TỔNG HỢP CÁC ĐỀ VĂN NGHỊ LUẬN XÃ HỘI THI TỐT NGHIỆP THPT 12, ĐẠI HỌC 2015

NGHỊ LUẬN XÃ HỘI
Đề 1:Anh (chị) suy nghĩ gì về quan niệm sau đây: “Bản thân cái
đẹp là đạo đức” (Nguyễn Minh Châu - “Chiếc thuyền ngoài xa”)
Cuộc sống của mỗi người luôn có hai mặt là tốt và xấu. Mỗi mặt
đều có một giá trị riêng. Giá trị của mặt xấu là nâng tầm cái tốt và giá
trị của mặt tốt chính là tôn vinh lên vẻ đẹp. và nhà văn Nguyễn Minh
Châu đã quan niệm: “Bản thân cái đẹp là đạo đức”.
Vậy bản thân là gì? Cái đẹp là sao? Đạo đức là thế nào? Bản
thân có nghĩa là thân thể, là cái chính yếu, cái đẹp tức là những gì
xinh, tốt, vừa ý. Và đạo lý và đức hạnh con người được gọi là đạo đức.
Phần chính yếu, phần quan trọng nhất của cái tôi, cái đẹp chính là đạo
lý và đức hạnh của mỗi người.
Đạo đức là phần luôn đi bên cạnh mỗi con người song song với
quá trình phát triển của cơ thể. Một người được xem là tốt, là đẹp khi
đạo đức của họ tốt. Để nhận biết được cái nào là tốt, ta không phải chỉ
nhìn vẻ bề ngoài mà phải có một cái nhìn đa điện, nhiều chiều. Khi
nhìn một người, ta không thể chỉ nhìn bên ngoài thấy họ đẹp thì cho là
họ tốt đẹp tất cả hay thấy một người xấu xí thì cho là họ xấu mà ta
phải tiếp xúc, xem phẩm giá, đạo đức của họ như thế nào. Một người
có đạo đức tốt thì cuộc sống của họ tốt đẹp. “Cái đẹp” ở đây phải bao
gồm cả “chân”, “thiện”, và “mỹ”. Chân là chân thực, thiện là hiền lành
và mỹ là đẹp. Tất cả mọi thứ không phải chỉ đẹp ở bên ngoài là đủ mà
còn phải đẹp ở cả bên trong, và cái đẹp bên trong của con người chính
là đạo đức. Ông bà ta ngày xưa có câu: “Người có đức mà không có
tài thì làm việc gì cũng khó, nhưng người có tài mà không có đức là
người bỏ đi”. Thà ta làm người có đức mà không có tài còn hơn là
người có tài mà không có đức. Người không có đức thì không thể gọi
là người tốt, và không thuộc vào phần cái đẹp. Bác Hồ là một ví dụ
điển hình cho “tài” và “đức”, cho một nếp sống đẹp, một nhân cách
cao quý, một đạo đức tốt. Tuy Bác đã là chủ tịch nước nhưng cuộc
sống của bác rất giản dị như bao người dân Việt nam khác. Với bác,

đất nước đang lâm nguy, thiếu thốn đủ mọi thứ, người dân đang đói
khổ thì làm sao Bác có thể ăn ngon, mặt đẹp được. Bác không hề suy
nghĩ, toan tính bất cứ điều gì cho riêng bản thân mình mà luôn nghĩ
đến người khác, đến đồng bào mình đang gặp khó khăn. Bác chia sẻ,
vận động người dân “nhường cơm sẻ áo” giúp cho đồng bào vượt qua
nạn đói, thiếu thốn lương thực. Bác không muốn dân ta không biết
1
chữ nên đã kêu gọi, tổ chức những lớp học xóa nạn mù chữ cho người
dân. Điều mà bác nhận được chính là tình yêu thương, sự kính trọng
của toàn thể nhân dân Việt Nam dành cho Bác. Một người có phẩm
chất cao đẹp, có đạo đức tốt thì sẽ luôn được những người khác yêu
thương quý trọng.
Ngoài ra, để nhìn nhận về đạo đức của một người, ta còn có thể
nhìn vào cách mà người đó vượt qua những khó khăn, những cái xấu.
Nếu người ấy vượt qua được những cám dỗ, những khó khăn, trở ngại
của cuộc sống bằng chính bản thân mình, không chịu cúi đầu trước
giông tố, sóng gió, không bị khuất phục trước uy quyền thì người đó
là một người tốt.
Bên cạnh đó cũng có một vài người chưa tốt. Có người thì vấn
đề về đạo đức đã bị suy thoái, không còn tình người như những kẻ giết
người cướp của, những đứa con bất hiếu với ông bà, cha mẹ. Họ sai
phạm nhưng không chịu nhận lỗi sai của mình mà cứ đổ lỗi cho số
phận, cho hoàn cảnh. Nếu như họ có đạo đức tốt, có ý chí quyết tâm
thì họ không bị sa ngã, phải trở thành những kẻ tù tội. Để có thể là
người tốt hay không quan trọng nhất chính là bản thân, là suy nghĩ, ý
chí của mình. Một người nếu đạo đức đã bị suy thoái thì cuộc sống sẽ
không tốt đẹp. Hiện nay, trên các bài báo có rất nhiều chuyện cha, mẹ
ngược đãi con cái hay con cái bất hiếu với cha mẹ. Làm sao mà một
người mẹ có thể nhẫn tâm, dùng vật dụng làm bếp để đánh vào người
con mình khiến cho nó bị thương chỉ vì nó nghịch ngợm, không biết

nghe lời? Hay chuyện một người con có thể tàn nhẫn đuổi mẹ của
mình ra khỏi nhà, khiến cho bà phải lang thang, ngue ở nơi đầu
đường, xó chợ, không có lối về, không chỗ dung thân. Người xưa có
câu: “Cha mẹ thương con như biển hồ lai láng”, vậy thì tại sao họ có
thể đối xữ với cha mẹ mình như vậy? Tội gì tha thứ được, chứ tội bất
hiếu đáng bị lên án, đáng bị trừng trị. Đấy không phải chỉ là vấn đề
tình cảm gia đình, mà nó còn liên quan đến vấn đề đạo đức. Xã hội sẽ
không thể nào phát triển nếu như nhiều người đạo đức suy đồi. Và xã
hội sẽ có thể phát triển tốt hơn nếu có những người làm sai, biết nhận
ra những lỗi sai và cố gắng sửa chữa lỗi lầm của mình, biết vươn lên
để làm lại từ đầu. “Quay đầu là bờ”. Những người biết nhận sai và sửa
sai thì đạo đức của họ sẽ được cải thiện và họ ngày càng trở nên tốt
hơn, giúp ích được cho xã hội.
Không ai là hoàn hảo, ai cũng có mặt tốt và mặt xấu, để trở
thành người tốt hay người xấu là do suy nghĩ của ta, bản thân ta. Ta có
phải là người tốt, đẹp hay không không phải là nhờ vào vẻ bề ngoài
2
mà nhờ vào vẻ đẹp bên trong tâm hồn, nhờ vào đức hạnh của ta. Đạo
đức giúp hình thành nên cái đẹp, Vì vậy “bản thân cái đẹp là đạo đức”.
Đề 2: Quan niệm của anh (chị) về sống đẹp.
Trước hết cần phải hiểu từ “sống” không phải là một khái niệm
tồn tại đơn thuần. Tồn tại nhưng phải để cho người khác biết có sự tồn
tại của mình tức là phải thể hiện rằng: Tôi đang ở đây, tôi có mặt trên
cõi đời này, bằng hành động trong cuộc sống chứ không phải chỉ lặng
lẽ như một cái bóng qua đêm rồi lại đến ngày. Và mỗi người chọn cho
mình những cách thể hiện khác nhau hình thành lên những cách sống
khác nhau: sống đẹp, sống có ích và lối sống ích kỷ, buông thả thậm
chí chìm trong vòng tội lỗi. Như vậy “sống đẹp” là một lối sống tích
cực mà mỗi người cần phải hướng tới. Nhưng sống thế nào mới là lối
“sống đẹp”, còn là điều băn khoăn của rất nhiều người.

“Đẹp” không phải chỉ là cái đẹp hình thức. Cái “đẹp” thể hiện từ
những hành động cư xử nhỏ nhất trong cuộc sống đến nghị lực vươn
lên trong mỗi con người. “Sống đẹp” trước hết phải xuất phát từ lòng
nhân ái, từ chính tình yêu trong trái tim để từ đó mà sống hết mình vì
người khác, để bao dung, thứ tha… Xuất phát từ tình yêu thương nên
bất cứ hành động nào dù là nhỏ nhất cũng đày sự quan tâm, chia sẻ
giữa những con người. Một sáng đến trường, bạn không sợ muộn học
mà dừng lại giúp một cụ già qua đường. Mỗi ngày dành dụm tiền để
ủng hộ quỹ “Vì người nghèo”. Những hành động ấy dù nhỏ nhặt
nhưng đều là những nghĩa cử cao đẹp.
Lại nhớ đến hơn 30 năm trước đây, người con gái Hà Nội Đặng
Thùy Trâm xung phong vào chiến trường Quảng Trị gian khổ bản thân
chịu những thiệt thòi nhưng chị vẫn dành một tình thương bao la cho
những người quanh chị. Bất lực trước một ca mổ, chị đau đớn, lo lắng
cho người em nuôi giờ này đang đè nặng tang tóc, đêm chị mất ngủ.
Tất cả những điều ấy đề xuất phát từ lòng yêu thương trong trái
tim chị! Để chính từ những lo lắng, đớn đau ấy dân tộc Việt Nam có
một người con anh dũng, kiên cường tận tụy làm người. Đó là chuyện
của 30 năm trước, còn giờ đây có biết bao người ngày đêm nhen lên
ngọn lửa tình yêu thueoeng trên cõi đời này. Một nhà giáo già ngày
ngày đạp xe khắp chốn bán những bức hình cụ Rùa Hồ Gươm mà thầy
vô tình chụp được để lấy tiền góp vào quỹ “Vì người nghèo”. Bao nhà
hảo tâm, bao con người có mỗi năm lại lắng lòng mình nhớ đến những
người con trong đói khổ bần cùng.
3
Cuộc sống muôn màu muôn vẻ tạo nên muôn nghìn gương mặt
con người khác nhau: có người tốt, kẻ xấu, có những người từng gây
ra những tội ác. Nhưng không có ai chưa từng sai lầm. Dẫu có lầm lạc
bước vào ngõ cụt vẫn có thể quay đầu lại. Chúng ta vẫn luôn dang tay
chờ đón một con người mới ở những con người con người từng mắc

