa các cơ quan hành chính nhà nước,
các ngành, các cấp và trong nội bộ từng cơ quan hành chính nhà nước;
@edu.gmail.com.vn.bkc19134.hmu.edu.vn
C.33.44.55.54.78.65.5.43.22.2.4..22.Tai lieu. Luan 66.55.77.99. van. Luan an.77.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.C.33.44.55.54.78.655.43.22.2.4.55.22. Do an.Tai lieu. Luan van. Luan an. Do an.Tai lieu. Luan van. Luan an. Do an
9
d) Kiểm soát chặt chẽ việc ban hành mới các thủ tục hành chính theo
quy định của pháp luật;
đ) Công khai, minh bạch tất cả các thủ tục hành chính bằng các hình
thức thiết thực và thích hợp; thực hiện thống nhất cách tính chi phí mà cá nhân,
tổ chức phải bỏ ra khi giải quyết thủ tục hành chính tại cơ quan hành chính nhà
nước; duy trì và cập nhật cơ sở dữ liệu quốc gia về thủ tục hành chính;
e) Đặt yêu cầu cải cách thủ tục hành chính ngay trong q trình xây
dựng thể chế, tổng kết kinh nghiệm thực tiễn và tăng cường đối thoại giữa
Nhà nước với doanh nghiệp và nhân dân; mở rộng dân chủ, phát huy vai trò
của các tổ chức và chuyên gia tư vấn độc lập trong việc xây dựng thể chế,
chuẩn mực quốc gia về thủ tục hành chính; giảm mạnh các thủ tục hành chính
hiện hành; cơng khai các chuẩn mực, các quy định hành chính để nhân dân
giám sát việc thực hiện;
g) Tiếp nhận, xử lý phản ánh, kiến nghị của cá nhân, tổ chức về các quy
định hành chính để hỗ trợ việc nâng cao chất lượng các quy định hành chính
và giám sát việc thực hiện thủ tục hành chính của các cơ quan hành chính nhà
nước các cấp.
Chương trình tổng thể cải cách hành chính nhà nước giai đoạn 2001 2010 ban hành kèm theo Quyết định số 136/2001/QĐ-TTg ngày 17-9-2001
của Thủ tướng Chính phủ cũng đã xác định phải đẩy mạnh cải cách thủ tục
hành chính với mục tiêu cơ bản là:
Tiếp tục cải cách thủ tục hành chính nhằm bảo đảm tính pháp lý, hiệu
quả, minh bạch và cơng bằng trong khi giải quyết cơng việc hành chính. Loại
bỏ những thủ tục rườm rà, chồng chéo dễ bị lợi dụng để tham nhũng, gây khó
khăn cho dân.
Đây là cách hiểu đầy đủ nhất về thủ tục hành chính. Cách hiểu này cho
phép đánh giá đúng ý nghĩa vai trò của thủ tục hành chính trong quản lý nhà
@edu.gmail.com.vn.bkc19134.hmu.edu.vn
C.33.44.55.54.78.65.5.43.22.2.4..22.Tai lieu. Luan 66.55.77.99. van. Luan an.77.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.C.33.44.55.54.78.655.43.22.2.4.55.22. Do an.Tai lieu. Luan van. Luan an. Do an.Tai lieu. Luan van. Luan an. Do an
10
nước, tạo điều kiện cho việc tìm hiểu nhu cầu, định ra phương hướng, biện pháp
thích hợp để cải cách thủ tục hành chính nhằm xây dựng nền hành chính hiện đại
đáp ứng yêu cầu quản lý hành chính nhà nước trong giai đoạn hiện nay.
Như vậy, có thể hiểu: thủ tục hành chính là một loại quy phạm pháp
luật, quy định về trình tự thời gian, khơng gian khi thực hiện một thẩm quyền
nhất định của bộ máy nhà nước, là cách thức giải quyết công việc của cơ quan
hành chính nhà nước trong mối quan hệ với các tổ chức, cá nhân và công dân.
* Đặc điểm
Trong quá trình xây dựng và thực tiễn vận dụng các thủ tục hành chính
có thể nhận thấy một số đặc điểm chung là:
Trước hết, TTHC là tổng thể các hành động diễn ra theo trình tự thời
gian, TTHC được thực hiện bởi những cơ quan và công chức nhà nước.
Thứ hai, TTHC là thủ tục giải quyết công việc nội bộ Nhà nước và
công việc liên quan đến quyền chủ thể và nghĩa vụ pháp lý của công dân. Do
vậy, đối tượng công việc cần thực hiện thường rất phức tạp.
