Vận dụng tư tưởng hồ chí minh về mặt trận dân tộc thống nhất vào xây dựng mặt trận tổ quốc việt nam tỉnh thái nguyên hiện nay

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO

HỌC VIỆN CHÍNH TRỊ QUỐC GIA
HỒ CHÍ MINH

HỌC VIỆN BÁO CHÍ VÀ TUYÊN TRUYỀN

LƯU THỊ THU THÙY

VẬN DỤNG TƯ TƯỞNG HỒ CHÍ MINH VỀ
MẶT TRẬN DÂN TỘC THỐNG NHẤT VÀO XÂY DỰNG
MẶT TRẬN TỔ QUỐC VIỆT NAM TỈNH
THÁI NGUYÊN HIỆN NAY

Ngành: Hồ Chí Minh học
Mã số: 60 31 02 04

LUẬN VĂN THẠC SĨ HỒ CHÍ MINH HỌC

NGƯỜI HƯỚNG DẪN KHOA HỌC: TS. Chu Đức Tính

HÀ NỘI - 2014


Luận văn đã được sửa chữa theo khuyến nghị của Hội đồng
chấm luận văn thạc sĩ.
Hà Nội, ngày

tháng

năm 2014

CHỦ TỊCH HỘI ĐỒNG

TS. DỖN THỊ CHÍN


LỜI CAM ĐOAN

Tơi xin cam đoan đây là cơng trình nghiên cứu của
riêng tôi. Các số liệu và kết quả nêu trong luận văn là trung
thực. Những kết luận của luận văn chưa từng được công bố
trong bất cứ công trình nào khác.

Tác giả luận văn.

Lưu Thị Thu Thùy


MỤC LỤC

MỞ ĐẦU....................................................................................................... 1
Chương 1: TƯ TƯỞNG HỒ CHÍ MINH VỀ MẶT TRẬN DÂN
TỘC THỐNG NHẤT................................................................................... 9
1.1. Khái niệm cơ bản..................................................................................... 9
1.2. Nội dung tư tưởng Hồ Chí Minh về Mặt trận dân tộc thống nhất .............. 11
1.3. Giá trị lý luận và thực tiễn của tư tưởng Hồ Chí Minh về Mặt trận
dân tộc thống nhất ........................................................................................ 50
Chương 2: XÂY DỰNG MẶT TRẬN TỔ QUỐC VIỆT NAM TỈNH
THÁI NGUYÊN HIỆN NAY THEO TƯ TƯỞNG HỒ CHÍ MINH......... 56
2.1. Vài nét khái quát về tỉnh Thái Nguyên .................................................. 56

2.2. Thực trạng hoạt động Mặt trận Tổ quốc Việt Nam tỉnh Thái Nguyên
(2009 - 2014)................................................................................................ 60
2.3. Giải pháp xây dựng Mặt trận Tổ quốc Việt Nam tỉnh Thái Nguyên
theo tư tưởng Hồ Chí Minh trong giai đoạn hiện nay.................................... 84
KẾT LUẬN............................................................................................... 105
TÀI LIỆU THAM KHẢO........................................................................ 107
PHỤ LỤC
TÓM TẮT LUẬN VĂN


CÁC CHỮ VIẾT TẮT

CNH, HĐH

Cơng nghiệp hóa, hiện đại hóa

CNXH

Chủ nghĩa xã hội

ĐCSVN

Đảng Cộng sản Việt Nam

ĐĐK

Đại đoàn kết

ĐĐKDT

Đại đoàn kết dân tộc

ĐĐKTD

Đại đoàn kết toàn dân

HĐND

Hội đồng nhân dân

MTDTTN

Mặt trận dân tộc thống nhất

MTTQ

Mặt trận Tổ quốc

MTTQVN

Mặt trận Tổ quốc Việt Nam

TW

Trung ương

UBND

Ủy ban nhân dân

XHCN

Xã hội chủ nghĩa


1

MỞ ĐẦU
1. Lý do chọn đề tài
Đất nước ta, một dải đất hẹp nằm trọn trong vành đai nhiệt đới gió mùa,
quay mặt ra biển Đơng, lưng tựa vào dãy Trường Sơn hùng vĩ. Do điều kiện
địa lý, tự nhiên và vị trí quan trọng của mảnh đất này, những cư dân người
Việt từ thuở xa xưa vừa được hưởng những ưu đãi của đất trời, vừa phải đối
mặt với những thử thách khắc nghiệt của thiên tai, địch họa. Lịch sử dựng
nước và giữ nước là sự nối tiếp của những cuộc đấu tranh không mệt mỏi
chống hạn hán, bão lụt, chống chiến tranh xâm lược của các thế lực ngoại
xâm. Từ trong cuộc đấu tranh trường kỳ đó đã sớm nảy sinh và định hình ý
thức cộng đồng, ý thức tập thể, và cao hơn là ý thức dân tộc. Ý thức này như
ngọn lửa truyền từ thế hệ này sang thế hệ khác, để tạo thành truyền thống
đoàn kết, nhân nghĩa trên nền tảng chủ nghĩa yêu nước. Hồ Chí Minh đã nâng
vấn đề ĐĐK thành tư tưởng xuyên suốt và nhất quán trong tư duy lý luận và
hoạt động thực tiễn của Người.
Trên phạm vi dân tộc, tổ chức đồn kết theo tư tưởng Hồ Chí Minh là
MTDTTN. Chủ tịch Hồ Chí Minh là người đã sáng lập, tổ chức và lãnh đạo
MTDTTN trở thành một nhân tố quan trọng, huy động sức mạnh to lớn tồn
dân tộc vào cơng cuộc đấu tranh giành độc lập dân tộc trước đây, cũng như
trong công cuộc xây dựng và bảo vệ Tổ quốc Việt Nam XHCN ngày nay.
Trong hai cuộc kháng chiến thần thánh của dân tộc, MTDTTN đã đồn kết
tồn dân làm trịn sứ mệnh lịch sử vẻ vang là giải phóng hai miền Bắc - Nam,
hồn thành thống nhất nước nhà, tiến lên CNXH. Từ khi nước nhà thống nhất,

MTDTTN tiếp tục thực hiện đoàn kết nhân dân cả nước trong công cuộc xây
dựng và bảo vệ Tổ quốc. Bước vào thế kỷ XXI, đất nước ta đang đứng trước
những thời cơ và thách thức mới. Từ thực tiễn trên, đòi hỏi phải phát huy hơn
nữa vai trò của MTDTTN trong sự nghiệp tiếp tục đổi mới, đẩy mạnh CNH,


2

HĐH, xây dựng và bảo vệ đất nước, thực hiện mục tiêu dân giàu, nước mạnh
xã hội công bằng, dân chủ, văn minh.
Tỉnh Thái Nguyên là trung tâm chính trị, kinh tế của vùng trung du
miền núi Đông Bắc, là cửa ngõ giao lưu kinh tế xã hội giữa vùng trung du
miền núi với vùng đồng bằng Bắc Bộ. Thái Nguyên quyết tâm xây dựng tỉnh
trở thành một trong những trung tâm kinh tế (công nghiệp, thương mại, du
lịch), văn hoá, giáo dục, y tế của Vùng trung du và miền núi Bắc Bộ; có hệ
thống kết cấu hạ tầng tương đối hiện đại và đồng bộ; có nền văn hoá lành mạnh
và đậm đà bản sắc dân tộc; quốc phòng - an ninh vững mạnh; đời sống vật chất,
tinh thần của nhân dân không ngừng được nâng cao. Từ thực tiễn trên, đòi hỏi
phải phát huy hơn nữa vai trò của MTDTTN trong sự nghiệp tiếp tục đổi mới,
đẩy mạnh CNH, HĐH, xây dựng và bảo vệ đất nước, thực hiện mục tiêu dân
giàu, nước mạnh xã hội công bằng, dân chủ, văn minh. Để thực hiện thành
công mục tiêu trên trong bối cảnh tình hình mới địi hỏi Mặt trận phải đổi mới
về nhận thức, nội dung, phương thức hoạt động, tổ chức bộ máy, đội ngũ
những người hoạt động Mặt trận, cơ chế vận hành. Nghiên cứu để hiểu sâu
sắc hơn những đóng góp, bài học kinh nghiệm của MTDTTN dưới sự lãnh
đạo của Đảng, của Chủ tịch Hồ Chí Minh trong sự nghiệp cách mạng Việt
Nam. Từ đó đánh giá một cách khách quan, đưa ra những ý kiến đóng góp
xác đáng góp phần phát triển công tác MTTQVN tỉnh Thái Nguyên xứng
đáng là tổ chức “đại diện chung cho quyền làm chủ tập thể của nhân dân lao
động, là sợi dây nối liền các tầng lớp xã hội rộng rãi với Đảng, là chỗ dựa