tội. Mỗi dịp lễ lớn, không chỉ những người ngoài khung sắt nhà lao
mới náo nức chờ đợi mà những người ở trong cũng vui mừng vì mỗi
dịp ấy họ lại có cơ hội được ân xá, được trở về với người thân, bè bạn.
Chào đón họ bằng lòng bao dung tha thứ, tin vào một sự thay đổi ở họ
đó cũng là “sống đẹp”. chính nhờ có lòng yêu thương mà không ít
người tìm lại được chính mình.
“Cuộc sống không có con đường cùng- chỉ có những ranh giới,
điều cốt yếu là phải làm sao để vượt qua được những ranh giới ấy”
(Nguyễn Khải). Cuộc sống luôn chứa đựng những thử thách, và không
ai mà không vấp ngã một lần. Vậy nhưng sau cú ngã đau đớn ấy, bạn
làm gì mới là điều đáng nói. Trong đầu tôi cứ hiện lên hình ảnh con lật
đật nhỏ bé miệng luôn nở nụ cười và lần nào vấp ngã cũng bật dậy,
trên môi vẫn là nụ cười lạc quan. Đã bao giờ bạn được như con búp bê
ấy, kiên cường và nghị lực? Đọc Đặng Thùy Trâm, những dòng tâm
sự của chị, từng câu từng chữ bao giờ cũng tràn ngập một lòng ham
sống phi thường. “Đời phải trải qua giông tố nhưng chớ cuối đầu
trước giông tố”. Câu nói tâm đắc ấy của chị, giờ đây, mỗi chúng ta
cũng phả lấy đó làm châm ngôn sống của mình.
Tôi từng nghe câu chuyện về một người học trò. Anh là một học
sinh chăn ngoan, học giỏi, luôn năm trong nhóm đầu. Vậy nhưng
trong kỳ thi đại học quan trọng những anh lại trượt điều thường như
không thể xảy ra. Đau buồn, thất vọng về chính mình, cuộc sống của
thanh niên 18 tuổi lúc ấy chỉ toàn một màu đen khi bao hứa hẹn tương
lai, kỳ vọng của gia đình, thầy cô đều sụp đổ. Không chịu giam mình
trong màn đêm, anh tự mình thắp lên ngọn lửa niềm tin và tiếp tục học
tập hết mình. Anh đã đỗ vào năm sau với một số điểm cao. Dù so với
bạn bè, anh là người đến sau những anh lại là người đạt được chiến
thắng lớn nhất: Chiến thắng chính mình, cuộc sống với những ranh
giới của nó luôn bao quanh bạn. Nếu không có nghị lực làm sao bạn
có thể đi hết được con đường của riêng mình? Từ số 1 đến số 0 chỉ

trong gang tấc những khoảng cách nghị lực từ số 0 đến số 1 trên trục
đời là cả một quá trình mà nếu không có niền tin, nghị lực, bạn sẽ mãi
chỉ là con số 0 mà thôi.
4
Nhạc sĩ Trịnh Công Sơn từng viết “Sống trên đời cần có một tấm
lòng. Để làm gì em biết không? Để gió cuốn đi, để gió cuốn đi…”.
Gió sẽ cuốn những tấm lòng thảo thơm gieo tình yêu khắp muôn nơi,
mang lại ánh sáng cho miền đất tăm tối, mang lại hạnh phúc cho
những người cùng khổ. Mỗi chúng ta, hãy gửi theo gió tấm lòng mình
để cứu giúp bao người và để chính chúng ta là những người có lối
“sống đẹp”.
Hãy là một người bộ hành với đôi chân dẻo dai sẵn sàng đạp lên
mọi chông gai để bước đi: “Chặng đường nào trải bước trên hoa hồng,
bàn chân cũng thấm đau vô vàng những mũi gai”- Lời bài hát của ban
nhạc tôi yêu thích cứ văng vẳng bên tai. Bàn chân có thể sẽ chảy máu
vì gai nhọn nhưng đừng ngồi xuống rên xiết, hãy để máu ấy thấm lên
những cánh hồng đỏ thắm trên bước đường vinh quang của bạn! Làm
được như vậy tức là bạn đang “sống đẹp”, sống và luôn giữ cho mình
một niềm tin vào ngày mai, luôn có một nghị lự vươn lên hướng đến
ánh mặt trời.
Đề 3: Anh (chị) hiểu như thế nào là “hạnh phúc gia đình”
Người ta thường nói rằng gia đình là một điểm tựa vững vàng
nhất trong cuộc đời mỗi con người, là nơi che chở nâng đỡ và là
nguồn vui lớn lao bất tận. Quả vậy, hạnh phúc gia đình thật đáng quý
giá, thân thương mà chúng ta luôn muốn nắm giữ trong tay để không
đánh mất tình yêu thương trong tâm hồn mình.
Nếu ta ví xã hội như một cơ thể sống, thì mỗi gia đình là một tế
bào. Đó là yếu tố cấu thành nên xã hội. Gia đình là một đơn vị sinh
sống của con người, là nơi ta nương náu, tìm về để được yêu thương,
chăm sóc, được sống trong niềm hạnh phúc vô biên. Hơn thế nữa, gia

đình là những người thân yêu gắn bó với ta, đầy quan tâm và luôn mở
rộng tấm lòng. Gia đình có sự nghiêm khắc của cha, sự ân cần của mẹ
cùng lời càu nhàu của bà, cái cười xòa hiền như Bụt của ông; tiếng nô
đùa vui vẻ của chị và tiếng nói cười bi bô của em thơ. Nghĩ về gia
đình, ta thường thấy lung linh trước mắt một hình ảnh sáng rỡ tươi
đẹp, thấy trong tim một cảm xúc dịu dàng, bâng khuâng, rạo rực, thấy
tâm hồn nhẹ lâng, bay bổng. Thế đấy, đó là tất cả những gì quan trọng
với ta, hay có lẽ là sâu sắc nhất, đáng để nhớ và đáng để yêu thương.
May mắn thay những con người còn có gia đình, dù gia đình ấy thiếu
thốn, khó khăn, nghèo khổ, không hoàn toàn hạnh phúc, hay không
còn bóng dáng của một vài người thân. Dù có cực, có đau, có tủi,
5
nhưng gia đình vẫn là gia đình, như J.H.Payne từng nói: “Dù nó thật
tồi tàn đi nữa, nhưng không có nơi nào sánh được với mái ấm gia
đình”. Có những đứa trẻ không còn mẹ, nhưng các em vẫn cười, vẫn
vui đùa, vì các em còn có cha; niềm hạnh phúc lấp lánh trong đôi mắt
biếc khi ùa vào vòng tay cha buổi tan trường. Hay những người mẹ
anh hùng, qua chiến tranh niềm hạnh phúc của cuộc đời bỗng tan biến:
đàn con thân yêu đứt ruột đẻ ra đã không còn nữa. Nhưng họ đã tìm
thấy hạnh phúc ở những đứa con chí nghĩa chí tình- những đứa con
chiến sĩ. Thế nhưng, đáng thương thay những con người không có gia
đình, hay thậm chí là không muốn có. Những em bé mồ côi lang thang
khắp các nẻo đường, bị hắt hủi, xua đuổi, đánh đập, hay những người
già đau yếu bị bỏ rơi, bị đối xử tệ bạc. Thật não lòng. Họ cô độc, bơ
vơ, bị vắt cạn niềm hạnh phúc, cảm xúc chai sạn, tâm hồn họ héo hon.
Còn những người vô cảm từ bỏ ngay chính gia đình mình, họ quả thật
thảm hại. Họ nghèo, họ bần cùng, bởi họ không có tình yêu, hay đúng
hơn là không muốn nhận lấy tình yêu. Tâm hồn họ sắt đá, tim họ
không có ngăn cho yêu thương, cho xúc cảm. Thế mới biết gia đình có
ý nghĩa quan trọng như thế nào đối với mỗi chúng ta.

Gia đình là tất cả những gì ta có. Thế còn về bản thân ta? Ta có
hạnh phúc không? Vâng, có thể ta hạnh phúc, nhưng ta thường không
để tâm chú ý. Thế hạnh phúc là gì vậy? Một câu hỏi thật khó trả lời ,
bởi ta đơn giản không thể định nghĩa được hạnh phúc, bởi đó là một
khái niệm vô cùng trừu tượng. Ta có thể chỉ cảm nhận bước chân của
hạnh phúc qua mỗi hình ảnh, âm thanh, từng dòng suy nghĩ, cảm xúc,
qua từng phút giây của cuộc sống. Hạnh phúc là khi mỗi buổi sáng
thức giấc ta nhận ra đêm qua mình ngủ say như thế nào, thấy an toàn
và hạnh phúc ra sao vì ta có gia đình kề bên che chở, bảo vệ. Hạnh
phúc là khi về nhà, được sà vào lòng mẹ, được ân cần thăm hỏi vỗ về.
Hay như khi cãi vã tranh giành với chị, với em, không ai hòa giải
được, mà việc đó cũng chẳng cần thiết, vì chỉ nháy mắt sau chị em lại
bá vai nhau nói cười rôm rả. Hạnh phúc giản đơn thế đấy. lắm khi chỉ
được thấy cha mẹ già đi nhưng tâm hồn hóa trẻ thơ, ta lại thấy lòng
vui rộn rã. Ta hỏi cha hạnh phúc là chi; cha cười bảo hạnh phúc là khi
ta được giảng giải, bảo ban các con về những điều hay lẽ phải, về cách
làm người, nắm tay các con dắt cánh đồng tri thức bát ngát bao la. Ta
lại mang câu hỏi ấy hỏi mẹ; mẹ bảo là khi nghe con mình cất tiếng
khóc chào đời, được chăm sóc yêu thương con, thấy con lớn lên từng
ngày. Mỗi người đều có cảm nhận niềm hạnh phúc cho riêng mình.
6
Thế nhưng hạnh phúc gia đình lại khác. Đó không còn là hạnh
phúc nhỏ lẻ của từng cá nhân nữa, nó đã trở thành niềm vui chung,
thành niềm hạnh phúc lớn lao. “Dấu hiệu thứ nhất của hạnh phúc gia
đình là tình yêu gia đình” (Montlosier). Khi mỗi người yêu quý gắn bó
với gia đình mình thì đó là hạnh phúc. Hạnh phúc gia đình cũng chính
là hạnh phúc của mỗi thành viên trong gia đình, nhưng niềm hạnh
phúc đó là chung, là có thể chia sẻ, san sớt. Ta vui khi thấy gia đình ta
nói cười, hạnh phúc khi thấy mọi người hạnh phúc, và gia đình ta
cũng thế. Đó là một thứ tình cảm lớn lao không gì thay thế được. Gia