Thứ ba, quản lý HCNN chủ yếu là hoạt động cho phép ra mệnh lệnh có
tính chất đơn phương và đòi hỏi thi hành kịp thời nhằm giải quyết nhanh
chóng, có hiệu quả mọi cơng việc diễn ra hằng ngày trong đời sống xã hội.
Thứ tư, nền hành chính hiện nay đang chuyển từ hành chính cai quản
(hành chính đơn thuần) sang hành chính phục vụ, làm dịch vụ cho xã hội, từ
quản lý tập trung sang cơ chế thị trường làm cho hoạt động quản lý hành
chính đa dạng về nội dung và phong phú, uyển chuyển về hình thức, biện
pháp đồng thời đối tượng quản lý của nó là xã hội dân sự cũng mn hình,
mn vẻ.
Thứ năm, hoạt động HCNN chủ yếu thực hiện tại Văn phịng của cơng
sở Nhà nước và phương tiện truyền đạt quyết định cũng như các thông tin
quản lý phần lớn là văn bản (công văn, giấy tờ).
@edu.gmail.com.vn.bkc19134.hmu.edu.vn
C.33.44.55.54.78.65.5.43.22.2.4..22.Tai lieu. Luan 66.55.77.99. van. Luan an.77.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.C.33.44.55.54.78.655.43.22.2.4.55.22. Do an.Tai lieu. Luan van. Luan an. Do an.Tai lieu. Luan van. Luan an. Do an
11
* Ý nghĩa của thủ tục hành chính.
Thứ nhất, TTHC đảm bảo cho các quy phạm quy định trong các Quyết
định hành chính được thi hành thuận lợi. Nó đảm bảo cho việc thi hành các
quyết định được thống nhất và có thể kiểm tra được tính hợp pháp, hợp lý
cũng như các hệ quả do việc thực hiện các quyết định hành chính được tạo ra.
Thứ hai, TTHC khi được xây dựng và vận dụng một cách hợp lý các thủ
tục hành chính sẽ tạo khả năng sáng tạo trong việc thực hiện các quyết định
quản lý đã được thông qua, đem lại hiệu quả thiết thực cho quản lý nhà nước.
Thứ ba, TTHC cũng là một bộ phận của pháp luật về hành chính nên
việc xây dựng và thực hiện tốt các TTHC sẽ có ý nghĩa rất lớn đối với quá
trình xây dựng và triển khai pháp luật.
Thủ tục hành chính là một bộ phận vơ cùng quan trọng của thể chế hành
chính nhà nước với vai trò thiết lập trật tự trong quản lý hành chính nhà nước
trên các mặt, thủ tục hành chính là công cụ đắc lực để các cơ quan nhà nước sử
dụng thực hiện chức năng quản lý nhà nước của mình. Chính vì lẽ đó, cải cách
thủ tục hành chính khơng chỉ đơn thuần liên quan đến pháp luật, pháp chế xã
hội chủ nghĩa của chúng ta mà còn liên quan đến sự phát triển chung của đất
nước về các mặt chính trị, kinh tế, xã hội, văn hóa, giáo dục và đối ngoại.
1.1.1.2. Phân loại các TTHC
* Ý nghĩa của việc phân loại thủ tục hành chính
Việc phân loại thủ tục hành chính có ý nghĩa vơ cùng quan trọng đối
với việc xây dựng, hoàn thiện và áp dụng TTHC tại bộ máy chính quyền các
cấp. Kinh nghiệm thực tế của nước ta cũng như nhiều nước khác cho thấy
muốn xây dựng và áp dụng TTHC một cách có hiệu quả thì cần phải phân loại
chúng một cách có khoa học. Phân loại thủ tục hành chính sẽ là tiền đề để xây
dựng và hoàn thiện từng loại thủ tục hành chính.
@edu.gmail.com.vn.bkc19134.hmu.edu.vn
C.33.44.55.54.78.65.5.43.22.2.4..22.Tai lieu. Luan 66.55.77.99. van. Luan an.77.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.C.33.44.55.54.78.655.43.22.2.4.55.22. Do an.Tai lieu. Luan van. Luan an. Do an.Tai lieu. Luan van. Luan an. Do an
12
* Phân loại thủ tục hành chính trong quản lý nhà nước
Khi xem xét TTHC ở những khía cạnh khác nhau thì chúng ta có những
cách phân loại TTHC khác nhau.
+ Phân loại theo đối tượng quản lý HCNN.