vững chắc của Nhà nước”
Vì vậy, tác giả quyết định chọn đề tài “Vận dụng tư tưởng Hồ Chí
Minh về Mặt trận dân tộc thống nhất vào xây dựng Mặt trận Tổ quốc
Việt Nam tỉnh Thái Nguyên hiện nay” làm đề tài luận văn tốt nghiệp cao
học. Vì có nghiên cứu một cách hệ thống tư tưởng Hồ Chí Minh về MTDTTN


C.33.44.55.54.78.65.5.43.22.2.4..22.Tai lieu. Luan 66.55.77.99. van. Luan an.77.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.C.33.44.55.54.78.655.43.22.2.4.55.22. Do an.Tai lieu. Luan van. Luan an. Do an.Tai lieu. Luan van. Luan an. Do an

3

trong sự nghiệp cách mạng, chúng ta mới có thể kế thừa và phát triển hiệu quả
vai trị của MTDTTN trong sự nghiệp đổi mới hơm nay.
2. Tình hình nghiên cứu liên quan đến đề tài
Do ý nghĩa, giá trị vô cùng to lớn của tư tưởng ĐĐK Hồ Chí Minh nói
chung và tư tưởng Hồ Chí Minh về MTDTTN nói riêng đối với cách mạng
Việt Nam, nên đã có rất nhiều bài nói, bài viết, các cơng trình nghiên cứu về
vấn đề này. Khơng chỉ nghiên cứu tư tưởng Hồ Chí Minh về MTDTTN mà
nhiều tác giả, tập thể tác giả còn song song nghiên cứu về q trình Đảng ta
vận dụng tư tưởng đó của Người trong các giai đoạn cách mạng. Tiêu biểu
như các công trình sau:
2.1. Một số sách, kỷ yếu nghiên cứu về Mặt trận dân tộc thống nhất
* Tên sách
- PGS Phùng Hữu Phú (chủ biên), GS Vũ Dương Ninh, PGS Lê Hậu
Hãn, PTS Phạm Xanh (1995), Chiến lược đại đoàn kết Hồ Chí Minh , Nxb
Chính trị quốc gia, Hà Nội. Tác phẩm đã nghiên cứu quá trình hình thành chiến
lược ĐĐK Hồ Chí Minh, chiến lược ĐĐK trong cách mạng giải phải phóng
dân tộc, trong xây dựng bảo vệ CNXH, những nội dung cơ bản của chiền lược
ĐĐK trong xây dựng, bảo vệ Tổ quốc thống nhất.
- Nguyễn Bích Hạnh, Nguyễn Văn Khoan (2001), Tư tưởng Hồ Chí

Minh về đại đoàn kết và Mặt trận đoàn kết dân tộc, Nxb Lao động, Hà Nội.
Về cơ bản sách được chia làm 3 phần: Tư tưởng Hồ Chí Minh về đại đồn
kết, tư tưởng Hồ Chí Minh về Mặt trận đồn kết dân tộc và đấu tranh giai cấp
với tư duy của Nguyễn Ái Quốc. Trong đó sách tập chung phần lớn nội dung
phân tích tư tưởng Hồ Chí Minh về ĐĐK. Về Mặt trận đồn kết dân tộc nêu
lên q trình hình thành và phát triển của Mặt trận dân tộc, phần này tác giả
trình bày khá sơ lược.
- PGS Lê Mậu Hãn (2003), Sức mạnh dân tộc của cách mạng Việt Nam
dưới ánh sáng tư tưởng Hồ Chí Minh, Nxb Chính trị quốc gia, Hà Nội. Trong

@edu.gmail.com.vn.bkc19134.hmu.edu.vn


C.33.44.55.54.78.65.5.43.22.2.4..22.Tai lieu. Luan 66.55.77.99. van. Luan an.77.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.C.33.44.55.54.78.655.43.22.2.4.55.22. Do an.Tai lieu. Luan van. Luan an. Do an.Tai lieu. Luan van. Luan an. Do an

4

cuốn sách này, tác giả có đề cập đến vai trị của Hồ Chí Minh trong việc hồn
thiện đường lối chính trị và tổ chức cho sự ra đời của MTDTTN ở Việt Nam.
- GS. Song Thành (2005), Hồ Chí Minh: Nhà tư tưởng lỗi lạc, Nxb
Chính trị quốc gia, Hà Nội. Cuốn sách có riêng một chương (chương 8) đề
cập đến tư tưởng Hồ Chí Minh về “Tổ chức và xây dựng MTDTTN, thực hiện
đại đoàn kết dân tộc”. Trong đó, tác giả phân tích rõ về cơ sở, quá trình hình
thành, nội dung tư tưởng Hồ Chí Minh về MTDTTN cũng như việc vận dụng
tư tưởng của Người vào tình hình mới hiện nay.
- Lịch sử MTDTTN Việt Nam (2006), Nxb Chính trị quốc gia, Hà Nội.
Đây là một bộ sách của Ủy ban Trung ương MTTQ Việt Nam, bao gồm 3 quyển
trình bày quá trình thành lập và hoạt động của MTDTTN Việt Nam qua các giai
đoạn (quyển I - giai đoạn từ 1930 đến 1954, quyển II - giai đoạn từ 1954 đến
1975, quyển III - giai đoạn từ 1975 đến 2004), trong đó có đề cập tới vai trị sáng

lập, lãnh đạo của Chủ tịch Hồ Chí Minh đối với khối đồn kết toàn dân trong
Mặt trận.
- PGS.TS Trần Hậu (2011), MTDTTN Việt Nam quá khứ và hiện tại,
Nxb Chính trị quốc gia, Hà Nội. Trên cơ sở phân tích về lịch sử, truyền thống
của MTDTTN Việt Nam; về một số vấn đề cần nghiên cứu trong giai đoạn
hiện nay của MTDTTN, tác gải đưa ra một số ý kiến đóng góp vào việc
nghiên cứu đổi mới hoạt động của MTTQVN, nhằm phát huy hơn nữa sức
mạnh ĐĐKDT.
- Ts. Nguyễn Thị Lan (2012), MTTQ Việt Nam xây dựng sự đồng thuận
xã hội trong cơng cuộc đổi mới đất nước, Nxb Chính trị quốc gia, Hà Nội.
Cuốn sách nêu ra những thành tựu, hạn chế trong quá trình xây dựng đồng
thuận xã hội của MTTQVN hiện nay; đồng thời đề xuất một số giải pháp để
MTTQVN thực hiện mục tiêu có tính chiến lược của Đảng về xây dựng đồng
thuận xã hội.