đình hạnh phúc là lúc mọi người yêu thương nhau, quan tâm, sẻ chia
mọi việc, là sát cánh chung lòng cùng nhau vượt qua những lúc khó
khăn, những khi hoạn nạn. Một câu quan tâm, một lời động viên, cổ
vũ hay lúc ốm đau, mở mắt ra sẽ thấy ngay bóng dáng những người
thân yêu bên cạnh, thế đã dủ để gọi là hạnh phúc. Hạnh phúc xiết bao
khi cả gia đình sum vầy đón tết, cùng nhau chuẩn bị, mặt mũi lấm
tấm, ngang dọc những bột bánh và vết than. Hạnh phúc gia đình phải
chăng còn là sự hòa thuận, êm ấm, không khí ấm cúng mỗi bữa cơm
quây quần và thái độ tôn trọng lẫn nhau, biết cùng nhau sắp xếp, giải
quyết mọi vấn đề, mọi mâu thuẫn trong cuộc sống. hạnh phúc gia đình
là bức tranh mà mỗi thành viên cùng tình cảm, hành động, cử chỉ dành
cho gia đình của họ là một mảnh ghép lung linh sống động, tạo nên
bức tranh yêu thương muôn màu.
Mặc dù không có hạnh phúc nào là tuyệt đối những chắc chắn
đối với mỗi người trong chúng ta hạnh phúc gia đình là vô cùng đáng
chân trọng. Phải biết yêu quý, gìn giữ và vun đắp hạnh phúc gia đình,
để mỗi khi vấp ngã hay khi đau ốm, lúc lo âu, gia đình là nơi ta muốn
trở về nương náu trong tình yêu thương thiết tha vô tận.
“Duy chỉ có ở nơi gia đình, người ta mới tìm được chốn nương
thân để chống lại những tai ương của số mệnh”. (Euripides)
Đề 4: Bàn về sự tấn công của những thói hư tật xấu, có ý kiến cho
rằng: “Tập quan xấu ban đầu là khách qua đường, sau trở nên
người bạn thân ở chung nhà và kết cục biến thành một ông chủ
nhà khó tính”. Em hiểu câu nói trên như thế nào và từ đó rút ra
bài học cho mình.
Bài làm
Trong thực tế cuộc sống, con người luôn có những thói quen, tập
quán sống. Bên cạnh những tập quán, thói quen tốt, con người cũng có
những tập quán,thói quen xấu. Những thói quen xấu có sức quyến rũ,
7

lôi cuốn ghê gớm đối với con người, ảnh hưởng không tốt tới tư cách
đạo đức cá nhân và làm ảnh hưởng xấu cho gia đình và xã hội. Vì thế,
có ý kiến cho rằng: “Tập quán xấu ban đầu là khách qua đường, sau
trở nên người bạn thân ở chung nhà và kết cục biến thành một ông chủ
nhà khó tính”.
Nhưng tập quán xấu như ma lực ghê gớm và đã đẩy không ít
người rơi vào cạm bẫy như: hút thuốc lá, nói tục, chửi thề, lười biếng,
nhậu nhẹt, thậm chí cả sát nhân,… Thói hư tật xấu ban đầu chỉ là
những khách qua đường, nó đến một cách tự nhiên, vô tình, mà không
báo trước, không có quan hệ, quen biết gì với ta cả, gặp rồi quên ngay
và không để lại chút ấn tượng nào cho ta. Nhưng sau đó, thỉnh thoảng
nó lại đến và nhiều lần như thế, dần dần nó giống như người bạn thân
thiết, thậm chí như người thân trong nhà. Và rồi không biết từ lúc nào,
nó trở thành ông chủ nhà khó tính điều khiển ta và biến ta thành kẻ
phụ thuộc. Ông chủ ấy nghiễm nhiên biến thành kẻ nô lệ và sai khiến
điều gì ta cũng phải làm theo, luôn tuân thủ không cưỡng lại được.
Chúng ta đi học là để tiếp thu kiến thức, nâng cao hiểu biết, học đạo
lý, nhân nghĩa…để có khả năng làm việc, tạo dựng sự nghiệp lâu dài.
Mọi công sức mà ta cố gắng hôm nay sẽ đem lại lợi ích cho ta sau này.
Phải cố gắng rèn luyện sau này, khi bước vào đời, ta sẽ không bị coi là
gánh nặng của gia đình và xã hội.
Câu nói: tập quán xấu ban đầu là người khách qua đường, sau
trở thành người bạn thân ở chung nhà và kết cục biến thành một ông
chủ nhà khó tính: là bài học thiết thực, đối với mỗi chúng ta. Đó là lời
thức tỉnh đối với những ai có lối sống buông thả, lười biếng… nhất là
những thanh thiếu niên, học sinh bắt đầu bước vào đời. Và không chỉ
riêng thanh thiếu niên, học sinh mà tất cả mọi chúng ta, không phân
biệt tuổi tác, đều phải cảnh giác.
Đề 5: Nhà văn Nga T Tôn-xtôi nói: “Lí tưởng là ngọn đèn chỉ
đường. Không có lý tưởng thì không có phương hướng kiên định,

mà không có phương hướng thì không có cuộc sống”. Anh chị hãy
nêu suy nghĩ về vai trò lí tưởng trong cuộc sống con người.
Nếu so sánh cuộc đời là biển cả, con người là chiếc thuyền giữa
đại dương mênh mông, thì ngọn hải đăng quả thật là kim chỉ nam cho
thuyền biết nơi mình đến. Thử hỏi, nếu không có ngọn hải đăng thì
hậu quả sẽ ra sao? Nói đến đây, ta mới hiểu được lời nói của L.Tôn
xtôi quả thật chí lí: “Lí tưởng là ngọn đèn chỉ đường. không có lí
tưởng thì không có phương hướng kiên định, mà không có phương
hướng thì không có cuộc sống.”
8
Nếu cuộc sống là những hoạt động trong đời sống của một con
người hoặc một xã hội, thì lí tưởng là mục đích cao nhất, tốt đẹp nhất
mà người ta phấn đấu để đạt tới. Sống trong đời sống, ai cũng muốn
vươn tới một điều gì đó tốt đẹp và ta gọi là mục đích. Muốn đến đích,
ta phải có hành động cụ thể, có phương tiện để thực hiện. Với T.xtôi
thì lí tưởng chính là phương tiện bởi, nó như là ngọn đèn chỉ đường; là
ánh sáng soi rọi cho con người đi đến mục đích. Người không có lí
tưởng thì không có phương hướng kiên định như con thuyền chòng
chành, lạc lối đưa đến nguy cơ đánh mất cuộc sống. Trong cuộc chiến
tranh vệ quốc vĩ đại của nhân dân Nga, nếu không có ánh sáng lí
tưởng cao đẹp của Mac-Lê nin thì dân tộc Nga sẽ về đâu? Thế lỉ XX ở
Việt Nam, hàng năm, hàng vạn thanh niên ngã xuống chẳng tiếc đời
xanh cho tổ quốc trường tồn, chính là vì họ dã man vào tâm trí mình
một lĩ tưởng yêu nước cao đẹp được thấm nhuần bởi tư tưởng Hồ Chí
Minh vĩ đại. Như vậy, sống có lý tưởng thì cuộc sống sẽ có ý nghĩa.
Cuộc sống là sự tiếp diễn liên tục không ngừng nghỉ. Chúng ta từ thế
hệ này sang thế hệ khác tiếp tục sống nhưng không thể thiếu mục đích,
lí tưởng. Lí tưởng cao đẹp, làm cho cuộc đời nở hoa.
Mỗi chúng ta, phải có trách nhiệm với xã hội và với chính mình.
Mỗi con người phải tự ý thức rằng, sống không có lí tưởng, tựa như

con người đi trong bóng đêm; như con thuyền ngoài khơi không có
ngọn hải đăng dẫn đường; như con tàu không có hoa tiêu,…Ở phương
diện đấu tranh giải phóng dân tộc của nước ta, nếu không có ý tưởng
yêu nước là ánh sáng soi đường, thì bóng đêm nô lệ quả thật đáng sợ
mà dân tộc ta đã từng trải qua.
Đề 6: Giản dị, tiết kiệm là một đức tính và phẩm chất tốt. Ý kiến
anh (chị) thế nào?
Bài làm
Giản dị và tiết kiệm là phẩm chất đạo đức cần có ở mỗi người.
Người sống giản dị, tiết kiệm sẽ được mọi người xung quanh yêu
mến. người sống tiết kiệm là thể hiện sự quý trọng kết quả lao động
của bản thân và người khác. Hai phẩm chất trên góp phần làm cho đời
sống giao tiếp của con người với con gười trở nên thân thiện, hòa bình
và phồn vinh xã hội.
Giản dị không có nghĩa là lượm thuộm, cẩu thả, sơ sài, hay nói
năng cộc lốc; tiết kiệm không phải là bủn xỉn, keo kiệt mà là chi tiêu
có chừng mực và hợp lý, nhằm hướng tới sự phát triển và ổn định bền
vững cho gia đình và xã hội. Kiệm là tiết kiệm không xa xỉ, không
9
hoang phí, không bừa bãi, cần với kiệm phải đi đôi với nhau. Thời
gian cũng tiết kiệm như của cải. Tiết kiệm không phải là bủn xỉn. Tiết
kiệm phải chống xa xỉ. Bác Hồ từng nói: kiệm là tiết kiệm, không xa
xỉ, không hoang phí, không bừa bãi, cần với kiệm phải đi đôi với
nhau. Thời gian cũng tiết kiệm như của cải. Tiết kiệm không phải là
bủn xỉn. Tiết kiệm phải chống xa xỉ. Sau ngày tuyên bố độc lập 2-9-
1945, nước ta gặp khó khăn lớn là nạn đói đe dọa. Bác Hồ đã kêu gọi
mọi người tiết kiệm lương thực để giúp đồng bào nghèo bằng biện
pháp hũ gạo cứu đói; đồng thời Bác gương mẫu thực hiện trước bằng
một cách mỗi tuần nhịn ăn một bữa, bõ số gạo ấy vào hũ cứu đói.
Ph.Ăng-ghen, lại nói rằng: Trang bị quí nhất của một người là khiêm