Theo cách phân loại này các TTHC được xác định cho từng lĩnh vực
quản lý Nhà nước và được phân chia theo cơ cấu chức năng của bộ máy quản
lý hiện hành như: thủ tục trong xây dựng cơ bản, thủ tục trước bạ, thủ tục trong
hoạt động đăng ký kế hoạch…Đây cũng chính là cách phân loại mà Nghị quyết
38/CP của Chính phủ ngày 04 – 5 -1994 về cải cách một bước thủ tục hành
chính trong việc giải quyết công việc của công dân và tổ chức đã áp dụng:
Lợi ích của việc phân chia này là giúp người quản lý xác định được tính
đặc thù của lĩnh vực mà mình phụ trách. Từ đó mà đề ra yêu cầu xây dựng
cho lĩnh vực này những TTHC cần thiết, thích hợp, nhằm quản lý tốt các
nhiệm vụ đặt ra theo mục tiêu của nhà nước quy định.
+ Phân loại theo các loại hình cơng việc cụ thể mà các cơ quan Nhà
nước được giao thực hiện trong quá trình hoạt động của mình.
Cách phân loại này đơn giản, có khả năng áp dụng rộng rãi. Ví dụ:
- Thủ tục thông qua và ban hành văn bản quy phạm pháp luật.
- Thủ tục xét phong đơn vị và cá nhân anh hùng, chiến sĩ thi đua.
- Thủ tục tuyển dụng cán bộ, công chức, viên chức…
+ Phân loại theo chức năng hoạt động của các cơ quan.
Cách này thường được áp dụng trong các cơ quan có chức năng quản lý
chun mơn thực hiện các hoạt động của mình phải đảm bảo những thủ tục
cần thiết theo yêu cầu của nhà nước. Theo cách phân loại này, có các loại thủ
tục hành chính như sau:
- Thủ tục cung cấp các dịch vụ thông tin.
- Thủ tục cho phép xuất khẩu các nguyên liệu hiếm
@edu.gmail.com.vn.bkc19134.hmu.edu.vn
C.33.44.55.54.78.65.5.43.22.2.4..22.Tai lieu. Luan 66.55.77.99. van. Luan an.77.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.C.33.44.55.54.78.655.43.22.2.4.55.22. Do an.Tai lieu. Luan van. Luan an. Do an.Tai lieu. Luan van. Luan an. Do an
13
- Thủ tục kiểm tra mức độ an tồn lao động;
- vv…
Cách phân loại này cũng có ý nghĩa thực tiễn quan trọng như cách phân
loại TTHC theo các loại hình cơng việc cụ thể. Nó giúp các nhà quản lý khi
giải quyết cơng việc chung có liên quan đến các tổ chức khác hoặc cơng dân,
tìm được các hình thức giải quyết thích hợp theo đúng chức năng quản lý Nhà
nước của cơ quan mình.
+ Phân loại dựa trên quan hệ cơng tác.
Cách phân loại này cịn gọi là phân loại theo tính chất quan hệ thủ tục
hành chính. Theo cách phân loại này có thể phân chia TTHC làm 3 nhóm:
- TTHC nội bộ: Là thủ tục thực hiện các công việc nội bộ trong cơ
quan, công sở nhà nước, trong hệ thống cơ quan Nhà nước và trong bộ máy
Nhà nước nói chung.
- TTHC liên hệ (thủ tục thực hiện thẩm quyền): Là thủ tục tiến hành
giải quyết các công việc liên quan đến quyền và lợi ích hợp pháp của cơng
dân, phịng ngừa, ngăn chặn, xử phạt các hành vi vi phạm hành chính, trưng
thu, trưng mua, trưng dụng các động sản và bất động sản của công dân và các
tổ chức công dân.
- Thủ tục hành chính văn thư: là những thủ tục liên quan đến toàn bộ
các hoạt động lưu trữ, xử lý, cung cấp công văn giấy tờ và đưa ra các quyết
định dưới hình thức văn bản liên quan chặt chẽ với hoạt động văn thư, tạo
thành thủ tục văn thư trong hoạt động HCNN.
Thủ tục hành chính là cơ sở và là điều kiện cần thiết để cơ quan nhà
nước giải quyết các công việc của công dân và tổ chức theo những quy định
của pháp luật, nhằm đảm bảo quyền và lợi ích hợp pháp, chính đáng của công
dân và tổ chức.