@edu.gmail.com.vn.bkc19134.hmu.edu.vn


C.33.44.55.54.78.65.5.43.22.2.4..22.Tai lieu. Luan 66.55.77.99. van. Luan an.77.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.C.33.44.55.54.78.655.43.22.2.4.55.22. Do an.Tai lieu. Luan van. Luan an. Do an.Tai lieu. Luan van. Luan an. Do an

5

* Kỷ yếu
- Uỷ ban Trung ương MTTQ Việt Nam (1996) “Tư tưởng Hồ Chí Minh
về đại đồn kết dân tộc và Mặt trận dân tộc thống nhất” (Kỷ yếu hội thảo
khoa học thực tiễn), Nxb Chính trị quốc gia, Hà Nội.
- Chủ tịch Hồ Chí Minh - Người khơi nguồn và phát huy thành công sức
mạnh ĐĐKDT trong cách mạng Việt Nam (kỷ yếu Hội thảo khoa học kỷ niêm
111 năm ngày sinh của Chủ tịch Hồ Chí Minh), Viện Hồ Chí Minh, 5/2011.
2.2. Luận văn, luận án nghiên cứu về Mặt trận dân tộc thống nhất.

- Võ Văn Cận (2000): Xây dựng MTDTTN trong thời kỳ đẩy mạnh cơng
nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước theo tư tưởng Hồ Chí Minh. Từ việc làm rõ
cơ sở, quá trình hình thành và nội dung tư tưởng Hồ Chí Minh về MTDTTN,
tác giả nêu lên việc kế thừa, phát triển tư tưởng đó trong thời kỳ đẩy mạnh
CNH, HĐH đất nước.
- Trương Đồng Chí (2001): Vận dụng tư tưởng Hồ Chí Minh về MTDTTN tăng
cường cơng tác mặt trận tại thành phố Hồ Chí Minh trong thời kỳ đẩy mạnh cơng
nghiệp hóa - hiện đại hóa. Trên cơ sở làm rõ những nội dung cơ bản của Chủ tịch Hồ
Chí Minh về MTDTTN, tác giả liên hệ với tăng cường cơng tác mặt trận ở thành phố
Hồ Chí Minh trong thời kỳ đẩy mạnh CNH, HĐH hiện nay.
- Diệp Xuân Cảnh (2003): Vận dụng tư tưởng Hồ Chí Minh về
MTDTTN vào việc mở rộng và phát huy vai trị MTTQ tỉnh Hịa Bình trong
điều kiện hiện nay. Trên cơ sở làm rõ những quan điểm lý luận cơ bản của
Chủ tịch Hồ Chí Minh về ĐĐK và MTDTTN Việt Nam, tác giả liên hệ với
việc tiếp tục hoàn thiện và phát huy vai trò MTTQ Việt Nam tỉnh Hịa Bình
hiện nay.
- Dương Đức Hồng (2003): Tư tưởng Hồ Chí Minh về MTDTTN. Tác
giả làm rõ cơ sở, quá trình hình thành và những nội dung cơ bản của tư tưởng
Hồ Chí Minh về MTDTTN; từ đó liên hệ với sự nghiệp đổi mới.
- Lê Nữ Sinh (2012): Xây dựng Mặt trận Tổ quốc tỉnh Thanh Hóa trong
thời kỳ đổi mới dưới ánh sáng tư tưởng Hồ Chí Minh (từ năm 1986 đến nay). Làm rõ

@edu.gmail.com.vn.bkc19134.hmu.edu.vn


C.33.44.55.54.78.65.5.43.22.2.4..22.Tai lieu. Luan 66.55.77.99. van. Luan an.77.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.C.33.44.55.54.78.655.43.22.2.4.55.22. Do an.Tai lieu. Luan van. Luan an. Do an.Tai lieu. Luan van. Luan an. Do an

6

những nội dung cơ bản của Chủ tịch Hồ Chí Minh về MTDTTN Việt Nam,

tác giả liên hệ với việc tiếp tục hoàn thiện và phát huy vai trị MTTQ Việt
Nam tỉnh Thanh Hóa giai đoạn sau đổi mới tới nay.
- Lê Thị Bích Diễm (2014): Xây dựng khối đoàn kết dân tộc ở thành
phố Cần Thơ hiện nay dưới ánh sáng tư tưởng Hồ Chí Minh Trên cơ sở phân
tích nội dung tư tưởng Hồ Chí Minh về ĐĐKDT, tác giả vận dụng vào việc
xây dựng khối đoàn kết thành phố Cần Thơ giai đoạn hiện nay.
2.3. Một số bài báo đăng trên các tạp chí về Mặt trận dân tộc thống nhất
- PGS.TS Lê Sĩ Giáo (1994), Tư tưởng Hồ Chí Minh về đồn kết các
dân tộc thiểu số trong công cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp, Tạp chí
Lịch sử Đảng, (03)
- Nguyễn Thị Nga (2005), Phát huy tư tưởng ĐĐKDT của Hồ Chí
Minh trong điều kiện nước ta hiện nay, Tạp chí Cộng sản, (10)
- Lê Hoàng - Văn Nghiệp Chúc, Phát huy sức mạnh ĐĐKDT theo tư
tưởng Hồ Chí Minh, Báo Nhân dân, số ra ngày 15 - 5 - 2005.
- Phạm Thế Duyệt, Chủ tịch Hồ Chí Minh với ĐĐKDT và MTDTTN,
Báo Nhân dân, số ra ngày 16 -5 -2005.
Các cơng trình trên đã bước đầu góp phần nghiên cứu, làm rõ tư tưởng Hồ
Chí Minh về ĐĐK và MTDTTN. Tuy nhiên, chưa có cơng trình nào tập trung
vào việc nghiên cứu vận dụng tư tưởng Hồ Chí Minh vào xây dựng MTTQVN
tỉnh Thái Ngun. Chính vì vậy, tác giả chọn đề tài này để làm nổi bật hơn nữa
giá trị lý luận cũng như thực tiễn của tư tưởng Hồ Chí Minh về công tác xây
dựng MTDTTN trong sự nghiệp đổi mới tỉnh Thái Nguyên hiện nay.
3. Mục đích và nhiệm vụ nghiên cứu
3.1. Mục đích nghiên cứu
Đề tài nghiên cứu một cách hệ thống tư tưởng Hồ Chí Minh về
MTDTTN. Trên cơ sở đó tập trung luận giải sự vận dụng quan điểm của
Người vào xây dựng MTTQVN tỉnh Thái Nguyên hiện nay.

@edu.gmail.com.vn.bkc19134.hmu.edu.vn

C.33.44.55.54.78.65.5.43.22.2.4..22.Tai lieu. Luan 66.55.77.99. van. Luan an.77.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.C.33.44.55.54.78.655.43.22.2.4.55.22. Do an.Tai lieu. Luan van. Luan an. Do an.Tai lieu. Luan van. Luan an. Do an

7

3.2. Nhiệm vụ nghiên cứu
Thực hiện mục tiêu đề ra, đề tài sẽ thực hiện những nhiệm vụ:
- Làm rõ các khái niệm cơ bản: Mặt trận, MTDTTN, MTTQVN.
- Nghiên cứu nội dung tư tưởng Hồ Chí Minh về MTDTTN.
- Phân tích thực trạng hoạt động MTTQVN tỉnh Thái Nguyên giai đoạn
hiện nay.
- Đề xuất giải pháp xây dựng MTTQVN tỉnh Thái Nguyên theo tư
tưởng Hồ Chí Minh.
4. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu
4.1. Đối tượng nghiên cứu
Vận dụng tư tưởng Hồ Chí Minh về MTDTTN vào xây dựng
MTTQVN tỉnh Thái Nguyên hiện nay.
4.2. Phạm vi nghiên cứu
- Phạm vi nội dung: Để thực hiện đề tài tác giả tập trung khảo sát, tìm
hiểu các tác phẩm, bài nói, bài viết của Chủ tịch Hồ Chí Minh về
MTDTTN; các văn kiện của Đảng; các bài nói, bài viết của các đồng chí
lãnh đạo Đảng và Nhà nước và các cơng trình nghiên cứu có liên quan đến
đề tài, hoạt động thực tiễn của MTTQVN tỉnh Thái Nguyên làm cơ sở cho
sự vận dụng tư tưởng Hồ Chí Minh trong xây dựng MTTQVN tỉnh Thái
Nguyên hiện nay.
- Phạm vi không gian: tỉnh Thái Nguyên
- Phạm vi thời gian: trong giai đoạn hiện nay, cụ thể là nhiệm kỳ đại hội
MTTQVN tỉnh Thái Nguyên lần thứ XIII (2009 – 2014)
5. Phương pháp nghiên cứu
- Phương pháp luận: trên cơ sở quán triệt phương pháp duy vật biện

chứng, nguyên lý về mối quan hệ biện chứng giữa lý luận và thực tiễn.
- Phương pháp nghiên cứu cụ thể: lơgíc - lịch sử, phân tích - tổng hợp,
so sánh, thống kê...