tốn và giản dị
Kho tàng ca dao, tục ngữ của cha ông đã để lại cho chúng ta
nhiều bài học quý báu về đức giản dị và tiết kiệm: tích tiểu thành đại;
ăn phải dành, có phải kiệm. Cuộc đời Bác là một tấm gương ngời sáng
về sự giản dị và tiết kiệm.
Ngày nay, không ít người có chút tiền lại đem đi phung phí. Có
những bàn tiệc trị giá chục triệu, nhằn khoe gia thế; có những tiệc cưới
phung phí đến kinh hoàng; sự lãng phí tràn lan. Một số cán bộ nhà
nước tha hóa đạo đức và kém năng lực đã làm lãng phí tiền của nhân
dân. Tất cả những điều vừa nói, đã đi ngược với truyền thống của dân
tộc ta và làm chậm sự phát triển của đất nước
Ngày nay, đất nước chúng ta đang vươn vai cùng với năm châu
trong thế hội nhập, nhưng nội lực kinh tế đất nước chúng ta chưa thật
sự lớn mạnh. Vì thế chúng ta càng phải sống giản dị và tiết kiệm. Là
thanh niên- thế hệ trẻ- người chủ tương lai của đất nước lại càng phải
ý thức nhiều hơn về điều đó. Hãy dành thời gian học tập nhiều hơn vui
chơi. Hãy giản dị cuộc sống đáng yêu hơn.
Đề 7: Anh chị suy nghĩ gì về câu nói sau của Bailey: “khi bạn chào
đời bạn khóc, còn mọi người xung quanh cười. Hãy sống sao cho
đến khi qua đời, mọi người khóc, còn bạn, bạn cười?”
Bài làm
Mỗi con người được sinh ra trên đời đều trải qua các giai đoạn
khác nhau của quá trình sinh lão bệnh tử. Đến cuối cùng, rồi ai cũng đi
đến kết thúc. Kết thúc có hậu hay không là còn tùy thuộc vào những
tình tiết, cốt truyện do mỗi người tự tạo ra. Nếu sống tốt thì hệ quả sẽ
tốt, và ngược lại. Như một câu nói của Bailey: “khi bạn chào đời bạn
khóc, còn mọi người xung quanh cười. Hãy sống sao cho đến khi qua
10
đời, mọi người khóc, còn bạn, bạn cười”. Câu nói trên mang ý nghĩa
khuyên răn ta nên sống một cuộc đời thật hữu ích, mang đến những

điều tốt lành cho mọi người xung quanh, và như vậy, dến cuối đời, ta
sẽ nhận lại những hạnh phúc vun đắp.
Khi bạn chào đời bạn khóc, còn mọi người xung quanh cười.
Vâng! Tiếng khóc ấy là báo hiệu sự sống của một sinh linh đã hiện
hữu trước cuộc đời…Còn nụ cười kia hòa chung vào nước mắt để sự
mừng vui, chào đón trở nên ấm áp gia vị cho hạnh phúc hơn… Rồi khi
qua đời, đến khi kết thúc một cuộc sống của cá thể, mọi người khóc và
bạn cười. Đó là tiếng khóc của sự mất mát, thương tiếc, của nỗi xót
xa, ngậm ngùi. Đó là nụ cười của ngày ra đi thanh thản, mãn nguyện
vì đã sống trọn vẹn một đời người với tất cả những hoạch định, những
ước mơ trọn vẹn và niềm hạnh phúc tràn đầy nhất…Tất cả những điều
đó chỉ có thể xảy ra khi bạn thật sự là một người sống tốt, tốt với gia
đình, tốt với mọi người và hữu ích với xã hội. Thử hỏi một con người
giả tạo, ích kỉ, nhỏ nhen thì có khi nào được mọi người yêu quý, kính
trọng? Hay một kẻ bần tiện, xấu xa liệu có được cộng đồng xung
quanh công nhận là một nhân tố trong cuộc sống này? Câu châm ngôn
không chỉ vẽ ra một viễn cảnh tương lai tốt đẹp cho những người sống
cuộc đời hữu ích, mà trên hết đó còn gọi là một chân lí sống mang tính
khẳng định: Hãy sống đẹp! Vậy tôi và bạn phải làm gì để thực hiện
được trọn vẹn và đầy đủ khái niệm sống cao quý ấy? Sống đẹp nghĩa
là sống biết cống hiến, bạn và tôi hãy phả vào cống hiến một hơi thở
của cuộc sống sẽ thấy hết giá trị của sự cống hiến. Trong cuộc sống
hãy thôi thúc nghĩ cho người khác chứ không cá nhân, ích kỉ, chỉ nghĩ
đến mình. Hãy sống có mục tiêu, có lý tưởng hợp lí, vừa sức và hài
hòa giữa các giá trị. Giá trị vật chất, giá trị nhân văn, giá trị tinh thần,
…phải thực sự hài hòa trong quan hệ tương tác. Còn riêng tôi và bạn,
chúng ta hãy đem tài năng và đạo đức của mình để cống hiến cho xã
hội, hãy đem tất cả năng lực trí thức nhân cách sẵn có để góp phần vào
sự nghiệp xây dựng đất nước. Với gia đình ta, ta sẽ bằng tất cả tình
thương và trách nhiệm của tâm hồn, chăm lo cho ba mẹ, ông bà, anh

chị em…Và với riêng bản thân, mỗi chúng ta phải không ngừng rèn
luyện, trau dồi năng lực, nhân cách, nghiêm khắc với chính mình. Như
thế thì ở tương lai xa kia, tôi và bạn sẽ cùng nở một nụ cười ra đi trọn
vẹn và hạnh phúc nhất.
Vâng! Câu nói của Bailey đã một lần nữa khẳng định giá trị của
cuộc sống hữu ích, cuộc sống đẹp đối với mỗi chúng ta…Đó là một
quan điểm tốt, một triết lý cao quý giữa cuộc đời và hơn hết đó là hệ
11
quả của tương lai, của ngày mới hạnh phúc. Mỗi chúng ta hãy ra sức
phấn đấu học tập và tích cực rèn luyện bản thân trong bất cứ môi
trường nào khắc nghiệt nào, để những trái tim sẽ mãn nguyện và đã
hoàn thành sự sống thiêng liêng cuộc đời này một cuộc sống hữu ích.
Đề 8: Anh (chị) suy nghĩ gì về câu tục ngữ “cái nết đánh chết cái
đẹp”
Bài làm
Thời phong hầu và kiến quốc, phải chăng cái đẹp luôn bị cái nết
đánh chết? Vì một nụ cười của Bao Tự, vua nhà Chu mất nước. Vì
một cái nhăn mặt của Tây Thi, Ngô Phù Sai mất cả giang sơn. Cái nết
được tôn sùng, còn cái đẹp thì luôn bị “hăm he” bởi cái nết.
Nhưng rốt cuộc, cái đẹp vẫn cứ làm… khuynh đảo lòng người và
gây mưa tạo gió trong suốt chiều dài lịch sử. Vậy thì, cái đẹp, đang
đứng ở đâu trong lịch sử hiện đại? Phải chăng nó đã và đang làm cuộc
cách mạng quay sang “đánh chết cái nết” và… tự thủ tiêu mình?
Cái nết và cái đẹp, dù đặt trong thời đại nào, cũng chỉ là hai
trong số rất nhiều những nhân tố chính tạo nên bức tranh toàn cảnh về
một con người.
Nói theo phong cách…triết học, thì với vai trò là những nhân tố
cấu thành nên một “tác phẩm”, cái nết, vẻ đẹp bên trong, và cái đẹp-
vẻ đẹp bên ngoài, luôn tương tác qua lại lẫn nhau, tạo nên một sự biến
đổi qua lại lẫn nhau, tạo nên một sự biến đổi và phát triển. Tuy nhiên

nhiều thế kỷ qua, con người- chủ thể, và cũng là đối tượng của những
biến đổi, phát triển trên- dường như luôn thích phủ định cực đoan mối
quan hệ tương tác “hữu hảo” đó. Lấy câu tục ngữ: “Cái nết đánh chết
cái đẹp”, hay nhẹ hơn là “tốt gỗ hơn tốt nước sơn” làm ví dụ.
Tất nhiên, hầu hết chúng ta đều hiểu, những câu tục ngữ này
được đặt ra với mục đích khuyên răn người phụ nữ nên tập trung “sức
người sức của” vào viếc trau chuốt vẻ đẹp bên trong. Mà vẻ đẹp bên
trong này, căn cứ theo lôgic và tư duy lịch sử, thì không nằm ngoài
những “công- dung- ngôn- hạnh”, những “chính chuyên trinh tiết” và
“tại gia tòng phụ, xuất giá tòng phu”. Khuyên răn như vậy để rồi cuối
cùng các cụ vẫn buông một câu nhẹ nhàng như không rằng “trai tài gái
sắc”!!!
Nhưng đó là chuyện những gì xưa cũ, gia trưởng và độc đoán,
chuyên quyền. Ngày nay, trong xu thế mà cả nhân loại đang cùng cố
gắng tìm kiếm một tiếng nói chung nhằm tạo ra những giá trị gia tăng
cho cả cộng đồng, thi loại hình xung đột để thôm tính, triệt tiêu nhau,
12
khinh khi rẻ rúng sự tồn tại của nhau như kiểu… đánh chết đối
phương là không còn phù hợp nữa.
Cái chết ngày nay không còn là kim chỉ nam trong cuộc sống
của con người phụ nữ. Tự tin mạnh mẽ, họ bước ra khỏi cái vòng kim
tỏa dùng để nén giữ tài năng và sự lợi hại của mình. Họ dần nhận ra
“sắc đẹp” của hình thể bên ngoài mà tạo hóa dày công hun đúc nên cả
một kho báu quý giá, một loại …vũ khí đặc biệt nguy hiểm, mạnh hơn
bất cứ loại vũ khí nào đã và đang tồn tại (anh hùng nan giải mỹ nhân
quan là chính thế)
Đọc Balzac và cô bé thợ may Trung Hoa, tôi rất thích nhân vật
cô thợ may trong sánh nhưng mạnh mẽ và đầy tham vọng nơi núi rừng
hẻo lánh. Cô rời bỏ cuộc sống giản dị nhưng đơn điệu của mình để tìm
ra thế giới rộng lớn. Bằng một lời giải thích nhẹ nhàng, Balzac đã cho