@edu.gmail.com.vn.bkc19134.hmu.edu.vn
C.33.44.55.54.78.65.5.43.22.2.4..22.Tai lieu. Luan 66.55.77.99. van. Luan an.77.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.C.33.44.55.54.78.655.43.22.2.4.55.22. Do an.Tai lieu. Luan van. Luan an. Do an.Tai lieu. Luan van. Luan an. Do an
14
1.1.2. Hành chính một cửa
Cơ chế một cửa về thực hiện thủ tục hành chính trong giải quyết cơng
việc của cơng dân, tổ chức bắt đầu hình thành trong lĩnh vực đầu tư trực tiếp
của nước ngoài tại Quyết định số 366/HĐBT ngày 7-11-1991 của Hội đồng
Bộ trưởng (nay là Chính phủ) ban hành chế độ thẩm định các dự án có vốn
đầu tư trực tiếp của nước ngồi. Tiếp đó, Chính phủ ban hành Nghị quyết số
38/CP ngày 4-5-1994 về cải cách một bước thủ tục hành chính trong giải
quyết cơng việc của cơng dân và tổ chức. Về sau, khái niệm này được cụ thể
hóa trong Quyết định 181/2003/QĐ-TTg ngày 04 tháng 9 năm 2003 của Thủ
tướng Chính Phủ về việc ban hành Quy chế thực hiện quy chế “một cửa” tại
các cơ quan hành chính nhà nước ở địa phương. Không thể phủ nhận những
mặt tích cực mà Quyết định 181/2003/QĐ-TTg mang lại khi chuyển từ cơ chế
nhiều cửa sang cơ chế cơ chế một cửa. Tiếp đến, ngày 22-6-2007, Thủ tướng
Nguyễn Tấn Dũng đã ký Quyết định số 93/2007/QĐ-TTg, ban hành Quy chế
thực hiện cơ chế một cửa, cơ chế một cửa liên thông tại cơ quan hành chính
nhà nước tại địa phương.
Trước hết, Quyết định 93/2007/QĐ-TTg ra đời, thay thế cho Quyết
định 181/2003/QĐ-TTg và làm rõ thêm về cơ chế một cửa, theo đó:
“Cơ chế “Một cửa” là cơ chế giải quyết cơng việc của tổ chức, cá
nhân, bao gồm cả tổ chức, cá nhân nước ngoài (sau đây gọi là tổ chức,
cá nhân) thuộc trách nhiệm, thẩm quyền của một cơ quan hành chính
nhà nước, từ hướng dẫn, tiếp nhận giấy tờ, hồ sơ, giải quyết đến trả kết
quả được thực hiện tại một đầu mối là bộ phận tiếp nhận và trả kết quả
của cơ quan hành chính nhà nước”.
Có thể hiểu, cơ chế "Một cửa" là phương thức giải quyết thủ tục hành
chính thuộc thẩm quyền của cơ quan HCNN từ tiếp nhận yêu cầu, hồ sơ đến
trả lại kết quả thông qua một đầu mối là “Bộ phận tiếp nhận và trả kết quả”
@edu.gmail.com.vn.bkc19134.hmu.edu.vn
C.33.44.55.54.78.65.5.43.22.2.4..22.Tai lieu. Luan 66.55.77.99. van. Luan an.77.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.C.33.44.55.54.78.655.43.22.2.4.55.22. Do an.Tai lieu. Luan van. Luan an. Do an.Tai lieu. Luan van. Luan an. Do an
15
(TN & TKQ) tại cơ quan HCNN. Đồng thời Quyết định này cũng làm sáng tỏ
cơ chế một cửa liên thông là: Cơ chế giải quyết công việc của tổ chức, cá
nhân thuộc trách nhiệm, thẩm quyền của nhiều cơ quan hành chính nhà nước
cùng cấp hoặc giữa các cấp hành chính từ hướng dẫn, tiếp nhận giấy tờ, hồ sơ,
giải quyết đến trả kết quả được thực hiện tại một đầu mối là bộ phận tiếp nhận
và trả kết quả của một cơ quan hành chính nhà nước.
Như vậy, cơ chế một cửa thực chất là những đổi mới, cải tiến về cách
thức, phương pháp giải quyết cơng việc của cơ quan hành chính nhà nước.
Cịn thực hiện cơ chế một cửa, một cửa liên thông là để đơn giản, quy
chuẩn hố hơn nữa những quy trình giải quyết, các thủ tục hành chính
nhằm tạo thuận lợi nhất nhu cầu về đời sống kinh tế, xã hội và tinh thần
của nhân dân thông qua việc nhằm nâng cao hiệu lực, hiệu quả của quản lý
hành chính nhà nước.
Quyết định 93/2007/QĐ-TTg đã quy định các nguyên tắc thực hiện cơ
chế một cửa, cơ chế một cửa liên thông là:
1. Thủ tục hành chính đơn giản, rõ ràng, đúng pháp luật.
2. Cơng khai các thủ tục hành chính, mức thu phí, lệ phí, giấy tờ, hồ sơ
và thời gian giải quyết công việc của tổ chức, cá nhân.
3. Nhận yêu cầu và trả kết quả tại bộ phận tiếp nhận và trả kết quả.
4. Bảo đảm giải quyết công việc nhanh chóng, thuận tiện cho tổ chức,
cá nhân.