@edu.gmail.com.vn.bkc19134.hmu.edu.vn


C.33.44.55.54.78.65.5.43.22.2.4..22.Tai lieu. Luan 66.55.77.99. van. Luan an.77.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.C.33.44.55.54.78.655.43.22.2.4.55.22. Do an.Tai lieu. Luan van. Luan an. Do an.Tai lieu. Luan van. Luan an. Do an

8

6. Đóng góp của luận văn
- Đề tài góp phần khái quát lại những nội dung của tư tưởng Hồ Chí Minh
về xây dựng MTDTTN một cách có hệ thống.
- Phân tích rõ hơn thực trạng của MTTQVN tỉnh Thái Nguyên trong giai
đoạn hiện nay, tổng kết những thành tựu và tồn tại, hạn chế.
- Đề xuất các giải pháp có tính khả thi với cơng tác xây dựng Mặt trận.
7. Ý nghĩa lý luận và thực tiễn của đề tài
- Trên cơ sở nghiên cứu những bài nói và bài viết của Chủ tịch Hồ Chí
Minh về MTDTTN, đề tài góp phần khẳng định tính tồn diện, sâu sắc của tư
tưởng Hồ Chí Minh về MTDTTN.
- Tổng kết những thành tựu và hạn chế trong quá trình hoạt động của
MTTQVN tỉnh Thái Nguyên giai đoạn hiện nay, rút ra những vấn đề mang ý
nghĩa nguyên tắc đối với hoạt động của Mặt trận trong giai đoạn lịch sử mới.
- Những nội dung tư tưởng Hồ Chí Minh về xây dựng MTDTTN đã
được khái quát trong đề tài có thể làm tài liệu tham khảo, giảng dạy trong các
trường đại học, cao đẳng, trung học chuyên nghiệp.
-Những giải pháp mà tác giả đề xuất có thể giúp các ban ngành chức năng
của tỉnh tham khảo để đề ra chủ trương, chính sách thích hợp.
8. Kết cấu đề tài

Ngồi phần mở đầu, kết luận, tài liệu tham khảo và phần phụ lục, đề
tài gồm 2 chương, 6 tiết.

@edu.gmail.com.vn.bkc19134.hmu.edu.vn


C.33.44.55.54.78.65.5.43.22.2.4..22.Tai lieu. Luan 66.55.77.99. van. Luan an.77.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.C.33.44.55.54.78.655.43.22.2.4.55.22. Do an.Tai lieu. Luan van. Luan an. Do an.Tai lieu. Luan van. Luan an. Do an

9

Chương 1
TƯ TƯỞNG HỒ CHÍ MINH VỀ
MẶT TRẬN DÂN TỘC THỐNG NHẤT
1.1. Khái niệm cơ bản
* Mặt trận
Mặt trận là một khái niệm chung chỉ lĩnh vực hoạt động nhất định mà ở
đó mọi người tập hợp với nhau thành một tổ chức để hành động cho một mục
đích, theo một kế hoạch, một cương lĩnh chung... Dưới góc độ quân sự, mặt
trận để chỉ nơi diễn ra một trận đánh, một chiến dịch trong chiến tranh.
* Mặt trận dân tộc thống nhất
MTDTTN là một tổ chức đoàn thể nhằm tập hợp, đoàn kết những giai
cấp, tầng lớp, thành viên khác nhau trong xã hội dù khác nhau về lợi ích cụ
thể, về chính kiến, quan điểm; khác nhau về cách thức hành động cụ thể,
nhưng có cùng chung nguyện vọng, chung mục tiêu giải phóng dân tộc; chung
lợi ích lớn hơn là quốc gia được độc lập, thoát khỏi ách thống trị của đế quốc
ngoại xâm.
Ở Việt Nam, MTDTTN là tên gọi chung của các tổ chức Mặt trận.
Trong mỗi giai đoạn cách mạng, căn cứ vào yêu cầu, nhiệm vụ cụ thể của giai
đoạn đó, ĐCSVN và Chủ tịch Hồ Chí Minh chủ trương xây dựng một hình
thức tổ chức Mặt trận phù hợp với điều kiện lịch sử và mục tiêu chiến lược,

sách lược. Hơn 80 năm qua kể từ khi ĐCSVN bước lên vũ đài chính trị lãnh
đạo cách mạng, đã có nhiều tổ chức mặt trận lần lượt ra đời, mang tên khác
nhau; đối tượng tập hợp, mục đích rộng hẹp khác nhau tùy từng giai đoạn
cách mạng: Mặt trận dân chủ, Mặt trận phản đế, Mặt trận Việt Minh, Hội Liên
Việt rồi Mặt trận Liên Việt thời chống Pháp, MTTQ ở miền Bắc và Mặt trận
dân tộc giải phóng ở miền Nam thời chống Mỹ; sau đại thắng năm 1975,
MTTQ Việt Nam là tổ chức mặt trận chung của nước Việt Nam thống nhất.

@edu.gmail.com.vn.bkc19134.hmu.edu.vn


C.33.44.55.54.78.65.5.43.22.2.4..22.Tai lieu. Luan 66.55.77.99. van. Luan an.77.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.C.33.44.55.54.78.655.43.22.2.4.55.22. Do an.Tai lieu. Luan van. Luan an. Do an.Tai lieu. Luan van. Luan an. Do an

10

* Mặt trận Tổ quốc Việt Nam
MTTQVN - theo luật MTTQVN “là tổ chức liên minh chính trị, liên
hiệp tự nguyện của tổ chức chính trị, các tổ chức chính trị - xã hội, tổ chức
xã hội và các cá nhân tiêu biểu trong các giai cấp, các tầng lớp xã hội, các
dân tộc, các tôn giáo và người Việt Nam định cư ở nước ngồi”. Liên minh
chính trị là sự liên kết các lực lượng với nhau thành một khối thống nhất để
thực hiện mục tiêu chính trị chung là giành, giữ chính quyền và sử dụng
chính quyền để bảo vệ Tổ quốc, bảo vệ thành quả của cách mạng; xây dựng
cuộc sống ấm no, hạnh phúc cho nhân dân. Mục tiêu chung đó ở mỗi giai
đoạn cũng khác nhau phù hợp với nhiệm vụ cách mạng và lợi ích cơ bản
của các lực lượng tham gia liên minh. Mục tiêu chung trong giai đoạn cách
mạng hiện nay là giữ vững độc lập thống nhất, chủ quyền quốc gia và tồn
vẹn lãnh thổ, phấn đấu sớm thốt khỏi nghèo nàn lạc hậu, tiến lên dân giàu,
nước mạnh, xã hội công bằng, dân chủ, văn minh.
MTTQ Việt Nam được tổ chức theo 4 cấp hành chính: Uỷ ban Trung

ương MTTQ Việt Nam; Uỷ ban MTTQ Việt Nam tỉnh, thành phố trực
thuộc Trung ương; Uỷ ban MTTQ Việt Nam quận, huyện, thị xã và Uỷ ban
MTTQ Việt Nam xã, phường, thị trấn.
Điều lệ MTTQ Việt Nam quy định: Uỷ ban MTTQ Việt Nam ở mỗi
cấp là cơ quan chấp hành giữa 2 kỳ đại hội của MTTQ Việt Nam cùng cấp.
Uỷ ban MTTQ Việt Nam ở cấp nào do Đại hội MTTQ Việt Nam cấp đó
hiệp thương dân chủ cử ra. Uỷ ban MTTQ Việt Nam còn hiệp thương dân
chủ cử ra Đoàn Chủ tịch, cử ra Ban Thường trực trong số Uỷ viên Đoàn
Chủ tịch (đối với cấp Trung ương); cử ra Ban Thường trực (đối với cấp
tỉnh, thành phố; quận, huyện, thị xã).