cô hiểu giá trị của sác đẹp người phụ nữ là quý giá đến mức nào…
Phụ nữ ngày nay, cùng với sắc đẹp, đã và đang hăm hở tiến lên
mở cửa kho tàng tri thức của nhân loại. Họ đọc sách, viết sách, và
nghiên cứu. Họ sáng tạo, chế tạo, và bay vào vũ trụ. Họ tạo nên những
huyền thoại, từ Audrey hepburn- biểu tượng của vẻ đẹp hoàn mỹ vượt
qua mọi thời đại, tới Angela Merkei hay Condoliza Rice- hai trong số
các phụ nữ quyền lực nhất thế giới.
Có thể nói, trong rất nhiều trường hợp, chính sắc đẹp đã mở ra
nhiều con đường hơn cho phụ nữ để họ có cơ hội thử thách, rèn luyện
“cái nết” cũng như trau dồi, nâng cao tri thức mà mình có được. Thực
tế cho thấy, ở mọi thời đại, không chỉ đàn ông mà cả xã hội, từ già trẻ
tới lớn bé đều luôn đòi hỏi một “cái đẹp thuyết phục” trước khi cho
“cái nết” cơ hội thực hiện “sứ mệnh chinh phục” của mình. Cả thế giới
công nhận đẹp là cái cần phải có ở người phụ nữ. Không phải ngẫu
nhiên khi hầu hết các nhân vật chính từ văn học cho đến phim ảnh đều
là những phụ nữ “đẹp”, Họ đẹp, tài năng và có một tư chất tốt. Từ
Hoàng Dung đến Scarlett Ohara, từ cô Tấm cho đến nàng Bạch Tuyết.
Ở một thời điểm, cái nết là điều kiện cần để cái đẹp có thể tỏa
sáng. Nhưng trong một hoàn cảnh khác, cái đẹp lại là… chiến sĩ mở
đường để cái nết đường hoàng tiến bước, để tri thức kiêu hãnh ngẩng
cao đầu trước đối phương. Và đương nhiên, trong những trường hợp
cụ thể khác, tri thức lại là lý do để cái nết được dịp đem ra ca ngợi.
Cái nết, cái đẹp, tri thức giờ đây là bộ ba song hành cùng người
phụ nữ trong thời đại mới. người phụ nữ cần sắc đẹp để thu hút và gây
thiện cảm tạo bước đệm ban đầu, cần tri thức để khẳng định mình và
xây dựng những nấc thang tiếp theo, và cuối cùng, cần cái nết- vẻ đẹp
13
tâm hồn, để bảo vệ mình và để được tôn trọng. Vai trò của từng
“thành tố” trong bộ ba đó như nhau, bổ sung cho nhau, tương tác và
nâng đỡ nhau… cùng phát triển. Thiếu một trong ba yếu tố đó, người

phụ nữ sẽ mất đi một phần sức mạnh và một phần cơ hội quan trọng
để thành công cũng như tìm được hạnh phúc cho bản thân.
Lẽ tất nhiên, tri thức là yếu tố bên ngoài, do rèn luyện tích lũy
mà có được. Cái nết một phần nhỏ do bản tính, còn thì do giáo dục và
môi trường tạo nên. Vậy cái đẹp thì thế nào? Vẻ đẹp hình thể phụ
thuộc vào tạo hóa, nghĩa là phụ thuộc vào may mắm.
Một phụ nữ trời sinh đã đẹp, thì một trong những việc cần làm là
bảo vệ và duy trì nhan sắc quý giá đó. Nhưng bên cạnh đó, người phụ
nữ may nắm sẵn vốn trời ban thì không nên chỉ chăm chăm vào vẻ đẹp
có lúc có thì mà cần hiểu rằng: bản thân họ rất cần tri thức và cái nết
để duy trì sắc đẹp vốn rất mỏng manh và dễ tàn phai. Tóm lại, trong
thời đại mà khoa học đang đưa con người tiến lên những giới hạn có
đơn vị đo nanomet, ranh giới phân chia lãnh thổ rạch ròi giữa cái nết-
cái đẹp-tri thức, có thể nói, đã trở nên lỗi thời và khập khiễng. Ba yếu
tố trên cần khuyếch tán vào nhau, cùng tồn tại hòa bình, cùng hợp tác
và cùng có lợi để tạo nên sự hoàn hảo tốt nhất cho người phụ nữ thời
nay.
Đề 9:“Nếu không có mục đích, anh hùng không làm được gì cả.
Anh cũng không làm được gì vĩ đại nếu như mục đích tầm
thường” (Điđơrô).
Em hiểu câu nói trên như thế nào? Câu nói đã gợi cho em
những suy nghĩ gì về quan niện sống của bản thân hiện nay?
Bài làm
Trong xã hội có người công thành danh toại, cũng có kẻ suốt đời
lao đao, lận đận chẳng làm nên được chuyện gì đáng kể. Có người
sống không hề băn khoăn về mục đích sống, tựa như con tàu ra biển
không xác định hướng đi, sống không biết ai, chết chẳng ai hay. Lại
có người thì ý đồ rất lớn mà sự nghiệp rất nhỏ. Chuyện thành công
hay thất bại do rất nhiều nguyên nhân tạo nên, trong đó chủ yếu là tính
“mục đích”. Vì vậy Điđơrô đã nhận xét: “Nếu không có mục đích, anh

hùng không làm được gì cả. Anh cũng không làm được gì vĩ đại nếu
như mục đích tầm thường”.
Câu nói của ông đề cập đến tính “mục đích” của mọi công việc,
mọi hoạt động của con người. Con người phải có mục đích sống. Mục
đích sống tốt đẹp là nguồn động viên con người phấn đấu để đạt kết
quả tốt hơn, sống hữu ích hơn trong xã hội. Nhận xét trên của Điđơrô
14
hoàn toàn chính xác. Nó sẽ hướng mọi suy nghĩ, hành động, tập trung
ý chí, nghị lực của con người để đạt được yêu cầu đặt ra.
“Mục đích” là kim chỉ nam của con người cho nên con người
không thể sống, làm việc mà không có “mục đích” nào cả.
Con người có trí tuệ soi sáng nên thường đặt ra yêu cầu cụ thể
trước mỗi việc làm hay còn gọi là mục tiêu hành động và trí tuệ chi
phối mọi suy nghĩ. Loài người thường dùng lý trí để phân biệt đúng
sai, nên hay không nên khi hành động. Hành động thiếu mục đích
thường không có hiệu quả. Trước khi làm một việc gì, con người
thường đặt ra “mục đích” ấy. Từ trước tới nay, đã có bao nhiêu nhà
bác học nghiên cứu, tìm tòi, sáng tạo nên mọi lĩnh để đem lại những
kết quả tốt đẹp nhất, nhằm mục đích cải thiện đời sống con người.
“Mục đích” sẽ mở ra phương hướng, dẫn dắt mọi hoạt động của con
người.
Có “mục đích”, con người mới có động lực thúc đẩy trong công
việc, có niềm vui và niềm tin vào việc mình làm. Ngược lại, nếu sống
không có mục đích con người sẽ trở nên thụ động, bạc nhược và vô
dụng, cuộc đời mất hết ý nghĩa.
Thế nào là “mục đích tầm thường”? Một kẻ chỉ nghĩ đến quyền
lợi của cá nhân, làm gì cũng chỉ nhằm đạt kết quả cho cá nhân mình,
cho gia đình mình mà không nghĩ đến quyền lợi của những người
xung quanh thì “mục đích” ấy là “mục đích” tầm thường , ích kỷ.
Cách sống của người đó không có ích cho cộng đồng. Bên cạnh đó,

không ít người sống có mục đích cao thượng tốt đẹp. Họ là những con
người có ích cho xã hội, gia đình và suốt đời cống hiến cho nhân dân,
cho đất nước, không màng gì đến bản thân. Họ sẵn sàng hy sinh tất cả
để đất nước ngày càng giàu đẹp, nhân dân ngày càng xung sướng.
Động cơ nào thúc đẩy họ làm việc quên mình nếu không phải là
“mục đích” đẹp đễ và cao thượng? Như vậy, “mục đích” cao thượng
chính là ngọn đuốc chỉ đường, là nguồn sức mạnh động viên con
người tập trung ý chí, nghị lực và trí tuệ để thực hiện tốt mọi công
việc. Nhờ có mục đích lớn và tinh thần làm việc không mệt mỏi mà
các nhà khoa học đã sáng tạo ra bao công trình vĩ đại cho nhân loại.
Thực tế lịch sử cho thấy những tên tuổi lưu danh muôn đời đều
những là người có “mục đích” sống lớn lao, cao cả. Hai Bà Trưng, Bà
Triệu, Trần Hưng Đạo, Nguyễn Trãi, Quang Trung,… cùng là một
khát vọng: bảo vệ Tổ quốc, đánh đuổi ngoại xâm, giành chủ quyền
độc lập, tự do thiêng liêng cho dân tộc. công lao to lớn của các vị anh
hùng đó đời đời được nhân dân ca tụng và ghi nhớ.
15
Trong hoàn cảnh đổi mới hiện nay, các vị lãnh đạo Đảng và nhà
nước ta ngày đêm trăn trở, tìm đường đi đúng đắn nhất để khôi phục
và phát triển kinh tế, nâng cao mức sống cho nhân dân, xây dựng một
đất nước Việt Nam giàu mạnh như Bác Hồ hằng mong muốn. Đó là
mục đích tốt đẹp. “Mục đích” đó đã tạo ra sức bật mới cho toàn dân
tộc. Nhân dân ta bước đầu đã gặt hái được những thành công đáng kể.
Là thành viên còn nhỏ tuổi trong gia đình và xã hội, đượi cha mẹ
cho cắp sách đến trường, liệu có ai đặt câu hỏi: “Học để làm gì” hay
không? Nếu chúng ta xác định không đúng thì dễ thối chí nản lòng khi
gặp khó khăn trong học tập. Qua trình học từ lớp 1 đến lớp 12 phải là
quá trình rèn luyện phấn đấu không mệt mỏi của người học sinh. Vậy
học để làm gì? Học để ngày mai bước vào đời có một vốn kiến thức
tối thiểu để “làm người”. Học để hiểu điều hay lẽ phải. Học để khi