5. Đảm bảo sự phối hợp giải quyết công việc giữa các bộ phận, cơ quan
hành chính nhà nước để giải quyết công việc của tổ chức, cá nhân.
Với việc tổ chức bộ phận tiếp nhận và trả kết quả theo cơ chế một cửa,
một cửa liên thông, hoạt động của cơ quan hành chính nhà nước trở nên nhịp
nhàng, thuận lợi hơn, đáp ứng đúng yêu cầu của một nền hành chính tập trung.
@edu.gmail.com.vn.bkc19134.hmu.edu.vn
C.33.44.55.54.78.65.5.43.22.2.4..22.Tai lieu. Luan 66.55.77.99. van. Luan an.77.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.C.33.44.55.54.78.655.43.22.2.4.55.22. Do an.Tai lieu. Luan van. Luan an. Do an.Tai lieu. Luan van. Luan an. Do an
16
Đẩy mạnh việc triển khai cơ chế một cửa, một cửa liên thông theo
Quyết định số 93/2007/QĐ-CP của Thủ tướng Chính phủ. Cần phải vận dụng
đúng, phù hợp với những quy định hiện hành của pháp luật; căn cứ các lĩnh
vực được giải quyết theo cơ chế một cửa, một cửa liên thơng, bố trí đúng, đủ
cán bộ, cơng chức chun mơn có liên quan từ các phịng chức năng tới làm
việc tại các Bộ phận tiếp nhận và trả kết quả nhằm đơn giản hóa một cách tối
đa, tránh rườm rà và phức tạp gây phiền nhiễu cho nhân dân.
Trong nhiều năm qua, Chính phủ đã có nhiều nỗ lực trong cải cách
hành chính và đã thu được những kết quả tích cực, tạo điều kiện thúc đẩy phát
triển kinh tế, xã hội. Tuy nhiên, CCHC vẫn là chậm, chưa đáp ứng được yêu
cầu, mục tiêu đề ra, TTHC trên nhiều lĩnh vực hiện đang là rào cản đối với
hoạt động sản xuất kinh doanh và đời sống của nhân dân. Để giải quyết những
tồn tại này và tạo được bước đột phá trong CCHC. Thủ tướng đã quyết định
triển khai Đề án đơn giản hóa thủ tục hành chính trong các lĩnh vực quản lý
nhà nước giai đoạn 2007 – 2010 (gọi tắt là Đề án 30). Việc thực hiện thành
cơng đề án này có ý nghĩa chính trị và kinh tế hết sức to lớn, thúc đẩy tăng
trưởng kinh tế cải thiện quan hệ giữa các cơ quan hành chính nhà nước đối
với người dân và doanh nghiệp, đảm bảo công khai, minh bạch trong giải
quyết cơng việc đối với nhân dân, góp phần chống tệ nạn quan liêu, tham
nhũng, nhất là trong thời kỳ hội nhập nền kinh tế hiện nay.
Những kết quả tích cực mà cơ chế một cửa và cơ chế một cửa liên
thông đã mang lại là không thể phủ nhận. Tuy nhiên, trong một thời đại số thời đại của cơng nghệ thơng tin, mọi thứ đều địi hỏi sự nhanh chóng, kịp
thời, đặc biệt là về thủ tục hành chính. Nếu Thủ tục hành chính trên các lĩnh
vực càng được thơng suốt, được giải quyết nhanh chóng, hanh thơng bao
nhiêu thì đó lại càng là động lực to lớn để thúc đẩy sự phát triển kinh tế, xã
hội của địa phương cũng như của đất nước bấy nhiêu và ngược lại.
@edu.gmail.com.vn.bkc19134.hmu.edu.vn
C.33.44.55.54.78.65.5.43.22.2.4..22.Tai lieu. Luan 66.55.77.99. van. Luan an.77.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.C.33.44.55.54.78.655.43.22.2.4.55.22. Do an.Tai lieu. Luan van. Luan an. Do an.Tai lieu. Luan van. Luan an. Do an
17
1.2. Cải cách thủ tục hành chính theo cơ chế một cửa hiện đại
1.2.1. Khái niệm, đặc điểm, nguyên tắc thực hiện
+ Khái niệm
Hiện nay, chưa có một quan niệm đầy đủ nào về cơ chế một cửa hiện
đại và cải cách thủ tục hành chính theo cơ chế một cửa hiện đại. Nhưng chúng
ta có thể hiểu một cách giản đơn cơ chế một cửa hiện đại là cơ chế giải quyết
công việc của cá nhân, tổ chức thuộc trách nhiệm, thẩm quyền của một hoặc
nhiều cơ quan hành chính nhà nước cùng cấp hoặc giữa các cấp hành chính sử
dụng phương tiện, cơng nghệ thơng tin hiện đại nhằm số hóa dữ liệu, hồ sơ,
đơn giản hóa thủ tục đồng thời cơng khai, minh bạch hóa tiến trình giải quyết
thủ tục hành chính từ hướng dẫn thủ tục hành chính, tiếp nhận hồ sơ, giải
quyết đến trả kết quả được thực hiện tại một đầu mối là Bộ phận tiếp nhận và
trả kết quả của một cơ quan hành chính nhà nước.