@edu.gmail.com.vn.bkc19134.hmu.edu.vn


C.33.44.55.54.78.65.5.43.22.2.4..22.Tai lieu. Luan 66.55.77.99. van. Luan an.77.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.C.33.44.55.54.78.655.43.22.2.4.55.22. Do an.Tai lieu. Luan van. Luan an. Do an.Tai lieu. Luan van. Luan an. Do an

11

1.2. Nội dung tư tưởng Hồ Chí Minh về Mặt trận dân tộc thống nhất
1.2.1. Vị trí và vai trò của Mặt trận dân tộc thống nhất
Vai trò của MTDTTN là tập hợp, đoàn kết hết thảy các lực lượng dân
tộc, cùng đứng lên đánh đuổi ngoại xâm, giành độc lập dân tộc, tự do cho
nhân dân. Tư tưởng Hồ Chí Minh về MTDTTN bắt nguồn từ quan điểm nhất
quán của Người về vai trò quyết định của quần chúng trong lịch sử, coi cách
mạng là sự nghiệp của quần chúng, Đảng chỉ có thể hồn thành sứ mệnh lịch
sử của mình nếu biết tập hợp, đồn kết các tầng lớp nhân dân trong MTDTTN
rộng rãi chống kẻ thù chung và xây dựng đất nước. Trong quá trình phát triển
của cách mạng, tuy phải trải qua những bước thăng trầm, song quan điểm đó
ln ln nhất qn.
1.2.1.1. Mặt trận dân tộc thống nhất ra đời là một tất yếu lịch sử

Sau khi tìm thấy con đường giải phóng dân tộc theo con đường cách
mạng vô sản, khi Hồ Chí Minh quyết định “trở về nước đi vào dân chúng,
thức tỉnh họ, tổ chức họ, đoàn kết họ, huấn luyện họ, đưa họ ra đấu tranh
giành tự do, độc lập” [53, tr.49] thì vấn đề Người quan tâm đầu tiên là lo việc
tổ chức để hình thành khối ĐĐK tồn dân tộc. Người nhận định: “Ở Đơng
Dương, chúng ta có đủ tất cả những cái mà một dân tộc có thể mong muốn
như: hải cảng, hầm mỏ, đồng ruộng mênh mơng, rừng rú bao la; chúng ta có
những người lao động khéo léo và cần cù. Nhưng chúng ta thiếu tổ chức và
thiếu người tổ chức!” [33 ,tr.143]
Khi còn ở châu Âu, Hồ Chí Minh đã bước đầu học được một số kinh
nghiệm về tổ chức. Hồ Chí Minh đã tham gia vào Cơng đồn lao động hải
ngoại khi Người ở Anh. Năm 1919, Người gia nhập Đảng xã hội Pháp, cùng
năm đó, Người đứng ra tổ chức Nhóm người Việt Nam yêu nước ở Pari.
Người cũng tham gia các Hội nghệ thuật và khoa học, Hội những người bạn
của nghệ thuật, Hội du lịch…Không phải để tham quan du lịch mà như Trần

@edu.gmail.com.vn.bkc19134.hmu.edu.vn


C.33.44.55.54.78.65.5.43.22.2.4..22.Tai lieu. Luan 66.55.77.99. van. Luan an.77.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.C.33.44.55.54.78.655.43.22.2.4.55.22. Do an.Tai lieu. Luan van. Luan an. Do an.Tai lieu. Luan van. Luan an. Do an

12

Dân Tiên viết: “để biết các nước ấy tổ chức và cai trị như thế nào. Ông
Nguyễn bắt đầu tổ chức, hoặc đúng hơn là bắt đầu học tổ chức”[57, tr.39-40].
Năm 1924, trong báo cáo về Bắc kỳ, Trung kỳ, Nam kỳ gửi Quốc tế
cộng sản, trên cơ sở phân tích cơ cấu giai cấp xã hội ở Đơng Dương, truyền
thống đồn kết, cộng đồng của người Việt Nam, Nguyễn Ái Quốc đã đưa ra
luận điểm: Ở đó “cuộc đấu tranh giai cấp diễn ra không giống như ở phương
Tây” [33, tr.508] Trong xã hội thuộc địa nửa phong kiến, mâu thuẫn cơ bản

có tính bao trùm, chi phối các mâu thuẫn khác đó chính là mâu thuẫn giữa
dân tộc và đế quốc, do đó “chủ nghĩa dân tộc là một động lực lớn của đất
nước” [33, tr.511]. Vì vậy, cách mạng muốn thắng lợi phải phát huy được sức
mạnh của chủ nghĩa dân tộc chân chính ấy, phải tập hợp, đoàn kết tất cả
những người yêu nước chống Pháp trong cuộc đấu tranh giành độc lập.
Ra đi tìm đường cứu nước, tiếp cận với lý luận khoa học của chủ nghĩa
Mác - Lênin, vận dụng sáng tạo học thuyết ấy vào cách mạng Việt Nam, Hồ
Chí Minh đã đề ra đường lối đúng đắn cho cách mạng Việt Nam, đồng thời đã
tìm thấy phương sách hiệu quả để đoàn kết toàn thể dân tộc thực hiện thắng
lợi đường lối đó. Trong tác phẩm “Đường kách mệnh”, Hồ Chí Minh đã nêu
lên luận điểm cốt lõi tư tưởng đoàn kết: “cách mạng là việc chung cả dân
chúng chứ không phải việc của một hai người.” [34, tr.283]
Cách mạng là việc khó nhưng biết hợp lực đồng tâm thì nhất định làm
được. Người cho rằng cách mạng muốn thành cơng thì phải có đủ lực lượng
và lực lượng đó phải đủ mạnh để chiến thắng kẻ thù và xây dựng thành cơng
xã hội mới. Muốn có lực lượng thì phải thực hành đồn kết. ĐĐKDT khơng
thể chỉ dừng lại ở quan niệm, tư tưởng, những lời kêu gọi, mà phải trở thành
một chiến lược cách mạng, trở thành khẩu hiệu hành động của tồn Đảng,
tồn dân ta. Nó phải biến thành sức mạnh vật chất, thành lực lượng vật chất
có tổ chức. Tổ chức thực hiện khối ĐĐKDT chính là MTDTTN.