trưởng thành có thể làm việc tự nuôi mình, giúp gia đình và giúp đời.
Nhưng mục đích tốt đẹp nhất của mỗi người không phải tự nhiên
mà có. Nó là kết quả của một quá trình rèn luyện và phấn đấu lâu dài
của mỗi cá nhân. Ở lứa tuổi học sinh chúng ta, mục đích cao đẹp nhất
không phải là cái gì xa xôi, khó đạt tới. Chúng ta cần có nhận thức
đúng đắn: học tập để nâng cao trình độ hiểu biết, nắm vững khoa học
kĩ thuật, sai này dùng những tri thức đã học được để phục vụ đồng
bào, Tổ quốc. Việc học tập của chúng ta hôn nay sẽ quyết định tương
lai của đất nước ngày mai. Như vậy chúng ta có được mục đích tốt
đẹp.
Đề 10:Sự hiện hữu của bạn chính là món quà cho thế giới này.
Hãy sống trong niềm vui, sẵn sàng đương đầu với những gì sắp
đến chứ không phải trong những phiền toái lo âu. Sống trọn vẹn
mỗi ngày ngay từ bây giờ để mỗi ngày trôi qua trong cuộc đời đều
là ngày vui.
Anh/ chị hãy viết một bài văn ngắn với chủ đề “biết yêu cuộc
sống”.
Bài làm
Chỉ cần lòng mình luôn vui vẻ thì cuộc đời sẽ không có những
ngày bão táp. Hãy dành cho cuộc sống một nụ cười rạng rỡ, và đón nó
trong lạc quan.
Không có trăm hoa đua nở sẽ khó cảm nhận được hơi thở ấm áp
của mùa xuân, không có tiếng cười thì không cảm nhận được niềm vui
cuộc sống. Tuy chúng ta đến với thế giới này bằng tiếng khóc, nhưng
16
chúng ta nên đón nhận cuộc sống bằng nụ cười, hãy dành cho cuộc
sống một nụ cười tràn đầy sự kiên cường, lòng quả cảm và sự tự tin!
Hãy đem lại cho cuộc sống những điều tuyệt vời nhất!
Cuồng phong có thể cuốn ra bờ biển nhà cửa và làng mạc, cuốn
đi tất cả mọi thứ nhưng không thể cuốn đi được niềm tin tất thắng vào

việc cứu độ chúng sinh. Khi giông bão xâm chiếm bờ biển, bến cảng,
cuốn trôi đê điều và các công trình kiến trúc, nhưng không thể cuốn
trôi được nụ cười rạng ngời tràn đầy kiên cường và không thể cuốn
trôi được sự sống đáng quý của con người.
Chúng ta không thể quên được sự đoàn kết của người dân địa
phương tay trong tay, vai sánh vai chống lại nước lũ. Không quên
được tình bằng hữu nhân nghĩa viện trợ từ các miền trên thế giới. Tuy
không cùng màu da, không cùng chủng tộc nhưng trên khuôn mặt của
từng người đều phảng phất một nụ cười, như tia nắng ấm áp của mặt
trời xua đi những băng giá trong lòng người dân nơi bị nạn.
Hãy dành cho cuộc sống một nụ cười rạng rỡ đầy kiên cường,
bình tĩnh, yên lặng đối mặt để đón nhận, giải quyết khó khăn trở ngại
tạm thời và đón nhận một ngày nắng ấm.
Hãy dành cho cuộc sống một nụ cười rạng rỡ tràn đầy dũng cảm,
dám làm những việc mà người thường không dám làm, hóa giải sự mê
muội trong tâm can, vì bản thân mình và vì mọi người mở ra một con
đường mới bằng phẳng, rộng rãi.
Hãy dành cho cuộc sống một nụ cười rạng ngời tự tin để vượt
qua chính mình, vượt qua những việc mà ta thường cho là không thể
làm được. Nụ cười rạng ngời tự tin đã báo đáp niềm kiêu hãnh của
một dân tộc, dâng nên ngọn lửa đầy hi vọng.
Hãy dành cho cuộc sống một nụ cười rạng ngời thân thiết, bất
luận bạn đang đứng trên đỉnh điểm của sự thành công hay tận cùng
của thất bại, bất luận vì yêu thích mà hưng phấn hay vì hận thù mà đau
khổ, hãy mỉm cười chân thật, cười để nhìn thấy cuộc sống đi lên, cười
để thấy xuân đến rồi đi, cười để thấy được thăng trầm của cuộc sống.
Hãy dành cho cuộc sống một nụ cười rạng ngời khoan dung, vui
cười để đón nhận muôn sự vạn vật, dùng sự tự tin và độ lượng, dùng
kiên cường và điềm đạm đấu tranh với vận mệnh, vẫy chào khó khăn,
đón nhận cuộc sống!

Để chúng ta rạng rỡ nụ cười đón chào vạn vật với muôn hình
muôn vẻ, bước đi trên con đường nhân sinh muôn sắc, xây dựng một
cuộc sống tốt đẹp!
17
Đề 11:Ai cũng biết ích lợi của việc đọc sách, tuy nhiên không phải
ai cũng biết cách chọn sách để đọc, để “mở sách đã có ích”
Anh/chị hãy viết một bài văn ngắn trình bày quan điểm của
mình về vấn đề trên.
Bài làm
Gần đây trong giới học sinh, sinh viên dấy lên phong trào đọc
tiểu thuyết võ hiệp, nhìn mấy người bạn say mê đọc tiểu thuyết tôi lấy
làm lạ nên hỏi một “tín đồ của tiểu thuyết” rằng: “Đọc tiểu thuyết có
ích lợi gì?”. “Chỉ cần mở sách ra đã có ích rồi, chẳng lẽ bạn không
biết sao, điều đó người xưa còn biết huống chi là chúng ta?”. Nghe
người bạn trả lời, tôi dở khóc dở cười chua xót!
Thực ra, từ “sách” trong câu thành ngữ “mở sách đã có ích”
không chỉ rõ là sách gì, không nói sách có nội dung tốt hay xấu, chính
vì thế mà một số người tùy tiện “nhét” bao nhiêu loại sách có nội dung
không tốt vào, cũng giống như Newton, nửa cuộc đời trước của ông
chịu ảnh hưởng của duy tâm, đọc bao nhiêu sách thần học cũng chẳng
thu hoạch được gì, thật đáng tiếc! Thực ra, đọc sách có nội dung
không lành mạnh không những không tốt, ngược lại còn có hại.
Xã hội ngày nay không ít thanh thiếu niên đã rơi vào vũng bùn
tội ác chỉ vì đọc sách có nội dung không lành mạnh. Từ đó cho chúng
ta thấy rằng, chỉ đọc những sách có nội dung lành mạnh mới gọi là
“mở sách đã có thu hoạch”. Kant nói “Đọc một cuốn sách hay cũng
giống như nói chuyện với cao nhân trí giả. Có người nói “Những cuốn
sách hay là chìa khóa mở cửa trí tuệ” chính là đạo lý này. Thế thì đọc
sách hay phải chăng đều được gọi là “mở sách đã có thu hoạch”? Điều
đó cũng không chắc. Vi tích phân tuyệt đối là cuốn sách hay, nhưng

nếu ép cho học sinh tiểu học học thử hỏi kết quả có thu hoạch được
bao nhiêu điều tốt? Sử kí là bộ sách có giá trị lịch sử, giá trị văn học
cao, nhưng nếu người đọc không hiểu cổ văn thì hiệu quả khác nào
gảy đàn cầm cho trâu nghe? Thế nên để có thu hoạch tốt trong việc
đọc sách, chúng ta không những phải chọn sách hay mà phải chọn
sách phù hợp với trình độ của mình, phù hợp với sở thích của mình.
Đọc sách không chỉ là đọc sách tốt mà còn phải đọc sách phù
hợp với mình, hơn nữa phải chú ý đến chừng mực, không nên tham
lam. Tri thức là thuốc bổ, nhưng uống quá liều cũng trở thành thuốc
độc, vì vậy hãy cẩn thận trong việc đọc sách, nếu không đã nhọc công
còn vô ích.
Nếu đọc sách theo những quy tắc vừa nêu trên đã rất tốt nhưng
vẫn còn chưa đủ. Chúng ta phải vận dụng tư tưởng chính xác nhất để
18
chỉ đạo cho việc đọc sách. Khi Mark đọc các tác phẩm của Ludwig
Andreas Feuerbach, Hegel ông đã phân tích một cách cụ thể, hấp thu
tinh hoa trí tuệ của họ, từ đó ông đã sáng lập ra thuyết học của chủ
nghĩa duy vật biện chứng. Ngược lại, trước đây có phong trào đọc các
tác phẩm nổi tiếng của Jean Paul Sartre, Sigismund Shlomo Friedrich
Wilhelm Nietzsche, đương nhiên những tác phẩm đó có giá trị học
thuật nhất định, nhưng phần lớn độc giả chúng ta không biết cách
phân tích, nó cũng giống như giấy thấm, thấm luôn cả dưỡng chất và
độc tố vào, khiến độc tố tấn công thành bệnh. Những bài học đó chúng
ta nên ghi nhớ, thực ra nếu người đọc được sự hướng dẫn chỉ đạo của
lập trường quan điểm chủ nghĩa Mark để chiêm nghiệm, nghiên cứu,
hấp thu tinh hoa, khử bỏ độc tố, thì có thể đọc những sách đó mà
không sợ “thấm độc vào người”.
Từ những phân tích trên cho chúng ta thấy rằng, đọc sách không
những phải biết chọn sách có nội dung lành mạnh để đọc mà còn phải
biết chọn đọc sách nào, đọc với liều lượng bao nhiêu, đọc với tinh