Trước đây, các thủ tục hành chính địi hỏi rất nhiều giấy tờ, sổ sách gây
khó khăn, phiền hà cho người dân và doanh nghiệp. Vì vậy, nhân dân phải
mất rất nhiều thời gian, cơng sức, cũng như tiền của trong giải quyết công
việc của mình. Nhưng nay, các giấy tờ sổ sách ấy đã được “số hóa” một phần
khơng nhỏ. Thơng qua hình thức scan giấy tờ vì vâyh hồ sơ đã được đơn giản
hóa, số hóa, đồng thời các ngân hàng dữ liệu số được xây dựng tạo sự thuận
tiện trong quá trình giải quyết công việc của các cơ quan, tổ chức hành chính.
Giảm thiểu thời gian đi lại cho nhân dân do thiếu giấy tờ. Đồng thời, rút ngắn
quá trình giải quyết hồ sơ, tiết kiệm thời gian cho người dân và doanh nghiệp.
Thủ tục hành chính thơng suốt chính là một trong những yếu tố tác
động đến sự phát triển kinh tế - xã hội. Nếu thủ tục hành chính quá rườm rà,
rối rắm sẽ làm mất nhiều thời gian, công sức của người dân và doanh nghiệp,
sự thiệt hại ấy, khó mà đong đếm hết, nhất là trong thời buổi kinh tế thị
@edu.gmail.com.vn.bkc19134.hmu.edu.vn
C.33.44.55.54.78.65.5.43.22.2.4..22.Tai lieu. Luan 66.55.77.99. van. Luan an.77.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.C.33.44.55.54.78.655.43.22.2.4.55.22. Do an.Tai lieu. Luan van. Luan an. Do an.Tai lieu. Luan van. Luan an. Do an
18
trường, thời đại số như hiện nay. Mất thời gian đồng nghĩa với mất đi cơ hội,
thời cơ và lợi nhuận. Trong kinh doanh, những người đi trước, những người
đi tiên phong mặc dù có những khó khăn nhất định, nhưng cũng phải thừa
nhận một thực tế hiển nhiên rằng những người đi trước bao giờ cũng có được
những lợi thế nhất định.
Nếu trước đây, khơng ít người sau khi nộp hồ sơ, họ luôn phải sống
trong tâm trạng thấp thỏm, lo âu vì khơng thể biết được tình trạng hồ sơ hiện
giờ của mình ra sao, trong tình trạng thế nào, do ai thụ lý và đã được giải
quyết đến đâu. Đặc biệt là đối với những hồ sơ còn thiết giấy tờ, chưa đầy đủ;
hồ sơ mà cơ quan hành chính đã thụ lý, nhưng đã quá hạn mà không thấy hồi
âm từ các cơ quan nhà hành chính. Điều này đã gây ra cho người dân khơng ít
sự phiền hà và tạo điều kiện xuất hiện của sự nhũng nhiễu từ bộ phận cán bộ,
công chức, viên chức nhà nước.
Nay với cơ chế một cửa hiện đại, thông qua việc áp dụng công nghệ
thông tin một cách triệt để nhằm thực hiện các thủ tục hành chính, cũng như
vào quy trình quản lý, hoạt động của các cơ quan hành chính nhà nước. Tồn
bộ quy trình giải quyết hồ sơ sẽ được minh bạch hóa, cơng khai hóa. Người
dân khơng cần phải trực tiếp đến các cơ quan hành chính nhà nước mà ở bất
cứ nơi đâu, bất cứ khi nào, với bất cứ thiết bị nào mà có thể truy cập internet
thì đều có thể tra cứu được trình tự thủ tục, hồ sơ cũng như quá trình tiếp
nhận, thụ lý, giải quyết hồ sơ của các cơ quan hành chính nhà nước. Để từ đó,
cá nhân, tổ chức biết được thành phần giấy tờ của hồ sơ để chuẩn bị trước,
biết được quá trình thụ lý, giải quyết hồ sơ như thế nào, giải quyết đến khâu
nào và do ai thụ lý. Đó chính là những điểm sáng, những yếu tố tích cực mà
cơ chế một cửa hiện đại đã mang lại.