@edu.gmail.com.vn.bkc19134.hmu.edu.vn


C.33.44.55.54.78.65.5.43.22.2.4..22.Tai lieu. Luan 66.55.77.99. van. Luan an.77.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.C.33.44.55.54.78.655.43.22.2.4.55.22. Do an.Tai lieu. Luan van. Luan an. Do an.Tai lieu. Luan van. Luan an. Do an

13

Cả dân tộc chỉ trở thành lực lượng to lớn, trở thành sức mạnh vô địch
khi được giác ngộ về mục tiêu chiến đấu chung, được tổ chức lại thành một

khối vững chắc và hoạt động theo một đường lối chính trị đúng đắn. Nếu
khơng thế, quần chúng nhân dân dù có hàng triệu con người cũng chỉ là một
số đơng khơng có sức mạnh. Thất bại của các phong trào yêu nước trước kia
đã minh chứng rất rõ ràng vấn đề này. Người cho rằng: Cách mạng giải phóng
dân tộc là sự vùng dậy của cả một dân tộc để đánh đổ ách thống trị nước
ngoài. Giai cấp vơ sản lãnh đạo khơng thể tự một mình làm nổi mà phải liên
minh với các lực lượng yêu nước trong dân tộc.
Thấy rõ sức mạnh của tinh thần yêu nước và chủ nghĩa dân tộc chân
chính, lại phải biết tập hợp và tổ chức quần chúng lại trong các hội, các đồn
thể và liên kết lại, thì mới tạo thành sức mạnh thực tế. Trên Báo Thanh niên
số ra ngày 10 - 10 - 1926, Hồ Chí Minh viết: “Người khơng có tổ chức thì
như chiếc đũa lẻ loi, ai bẻ cũng gãy. Người có đồn thể thì cũng như nhiều
chiếc đũa, cột thành một bó, khơng ai bẻ gãy được.” Ngay từ khi tìm thấy con
đường cứu nước, Hồ Chí Minh đã rất chú ý đến việc đưa quần chúng nhân
dân vào những tổ chức yêu nước phù hợp với từng giai tầng, từng giới, từng
ngành nghề, từng lứa tuổi, từng tơn giáo; hơn nữa cịn phù hợp với từng bước
phát triển của các phong trào cách mạng. Đó là các hội ái hữu hay tương trợ,
cơng hội hay nơng hội, đồn thanh niên hay hội phụ nữ, đội thiếu niên nhi
đồng hay hội phụ lão, hội Phật giáo cứu quốc, Công giáo yêu nước hay những
nghiệp đoàn,…Và bao trùm là MTDTTN, nơi quy tụ mọi tổ chức và cá nhân
yêu nước, tập hợp mọi con dân nước Việt, khơng phải chỉ ở trong nước mà
cịn bao gồm cả những người Việt Nam định cư ở nước ngồi, dù bất cứ ở
phương trời nào, nếu tấm lịng vẫn hướng về quê hương đất nước, về tổ quốc
Việt Nam.

@edu.gmail.com.vn.bkc19134.hmu.edu.vn


C.33.44.55.54.78.65.5.43.22.2.4..22.Tai lieu. Luan 66.55.77.99. van. Luan an.77.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.C.33.44.55.54.78.655.43.22.2.4.55.22. Do an.Tai lieu. Luan van. Luan an. Do an.Tai lieu. Luan van. Luan an. Do an

14

Một đặc điểm nổi bật của cuộc đấu tranh giành độc lập của nhân dân ta
từ xưa đến nay là luôn luôn phải đối mặt với các lực lượng xâm lược lớn
mạnh hơn ta gấp bội, nhân dân ta luôn luôn phải chấp nhận cuộc đấu tranh
không cân sức. Trong bối cảnh ấy, chỉ có khéo biết tập hợp lực lượng, nhân
dân ta mới có thể thắng lợi, khơng cịn con đường nào khác. Do đó,
MTDTTN ra đời là sản phẩm tất yếu khách quan của lịch sử dân tộc.
1.2.1.2. Mặt trận dân tộc thống nhất là nhân tố quyết định thắng lợi
cách mạng Việt Nam
Trong quá trình lãnh đạo cách mạng Việt Nam, Đảng và Chủ tịch Hồ
Chí Minh ln coi đồn kết trong MTDTTN là vấn đề chiến lược cơ bản có ý
nghĩa lâu dài, chứ không phải là một thủ đoạn cách mạng. Tư tưởng Hồ Chí
Minh về xây dựng và phát triển tổ chức MTDTTN xuyên suốt tiến trình cách
mạng Việt Nam từ độc lập dân tộc đi lên CNXH, trong đấu tranh bảo vệ Tổ
quốc cũng như trong xây dựng một nước Việt Nam dân giàu, nước mạnh, xã
hội công bằng, dân chủ, văn minh hiện nay.
Từ Hội phản đế đồng minh cho đến MTTQ Việt Nam đã cho thấy Chủ
tịch Hồ Chí Minh và Đảng ta ln nhất qn, đúng đắn, có hình thức tổ chức
phù hợp và ngày càng rộng mở, nên đã phát huy được truyền thống yêu nước,
đoàn kết của dân tộc, tạo thành sức mạnh vô địch, làm nên những chiến cơng
chưa từng có trong lịch sử. Một trong những kinh nghiệm lịch sử lãnh đạo
cách mạng của Đảng là đã khéo tập hợp nhân dân vào MTDTTN. Ngay từ
Hội nghị thành lập ĐCSVN đã đề ra Điều lệ Hội Phản đế đồng minh. Từ khi
MTDTTN Việt Nam ra đời, với các tên gọi và hình thức tổ chức khác nhau
nhưng khơng lúc nào vắng bóng Mặt trận trong cuộc đấu tranh của nhân dân
ta do Đảng lãnh đạo. Trong những hình thức tổ chức của MTDTTN, Việt
Minh đã nêu lên mẫu mực đầu tiên về phát huy vai trò của Mặt trận dân tộc
trong các phong trào cách mạng của quần chúng. Để hoàn thành nhiệm vụ

@edu.gmail.com.vn.bkc19134.hmu.edu.vn


C.33.44.55.54.78.65.5.43.22.2.4..22.Tai lieu. Luan 66.55.77.99. van. Luan an.77.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.C.33.44.55.54.78.655.43.22.2.4.55.22. Do an.Tai lieu. Luan van. Luan an. Do an.Tai lieu. Luan van. Luan an. Do an

15

giải phóng dân tộc, sách lược vận động là phải làm sao có lợi cho cách mạng,
phải vận dụng phương pháp hiệu triệu hết sức thống thiết để sao đánh thức
được tinh thần dân tộc trong nhân dân, cho nên Mặt trận dân tộc phải chọn tên
khác có tính chất dân tộc hơn. Theo đề nghị của Nguyễn Ái Quốc, Hội nghị
quyết định thành lập MTDTTN chống phát xít Pháp - Nhật lấy tên là Việt
Nam Độc lập Đồng minh, goi tắt là Việt Minh. Tháng 10-1941, Việt Minh
cơng bố Tun ngơn chương trình, Điều lệ. Ngày 25-1-1942, báo Cứu quốc,
cơ quan của Tổng bộ Việt Minh ra số 1. Đại hội Quốc dân do Tổng bộ Việt
Minh triệu tập, họp ở Tân Trào trong hai ngày 16 và 17-8, đã nhất trí tán
thành chủ trương tổng khởi nghĩa, thơng qua lệnh khởi nghĩa và 10 chính sách
lớn của Việt Minh, quyết định quốc kỳ, quốc ca, cử ra Uỷ ban Giải phóng dân
tộc, tức Chính phủ lâm thời do Hồ Chí Minh làm chủ tịch.
Cách mạng tháng Tám thành công. Mặt trận Việt Minh thực hiện thắng
lợi sứ mệnh là ngọn cờ tập hợp toàn dân, mở ra bước ngoặt vĩ đại trong lịch
sử dân tộc. Thực tế đã chứng tỏ, tuy tổ chức Việt Minh còn phát triển hạn chế,
nhưng là một tổ chức Mặt trận đạt đỉnh cao về hiệu quả và ảnh hưởng thiết
thực trong tồn dân, một thực thể chính trị - xã hội rộng rãi, mạnh mẽ, vững
chắc, là một đỉnh cao chói lọi của lịch sử MTDTTN Việt Nam.
Q trình kháng chiến tồn dân, tồn diện làm cho MTDTTN khơng
ngừng lớn mạnh, các giai cấp, các tầng lớp và các đoàn thể đều tiến bộ, các tổ
chức yêu nước ngày càng trưởng thành. Tồn dân đồn kết một lịng tin tưởng
ở sự lãnh đạo của Đảng, của Chủ tịch Hồ Chí Minh tạo nên sức mạnh vật chất
và tinh thần đưa cuộc kháng chiến đến thắng lợi. Qua 9 năm kháng chiến,