thần nào, nên hấp thu gì, loại bỏ gì. Đọc sách dưới sự chỉ đạo của tư
tưởng nào, làm được thế nào mới mong được lợi ích trong việc đọc,
nếu không, không những vô ích mà có lúc di hại vô cùng.
Đề 12:Anh/chị hãy viết một bài văn ngắn bình luận câu tục ngữ
“Gần mực thì đen, gần đèn thì sáng”
Bài làm
Người xưa có câu “Gần mực thì đen, gần đèn thì rạng, âm thanh
trong sáng thì tiếng vang cũng dễ nghe, hình ngay thì bóng cũng
thẳng”
Câu nói có nghĩa là: Mình chơi với mực, gần gũi với mực thì
nhất định sẽ có lúc vương mực vào người, vào quần áo. Cũng vì thế,
khi chúng ta ở trong môi trường không tốt thì tính tình, thói quen cũng
bị ảnh hưởng theo. Câu nói muốn nhắc nhở chúng ta, con người rất dễ
thay đổi tính cách theo môi trường, hoàn cảnh, nếu tiếp xúc với người
xấu thì nhất định mình cũng bị xấu theo.
Tôi không đồng ý với cách nói như thế. Trước sau như một tôi
tin chắc rằng, bản tính đã tốt thì có ở chung với người xấu vẫn không
bị lây nhiễm thói xấu. Cũng như viên ngọc quý dù có lẫn trong đã sỏi
cũng không thể bị giảm đi giá trị và biến chất theo đá sỏi. Ngược lại,
đã là sỏi đá thì có chộn chung với vàng ngọc hàng trăm năm đá vẫn lại
hoàn là đá sỏi.
19
Tôi có thể khẳng định vậy bởi lý do sau:
Khi một người tiếp xúc và làm thay đổi một người thì cơ hội
thành công là con số không, vì mỗi người thừa hưởng tốt chất từ cha
mẹ khác nhau, môi trường sống, môi trường giáo dục cũng không
giống nhau, vì thế quan niệm của họ một khi đã hình thành thì rất khó
thay đổi, có thể nói là gần như không thể thay đổi. Muốn thay đổi phải
bắt đầu từ bản thân người đó, xem họ có muốn thay đổi không đã.
Không một thế lực nào có thể thay đổi một con người ngoài trừ bản

thân người đó! Môi trường khó khăn, khắc nghiệt chỉ rèn luyện thêm ý
chí một con người chứ không thể cải tạo được người đó. Tôi cho rằng
bản thân câu nói: “Gần mực thì đen, gần đèn thì rạng” đã tự mâu
thuẫn với nhau. Giả sử bạn có màu hồng, bạn tiếp xúc với màu đen thì
tại sao bạn biến thành màu đen mà màu đen không trở thành màu
hồng như bạn? Nếu bạn đồng ý với cách nói trong câu tục ngữ trên thì
chỉ có phản ứng một chiều, hơn nữa phản ứng một chiều đó lại nảy
sinh trên cơ sở ý muốn chủ quan của bạn mà thôi. Như thế, bản thân
nửa câu trên đã mâu thuẫn với nửa câu dưới, nghe thì hay, thoáng nghĩ
thì hay thật nhưng nghĩ kĩ quả là một nhận định phi lí, mâu thuẫn và
chủ quan vô cùng. Người ta thường nói thất bại là mẹ thành công,
nghe mà thấy buồn thấy lo: Thất bại đã là mẹ của thành công, thế tại
sao lại rất nhiều thất bại cả cuộc đời? Có người nói tri thức là sức
mạnh, tôi cũng hoài nghi nốt: tri thức đã là sức mạnh vậy cớ làm sao
ngày nay nước ta có quá nhiều học sinh sinh viên tốt nghiệp loại giỏi
nhưng chẳng áp dụng được gì vào thực tế đến thế, họ còn yếu hơn cả
người chẳng được đi học chút nào nửa! Nếu tri thức là sức mạnh thật
sự thì tại sao có sinh viên tốt nghiệp khá giỏi vẫn thất nghiệp.
Vì thế, theo tôi thì kinh nghiệm mới là mẹ thành công, thực hành
là sức mạnh, gần mực không hẳn đã đen, gần đèn chưa chắc đã rạng.
Nếu màu hồng gần màu đen thì cả hai sẽ trở thành màu hồng đậm, nếu
trắng sáng pha màu hồng thì thành hồng nhạt, như thế mới hợp lí
thuyết lẫn thực tế.
Thứ hai, nếu vì sợ “mực” mà không gần mực thì mực mãi mãi là
mực, không thể thay đổi được, vì đã là mực thì chỉ làm cái khác đen
chứ mực không thể thay đổi màu sắc (vì phản ứng một chiều) thế thì
hai chữ giáo dục còn có ý nghĩa gì, ai cũng sợ mực mà tránh xa thì xã
hội còn gì là xã hội?
Theo tôi, sống phải biết quan sát bằng trái tim và cả khối óc, tôi
tin vào lời hay ý đẹp nhưng không tin theo mù quáng, tôi cần kiểm

nghiệm chúng qua thực tế.
20
Đề 13 Trình bày trong một bài văn ngắn quan điểm của anh/chị
về vai trò của nghị lực đối với bản thân mỗi người.
Bài làm
“Tuấn mã một lần phi không thể được mười bước, ngựa tồi kéo
mười chiếc xe, thành tích đáng ghi nhận, kiên trì, nghị lực để hoàn
thành công việc, gỗ mục cũng không gãy, nghị lực để hoàn thành công
việc, vàng đá cũng không thể khắc lên được”
Cuộc sống cũng giống như đại dương, chỉ những người có nghị
lực mới có thể vươn lên đến được bến bờ của sự vẻ vang
Khi đối diện với sự thiếu thốn, chúng ta hãy chia sẻ niềm vui,
khi đối diện với khó khăn, chúng ta hãy chia sẻ sự tự tin, khi có được
thành công, chúng ta hãy chia sẻ niềm hạnh phúc. Khi chúng ta nghĩ
lại những chặng đường chông gai mà chúng ta đã trải qua, mới thấy
được những thành công vẻ vang chính là nhờ vào nghị lực mà có
được.
Cho dù lĩnh vực văn hóa hay lĩnh vực khác, nghị lực chính là
người chèo lái trên con đường đi đến vẻ vang, chính nó đã giúp chúng
ta thực hiện được những ước mơ lớn lao.
Trong cuộc thi chạy maratong, Aiwanish mặc dù không đạt được
thành công, nhưng anh lại đạt được vinh quang cao nhất. Khi màn
đêm buông xuống, anh đã giải thích chân lí của nghị lực. Hành động
của anh ta với ánh nắng lúc ban chiều đã in đậm trong trái tim mọi
người. “Đất nước đã cử tôi tham dự cuộc thi lần này, tôi sẽ không phụ
sự kì vọng của họ” để thể hiện mục đích chân chính của Thế vận hội.
Anh đã dựa vào nghị lực của mình để báo đáp lại cho Tổ quốc mình.
Tazania người cũng đã thể hiện sự vĩ đại của vận động viên. Khi
dòng lịch sử vẫn không ngừng chảy, mọi người có thể quên chức quán
quân của môn chạy Maraton năm 1968 tại Mexico, nhưng họ mãi mãi

không quên được hình ảnh con người với sự kiên trì đó. Không phải
đạt được thành tích mới có vinh dự, không phải đạt được mục tiêu thì
mới có niềm vui mà chỉ có những con người có những bước chân
vững chắc trên con đường đã chọn, họ mới có được cuộc sống tươi
đẹp.
Khâm phục sự dũng cảm, niềm tin chính là điều kiện để thành
người tài, nghị lực chính là ý chí châm ngòi cho sức sống, không cần
quan tâm đến kết quả cuối cùng, đời người huy hoàng nhất chính là sự
phấn đấu.
21
Đề 14 Karl Marx nói: “Khiêm tốn bao nhiêu cũng chưa đủ, tự
kiêu một chút cũng là nhiều”. Trình bày trong một bài văn ngắn
suy nghĩ của anh/chị về câu nói trên.
Bài làm
Vì sao khiêm tốn giúp chúng ta thành công?
Trang Tử nói: “Đời người hữu hạn mà biển học thì vô bờ”. Ông
đã chỉ ra cho chúng ta thấy biển tri thức mênh mông để chúng ta có
thái độ khiêm tốn khi đối diện với biển lớn đó. Cũng có nghĩa là, giả
sử những hiểu biết của bạn chỉ là một ngôi sao trên bầu trời thì tri thức
là tất cả các ngôi sao. Một người cần nắm vững những tri thức cơ bản,
tất yếu, có ích, có khả năng vận dụng vào thực tế thì cánh cửa thành
công mới mở rộng chào đón. Chính vì vậy, chúng ta cần phải khiêm
tốn học tập.
Rene Descartes - một học giả nổi tiếng từng nói: “Chúng ta càng
học càng thấy tri thức của mình hữu hạn”. Đúng vậy, chỉ có không
ngừng học tập, tiếp thu tri thức thực sự chúng ta mới hiểu được cái
mênh mông của biển học. Khi bạn khiên tốn để học tập thì bạn tránh
được hai lỗi. Thứ nhất là không xem thường bản thân, thứ hai là
không cao ngạo, không xem thường mình để tránh sự tự ti, mặc cảm,
không tự cao, tự đại để khiêm tốn học hỏi có chí tiến thủ thì thành