Tựu chung lại, cơ chế “Một cửa hiện đại” có thể hiểu đó là phương
thức giải quyết thủ tục hành chính thuộc thẩm quyền của cơ quan HCNN từ
@edu.gmail.com.vn.bkc19134.hmu.edu.vn
C.33.44.55.54.78.65.5.43.22.2.4..22.Tai lieu. Luan 66.55.77.99. van. Luan an.77.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.C.33.44.55.54.78.655.43.22.2.4.55.22. Do an.Tai lieu. Luan van. Luan an. Do an.Tai lieu. Luan van. Luan an. Do an
19
tiếp nhận yêu cầu, hồ sơ đến trả lại kết quả thông qua một đầu mối là Bộ phận
TN & TKQ tại cơ quan HCNN mà thông qua cơng nghệ thơng tin, trang thiết
bị hiện đại số hóa hồ sơ, dữ liệu, tiến hành cơng khai hóa, minh bạch hóa tồn
bộ thơng tin về thủ tục hành chính và tiến trình giải quyết thủ tục hành chính
từ khâu tiếp nhận yêu cầu, hồ sơ; giải quyết cho đến trả kết quả.
+ Đặc điểm
- Áp dụng các thành tựu của công nghệ thông tin. Hầu hết hồ sơ, dữ
liệu được mã hóa, được số hóa góp phần hình thành trung tâm dữ liệu số tạo
sự thuận tiện tối đa cho người dân và doanh nghiệp.
- Cơ chế một cửa hiện đại góp phần thủ tục hành chính cơng khai, minh
bạch. Đó là sự chia sẻ thơng tin giữa các cơ quan hành chính nhà nước với các
cá nhân và tổ chức. Thông qua phần mềm xử lý công việc, bất cứ cơng dân, tổ
chức nào cũng có thể tự tra cứu mọi thơng tin về hồ sơ và trình tự giải quyết
cơng việc, cũng như có thể tự tra cứu thơng tin về trình tự giải quyết hồ sơ của
mình người khác ở mọi lúc, mọi nơi.
- Cơ chế một cửa hiện đại đem lại sự thuận tiện cho cá nhân cũng
như tổ chức đến giải quyết công việc. Người dân có thể tra cứu thơng tin về
thủ tục bất cứ nơi đâu với thiết bị kết nối internet cũng có thể biết được
thành phần hồ sơ, biết được cần những loại giấy tờ gì để chuẩn bị đầy đủ
trước, tránh trường hợp khi đến cơ quan HCNN rồi lại phải quay về vì hồ
sơ bị thiếu, biết được quy trình, thời gian giải quyết hồ sơ cũng như mức lệ
phí liên quan.
- Thơng tin nhanh chóng, kịp thời, được liên tục được cập nhật. Những
thông tin liên quan đến hồ sơ đều được cập nhận thường xuyên, liên tục, đầy
đủ thông qua hệ thống phần mềm xử lý công việc nhằm đem lại sự thuận tiện
cho nhân dân, cũng như cho cơ quan HCNN.
@edu.gmail.com.vn.bkc19134.hmu.edu.vn
C.33.44.55.54.78.65.5.43.22.2.4..22.Tai lieu. Luan 66.55.77.99. van. Luan an.77.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.C.33.44.55.54.78.655.43.22.2.4.55.22. Do an.Tai lieu. Luan van. Luan an. Do an.Tai lieu. Luan van. Luan an. Do an
20
- Cơ quan, tổ chức và nhân dân có thể dễ dàng tham gia giám sát. Ngay
tại bộ phận một cửa, mỗi quầy làm việc được đặt một máy tính, các máy tính
được nối thơng với trụ sở HĐND – UBND huyện để lãnh đạo, các phòng ban
trực tiếp tác nghiệp tại phịng của mình. Ở phịng làm việc của bộ phận một
cửa, có 4 camera được lắp đặt nối với màn hình đặt tại phịng các lãnh đạo
huyện để họ có thể theo dõi, phát hiện những trường hợp hạch sách, nhũng
nhiễu nhân dân. Không những vậy, thơng qua phần mềm xử lý cơng việc, lãnh
đạo có thể tự trích xuất dữ liệu trực tuyến để phân tích theo nhiều khía cạnh
khác nhau, qua đó đánh giá được tiến độ và hiệu quả công việc mà cấp dưới
đang thi hành vào bất kỳ thời điểm nào. Thông tin ấy mang tính khách quan
và rất nhanh chóng, khơng cần phải đợi đến lúc nhân viên cấp dưới báo cáo,
thống kê thì lãnh đạo mới nắm bắt được thơng tin, mà ở đây, lãnh đạo hoàn
toàn chủ động trong việc theo dõi, kiểm tra và giám sát.