MTDTTN đã trở thành “…một trong những trụ cột của Nhà nước dân chủ
nhân dân, là sức mạnh vô biên của cuộc kháng chiến và kiến quốc, là cơ sở
quần chúng rộng rãi làm thành một áo giáp vững bền của Đảng để đánh thắng
bọn xâm lược và tay sai của chúng”[10, tr.186]

@edu.gmail.com.vn.bkc19134.hmu.edu.vn


C.33.44.55.54.78.65.5.43.22.2.4..22.Tai lieu. Luan 66.55.77.99. van. Luan an.77.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.C.33.44.55.54.78.655.43.22.2.4.55.22. Do an.Tai lieu. Luan van. Luan an. Do an.Tai lieu. Luan van. Luan an. Do an

16

Từ tháng 7-1954, đất nước tạm thời bị chia cắt thành hai miền, nhân
dân ta phải tiến hành đồng thời hai chiến lược cách mạng - cách mạng
XHCN ở miền Bắc và cách mạng dân tộc dân chủ nhân dân ở miền Nam,
nhằm mục tiêu chung là hoàn thành giải phóng dân tộc. Khi miền Bắc bước
vào thời kỳ quá độ tiến lên CNXH, thực hiện cải tạo XHCN đối với nền
kinh tế, chỉ cịn lại hai hình thức sở hữu nhà nước và sở hữu tập thể, tiến
tới một xã hội tương đối thuần nhất về giai cấp. Trong tình hình đó cũng có
người nghĩ rằng vai trị của tổ chức mặt trận sẽ giảm đi, khơng cịn quan
trọng như trước nữa. Chủ tịch Hồ Chí Minh đã kịp thời uấn nắn lại: “Trong
cách mạng dân tộc dân chủ nhân dân cũng như trong cách mạng xã hội chủ
nghĩa, Mặt trận dân tộc thống nhất vẫn là một trong những lực lượng to lớn
của cách mạng Việt Nam.” [44, tr.453].
Đánh giá kết quả của chính sách MTDTTN của Đảng ta qua các giai
đoạn cách mạng, năm 1962, Hồ Chí Minh nêu rõ:
“Đồn kết trong Mặt trận Việt Minh, nhân dân ta đã làm Cách mạng
Tháng Tám thành cơng, lập nên nước Việt Nam Dân chủ Cộng hịa.
Đồn kết trong Mặt trận Liên - Việt, nhân dân ta đã kháng chiến thắng
lợi, lập lại hịa bình ở Đơng Dương, hồn tồn giải phóng miền Bắc.

Đồn kết trong MTTQ Việt Nam, nhân dân ta đã giành được thắng lợi
trong công cuộc khôi phục kinh tế, cải tạo xã hội chủ nghĩa và trong sự
nghiệp xây dựng chủ nghĩa xã hội ở miền Bắc ” [44, tr.452]
Đoàn kết trong MTTQ ở miền Bắc và Mặt trận dân tộc giải phóng ở
miền Nam, nhân dân cả nước ta đã thực hiện được Di chúc của Bác Hồ: đánh
cho Mĩ cút, đánh cho ngụy nhào, giải phóng hồn tồn miền Nam, thống nhất
Tổ quốc. Sau khi Tổ quốc được thống nhất, MTTQ Việt Nam đã đoàn kết
toàn dân bước vào giai đoạn cách mạng mới - cả nước quá độ lên CNXH.

@edu.gmail.com.vn.bkc19134.hmu.edu.vn


C.33.44.55.54.78.65.5.43.22.2.4..22.Tai lieu. Luan 66.55.77.99. van. Luan an.77.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.C.33.44.55.54.78.655.43.22.2.4.55.22. Do an.Tai lieu. Luan van. Luan an. Do an.Tai lieu. Luan van. Luan an. Do an

17

Tóm lại, tư tưởng Hồ Chí Minh về MTDTTN được hình thành trên cơ sở
nhận thức đúng đắn và xử lý hài hoà mối quan hệ giữa hai nhân tố dân tộc và
giai cấp; chính vì đứng vững trên quan điểm giai cấp công nhân mà Người
càng đánh giá cao nhân tố dân tộc. Đối với Hồ Chí Minh khơng có ai chỉ là
“bạn đường” mang tính giai đoạn. Ai đã đi với ta trong cách mạng giải phóng
dân tộc, thì người đó có thể đi với ta trong cách mạng XHCN, miễn là ta có
chính sách đúng đắn, có phương pháp vận động, thuyết phục, giáo dục hiệu
quả. Tổ chức Mặt trận được lập ra và tồn tại để thực hiện chức năng cao cả đó.
1.2.2. Nguyên tắc xây dựng và hoạt động của Mặt trận dân tộc thống nhất
1.2.2.1. Mặt trận dân tộc thống nhất phải lấy liên minh công - nông
làm nền tảng dưới sự lãnh đạo của Đảng Cộng sản Việt Nam
Trong khi xây dựng khối ĐĐK toàn dân tộc, trước hết và bao giờ cũng
phải chú ý xây dựng liên minh công nông làm cơ sở vững chắc cho
MTDTTN. Đó là bài học lịch sử đã được vận dụng trong tất cả các giai đoạn

cách mạng Việt Nam, bởi vì giai cấp nơng dân chiếm tuyệt đại bộ phận trong
dân tộc, là lực lượng cách mạng hùng hậu nhất, là người bạn gần gũi nhất của
giai cấp công nhân. Sẽ không thể xây dựng và phát triển được MTDTTN, nếu
khơng có sự liên minh chặt chẽ giữa công nhân và nông dân, và nếu khơng có
sự liên minh này thì cũng khơng thể thực hiện được tập hợp và đoàn kết được
các lực lượng nào khác có nguyện vọng khát khao muốn giành độc lập, tự do,
thốt khỏi ách nơ lệ.
Chủ tịch Hồ Chí Minh cho rằng, muốn tập hợp đơng đảo các tầng lớp
nhân dân, mở rộng MTDTTN, cần phân tích, đánh giá một cách đúng đắn,
chính xác về tình hình các tầng lớp nhân dân là những lực lượng thành viên
trong Mặt trận. Chủ tịch Hồ Chí minh nói: “Đại đồn kết tức là trước hết phải
đoàn kết đại đa số tầng lớp nhân dân, mà đại đa số nhân dân là công nhân,

@edu.gmail.com.vn.bkc19134.hmu.edu.vn


C.33.44.55.54.78.65.5.43.22.2.4..22.Tai lieu. Luan 66.55.77.99. van. Luan an.77.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.C.33.44.55.54.78.655.43.22.2.4.55.22. Do an.Tai lieu. Luan van. Luan an. Do an.Tai lieu. Luan van. Luan an. Do an