công sẽ tự đến.
Như vậy, khi chúng ta có chút thành công trong học tập, trong sự
nghiệp có nên khiêm tốn nữa hay không? Đương nhiên rất cần thiết!
Vì khiêm tốn giúp tiến bộ, kiêu ngạo sẽ lạc hậu. Nhiều người do tự
cao tự đại mà đã rơi vào vũng bùn thất bại. Người xưa nói: “Khiêm
tốn lợi ích, tự mãn tổn hại”. Nếu chúng ta chỉ gặt hái những thành quả
nhỏ đã dương dương tự đắc, ngủ quên trong ánh hào quang của mình,
nhất định sẽ đánh mất những gì mình đang có. Nhất là trong cuộc
sống, chúng ta tuyệt đối không được kiêu ngạo, có câu: “Khiêm tốn
đến mười người thành công đến chín người, kiêu ngạo thì chín người
thất bại hết cả mười”. Câu châm ngôn nhắc nhở chúng ta tuyệt đối
đừng bao giờ tự mãn khi gặt hái thành quả tốt đẹp, như vậy sự nghiệp
mới không ngừng tiến bộ.
Trong thực tế, khiêm tốn là một đức tính tốt, thể hiện tố chất văn
hóa của một con người. Chúng ta không thể phủ nhận, khiêm tốn là
một trong những cách nhận biết phẩm chất đạo đức của một con
người. Những người trung thành với lí tưởng, đam mê học hỏi thì lòng
bao giờ cũng khiêm tốn, những người cúc cung tận tụy với sự nghiệp
của nhân dân sẽ không bao giờ tự mãn.
22
Khiêm tốn thể hiện sự trưởng thành của một con người: “Chùm
lúa chín sẽ cúi đầu, quả táo chín sẽ đỏ mặt, nó đã nhắc nhở chúng ta
rằng thành công nhờ đức tính khiêm tốn”.
Đề 15 Trình bày trong một bài văn ngắn suy nghĩ của anh/chị về
câu nói: “Học-quý ở sự kiên trì”.
Bài làm
“Người quý ở chỗ có chí, học quý ở việc kiên trì” đây là đạo lý
được con người đúc kết sau hàng nghìn năm tồn tại, phát triển, tiến
hóa, thể hiện sâu sắc một điều: Cái đáng quý nhất trong mỗi con người
là ý chí, chí hướng và trong những điều khó học thì tinh thần kiên trì

là cái khó học nhất.
Trên thế gian này không phải ai cũng học được tinh thần đó,
trong những người có ý chí kiên trì nổi tiếng nhất phải nói đến Mark,
ông có một nghị lực phi thường và tính kiên trì vô song. Ông nói:
“trên con đường nghiên cứu khoa học không bao giờ có con đường
bằng phẳng, chỉ những người không sợ gian khó, quyết tâm vượt đèo,
vượt ải mới mong đến ngày lên đến đỉnh vinh quang” Lỗ Tấn cũng là
người xuất chúng trong lĩnh vực văn học, đấy là nhờ tinh thần khắc
khổ trong học tập của ông, ông luôn bồi dưỡng cho mình một tinh
thần kiên định bất khuất. Ông từng nói: “Tôi đâu phải là thiên tài, tôi
chỉ biết dành thời gian mà mọi người uống cà phê để dồn vào công
việc, người biết các sắp xếp và tiếc thời gian có nghĩa là sự sống được
kéo dài hơn”. Beethoven sở dĩ thành nhạc sĩ nổi tiếng thế giới vì ông
có tính kiên trì vô song, không sợ gian khó, không sợ mệt nhọc, như
lời ông nói: “Không một ngày nào tôi không cầm bút, nếu có lúc tôi
để thần nghệ thuật ngủ cũng chỉ vì muốn rằng sau khi vị thần tỉnh dậy
sẽ làm hăng say hơn mà thôi”. Nhưng có một số người không hiểu
được đạo lí “học quý ở chỗ chuyên cần”, họ cho rằng ngày nào cũng
học và học thì cuộc sống qua đơn điệu, nhạt nhẽo vô vị. còn có một số
người lại nuôi lí tưởng vô cùng to lớn, nhưng họ không thực hiện
được vì họ thiếu kiên trì. Trong tác phẩm Quintus Horatius Flaccus,
tác gia người Pháp đã khắc họa một nhân vật điển hình: “Anh ta có lí
tưởng, từng lớn tiếng nói năng với mọi người về ý chí của mình, thậm
chí trong giấc mơ anh ta cũng theo đuổi niềm đam mê, mơ ước đó.
Nhưng một khi bắt tay vào hành động thực tế, hễ gặp khó khăn là anh
ta bó tay bất lực. hễ gặp thất bại anh ta liền nản lòng, thối chí, gục hẳn
không thể đứng lên được. trong học tập thì sớm nắng chiều mưa, có
hôm thì trong đèn đến sáng rồi nghỉ liên tiếp mười mấy ngày mới học
23
lại. Cuối cùng tuổi già ập đến, không làm nên trò trống gì, chỉ chuốt

lấy sự cười chê của người đời”. Sự thực chứng minh, chỉ người biết
kết hợp lí tưởng với thực tế, có lí tưởng những phải bắt đầu từ những
bước chân thực của mình xuống mặt đất này và phải biết kiên trì đến
phút cuối cùng mới mong gặt hái thành công.
Tuân Tử nói: “Cứ dùi mài vào không biết ngừng nghỉ, không
nản chỉ thì vàng cũng phải xuyên thủng, nếu mới dùi vào liền bỏ cuộc
thì du đó là gỗ mục cũng khó mà xuyên qua”, điều mà ông muốn nhắn
nhủ chúng ta chính là ý này.
Quá trình học tập tức là quá trình không ngừng khắc phục khó
khăn, giải quyết mâu thuẫn, nó cũng giống như hai đội quân giao
chiến, không kiên trì đến giây phút cuối cùng thì sẽ đánh mất hết
những công lao mình đã lập nên trước đây và thất bại thảm hại. Tri
thức khoa học cũng giống như kho báu không bao giờ vơi cạn của tự
nhiên, nó cần được con người khám phá phát hiện, hấp thu những điều
bổ ích trong đó. Vô số sự thực chứng minh rằng, người theo đuổi sự
nghiệp học hành không bao giờ có bước nhảy vọt mang tính đột biến,
chỉ có con đường duy nhất là chịu khó tích lũy dần, có như thế mới gặt
hái thành công . Trong sự nghiệp học hành và trong lĩnh vực nghệ
thuật cũng vậy, điều chúng ta rất dễ nhận thấy là, nếu Da Vanci không
bắt đầu nghiệp của mình từ việc vẽ trứng gà, khổ luyện kĩ năng cơ
bản, thì ông không thể đạt đến đỉnh cao trong lĩnh vực nghệ thuật hội
họa.
Trước đây, tôi chưa hiểu nhiều ý nghĩa câu nói “học quý ở chỗ
kiên trì”. Tôi từng là tên lính thất bại trong lĩnh vực học tập, từng làm
tù binh trong chiến trường tiếp thu tri thức. Ví dụ như trong lĩnh vực
học ngoại ngữ thật tốt để sau này góp chút sức mọn của mình làm
chiếc cầu nối cho mọi người với bạn bè quốc tế. Khi mới bắt đầu học,
tôi như con chim nhạn đang vút cao trên bầu trời, nhưng khi bắt tay
vào việc học cụ thể tôi cảm thấy mình như đang bị rơi tõm xuống vực,
lúc nóng lúc lạnh, lúc quá siêng, lúc qua lười cuối cùng học được bao

nhiêu quên hết bấy nhiêu. Siêng học vài ba hôm lại bỏ học suốt cả
tuần, thế là khi siêng trở lại thì đã quên hết và phải học lại thừ đầu.
Thất bại đã cho tôi bài học, tôi bắt đầu lập chí, kiên trì đến cùng,
không cuối đầu trước khó khăn. Sau mấy năn nỗ lực học hành, tôi thấy
thành tích tôi lên dần, từ đó tôi hiểu thêm ý nghĩa của câu “học quý ở
chỗ siêng năng”. Tôi nhận thức sâu sắc rằng: Chiếc thuyền thành công
chỉ bơi được trong biển mồ hôi mà sự siêng năng của chúng ta đã đổ
24
xuống, bí mật khó tiết lộ nhất của những người thành công đó là siêng
năng.
Bất kì mục tiêu cao xa nào, bất kì một thắng lợi vĩ đại nào, đều
bắt đầu từ những bước chân ngắn ngủi thành tích ngắn ngủi, thành tích
nhỏ bé của mình, một người có tinh thân kiên trì đến cùng công việc
của mình theo đuổi thì cuối cùng nhất định sẽ thành công, nhất định
đá phải nát, vàng phải phai vì sự kiên trì của lòng mình. Cuộc đời
công bằng đến như thế đó, thắng lợi đều thuộc về người có lòng kiên
trì.
Đề 16 Anh/chị hãy viết một bài văn ngắn bình luận câu tục ngữ
“uống nước nhớ nguồn”.
Bài làm
Trong hàng nghìn năm dựng nước và giữ nước, nhân dân ta đã
đoàn kết, sát cánh bên nhau trong lao động, trong đấu tranh chống lại
ngoại xâm và thiên tai khắc nghiệt, lập nên bao chiến công hiểm hách,
những trang sử vẻ vang, nhiều câu ca dao, tục ngữ thấm nhuần nhiều
đạo lý làm người. Chính đặc điểm lịch sử đó đã tạo nên nhiều truyền
thống tốt đẹp và quý báu của dân tộc ta, trong đó có đạo lí “uống nước
nhớ nguồn” thể hiện lòng biết ơn đối với những ai đã tạo nên thành
quả cho người đời sau hưởng thụ.
Trước hết, chúng ta phải hiểu thế nào là “uống nước nhớ
nguồn”. “Uống nước” là sự hưởng thụ thành quả, sản phẩm và vật

chất tinh thần. “Nguồn” chỉ nguồn gốc, nguồn cội và tất cả những
thành quả không tự nhiên mà có, do đó, người hưởng thụ phải biết tri
ân, giữ gìn, phát huy thành quả của người làm ra chúng.
Câu tục ngữ là lời khuyên răn thế hệ sau về đạo lí làm người,
không thể và không được quên người đã làm ra những thành quả cho
mình hưởng thụ ngày nay. Cuộc đời có nhiều loại người cùng chung
sống, không phải ai cũng sống hiền lành, trung thực, đạo đức tốt. cũng
có lắm kẻ dữ tợn, giả dối. vong ân, bội nghĩa người làm ra thành quả.
Câu tục ngữ thể hiện thật chính xác và sâu sắc nhằm khuyên răn
những kẻ “có mới nới cũ”, “qua cầu rút ván”, “ăn cháo đá bát”…
Cùng với việc phát triển nền kinh tế thị trường theo định hướng
xã hội chủ nghĩa, Đảng và Nhà nước ta đã chú ý rất nhiều đến chính
sách xã hội để làm sao cho tăng trưởng kinh tế phải kết hợp hài hòa
với phát triển văn hóa xã hội. Tăng trưởng kinh tế phải đi đôi với cải
thiện đời sống của đại đa số nhân dân lao động cũng như kết hợp với
xóa đói, giảm nghèo. Chúng ta đã cố gắng làm được nhiều việc để đền
25