+ Nguyên tắc thực hiện
- Thủ tục hành chính đơn giản, rõ ràng, đúng pháp luật. Trước đây, khi
cơ chế một cửa hiện đại chưa áp dụng, người dân phải mất nhiều thời gian để
giải quyết cơng việc thì nay thời gian đó đã được rút ngắn, khơng những vậy
người dân cịn rất nhiều khó khăn trong việc tra cứu, tìm hiểu thơng tin về thủ
tục, quy trình giải quyết hồ sơ, nên phải đi lại nhiều lần để bổ sung thêm hồ sơ
cho đầy đủ, mất nhiều thời gian và công sức. Nhưng nay, khi cơ chế một cửa
hiện đại được triển khai thì điều ấy rất thuận tiện và dễ dàng. Không cần phải là
người am hiểu về công nghệ thông tin, tuy nhiên vẫn có thể tự tra cứu được
những thơng tin cần thiết, những thủ tục mà mình quan tâm một cách đầy đủ
nhất, chính xác nhất, cập nhật nhất qua các thiết bị điện tử có kết nối internet.
- Cơng khai các thủ tục hành chính, phí, lệ phí và thời gian giải quyết
cơng việc của tổ chức, công dân. Sau khi nộp hồ sơ tại “Một cửa” người dân
sẽ nhận được giấy biên nhận có in mã vạch, và có thể tự tra cứu tình trạng hồ
@edu.gmail.com.vn.bkc19134.hmu.edu.vn
C.33.44.55.54.78.65.5.43.22.2.4..22.Tai lieu. Luan 66.55.77.99. van. Luan an.77.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.C.33.44.55.54.78.655.43.22.2.4.55.22. Do an.Tai lieu. Luan van. Luan an. Do an.Tai lieu. Luan van. Luan an. Do an
21
sơ thông qua hệ thống mã vạch. Hoặc tra cứu theo tên và số hồ sơ trực tiếp
với phần mềm giải quyết và xử lý công việc trên cổng thông tin điện tử của
tỉnh, sẽ biết được thông tin về tình trạng hồ sơ đang được giải quyết đến đâu,
ai, bộ phận nào đang giải quyết. Đây là một sự khác biệt cơ bản so với cơ chế
“một cửa” đơn thuần, là một bước tiến mới trong việc cơng khai thủ tục hành
chính, là một sự cố gắng lớn của cơ quan HCNN. Người dân không nhất thiết
phải mất thời gian đến bộ phận “Một cửa” mới nắm được những thông tin về
thủ tục, về hồ sơ của mình mà hồn tồn có thể tra cứu ở bất kỳ đâu, bất kỳ
địa điểm nào, với bất kỳ phương tiện, thiết bị nào miễn là thiết bị đó có khả
năng truy cập, kết nối internet. Họ có thể kết nối vào hệ thống thông tin của
tỉnh thông qua internet, mọi người không phải tới các cơ quan nhà nước để
lấy thơng tin. Thay vào đó, người ta sẽ tiếp cận thông tin theo phương thức tự
phục vụ. Cơ chế “Một cửa hiện đại” giúp người quản lý có trách nhiệm hơn vì
tính minh bạch cao hơn; giảm thiểu những gì khơng hiệu quả và tệ quan liêu.
+ Tổ chức của “Bộ phận tiếp nhận và trả kết quả”.
Đây là tên gọi chung, khái quát của bộ phận phải thành lập khi cơ quan
hành chính nhà nước thực hiện cơ chế “Một cửa”. Trong thực tế, các địa
phương đã sử dụng các tên gọi khác nhau như Trung tâm giao dịch một cửa,
Bộ phận tiếp nhận và trả hồ sơ… nay sử dụng tên gọi chung là Bộ phận tiếp
nhận và trả kết quả.
Bộ phận tiếp nhận và trả kết quả hiện đại là Bộ phận tiếp nhận và trả
kết quả được trang bị đầy đủ cơ sở vật chất, trang thiết bị điện tử hiện đại, áp
dụng phần mềm điện tử nhằm tin học hóa tất cả các giao dịch hành chính giữa
cá nhân, tổ chức với cơ quan hành chính nhà nước và giữa các cơ quan hành
chính nhà nước với nhau trong việc công khai, hướng dẫn, tiếp nhận hồ sơ,
giải quyết đến trả kết quả cho cá nhân, tổ chức theo cơ chế một cửa, cơ chế
một cửa liên thông trên tất cả các lĩnh vực thuộc thẩm quyền giải quyết của cơ
quan hành chính nhà nước ở địa phương.
@edu.gmail.com.vn.bkc19134.hmu.edu.vn