18

nông dân và các tầng lớp lao động khác. Đó là nền gốc của đại đồn kết”
[40,tr.244].
Giải thích vì sao phải lấy liên minh cơng - nơng làm nền tảng, Người
nói: “Vì họ là người trực tiếp sản xuất tất cả mọi tài phú làm cho xã hội sống.
Vì họ đơng hơn hết, mà cũng bị áp bức bóc lột nặng nề hơn hết. Vì chí khí
cách mạng của họ chắc chắn, bền bỉ hơn của mọi tầng lớp khác.” [41, tr.376].
Khối liên minh công nông đã được hình thành ngay từ khi MTDTTN Việt
Nam ra đời. Từ đó về sau, Mặt trận đã ngày càng quan tâm củng cố khối liên
minh đó, xây dựng các hình thức tổ chức của công nhân, nông dân, của thanh
niên và phụ nữ, mà chủ yếu cũng ở trong công nhân, để làm nòng cốt cho sự

liên hiệp hành động trong MTDTTN. Thực tế lịch sử đã chứng minh, có
những lúc trước tình thế nguy hiểm ngặt nghèo trong cuộc đấu tranh với kẻ
thù, như trước và sau Cách mạng Tháng Tám năm 1945, như trong cuộc
kháng chiến trường kỳ, hay trong cuộc đấu tranh cách mạng sâu sắc và phức
tạp khi cách mạng chuyển giai đoạn, nhưng nhờ có sự liên minh công nông
vững chắc, Mặt trận vẫn giữ vững được sự đoàn kết, thống nhất, tiếp tục phát
triển và không ngừng mở rộng.
Nét đặc sắc trong tư tưởng Hồ Chí Minh là Người khơng chỉ đề cập,
nhấn mạnh đến liên minh giai cấp mà còn bao hàm cả liên minh xã hội. Nói
đến củng cố khối liên minh cơng nơng trong MTDTTN với hàm ý coi đó là
nền tảng để khơng ngừng mở rộng sự đồn kết giữa các giai tầng khác. Nhấn
mạnh vai trò nòng cốt của liên minh công - nông trong MTDTTN, nhưng
Người luôn luôn chống khuynh hướng hẹp hịi, cơ độc, chỉ thấy vai trị của
cơng - nơng mà khơng thấy vai trị và sự cần thiết phải mở rộng đoàn kết với
các tầng lớp khác, nhất là với trí thức. Quán triệt những chỉ dẫn của các nhà
kinh điển của chủ nghĩa Mác - Lênin, Hồ Chí Minh vận dụng sáng tạo: “cách
mạng rất cần trí thức và chính ra chỉ có cách mạng mới biết trọng trí

@edu.gmail.com.vn.bkc19134.hmu.edu.vn


C.33.44.55.54.78.65.5.43.22.2.4..22.Tai lieu. Luan 66.55.77.99. van. Luan an.77.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.C.33.44.55.54.78.655.43.22.2.4.55.22. Do an.Tai lieu. Luan van. Luan an. Do an.Tai lieu. Luan van. Luan an. Do an

19

thức.”[39, tr.53], “chỉ có giai cấp cơng nhân mới thật yêu chuộng trí thức”[38,
tr.71]...Hồ Chí Minh rất coi trọng trí thức. Người chỉ rõ chúng ta giành độc
lập dân tộc, bắt tay vào xây dựng chế độ mới trong tình trạng hơn 90% dân số
mù chữ, vì thế, trí thức đối với nước nào cũng quý và với nước ta càng quý
hơn. Do vậy trong quá trình cách mạng, vai trị của trí thức ngày một tăng. Hồ

Chí Minh khẳng định “Trí thức cơng nơng hóa, trí thức phục vụ nhân dân bây
giờ cũng cần, kháng chiến kiến quốc cũng cần, tiến lên xã hội chủ nghĩa càng
cần, tiến lên cộng sản chủ nghĩa lại càng cần.”[39, tr.59]
Trong khối liên minh này, Hồ Chí Minh chỉ rất rõ vị thế của từng bộ
phận. Hồ Chí Minh nhất quán quan điểm: Giai cấp công nhân là giai cấp lãnh
đạo. Cơng nhân thơng qua chính đảng của mình đề ra đường lối cách mạng,
những chủ trương lớn nhằm thực hiện cách mạng giải phóng dân tộc và xây
dựng CNXH. Nhưng để thực hiện đường lối đúng cần có lực lượng. Bằng
hành động thực tiễn, giai cấp công nhân lôi kéo mọi tầng lớp lao động, trước
hết là nông dân và trí thức về phía mình, cùng với họ xây dựng CNXH. Đây
cũng là điều kiện để giai cấp công nhân củng cố vai trị chính trị tiên phong
của mình.
Chủ tịch Hồ Chí Minh chỉ rõ khối ĐĐK trong MTDTTN chỉ có thể
được củng cố và phát triển bền chặt khi nó được Đảng của giai cấp cơng nhân
lãnh đạo. Sự lãnh đạo của Đảng đối với Mặt trận là một tất yếu vì chỉ có Đảng
của giai cấp cơng nhân được vũ trang bởi chủ nghĩa Mác - Lênin mới đánh
giá đúng vai trò và sức mạnh của quần chúng nhân dân. Trong lịch sử, Đảng
đã lãnh đạo cuộc đấu tranh cách mạng vì độc lập, tự do của Tổ quốc và đang
vượt qua khó khăn, tranh thủ thời cơ để xây dựng đất nước. Trong q trình
đó Đảng ln đứng vững trên quan điểm của chủ nghĩa Mác - Lênin về vai trò
quyết định của quần chúng nhân dân trong lịch sử.

@edu.gmail.com.vn.bkc19134.hmu.edu.vn


C.33.44.55.54.78.65.5.43.22.2.4..22.Tai lieu. Luan 66.55.77.99. van. Luan an.77.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.C.33.44.55.54.78.655.43.22.2.4.55.22. Do an.Tai lieu. Luan van. Luan an. Do an.Tai lieu. Luan van. Luan an. Do an

20

Là tổ chức chính trị to lớn nhất, chắc chắn nhất, cách mạng nhất, là bộ

tham mưu của giai cấp công nhân và của cả dân tộc, Đảng lãnh đạo xây dựng
MTDTTN, đồng thời cũng là một thành viên của Mặt trận. Quyền lãnh đạo
Mặt trận không phải Đảng tự phong cho mình, mà là được nhân dân thừa
nhận. Điều này đã được Hồ Chí Minh phân tích rất cặn kẽ: “Đảng khơng thể
địi hỏi Mặt trận thừa nhận quyền lãnh đạo của mình, mà phải tỏ ra là một bộ
phận trung thành nhất, hoạt động nhất và chân thực nhất. Chỉ trong đấu tranh
và công tác hằng ngày, khi quần chúng rộng rãi thừa nhận chính sách đúng
đắn và năng lực lãnh đạo của Đảng, thì Đảng mới giành được địa vị lãnh
đạo.” [34, tr.168]
Đảng lãnh đạo Mặt trận trước hết bằng việc xác định chính sách Mặt
trận đúng đắn, phù hợp với từng giai đoạn, từng thời kỳ cách mạng. “Chính
sách mặt trận là một chính sách rất quan trọng. Công tác mặt trận là một cơng
tác rất quan trọng trong tồn bộ cơng tác cách mạng.” [44,tr.453]. Trong từng
giai đoạn cách mạng, để hình thành được Mặt trận, tập hợp được hết thảy các
lực lượng yêu nước và tiến bộ, Đảng đã đề ra những chủ trương, đường lối,
chính sách phù hợp với điều kiện lịch sử cụ thể, phù hợp với lợi ích của các
giai cấp xã hội, nhằm đoàn kết toàn dân phấn đấu thực hiện mục tiêu chương
trình hành động thống nhất của tất cả các giai cấp, đảng phái, dân tộc, tơn
giáo. Tư tưởng của chính sách ĐĐK thể hiện trong chương trình hành động
của Mặt trận, lấy lợi ích cơ bản của dân tộc làm nền tảng, kết hợp và giải
quyết hài hịa lợi ích của dân tộc với lợi ích của từng giai cấp, lợi ích tập thể,
lợi ích cá nhân. Đảng đã đề ra khẩu hiệu đấu tranh thích hợp, khơng cứng
nhắc. Dưới ánh sáng tư tưởng Hồ Chí Minh, “Đảng ta có chính sách Mặt trận
dân tộc đúng đắn, cho nên đã phát huy được truyền thống đoàn kết và yêu
nước rất vẻ vang của dân tộc ta.” [44, tr.453] .

@edu.gmail.com.vn.bkc19134.hmu.edu.vn